A
Bölüm 5 – Tekne Konstrüksiyonu – Çelik Tekneler
5 -1
BÖLÜM 5 TEKNE KONSTRÜKSİYONU - ÇELİK TEKNELER
Sayfa A.
Genel Gereksinimler .................................................................................................................................................. 5- 1
B.
Malzemeler ................................................................................................................................................................. 5- 3
C.
Birleştirmeler............................................................................................................................................................... 5- 4
D.
Boyuna Mukavemet ................................................................................................................................................... 5- 9
E.
Kaplamalar ..................................................................................................................................................................5- 9
F.
Çift Dip .......................................................................................................................................................................5-10
G.
Tek Dip Yapıları ........................................................................................................................................................ 5-11
H.
Borda Yapıları ............................................................................................................................................................5-14
I.
Güverteler...................................................................................................................................................................5-15
J.
Perdeler ......................................................................................................................................................................5-17
K.
Üst Yapılar..................................................................................................................................................................5-17
A.
Genel Gereksinimler
-
Titanyum
alaşımları:
Ti6Al4V
grade
5,
Ti5Al2,5Sn grade 6 ve Ti3Al2,5V grade 9. 1.
Uygulama Alanı Kaplama ve stifnerlerin boyutlandırılmasında, kullanılan
Bu Bölüm'deki kurallar, tek gövdeli, çelikten inşa edilmiş,
malzemenin minimum akma mukavemetine bağlı olarak
L boyu 60 m. yi aşmayan tekneler ile, motorlu veya
bir K katsayısı kullanılacaktır.
motorsuz yelkenli teknelere uygulanır. Ancak, minimum akma mukavemeti değeri, malzemenin Çok gövdeli veya 60 m. den daha büyük boydaki
maksimum çekme mukavemetinin 0,7'sinden daha fazla
tekneler, her durum için ayrı ayrı incelenecektir.
olmayacaktır.
TL; tekne yapısının boyuna, enine ve lokal kural yapısına
Elastik
eşdeğer bir mukavemete sahip olması veya yapısal
tamamlayıcı hesaplamaların yapılması koşulu ile, TL
mukavemetin
daha yüksek değerleri kabul edebilir.
yeterliliğinin
doğrudan
kontrol
kanıtlanması
koşulu
yöntemine ile,
bu
göre
uyumdaki
kararsızlık
ve
yorulma
ile
ilgili
kuralların
uygulanması sonucunda elde edilecek olanlardan farklı
Bu tip malzemelerin kullanımı; malzeme üreticisinin teknik
malzeme dağılımını ve eleman boyutlarını, planların
dokümanlarının, kaynak yöntemlerinin ve uygulanacak
kontrolü aşamasında değerlendirebilir.
testlerinin incelenmesine bağlıdır.
Bu Bölüm, örneğin; titanyum ve alaşımları gibi, daha
2.
Tanımlar ve Semboller
2.1
Giriş
üstün mekanik özelliklere sahip metallerden inşa edilen teknelerin boyutlandırma kontrollerinde de kullanılabilir. Genel olarak, yatlarda kullanılabilecek titanyum ve
Bu maddede verilen tanımlar ve semboller, bu Bölüm'ün
alaşımları aşağıda belirtilmiştir:
tüm Kısımları'nda geçerlidir.
-
Genel geçerliliği olan tanımlar ve semboller, bu Bölüm'ün
Titanyum: TiCP2, TiCP3, TiCP4,
5 -2
Bölüm 5 – Tekne Konstrüksiyonu – Çelik Tekneler
A
çeşitli Kısımları'nda tekrarlanmış olup, özel durumlar için
Örneğin; madde 1'de belirtilen malzemeler gibi, daha
ilgili Kısımlar'da açıklamalar yapılmıştır.
üstün mekanik özelliklere sahip malzemelerin (çelik harici) kullanımı halinde, ayrıca yorulma testleri ve/veya
2.2
elastik uyum testlerini gerektiren izin verilen gerilmeler,
Tanımlar ve semboller
TL tarafından belirlenecektir. L
= Sakin suda, en derin yüklü su hattındaki boya eşit olduğu kabul edilen boyutlandırma boyu [m],
B
= Postaların dışında ölçülen, maksimum genişlik [m]. İkiz teknelerin boyuna mukavemetlerinin
5.
Genel Dizayn Kuralları
Bu Bölüm’de istenilen tekne elemanları boyutlandırılması, tüm tekne boyu için geçerlidir.
incelenmesinde B genişliği, bağlantı güverte-
H
sinin hemen altında ölçülen, tek gövdenin
L boyu 25 m. den büyük olan teknelerde, baş ve kıç
genişliğinin iki katına eşit alınacaktır,
bölgelerdeki boyutlandırmalarda azaltma yapılabilir.
= L boyunun ortasındaki kesitte, kaide hattından
Bu gibi hallerde, teknenin orta kısmında uygulanan
itibaren, en üst devamlı güverte kemeresi üst
boyutlandırma
kenarına kadar düşey olarak ölçülen teknenin
arasında giderek azaltma yapılacaktır. Dizayn sırasında,
ile,
nihayetlerindeki
boyutlandırma
derinliği [m],
özellikle üst yapı nihayetlerinde ve güvertedeki veya bordadaki açıklıklar civarında yapısal devamsızlıklardan
T
= L boyunun ortasındaki kesitte, kaide hattından
kaçınılmasına dikkat edilecektir.
itibaren, sakin sudaki en derin yüklü su hattına kadar düşey olarak ölçülen teknenin çektiği su
Kural olarak, yüksek hızlı teknelerde, dipte 2 m. yi geçmeyen aralıklarla konulmuş döşeklere haiz boyuna
değeri [m],
konstrüksiyon gereklidir. s
= Boyuna ve enine normal takviye elemanları Bu aralık, dövünme etkisi nedeniyle oluşan kuvvetlere
arası mesafe [m],
maruz olan, baş kısımlarda uygun şekilde azaltılacaktır. ∆
= T çektiği su değerinde endaze hattında ölçülen tekne deplasmanı [m], Tablo 5.1
K
= B'de tanımlandığı şekilde, kullanılan çeliğin mekanik özelliklerine bağlı katsayı. Elemanlar
İzin verilen gerilmeler 1
2
Dip kaplama
0,7 ReH
ReH
TL'na kontrol için 3 kopya olarak verilecek planlar, Bölüm
Borda kaplaması
0,7 ReH
ReH
1, C'de genel olarak belirtilmiştir.
Güverte kaplaması
0,6 ReH
0,9 ReH
4.
Dip boyuna postaları
0,8 ReH
0,9 ReH
Borda boyuna postaları
0,7 ReH
0,9 ReH
öngörülen yük durumları esas alınarak, her durum için
Güverte boyuna kemereleri
0,5 ReH
0,8 ReH
ayrı ayrı olmak üzere, TL tarafından belirlenecektir.
Döşekler ve kirişler
0,8 ReH
0,9 ReH
Hesaplarda, Bölüm 2, E'de belirtilen yüklerin kullanımı
Derin postalar ve stringerler
0,8 ReH
0,9 ReH
halinde, Tablo 5.1'de belirtilen izin verilen gerilmeler, 1.
Derin kemereler ve kirişler
0,7 ReH
0,9 ReH
3.
Onay İçin Verilecek Plan, Hesaplama ve
Diğer Bilgiler
Doğrudan Hesaplamalar
Doğrudan
hesaplamalardaki
izin
verilen
gerilmeler,
sütunda p=p1 ve 2. sütunda p=p2 alınmış olduğu dikkate alınarak, çeşitli yapısal elemanlar için kullanılabilir. Dinamik yükler dikkate alındığında, güverte kaplaması ve ilgili takviyeleri için, sütun 2'deki değerler alınacaktır.
2
Not : ReH [N/mm ]= Çeliğin minimum akma mukavemeti.
A,B 6.
Bölüm 5 – Tekne Konstrüksiyonu – Çelik Tekneler Minimum Kalınlıklar
5 -3
uygulamalara ve ilgili TL gereksinimlerine göre yapıldığı, esas alınmıştır. Bu gereksinimler, örneğin; kaynağın
Genel olarak, kaplamaların, takviye elemanlarının ve
belirli bir ön ısıtma ile yapılmasını ve/veya düşük veya
derin kirişlerin gövde kalınlıkları, Tablo 5.2'de verilen
yüksek sıcaklıklarda yapılacak üretim işlemlerinden
minimum değerlerden daha az olamaz.
sonra, uygun ısıl işlemlerin yapılmasını kapsayabilir.
Elastik uyumdaki kararsızlığa ve korozyona dayanım
Kaynak yöntemleri, ilgili TL gereksinimlerinde belirtilen
yönlerinden uygunluklarının kanıtlanması halinde, daha
sınırlar ve koşullar kapsamında olmak üzere, kullanılacak
düşük kalınlıklar, TL tarafından kabul edilebilir.
malzeme tipine göre onaylanacaktır.
Tablo 5.2
2.
Tekne Yapım Çelikleri
Genel
olarak,
Minimum kalınlıklar
Elemanlar
[mm]
Omurga, dip ve borda
t1=(0,1 L1+1,5) K0,5
Açık güverte
t2=(0,1 L1+0,5) K0,5
Su geçirmez bölmeleme perdeleri, döşekler ve kirişler Tank ve çatışma perdeleri
yapım
elemanlarında
malzeme kaliteleri aşağıda belirtilmiştir; 2
Akma sınırı 235 N/mm olan TL-A, TL-B, TL-D ve TL-E kalite normal mukavemetli gemi yapım çelikleri,
t4 = t3 + 0,5
Derin kirişlerin gövdeleri
tekne
kullanılacak olan çelik levhaların, profillerin ve çubukların
-
t3 = t2
çeşitli
0,5
3K
2
Akma sınırı 315 N/mm olan TL-A32, TL-D32 ve
-
Not : Tablo'daki formüllerde alınacak L1 boyutlandırma boyu
TL-E32 kalite yüksek mukavemetli çelikler,
20 m. den küçük, 35 m. den büyük olmayacaktır.
akma sınırı 355 N/mm2 olan TL-A36, TL-D36 ve TL-E36 kalite yüksek mukavemetli çelikler ile 2
akma sınırı 390 N/mm olan TL-A40, TL-D40 ve B.
Malzemeler
1.
Genel
TL-E40 kalite yüksek mukavemetli çelikler. Tekne yapım elemanları için malzeme seçimi, malzeme kalınlığına
ve
yapı
elemanının
gerilme
yığılmaları
Tekne konstrüksiyonu ve donatımı için bu Kısım'da
bakımından sınıflandırılmasına bağlı olarak, "Tekne
belirtilen malzemeler kullanılacaktır.
Yapım Kuralları" ve "Malzeme Kuralları"'na uygun olarak yapılacaktır.
Bu
kısımdaki
kurallarda belirtilmeyen
malzemelerin
(örneğin; A'da belirtilen malzemeler gibi) kabulü, genelde
Uzun sürelerle 0°C'nin altındaki bölgelerde çalışacak
ilgili planların onaylanması aşamasında, her durum için
tekneler için, çelik tiplerinin seçimi, kullanılacak kalınlığa,
ayrı ayrı kararlaştırılacaktır.
deniz ve hava sıcaklığına bağlı olarak kararlaştırılacaktır.
Malzemeler, teslim koşullarında, kuralların öngördüğü
3.
Dövme Çelikler, Çelik Dökümler ve Borular
3.1
Genel
veya özel durumlar için karar verilen gereksinimleri sağlayacak
ve
ilgili
gereksinimlere
uygunluğu
onaylanacaktır. Plan onayını gerektirmeyen tekne elemanlarında, aksi TL, bu kısımda öngörülenlerin dışındaki malzemeleri,
belirtilmedikçe, maksimum çekme mukavemeti 400-650
özel olarak anlaşmak koşuluyla, kabul etme hakkına
N/mm olan, kaynak edilebilir çelikler kullanılacak ve bu
2
çeliklerin diğer mekanik ve kimyasal özellikleri ilgili TL
sahiptir.
kurallarına uygun olacaktır. Bu çelikler, ilgili kurallarda Bu
Kurallar'da,
gerek
düşük,
gerekse
yüksek
sıcaklıklardaki kaynak ve diğer üretim işlemlerinin, bilinen
gerek görüldüğü takdirde onaylanacaktır.
5-4
Bölüm 5 – Tekne Konstrüksiyonu – Çelik Tekneler
B, C
Plan onayını gerektiren tekne elemanlarında, 3.2 ve
Tekne yapı elemanlarının boyutlandırılması bakımından
3.3'deki istekler uygulanır.
ReH ≤ 235 N/mm olan çelik, yüksek mukavemetli olarak
2
kabul edilir. Testlerin kapsamı ve test yöntemleri hususunda TL, Tablo 5.3'de ReH ≤ 390 N/mm2 olan çeşitli kalitedeki
"Malzeme Kuralları" uygulanır.
yüksek 3.2
mukavemetli
gemi
yapım
çeliklerinin
ReH
değerinin fonksiyonu olarak alınacak K katsayısı değerleri
Dövme çelikler
verilmiştir. Boyutlandırma kontrolü gereken dövme çelik tekne elemanları, ilgili onaylı planlarda belirtilen çelik tipleri için
Ara değerlerdeki çeliklerin kullanımına izin verilen
öngörülen mekanik ve kimyasal özelliklerde olacaktır.
hallerde, K katsayısı lineer enterpolasyonla bulunabilir.
3.3
Örneğin; madde 1'de belirtilen ReH > 390 N/mm2 çeliklerin
Çelik dökümler
veya diğer malzemelerin kullanımı, ilgili koşulların Genel olarak, boyutlandırma kontrolü gereken, çelik
belirlenme hakkı saklı olmak üzere, TL'nun özel onayına
döküm
bağlıdır.
baş
bodoslama,
dümen
parçaları,
dümen
makinası parçaları ve donatım elemanlarında, aksi belirtilmedikçe, çekme mukavemeti 400-520 N/mm2
Tablo 5.3
arasında olan, C ve C-Mn kaynak edilebilir çelikler kullanılacaktır.
2
Çelik kalitesi
ReH N/mm
K
Tekne mukavemet elemanı olan ana kaplamalara
32
315
0,780
kaynaklı olası döküm parçalar, özel onaya tabidir ve
36
355
0,720
40
390
0,660
TL'nun kararına bağlı olarak, kaynatıldığı kaplamaya göre esneklik yeteneği ve tahribatsız testler gibi ilave test ve gereksinimler istenebilir. 3.4
Borular
Boruların
kullanıldığı
yapısal
elemanların
onaylı
C.
Birleştirmeler
1.
Kaynaklı Birleştirmeler
1.1
Genel
planlarında belirtilen ve ilgili TL kurallarına uygun olan borular kullanılabilir. Bu boruların çekme mukavemeti 2
410-530
N/mm
olacaktır.
Yukarıda
belirtilenlerin
dışındaki çeliklerin kullanımı, ilgili mekanik ve kimyasal
Kaynaklı
özelliklere bağlı olarak, TL'nun özel onayını gerektirir.
Yapımında Kaynak Kuralları" ile aşağıda belirtilen kurallar
birleştirmelerle
ilgili
olarak
TL
"Tekne
uygulanır. 4.
Yüksek Mukavemetli Çeliklerden Yapılan
Yapısal
Elemanların
Boyutlandırılmasındaki
K
1.2
Kaynaklı
birleştirmelere
ulaşım
ve
ağız
hazırlığı
Katsayısı Bu Bölüm'deki yapısal boyutlandırma formüllerinde yer
Kaynaklı birleştirmelerin doğru olarak yapılması için,
alan
kullanılan kaynak prosedürüne ve kaynak pozisyonuna
K
katsayısı,
Tablo
5.3'de
görüldüğü
üzere,
kullanılacak çeliğin minimum akma sınırı ReH değerinin
bağlı olarak, birleştirmelere kolayca ulaşılabilmelidir.
fonksiyonudur. Kaynaklı 2
ReH = 235 N/mm olan çelikler için K=1 kabul edilir.
birleştirme
kenarlarının
kesimi,
genelde,
mekanik düzenlerle yapılacak, ek yerleri düzgün ve çentiksiz olarak hazırlanacaktır.
C Bitişik
Bölüm 5 – Tekne Konstrüksiyonu – Çelik Tekneler yapıya
kaynatılacak
elemanlar,
daha
önce
temizlenmiş olsalar bile, kaynaktan önce yeterince
5 -5
olmak üzere, genel olarak, oyuk kenarlı kaynağa izin verilmez.
temizlenecektir. Bu temizlemeler, kaynakta hatalara yol açabilecek pas, yağ ve diğer maddelerden arındırma
Kirişlerin nihayetlerinde, konsantre yükler civarında ve
amacıyla, örneğin; paslanmaz çelik tel fırçalar gibi,
önemli ölçüde titreşim etkisindeki yapılarda oyuk kenarlı
mekanik düzenler kullanılarak yapılacaktır.
kaynağa
izin
verilmez.
TL'nun
Ayrıca,
kararıyla,
elemanların gerilme tipleri ve seviyelerine ve yöntem test Birleştirmelerin alıştırılması, punta yöntemleri ve kök
sonuçlarına bağlı olarak, diğer durumlarda da oyuk
oyulması, birleştirme tipine ve kaynak pozisyonuna uygun
kenarlı kaynaklara izin verilmeyebilir.
olacak
ve
TL
tarafından
onaylanmış
uygulama
koşullarına uygunluk sağlanacaktır.
1.5
1.3
Kaynaklı birleştirmelerin TL sörveyörlerince yapılacak
Kaynak tipleri
Dik kenarlı T veya istavroz köşe kaynakları aşağıda belirtilen tiplerde olabilir (Tablo 5.5'e de bakınız). a)
Çift taraflı devamlı (D.C.)
Testler
kontrolleri, genel olarak aşağıda belirtilmiştir. Yukarıda sözü edilen kontrollerden ayrı olarak, inşaatçı tersane, kaynak şekilleri, yöntemleri ve sıralarının, TL kurallarına, onaylı
planlara
ve
bilinen
kurallara
uygunluğunu
sağlamakla yükümlüdür. Bu amaçla tersane, üretimde b)
Kenar ölçüsü "a" ve adımı "p" olan, devamlı kenarlarda, zig zag kaynağı "A" veya zincir
yeterli
bir
kalite
kontrol
organizasyonunu
kurmuş
olacaktır.
kaynağı "C". 1.4
Kaynakların boyutlandırılması
Yapılacak kontroller: -
Ana
malzemelerin,
elemanların
Dik kenarlı T birleştirmeler için kaynak boyutları (kenar ve
B'de
onaylı
istenilenlere
planlara
ve
uygunluğunun
kontrolü,
dikiş kalınlığı ölçüleri), elemanların kalınlığına bağlı olarak, Tablo 5.4'de ve tekne elemanlarının yukarıda sözü edilen kaynak boyutları, her durum için aşağıda
-
Kaynak yöntemlerinin kullanımı ve uygulama şartlarının onaylara uygunluğunun ve sertifikalı
belirtilen tiplere göre, Tablo 5.5'de verilmiştir:
kaynakçıların kullanıldığının kontrolü, a)
Çift taraflı devamlı "a" (D.C. "a") veya "b" (D.C. "b") tipi kaynak,
-
Ana yapı elemanlarının birleştirme kaynaklarının (örneğin; dış kaplama ve mukavemet güverte-
b)
Devamlı kenarlarda tipi "a" ve adımı "p" olan
sinin
(Tablo 5.4'e bakınız) "A" veya "C" tipinde aralıklı
kesişmeleri, eğimli stringer levhalarının enine
kaynak.
birleşmeleri,
panel
veya açıklıklar
levhalarının
kaynak
civarındaki
insert
levhalarının birleştirmeleri, vs.) hazırlığı, kök Aralıklı "A" veya "C"tipinde kaynak yerine, eşdeğer
oyulması ve dikişlerin gözle kontrolü,
devamlı kaynak (D.C.) yapılabilir. Ancak bu durumda, dikiş kalınlığı, 6 mm. den küçük eleman kalınlıkları için en
-
Yukarıda sözü edilen, göz kontrolünün kapsamı
az 3 mm. ve 6 mm. den büyük eleman kalınlıkları için ise,
içinde,
en az 4 mm. olacaktır.
röntgen çekilerek kontrolü ve özel durumlarda
gerektiği
gerekebilen,
takdirde,
birleştirmelerin
birleştirmelerin ultrasonik
veya
Aralıklı kaynağa bir alternatif olmak üzere, "a" tip
magnetik yöntemlerle yapılan muayenelerinin
kaynağın yapılması, oyukluğun 150 mm. boyda olması,
kontrolü,
kaynak uzunluğunun en az 90 mm. olması ve boy, adım ve kenar uzunluğu kombinasyonunun Tablo 5.5'de
-
TL sörveyörünün kararına bağlı olarak, belirli
gösterilen aralıklı kaynak kural ölçülerine eşdeğer olması
yöntem ve kontroller vasıtasıyla, tamirlerin
durumunda TL tarafından yapılacak özel inceleme hariç
kontrolü.
5-6
Bölüm 5 – Tekne Konstrüksiyonu – Çelik Tekneler
C
Tablo 5.4 Kaynak Dikişlerinin Kenar ve Dikiş Kalınlığı Ölçüleri
a tip kaynak Yapısal elemanın
b tip kaynak
Karşılık gelen dikiş
Karşılık gelen dikiş
kalınlığı
Kenar ölçüsü (1)
kalınlığı ölçüsü
Kenar ölçüsü (1)
kalınlığı ölçüsü
[mm]
[mm]
(yaklaşık) (1)
[mm]
(yaklaşık) (1)
[mm]
(1)
[mm]
3 ÷4,5
3,5 (3)
2,5 (2)
3
2
4,5 ÷ 6
5 (4,5)
3,5 (3)
4
3
6,5 ÷ 8
6 (5)
3,5 (3,5)
4
3
8,5 ÷ 10
7 (6)
5 (4)
5
3,5
10,5 ÷ 12
8 (7)
5,5 (5)
6
4
12,5 ÷ 14
8,5
6
6,5
4,5
14,5 ÷ 16
9
6,5
7
5
16,5 ÷ 18
10
7
8
6,5
18,5 ÷ 20
11
7,5
9
6,5
20,5 ÷ 22
12
8,5
10
7
22,5 ÷ 24
13
9
11
7,5
24,5 ÷ 26
14
10
12
8,5
Parantez içindeki değerler, çift taraflı devamlı kaynak "a" için gereken durumlarda kullanılabilir.
Şekil 5.1 Aralıklı Kaynak
C
Bölüm 5 – Tekne Konstrüksiyonu – Çelik Tekneler
5 -7
Tablo 5.5 Kaynak Ölçüleri 1.
Elemanlar Enine sistemde yapı elemanları: -
Döşekler; Dış kaplamaya .......................................... İç dibe ........................................................ Orta iç omurgaya ...................................... Yan iç omurgalara ....................................
Başta 0,25L de C 140, kıç pikte A 280, diğer yerlerde A 340 Makina dairesinde C 150, diğer yerlerde A 340 Makina dairesinde C 150, diğer yerlerde A 340 C 280
-
Su geçirmez döşekler
D.C. "b"
-
Orta iç omurga; Omurgaya ................................................. İç dibe ........................................................
-
2.
3.
4.
Kaynaklar
Yan iç omurgalar; Dış kaplamaya .......................................... İç dibe ........................................................
Su geçirmez yerlerde D.C. "b", diğer yerlerde C 120 Su geçirmez yerlerde D.C. "b", makina dairesinde C 150, diğer yerlerde C 180
A 300 Makina dairesinde C 150, diğer yerlerde A 340
-
Su geçirmez iç omurgalar ve çift dip marcin levhası dış kaplamaya ...................................... D.C. "b"
-
Postalar dış kaplamaya ....................................
2 pervaneli gemilerde kıç pik içinde D.C. "b", piklerde ve tanklarda A 240, diğer yerlerde A 340
-
Kemereler güverte kaplamasına .....................
Tank içlerinde A 300, diğer yerlerde A 340
Boyuna sistemde yapı elemanları: -
Dip boyuna elemanları dış kaplamaya.............
-
Borda ve güverte boyuna elemanları ilgili kaplamalara ...................................................... A 300
-
İç dip boyuna elemanları iç dibe ......................
-
İmal edilmiş kirişlerin gövdesinin, alınlamasına ........................................................... A 340, uçlarda (*) D.C. "b"
-
Alın laması alanı ≤ 20 cm2 olan, takviyeli döşekler, derin postalar ve derin kemereler; Kaplamaya ................................................ A 240, uçlarda C 150 Alın lamasına ............................................ A 360, uçlarda A 240
Başta 0,25L de C 140, diğer yerlerde A 280
A 300
Ana makina ve srast şaftı temelleri: -
İç omurgalar dış kaplamaya .............................
C 130
-
İç omurgalar temel levhasına ..........................
D.C. "a"
-
Döşekler iç omurgalara, iç dibe ve temel levhasına ........................................................... D.C. "a"
Bölmeleme perdeleri: -
Levhalar kenarlara ............................................
D.C. "b"
Stifnerler perde kaplamasına ........................... A 340, uçları düz kesilmemiş ise, C 150 (*) "Uç"; Toplam desteklenemeyen boyun %15'ine eşit boyda ve her iki uçtaki kısım anlamındadır.
5 -8
Bölüm 5 – Tekne Konstrüksiyonu – Çelik Tekneler
C
(Tablo 5.5'in devamı) Elemanlar 5.
Tank perdeleri: -
Levhalar kenarlara ........................................
Dipte D.C. "a", diğer yerlerde D.C. "b"
-
Normal stifnerler perde kaplamasına ..........
A 300
-
Desteklenmeyen boyu 3 ile 5 m. arasında 2 ve alın laması alanı ≤ 20 cm olan kirişler; Kaplamaya ............................................ Alın lamasına ........................................
Uçlarda C 120, diğer yerlerde C 180 Uçlarda C 150, diğer yerlerde A 240
6.
Su geçirmez olmayan perdeler
7.
Dümen: -
-
8.
Yukarıdaki Madde 4'e bakınız
Kaplama levhası mili çevreleyen yatay ve düşey federlere .............................................
A 300 (*)
Normal stifnerler mili çevreleyen düşey federlere ........................................................
D.C. "b"
Üst yapılar: -
Dış perdeler desteklenmeyen güverteye ve üst güverteye ................................................
D.C. "b"
-
Normal stifnerler perdelere ...........................
A 340
-
Diğer kısımlar için önceki maddelere bakınız ...........................................................
9.
Punteller: -
10.
Kaynaklar
Boru punteller uçlara ....................................
D.C. "b"
Genel olarak ana destek elemanları (a=alın laması veya flencin kesit alanı, [cm2]) a ≤ 20 cm2 Kaplamaya..................................................... Alın lamasına .................................................
Uçlarda C 180, diğer yerlerde A 260 Uçlarda C 180, diğer yerlerde A 340
20 < a < 65 cm2 Kaplamaya..................................................... Alın lamasına .................................................
Uçlarda C 160, diğer yerlerde A 220 Uçlarda C 160, diğer yerlerde A 260
(*) Girilemeyen yerler için cogul kaynağı uygulanacak ise, kural olarak, bunların boyu = 75 mm., genişliği = 3÷4t mm. (t=levha kalınlığı), adım 150 mm., cogulun çevresine yapılacak kaynak kenar ölçüsü = t - 0,5 mm., destek laması genişliği 40÷60 mm. ve kalınlığı = 1,2÷1,5t olacaktır.
D,E D.
Bölüm 5 – Tekne Konstrüksiyonu – Çelik Tekneler Boyuna Mukavemet
5 -9
Güverte veya dipteki kesit modülü, atalet momentinin, güverte kemeresinin veya omurga üstünden geçen hattın
1.
Genel
tarafsız eksene olan mesafesine bölünmesi ile elde edilecektir.
Bu Bölüm'de verilen yapısal boyutlandırma, L boyları 30 m. den büyük olmayan ve mukavemet güvertesinde büyük açıklıklar bulunmayan teknenin boyuna mukave-
E.
Kaplamalar
1.
Tanımlar ve Semboller
metini yeterli derecede sağlayacak kapsamdadır. Daha büyük boydaki ve/veya B tekne genişliğine göre büyük sayılabilen ve gemi boyunun önemli bir kısmında
s
mesafe [m],
devam eden güverte açıklıklı tekneler için, boyuna mukavemet hesapları istenilebilir.
= Boyuna veya enine normal takviyeler arası
p
= Bölüm 2, E'de verilen boyutlandırma basıncı 2
[kN/m ], Bu hesapların ayrıntıları, teknenin durumuna göre, her durum için ayrı ayrı olmak üzere, TL tarafından
K
= B, 4'de tanımlanan katsayı.
belirlenecektir. 2.
Omurga
edilen kriter, bilgi amacıyla, aşağıda verilmektedir.
2.1
Levha omurga
2.
Tüm gemi boyunca devam edecek olan levha omurganın
Boyuna mukavemetin kontrolü için TL tarafından kabul
Orta Kesit Modülü
b genişliği [mm], aşağıda verilen değerden az olamaz: 3
Dipteki Wd ve güvertedeki Wg orta kesit modülü [cm ], b = 4,5 ⋅ L + 600
aşağıda verilen değerden az olamaz: 2
Levha omurga kalınlığı, bitişik dip kaplama kalınlığının 2
W=9⋅L ⋅B⋅K
mm. arttırılması ile elde edilen değerden az olamaz. 4
Orta kesit atalet momenti I [cm ], aşağıdaki formüle göre 2.2
hesaplanır:
Lama omurga
Tüm gemi boyunca devam edecek olan lama omurganın
I=3⋅W⋅L
h yüksekliği ve t kalınlığı [mm], aşağıda verilen
L boyu 65 m. den büyük teknelerde, boyuna mukavemet, sınırlı seferle ilgili azaltmaları da dikkate alarak, Tekne
değerlerden az olamaz: h = 1,5 ⋅ L + 100
Yapım Kuralları'na göre değerlendirilecektir. 0,5
t = (0,35 ⋅ L + 6) ⋅ K 3.
Orta Kesit Modülünün Hesaplanması Kesit alanının kural kesit alanı değerinden az olmaması
Orta
kesitin
modülünün
ve
atalet
momentinin
hesaplanmasında, tüm devamlı elemanlar, kaplamalar ve
koşuluyla, daha düşük yükseklik ve kalınlık değerleri kabul edilebilir.
takviyeler (ortalama olarak en az 0,4 L boyunda devam etmeleri koşuluyla), genel olarak, dikkate alınacaktır.
Merkez iç omurga ile lama omurganın birleşik olması durumunda, daha düşük yükseklik ve kalınlık değerleri de kabul edilebilir.
5 -10
Bölüm 5 – Tekne Konstrüksiyonu – Çelik Tekneler
E,F
Lama omurganın yanındaki sıranın genişliği en az 750
pervane şaft kolları civarındaki kaplama kalınlığı [mm],
mm. ve kalınlığı, dip kaplama kalınlığının %10 fazlası
aşağıda verilen te değerinden az olamaz:
olacaktır. te = (0,05 ⋅ L + 6) ⋅ K0,5 3.
Dip Kaplama ve Sintine Sırası Bu kalınlık, dip kaplama kalınlığının %50 fazlasından az
Dip kaplama, çeneye veya sintine dönümünün üst
olamaz.
noktasına kadar devam eden kaplama olmakla beraber, her iki halde de, T çektiği su değerine karşıt gelen su
4.
Borda Kaplaması
hattına kadar uzanmalıdır. Borda kaplamasının kalınlığı [mm], aşağıda verilen t1 ve Dip kaplama ve sintine sırası kalınlığı, aşağıda verilen t1
t2 değerlerinin büyük olanından daha az olamaz:
ve t2 kalınlıkların [mm] büyük olanından daha az olamaz: t1 = k1 ⋅ ka ⋅ s ⋅ (p ⋅ K)0,5 0,5
t1 = k1 ⋅ ka ⋅ s ⋅ (p ⋅ K)
0,5
t2 = 6,5 ⋅ s ⋅ (T ⋅ K) 0,5
t2 = 8 ⋅ s ⋅ (T ⋅ K)
Burada; Burada; k1 ve ka 3'de tanımlanan değerlerdir. k1
= 0,11 (p=p1 kabulünde) 5.
Şiyer Sırası
= 0,07 (p=p2 kabulünde) L> 20 m. olan teknelerde, genişliği [mm] 25 L'den az ka
= S levha panelinin büyük olan boyutu olmak
olmayan ve kalınlığı da, borda kaplaması ve stringer
üzere [m], aşağıdaki Tablo 5.6'da S/s'in bağlısı
levhası kalınlıklarının büyük olanından az olmayan bir
olarak verilen katsayı.
şiyer sırası konulacaktır.
Sintine sırası
kalınlığı, dip ve borda
kaplamaları
kalınlıklarının büyük olanından az alınamaz.
Şiyer sırasında; lumbuz, pencere veya diğer açıklıkların yer
alması
durumunda,
şiyer
sırası
kalınlığı,
bu
açıklıklardan dolayı oluşan zayıflamayı giderecek kadar Tablo 5.6
arttırılacaktır.
S/s
ka
1
17,5
1,2
19,6
1,4
20,9
1,6
21,6
1,8
22,1
2,0
22,3
>2
22,4
Üst yapı nihayetlerinde şiyer sırası kalınlığı yeterince arttırılır.
F.
Çift Dip
1.
Genel
Genel olarak boyları L>40 m. olan teknelere çift dip konulması tavsiye edilir. YFS ek klas işareti istenilen L>50 m. tekneler için, çift dip
Baş bodoslamaya veya kıç bodoslamaya bağlanan veya
düzenlenmesi zorunludur.
F,G
Bölüm 5 – Tekne Konstrüksiyonu – Çelik Tekneler
Çift dip boyutları ve özellikle yüksekliği, muayene ve
5 -11
Burada;
bakım için rahatlıkla girilebilecek değerlerde olacaktır. Çift dibin tüm bölümlerine ulaşabilmeyi sağlamak üzere
s
= Normal takviyeler arası mesafedir [m].
döşeklerde ve yan kirişlerde menholler düzenlenecektir. Boyları L ≤ 40 m. olan teknelerde, iç dip kaplaması Menholler, genelde büyük eksenleri düşey doğrultuda ve
kalınlığı t1 tüm gemi boyunca devam ettirilir. L>40 m. olan
yükseklikleri, çift dibin o bölgedeki yüksekliğinin yarısı
teknelerde, söz konusu kalınlık, nihayetlerde 0,1 L'de 0,9
olacak tarzda düzenlenecek ve oval şekilli olacaktır.
t1 değerini alacak şekilde, giderek azaltılabilir.
Özel
Çift dibin sıvı taşıma tankı olarak kullanıldığında veya iç
durumlarda,
daha
büyük
boyutlu
menholler
düzenlendiğinde, serbest kenarlara lama çevrilecek veya
dip
kaplaması,
üstteki
bir
tankın
dip
kısmını
oluşturuyorsa, iç dip kaplaması ile alt takviyelerin (döşek,
eşdeğer düzenlemeler yapılacaktır.
boyuna posta, vs.) kalınlığı, bu maddede verilenlerden Devamlı merkez iç omurgaya, puntellerin altındaki
daha büyük değer vermesi durumunda, J'deki kurallara
döşeklere ve yan iç omurgalara, özel hallerde TL
uygun olacaktır.
tarafından
izin
verilmesi
durumu
hariç,
menhol
konulamaz.
Merkez iç omurga ve boyuna sistemdeki çift dip
Çift dibin her bölgesinde hava ve sıvı akımını sağlamak
daha az olamaz.
döşeklerinin kalınlığı [mm], aşağıda verilen değerden üzere, döşek ve kirişlere delikler açılacaktır. 0,5
t = 0,008 ⋅ hÇD ⋅ K Hava geçiş delikleri, mümkün olduğu kadar üst kısma, su geçiş delikleri ise, alt kısma yakın konulacaktır. Çift dibe
Yan iç omurgalar ve enine sistemdeki çift dip döşeklerinin
konulacak
kalınlığı [mm], merkez iç omurga kalınlığının 1 mm.
sintine
kuyuları
su
geçirmez
olacak,
yükseklikleri olabildiğince sınırlı ve cidarları ile dip levha
eksiğinden daha az olamaz.
kalınlığı, en az su geçirmez döşek kalınlığında olacaktır. Su geçirmez döşekler ve iç omurgaların kalınlığı, J'de Çift dip yüksekliğinin değiştiği veya kesintiye uğradığı bölgelerde,
devamsızlıkları
önlemek
belirtilen değerlerden daha az olamaz.
bakımından,
yapılarda yumuşak geçişler düzenlenecektir.
Dip takviyelerin kesit modülü, G'de tek dip takviyeleri için istenilen değerlerden az olamaz. İç dip takviyelerinin kesit
2.
Boyutlandırma
modülü, dip takviyelerin kesit modülünün %85'inden daha az olamaz.
Çift
dip
yüksekliği,
tüm
bölmelere
ulaşabilmeyi
sağlayacak yükseklikte olacak ve merkez iç omurga bölgesindeki h yüksekliği [mm], aşağıdaki formülde
G.
Tek Dip Yapıları
1.
Genel
verilen değerden az olmayacaktır: hÇD = 28 ⋅ B + 32 ⋅ (T+10) Bu Kısım, enine ve boyuna sistemlerdeki tek tip TL'nun karar vereceği özel durumlar hariç olmak üzere,
yapılarının boyutlandırılması ile ilgili kriterleri vermektedir.
çift dibin yüksekliği hiçbir yerde 700 mm. den az olamaz: Boyuna tip yapılar; döşeklerle desteklenmiş boyuna İç dip kaplaması kalınlığı t1 [mm], aşağıda verilen
yerleştirilen normal takviyelerden oluşur.
değerden az olamaz: Döşekler, bordalar veya enine perdelerin taşıdığı iç 0,5
t1 = (0,04 ⋅ L + 5 ⋅ s +1) ⋅ K
omurgalar tarafından desteklenir.
5 -12
Bölüm 5 – Tekne Konstrüksiyonu – Çelik Tekneler
L>15 m. olan teknelerde, merkez iç omurga konulacaktır.
G
K
= B, 4'de tanımlanan katsayı.
omurga konulacaktır.
3.
Boyuna Sistemde Yapılar
Sintine kalkımı ≥ 12° olduğunda, merkez iç omurga
3.1
Dip boyuna postaları
L>20 m. olduğunda, ayrıca her bir tarafa 1'er adet yan iç
konulmayabilir, ancak bu durumda en az bir boyuna 3
Dip boyuna postalarının W kesit modülü [cm ], aşağıda
kirişin konulması tavsiye edilir.
verilen değerden az olamaz: Makina dairesinin dibi, döşek ve kirişlerden oluşan derin 2
W = k1 ⋅ s ⋅ S ⋅ K ⋅ p
döşek sistemi ile takviye edilecektir. Kirişler, makina dairesi dışında da uygun bir boyda devam ettirilecek ve Burada;
diğer bölgelerdeki mevcut kirişlere bağlanacaktır. Pervane
şaft
kolları,
dümen
ve
balast
omurga
k1
= 0,83 (p=p1 kabulünde)
bölgelerinde, ilave dip takviyeleri konulacaktır. = 0,36 (p=p2 kabulünde) Enine sistem; enine doğrultuda konulmuş, enine perdeler veya takviyeli döşeklerle desteklenmiş kirişler tarafından
S
= Döşekler arası mesafeye eşit olan boyuna postaların desteklenmeyen boyu [m].
desteklenen, her postada bir yer alan normal takviyeler (döşekler)'den oluşur. L>15 m. olan teknelerde, merkez iç omurga konulacaktır. L>20 m. olduğunda, ayrıca her bir
Dip boyuna postalarının enine elemanlardan devamlı
tarafa 1'er adet yan iç omurga konulacaktır.
geçmesi tercih edilir. Su geçmez perdelerde kesintiye uğrayan
Sintine kalkımı ≥ 12° olduğunda, merkez iç omurga
boyuna
posta
nihayetleri
braketlerle
bağlanacaktır.
konulmayabilir, ancak bu durumda, boyutları normal bir döşeğinkine eşit bir boyuna kirişin konulması tavsiye
3.2
Döşekler
edilir. Pervane şaft kolları, dümen boynuzu ve balast omurga bölgelerinde, boyutları yeterince arttırılmış ilave
Döşeklerin, "S" desteklenmeyen boyunun ortasındaki WD
döşekler konulacaktır.
kesit modülü [cm3], aşağıda verilen değerden az olamaz: 2
WD = k1 ⋅ b ⋅ S ⋅ K ⋅ p
Makina dairesinin dibi, döşek ve kirişlerden oluşan derin döşek sistemi ile takviye edilecektir. Kirişler, makina dairesi
dışındaki
mevcut
kirişlerin
devamı
olarak
Burada;
konulacaktır. k1
= 3.1'de verilen değerler,
b
= İncelenen döşeğe komşu olan iki döşeğin
Derin postalar ve açık güvertelerdeki derin kemerelerin hizalarına döşekler konulacaktır. Olası ara döşekler,
arasındaki mesafenin yarısı [m],
uçlara sağlam bir şekilde bağlanacaktır. 2.
Tanımlar ve Semboller
S
= İki destekleyici eleman (bordalar, iç omurgalar) arasındaki mesafeye eşit olan,
s
döşeklerin
desteklenmeyen boyu [m].
= Normal boyuna ve enine stifnerler arası mesafe [m], Sintine
p
= Bölüm 2, E'de verilen boyutlandırma basıncı 2
[kN/m ],
kalkımının
≥
12°
olduğu
durumlarda,
S
desteklenmeyen boyu, iç omurgalar veya bordalar arasındaki mesafe göz önüne alınarak hesaplanacaktır. Bu durumda WD kesit modülü %40 azaltılabilir.
G
Bölüm 5 – Tekne Konstrüksiyonu – Çelik Tekneler
Eğer, her iki tarafa da, o bölgedeki döşek yüksekliğine
5 -13
Burada;
eşit yükseklikte yan iç omurgalar konulmuşsa, kesit modülü ayrıca %10 azaltılabilir.
k1
= 3.1'de tanımlanan değer
3.3
bYİO
= Komşu iki yan iç omurga arasındaki veya borda
İç Omurgalar
ile ilgili yan iç omurga arasındaki mesafenin 3.3.1
yarısı [m],
Merkez iç omurga
Döşeklere destek oluşturan merkez iç omurgaların WMİO
S
= İki
3
kesit modülü [cm ] aşağıda verilen değerden az olamaz:
destekleyici
eleman
(enine
perdeler,
döşekler) arasındaki mesafeye eşit olan, yan iç omurgaların desteklenmeyen boyu [m].
2
WMİO = k1 ⋅ bMİO ⋅ S ⋅ K ⋅ p Yan iç omurgaların, döşeklere destek oluşturmadığı durumlarda, WYİO kesit modülü [cm3] aşağıda verilen
Burada;
değerden az olmayacaktır: k1
= 3.1'de tanımlanan değer, 2
WYİO = k1 ⋅ b'YİO S ⋅ K ⋅ p bMİO
= Destekleyici iki yan iç omurga arasındaki mesafenin
yarısı
[m],
destekleyici
yan
iç
Burada;
omurgalar yoksa bu değer B/2'ye eşit alınır, S
= İki
destekleyici
eleman
(enine
k1
= 3.1'de tanımlanan değer,
b'YİO
= Komşu iki yan iç omurga arasındaki veya borda
perdeler,
döşekler) arasındaki mesafeye eşit olan, iç
ile ilgili yan iç omurga arasındaki mesafenin
omurganın desteklenmeyen boyu [m].
yarısı [m], Merkez iç omurganın, döşeklere destek oluşturmadığı durumlarda, WMİO kesit modülü [cm3] aşağıda verilen
S
= Döşekler arası mesafe [m].
4.
Enine Sistemde Yapılar
4.1
Normal döşekler
değerden az olmayacaktır: 2
WMİO = k1 ⋅ b'MİO ⋅ S ⋅ K ⋅ p Burada; Normal döşeklerin WD kesit modülü [cm3] aşağıda verilen k1
= 3.1'de tanımlanan değer,
b'MİO
= Varsa, iki yan iç omurga arasındaki incelenen
değerden az olamaz: 2
WD = k1 ⋅ s ⋅ S ⋅ K ⋅ p
mesafenin yarısı, yoksa B/2 [m], Burada; S 3.3.2
= Döşekler arası mesafe [m]. k1
= 3.1'de tanımlanan değer
S
= Döşekleri destekleyen elemanlar (iç omurgalar,
Yan iç omurgalar
Döşeklere destek oluşturan yan iç omurgaların, WYİO 3
kesit modülü [cm ] aşağıda verilen değerden az olamaz: 2
WYİO = k1 ⋅ bYİO ⋅ S ⋅ K ⋅ p
bordalar)
arasındaki
mesafeye
döşeklerin desteklenmeyen boyu [m].
eşit
olan,
5 -14 4.2
Bölüm 5 – Tekne Konstrüksiyonu – Çelik Tekneler Merkez iç omurga
G, H
Boyuna tip yapılar, derin postalar veya enine perdelerle desteklenen normal boyuna stifnerlerden oluşur. 3
Merkez iç omurganın WMİO kesit modülü [cm ] aşağıda verilen değerden az olamaz:
Enine tip yapılar, derin stringerler, güverteler, platformlar veya dip yapılarıyla desteklenen düşey yerleştirilen
2
WMİO = k1 ⋅ bMİO ⋅ S ⋅ K ⋅ p
normal takviye elemanlarından (postalar) oluşur.
Burada;
Yelkenli
teknelerin
direkleri
ve
balast
omurgaları
bölgelerinde, ayrıca makina dairelerinde ve genel olarak k1
= 1,22 (p=p1 kabulünde),
açık güvertedeki büyük açıklıklar civarında derin postalar gereklidir.
= 0,75 (p=p2 kabulünde), 2. bMİO
Tanımlar ve Semboller
= Destekleyici iki yan iç omurga arasındaki mesafenin
yarısı
[m],
destekleyici
yan
iç
s
= Boyuna ve enine normal takviyeler arası mesafe
omurgalar yoksa, bu değer B/2'ye eşit alınır, S
= İki
destekleyici
döşekler)
eleman
arasındaki
(enine
mesafeye
[m],
perdeler, eşit
p
= Bölüm 2, E'de verilen boyutlandırma basıncı [kN/m2],
olan,
merkez iç omurganın desteklenmeyen boyu [m]. K 4.3
= B, 4'de tanımlanan katsayı.
Yan iç omurgalar 3.
Normal Takviye Elemanları
3
Yan iç omurgaların WYİO kesit modülü [cm ] aşağıda verilen değerden daha az olamaz:
3.1
WYİO = k1 ⋅ bYİO ⋅ S2 ⋅ K ⋅ p
Postalar
Postaların Wp kesit modülü [cm3], aşağıda verilen değerden daha az olamaz:
Burada; 2
Wp = k1 ⋅ s ⋅ S ⋅ K ⋅ p k1
= 4.2'de tanımlanan değer, Burada;
bYİO
= Komşu iki yan iç omurga arasındaki veya borda ile ilgili yan iç omurga arasındaki mesafenin
k1
= 0,67 (p = p1 kabulünde),
yarısı [m], = 0,56 (p = p2 kabulünde), S
= İki
destekleyici
eleman
(enine
perdeler,
döşekler) arasındaki mesafeye eşit olan, yan iç
S
= Destek elemanları arasındaki mesafeye eşit olan, postaların desteklenmeyen boyu [m].
omurgaların desteklenmeyen boyu [m]. Normal
postalar,
kemere
ve
döşeklerden
oluşan
H.
Borda Yapıları
destekleyici elemanlara yeterli şekilde bağlanmalıdır.
1.
Genel
3.2
Bu
Kısım,
yapılarının
enine
veya
takviyelerinin
kriterleri vermektedir.
boyuna
sistemdeki
boyutlandırılması
ile
borda ilgili
Boyuna postalar 3
Boyuna postaların WP kesit modülü [cm ], aşağıda verilen değerden daha az olamaz:
H,I
Bölüm 5 – Tekne Konstrüksiyonu – Çelik Tekneler 2
WP = k1 ⋅ s ⋅ S ⋅ K ⋅ p
Burada;
Burada; k1
5 -15
= 0,83 (p = p1 kabulünde),
k1
= 4.1'de verilen değer,
KDS
= 0,9 normal düşey stifneri (postayı) destekleyen derin stringerler için,
= 0,36 (p = p2 kabulünde), = 0,4 normal düşey stifneri desteklemeyen derin S
= Genel
olarak,
perdelerden arasındaki
derin
postalar
oluşan
destek
mesafeye
eşit
veya
enine
stringerler için,
elemanları
olan,
boyuna
s
= Derin stringerler arası mesafe veya başka
postaların desteklenmeyen boyu [m].
stringer veya güverte olmaması durumunda; 0,5 H [m],
4.
Derin Elemanlar S
4.1
= Genel
Derin postalar
olarak,
enine
perde
veya
derin
postalardan oluşan, stringer destek elemanları arasındaki mesafeye eşit olan, desteklenmeyen 3
Derin postaların WDP kesit modülü [cm ], aşağıda verilen
boy [m].
değerden daha az olamaz: 2
WDP = k1 ⋅ KDP ⋅ s ⋅ S ⋅ K ⋅ p Burada; k1
= 1,0 (p = p1 kabulünde),
I.
Güverteler
1.
Genel
Bu Kısım'da, güvertelerin, kaplama ve takviyeleri veya destek yapılarının boyutlandırılması ile ilgili kriterler ve
KDP
= 0,7 (p = p2 kabulünde),
formüller verilmektedir.
= 0,9
Güvertelerin takviye ve destek yapıları; punteller veya
normal boyuna elemanı veya derin
stringeri destekleyen derin postalar için,
enine veya boyuna perdeler tarafından desteklenen, kirişler ve/veya derin kemerelerden oluşan sistemle
= 0,4
normal
boyuna
elemanı
destekle-
meyen derin postalar için,
desteklenen, boyuna veya enine doğrultuda konulan normal takviyeler, kemereler veya boyuna kemerelerden ibarettir.
s
S
= Derin postalar arası mesafe veya derin postalar ile ilgili derin postaya komşu enine perde arası
Yelkenli teknelerin direkleri civarına derin postalarla
mesafenin yarısı [m],
birlikte bulunan derin kemereler konulacaktır.
= Derin postayı destekleyen elemanlar arasındaki
Güverteleri veya güverte evleri üzerinde direk bulunan
mesafeye eşit olan, desteklenmeyen boy [m].
yelkenli teknelerde, direk tabanı bölgesine bir puntel veya perde konulacaktır.
4.2
Derin stringerler 2.
Tanımlar ve Semboller
3
Derin stringerlerin WDS kesit modülü [cm ], aşağıda verilen değerden daha az olamaz:
pdc
= Hesaplama güvertesi; en az 0,6 L boyunca devam eden ve bordadaki yapısal elemanlara
2
WDS = k1 ⋅ KDS ⋅ s ⋅ S ⋅ K ⋅ p
etkili bir mesnet oluşturan, en derin yüklü su hattı üzerindeki ilk güverte,
5 -16
s
Bölüm 5 – Tekne Konstrüksiyonu – Çelik Tekneler
I 3
Bu güverte, ideal olarak, tüm gemi boyunca
elemanlarının (kemereler) WNT kesit modülü [cm ],
devam etmelidir,
aşağıda verilen değerden daha az olamaz: WNT = 7,5 ⋅ C1 ⋅ s ⋅ S2 ⋅ K ⋅ h
= Normal enine veya boyuna takviyeler arası mesafe [m], Burada;
h
= Bölüm 2, E'de verilen boyutlandırma yüksekliği C1
değeri [m], K
= 0,63 alt güverte boyuna kemereleri için,
= B, 4'de tanımlanan katsayılar.
3.
Güverte Kaplaması
3.1
Açık güverte
= 1,44 açık güverte boyuna kemereleri için,
= 0,56 enine kemereler için 4.2
Derin takviyeler 3
Aynı zamanda mukavemet güvertesi olduğu da dikkate
Kirişlerin ve derin kemerelerin WDT kesit modülü [cm ],
alınarak, açık güverte kaplamasının kalınlığı t [mm],
aşağıda verilen değerden daha az olamaz:
aşağıda verilenden daha az olamaz: WDT = 4,75 ⋅ b ⋅ S2 ⋅ K ⋅ h 0,5
t = 1,9 ⋅ s ⋅ (L ⋅ K)
Burada; L>20 m. olan teknelerde, genişliği [mm] 25 L'den ve kalınlığı aşağıda verilen değerden az olmayan, bir
b
= Kemere üzerinde yer alan güverte şeridinin
stringer levhası konulur:
ortalama genişliği [m]. b'nin hesaplanmasında olası açıklıklar dikkate alınmayacaktır, 0,5
t = 2,4 ⋅ s ⋅ (L ⋅ K)
S
= İki destek elemanı (punteller, diğer derin
Güverte kaplaması kalınlığının, kural kalınlığından fazla
kemereler, perdeler) arasındaki mesafeye eşit
olması durumunda, stringer levhası konulmayabilir.
olan, derin kemerelerin desteklenmeyen boyu [m].
3.2
Alt güverteler 4.3
Punteller
Açık güverte altında yer alan ve yaşama mahallini oluşturan güvertelerin kalınlığı t [mm], aşağıda verilen
Punteller, genel olarak, borudan imal edilecektir.
değerden az olamaz: 2
Puntellerin Ap kesit alanı [cm ], aşağıda verilen değerden t = 1,15 ⋅ s ⋅ (L ⋅ K)0,5
daha az olamaz: Ap =
Alt güverte bir tank üstünü oluşturuyorsa, bu güvertenin kalınlığı, J'de tank perdelerinin hesaplanması için verilen formüldeki değerden hiçbir surette az olamaz.
Burada;
4.
Q
Güvertelerin
Takviye
ve
Destekleme
Q 12,5 − 0,045 λ
= Aşağıdaki formüle göre hesaplanan puntel yükü
Elemanları
[kN]:
4.1
Q = 6,87 ⋅ A ⋅ h
Boyuna
Normal takviyeler ve
enine
yönde konulan normal takviye
I, J,K
Bölüm 5 – Tekne Konstrüksiyonu – Çelik Tekneler
5 -17
Burada;
4.
Stifnerler
A =Puntele etki eden güverte sahası alanı [m2]
4.1
Normal stifnerler
Normal stifnerlerin W kesit modülü [cm3], aşağıda verilen
J.
Perdeler
1.
Genel
değerden az olamaz: W = 7,5 ⋅ s ⋅ S2 ⋅ h ⋅ c ⋅ K
Su geçirmez perdelerin adedi ve konumu, genel olarak,
c katsayısı değerleri ile h boyutlandırma yüksekliği Tablo
Bölüm 2, A'da belirtilenlere uygun olacaktır.
5.8'de verilmiştir.
Bu Kısım'daki "tank" ifadesi, teknenin bir parçasını
4.2
Derin takviyeler
oluşturan ve sıvı taşınmasında kullanılan (su, yakıt ve Normal düşey stifnerli perdelerin stringerleri ve normal
yağlama yağı) bünye tankları anlamındadır.
yatay stifnerli perdelerin düşey derin stifnerlerinin W kesit Parlama noktası ≤ 55°C olan yakıtların taşınması için Bölüm
2,
D'ye
göre
bağımsız
metalik
3
modülü [cm ], aşağıdaki formüle göre hesaplanır:
tankların W = C1 ⋅ b ⋅ S2 ⋅ h ⋅ K
kullanılması gereklidir.
2.
Semboller
Burada;
s
= Stifnerler arası mesafe [m],
S
= İlgili stifneri destekleyen elemanlar arasındaki
C1
= 6,0 bölmeleme perdeleri için, = 10 tank perdeleri için,
mesafeye eşit olan desteklenmeyen boy [m], b hs,hB = Bölüm 2, E'de tanımlanan değerler, K
3.
= Stringer veya deşey derin stifnerin desteklendiği perde bölgesinin genişliği [m],
= B, 4'de tanımlanan değerler.
h
= Tablo 5.8'de belirtilen boyutlandırma yüksekliği.
Perde Levhaları
Tablo 5.8
Perde levhası kalınlığı tp [mm], aşağıda verilen değerden
Stifnerler
h [m]
c
Çatışma perdesinde
hB
0,78
Bölmeleme perdesinde
hB
0,63
Tank perdesinde
hS
1,00
daha az olamaz: tp = k1 ⋅ s ⋅ (h ⋅ K)0,5 k1 katsayısı ve h boyutlandırma yüksekliği, Tablo 5.7'de verilmiştir.
Tablo 5.7
k1
h [m]
Çatışma perdesi
4,35
hB
Bölmeleme perdesi
3,8
hB
Tank perdesi
4,25
hS
Perdeler
K.
Üst Yapılar
1.
Genel
İlk sıra üst yapılar veya güverte evleri, en üst devamlı açık güvertenin üzerinde, ikinci sıra ilk sıranın üstünde ve diğerleri de aynı şekilde devam etmek üzere kabul edilecektir.
5 -18
Bölüm 5 – Tekne Konstrüksiyonu – Çelik Tekneler
Alttaki ara güvertelere, üst yapı ve güverte evinin içinden
K
s
= Stifnerler arası mesafe [m],
S
= İlgili stifneri destekleyen elemanlar arasındaki
giriş yoksa, TL'nun kararına bağlı olarak, bu Kısım'da verilenlere göre azaltılmış boyutlar kabul edilebilir.
mesafeye eşit olan, stifnerlerin desteklenmeyen
2.
Dış Duvar Kaplaması
boyu [m].
Dış duvar kaplaması kalınlığı t [mm], aşağıdaki formüle
4.
Üst Yapı Güverteleri
4.1
Güverte kaplaması
göre hesaplanır: 0,5
t = 3 ⋅ s ⋅ (K ⋅ h)
Üst yapı güverte kaplaması kalınlığı t [mm], aşağıdaki Burada;
formüle göre hesaplanacaktır: t = 3 ⋅ s ⋅ (K ⋅ h)0,5
s
= Stifnerler arası mesafe [m],
h
= Tablo 5.9'da verilen boyutlandırma yüksekliği
Burada;
[m], K
s
= Stifnerler arası mesafe [m],
K
= B. 4'de verilen katsayı,
h
= Bölüm 2, E'de verilen boyutlandırma yüksekliği
= B.4'de verilen katsayı.
Tablo 5.9
Perde tipi
h [m]
Cephe perdesi 1. sıra
3
Cephe perdesi 2. sıra
1,5
Herhangibir konumdaki diğer perdeler
1,2
3.
[m].
4.2
Güverte takviyeleri
Normal boyuna ve enine güverte takviyelerinin W kesit modülü [cm3], aşağıda verilen değerden az olamaz: 2
Stifnerler
Dış duvar perdelerinin stifinerlerinin W kesit modülü
W=5⋅s⋅S ⋅h⋅K Burada;
3
[cm ], aşağıda verilen değerden az olamaz: S W = 3,5 ⋅ s ⋅ S2 ⋅ h ⋅ K Burada; h
[m], K
olan, stifnerlerin desteklenmeyen boyu [m], s, h
= Tablo 5.9'da verilen boyutlandırma yüksekliği
= B. 4'de verilen katsayı,
= Destekleyici elemanlar arasındaki mesafeye eşit
= 4.1'de tanımlanan değerler.
Derin kemere ve kirişler ile normal punteller, I'ya göre boyutlandırılacaktır.