Yat07

A, B

Bölüm 7 – Makina ve Yardımcı Sistemler

7-1

BÖLÜM 7 MAKİNA VE YARDIMCI SİSTEMLER

Sayfa A.

Genel İstekler ................................................................................................................................................................ 7- 1

B.

Motorların Yapısı ve Testleri......................................................................................................................................... 7- 1

C.

Şaft Sistemi ve Pervaneler ........................................................................................................................................... 7- 5

D.

Sevk Motorları Yardımcı Sistemlerinin ve Diğer Yardımcı Sevk Sistemlerinin Yapısı ve Tekneye Montajı .......................................................................................................................................... 7- 7

E.

Motorların Tekneye Montajı.......................................................................................................................................... 7-12

F.

Takımlar, Stok Malzemeler ve Yedek Parçalar ........................................................................................................... 7-13

A.

Genel İstekler

Makina Kuralları" na göre dizel motorları (silindir çapı ≥ 3

200 mm. veya krankkeyz brüt hacmi ≥ 0,6 m olan) 1.

krankkeyz patlamasına karşın koruma cihazları ile

Uygulama Alanı

donatılacak ve her silindirde emniyet valfine (silindir çapı Bu Bölüm'deki istekler, ilerideki kısımlarda incelenen sevk

> 230 mm. için) sahip olacaktır.

sistemleri ve yardımcı sistemlere uygulanır.

1.

Yukarıda belirtilenler haricindeki makina veya sistemler,

İçten Yanmalı, İçten Takma ve Kıçtan Tahrikli

Motorlar

TL tarafından ayrıca değerlendirilecektir.

1.1

Yapı için genel istekler

Bu Bölüm'ün çeşitli kısımlarında geçen "yat" veya "bot" ifadeleri, Bölüm 1, B, Madde 1.1'de tanımlanan gezinti

Motorlar, tip ve yapı yönünden, amaçlanan sevk

tekneleri anlamında kullanılmıştır.

servislerine uygun olacak ve aşırı ısınma olmaksızın, maksimum servis gücünde emniyetle çalışabilecektir.

2.

Planlar ve Testler

2.1

Planlar ve testlerle ilgili olarak Bölüm 1'deki

1.2 isteklere uyulacaktır.

2.2 verilmesi

a)

L<15 m. olan yatlarda ve botlarda, onay için zorunlu

olan

planların

ve

dokümanların

kapsamı, TL'nun görüşü alınarak daraltılabilir.

Motorların soğutulması Genel olarak, motorlar, silindir bloğu ve silindir kafalarında

bulunan

soğutma

vasıtasıyla

su

soğutulacaktır.

ile

ceketleri Su

sirkülasyonu, ana motordan tahrikli uygun pompalarla yapılacaktır. Motorlar, kapalı devre tatlı su sistemi ile de soğutulabilir. Ancak, bu durumda radyatörlere müsaade edilmez. Bu

B.

Motorların Yapısı ve Testleri

amaçla

uygun

şekilde

boyutlandırılmış

ve

korunmuş deniz suyu sirkülasyon kulerleri veya Bu kısımdaki kurallar sevk motorları için uygulanır.

Teknede kullanılacak diğer motorlar tecrübelere göre imal edilecektir.Çelik Gemileri Klaslama Kurallarının, "Kısım 4,

omurga kulerleri konulacaktır.

7-2 b)

Bölüm 7 – Makina ve Yardımcı Sistemler

B

Açık mahallerde veya motor soğutması için etkili

bilmelidir. Hava temini

olarak

kullanılabilecek şekilde düzenlenmiş yeterince korumalı

havalandırılan

kapalı

mahallerde

bulunması şartıyla, hava soğutmalı motorlar

her

türlü hava koşulunda

menfezler vasıtasıyla sağlanmalıdır.

kabul edilebilir. Soğutma havasının dışarıya atılması, motora girmesine engel olacak tarzda

2.

İçten Yanmalı, Dıştan Takma Motorlar

2.1

Yapı için genel istekler

yapılacaktır.

1.3

Egzost gazı boru devresi Motorlar, tip ve konstrüksiyon yönünden, aşırı ısınma

Motorun bir parçası olan egzost boruları için, genel olarak

olmaksızın, maksimum servis gücünde çalışmaya uygun

D, 4.2'deki istekler uygulanır.

olacaktır.

1.4

2.2

Yakıt sistemi, yağlama yağı sistemi ve

Motorların soğutulması

karbüratörler Hava soğutmalı motorlar, koruma kapağı veya havanın 1.4.1

Motorun

parçası

olan

hallerde,

yakıt

ve

yağlama yağı sistemleri için, genel olarak D, Madde 2. ve

serbestçe dolaşmasına herhangi bir engel olmaksızın, açıkta çalışabilecektir.

3.'deki istekler uygulanır.

2.3 1.4.2

Egzost gazı boru devresi

Karbüratörler denizde kullanıma uygun tipte

olacak ve bu nedenle, ek ve bağlantı yerlerinden yakıt

Motorların egzost gazları su altına verilecektir. Eğer

sızıntısına yol açmayacak tarzda imal edileceklerdir.

varsa, su hattı üzerindeki egzost gazı çıkışları, yakıt

Karbüratörlerde dışarıya doğru havalandırma bulun-

buharlarının tutuşmasını önleyecek tarzda yapılacaktır.

mayacaktır. Ters akımlı tipler hariç olmak üzere, karbüratörler, olası yakıt damlamalarını emiş borusuna

2.4

Güvenlik cihazları

nakledecek, yeterli kapasiteli kollektörlerle donatılacak ve yakıt

damlamalarının

söz

konusu

kollektörlerden

6 kW'ı geçen motor güçlerinde, kullanıcının hatası

sintineye veya makina dairesine gitmesini önleyecek

durumunda, motoru durdurmak için bir güvenlik düzeni

şekilde düzenlenecektir.

bulunacaktır.

Hava emiş boruları, TL tarafından uygun görülen, alev

2.5

Karbüratörler

tutucu tertibata sahip olacaktır. a) 1.5

Elektrik teçhizatı

Elektrik teçhizatı ile ilgili olarak, Bölüm 8'e bakınız.

1.6

Karbüratörler denizde kullanıma uygun tipte olacaktır (1.4.2'ye bakınız).

b)

Ölçme ve alarm cihazları

Motorların, yakıt buharlarının dışarı çıkmasını önleyecek

tarzda

muhafaza

içine

su

geçirmez

konulduğu

olan

bir

durumlarda,

karbüratörler ve emiciler alev geri tepmesiz Motorlar, Madde D.3 (a) ve D.4.1 (c)'de belirtilen ölçme

olacak veya hava alıcısında alev kesici tertibata

ve alarm cihazlarının yerleştirilmesine uygun tertibatlara

sahip olacaktır.

sahip olacaklardır. c) 1.7

Havalandırma

Karbüratörlerin şamandıra valfleri, motor çalıştırılmaya başladığında karbüratörü doldurmak için

kullanılan

el

pompasının

basıncını,

Makina, yardımcı makina ve pompa daireleri her türlü

şamandıra deposuna yakıt girişini ayarlama

hava şartlarında makinaların kayıtsız şartsız çalışmalarını

fonksiyonunu

her an için sağlayacak şekilde, yeterince havalandırıla-

karşılamaya uygun yapıda olacaktır.

tehlikeye

sokmaksızın,

B 2.6

Bölüm 7 – Makina ve Yardımcı Sistemler Elektrik teçhizatı

6.2

7-3

Prototip motorların atölye testleri (tip testleri)

Elektrik teçhizatı ile ilgili olarak, Bölüm 8'e bakınız.

6.2.1

3.

Seri olarak üretilen motorların "prototip" motoru; yeterli

İçten Yanmalı Olmayan Motorlar

Genel

sayıda aynı tip motorlar arasından seçilen ve imalat hususunun

Bu tip motorlar, kuralların 7. ve 8. bölümleri dikkate

gereksinimlerini

alınarak, TL tarafından her durum için, ayrı ayrı

kontrolü için atölye testlerine tabi tutulan (1. veya 2.'ye

değerlendirilecektir.

bakınız) ve imalatçının TL'na tip testi için başvurusu

sağlayıp

sağlamadığı

üzerine aşağıda belirtilen yöntemlerle gücü ölçülen motor 4.

anlamındadır.

Tornistan Tertibatları

Maksimum servis gücü 4,4 kW'ı aşan motorlarla sevk

Tip testi başvurusu, TL tarafından uygun bulunan teknik

edilen tekneler, tornistan tertibatına sahip olacaktır.

dokümanlarla birlikte yapılacak ve ölçülecek güç (6.1'e

Dıştan takma motorlarda bu tertibat, motorlarla birlikte

bakınız) ile testin yapılacağı laboratuvar belirtilecektir.

olacaktır. Maksimum servis gücü 4,4 kW'ı aşmayan

Laboratuvarın teçhizatı ve cihazları, TL'nun da uygun

motorlarla sevk edilen teknelerde, etkili diğer durdurma

göreceği şekilde, motorun tipine ve gerekli ölçümlere

düzenlerinin bulundurulması şartıyla (kürekler, kanca, vs.

elverişli olacaktır.

gibi) tornistan tertibatları bulunmayabilir. Pervanenin ters hareketi

Testlerin tatminkar olarak sonuçlandırılmasından sonra,

vasıtasıyla sağlandığı dıştan takma motorlarda da

TL, ilgili test raporlarını inceleyecek ve uygun olduğu

tornistan tertibatına gerek yoktur.

durumda "Tip Onay Sertifikası" nı verecektir.

5.

6.2.2

itmesinin,

dümen

pervanesinin

dönme

Tornistan ve Redüksiyon Dişli Donanımı

Dizel motorları

Düzenleri Dizel Motorların

tornistan

ve

redüksiyon

dişli

donanımı

düzenleri, tip ve konstrüksiyon yönünden, imalatçının takdiriyle, amaçlanan sevk veya yardımcı makina hizmeti

motorların

maksimum

servis

gücü,

standart

koşullarda, devamlı güçte 3 saatlik çalışmadan sonra, tamamıyla güvenli olarak ve aşırı ısınma olmaksızın, en az bir saat süreyle motorun verebileceği maksimum aralıklı güçtür.

için kullanımlarına uygun olacaktır.

Söz konusu güç, motorun çalışması için gereken ve 6.

Motorların Gücü ve Atölye Testleri

motor tarafından tahrik edilen tüm yardımcı makinalar çalışırken motorun verdiği güçtür.

6.1

Motorların gücü Bu güç, imalatçı tarafından bildirilen ve aşağıda belirtilen

Sevk

motorlarının gücünün anlamı,

aşağıdaki 6.2

maddesinde belirtildiği şekilde, atölye testlerinde ölçülen maksimum servis gücü p [kW] dir.

şekilde tip testi ile kontrol edilen güçtür: -

1 saat çeşitli yüklerde,

-

3 saat devamlı güçte (aşağıda belirtildiği gibi),

-

1 saat maksimum servis gücünde,

-

1 saat devamlı güçte (aşağıda belirtildiği gibi),

-

30 dakika motorun üretebileceği maksimum güçte.

"Kısım 4, Makina Kuralları" ndaki şartlara göre tarif ve kontrol edilen, maksimum devamlı gücü 110 kW'dan az olmayan dizel motorları için, bu güç değeri, 6.2.2'de belirtilen testleri yapmaksızın, gezinti tekneleri için maksimum servis gücü olarak kabul edilebilir.

7-4

Bölüm 7 – Makina ve Yardımcı Sistemler

B

Devamlı güç, maksimum servis gücünün %70'inden az

Bu güç, imalatçı tarafından bildirilen ve aşağıda belirtilen

ve hiç bir zaman ortalama efektif basınç, maksimum

şekilde tip testi ile kontrol edilen güçtür:

servis gücüne ait basıncın %85'inden az olmayacaktır.

Güç, doğrudan krankşaft nihayetinde ölçülecek ve bu

-

30 dakika çeşitli yüklerde,

-

3 saat devamlı güçte (aşağıda belirtildiği gibi),

-

1 saat maksimum servis gücünde,

-

1 saat devamlı güçte (aşağıda belirtildiği

nedenle, krankşaftının flenci mutlaka frene bağlanacaktır.

Sadece, ayrı olarak test edilmeyecek şekilde, motora tamamen birleştirilmiş aktarma düzeni ile birlikte olan motorların testleri, bu düzenle birlikte yapılacaktır.

Motor, normal takıntıları ile donatılacak, ekleme, çıkarma

şekilde),

veya değişiklik yapılamayacaktır.

-

30 dakika maksimum servis gücünde.

Yakıt, serviste kullanılan tipte olacaktır.

Devamlı güç, maksimum servis gücünün %70'inden az Test sırasında, düzenli aralıklarla aşağıdaki veriler

ve hiç bir zaman ortalama efektif basınç, maksimum

kaydedilecektir:

servis gücüne ait basıncın %85'inden az olmayacaktır.

-

Fren yükü,

nedenle, krankşaftın flenci mutlaka frene bağlanacaktır.

-

Motor devri,

Sadece, ayrı olarak test edilmeyecek şekilde motora

-

Test odasındaki hava sıcaklığı, mutlak basınç

motorların testleri, bu düzenle birlikte yapılacaktır.

Güç, doğrudan krankşaft nihayetinde ölçülecek ve bu

tamamen birleştirilmiş aktarma düzeni ile birlikte olan ve atmosferik nem, Motor normal takıntıları ile donatılacak, ekleme, çıkarma -

Egzost gazları, yağlama yağı, soğutma suyu

veya değişiklik yapılmayacaktır.

veya havasının sıcaklıkları, Testler sırasında, aynı tipten olmak şartıyla, bujilerin -

yenileri ile değiştirilmesine izin verilir. Testlerde kullanılan

Yakıt sarfiyatı (g/kWh ve ℓ/h olarak).

yakıt ve yakıt/yağ karışımı, serviste kullanılan tipte Eğer test bir arıza veya diğer nedenlerle kesilirse, tüm

olacaktır.

testler yeniden yapılacaktır. Testlerden sonra, ana parçaların kontrolü için motor demonte edilecektir.

Test sırasında, düzenli aralıklarla aşağıdaki veriler

Yukarıdaki testlerle ölçülen güç değerleri [kW], gerektiği

kaydedilecektir:

takdirde,

6.2.7'de

belirtilen

standart

koşullara

ayarlanacaktır.

-

Fren yükü,

6.2.3

-

Motor devri,

-

Test odasındaki, hava sıcaklığı, mutlak basınç

Benzinli motorlar

Benzinli motorların "maksimum servis gücü", standart

ve atmosferik nem,

koşullarda, devamlı güçte 3 saatlik çalışmadan sonra, tamamıyla güvenli olarak ve aşırı ısınma olmaksızın, en az bir saat süreyle, maksimum devirde motorun

-

Yağlama yağı, soğutma suyu veya havası ve motor

verebileceği güçtür.

gövdesinin

en

sıcak

noktalarının

sıcaklıkları, Söz konusu güç, motorun çalışması için gereken ve motor tarafından tahrik edilen tüm yardımcı makinalar çalışırken motorun verdiği güçtür.

-

Yakıt yağı veya yakıt/yağ karışımı sarfiyatı (g/kWh ve ℓ/h olarak).

B, C

Bölüm 7 – Makina ve Yardımcı Sistemler

7-5

Eğer test bir arıza veya diğer nedenlerle kesilirse, tüm

Bu güç, imalatçı tarafından bildirilen ve aşağıda belirtilen

testler yeniden yapılacaktır. Testlerden sonra, ana

şekilde atölye testi ile kontrol edilen güçtür.

parçaların kontrolü için motor demonte edilecektir.

Yukarıdaki testlerle ölçülen güç değerleri [kW], gerektiği takdirde,

6.2.7'de

belirtilen

standart

a)

-

Su jetini çalıştıran motorlar

3

saat

devamlı

güçte

çalışma

(aşağıda

belirtildiği gibi),

koşullara

ayarlanacaktır.

6.2.4

-

1 saat maksimum servis gücünde çalışma.

Devamlı güç, maksimum servis gücünün %70'inden daha

Su jetini çalıştıran, dizel veya benzinli tip

az olmayacaktır.

motorların maksimum servis gücü Pg , (P ⋅ C)

Güç, doğrudan motor şaftının nihayetinden ölçülecek ve

çarpımıyla bulunan güçtür. Burada P [kW],

bu nedenle motor şaftının flenci frene bağlanacaktır.

yukarıdaki, 6.2.2 veya 6.2.3 maddelerine göre ölçülen ve tarif edilen, motorun maksimum

tamamen birleştirilmiş aktarma düzeni ile birlikte olan

katsayıdır.

motorların testleri, bu düzenle birlikte yapılacaktır.

⎛ ⎞ C = 1 − ⎜ 75 ⎟ ⎝ P + 85 ⎠

3

Motor, normal takıntıları ile donatılacak, ekleme, çıkarma veya değişiklik yapılmayacaktır.

Bu suretle bulunan güç değeri, TL'nun da onayıyla yuvarlatılacaktır. b)

Sadece, ayrı olarak test edilmeyecek şekilde, motora

servis gücü ve C aşağıdaki formülde verilen bir

pompa

sırasında,

düzenli

aralıklarla

nominal

akım

kaydedilecektir. Eğer test bir arıza veya diğer nedenlerle

Bu isteklerin uygulanmasında amaçlanan "su jeti";

Test

vasıtasıyla

bir

miktar

suyu

kesilirse, tüm testler yeniden yapılacaktır.

6.2.6

Diğer makina veya motorlar

ivmelendirerek ve hareketin ters yönünde uygun bir nozuldan dışarı iterek, tekneye hareket

6.2.2 ÷ 6.2.5 maddelerinde incelenenlerin haricindeki

ettirici

makina ve motorlarda, maksimum servis gücü; ilgili

itme

veren

mekanik

bir

ünite

anlamındadır.

makina veya motor tipine göre, TL tarafından uygun bulunan kriterlere göre kontrol edilecektir.

c)

TL tarafından gerekli görülen hallerde su jeti düzeninin

incelenmesi,

imalatçı

tarafından

sağlanan prototip üzerinde yapılan çalıştırma denemesi vasıtasıyla yapılır. d)

(a) maddesinde tarif edilen maksimum servis gücü, yalnız (c) maddesinde belirtilen kritere uyduğu onaylanmış su jeti düzenine bağlanmış

6.2.7

Esas alınacak standart koşullar ve güç

ayarlama yöntemi Yukarıda sözü edilen güçlerin esas alınacağı standart koşullar ve atölye testlerinde ölçülen güç değerlerinin ayarında izlenecek yöntemlerin uygunluğu, öncelikle TL tarafından onaylanacaktır.

motor için verilebilir.

C.

Şaft Sistemi ve Pervaneler

1.

Şaft Sistemi

1.1

Malzemeler

müsaade edilen maksimum sıcaklığı aşmaksızın, en az

1.1.1

Şaft sisteminde kullanılan, korozyona dayanıklı

bir saat süreyle motorun verebileceği güçtür.

olmayan çeliklerin minimum çekme mukavemeti Rm,

6.2.5

Elektrik motorları

Elektrik motorlarının maksimum servis gücü, normal devamlı güçte 3 saatlik çalışmadan sonra, tamamıyla güvenli olarak ve öngörülen izolasyon sınıfına göre

2

genel olarak, ara şaftlar için 400 - 800 N/mm arasında,

7-6

Bölüm 7 – Makina ve Yardımcı Sistemler

pervane şaftları için ise 400 - 600 N/mm2 arasında

C

= Korozyona

dayanıklı

çeliklerden

yapılmış

olacaktır. Şaftlar, dövme çeliklerden veya haddeden

pervane şaftları (1.1.1'e bakınız) veya devamlı

geçirilerek üretilmiş yuvarlak çeliklerden yapılacaktır.

bronz laynerli veya etkili yağlama sistemi bulunan pervane şaftları için, 104

Örnek olarak, DIN 17440'a göre sembolleri aşağıda parantez içinde malzeme numaraları ile birlikte verilmiş

= Deniz suyu ile teması olan yerlerde, devamlı

olan, çözeltide tavlanmış konumdaki östenitik yapıdaki

olmayan bronz laynerli pervane şaftları için, 109

paslanmaz çelikler ile, martenzitik ve ferritik yapıdaki bazı paslanmaz çelikler, monel 400 ve monel K 500 gibi nikel

Pw

= Maksimum servis gücü [kW],

n

= Pw servis gücüne karşıt gelen şaft dönme hızı

alaşımları, alüminyum bronz, manganez bronz ve diğer benzeri malzemeler de, TL'nun onayı doğrultusunda kullanılabilir.

[d/d],

-

X5CrNiMo 17 12 2, (1.4401)

-

X5CrNiMo 17 13 3, (1.4436)

Q

= Solid şaftlarda, 0

-

X6CrNiTi 18 10, (1.4541)

-

X6CrNiNb 18 10, (1.4550)

çapına oranı. Q  0,3 olduğunda, Q = 0

-

X6CrNiMoTi 17 12 2, (1.4571)

alınacaktır.

-

X6CrNiMoNb 17 12 2, (1.4580)

= Boş şaftlarda, ilgili kesitte, delik çapının, şaft dış

Boyuna

ekseni,

delik

boyuna

ekseni

ile

Elastik kaplinler ve kaplinler için kullanılan malzemeler,

çakışmayan boş şaftlar, TL tarafından her

gereken hallerde, verilen ilgili planlar esas alınarak

durum

değerlendirilecektir.

değerlendirilecektir.

Solid

olmayan

kaplinler;

dövme

çelik

veya

çelik

RM

= Şaft

dökümden, veya nodüler dökme demirden yapılacaktır.

1.1.2

Korozyona

dayanıklı

olmayan

metallerden

için,

ayrı

ayrı

malzemesinin

olmak

minimum

üzere,

çekme

2

mukavemeti değeri [N/mm ].

Yukarıdaki kural çapından daha küçük gerçek minimum

yapılan ve etkili yağlama sistemi olmayan pervane

çapa sahip ara veya pervane şaftları, imalatçı tarafından

şaftları, stern tüp bölgesinde bronz laynerli olacaktır.

TL'na verilen yeterli servis deneyimleri dokümanlarına

Stern tüp ile pervane braketleri arasındaki şaft kısmı

ve/veya teknik dokümanlara dayanması şartıyla, kabul

uygun bir kaplama malzemesi ile korunabilir.

edilebilir ve TL tarafından uygun bulunabilir.

1.2

Şaft sisteminin boyutlandırılması

1.2.2

1.2.1

Ara şaft ve pervane şaftlarının minimum çapları,

1.2.1 maddesine göre hesaplanan pervane

şaftlarının d kural çapı, "yüzey pervanelerini" tahrik eden aşağıdaki formül ile verilen değerden az olamaz:

⎤ ⎡ PW d=k ⋅⎢ ⋅ 560 4 R + 160 ⎥ M ⎥⎦ ⎢⎣ n 1− Q

(

şaftlar için, TL ile her durumda ayrı ayrı olarak anlaşma sağlanmak suretiyle, arttırılacaktır.

1/ 3

)

Burada;

1.2.3

Kaplin flençlerinin birleşme yüzeylerinde, şaft

kaplin civatalarının minimum çapı, aşağıdaki formülle verilen dv , [mm] değerinden az olmayacaktır.

d

= Ara veya pervane şaftının kural çapı [mm],

k

= Çentiksiz, solid flençli veya kamasız sıkı geçmeli

⎡ d3 (RM + 160 ) ⎤ dv = 0,65 ⎢ ⎥ ⎢⎣ nv ⋅ Dc ⋅ RMv ⎥⎦

0,5

Burada;

kaplinli ara şaftlar için, 82 d = Çentikli ara şaftlar için (yani, solid flençli olmayan kaplinler için kama yuvalı), 90

= Şaftın, 1.2.1'de verilen kural çapı [mm],

C, D RM

Bölüm 7 – Makina ve Yardımcı Sistemler

= Şaft

malzemesinin

minimum

çekme

3.

7-7

Burulma Titreşimleri

2

mukavemeti [N/mm ], Burulma nv

= Cıvata sayısı,

Dv

= Kaplin cıvatalarının bölüm dairesi çapı [mm],

RMv

= RM ile 1,7 RM arasında bulunan, cıvata

titreşim

hesapları

ve/veya

teknede

ilgili

ölçümlerin yapılması gerekli değildir, ancak ilgili tarafların isteği üzerine yapılabilir.

malzemesinin minimum çekme mukavemeti.

Hesaplamalarda,

1000

2

N/mm 'den

büyük

D.

Sevk Motorları Yardımcı Sistemlerinin ve

Diğer Yardımcı Sevk Sistemlerinin Yapısı ve Tekneye Montajı

alınmaz.

1.

1.2.4

Kaplin flenç kalınlığı RMv = RM alınmak suretiyle,

Sevk Motorlarının Yardımcı Sistemleri İçin

Genel Kurallar

1.2.3'deki formüle göre hesaplanan dv çapından daha az

a)

olmayacaktır.

Aşağıdaki 2., 3. ve 4. maddelerinde incelenen söz konusu sistemler, kurallara göre, teknede

1.2.5

köşe

kullanım şartlarında amaçlanan hizmet gerek-

dönüm yarıçapı, gerçek şaft çapının 0,08 katından az

sinimlerini karşılamaya uygun olacak tarzda imal

olmayacaktır.

ve monte edilecektir.

1.2.6

Birleşik

kaplin

flençlerinin

kökündeki

Bronz laynerlerin kalınlığı (1.1.2'ye bakınız),

b)

Kullanılan

malzemeler; su

ve

tuzlu

hava

aşağıdaki formülle verilen Sc , [mm] değerinden daha az

korozyonu

olmayacaktır:

devresinde kullanılan yakıt gibi) korozyonuna

ile,

kullanılan

sıvıların

(yakıt

karşı dayanıklı olacaktır.

d + 230 Sc = 32

c)

Burada d; pervane şaftının gerçek çapıdır, [mm].

1.3

Bu kısımdaki isteklerde aksi belirtilmedikçe sistemler tekneye sabit olarak monte edilecek, tekneye uygun şekilde ve müsaade edilmeyen

Yapı detayları

titreşimleri oluşturmayacak tarzda bağlanacak Her şaft sisteminde uygun bir srast yatağı bulunacaktır.

ve kontrol ve bakım için mümkün olduğu kadar

Manşon kaplinler, saç vidası şeklinde olmayan, somunlu

kolayca ulaşılabilir olacaktır.

cıvatalı kilitleme tertibatına sahip olacaktır.

Stern

tübün

baş

nihayetinde

salmastra

2.

Yakıt Sistemleri

2.1

Genel

kovanı

bulunacaktır. Örneğin; yağlamalı hallerdeki gibi, değişik sızdırmazlık tipleri, her durumda ayrı ayrı incelenecektir.

Pervane şaftının kıç koniğindeki kama yuvaları, yuvarlak

a)

Yakıt sistemi, teknede herhangi bir sistemden

köşeli olacak ve baş nihayeti, çentik etkisi nedeniyle

bağımsız olacak ve genel olarak, -25°C ile 85°C

oluşacak gerilme yığılmasını en aza indirmek için iyice

arasındaki

düzgünleştirilecektir.

uygun olacaktır.

2.

Pervaneler

Pervaneler, normal veya özel bronzdan veya çelik dökümden veya dökme demirden yapılacaktır.

Pervane somunu, çözülmeyi önleyici uygun bir düzenle donatılacaktır.

b)

sıcaklıklarda

Yangınlardan elemanları, olmaksızın,

korunmak yakıt

veya

kullanılan

çalışma

şartlarına

için,

sistemin

buhar

sızıntısı

yakıtın

serbest

yanmasına karşı, en az 2,5 dakika dirençli olacaktır.

7-8 c)

Bölüm 7 – Makina ve Yardımcı Sistemler Tüm sistemin, yakıt doldurma ağzından motora

- Motora bağlantıda kısa boyda esnek kısım

kadar, elektriksel devamlılığı sağlanacaktır.

2.2

D

bulunacaktır (aşağıdaki "e" maddesine bakınız)

Pompalar

- Hem elle, hem de tankın bulunduğu bölmenin dışından uzaktan kumandalı olarak veya gezinti

Sistemde aşağıdaki pompalar kullanılacaktır:

botlarında otomatik tipte, tank üstünde veya yanında kapatma valfi bulunacaktır.

a)

Teknenin ana sevk motoru için, bu motor veya bağımsız bir motor tarafından tahrik edilen bir

Yukarıda sözü edilen uzaktan kumanda elektrikli

yakıt

ise, kullanılan yakıtın tutuşma noktası ≤ 55°C

besleme

pompası.

Bağımsız

olması

halinde, pompa makina dairesi içinde yer alacak

(örneğin; benzin) olması durumunda, sadece

ve kendi motoru, sadece tekne motorunun

motor

ateşleme devresinin kapalı olduğu durumlarda, çalıştırılacaktır. b)

Gravite

ile

durumlarda,

yapılmasının varsa

yakıt

pratik

kapalı

iken

mekanik filtre bulunacaktır.

servis

tankına transfer için ve yakıt boşaltımı için, bir

- Motor

pompa (el pompası da olabilir) gereklidir. c)

devresi

- Genellikle, makina dairesi içinde olmak üzere,

olmadığı

tankından

ateşleme

çalıştırılacaktır.

yakınına

yerleştirilen

kapatma

valfi

bulunacak ve tanklar makina dairesi dışında ise, el

Bir standby (veya yedek) besleme pompası ve

kumandalı

olacaktır.

Motorların,

tank

bölmesine komşu bir bölmeye ve çok yakın bir

bir standby (veya yedek) transfer pompası da gereklidir. Ancak, gravite ile yakıtın güvenilir

yere (makina dairesine değil, ancak, serviste

şekilde akmasının sağlandığı hallerde,

insanların

bu

bulunabileceği

yere)

konulduğu

hallerde, bu valfler konulmayabilir. Besleme

pompalara gerek yoktur.

boruları ve tanklar, boru devresinin yarılması 2.3

halinde, sifon oluşmasını önleyecek tarzda

Boru devreleri

düzenlenecektir. a)

Genel

Dizel motorların kullanımında, enjektörlerden ve Yakıt boru devreleri,

pompalardan dönen yakıtlar, tank üstlerinde toplanacaktır.

- Metalik

çekme

borudan

(aşağıda

"e"

maddesinde müsaade edilenler hariç) yeterli

c)

Tankların doldurma ve iskandil boruları

kalınlıkta ve mümkün olduğu kadar az bağlantılı olarak yapılacaktır,

Bu borular mümkün olduğu kadar düz hatta sahip olacak ve tankın dibinden itibaren, boru

- Sıcak bölgelerden, elektrik kablolarından ve

çapının 1,5 katına eşit mesafe kalıncaya kadar,

elektrik armatürlerinden mümkün olduğu kadar

tank içinde aşağıya doğru uzatılacaktır. Ayrıca,

uzakta

düzenlenecek

perdelerden

sızdırmaz

ve perde

su

geçirmez

geçişleri

ile

geçecektir.

- Hiç bir yakıt giriş ağzı bulunmayacaktır. b)

Besleme boruları

Tankları motora bağlayan bu borular aşağıdaki şekilde olacaktır:

üst nihayetleri açık havaya uzatılacak, böylece sızan yakıt veya buharların teknenin içine girmesi önlenecek ve bu nihayetlere viralı başlık veya kapatma valfi konulacaktır.

Tank iskandilinin özel cihazlar vasıtasıyla veya doldurma borularından yapılabildiği hallerde, iskandil boruları gerekli değildir.

D d)

Bölüm 7 – Makina ve Yardımcı Sistemler

7-9

Tankların hava firar boruları ve seviye

köprüye ve ana kumanda mahalline, bir basınç

göstergeleri

göstergesi (B.1.6'ya bakınız) veya devamlı

Hava firar boruları:

basıncındaki düşüşü bildiren bir alarm cihazı

çalışan, optik veya akustik sinyalli olarak yağ konulacaktır.

- Tank üstünde en yüksek noktaya konulacaktır, b)

Sevk makinası gücü > 368 kW olan yatlarda motorun ana yağlama yağı pompasına ek

- İç çapı doldurma borusu çapının 1,25 katından

olarak, bir standby veya komple bir yedek

az olmayacaktır,

pompa konulacaktır. Her iki pompa mekanik Açık

havada,

tutuşturucu

veya

enerji ile çalıştırılacak ve birbirinden bağımsız

sıcak

olacaktır.

kaynaklardan veya tekne açıklıklarından uzakta son

bulacak,

ucu

suyun

içeri

girmesini

önleyecek şekle sahip olacak ve ucunda,

c)

2

Yağlama yağı boruları için 2.3'de verilen istekler

deliklerin net alanı 0,5x0,5 mm olan, korozyona

uygulanır. Ayrıca, cebri yağlama yağı devresi

dayanıklı malzemeden yapılmış, değiştirilebilir

için uygun bir filtrenin konulması gereklidir.

alev kesici tel kafes bulunacaktır. Tel kafes yerine, TL tarafından uygun görülen alev kesici

4.

düzenler kullanılabilir.

Devresi

Seviye göstergeleri için cam veya plastik borular

4.1

Soğutma Suyu Sistemi ve Egzost Gazı Boru

Motorların Soğutma Suyu Sistemi

kabul edilmez. Ancak, gezinti botlarında tutuşma noktası ≥ 55°C olan yakıt kullanıldığında ve uçlarında

e)

kendinden

kapanır

musluklar

Motorların soğutulma tipleri ile ilgili ve B.1.2 ile B.2.2'deki isteklere ek olarak, içten takma motorlar için aşağıdaki

bulunması halinde, plastik borulara izin verilir.

istekler uygulanır:

Elastik hortumlar

a)

Gemilerde sevk makinasının ana soğutma pompasına ek olarak, bir standby veya komple

Metalik

olan

veya

olmayan

(takviyeli

bir yedek pompa bulunacaktır. Bu pompa uygun

neoprenden yapılanlar gibi) elastik hortumlar,

debili olması şartıyla, genel hizmet pompası da

genellikle kısa boylarda olmak ve özellikle 2.1

olabilir.

maddesinin (b) ve (c) paragraflarına uyarak, 1. ve 2.1'de belirtilen istekleri sağlamak şartlarıyla kullanılabilir. yerlere

Ayrıca,

yerleştirilecek

hortumlar,

Genel olarak, soğutma suyu boruları, deniz suyu korozyonuna dayanıklı malzemeden veya sıcak daldırılmış galvanizli çelikten yapılacaktır.

elektrik

Ancak, tercihen orta uzunlukta olmak üzere,

nedeniyle kıvılcım oluşmasını önleyecek tarzda,

emici ve basıcı boruların motorun borularına

elektriki bağlantıya sahip olacaktır.

bağlantısı

3.

Yağlama Yağı Sistemi

neoprenden yapılmış olan borular). Deniz suyu

a)

Motorların yağlanması, tornistan ve redüksiyon

ağzında, kapatma valfleri bulunacaktır. Suyun

dişli donanımı düzeninin (varsa) yağlanma ve

motora giriş borusuna, ilgili deniz suyu giriş

kontrolü ve şaft sistemi yataklarının yağlan-

ağzına konulan ızgaraya ek olarak, kolayca

masına ait yağlama yağı sistemleri, gemideki

sökülebilen uygun bir deniz suyu süzgeci

herhangi bir devreden bağımsız olacaktır. Sevk

konulacaktır.

metalik

metalik

b)

olmayan

hortumların

ve

görünebilir

uçları,

statik

için,

uygun

elastik

borular

da

kullanılabilir (örneğin; metalik spiralle takviyeli alıcısında ve gerekirse, tekne dışına boşaltma

makinası (dıştan takma olanlar hariç) yağlama yağı devresine, yağ basıncını kontrol etmek için,

7 - 10 c)

Bölüm 7 – Makina ve Yardımcı Sistemler

D

Soğutma suyunun sıcaklığını kontrol etmek için

Egzost

köprüye veya ana kumanda mahalline bir

malzemeleri yanmaz olacaktır.

gazı

boru

devrelerinin

izolasyon

termometre veya devamlı çalışan, optik veya akustik sinyalli olarak sıcaklık artımını bildiren

f)

bir alarm sistemi konulacaktır.

Eğer egzost boruları sızdırmaz perde veya güvertelerden geçiyorsa, geçişler sızdırmaz olarak

4.2

yapılacaktır.

dayanıklı

Motorların egzost gazı boru devresi

boruları, a)

amaçla,

yanmaya

kullanılacaktır.

geçirmez

olmayan,

Egzost tutuşabilir

Egzost boruları tümüyle sızdırmaz ve mümkün

malzemeden yapılmış perde veya güvertelerden

olduğu kadar az bükümlü ve az kavisli olacak

geçiyorsa, yanmaya dayanıklı malzeme ile veya

şekilde dizayn ve monte edilecek ve deniz suyu

soğutma suyu ceketi ile uygun bir şekilde izole

girişine veya soğutma suyunun motora girişine

edilecek veya soğutma suyunun püskürtüldüğü

olanak vermeyecektir.

borularda, en az 25 mm., diğer hallerde ise en

Birleştirmeler mümkün olduğunca az olacaktır.

alınacaktır.

az

b)

contalar su

Bu

Egzost boruları, mümkün olduğunca ulaşılabilir

g)

230

mm.

boşlukla

muhafaza

altına

Soğutma suyunun egzost borularına püskür-

olacak ve böylece tümüyle kontrolü ve onarımı

tüldüğü hallerde, bu işlem, motorun egzost

mümkün olacaktır.

manifolduna mümkün olduğu kadar yakın, fakat, manifolddan yeteri kadar aşağıda yapılacak ve

c)

Birden fazla sevk motorlu teknelerde, her motor

su veya buharın manifolddan içeri girmesini

için

önleyecek tarzda düzenlenecektir. Kullanılan

bağımsız

bir

egzost

devresi

suyun miktarı, egzost borularının ve ilgili

düzenlenecektir.

düzenlerin malzemelerinin özelliklerine bağlı d)

Egzost

boruları,

kopmalara

yol

olarak,

açabilen

egzost

gazlarının

soğutulmasını

sağlamaya yetecektir.

müsaade edilmeyen gerilmeleri oluşturmayacak şekilde bağlanacaktır. Gergiler, braketler ve diğer

destekleme

elemanları,

tutuşabilir

h)

(i) maddesinde belirtilenler hariç olmak üzere,

malzemeden yapılmış komşu yapılara ısı iletimi

egzost boruları yeterli mukavemete sahip ve

yapmayacak tarzda düzenlenecektir.

ömürlü metal malzemeden imal edilecektir. Bu borular, kullanılan yakıtın, yanma ürünlerinin,

e)

Egzost borularının diğer malzemeler ile temasta

deniz suyunun ve maruz kaldıkları yüksek

bulunabileceği veya insanların temasına açık

sıcaklıkların korozif etkilerine karşı dayanıklı

olduğu tüm noktalar, soğutma suyu ceketleriyle

olacaktır.

veya izolasyon kaplaması ile veya uygun Birbirinden farklı malzemelerin kullanımı halinde,

muhafazalarla korunacaktır.

bunlar galvanik olarak uyumlu olacaklardır.

Su sirkülasyonlu soğutma ceketleri kullanıl-

Gerektiğinde, TL tarafından onaylanmış tipte

dığında, yeterli olması kaydıyla, su, motor

olmaları şartıyla, elastik borular kullanımına izin

soğutma

verilebilir.

suyu

sisteminden

alınabilir

veya

sirkülasyon, özel olarak bu amaçla kullanılan pompa ile sağlanabilir. Bu ikinci durumda, egzost

gazları

boru

devrelerinin

soğutma

sistemindeki anormal sıcaklık artışlarını bildiren

i)

(g)'de belirtilen egzost boruları içine soğutma suyu püskürtülen hallerde, aşağıdaki 1, 2 ve 3 maddelerindeki

istekleri

karşılayan,

metalik

bir optik veya akustik alarm düzeni, ana

olmayan malzemelerin kullanımına müsaade

kumanda mahalline konulacaktır.

edilebilir:

D

Bölüm 7 – Makina ve Yardımcı Sistemler 1)

7 - 11

Tüm boru devresi boyunca, yukarıda sözü

Mekanik güçlü pompalar, sevk motoru veya bir

edilen su püskürtmesi vasıtasıyla, egzost

yardımcı

gazları, kullanılan malzeme için müsaade

pompalar kendinden emişli tip olacaktır. El

edilen

kumandalı pompalar, çapı yukarıdaki şekilde

sıcaklığı

aşmayacak

derecede

motor

ile

tahrik

edilebilirler.

Bu

hesaplanan d değerinden az olmayan emme

soğutulacaktır.

ağzına sahip olacak ve köprü üstünden veya en 2)

Malzeme,

kullanılan

yakıtın,

yanma

azından su hattı üzerindeki kolay erişilebilir bir

ürünlerinin

ve

suyunun

korozif

yerden kumanda edilebilecektir.

deniz

etkilerine karşı dayanıklı olacaktır. b) 3)

Boyu: 5 < L ≤ 12 m. olan botlarda, sabit veya

Yukarıda bahsedilen dayanım özelliklerinin

seyyar bir el pompası bulunacaktır. 12<L<15 m.

ve ilgili maksimum müsaade edilebilir

olan botlarda, biri mekanik güçle, diğeri elle

sıcaklıkların uygunluğuna, TL tarafından

çalıştırılan iki sabit pompa, motorlu veya

karar verilecektir.

motorsuz yelkenli teknelerde, biri sabit olmak üzere, el kumandalı iki pompa bulunacaktır.

l)

İçlerine soğutma suyu püskürtülenler hariç olmak üzere, egzost boruları, TL tarafından

Her pompanın kapasitesi, aşağıdaki formüle

uygun bulunan, kıvılcım önleyici düzenlerle

göre bulunan Q, [m3/h] değerinden az olamaz:

donatılacaktır.

Q = 0,27L m)

Yağmur suyunu veya deniz suyunu egzost gazı yağmur

El kumandalı pistonlu pompalarda silindir çapı,

suyunun egzost boru devresine girişini önlemek

aşağıdaki gibi alınan sintine devresi minimum iç

için, uygun düzenler konulacaktır.

çapı d [mm]'nin 2 katından az olmayacaktır:

5.

Sintine Sistemi

L > 7,5 m. için , d = 0,8L + 15

5.1

Sintine pompaları ve sintine dreyni için

L ≤ 7,5 m. için , d = 20 mm.

boru

devresinden

boşaltmak

ve

düzenler

Pompa tipleri ve çalışmaları hususunda, yukarıdaki (a) a)

Gemilerde,

en

az

biri

mekanik

güçle

maddesinde belirtilenler uygulanır.

çalıştırılmak üzere, iki sabit pompa bulunacaktır.

Sevk motorsuz yelkenli gemiler için her iki

5.2

Boru devresi

pompa da el kumandalı olabilir. a)

Her mekanik güçle çalıştırılan pompanın debisi 3

Sabit pompalar, tam yüklü su hattı altında bulunan

teknenin

tüm

su

geçirmez

Q [m /h], aşağıdaki formülle verilenden daha az

bölmelerinden, ortak bir sintine devresi ile veya

olamaz.

bu bölmelere iştirakli bağımsız borulardan emiş yapacaktır. Emiş devresi aşağıdaki şekilde 2

Q = 0,0058 ⋅ d

Burada; d, aşağıdaki formülden elde edilebilen, ana sintine devresinin minimum iç çapıdır. d = 0,85L + 25

düzenlenecektir: - Her

pompa

birbirinden

ayrı

olarak

çalışabilecektir; - Deniz suyu boru devreleri ve sıvı taşınan diğer boru devreleri ile hiç bir bağlantısı olmayacaktır;

Burada; L geminin boyudur, [m], (Bölüm 2, A.4.2'ye bakınız).

7 - 12

Bölüm 7 – Makina ve Yardımcı Sistemler

- Sintine suyunun bir su geçirmez bölmeden diğerine

geçmesini

önlemek

gerektiğinde,

sintine devresi, nihayetlerinde veya pompada geri döndürmez valflerle donatılacaktır.

D, E

tipleri ile ilgili olarak, öngörülen tüm koşullarda geniş açısal hareket ve düşey dönme serbestisi verecek tarzda yerleştirilecektir.

Eğer motorlar kapalı bir bölmede yer alıyorsa,

Her pompanın çıkış boru devresi, doğrudan

2.1.2

denize boşaltım ağzına bağlanacaktır.

bu bölme, egzost gazları veya yakıt buharlarının aşırı

Denize boşaltım ağızları A bölgesi içinde ise bordada

doğrudan

bir

kapatma

valfiyle

derecede

birikmesini

önleyecek

tarzda,

havalan-

dırılacaktır.

donatılmış olacaktır. Bu valflerin kumandaları 2.1.3

sağlayacak bir düzene sahip olacak ve her

yukarıdaki 2.1.1 ve 2.1.2 maddelerinde verilen isteklere

zaman ulaşılabilir konumda olacaktır. b)

Eğer varsa, motorların koruyucu gövdeleri,

normal zamanda açık konumda kalmalarını

uygun olacak tarzda düzenlenecektir.

Borular genellikle metalik olacak, ancak devre ve kullanılan malzeme özellikleri göz önüne

2.2

Müsaade edilebilir maksimum servis gücü

2.2.1

Kural olarak, gezinti botlarında kullanılan kıçtan

alınarak, TL tarafından uygun görülecek metalik olmayan borular da kullanılabilecektir (metalik spiralli esnek neopren hortumlar ve fazla yangın tehlikesi olan bölmelerde, yangına dayanıklı esnek hortumlar).

takma motorların maksimum kabul edilebilir servis güçleri, Tablo 7.1'deki değerlerden fazla olmayacaktır.

Tabloda yer almayan botlar için 1'de verilen genel kurallar

6.

Yardımcı Servislere ait Diğer Sistemler Elektrik enerjisi üretim grupları

Elektrik enerjisi üretim grupları ve ilgili sistemlerin, içten yanmalı tahrik motorlarının imalatı ve tekneye montajı

uygulanacaktır. Teknenin seyir, ağırlık, mukavemet ve stabilitesini dikkate alarak, belirli bir güce sahip motorla teçhiz

edilecek

göstermesine

teknelerin

uygun

seyir

gerçek

özelliklerini

tecrübeleri

sonuçlarına

için, D.1÷4 içten yanmalı sevk motorları ile ilgili istekler

dayanarak, Tablo 7.1'de verilen güç değerleri arttırılabilir

uygulanacaktır.

veya azaltılabilir.

E.

Motorların Tekneye Montajı

Ancak, tabloda verilenleri %10'dan fazla geçen güç

1.

Genel

Sevk motorları, ağırlıkları, güçleri ve yerleştirilmeleri ile ilgili olarak, teknenin mukavemetine, seyrine, ağırlığına ve stabilitesine gerekli özeni göstererek, bağlandığı tekneye uyumlu olacaktır.

değerleri kabul edilmez.

2.2.2

K, Tablo 7.1'de tarif edilen değer olmak üzere, K

> 18 olan ve dıştan takma motorları tekneye sabit olarak bağlanmış veya kıç bodoslamanın üst kısmına sabit olarak bağlı olan desteklere monte edilmiş teknelerde,

Gezinti Botlarının Sevkinde Kullanılan Dıştan

müsaade edilebilir maksimum servis gücü, 3.'de içten

Takma Motorların Müsaade Edilebilir Maksimum

takma ve kıçtan tahrikli motorlar için belirtildiği şekilde

2.

Güçleri 2.1

tayin edilebilir. Ancak, yukarıda belirtilen motorların Genel

imalatı ve montaj yöntemlerinin, B, 1'de verilen şartlara uygun olması gereklidir.

2.1.1

Motorlar, normal çalışmalarını yapabilecek ve

E, F

Bölüm 7 – Makina ve Yardımcı Sistemler

3.

Gezinti Botlarının Sevkinde Kullanılan İçten

Takma

ve

Kıçtan

Tahrikli

Motorların

7 - 13

F.

Takımlar, Stok Malzemeler ve Yedek Parçalar

1.

Genel

Müsaade

Edilebilir Maksimum Güçleri

İçten takma ve kıçtan tahrikli motorların müsaade

Makina takımları, stok malzemeleri ve yedek parçaları, D.

edilebilir maksimum güçleri,

ağırlık,

2.2 (c), 3(b) ve 4.1 (a)'da belirtilenler hariç olmak üzere,

mukavemet ve stabilitesini dikkate alarak, belirli bir güce

makina tipi ve ilgili gezinti botu veya yatın, servisine bağlı

sahip sevk motoru ile teçhiz edilecek teknelerin gerçek

olarak, ilgili tarafların tayinine bırakılmıştır.

teknenin seyir,

özelliklerini göstermesi için yapılacak seyir tecrübeleri sonuçlarına dayanarak belirlenecektir.

Tablo 7.1 Gezinti botlarının sevki için kullanılan dıştan takma motorların müsaade edilebilir maksimum güçleri

Dibi çeneli ve kıç bodoslama üst parçalı botlar K≤5

2

P = 0,74 K

P = 15,5 K - 59

Dümene, dümen dolabı tarafından çalıştırılan bir tertibatla uzaktan kumanda edildiği ve üst ve kıç bodoslama yüksekliği ≥ 50 cm. veya eğer bu yükseklik < 50 cm. ise, motor kuyusu kendinden dreynli olduğu hallerde geçerlidir.

5 < K ≥ 15

Dümen uzaktan kumandası redüksiyon dişlisi, dümen simidinin bir dönüşü, 15° den az olmayan bir dümen açısı sağlayacak tarzda olacaktır.

P = 5,8 K - 10,5

Diğer durumlarda uygulanır.

P = ⎛⎜ K + 0,5 ⎞⎟ ⋅ (15,5K − 59 ) ⎝ 30 ⎠

15 < K ≤ 18

P = 1,1 (15,5K - 59)

K > 18

(2.2.2'ye de bakınız).

Yuvarlak karinalı botlar

3<K≤5

P = 7,4 K - 18,5

5 < K ≤ 15

P = 5,8 K - 10,5

3<L≤6

P=3L-6

L ≤ 4,5

P = 2,5

4,5 < L ≤ 6

P = 3,4 L - 12,8

Kıç bodoslama üst parçalı botlara uygulanır.

Kıç bodoslama üst parçasız botlara uygulanır.

Kıç bodoslama üst parçasız kano veya benzeri tip botlara uygulanır.

Kısaltmaların anlamı: P

= Müsaade edilebilir maksimum servis gücü, [kW], B, 6.1'de tarif edildiği gibi.

K

= L ⋅ I , [m2]

K1

= L ⋅ Imaks , [m2]

L

= Botun tam boyu , [m]

I

= Kaymaya yardımcı olanlar dışındaki takıntı ve kanatçıklar hariç olmak üzere, kıç bodoslama üst parçasının maksimum genişliği, [m]