A-PDF Merger DEMO : Purchase from www.A-PDF.com to remove the watermark
±_¿ fi_ — 150
;f+5ffnsgff[ 5fTf
á ÁMÀıQ⁄fl, 2006 á ¤Îƒ’ÿ-±ÎÏrfi 1928
÷_ h ÎÌ, ‹ ƒ ¿ ±fiı ≠¿Î¿ — fi√ı L ƒ ω…› Á_ ’ Îÿ¿ — ËWν · ’ W ¿HÎν ‹ ¬ M≤Wà ÏÕ{Î¥fi ÷◊Î ·ı ± εÀ˚ Á — ËWν · ’ W ¿HÎν ¿·Î ÁËΛ¿˘ — ¿ı  ‰ «Î‰ÕÎ, ±Ï‹÷ ÂÎË ‹ÎÏ·¿ — ËWν · ’„O·¿ı  LÁ, ±‹ÿΉÎÿ. ‹ ƒ HÎV◊Îfi — ±ı · Î¥Õ ±˘ŒÁı À , √˘‹÷Ì’ fl , ±‹ÿΉÎÿ. Ï¿o ‹ ÷ — ‰ÌÁ wÏ’›Î 12 ±_ ¿˘fi _ ·‰Î…‹ — ¤Îfl÷‹Î_ — wÎ. 180. ’flÿı  ‹Î_ — wÎ.1,300 24 ±_ ¿˘fi _ ·‰Î…‹ — ¤Îfl÷‹Î_ — wÎ. 360 ‰ı ⁄ ÁÎ¥À — www.safari-india.com ¥-‹ı · — ·‰Î…‹ ‹ÎÀı — subscriptions@safari-india.com
ÁÒ « fi˘, ’˛ Ï ÷¤Î‰˘ ÷◊Î ±L› ‹ÎÏË÷Ì ‹ÎÀı — info@safari-india.com
’hÎT›‰ËÎflfi _ Áflfi΋ _ — ËWν· ’„O·¿ıÂLÁ, 212- 215, ±Îfi_ ÿ ‹_ √ ·-3, ¿˘fl ⁄Λ˘Àı ¿ fiÌ Á΋ı , ’Ïfl‹· ø˘ÏÁ_ √ ’ÎÁı , ±ı Ï ·Á Ï⁄˛ … , ±‹ÿΉÎÿ-380006. Œ˘fi fi_ ⁄ Á˝ — 2646 16 98 / 2643 80 33 Copyrights : Harshal Publications 212 to 215, Anand Mangal-3, Opp. Core Biotech, Near Parimal Crossing, Ellisbridge Ahmedabad-380 006. Gujarat. Tel. : 2646 16 98 / 2643 80 33
±Î ‰¬÷fi˘ ±_¿ Á’fl‹˘ »ı, ¿ı‹ ¿ı “ÁŒÎflÌ” «Î· ±_¿ ÁÎ◊ı 150 ‹_ ÁÌ‹ÎÏ«é ‰ÀΉı »ı ±fiı ‰Î«¿˘ Á‹ZÎ ŒflÌ ‰¬÷ ÷tfi fi‰Î V‰w’ı fl…^ ’΋ı »ı. 1980 fiÎ ±flÁ΋Î_ “ÁŒÎflÌ”fi˘ ’Ëı·˘ ±_¿ ⁄Ï©ÂÎ‚Ì ‰Î«¿˘fiÎ ‹ı√ıÏ{fifiı ⁄ÿ·ı iÎÎfiωiÎÎfifiÎ ⁄΂’ÎÏZο ÷flÌ¿ı ’˛√À ◊›˘ I›Îflı ·Î√÷_ fiˢ÷_ ¿ı ¿‹Ï½›· ΩËıfl¬⁄fl˘ ‰√flfi_ ±fiı ‹ÎhÎ …fifl· fiΘ·ı… ’ÌflÁ÷_ ‹ı√ıÏ{fi (“ÁŒÎflÌ”fi˘ ±Î…ı »ı ÷ı‰˘) ⁄ˢ‚˘ Œı·Î‰˘ ’΋ı. ±ı¿·ı ËÎ◊ı ¬ıՉ΋Î_ ±Î‰ı·Î ÁÎËÁfi_ Ïfl{SÀ ‘Λν ¿fl÷Î_ ‰‘ Ë÷ÎÂÎ…fi¿ ±ÎT›_. ⁄ˢ‚˘ Œı·Î‰˘ ‹‚‰Îfi_ ÷˘ ÿÒfl flèÎ_, “ÁŒÎflÌ”fiÎ ’˛¿ÎÂfi‹Î_ … ±ı¿ ’»Ì ±ı¿ ¿flÌfiı «Îfl ·Î_⁄Î ≥LÀfl‰· ’ÕÌ √›Î. ±_÷ı ’Î_«‹Ì ¿˘ÏÂÂfiÎ ¤Î√w’ı ±_¿ fi_. 11 ’˛√À ¿flΛ˘ I›Îflı ÷ı ‹Î_Õ ŒflÌ ’√¤fl ⁄L›_, ’»Ì «ÎS›_, I›Îfl ’»Ì ÿ˘Õu_ ±fiı »ı‰Àı 150 ‹Î ÁÌ‹ÎÏ«éı ’ˢÓE›_. ÁÌ‹ÎÏ«é ‹ÎhÎ ÁÌ‹ÎÏ«é »ı. ›ÎhÎÎfi˘ ±_÷ fi◊Ì, ‹ÎÀı ±Î…fiÌ ÷Îfl̬ı “ÁŒÎflÌ”fiÌ fi…fl ÷˘ ¤Ò÷¿Î‚fiı ⁄ÿ·ı ¤Ï‰W› ’fl »ı. ±Î‹ »÷Î_ ÿ˘œÁ˘‹Î ±_¿ ’˛Á_√ı ¤Ò÷¿Î‚ …flÎ ÷flÎ ÷ÎΩı ◊Λ »ı I›Îflı xÿ›‹Î_ ±Îfi_ÿ ¤ı√Ì √‰˝fiÌ ·Î√HÎÌ ’HÎ …LQ›Î ‰√fl flËı÷Ì fi◊Ì. √‰˝ ±ı ‰Î÷fi˘ ¿ı ±fiı¿ ‰Ë̉ÀÌ ÷ı‹… ±ÎÏ◊˝¿ ‹ÁÌ⁄÷˘ ‰ıÃÌfiı ’HÎ “ÁŒÎflÌ” ÷ıfiÎ ‰Î«¿˘‹Î_ iÎÎfifi˘ Œı·Î‰˘ ¿fl‰ÎfiÌ ‹Ò‚ ¤Î‰fiÎfiı ±ÎÀ·Î_ ‰Ê˝ ÏfiWÃÎ’Ò‰˝¿ ‰‚√Ì flèÎ_. ±Îfi_ÿ ±ı ‰Î÷fi˘ ¿ı “ÁŒÎflÌ”±ı ·Ò_ÀΉı·˘ iÎÎfifi˘ ¬Ωfi˘ ‰Î«¿˘±ı flÁ’Ò‰˝¿ ‹ÎH›˘ ±fiı Ï⁄flÿÎT›˘. ¬Ωfi˘ ’HÎ ¿ıÀ·˘ ÁQ≤© ±ı …\±˘ — “ÁŒÎflÌ”±ı »ıS·Î ÿ˘œÁ˘ ±_¿˘‹Î_ ωω‘ ’˛¿ÎflfiÎ ±ÎÂflı 700 ωʛ˘ ’fl ·ı¬˘ ’˛√À ¿›Î˝ »ı, “Œı@ÀŒÎ≥LÕfl” ω¤Î√‹Î_ 1,300 …ıÀ·Î ’˛ffi˘fiÎ …‰Î⁄˘ ±ÎM›Î »ı, “Á’fl„@‰{” Áı@Âfi‹Î_ 1,000 ¿fl÷Î_ ‰‘ „@‰{ fl…^ ¿flÌ »ı, “±ı¿ ‰¬÷ ±ı‰_ ⁄L›_ ¿ı...” ω¤Î√‹Î_ 45 ±ˆÏ÷ËÎÏÁ¿ ’˛Á_√˘ ‰HνT›Î »ı, fl_√Ìfi √˛ÎÏŒ@Á ÁÎ◊ı 66 Á’flÁ‰Î·˘fiΠωVI≤÷ ¬·ÎÁÎ ±ÎM›Î »ı, ±_ÿÎ…ı 700 ’{SÁ ±Î’Ì »ı ±fiı 100 ¿fl÷Î_ ‰‘ ÁI›¿◊α˘ fl…^ ¿flÌ »ı. ‰ˆÏ‰K›’ÒHν iÎÎfi‰‘˝¿ ‹ÎÏË÷Ìfi˘ ±ÎÀ±ÎÀ·˘ ‘˘‘ √…flÎ÷fiÎ ÷˘ ÃÌ¿, ’fl’˛ÎL÷fiÎ ’HÎ ⁄ÌΩ ±ı¿ı› Á΋ϛ¿ı ‰ËÎT›˘ fi◊Ì. “ÁŒÎflÌ”±ı V◊Î’ı·˘ flı¿˘ÕÛ ±ı flÌ÷ı ⁄ıΩıÕ »ı. ¿‹ Áı ¿‹ √…flÎ÷Ì Á΋ϛ¿˘fiÌ ÿÏfi›Î‹Î_ ÷ı ±÷ÒÀ flËı‰Îfi˘ !á --ËWν· ’W¿HÎν
¿Î›‹Ì √˛ Î Ë¿˘±ı ’hÎT›‰ËÎfl ‰¬÷ı ’˘÷Îfi˘ ·‰Î…‹ fi_ ⁄ fl ±«Ò ¿ ·¬‰˘. ÁMÀıQ⁄fl 2006 á ÁŒÎflÌ á 1
5fiff:jfz6 O LdfHf[zdfdff+ n]sf/ gff[tfztfl jff+;fgfl o;f,f vff>p 8lp O 5ff[,f bff[,f h[jff[ uf}uf,f vfyf:gff[ 5?f[u?fdf Gjfhuftf O vff<;8m[L,fiffdff+ af]of[ dfLzgf;f n[0sfgff[ n[sfzf[ ;fofzl 0[8faf[gs O dffgfjfdfufh gfjfl dffLctfl
O 5fiff:jfz6 O
O >godf[:xfgf 8[sgff[,ff[Lh O
df}qfsf[gf[[ giff,f gf[ bf[tfzf[gf[ 5ffifdff,f sztff[ LdfHf[zdfgff[ n]sf/
uf}uf,f vfyf: O ef[ngff[ eff+0f[ of[0tff[ vffsfxfl eff[Ldfiff[
±ı¿‰Îfl ŒflÌ ’Ò‰˘˝kÎfl ¤Îfl÷fiÎ Ï‹{˘fl‹ flÎF›fiı “‰Î_Á Œ‚ı I›Îflı ÿ¿Î‚ ’Õı” ±ı‰Ì ¿Ëı‰÷fi˘ ’fl«˘ ‹‚‰˘ Âw ◊›˘ »ı. ‰flÁÎÿfiÌ ¿‹Ì fi◊Ì, »÷Î_ Á_Ωı√˘ I›Î_ ±fiÎT≤„WÀfiÎ »ı. ÿ¿Î‚ ‹ÎÀı ’˛◊‹ÿÂa flÌ÷ı ¿ÁÒfl‰Îfl ˢ› ÷˘ ¿÷˝flÌ ‰√˝fiÎ_ ’˛ÎHÎ̱˘ ±fiı ‹A›I‰ı ™ÿfl˘, …ı‹fi˘ ±˘Ï«_÷˘ ◊›ı·˘ ‰V÷ÌωVŒ˘À Ï‹{˘fl‹fiÎ_ ¬ı÷fl˘fiı ’Λ‹Î· ¿flÌ flè΢ »ı. flÎÏhÎfiÎ Á‹›ı ‹ÒÊ¿˘fi_ ÁˆL› ¬ı÷fl˘‹Î_ µΩHÎÌ ‹ÎHÎı »ı ±fiı Á‰Îfl ’Õ÷Î Á‘Ì‹Î_ ⁄‘_ µF…Õ ¿flÌ ‹Ò¿ı »ı. ∞‰÷Î ¿ı ‹flı·Î ™ÿflfiÎ ÁÎÀ΋Î_ Ï‹{˘fl‹fiÌ Áfl¿Îfl ·˘¿˘fiı ¿ı ’ˆÁÎ ±Î’Ì flËÌ »ı, ’fl_÷ ‰V÷Ìfi˘ flÎŒÕ˘ ±ıÀ·˘ ‹˘À˘ ŒÎÀu˘ »ı ¿ı ÷ı flÎF›fiÎ ¬ı÷fl˘fi˘ 20Ñ ‹˘· ’HÎ ⁄«ı ÷ı‰Ì ±ÎÂÎ fi◊Ì. ‰Î_ÁfiÌ ·√¤√ 550 Ω÷˘ »ı , …ı ‹ Î_ fi Ì 136 Ω÷˘ ¤Îfl÷‹Î_ ◊Λ »ı . (‰ÎÏÊ˝¿ ŒÁ· — 8 ¿fl˘Õ Àfi.) µI’Îÿfi‹Î_ Ï‹{˘fl‹ ’Ëı·Î fi_⁄flı »ı. (‰ÎÏÊ˝¿ ŒÁ·‹Î_ Ï‹{˘fl‹fi˘ ÏËVÁ˘— 40Ñ.) ±ÎÂflı 21,000 «˘flÁ Ï¿·˘‹ÌÀflfiÎ ±ı flÎF›fi˘ 1/3 ’˛ÿı ‰Î_ÁfiÎ_ …_√·˘±ı fl˘@›˘ »ı. ±Î …_ √ ·˘ vegetative growth ‰Õı ⁄L›Î_ »ı; ±ıÀ·ı ¿ı ‰Î_ÁfiÎ_ ‹ÒÏ‚›Î_ …‹Ìfi‹Î_ «˘÷flŒ ’◊flΛÎ_ ⁄Îÿ ÷ı‹fiı Ãı¿Ãı¿ÎHÎı ±_¿<fl˘ eÀÌ fi‰Î ‰Î_Á‹Î_ Œıfl‰Î›Î_ »ı. À>_¿‹Î_, ‰Õ ÷ı fi Ì ‰Õ‰Î≥±˘fiı fiÌ«ı ÷flŒ ‹˘¿·ı, ÷˘ ‰Î_Á ’˘÷ÎfiÎ ‰_ÂΩıfiı µ’fl ÷flŒ Œı·Î‰ı »ı. T≤Ï© ¿fl‰ÎfiÌ ±Î‰Ì ’©Ï÷ ±’fiÎT›Î ’»Ì ‰Î_Áfiı ÿfl ‰Êı˝ e·˘ ⁄ıÁ‰Î_ …wflÌ fi◊Ì. ±Î‹ »÷Î_ ⁄‘Ì Ω÷fiÎ ‰Î_Á ±‹¿ Á‹›ÎL÷flı Œ‚ı »ı ±fiı ŒY›Î ’»Ì ‹flÌ ’fl‰Îflı »ı. ¿˘≥fi˘ Á‹›√΂˘ 120 ‰Ê˝fi˘ »ı, ¿˘≥fi˘ 50 ‰Ê˝fi˘, ÷˘ ¿˘≥fi˘ 25 ‰Ê˝fi˘ »ı. ωr‹Î_ Á‹Îfi Ω÷fiÎ ‰Î_Á ¤Îfl÷, «Ìfi, ⁄˛õÿı ‰√ıflı ’˛ÿı¢‹Î_ F›Î_ ’HΠˢ› I›Î_ ÷ı‹fiı ⁄Λ˘·˘Ï…¿· @·Î˜¿fiÎ ’˛÷Î’ı ±ı¿Áfl¬Î Á‹›ı e· ⁄ıÁı »ı. Ï‹{˘fl‹‹Î_ ◊÷Î ‰Î_ÁfiÌ ’˛‹¬ Ω÷fiı ÁflıflΠÿfl 48 ‰Êı˝ e· ±Î‰ı »ı. ‰Î_Á ‹Ë˘›Î˝ ’»Ì …ı ÿ¿Î‚ ’Õı ÷ıfiı Ï‹{˘fl‹fiÎ ·˘¿˘ ‹˙÷‹ ÷flÌ¿ı ±˘‚¬ı »ı. 1910 ‹Î_ ÿ¿Î‚ ’Õu˘ I›Îflı ËΩflı¿ …HÎÎ ¤Ò¬‹flÎ◊Ì ‹Î›Î˝ √›Î. ⁄ÌΩı ‹˙÷‹ ±Õ÷ηÌÁ ‰Êı˝ 1958 ‹Î_ ±ÎT›˘. ±ı ‰¬÷ı ¬‰ÎflÌ Á˘±ı¿ …ıÀ·Ì flËÌ, ’fl_÷ 2006 fi_ ‰Ê˝ ŒflÌ ‹˙÷‹fi_ »ı. ±‹¿ Ëÿı ±Î√Î‹Ì ‰Ê˝ ’HÎ ¬w_. 6 á ÁŒÎflÌ á ÁMÀıQ⁄fl 2006
±ı ¿Îÿ ÁÎfl˘ ±ıÀ·ÎÁ …flÎ ËÎ◊‰√˘ flά˘ ±fiı ±ÎÀ·Î_ Áflfi΋Î_ ÷ı‹Î_ …flΠ¢‘Ì ⁄÷Ή˘ — (1) 180 55”26.75”” µkÎfl ±fiı 720 50”36.43”” ’Ò‰˝. (2) 300 22”11.00”” µkÎfl ±fiı 760 48”32.66”” ’Ò‰˝. (3) 260 53”33.13”” µkÎfl ±fiı 700 52”04.42”” ’Ò‰˝. ±ZÎÎ_  -flı ¬ Î_  fiÎ ±Î_ ¿ ÕÎfiÌ Á«˘À÷Î Ωı÷Î_ ±ıÀ·ÎÁ‹Î_ …ı ÷ı V◊‚fiı ±ı@˚{ıÀ Ï’fi-’Îı≥LÀ ¿fl‰Îfi_ ‹U¿ı· …HÎΛ »ı ? ÷˘ ⁄ÌΩı (±fiı ±I›_ ÷ Áfl‚) µ’Λ ±…‹Î‰Ì …\±˘. ≥LÀflfiıÀ ¿fiı@Âfi ‘flΉ÷Î ¿QM›Ò À fl‹Î_ Google Earth 4.0 fi΋fi˘ ’˛˘√˛Î‹ ¬˘·˘ (’˛˘√˛Î‹ fi ˢ› ÷˘ http://earth.google.com/ download-earth.html ‰ı⁄ÁÎ≥À ’fl◊Ì ÷ıfiı Õεfi·˘Õ ¿flÌ ·˘.) ±fiı ÷ıfiÎ Á«˝-⁄Îfl‹Î_ µ’flfiÎ_ Áflfi΋Î_ ‰ÎflÎŒfl÷Ì ÀÎ≥’ ¿›Î˝ ⁄Îÿ @·Ì¿ ¿fl˘. Á«˝fi_ flÌ{SÀ Ëıfl÷ ’‹ÎÕı ÷ı‹Î_ Â_¿Î fiÏË, ¿ı‹ ¿ı ±ZÎÎ_Â-flı¬Î_Âfi_ Áflfi΋_ ÁÒ«‰÷Î_ V◊‚˘ ±Î‹ »ı — fi_.1 ‹_⁄≥ ¬Î÷ı ±Î‰ı·_ ¤Îfl÷Ì› fiΈ¿Îÿ‚fi_ ‹◊¿, F›Î_ ’Î¿Û ◊›ı·Î_ ±Î’HÎÎ_ ›©…ËÎΩıfiı V’WÀ flÌ÷ı Ωı≥ ¿Λ »ı. (Á΋ıfi˘ Œ˘À˘.) fi_.2 ±Q⁄η΋Î_ ‰Î›ÁıfiÎfi_ ±˜fl-⁄ı{,
FOR YOUR INFORMATION …ıfiÌ flfi-‰ı VÀˇÌ’ ÷ı‹… ω‹Îfi˘fiÎ_ ËıL√Á˝ ‹˘ÏfiÀfl VøÌfi ’fl Ωı‰Î ‹‚ı »ı. (3) ±Î Áflfi΋_ flÎ…V◊Îfi‹Î_ …ˆÁ·‹ıfl ¬Î÷ıfiÎ ±˜fl-⁄ı{fi_ »ı. Á΋ÎL› ·˘¿˘ fi‰Ìfi÷Î ¬Î÷fl ¿QM›ÒÀfl ’fl ±Î‰Î_ ºU›˘ ‹ÎHÎı ±ı …\ÿÌ ‰Î÷ »ı, ’fl_÷ ±Î’HÎÎ_ Á_flZÎHÎ ÿ‚˘fiÎ µ’flÌ ±Ï‘¿Îfḻ˘fiÌ ‰Î÷ ¿fl˘ ÷˘ ‹Î‹·˘ …\ÿ˘ »ı. Google Earth ¶ÎflÎ ÿÏfi›Î¤flfiÎ ·˘¿˘fiı ‹Œ÷‹Î_ ’ÌflÁÎ÷Ì ÁıÀ· ı Î≥À ÷Á‰Ìfl˘ CÎHÎÎ ‰¬÷◊Ì ÷ı‹fiı Ï«_÷Î ¿flÎ‰Ì flËÌ »ı. ÿıÂfiÎ ·U¿flÌ‹◊¿˘fiÎ Ã΋Ãı ¿ ÎHÎÎ_ fi ˘ œo œ ı fl ˘ ≥LÀflfiı À ’fl ¬S·ı±Î‹ ’ÌÀΛ ±ı ÷ı‹fiı √‹÷_ fi◊Ì. Google Earth ‰Õı √‹ı ÷ı ÿıÂfiÌ T›„@÷ ’Îfl¿Î ÿıÂfiÎ ±˜fl⁄ı{ ’fl ’Î¿Û ◊›ı·Î_ ω‹Îfi˘fiÌ ÷ı‹… fiΈ¿Î‹◊¿ı fl¬Î›ı·Î_ …ËÎΩıfiÌ Á_A›Î ÁËı·Î≥◊Ì ΩHÎÌ Â¿÷Ì Ë˘‰Î◊Ì ÿıÂfiÌ flÎWÀˇÌ› ÁflZÎÎ ±fiı Á·Î‹÷Ì Ωı¬‹Î› ±ı‰_ ÷ı±˘ ‹Îfiı »ı. ¬w_ ’Ò»˘ ÷˘ ±ı Ω÷fiÌ ‹ÎÏË÷Ì ÿU‹fi ‹ÎÀı ±◊˝ËÌfi »ı, ¿ı‹ ¿ı Google Earth ’fl µ’·O‘ ÷Á‰Ìfl˘ ÷Î∞ ˢ÷Ì fi◊Ì. …ı ÷ı µ’√˛Ëı ÷ı‹fiı Ïÿ‰Á˘ ±√ε ¬ıÓ«Ì Ë˘› »ı, ‹ÎÀı ±Î…fiÎ Á_ÿ¤˝‹Î_ ÷ı‹fiı “‰ÎÁÌ” √HÎ‰Ì flËÌ. ±Î ’˛¿Îflfi˘ …^fi˘ ÕıÀÎ ÿU‹fi ÿı ‹ÎÀı fi¿Î‹˘ Ãflı »ı. Á_‰ıÿfiÂÌ· ±ıÏfl›ÎfiÌ ¤Ò√˘‚ ÷ıfiı ’‚‰Îfl‹Î_ Ωı‰Î ‹‚ı ±ıÀ·Î ’Òfl÷_ Ï«_÷Îfi_ ¿ÎflHÎ ¬w_, ’HÎ ±ıfi˘ ¿˘≥ µ’Λ fi◊Ì, ¿ı‹ ¿ı Google Earth fi _ ±Î√‹fi ◊› _ ±ı ’Ëı · Î_ ◊ Ì (1999◊Ì) www.globexplorer. com fi΋fiÌ ‰ı⁄ÁÎ≥À ÿÏfi›ÎfiÎ √‹ı ÷ı ¬ÒHÎÎfiÌ ÁıÀı·Î≥À ÷Á‰Ìfl˘ ≥LÀflfiıÀ ’fl 20 ◊Ì 30 ÕΘ·flfiÎ ¤Î‰ı ‰ı«Ì flËÌ »ı. ¿Î√Îfl˘‚ Ωı ¿ı ‹ÎhÎ √Ò√· Á΋ı ‹«Ì flËÌ »ıı!á
™ÿfl˘fiÎ ‰V÷ÌωVŒ˘À ÁÎ◊ı ‰Î_ÁfiÎ_ e·˘fi˘ ÕΛflı@À Á_⁄_‘ »ı. ‰Î_Áfiı e·˘ ±ÎT›Î_ ’»Ì À>_¿ Á‹›‹Î_ Œ‚˘ ÷ˆ›Îfl ◊Λ »ı. ±√ÏHÎ÷ Á_A›ÎfiÎ_ ±ı «fl⁄Ì›@÷ Œ‚˘ Ï‹{˘fl‹‹Î_ ‰fiflÎ∞fiÌ ËΩfl˘ ±ı¿fl …‹Ìfifiı œÎ_¿Ì ÿı »ı. ’ÏflHÎ΋ı ™ÿfl˘fiı fi˘‹˝· Á_Ωı√˘ ¿fl÷Î_ ±fiı¿√H΢ ‰‘ ¬˘flο ‹‚Ì flËı »ı. ω’· ’fl‰ÃÎfiÌ ÁÌ‘Ì ±Áfl ÷ı‹fiÌ ’˛…fifi Z΋÷Î ’fl ◊Λ »ı. ‰‘ ⁄E«Î_ …L‹ı »ı ±ıÀ·_ … fiÏË, ’HÎ ÿflı¿ ⁄E«_ ·√¤√ ⁄‹HÎÎ ¿ÿfi_ ˢ› »ı. (1976 ‹Î_ ‰Î_ÁfiÌ ⁄Ì∞ Ω÷ı ÿ¿Î‚ fi˘÷›˘˝ I›Îflı Ï‹{˘fl‹ ’˛ÂÎÁfiı 26 ·Î¬ ™ÿfl˘fi˘ ÁŒÎ›˘ ¿flı·˘, ±ıÀ·ı ÷ıfiÎ ±Î‘Îflı ™ÿfl˘fiÎ ‰V÷ÌωVŒ˘Àfi˘ ±_ÿÎ… ‹Î_ÕÌ ·˘.) ‹ÏËfiα˘ Á‘Ì ‰V÷̉‘Îfl˘ ±À¿÷˘ fi◊Ì. ¿<ÿfl÷fi˘ Ïfi›‹ »ı ¿ı ‹⁄·¬ ¬˘flο µ’·O‘ ˢ› ±ı‰Î Á_Ωı√˘‹Î_ ’˛ÎHÎÌ-’_¬Ì±˘ ±Î⁄ÎÿÌ ‰‘Λν ¿flı, ±ıÀ·ı Ï‹{˘fl‹fiÎ ™ÿfl˘fiÌ ‰V÷Ì ¿fl˘Õ˘‹Î_ √HÎΛ ±ıÀ·Ì ◊Λ »ı. ±_÷ı ‰Î_ÁfiÎ_ ⁄‘Î_ Œ‚˘ ±Îfl˘√Ì «Ò@›Î ’»Ì ÷ı‹fi_ ·Î‰·U¿fl ¬ı÷fl˘fiı ’Λ‹Î· ¿flı »ı. ±I›Îflı Ï‹{˘fl‹‹Î_ ±ı … ⁄fiÌ flèÎ_ »ı.á O Gjfhuftf O
n[0sfgfl vf;f}zl ;f[gff ;ffdf[ if]R k[0tfl vff<;8[mL,fifgf ;f[gff
⁄ÌΩ Ï‰r›©‹Î_ ±ıÏ›Î≥ ‹˘fl«ı Ï⁄˛Àfi ‰÷Ì ·Õı·_ ±Î˜VÀˇıÏ·›fi ·U¿fl ˉı » ÿΛ¿ı ŒflÌ ±ı¿ ‹˘ÀÎ Á_√˛Î‹fiÌ ÷ˆ›ÎflÌ ¿flÌ flèÎ_ »ı. ¬ÀflÎ√ ¿˘≥ flÎWÀˇ ÁÎ◊ı fi◊Ì. ÁÂjÎ ›© …flÎ …\ÿÎ ’˛¿Îflfi_ »ı. ÿı ±Î¬Îfiı ⁄Îfi‹Î_ ·ıfiÎfl …\√MÁÎ’˛ıfl¿ ÿıտα˘fiÎ ·Î‰·U¿fl Á΋ı ±Î˜VÀˇıÏ·›fi ·U¿flı ËS·˘ ⁄˘·Î‰‰Îfi˘ ◊›˘ »ı, …ıfiÌ ÷ˆ›ÎflÌw’ı µkÎfl ±Î˜VÀˇıÏ·›ÎfiÎ ¿ıÀ·Î¿ ’˛ÿı¢‹Î_ Áfl¿Îflı ¿ıÀ·Ì¿ ÁÂjÎ ⁄ÀÎÏ·›fi˘fiı ÷ˆfiÎ÷ ’HÎ ¿flÌ flÎ¬Ì »ı. ’›Î˝‰flHÎ ¬Î÷ÎfiÌ ÷ı‹… Á_flZÎHÎ ¬Î÷ÎfiÌ ·Ì·Ì {_ÕÌ ‹‚ı, ±ıÀ·ı hÎÎÁ‰ÎÿÌ ÿıտα˘fi˘ Á_ËÎfl ÷ı‹HÎı Âw ¿flÌ ÿı‰Îfi˘ »ı. ›© ⁄‚Î⁄‚fi_ ¤·ı …HÎÎ÷_ fi ˢ›, ’HÎ ¬w_ ’Ò»˘ ÷˘ ·U¿flfiÎ …‰Îfi˘fiÌ ¤Îflı ¿Á˘ÀÌ ◊‰ÎfiÌ »ı. ¿ÎflHÎ ¿ı ¿˘≥ Á΋ÎL› fiÏË ⁄·¿ı ⁄Œ˘ ‹ÏflfiÁ ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î÷Î ’Õ»oÿ ÿıÕ¿Î Á΋ı ÷ı‹HÎı ⁄Î◊ ¤ÌÕ‰ÎfiÌ »ı. ±Î˜VÀˇıÏ·›Î‹Î_ »ıS·Î_ ÏÁkÎıfl ‰Wν◊Ì ±Î÷_¿ ‹«Î‰fiÎfl ⁄Œ˘ ‹ÏflfiÁ Á΋ÎL› ÿıÕ¿Î …ı‰˘ flÎ_¿
√Ò√· ±◊˝ ’fl ’ο ±˜fl-⁄ı{ Áfl√˘‘Î ±fiı ¿flÎ_«Ì fiΈ¿Î‹◊¿fiÎ_ Áflfi΋Î_ — 320 02'42.91"N, 720 40'18.57"E ÷◊Î 240 49'35.57"N, 660 58'14.97"E ÁMÀıQ⁄fl 2006 á ÁŒÎflÌ
á
7
FOR YOUR INFORMATION gfjfl dffLctfl
fi◊Ì. ¿ÿ‹Î_ hÎÌÁı¿ Áı„LÀ‹ÌÀfl (·√¤√ 1 eÀ) ·Î_⁄˘ »ı, ‰…fi‹Î_ hÎHÎı¿ Ï¿·˘√˛Î‹fi˘ »ı ±fiı ‰‚Ì Ë‚ÎË‚ {ıflÌ »ı. ±Î˜VÀˇıÏ·›Î ÷ıfi_ ‹Ò‚ ‰÷fi fi◊Ì. 1935‹Î_ ⁄Λ˘·˘Ï…¿· ’ıVÀ ¿LÀˇ˘·fiÎ ±ı¿ Á_¢‘¿ı ÂıflÕÌfiÎ_ ¬ı÷fl˘ ’fl ‘ο …‹Î‰‰Î ‹ÎÀı ±Î˜VÀˇıÏ·›ÎfiÎ ÕÎω˝fi ÂËıfl ¬Î÷ı 3,000 ⁄Œ˘ ‹ÏflfiÁ ±Î›Î÷ ¿›Î˝ Ë÷Î. ÿÏZÎHÎ ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ±ı‹ı{˘fi …_√·˘ ¿fl÷Î_ ÕÎω˝fifiÎ ÁΉ ‰ı√‚Î ‹Îˢ·‹Î_ ±Î‰Ì «Õı·Î ⁄Œ˘fiı fi‰_ ’›Î˝‰flHÎ ◊˘ÕÎ … ‰¬÷‹Î_ ÁÿÌ √›_, ¿ı‹ ¿ı ±ı‹ı{˘fifiÌ …ı‹ ±ËŸ ÷ıfiÌ ‰V÷Ìfiı Ïfi›_hÎH΋Î_ flάfiÎfl Ï¿ÎflÌ ∞‰˘ fi Ë÷Î. ‰V÷ÌflÎŒÕ˘ ±HΑÎflÌ flÌ÷ı ŒÎÀu˘. ’ÏflHÎ΋ı ¬˘flοfiÌ ÏÕ‹ÎLÕ ±fiı ÁM·Î› ‰E«ıfi_ Á‹Ì¿flHÎ ¬˘fl‰Î›_. ÕÎω˝fi ¬Î÷ı ¬ı÷flε ¿ÌÀ¿˘fiÎ fl˘Ï…_ÿÎ ¤˘…fi ‰Õı ÷ı‹fi_ ’ıÀ ¤flΛ_ fiÏË, ±ıÀ·ı ¬˘flο ¢‘‰Î ÷ı±˘ «˘÷flŒfiÎ ’˛ÿı¢‹Î_ Œı·Î÷Î √›Î. µ’ƒ‰Ì µ’flÎ_÷ µ’›˘√Ì ¬ı÷flε ∞‰ÕÎ_fi_ ’HÎ ÷ı‹HÎı ÁI›ÎfiΠ‰ÎY›_, ‹‘‹Î¬Ì {Î’ÀÌfiı ‹‘’ÒÕÎ ÁÎŒ ¿›Î˝ ±fiı CÎHÎÎ_ ’η÷ ¿>÷flÎ-Ï⁄·ÎÕÎfiı ’HÎ {ıflÌ √˛_Ï◊ ‰Õı ‹ÎflÌ fiÎA›Î. 1935‹Î_ ⁄Œ˘ ‹ÏflfiÁ ÕÎω˝fi ÂËıfl ’Òfl÷Î ÁÌÏ‹÷ Ë÷Î, ’HÎ I›Îfl ⁄Îÿ ø‹Â— ÿÏZÎH΋Î_ Œı·Î÷Î ÷ı±˘ Ï⁄˛V⁄ıfi ±fiı ’◊˝ Á‘Ì ’Ë˘Ó«Ì √›Î. flÎhÎı ËΩfl˘ ⁄Œ˘fi_ ÏfiÂΫfl ÁˆL› ‘˘flÌ ‹Î√˝fiı ±˘‚_√÷_ ˢ› ±ı ‰¬÷ı ’Òfl’ÎÀ ±Î‰÷Ì ‹˘Àfl˘ ÷ı‹fiÎ «fl⁄Ì›@÷ »^_ÿÎ ’fl ·’ÁÌfiı ±¿V‹Î÷fi˘ ¤˘√ ⁄fi‰Î ·Î√Ì. CÎHÎı Ãı¿ÎHÎı ÷ı‹fi˘ B≤Ë’˛‰ı fl˘¿‰Î ‹ÎÀı ·˘¿˘±ı ’˘÷ÎfiÎ_ CÎfl …‹Ìfi◊Ì ±©fl ·yÏ՛Π◊Î_¤·Î ’fl ⁄Î_‘‰Î ’ÕuÎ_. ±Î˜VÀˇıÏ·›ÎfiÎ ’›Î˝‰flHÎfi_ Á_÷·fi ¬˘fl‰‰Î‹Î_ ’HÎ ⁄Œ˘±ı ω·fi’Îà ¤…T›˘ »ı. ÿÎ.÷. ±Î˜VÀˇıÏ·›Î‹Î_ «ı’Ì ‹Î¬˘ ’fl »ÎÏHΛÎ_ ∞‰ÕÎ_ (Õo√ ⁄ÌÀSÁ) ±_¿Â flάı »ı--±fiı ÷ı ÏÁ‰Î› ⁄ÌΩı ¿<ÿfl÷Ì ±_¿Â »ı ’HÎ fiÏË. ’fl_÷ ÁÎ÷ ÿΛ¿Î ◊›ı ⁄Œ˘ »ÎÏHΛÎ_ ∞‰ÕÎ_fiı ¬÷‹ ¿flÌ flè΢ »ı, …ıfi˘ ’fl˘ZÎ ŒÀ¿˘ √Λ˘fiÎ ±fiı CÎıÀÎ_fiÎ Ï¿o‹÷Ì ’‘fifiı fl˘√«Î‚Î V‰w’ı ’ÕÌ flè΢ »ı. ±Î˜VÀˇıÏ·›Îfi_ ±◊˝÷_hÎ ‹˘ÀÎ ’˛‹ÎH΋Î_ ’‘fi ’fl fi¤÷_ ˢ› I›Îflı ⁄Œ˘fiÎ fi΋ı flÎWÀˇÌ› ¿À˘¿ÀÌ ΩËıfl ◊Λ ÷ı‹Î_ ±Îç›˝ fi◊Ì. ±Î ⁄ÿÁÒfl÷ …HÎÁfiı ‰‚Ì ÿı¬˘ I›Î_ ÃÎfl ‹Îfl‰Îfi_ ‹U¿ı· »ı, ¿ı‹ ¿ı ÷ı ÏfiÂΫfl »ı. ¿˘≥ ωWÎÎb ¿ı ∞‰Îb ’HÎ ÷ıfiÎ ’fl ¿Îfl√÷ fỉÕuÎ fi◊Ì, »÷Î_ ’˛›˘√Â΂΋Î_ ›©fiÎ ‘˘flHÎı Á_¢‘fi «Î·Ì flèÎ_ »ı. Á_¢‘fifi_ ¿˘≥ Ã˘Á ’ÏflHÎ΋ Ë∞ ±ÎT›_ fi◊Ì, ±ıÀ·ı ⁄Œ˘◊Ì »^À¿Îfl˘ ‹ı‚‰‰Î ‹Î√÷Ì Áfl¿Îflı ·U¿flfiı ⁄Œ˘fi˘ “Á’ÎflÌ ¿˘LÀˇÎ@À” ±Î’‰˘ ’Õu˘ »ı. ¿<ÿfl÷ı …ı ’˛ÎHÎÌfiı F›Î_ ‰ÁÎT›_ ˢ› I›Î_ … ÷ıfiı flËı‰Î ÿı‰_ Ωı≥±ı, ¿ı‹ ¿ı I›Î_ ’›Î˝‰flHÎfiÎ «˘yÁ “√˘¬·Î”‹Î_ ÷ıfi_ ÏfiÏç÷ V◊Îfi ˢ› »ı. ·Î_⁄Ì µIøÎ_Ï÷ ’»Ì Á∞‰V≤„WÀfiı I›Î_ ‘⁄¿÷Ì flά‰Î ‹ÎÀı ¿<ÿfl÷ı ÷ıfiı «˘yÁ ¤ÒÏ‹¿Î ±Î’Ì Ë˘› »ı. ›˘B› √˘¬·Î ‰√flfiÎ ’›Î˝‰flH΋Î_ ÷ıfiı ‰ÁΉ˘ I›Îflı ÷ıfiÎ ’fl ¿Â˘ ÿÎ⁄ flËı÷˘ fi◊Ì--‹ÎHÎÁfi˘ ’HÎ fiÏË.á 8 á ÁŒÎflÌ á ÁMÀıQ⁄fl 2006
«ÌfifiÌ ‘ √˛ıÀ ‰Î˜· ¬flı¬fl ¿ıÀ·Ì ·Î_⁄Ì »ı ÷ıfi˘ 100Ñ ÁΫ˘ ÏŒ√fl Ë∞ Á‘Ì ÷Îfl‰Ì ¿Λ˘ fi◊Ì, ¿ı‹ ¿ı ÿ̉ηfi_ ‹Î’fi ±√ε CÎHÎÌ ⁄‘Ì ‰¬÷ ◊≥ «Ò@›_ »ı ±fiı ÿfl ‰¬÷ı ·_⁄Î≥fiÎ …\ÿÎ …\ÿÎ ±Î_¿ÕÎ ‹Y›Î »ı. ’˛«Ï·÷ ±Î_¿Õ˘ 6,352 Ï¿·˘‹ÌÀflfi˘ »ı, …ı ◊˘ÕÎ ‰¬÷‹Î_ Á‘Îfl‰Îı ’Õı ÷˘ ¿Ëı‰Î› fiÏË. ¿ÎflHÎ ¿ı «ÌfifiÌ Áfl¿Îflı ˉı flÌ‹˘À Áı„LÁ_√ µ’√˛Ë˘fiÌ ÷ı‹… B·˘⁄· ’˘Ï{ÂÏfi_√ ÏÁVÀ‹/GPS fiÌ ‹ÿÿ◊Ì ÿ̉ηfi_ ‹Î’fi Âw ¿flÎT›_ »ı. ËÎ≥-Àı¿ ’©Ï÷ ‰Õı ¿œÎ›ı·_ ‹Î’ I›Îfl ’»Ì ±Ï‘¿ÚkÎ √HÎΉÎfi_ »ı. á ⁄Ωw «Ì…‰V÷±˘ ‹ÎÀı ›{ ±ıLÕ ◊˛˘fi_ ¿S«fl ±’fiÎ‰Ì «Ò¿ı·Ì ±‹ıÏfl¿fi ’˛Ω ±ıS›Ï‹Ïfi›‹, M·Î„VÀ¿, ≥·ı@Àˇ˘Ïfi¿ µ’¿flH΢ ‰√ıflıfi˘ ÿfl ‰WÎı˝ 212.4 ±⁄… Ï¿·˘√˛Î‹ …ıÀ·˘ ¿>Õ˘¿«fl˘ “µI’Lfi” ¿flı »ı. …‹Ìfi‹Î_ ÿÎÀÌ ÿı‰Î‹Î_ ±Î‰÷˘ ±Î‰˘ ¿«fl˘ ø‹Â— ÁÕı »ı ±fiı ⁄Λ’˛˘Õ@À ÷flÌ¿ı Ï‹◊ıfi √ıÁ ’ıÿÎ ¿flı »ı. (¿>Õο«flÎ ‰Õı ’ıÿÎ ◊÷Î Ï‹◊ıfifi_ ‰ÎÏWν¿ ‰ˆÏr¿ ’˛‹ÎHÎ — 70 ·Î¬ Àfi !) √˛ÌfiËεÁ ≥Œı@À Á…˝‰Î‹Î_ Ï‹◊ıfi √ıÁ CO2 ¿fl÷Î_ 21 √H΢ ¬‰ÎflÌÁ…˝¿ »ı. á ⁄ı ‰Wν ’Ëı·Î_ 2004‹Î_ flÏ›fi ⁄fiΉÀfiÌ hÎHÎ VÀÌS‘ ‹fi‰Îfl˘ (±Î≥.±ıfi.±ıÁ. ÷·‰Îfl, ÏhÎÂÒ· ±fiı ÷Î⁄fl) ¤Îfl÷Ì› fiΈ¿Îÿ‚‹Î_ Á΋ı· ¿flÎ≥ Ë÷Ì. ±Î ’˛¿ÎflfiÌ ‰‘ hÎHÎ ‹fi‰Îfl˘ ‹ÎÀı ¤Îfl÷fiÎ Á_flZÎHÎ ¬Î÷αı flÏ›ΠÁÎ◊ı wÎ.5,514 ¿fl˘Õfi˘ Á˘ÿ˘ ¿fl‰Îfi_ ÷Î…ı÷fl‹Î_ ÃflÎT›_ »ı. ¿˘LÀˇÎ@À ’fl ÁËÌÏÁyÎ ⁄Îÿ Ïø‰Î¿ @·ÎÁfiÌ (4,000 ÀfifiÌ) ’Ëı·Ì VÀÌS‘ ‹fi‰ÎflfiÌ ÏÕÏ·‰flÌ flÏ›Π’Î_« ‰WÎı˝ ¿flÂı.á
FOR YOUR INFORMATION
123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 PMPO 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 PMPO 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234 123456789012345678901234
‰Î›¿Î — Q› Ï {¿ ÏÁVÀ‹fiÌ √HΉkÎÎ ÷ı fi Î ’Ì¿ Q› Ï {¿ ’Ήfl ±ÎµÀ’ À / ‹…⁄ √HÎΛ fi_ »ı ±fiı flıÏÀo√ …ı‹ ¨«_ ÷ı‹ Q› Ï {¿fi˘ ¨«Ì @‰Î˜Ï·ÀÌfi˘ ±ÎµÀ’À ‹‚ı »ı.
‰ÎV÷ω¿÷Î — ≥·ı@Àˇ˘Ïfi@ÁfiÎ ΩıÕHÎÌ¿˘Â‹Î_ PMPO / Peak Music Power Output ±ı ‰ Î ÂOÿ’˛›˘√fi_ ±„V÷I‰ … fi◊Ì. Q›Ï{¿ ÏÁVÀ‹ ‰ı«÷Î µI’Îÿ¿˘fi_ ÷ı Ïÿ‹Î√Ì √÷¿Õ<_ »ı, …ıfi˘ µ’›˘√ ÷ı±˘ ’˘÷ÎfiÌ ÏÁVÀ‹fiÎ ±˘»Î flıÏÀo√‰Î‚Î RMS/Root Mean Square ’Ήflfiı »Î‰fl‰Î ‹ÎÀı ¿flı »ı. @›Îflı¿ ÷ı±˘ Q›Ï{¿ ÏÁVÀ‹fiı 1,000 ‰Î˜À PMPO fiÌ √HÎΉı »ı, F›Îflı ‰ÎV÷‰‹Î_ ÷ı ÏÁVÀ‹fiÌ RMS ‰ıS›Ò 200 ‰Î˜À ¿fl÷Î_ ‰‘ ˢ÷Ì fi◊Ì. Q›Ï{¿ ÏÁVÀ‹fiÎ Á_ÿ¤ı˝ RMS ÷◊Î PMPO ‰E«ı ¤ıÿ @›Î_ ’Õı »ı ÷ı …\ ± ˘ — ±ı „ QM·ŒÎ›fl ¶ÎflÎ V’Ì¿flfiı (±‰Î… ¿¿Û fi ⁄fiÌ Ω› ±ı flÌ÷ı) ±ı¿‘ÎflÎ ‹Ëk΋ ‰Î˜SÀı…fi˘ …ı ’Ήfl ±Î’Ì Â¿Î› ÷ıfiı RMS ¿Ëı »ı. ⁄Ì∞ ÷flŒ PMPO ¨«Ì ‹ÎhÎÎfi˘ ±ı ’Ήfl »ı ¿ı …ıfiı V’Ì¿fl ◊˘ÕÌ ‰Îfl ’Òfl÷˘ L›Î› ±Î’Ì Â¿ı, ’HÎ Ëo‹ı ‹ÎÀı fiÏË. ±ı„QM·ŒÎ›fl ’˘÷ı ±ı ’ΉflfiÌ ¨«Ì ‹ÎhÎÎfiı ·Î_⁄˘ Á‹› ¨«Ì Á’ÎÀ̱ı À¿Î‰Ì ¿÷_ fi◊Ì. À>_¿‹Î_, PMPO ±ı ÷I’fl÷˘ ’ıÿÎ ◊÷˘ ’Ήfl »ı, …ıfiı µI’Îÿ¿˘ ’‹ı˝fiLÀ ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î‰ı »ı. ¿˘≥ ‰ı≥ÀÏ·Œ˚Àfl 200 Ï¿·˘√˛Î‹ ‰…fi ¨«¿Ì ¿ı ÷ıfi˘ ±◊˝ ±ı fi ◊Λ ¿ı ¿·Î¿˘ Á‘Ì ±ıÀ·_ ‰…fi ¨«¿Ì flά‰_ ÷ıfiÎ ‹ÎÀı Â@› »ı. Q›Ï{¿ ÏÁVÀ‹ ’HÎ ±ı … flÌ÷ı ÷ıfiÎ ’Ì¿ Q›Ï{¿ ’Ήfl ±ÎµÀ’Àfiı ·Î_⁄˘ Á‹› À¿Î‰Ì ¿÷Ì fi◊Ì, ‹ÎÀı ±ı¿‘ÎflÎ …‚‰Î÷Î RMS ’Ήflfiı … ÷ıfi˘ ÁΫ˘ ’Ήfl ‹Îfi‰˘ Ωı≥±ı. µI’Îÿ¿˘ PMPO fi˘ ±Î_¿Õ˘ ÷Îfl‰‰Î ‹ÎÀı ’Ëı·Î_ RMS ’Ήfl √HÎÌ ¿Îœı »ı ±fiı I›Îfl ⁄Îÿ ’˘÷ı fiyÌ ¿flı·Î ±Î_¿ÕÎ ÁÎ◊ı ÷ı RMS ‰ıS›Òfi˘ √HÎοÎfl ¿flÌ fiάı »ı. RMS fi˘ ÏËÁÎ⁄ ‹Î_Õ‰ÎfiÌ ÏÁQ’· ’©Ï÷ fiÌ«ı ‹…⁄ »ı — RMS ’Ήfl = RMS ‰Î˜SÀı… É RMS ¿flLÀ.
’˘Àı˝⁄· Q›Ï{¿ ÏÁVÀ‹fiÌ ‰Î÷ ¿fḻı, …ıfiÎ ‰Î˜SÀı… 8 »ı ±fiı flıÏ{VÀLÁ ’HÎ 8 ±˘Ë˚QÁ »ı. ¿flLÀ = ‰Î˜SÀı… ÷ flıÏ{VÀLÁ ±ı Œ˘Q›˝·Î ‹ … ⁄ ÏÁVÀ‹ 8 ÷ 8 = 1 ±ı„Q’›flfi˘ ¿flLÀ ¬ıÓ«ı »ı. ±Î◊Ì.. RMS ’Ήfl = 8 É 1 = 8 ‰Î˜À ◊›˘, …ı ’˘Àı˝⁄· ÏÁVÀ‹fiÎ Q›Ï{¿fi_ ÁΫ_ flıÏÀo√ »ı. (Q›Ï{¿ Ëo‹Â ı Î ‰Î˜À‹Î_ ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ‹’Λ ¿ı ±ı„QM·ŒÎ›fl ¿ÿÌ ±‰Î…fiÎ_ ‹˘Ω_ ÁÎ◊ı ¿Î‹ ’ÎÕ÷_ fi◊Ì. ωz÷ ÏÁBfi·˘fiÌ ¤ÎÊÎ ‰Î’flı »ı, …ı‹fi_ ±ı¿‹ ‰Î˜À »ı. ±‰Î…fiÎ_ ¿<ÿfl÷Ì ‹˘Ω_ ÕıÏÁ⁄·‹Î_ ‹’Λ »ı.) ±Î √HÎ÷flÌ ‹…⁄ ’˘Àı˝⁄· ÏÁVÀ‹ 8 ‰Î˜ À fiÌ √HÎΛ, ’fl_ ÷ ‰Î˜ À fi˘ ±Î_ ¿ Õ˘ ‰‘ ‹˘À˘ ⁄÷Ή‰Î ‹Î√÷Î µI’Îÿ¿˘ I›Î_ ±À¿÷Î fi◊Ì. Q›Ï{¿ ÏÁVÀ‹ ’‚‰Îfl ‹ÎÀı ’HÎ Á˙◊Ì ‰‘ ⁄·ÿ_ Ìfi˘ …ı ±‰Î… ‰Ëı÷˘ ‹Ò¿ı ÷ıfiı ±«‚Î_¿ ÷flÌ¿ı ’Á_ÿ ¿flÌ ÷ıfi˘ (@›Îflı¿ ‘ÎflÌ ·ı ‰ Λı · ˘) √ H ÎÎ_ ¿ ÷ı ± ˘ RMS ’Ήflfiı ·Î√ ’ÎÕÌ ÿı »ı. ‹Îfi˘ ¿ı √HÎÎ_¿ ›Îfiı ±«‚Î_¿ 20 »ı, ÷˘ RMS fiÎ 8 ‰Î˜À É 20 = 160 PMPO ±ı Ω÷fi˘ ÏËÁÎ⁄ ⁄ıÁı ! ±Î ‹ı◊ı‹ıÏÀ¿· Œ˘Q›˝·Î µI’Îÿ¿˘±ı Ω÷ı fiyÌ ¿flÌ »ı. ≥·ı@Àˇ˘Ïfi@ÁfiÎ ZÎıhÎı ÷˘ ±ı‰Ì Œ˘Q›˝·Îfi_ ±„V÷I‰ … fi◊Ì. ‰ÎV÷‰‹Î_ PMPO …ı‰_ ¿Â_ fi◊Ì. »÷Î_ ±Î‰Î_ ΩËıfl¬⁄Ïfl›Î_ √÷¿ÕÎ_ Œ@÷ ¤Îfl÷‹Î_ fiÏË, ±Î¬Î …√÷‹Î_ ’˛«Ï·÷ »ı. ÿά·Î ÷flÌ¿ı ±‹ıÏfl¿Î‹Î_ 2,600 ‰Î˜À ±ÎµÀ’ÀfiÎ „VÀÏfl±˘ ‰ı«Î› »ı. ±Î ÏÁVÀ‹fiı 120 ‰Î˜SÀfiÎ fi˘‹˝· ’Ήfl ÁM·Î› ÁÎ◊ı ΩıÕ˘ ÷˘ ‹Ëk΋ 2,000 ‰Î˜Àfi˘ Q›Ï{¿ ±ÎµÀ’À ‹‚ı I›Îfl ’»Ì Áfl¿ÌÀ ⁄˛ı¿flfiÌ „V‰« ±Î’‹ı‚ı trip ◊Λ, »÷Î_ ·˘¿˘ »ı÷flÎ÷Î flËı »ı.á ÁMÀıQ⁄fl 2006 á ÁŒÎflÌ
á
9
QJ:gf]+ 5ffjfzcfP;f afgftfl u?lgfcfP;f >o[s8 gfjf]+ ;f+xff[wfgf
ÁÒ›˝fiÎ_ Ï¿flH΢fiÌ √fl‹Ìfiı ¢WÎÌ M≤J‰Ìfiı ¤ßÌ ⁄fiΉ‰Î‹Î_ ±Î… Ïÿfi Á‘Ì ¬·fiΛ¿fiÌ ¤ÒÏ‹¿Î ¤…‰÷Î flËı·Î ¿Î⁄˝fi ÕΛ˘@ÁÎ≥Õ ’ÎÁı ±Î‘Ïfi¿ ωiÎÎfi ˉı fiΛ¿fi˘ ’Îà ±ÿÎ ¿flΉ‰Î ‹Î√ı »ı !
µ kÎfl Á‹ ƒ ‹Î_ fi˘‰ı ˝ fi Ì ’ıÀˇ˘Ï·›‹ ¿o’fiÌ VÀıÀ±Î˜≥· ÿÏfl›Îfi_ ÷Ï‚›_ ¤ıÿÌ fiı«fl· √ıÁ ¿Îœı »ı, ’fl_÷ ÷ı ‹ Î_ CO2/¿Î⁄˝ fi ÕΛ˘@ÁÎ≥Õfi _ ’˛‹ÎHÎ ‰‘ ’Õ÷_ ˢ‰Îfiı ·Ì‘ı √ıÁfiÌ @‰Î˜Ï·ÀÌfiı ·√÷Î ¿Î›ÿÎ ‹…⁄ ÷ıfiı ’fl⁄Îfl˘ ‰Î’flÌ Â¿Î÷˘ fi◊Ì. VÀıÀ±Î˜≥· ¿o’fi̱ı CO2 fiı ±·√ ÷Îfl‰Ì ·ı‰Îfi˘ ◊Λ »ı. ±Î ¬«Î˝‚ ωϑ ¿›Î˝ ’»Ì ÷ıfiı ’›Î˝‰flHÎfiı ·√÷˘ ›fl˘’Ì ¿Î›ÿ˘ ·Î√ ’Õı »ı, …ıfiÎ ±fiÁÎfl ÷ıfiı ¿Î⁄˝fi ÕΛ˘@ÁÎ≥Õfi˘ ¤fl’Òfl …J◊˘ ‰Î÷ΉflH΋Î_ ˢ‹Ì ÿı‰ÎfiÌ »^À fi◊Ì. ’ÏflHÎ΋ı ±ı ¿o’fiÌ ¬ÎÁ ’Î≥’·Î≥fi ¶ÎflÎ ¿Î⁄˝ fi ÕΛ˘@ÁÎ≥Õfiı ÁÎ√fl÷Ï‚›ÎfiÌ 1,000 ‹ÌÀfl fiÌ«ı ¬Õ¿˘fiÎ ’˘·ÎH΋Î_ ‘¿ı·Ì ÿı »ı, F›Î_fi_ ⁄‘_
10 á ÁŒÎflÌ á ÁMÀıQ⁄fl 2006
’ıÀˇ˘Ï·›‹ ±√ε ¿ÎœÌ ·ı‰Î›_ »ı. ±·⁄kÎ, VÀı À ±Î˜ ≥ ·fiÎ ¿ı Á ‹Î_ ‹Îfi‰Ω÷fiı CO2 ◊Ì Á_’ÒHν »^À¿Îfl˘ ‹‚÷˘ fi◊Ì, ¿ı‹ ¿ı ‰Ì…‚Ì ’ıÿÎ ¿fl‰Î ‹ÎÀı fi˘‰ı˝fiÎ ◊‹˝· ’Ήfl VÀıÂfi‹Î_ ◊÷_ fiı«fl· √ıÁfi_ ÿËfi ÁÎfl˘ ±ı‰˘ ¿Î⁄˝fi ÕΛ˘@ÁÎ≥Õ ’ıÿÎ ¿flı »ı ±fiı ÷ı √˛ Ì fiËεÁ √ı Á M≤J‰ÌfiÎ ‰Î÷ΉflH΋Î_ ¤‚Ì Ω› »ı. ±˙z˘Ï√¿ øÎ_Ï÷ ’»Ì ‹Îfi‰Ω÷ı ·√¤√ 400 ±⁄… Àfi …ıÀ·˘ CO2 M≤J‰ÌfiÎ ‰Î÷ΉflH΋Î_ ¤ı‚T›˘ »ı ±fiı Ë∞ ‰Êı˝ÿËÎÕı ÁÎ÷ı¿ ±⁄… Àfi …J◊˘ ‰Î÷ΉflH΋Î_ ÷‰Î÷˘ flËı »ı. √˛ÌfiËεÁ ≥Œı@À Á…˝‰Î‹Î_ ¿Î⁄˝fi ÕΛ˘@ÁÎ≥Õfi˘ ω·fi’Îà ÷˘ ΩHÎÌ÷˘ »ı. ωϿflH΢fiÎ V‰w’ı ‘fl÷Ì ’fl ±Î‰÷Î_ ÁÒ›˝’˛¿ÎÂfiÎ_ ‰ı‘¿ ¢ÀÛ ‰ı‰fiı
÷ı ‹Î√˝ ±Î’ı »ı , ’fl_ ÷ ·Î_ ⁄ Ì ‰ı‰·ıL◊fiÎ_ ±‘˘fl@÷ Ï¿flH΢ ÷flÌ¿ı ÏflŒ˚·ı@ÀıÕ ‹˘Ω_ ’λÎ_ ±_÷ÏflZÎ ÷flŒ Ω› I›Îflı CO2 ÷ı‹fiı fl˘¿Ì ’ÎÕı »ı --±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿ı √fl‹ÌfiÎ_ ±ı ‹˘Ω_fiÌ ÷fl_√·_⁄Î≥ ‰‘ »ı. ‹˘Ω_fiı fl˘¿‰ÎfiÎ ⁄ËÎfiı ¿Î⁄˝fi ÕΛ˘@ÁÎ≥Õ √fl‹Ìfiı ¢ÊÌ ·ı »ı, ‹ÎÀı M≤J‰ÌfiÎ ÁflıflΠ÷Î’‹Îfi‹Î_ ‰‘Îfl˘ ◊Λ »ı. Á˙◊Ì ‰‘ CO2 ±˘¿÷Î_ ˢ› ÷˘ ◊‹˝· ’Ήfl VÀıÂfi˘, ¿ı‹ ¿ı ÷ı±˘ ¿˘·ÁÎ …ı‰Î_ ±U‹Ì…L› ⁄‚÷H΢ ‹˘ÀÎ …J◊΋Î_ ⁄΂ı »ı. √˛ Ì fiËεÁ ≥Œı @ Àfi˘ µ¿ı · ·Î‰‰Î ‹ÎÀı CÎHÎÎ µ’Λ˘ ÁÒ«‰Î›Î »ı. ±ı ¿ µ’Λ (fi˘‰ı ˝ fi Ì VÀı À ±Î˜ ≥ ·ı ±…‹ÎT›˘ ÷ı‹) ¿Î⁄˝fi ÕΛ˘@ÁÎ≥ÕfiÎ ±LÕfl√˛ÎµLÕ VÀ˘flı…fi˘ »ı, ⁄ÌΩı CO 2 ‰Î’flÌ ¬Î÷Ì Á‹ ƒ Ì Âı‰Î‚fi_ µI’Îÿfi ‰‘Îfl‰Îfi˘ »ı , hÎÌΩı ‹˘Àı ’Λı T≤Z΢ fl˘’‰Îfi˘ »ı, ÷˘ «˘◊˘ ¿Î⁄˝fi ÕΛ˘@ÁÎ≥Õfiı CaCO 3/ ¿ı„S›‹ ¿Î⁄˘˝fiıÀfiÎ ¬Õ¿˘‹Î_ ±ıÀ·ı ¿ı «ÒfiÎfiÎ ’J◊fl˘‹Î_ Œıfl‰Ì fiά‰Îfi˘ »ı. ¿˘≥ µ’Λ Ë∞ Á‘Ì ‹˘Àı ’Λı ±‹·‹Î_ ‹Ò¿Î›˘ fi◊Ì, »÷Î_ fiÁ¬Î¤›Î* ÁÒ«fi˘fi_ Ï·VÀ ‰Ê˘˝‰Ê˝ ·_⁄Î÷_ Ω› »ı. ±ı ¿ ÷Î∞ ±Î≥Àı ‹ — {ıflfi˘ ≥·Î… {ıfl √HÎΛ ÷ı‹ ÕıÏ‰Õ ≥. ΩıLÁ fi΋fiÎ Ï⁄˛ÏÀÂ
Á_  ˘‘¿ı √˛ Ì fiËεÁ ≥Œı@À ‰Õı … √˛ÌfiËεÁ ≥Œı@Àfi_ ‹ÎflHÎ ¿fl‰Îfi_ ÁÒ « T› _ »ı . › „ @÷’Ò H ν »÷Î_ Áfl‚ ›˘…fiÎ ÷ıHÎı fl…^ ¿flÌ »ı , …ı fi Î ±‹·Ì¿flHÎ ‰¬÷ı ¬ÎÁ ¿ÂÎ Àı @ fi˘·˘Ï…¿· ’Õ¿Îfl˘ fiÕı ±ı‰˘ Á_¤‰ fi◊Ì ÷ı‹ {Î{Î ⁄…ıÀfiÌ ’HÎ ±Î‰U›¿÷Î fi◊Ì. ±‹·fiÎ ⁄ı VÀı… »ı. ’˛ ◊ ‹ VÀı … ‹Î_ ‰Î÷ΉflHÎfiÎ Áflı fl Π¿fl÷Î_ ‰‘ÎflÎfiÎ ¿Î⁄˝fi ÕΛ˘@ÁÎ≥Õfiı Á_A›Î⁄_‘ ÏŒSÀÁ˝ ‰Õı ±·√ ÷Îfl‰Ì ·ı‰Îfi˘ flËı »ı. (M≤J‰ÌfiÎ ‰Î÷ΉflH΋Î_ ¿Î⁄˝fi ÕΛ˘@ÁÎ≥Õfi_ ’˛‹ÎHÎ 0.04Ñ Ë˘‰_ Ωı≥±ı, ’HÎ ÷ıfiı ⁄ÿ·ı ÁËı… ‰‘Îflı »ı.) ±Î ¿ıÏ‹¿· ’˛˘ÁıÁ ‹ÎÀı ¿ı „ S›‹ ËÎ≥Õˇ ˘ @ÁÎ≥Õfiı ±◊‰Î Á˘ÏÕ›‹ ËÎ≥Õˇ ˘ @ÁÎ≥Õfiı ‰Îÿ‚/ sponge ÷flÌ¿ı ‰Î’flÌ Â¿Î›, ¿ı‹ ¿ı ⁄Lfiı flÁΛH΢ ¿Î⁄˝fi ÕΛ˘@ÁÎ≥Õ ÁÎ◊ı ΩıÕÎHÎ fl«‰Îfi_ ¿<ÿfl÷Ì ‰·HÎ ‘flΉı »ı. ±ı¿ ‰Îfl ¿Î⁄˝fi ÕΛ˘@ÁÎ≥Õ ±Î‰Ì flÌ÷ı ¢ÊΛ, ±ı À ·ı ⁄Ì∞ ¿ıÏ‹¿· ’˛Ïø›Î ‰Õı ÷ıfiı »^À˘ ’ÎÕÌ Â© V‰w’ı ËV÷√÷ ¿fl‰Îfi_ ‹U¿ı· fi◊Ì. ±ı¿ ‹ÌÀfl ⁄Λ Á‰Î ‹ÌÀflfiÎ ¿ÿfi_ ±ı‰flı… ÏŒSÀfl ‰Êı˝ÿËÎÕı ‰Î÷ΉflHÎfiÎ 25 Àfi ¿Î⁄˝fi ÕΛ˘@ÁÎ≥Õfiı Á‹ıÀÌ Â¿ı »ı, F›Îflı 60 É 50 ‹ÌÀflfi_ …Q⁄˘ ÏŒSÀfl ÷˘ ‰ÎÏÊ˝¿ 90,000 Àfi CO2 fiı ¢ÊÌ ·ı. ÕıÏ‰Õ ≥. ΩıLÁfiÌ ›˘…fi΋Î_ ⁄Ì…\ _ VÀı … ‰‘ flÁ’˛ ÿ »ı . ‰Î÷ΉflHÎfiÌ ¿<ÿfl÷Ì Ë‰Î ¿fl÷Î_ © CO2 ÿ˘œ √H΢ ¤Îflı ‰Î› »ı. ˉ΋Îfi Ï⁄·¿<· ÂÎ_÷ ˢ› ±ı ‰¬÷ı ÷ıfiı …‹Ìfi ’fl ’Î◊fl˘ ÷˘ ÷ıfiÌ Ï⁄»Î÷ ±ı¿oÿflı …‹ÌfiÁflÁÌ … flËı »ı. ±Î
√HΑ‹˝fi˘ fiÃÎfl˘ ’fl«˘ 1986 ‹Î_ ±ÎÏ¡¿ÎfiÎ ¿ı‹ıwfi ÿıÂfiı ±ı ‰¬÷ı ‹Y›˘ ¿ı F›Îflı ’ËÎÕfiÌ À˘«ı ±Î‰ı · Î Áfl˘‰flfi˘ ¤Ì÷flÌ ¿Î⁄˝fi ÕΛ˘@ÁÎ≥Õ µ¤flΤıfl ⁄ËÎfl fiÌ¿Y›˘, œ˘‚Ή ’fl Áfl¿÷˘ fiÌ«ı ¬ÌHÎ Á‘Ì ’ˢÓE›˘ ±fiı I›Î_ ‰Áı·Î √΋ ’fl ÷ıfiÌ hÎHÎı¿ ‹ÌÀfl ΩÕÌ ±ºU› «Îÿfl ŒflÌ ‰‚÷Î_ ·√¤√ 1,700 ·˘¿˘ ‹Î›Î˝ √›Î. ≥LÕ˘fiıÏ›ÎfiÎ Ω‰Î ÀÎ’ ’fl ’HÎ ¿Î⁄˝fi ÕΛ˘@ÁÎ≥Õfi_ ±Î‰flHÎ ‘flΉ÷Ì ¬ÌHΠˢ‰Îfi_ ΩH›Î ’»Ì ÕıÏ‰Õ ΩıLÁfiı fiÀ¬À ±fiı ÏÁÏfl›Á ±ı‹ ⁄ı Ω÷fiÎ fiÁ¬Î ÁÒ{uÎ. ωfi˘ÿÌ Ï¿Á‹fi˘ ω«Îfl ±ı ±ÎT›˘ ¿ı Ï…flÎŒfi_
CO 2 µÂı À Ì ÷ı fi ı ¬ÌHÎ’˛ ÿ ı  ˘‹Î_ Ãη‰Ì ÿı‰Î› ÷˘ ±ı ’fl‰Ã˘ ‰Ì…µI’Îÿfi ‹ÎÀı ¿Î‹ ·Î√ı. M≤J‰Ìfi_ ‰Î÷ΉflHÎ ¿ıÀ·ı¿ ±_Âı ’˛ÿÒÊH΋@÷ ◊‰Î µ’flÎ_÷ Ëηfi_ ∂Ω˝Á_¿À ’HÎ Ë‚‰_ ⁄fiı. À>_¿‹Î_, ¿Î⁄˝ fi ÕΛ˘@ÁÎ≥ÕfiÎ ±ı … √fl‹ÌÂ˘Ê¿ √HΑ‹˝fiı ÕıÏ‰Õ ΩıLÁı Áı‰Î‹Î_ Ωı÷fl‰Îfi_ fiyÌ ¿›* ¿ı …ı √˛ÌfiËεÁ ≥Œı@À Á…ı˝ »ı. ±Î‹ ÷˘ √fl‹Ìfiı Â˘Ê‰Îfi˘ √HΑ‹˝ ’ÎHÎÌ‹Î_› »ı, ’fl_÷ ÁÒ›˝fi˘ √˘‚˘ 55000 Áı„S›Á √fl‹Ìfi_ µIÁ…˝fi ¿fl÷˘ ˢ‰Î »÷Î_ Á˘·Îfl ±ıfi∞˝ ‰Õı ’ÎHÎÌfi_ ÷Î’‹Îfi 1000 Áı„S›Á ¿fl÷Î_ ¤ÎB›ı … ‰‘ÎflÌ Â¿Î› »ı. ±ı¿ ÷flŒ ÁÒ›fi ˝ _ µWHÎ÷΋Îfi ’ÎHÎÌ‹Î_ √fl‹Ìfi˘ Á_«› ¿flı, ÷˘ ⁄Ì∞ ÷flŒ µWHÎ÷Îfi›fi ¶ÎflÎ ±ı √fl‹Ì
¿Î⁄˝fi ÕΛ˘@ÁÎ≥ÕfiÎ Àfi⁄_‘ …J◊Îfiı ¢WÎÌ ·ıfiÎflÎ_ ¿„S’÷ ÏŒSÀÁ˝fiÌ ÷·fiαı ‹˘Àfl¿Îflfi_ ¿ÿ …\±˘
±¤›ÎflH› ⁄fiı I›Î_ Á‘Ì ±Î‰Î ¬ÌHÎ’˛ÿı‹Î_ V◊Î’‰_ Ωı≥±ı. ¿Î⁄˝fi ÕΛ˘@ÁÎ≥Õfi˘ hÎHÎı¿ ‹ÌÀfl ΩÕ˘ ◊fl Ï…flÎŒfiÎ fiο ¿fl÷Î_ fiÌ«ı ˢ‰Îfiı ·Ì‘ı ÷ı ’˛ÎHÎÌfiı ±Î_« fi ±Î‰ı, ’HÎ Ï…flÎŒ ’fl fi¤÷Î ÏÁ_Ë …ı‰Î Ï¿Îfḻ˘ ÷ı ±¤›ÎflH›‹Î_ ∞‰÷Î flËÌ Â¿ı fiÏË. ⁄ÌΩı ω«Îfl ±ı ±ÎT›˘ ¿ı ±˙z˘Ï√¿ øÎ_Ï÷fiÎ ’√·ı ‰Î÷ΉflH΋Î_ ¤‚Ì «Ò¿ı·˘ ±fiı Ë∞ ¤‚Ì flËı·˘ ±‹¿
‰Î÷ΉflH΋Î_ ¤‚÷Ì flËı »ı ±fiı ’ÎHÎÌfi _ ÷Î’‹Îfi CÎÀÌ Ω› »ı . µWHÎ÷Îfi›fifiÌ ◊˘ÕÌCÎHÎÌ fl˘¿◊΋ ±ı ¿ ‹ÎhÎ solar pond /Á˘·Îfl Áfl˘‰fl‹Î_ ◊Λ »ı, ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı‹Î_ »ı¿ fiÌ«ıfi_ ’W¿‚ ‹ÌÃΉ΂_ ¤Îflı ’ÎHÎÌ ÷ıfiÌ √fl‹Ì µ’·Î V÷flfiı ÀˇÎLÁŒfl ¿fl‰Î ‹ÎÀı ¿ÿÌ ¨«ı «Õ÷_ fi◊Ì. ’ÏflHÎ΋ı ÷ı‹Î_ √fl‹Ìfi˘ ±ı¿‘Îfl˘ Á_«› ◊›Î ¿flı »ı ±fiı ÷Î’‹Îfi »ı‰Àı ÁMÀıQ⁄fl 2006 á ÁŒÎflÌ á
11
900 Áı„S›Áı ’ˢӫı »ı. Áˆ©Î_Ï÷¿ Ï·Ï‹À 1000 Áı„S›Á »ı. ’˛‰ÎËÌfiÌ Áfl¬Î‹HÎ̱ı ‰Î›±˘ ÁÎflÎ µWHÎ÷ΉÎË¿ fi◊Ì, ‹ÎÀı ’˘÷ı Á_CÎflı·Ì √fl‹Ìfiı ÷ı±˘ µWHÎ÷Îfi›fi ¶ÎflÎ CÎÕÌ¿‹Î_ …÷Ì ¿fl÷Î fi◊Ì. ¿Î⁄˝fi ÕΛ˘@ÁÎ≥Õfi_ ºWÀÎ_÷ ·˘ ÷˘ ±ı ‰Î› 1000 fiı ⁄ÿ·ı 1800 Áı„S›Á √fl‹Ìfi˘ Á_√˛Ë ¿flÌ ΩHÎı »ı--±fiı ¿flÌ flάı »ı. ±Î √fl‹Ì Á˘·Îfl ±ıfi∞˝ ¶ÎflΠωfi΋ÒS›ı ’˛ÎM÷ ◊÷Ì Ë˘› ÷˘ ’fl_ ’ flÎ√÷ ◊‹˝ · ωz ÷ ‹◊¿˘ V◊Î’Ìfiı ÷ı ‹ Î_ ‹˘Ó C ÎÎ ±U‹Ì…L› ⁄‚÷H΢/fossil fuels ⁄΂‰ÎfiÌ …wfl ÂÌ ? √˛ Ì fiËεÁ ≥Œı @ À ÁÎ◊ı
¬ÌHÎfiÌ ⁄ËÎfl …fiflıÀfl, À⁄ν≥fi, ⁄˘≥·fl ’Q’, ¿LÕıLÁfl ‰√ıflıfi_ ±ËŸ ÕΛÎ√˛Î‹‹Î_ ⁄÷ÎT›Î ‹…⁄ ±Î›˘…fi ¿flΛ, ±ıÀ·ı ‹ı√ΉΘÀfiÎ ÏËÁÎ⁄ı ‰Ì…‚Ì ±Î’÷_ Á˘·Îfl ’Ήfl VÀıÂfi ⁄L›_ Á‹Ωı. ‹ÎhÎ ¿Î⁄˝fi ÕΛ˘@ÁÎ≥Õ ‰Õı ¿Î›˝fl÷˚ flËı÷Î ±Î‰Î ωz÷ ‹◊¿fiÌ Ï‰ÂıÊ÷Î ±ı »ı ¿ı ÷ı‹Î_ ◊‹˘˝‹ÌÀflfi˘ ’Îfl˘ 900-1000 Áı„S›Áı ±À¿÷˘ fi◊Ì. ‰‘Ìfiı 1800 Áı„S›ÁfiÎ ±Î_¿ Á‘Ì Ω› »ı, ¿ı‹ ¿ı √˛ÌfiËεÁ ≥Œı@À ⁄Ë ¿Î›˝ Z ΋ flÌ÷ı ÁΩ˝ › »ı . ÏflŒ˚·ı„@À‰ ±ıS›Ï‹Ïfi›‹ Œ˘≥· ¬ÌHÎfiÎ ÷Ï‚›ı ’ˢӫ÷Î_ ÁÒ›˝Ï¿flH΢fiı µ’fl ÷flŒ ’λÎ_ ‰Î‚ı »ı. …‹Ìfi‹Î_
⁄‚÷HÎfiÌ ¿À˘¿ÀÌ ’HÎ Ë‚‰Ì ⁄fiΉ‰Î ‹Î√÷Î Õı Ï ‰Õ Ωı L Áfi˘ ’˛V÷Ή ±ı »ı ¿ı ◊˘ÕÌ CÎHÎÌ Á’ÎÀ ¬ÌHÎfiÎ ÷Ï‚›ı ÏflŒ˚ · ı „ @À‰ ±ıS›Ï‹Ïfi›‹fiÌ «¿«Ï¿÷˚ Œ˘≥· ’Î◊›Î˝ ⁄Îÿ ÷ıfiÌ µ’fl ÷ı·fiÎ ÁÌ·⁄_‘ (÷◊Î ¿Î‚Î ’ı≥LÀ◊Ì fl_√ı·Î) ’Î≥’fi_ fiıÀ‰¿Û √˘Ã‰˘, I›Îfl ’»Ì ¬ÌH΋Î_ ¿Î⁄˝fi ÕΛ˘@ÁÎ≥Õ ¤fl˘ ±fiı »ıS·ı ‰Î›fiÎ ÷ı Áfl˘‰flfiı ’Îflÿ½¿ M·Î„VÀ¿ ’ÿÎ◊˝fiÌ ÏŒS‹ ‰Õı ⁄flÎ⁄fl œÎ_¿Ì ÿ˘.
’«‰Î ÿı÷Ì fi◊Ì. µ’flfi_ ’Îflÿ½¿ M·Î„VÀ¿ ¿‰fl ±ı Ï¿flH΢fiÌ √fl‹Ìfiı ’˘÷ÎfiÌ ±Îfl’Îfl fiÌ¿‚‰Î ÿı÷_ fi◊Ì, ‹ÎÀı √˛ÌfiËεÁ‹Î_ ÷‹Î‹ √fl‹Ì ¿ıÿ ’flΛı·Ì flËı »ı. À>_¿‹Î_, √fl‹ÌfiÌ ±Î‰¿ ¬flÌ, ’HÎ Ω‰¿ fiÏË. ±ÎfiÎ Œ‚V‰w’ı ÁΩ˝÷Ì √˛ÌfiËεÁ ≥Œı@À ’Î≥’‹Î_ Á@› ˝ · ı À ◊÷Î ÷ı · fiÎ µWHÎ÷΋Îfifiı ’˘HÎÎ ⁄VÁ˘ ÏÕ√˛Ì Á‘Ì ’Ë˘Ó « ÎÕÌ ÿı , ±ı À ·ı ÷ı ’Î≥’fiÎ Á_’¿Û‹Î_ ±Î‰÷Î ⁄˘≥·flfi_ ’ÎHÎÌ
12 á ÁŒÎflÌ á ÁMÀıQ⁄fl 2006
Ωı÷Ωı÷΋Î_ ÷’Ìfiı ‰fl΂ ⁄fiı »ı. ±Î ‰fl΂ À⁄ν≥fifiı (÷◊Î …fiflıÀflfiı) CÎÒ‹ÎT›Î ’»Ì ¿LÕıLÁfl‹Î_ Ω› »ı, F›Î_ ÷ı Ãflı »ı ±fiı ‰‚Ì ’ÎHÎÌ‹Î_ Œıfl‰Î› »ı. ⁄Ì∞ ÷flŒ ’˘÷ÎfiÌ √fl‹Ì ¬«a «Ò¿ı·_ ÷ı· ’λ\_ ‘√‘√÷_ ◊‰Î ‹ÎÀı ¬ÌH΋Î_ ›Îfiı √˛ÌfiËεÁ‹Î_ ’˛‰ıÂı »ı. Ï⁄˛ÏÀ Á_¢‘¿ ÕıÏ‰Õ ΩıLÁfi˘ ±Î≥Ï՛ΠΩıÀÎ‚Ì ⁄_ÿ¿Ò …ı‰˘ »ı. Á˙◊Ì ‰‘ CO2 Œı·Î‰÷Î_ ◊‹˝· ωz÷ ‹◊¿˘fiı ÷ı‹Î_ »^|Ì ‹‚ı »ı ±fiı ¤ı√Τı√ Á˙◊Ì ±˘»Î ÿ΋fiÌ ‰Ì…‚Ì ’˛ Î M÷ ◊Λ »ı . ⁄‚÷HÎfiÌ ±fiı ’›Î˝‰flHÎfiÌ ±ı‹ ⁄Lfiı ¿À˘¿À̱˘ K›Îfi‹Î_ ·ı÷Î_ ¬«˝·Î¤fiÌ º„WÀ±ı ‰‘ ±Î¿Ê˝¿ ’˛˘…ı@À ¤ÎB›ı … ¿S’Ì Â¿Î›, »÷Î_ ±ı ¿S’fiÎ ’HÎ Õı Ï ‰Õ Ωı L Á ¿flÌ Â@›˘ »ı. ±Î flËÌ ÷ıfiÌ ‰‘ ⁄ı ΩıÀÎ‚Ì ⁄_ÿÒ¿˘ — √˛ÌfiËεÁ ≥Œı@ÀfiÌ …ı‹ ÷ı Ω ⁄fiÎ ‰flÁÎÿfiÌ Á‹V›Î fiÎ⁄Òÿ ¿fl‰Ì ˢ› ÷˘ ¬ÌH΋Î_ ¿Î⁄˝ fi ÕΛ˘@ÁÎ≥Õfiı ⁄ÿ·ı ÁSŒfl ÕΛ˘@ÁÎ≥Õ ¤fl˘ ¿ı …ı ⁄˘≥·fl ‹ÎÀı 1800 fi_ fiÏË, ’HÎ 390 0 fi _ ÀıQ’˛ı«fl ’ıÿÎ ¿flÌ ±Î’ı »ı. ±ı … flÌ÷ı ±˘{˘fifiÎ √Î⁄ÕÎfiı ’Òfl‰_ ˢ› ÷˘ ˉ΋Î_◊Ì @·˘fl˘Œ˚·˘fl˘¿Î⁄˝fi/CFC ±_¿ı ¿flÌ ÷ıfiÎ ‰Õı ¬ÌHÎfiı ¤flÌ ÿ˘. ±Î ‰Î› 10000 Áı„S›Á √fl‹Ìfi˘ Á_√˛Ë ¿flÌ ΩHÎı »ı, ‹ÎÀı ÷ıfiÎ ‰Õı ¿Î›˝fl÷˚ flËı÷Î Á˘·Îfl ’Ήfl VÀıÂfifiÌ ¿Î›˝Z΋÷Î lıWÃ Ë˘› ÷ı‹Î_ fi‰Î≥ fiÏË. fi‰Î≥fiÌ ‰Î÷ ±ı¿ … »ı — ÕıÏ‰Õ ΩıLÁfi˘ ÁÒÏ«÷ ’˛˘…ı@À øÎ_Ï÷Á…˝¿ fỉÕÌ Â¿ı ÷ı‹ ˢ‰Î »÷Î_ ÷ıfi˘ ’˛ı„@À¿· ±‹· Ë∞ Á‘Ì …√÷‹Î_ @›Î_› ◊›˘ fi◊Ì.á
ÁΛ¿·fiÌ Â˘‘fiÎ ‹tÎfiı Ë‹HÎÎ_ ÁÎ≥Õ ’fl ’Î¿Û ¿flÌ flά˘. ‹Ò‚ ‰Î÷ ’fl ±Î‰‰Îfiı ◊˘ÕÌ¿ ‰Îfl »ı. ’Ëı·Î_ ±ı ’˛Á_√fiÌ ‰Î÷ ¿ı …ıfiı ÁΛ¿· ΩıÕı ⁄Îfl √ε »ıÀıfi˘ ’HÎ Á_⁄_‘ ˢ‰Îfi_ …HÎÎ÷_ fi◊Ì. ≥LÕ˘fiı Ï Â›ÎfiÎ Á L ÿÎ ÀÎ’ Á ‹Ò Ë ‹Î_ ±Î‰ı·Î ÷Q⁄˘flÎ fi΋fiÎ 4,200 ‹ÌÀfl (13,000 ŒÌÀ) ¨«Î F‰Î‚΋¬Ì ’‰˝÷ ‹ÎÀı ±ıÏ’˛·, 1815 fi_ ’˛◊‹ ÁM÷ÎË ⁄ı«ıfiÌfi_ Ë÷_. ‹ÏËfi˘ Âw ◊›˘ ±ı ÁÎ◊ı … ÷ıfiÌ ¤Ì÷fl‹Î_ ‰fl΂ ±fiı ·Î‰Î Á‚‰‚ÎÀ ¿fl‰Î ·ÎB›Î. ⁄‘_ ‹‚Ìfiı 48 ÁÏø› F‰Î‚΋¬Ì ’‰˝÷˘ ‘flΉ÷Î ÿı‹Î_ @›Îflı¿ fiı @›Îflı¿ ±ı¿Îÿ F‰Î‚΋¬Ìfi_ ¤ÒV÷flÌ› ’ıÀ΂ µ’fl÷‚ı ◊Λ ±fiı ÷ıfiΠϬflfi_ ÁÌ· ’HÎ ¬Ò·Ì Ω› ±ı fi‰Ì ‰Î÷ fi Ë÷Ì, ’HΠωflÎÀ¿Î› ÷Q⁄˘flÎfiÌ ‰Î÷ …\ÿÌ Ë÷Ì. ±Î ’‰˝÷fiı ‰fl÷Î÷_ ±Î_÷Ïfl¿ ÿ⁄ÎHΠωrfi˘ Á˙◊Ì ¿Hν¤ıÿÌ ‘Õο˘ ¿fl‰ÎfiÌ ÷ˆ › ÎflÌ‹Î_ Ë÷ _ . ≥LÕ˘fiı Ï Â›ÎfiÎ ⁄ÌΩ F‰Î‚΋¬Ì ’‰˝÷˘±ı ±√ε …ı ‘ÕοΠ¿›Î˝ ÷ı ⁄‘Î ŒÀοÕÎfiÌ ⁄fl˘⁄flÌfiÎ ÁÎÏ⁄÷ ◊‰ÎfiÎ Ë÷Î. ±Î_÷Ïfl¿ ’ÿÎ◊˝ ±˘¿Ì ¿Îœ‰ÎfiÌ ⁄Î⁄÷ı 1883 fi˘ ø¿÷Ή F‰Î‚΋¬Ìfi˘ ωVŒ˘À ’HÎ ÷ıfiÌ Ëfl˘‚‹Î_ ±Î‰Ì ¿‰Îfi˘ fi Ë÷˘. ±ıÏ’˛· 5, 1815 fiÎ Ïÿ‰Áı ÷Q⁄˘flÎ √…˝fiΤıfl ŒÎÀu˘. ËΩfl˘ ±b⁄˘Q⁄ …ıÀ·Ì „@÷ ÷ıHÎı …^… ZÎH΢‹Î_ ‹@÷ ¿flÌ ÿÌ‘Ì. ±ÎCÎÎ÷fiÎ_ …ı ¤ÒV÷flÌ› ‹˘Ω_ ’ıÿÎ ◊›Î_ ±ı ÷‹Î‹ M≤J‰Ìfiı CÎıflÌ ‰Y›Î, F›Îflı ‘ÕοÎfi˘ ¿Îfi˘¿Îfi ÁÎ_¤‚Ì Â¿Î÷˘ ±‰Î… ÷Q⁄˘flÎfiÌ ⁄‘Ì ÏÿÂ΋Î_ 2,700 Ï¿·˘‹ÌÀfl Á‘Ì ŒflÌ ‰Y›˘. ‹_⁄≥ ±fiı ¿·¿kÎÎfiÎ flËÌ¢±ı ¤Ò¿o’fiÎ Ë‚‰Î ±Î_«¿Î ±fi¤T›Î. ‘ÕοÎfiÌ ±Î‰Ì ÿÒfl˘√Î‹Ì ±Áflfi_ ¿ÎflHÎ ±ı ¿ı ø˘‘ı «Õı·Î ÷Q⁄˘flÎfi_ Ïÿ‰Á˘ ◊›ı ŒÎÀ ŒÎÀ ◊÷_ ‹√… ¤›_¿fl flÌ÷ı ŒÎÀu_ Ë÷_. ’˛◊‹ ‘Õοı … ÷ıfi_ ‹V÷¿ ∂ÕÌ √›_ Ë÷_ ±fiı 4,200 ‹ÌÀflfiÌ ¨«Î≥ CÎÀÌfiı 2,850 ‹ÌÀflfiÌ (13,000 ŒÌÀfiı ⁄ÿ·ı 9,000 ŒÌÀfiÌ) flËÌ Ë÷Ì. µ’flfi_ …ı À˘«¿<_ fiÌ¿‚Ì √›_ ÷ıfi˘ ÁÎfl˘
ωiÎÎfifiÌ ΩHÎÌ÷Ì Â˘‘¬˘‚˘fi˘ ±ΩH›˘ ¥Ï÷ËÎÁ
sf,f: 0m[>;f
5fc[,fl aff>L;fs,f
±ı‰˘ ’ÿÎ◊˝ ÏÁ·ıÏÀ›Î ±fiı ¿Î‚Ì flάfiÎ V‰w’ı ±Î¿Î‹Î_ Ë÷˘ ±fiı ‰…fi ±_ÿÎ…ı 200 ◊Ì 300 ±⁄… Àfi Ë÷_. ’ÏflHÎ΋ı ÷ı fi Ì …J◊Î⁄_ ‘ flάı M≤J‰ÌfiÎ µ’·Î ‰Î÷ΉflH΋Î_ …ı CÎ| «_ÿfl‰˘ flE›˘ ÷ı ËΩfl˘ «˘flÁ Ï¿·˘‹ÌÀfl‹Î_ ’˛Á›˘˝. ÏZÎÏ÷…◊Ì ÏZÎÏ÷… Á‘ÌfiÎ fiÌ·‰HÎν ±Î¿ÎÂfiı ÷ıHÎı ¤¤Ò÷ ‰Õı ’Òflı’Òw_ ¬flÕÌ fiÎA›_. ±Î „V◊Ï÷ ·Î_⁄˘ ‰¬÷ V◊ÎÏfi¿ fi flËÌ, ¿ı‹ ¿ı ’‰fi ¤ı√Ì CÎÁÕÎ÷Ì flά ‹ÏËfiα˘ ’»Ì ±‹ıÏfl¿Î, ¿ıfiıÕÎ ÷◊Î ›fl˘’fiÎ ±Î¿Î‹Î_ ’ˢӫÌ. ≥LÕ˘fiıÏ›ÎfiÌ …ı‹ I›Î_ ’HÎ ÷ıHÎı ‘˘‚ı Ïÿ‰Áı ÁÒ›˝fiı œÎ_¿Ì ÁflıflΠ÷Î’‹Îfifiı fiÌ«ı ·Î‰Ì ÿÌ‘_. Á˙◊Ì ’˛¤Î‰Ì ±Áfl ›fl˘’‹Î_ Ωı‰Î ‹‚Ì, F›Î_ flάfiÎ_ ‰Îÿ‚˘ «ÕÌ ±ÎT›Î_ I›Îflı 1815 fi˘ µfi΂˘ ‰Ì÷Ì «Ò@›Î ’»Ì Ï›΂˘ ⁄ıÁÌ flè΢ Ë÷˘. ∫B·ıLÕ‹Î_ ÁÒ›˝fi˘ ÷Î’ ±‰fl˘‘ΛΠ’»Ì ◊ıQÁ fiÿÌfi_ ’ÎHÎÌ ◊Ì∞ √›_ ±fiı ≥ÀÎÏ·±ı ¿Î‚Î ÏË‹fiÌ ‰Êνfi˘ ±fi¤‰ ¿›˘˝. Ë¿Ì¿÷ı fiÎfi˘ ÏË‹›√ ±ÎT›˘ ˢ› ÷ı‹ ⁄flŒfiÌ «Îÿfl CÎHÎÎ ¬flÎ ›fl˘’ ’fl ŒflÌ ‰‚Ì. ¬ı÷fl˘fi˘ ÁÎfl˘ ±ı‰˘ ’ο fiΠ’ÎQ›˘. CÎfl‹Î_ ±fiı √˘ÿ΋˘‹Î_ ’Õı·_ ±fiÎ… ‰Î’flÌfiı … ·˘¿˘±ı Ï›΂˘ ‰Ì÷ÎT›˘. Ï›΂Π’»Ì ⁄Ì…ı ‰Êı˝ 1816fiÎ µfi΂΋Î_ Á_Ωı√˘ ∑÷’Ïfl‰÷˝fifiÎ ‘˘flHÎı ⁄ÿ·Î‰Î Ωı≥±ı, ’HÎ ±ı‹ fi ⁄L›._ ÷Q⁄˘flÎfiΠωVŒ˘Àfiı ⁄Îfl ‹ÏËfiÎ ‰Ì÷Ì «Ò@›Î »÷Î_ ›fl˘’fi_ ±Î¿ÎÂÌ ‰Î÷ΉflHÎ Ë∞ ±Î_‘̉΂_ Ë÷ _ ±fiı ˉ΋Î_ ÷˘‚Λı · Î fl…¿H΢ ÁÒ›˝’˛¿ÎÂfiı ±‰fl˘‘÷Î Ë÷Î. ’ÏflHÎ΋ı ›fl˘’ ‹ÎÀı Ï›΂˘ µ÷›˘˝ fiÏË ±fiı µfi΂˘ ±ÎT›˘ fiÏË. (›fl˘’fiÌ ÷‰Îfl̬‹Î_ 1816 fi_ ‰Ê˝ the year without a summer ÷flÌ¿ı ›Îÿ√Îfl ⁄fiÌ flËı‰Îfi_ Ë÷_.) fi‰ıQ⁄fl, 1815 ◊Ì …^fi, 1816 Á‘ÌfiÎ ±ÎÃı¿ ‹ÏËfiÎ ÿflQ›Îfi ›fl˘’Ì ÿı  ˘fiÌ ±¿J› Ão Õ Ì±ı ·√¤√ 1,800 ·˘¿˘fi˘ ¤˘√ ·Ì‘˘. ±fiÎ…fiÌ ¿Îfl‹Ì ±»÷fiı ¿ÎflHÎı ⁄οÌfiÎ ·˘¿˘±ı ‰‚Ì œ˘flœÎ_¬fl˘fi˘ ‹˘Àı ’Λı ¤˘√ ·Ì‘˘, …ıfi˘ ±ÎՌΛÿ˘ ÷ı‹fiı ±ı ÁMÀıQ⁄fl 2006 á ÁŒÎflÌ á
13
xff[wf vfgf[ xff[wfsf[ sf,f: 0m[>;f
◊›˘ ¿ı ’η÷ œ˘fl˘ ‹ÎÀı Ë·¿Î ’˛¿ÎflfiÎ_ …ı ‘ÎL›˘ ±fi΋÷ flËı÷Î_ ÷ı ·˘¿˘fiÎ ¤Î√ı ±ÎT›Î_. ’ÏflHÎ΋ı T›Î’¿ ¤Ò¬‹fl˘ À‚Ì √›˘. ’Ëı·Ì ¿÷· ÷ı‹HÎı √Λ, ¤Ò_Õ ±fiı CÎıÀÎ_⁄¿flÎ_fiÌ ¿flÌ ±fiı ÷ı‹fiÎ ÏËVÁÎfiÌ fiÌflHÎ ’HÎ ‰Î’flÌ ¬Î‘Ì. ‹ı, 1816 ‹Î_ ±ı‰˘ Á‹› ±ÎT›˘ ¿ı F›Îflı ’η÷ …fiΉfl˘‹Î_ ‹A› ¿flÌfiı C΢ÕÎ … ⁄Î¿Ì flèÎÎ. ›_hΛ√fiÌ …‹Î‰À ’Ëı·Î_fi˘ ±ı ›√ Ë÷˘, ±ıÀ·ı fl˘Ï…_ÿÌ ËıflŒıfl ±fiı ·Î_⁄Î ’˛‰ÎÁ ‹ÎÀı C΢ÕÎfiÌ Ëo‹ıÂÎ_ …wfl ’Õ÷Ì Ë÷Ì. ’fl_÷ C΢ÕÎfiı ’fl_’flÎ√÷ flÌ÷ı …‰fiÎ ’˛¿Îflfi_ ±Î˜À˚Á/oats fi΋fi_ …ı ¿ÏfiWà ‘ÎL› fiÌfl‰Î‹Î_ ±Î‰÷_ ÷ıfiÎ ¤Î‰ ·˘¿˘fiÎ √Ω ⁄ËÎfl ‰‘Ì «Ò@›Î Ë÷Î, ¿ı‹ ¿ı C΢ÕÎfi˘ ¬˘flο ˉı ‹ÎHÎÁfi˘ ¬˘flο ⁄L›˘ Ë÷˘. CΙ …ı‰Î_ ÁÎflÎ_ ‘ÎL›˘fiÌ ±»÷ ‰E«ı ·˘¿˘ ±Î˜À˚Á ‰Õı ’ıÀ ¤fl÷Î Ë÷Î. ’ÏflHÎ΋ ±ı ±ÎT›_ ¿ı ‹ÎHÎÁ˘fi˘ ¤Ò¬‹fl˘ C΢ÕÎfiÎ ¬Î÷ı √›˘ ±fiı ›fl˘’‹Î_ C΢ÕÎfiÌ Á_A›Î CÎÀ‰Î ·Î√Ì. CÎHÎÎ ›fl˘’Ì ÿı¢‹Î_ C΢ÕÎfiÌ ·√¤√ «Î·ÌÁ À¿Î ‰V÷Ì fiΠ’΋Ì. ›fl˘’fiÌ ’˛Ω ‹ÎÀı CΙfi˘ ω¿S’ Ωı C΢ÕÎfiÎ ±Î˜À˚Á Ë÷Î, ÷˘ C΢ÕÎfi˘ ω¿S’ ¢ Ë÷˘ ? ¿˘≥ fiˢ÷˘, ¿ı‹ ¿ı ’Ïfl‰ËfifiÎ ZÎıhÎı ›_hΛ√fiÎ_ Ë∞ ’Òflı’ÒflÎ_ ‹_ÕÎHÎ ◊›Î_ fi Ë÷Î_. T›„@÷√÷ Á‰ÎflÌ ‹ÎÀı ÷ı‹… ⁄√Ì‹Î_ Ωı÷fl‰Î ‹ÎÀı C΢ÕÎfi˘ “ˢÁ˝’Ήfl” ±Ïfi‰Î›˝ Ë÷˘, …ıfiÌ Ë‰ı ¿Îfl‹Ì ±»÷ …HÎÎ÷Ì Ë÷Ì.
±Î „V◊Ï÷±ı 1816 ‹Î_ C΢ÕÎfi˘ ω¿S’ ⁄fiÌ Â¿÷Ì ±ı¿Îÿ fi‰Ì ¢‘ ‹ÎÀı ÷οÌÿfiÌ …wÏfl›Î÷ ¬ÕÌ ¿flÌ ±fiı Á_Ω√ ı ‰ÂÎ÷˚ ÷ıfi˘ ’Ëı·˘ ±ËıÁÎÁ …‹˝fi ’˛ÎL÷ ⁄ıÕıfi‹Î_ ‰Á÷Î 32 ‰Ê˝fiÎ ¿Î·˝ Õˇı≥Áfiı ¿ÿΫ ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ◊›˘ ¿ı …‹˝fiÌfiÎ Ëη ⁄ÌΩ ›fl˘’Ì ÿı¢ ¿fl÷Î_ ⁄ÒflÎ Ë÷Î. 1812 ‹Î_ flÏ›Îfiı ∞÷‰Î fiÌ¿‚ı·_ ¡ı L « Á‹˛ Î À fiı ’ ˘Ï·›fifi _ ’flÎÏ…÷ ·U¿fl I›Î_fiÎ Ï›΂ΠÁ΋ı ËÎflÌfiı (÷ı‹… ±ÎÂflı 1,50,000 C΢ÕÎ √ҋΉÌfiı) ’λ\_ Œ›* I›Îflı …‹˝fiÌ‹Î_◊Ì ’ÁÎfl ◊÷Ì ‰¬÷ı ÷ı fi Î Áˆ Ï fi¿˘±ı ±fiÎ…fiÎ ¤_ Õ Îfl˘ µ’flÎ_÷ C΢ÕÎfl˘ ’HÎ ·ÒÀuÎ Ë÷Î. hÎHÎ ‰Ê˝ ’»Ì ÷Q⁄˘flÎfiÎ F‰Î‚΋¬Ì±ı Á_¿ÀfiÎ_ ‰Îÿ‚˘ ‹˘¿·Ì …‹˝ fi ˘fiÌ ÿ ÿ ˝  ΋Î_ ‰‘Îfl˘ ¿›˘˝ Ë÷˘. ±Î˜À˚Á ÷ı‹… ±r˘ ⁄ı›fiı ÿ·˝¤ ⁄fiÎ‰Ì ÿÌ‘Î Ë÷Î. ≥. Á. 1785 ‹Î_ …L‹ı · Î
¿Î·˝ Õˇ ı ≥ Áı …ıfiı T›„@÷√÷ Á‰ÎflÌ ¿ËÌ Â¿Î› ±ı‰_ ‰ÎËfi ⁄fiΉ‰Îfi_ ω«Î›* ¿ı …ı ˢÁ˝ ’ Ήflfiı 14 á ÁŒÎflÌ á ÁMÀıQ⁄fl 2006
⁄ÿ·ı ‹ıfi’Ήfl ‰Õı «Î·ı. ±Î‘Ïfi¿ ›√fiÎ Á_ÿ¤˝‹Î_ ÷tfi ¿œo√Ì …HÎΛ ±ı‰Ì ¢‘ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ÷ı »±ı¿ ‹ÏËfiÎ Á‘Ì ‹J›˘, ’HÎ ‰¬÷ …÷Î_ ±ı ¢‘ Ï‹¿ıÏfi¿· µIøÎ_Ï÷fiÎ ’√·ı µkÎfl˘kÎfl ¿Î›Î’·À ’΋Ìfiı ±Î‘Ïfi¿ ⁄fiÌ flËıfiÎfl Ë÷Ì. Õˇı≥Áı Ãı·HÎ√ÎÕÌ …ı‰_ velocipede/‰ı·˘ÏÁ’ıÕ fi΋fi_ ‰ÎËfi ÷ˆ›Îfl ¿›*. (·ıÏÀfi ¤ÎÊÎ ’˛‹ÎHÎı veloci = √Ï÷ ±fiı pede = ’√.) fiÌ«ıfiÎ Ï«h΋Î_ ⁄÷ÎT›_ »ı ÷ı‹ ‰ı·˘ÏÁ’ıÕfiÌ ¿Î›˝’˛HÎÎÏ· ÷ıfiÎ fi΋fiı ±fiw’ Ë÷Ì. ‰ÎËfifiı ⁄ı ’ˆÕÎ_ Ë÷Î_. «Î·¿ ‹ÎÀı ÁËı… ’λ‚ ÷flŒ ÁÌÀ Ë÷Ì. ±Î√‚fiÎ ’ˆÕÎfiı ‰Î‚‰Î ‹ÎÀı ‰ËÎHÎfiÎ Á¿Îfi …ı‰Î ±Î¿Îflfi _ ·Î_ ⁄ _ Ëı L Õ· ’HÎ Ë÷ _ . ’fl_ ÷ ‰ı · ˘ÏÁ’ı Õ fiı √Ï÷‹Î_ ·Î‰‰Î ‹ÎÀı ±fiı √Ï÷ÂÌ· flά‰Î ‹ÎÀı ¿Î·˝ Õˇı≥Áı ’ıÕ·fi˘ ⁄_ÿ˘⁄V÷ ¿›˘˝ fi Ë÷˘. ’ıÕ· …ı‰Î ±√I›fiÎ ’ÒflΩfi_ ±Î›˘…fi ¿fl‰Îfi_ Õˇı≥Áfiı ¿ı‹ ÁÒ{u_ fiÏË ? ‰ı·˘ÏÁ’ıÕ ±_√ı ÿ…˝ ◊›ı·Ì ±ˆÏ÷ËÎÏÁ¿ fi˘Ó‘ ’˛‹ÎHÎı ⁄ı ’ˆÕÎ_fiÎ ‰ÎËfifiı Á_÷Ï·÷ flά‰Îfi˘ A›Î· ±˘√HÎÌÁ‹Ì ÁÿÌfiÌ Âw±Î÷fiÎ ±flÁ΋Î_ ·˘¿˘fiÌ ¿S’fiÎ ⁄ËÎflfi˘ Ë÷˘. ◊˘Õ˘ CÎH΢ Ω÷±fi¤‰ ·Ì‘Î ’»Ì Õˇı≥Áfiı ’HÎ ±ı ¿Î›˝ ±Â@› …HÎΛ_ Ë÷_. „V◊Ï÷ÁÎ÷I›fiÎ Ïfi›‹fiı ·Î√ ’ÎՉΠ‹ÎÀı ¬flı¬fl ÷˘ ¿ıÀ·Îı¿ ‹ËΉflÎı … ·ı‰Îfi˘ ˢ›, ’fl_÷ fi Õˇı≥Áı ±ıÀ·Ì ‘Ìfl… flÎ¬Ì ¿ı fi ·˘¿˘ ‹ÎfiÏÁ¿ flÌ÷ı ±ı ‹ÎÀı ÷ˆ›Îfl Ë÷Î. µ’flÎ_÷ ±ÎÕÎ √˘Ã‰ı·Î ±‰Î˝«Ìfi √‰fi˝flfiı ⁄ÿ·ı Á¿Îfi …ı‰Î ËıLÕ· ‰Õı ⁄ı·ıLÁ Ω‚‰‰ _ ¿ÏÃfi ’HÎ Ë÷ _ . ±Î◊Ì Õˇ ı ≥ Áı ‰ı·˘ÏÁ’ıÕfiı fiÌ«Î CÎÎÀfi_ ⁄fiÎT›_, …ı◊Ì ‰ÎËfifiı ÿfl ◊˘ÕÎ ‰¬÷ı ËÕÿ˘·˘ ±Î’‰Î ‹ÎÀı «Î·¿fiÎ ’√ …‹Ìfi Á‘Ì ’ˢӫı. ±ı¿oÿflı Ωı‰Î ⁄ı Á ˘ ÷˘ ÷Q⁄˘flÎ F‰Î‚΋¬ÌfiΠωVŒ˘Àfiı ÏfiÏ‹kÎ ⁄fiÎ‰Ì Õˇ ı ≥ Áı …√÷fiÌ ’Ëı · Ì
xff[wf vfgf[ xff[wfsf[ 5fc[,fl aff>L;fs,f
⁄Î≥ÏÁ¿· ÷ˆ›Îfl ¿flÌ. ±ı¿‹ÎhÎ ’ıÕ· fiˢ÷Î ±ıÀ·Ì … ¿‹Ì Ë÷Ì. √v‰Îfl, …^fi 12, 1817 fiÎ fl˘… ¿Î·˝ Õˇı≥Áı ±Î‹…fi÷Î Á‹ZÎ ‰ı·˘ÏÁ’ıÕfi˘ ’˛◊‹ “Õı‹˘” ±ÎM›˘. (…‹b_ Ï«hÎ.) flV÷ÎfiÌ ⁄ı› ÷flŒ ±ı¿ÃÌ ◊›ı·Ì ‹ıÿfiÌ ‰E«ı ÷ıHÎı ‰ı·˘ÏÁ’ıÕfiı ’√fiÎ ËÕÿ˘·Î ‰Õı Ëo¿ÎflÌfiı 7.5 Ï¿·˘‹ÌÀflfi_ ±_÷fl ¿ÎM› _ ±fiı ’»Ì ⁄ÌΩ 7.5 Ï¿·˘‹ÌÀflfi˘ ‰‚÷˘ ’˛‰ÎÁ ¬ıÕÌ fiÎA›˘. ±ı ¿ ¿·Î¿‹Î_ ’_ ÿ fl Ï¿·˘‹ÌÀflfiÌ ‹ÁÎŒflÌ ÷ı ¿flÌ Â@›˘ ±ı …‹˝fi˘ ‹ÎÀı ¿˙÷¿ Ë÷_. ⁄Ì…ı ‹ÏËfiı ÷ıHÎı «Îfl ¿·Î¿‹Î_ 51 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÌ ‹…· ¿Î’Ì I›Îflı ÷˘ ±Î¬Î ÿı‹Î_ ‰ı·˘ÏÁ’ıÕfi˘ Õo¿˘ ‰Î√Ì √›˘. ·˘¿˘fiı ¿˙÷¿ ±ı ‰Î÷fi_ ◊›_ ¿ı ’√’΂Π«Î·÷Ì ‰¬÷ı ’Ëı·_ Õ√·_ ‹Î_ÕuÎ ’»Ì ⁄Ì…\_ Õ√·_ ‹Î_Õ÷Î Á‘Ì‹Î_ ⁄ı±ı¿ ŒÌÀfi_ ±_÷fl ¿’Λ, F›Îflı ±ËŸ ÿflı¿ ËÕÿ˘·ı ÿÁ-⁄Îfl ŒÌÀ …ıÀ·Î ±Î√‚ fiÌ¿‚Ì …‰Î÷_ Ë÷_. ±˘√HÎÌÁ‹Ì ÁÿÌfiÌ Âw±Î÷fiÎ ±r›√‹Î_ ∞‰÷Î ·˘¿˘ ‹ÎÀı ±ı fiÎfiÌÁÒfiÌ ‰Î÷ fi Ë÷Ì. Õˇ≥ı ÁfiÌ Â˘‘ ±ÎÀ·Î ‰Hνfi ’»Ì›ı ¿œo√Ì …HÎÎ÷Ì Ë˘› ÷˘ ÷ıfiı ‹‚ı·Î T›Î’¿ ’˛Ï÷ÁÎÿfi_ ⁄›Îfi ¿ÿΫ ±Îç›˝…fi¿ … ·Î√ı. …‹˝fiÌfiÎ ⁄ıÕıfi ’˛ÎL÷ı ‰ı·˘ÏÁ’ıÕ ‹ÎÀı ÷ıfiı 10 ‰Ê˝fiÎ ’ıÀLÀ Ëy˘ ±Î’÷_ Œfl‹Îfi ⁄ËÎfl ’ÎÕu_. øÎ_Ï÷¿ÎflÌ Â˘‘ ¿›Î˝fiÎ ⁄ÿ·Î‹Î_ Õˇı≥Áfiı ÁÎÏ·›Îb_ ’HÎ ⁄Î_‘Ì ±ÎM›_. ‰ı·˘ÏÁ’ıÕ ¬flÌÿ÷Î ·˘¿˘ ‹ÎÀı ÷ı ‰ÎËfifi_ flÏ…VÀˇıÂfi ŒflÏ…›Î÷ ⁄fiΉ÷˘ ¿Î›ÿ˘ CÎՉ΋Î_ ±ÎT›˘. ÕˇÎ≥ω_√fi_ ·Î›ÁLÁ ¿œÎ‰‰_ ’HÎ ±Ïfi‰Î›˝ Ë÷_ ±fiı …ı±˘ ‹˘ÀÌ fl¿‹ ±Î’Ìfiı ·Î›ÁLÁ fi ¿œÎ‰ı ÷ı‹HÎı …\fl‹Îfi˘ ¤fl‰Îfi˘ ◊÷˘ Ë÷˘. ±Î fi‰÷fl ‰ÎËfifi˘ «ı’ Ωı÷Ωı÷΋Î_ ⁄ÌΩ ÿı¢fiı ’HÎ ·ÎB›˘. Õˇı≥Áfiı ±ıfiΛ÷ ¿flΛı·Î ’ıÀLÀ ±Ï‘¿Îfl˘ ‹ÎhÎ …‹˝fiÌfiÎ ⁄ıÕıfi ’Òfl÷Î ÁÌÏ‹÷ Ë÷Î, ±ıÀ·ı Ï⁄˛Àfi-±‹ıÏfl¿Î‹Î_ ÷ı ‰ÎËfifiÌ ‹˘Àı ’Λı fi¿· ◊‰Î ·Î√Ì.
¿Î·˝ Õˇı≥Á ±fiı ÷ıfi_ ‰ı·˘ÏÁ’ıÕ
fi¿·¬˘flÌ‹Î_ ±_√˛ı… “¢‘¿˘” ‹˘¬flı flèÎÎ. Õˇı≥ÁfiÌ … ‹Ò‚ ÏÕ{Î≥fi‹Î_ ◊˘Õο ŒıflŒÎfl˘ ¿flÌ ÷ı‹HÎı ˢ⁄Ì Ë˘Á˝ fi΋fi_ ‰ÎËfi ⁄fiÎT›_. ±ı¿ ŒıflŒÎfl ⁄˛ı¿fi˘ ¿›˘˝ , …ı fi¿ÎflÎI‹¿ Ë÷˘. Õˇı≥ÁfiÎ ‰ı·˘ÏÁ’ıÕ‹Î_ ÷Îfl ‰Õı ’λ‚fiÎ TËÌ·fiı ÿÎ⁄÷Ì ⁄˛ı¿ Ë÷Ì. ¿Î›˝Z΋ fi Ë÷Ì, »÷Î_ ¿‹ Áı ¿‹ ËÎ…flÌ ’flΉ‰Î ‹ÎÀı Ë÷Ì. ±_√˛ıΩı±ı ˢ⁄Ì Ë˘Á˝‹Î_ ⁄˛ı¿fiı Áÿo÷fl ⁄οÎ÷ flάÌ. ’ÏflHÎ΋ı CÎHÎÎ ±¿V‹Î÷˘ ◊›Î ±fiı ˢ⁄Ì Ë˘Á˝fiı ¬÷flfiο ‰ÎËfifi_ ÀÌ¿Õ<_ ·ÎB›_. ⁄Ì∞
Á‹V›Î flV÷ÎfiÌ Ë÷Ì. ∫B·ıLÕ ÁÏË÷ ⁄‘Î ÿı¢fiÎ flV÷Î ÁËı… µ⁄Õ¬Î⁄Õ Ë÷Î, …ı‹fiÎ ’fl ˢ⁄Ì Ë˘Á˝fi_ ⁄ı·ıLÁ Ω‚‰‰_ ‹U¿ı· Ë÷_. ±Î ‰ÎËfi «·Î‰÷Î ·˘¿˘ flV÷ÎfiÌ Á‹ÎL÷fl …÷Ì Á’ÎÀ ’√ÿoÕÌ ‰Î’fl‰Î ·ÎB›Î ±fiı I›Î_ ‰‚Ì ±¿V‹Î÷˘ ◊‰Î ‹Î_ÕuÎ I›Îflı flÎËÿÎfḻ˘fi˘ ±Îø˘Â ‰‘Ì ’Õu˘. Ωı÷Ωı÷΋Î_ ωfl˘‘ı µ√˛ V‰w’ ’¿Õu_, …ıfi˘ ±_÷ ’HÎ ⁄Ë …·ÿÌ ·Î‰‰Î‹Î_ ±ÎT›˘. ≥ÀÎÏ·fiÎ Ï‹·Îfi ÂËıflı 1818 ‹Î_ ˢ⁄Ì Ë˘Á˝ ’fl ±ıÀ·ı ¿ı ‰ı·˘ÏÁ’ıÕ ’fl ¿ÎfiÒfiÌ ’˛Ï÷⁄_‘ ‹Ò¿Ì ÿÌ‘˘. ∫B·ıLÕfiÎ ·_Õfi ÂËıfl ÷◊Î ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ_ L›Ò ›˘¿Û ÷◊Î ÏŒ·ÎÕı„SŒ›Î ÂËıfl˘±ı 1819 ‹Î_ ±ı ‰ÎËfifiı ’˛Ï÷⁄_Ï‘÷ ÃflÎT›_. ≥VÀ ≥„L՛Π¿o’fi̱ı ⁄_√΂fiÎ ±‹¿ ¤Î√˘‹Î_ ÷ı‹… ¬ÎÁ ¿flÌfiı ¿·¿kÎ΋Î_ ‰’flÎ÷Î_ ˢ⁄Ì Ë˘Á˝fiı 1820 ‹Î_ √ıfl¿Î›ÿı ΩËıfl ¿›Î*. ÿflQ›Îfi ›fl˘’‹Î_ 1817 ’»Ì ÷Q⁄˘flÎfiΠωVŒ˘ÀfiÌ ‹ÎÃÌ ±ÎÕ±Áfl˘ CÎÀ‰Î ‹Î_ÕÌ ±fiı ¬ıÕ>÷˘ ±Î˜À˚ÁfiÌ ŒÁ· flÎ⁄ı÷΋…⁄ ·ı‰Î ‹Î_ÕuÎ, ±ıÀ·ı ’˛‰ÎÁ ‹ÎÀı ›fl˘’Ì ’˛Ω ŒflÌ C΢ÕÎ ÷flŒ ‰‚Ì. ‰ı·˘ÏÁ’ıÕfi_ «·HÎ ±˘»\_ ◊‰Î ·ÎB›_. ±Î‹ »÷Î_ ‰ÎËfi ¤·Î›_ fiÏË. ¿˘≥¿ flÌ÷ı ±ı‰˘ ›Î_Ïhο ⁄_ÿ˘⁄V÷ ¿flÌ Â¿Î› ¿ı …ıfiı ·Ì‘ı «Î·¿ı ÷ıfiÎ ’√ ‰Õı ËÕÿ˘·Î ‹Îfl‰ÎfiÎ
∫B·ıLÕfiÎ ¿¿Û’ıÏÀˇ¿ ‹ı¿˚Ï‹·fiı ÷ˆ›Îfl ¿flı·_ ’ıÕ·-’ΉÕÛ ⁄Î≥ÏÁ¿·fi_ ’Ëı·‰Ëı·_ ‹˘Õı·
ÁMÀıQ⁄fl 2006 á ÁŒÎflÌ á
15
xff[wf vfgf[ xff[wfsf[ sf,f: 0m[>;f
fi flËı ÷˘ ‰ı·˘ÏÁ’ıÕfiı fi‰˘ ±‰÷Îfl ‹‚Ì Ëη÷‹Î_ Á‘Îfl˘ ◊Λ ±ı‰Ì ‰¿Ì I›Îflı L›Òfi÷‹ ‹ÒS›fi˘ ÏÁy˘ ŒÎÏ‘*√fi˘ ¿ı ÷ı‹ Ë÷˘. …‹Ìfi◊Ì ’√ ±©fl flάÌfiı fi Ë÷Ì. ’ÏflHÎ΋ı …wÏfl›Î÷fiı √HÎÎ÷˘ Ë÷˘. ±ı¿ ’˜fiÌ ⁄flÎ⁄fl 4 ŒÎÏ‘*√ … ’ˆÕÎ_fiı «Î¿√Ï÷ ±Î’Ì Â¿Î› ±ı Ω÷fi_ ¢‘fiÌ …fiı÷Î √HÎΉ÷Ì ±_√˛ı∞ ◊÷Î Ë÷Î. ⁄ıµ ‰E«ı ¿ÿfi˘ ’HÎ ‹˘À˘ ÷ŒÎ‰÷ ±Î›˘…fi …wflÌ Ë÷._ ≥…fiıflÌ ±Î‰Õ÷fiÎ CÎHÎÎ ¿Ëı‰÷ ‹…⁄ ⁄ı ’ˆÕÎ_fiÎ ±ı‰Î Ë÷˘. …ıQÁ VÀηafiÌ ⁄Î≥ÏÁ¿·fiÎ_ ’ˆÕÎ_fi_ ¿ÿ Á_¢‘¿˘±ı ÷ı ÏÿÂ΋Î_ T›◊˝ ’˛›ÎÁ ¿›Î˝ ’»Ì ‰ÎËfifiÌ Â˘‘ …wflÌ ⁄fiÌ ¿ı …ı ’HÎ ·√¤√ ±ı … ’˛‹ÎH΋Βı …\ÿ_ Ë÷_, ‹ÎÀı ∫B·ı L ÕfiÎ B·ÎÁ√˘ ÂËı fl ‹Î_ ‰¿Û - ÂΘ ’ flV÷ÎfiÎ ¬ÎÕÎfiı √HοÎflı fiÏË. ÷ıfi_ fi΋ ±ıHÎı ’˜fiÌ ŒÎÏ‘*√ flÎA›_--±Î√·_ «·Î‰÷˘ V¿˘ÏÀ ·ËÎfl ¿¿Û’ıÏÀˇ¿ ‹ı¿˚Ï‹·fi 1870 ‹Î_ …ıQÁ VÀηa fi΋fiÎ ’ˆÕ<_ ÷ı ’˜fiÌ ±fiı ’λ·_ TËÌ· ŒÎÏ‘*√. ±Î Áfl¿Á»Î’ ⁄Î≥ÏÁ¿· › fl ˘’±ı ¿Î‹‹Î_ ÁŒ‚ ◊›˘. 1839 ‹Î_ ÷ıHÎı ’ıÕ· ±_√˛ı…ı ¢‘ ¿flÌ ’HÎ ¬flÌ. ‰Õı ±Î˜’flıÀ ◊÷_ …√÷fi_ ’Ëı·_ ‰ı·˘ÏÁ’ıÕ ±Î√‚ ÷flŒ 5 ŒÌÀfiÎ T›ÎÁfi_ ±‹ıÏfl¿Î‹Î_ ‘Ò‹ «Î·Ì, ’HÎ ÿ¤Î˝B›ı ÷ı ¬flı¬fl ⁄fiÎT› _ , …ı fi Î ’fl Á‰ÎflÌ ¿fl÷Ì ‰¬÷ı ±Î˜‰flÁÎ≥{ ’ˆÕ<_ ‘flΉ÷_ ‰ÎËfi ÷ıfiÎ «Î·¿fiı Áfl¿ÁfiÎ √˘Õ⁄ΩÏHΛΠ…ı‰Î «Î·¿fiÎ ’√ @›Î_› …‹Ìfifiı V’½÷Î fi Ë÷Î. ÷ıHÎı ⁄fiÎT›,_ …ı fi˘‹˝· ÁÎ≥{fiÎ ¬ı· ¿fl‰ÎfiÌ Œfl… ’ÎÕ÷Ì Ë÷Ì. …‹Ìfi◊Ì ±ı¿ flÌ÷ı Ωı÷Î_ ¿¿Û’ıÏÀˇ¿ ‹ı¿˚Ï‹·fiı ⁄Ë ‹˘À˘ ¬ÎÕ΋Î_ √fl¿ ◊›Î ωfiÎ ÷ı‹… ’Î_« ŒÌÀ ¨«ı √˘Ã‰Î›ı·Ì ÁÌÀ ’fl «Õ÷Ì ⁄√·˘ fiˢ÷˘ ‰ŸK›˘. Ï⁄˛ÏÀ ÏÕ{Î≥fifiÎ «Î·¿fiı {À¿˘ ±ÎM›Î ωfiÎ ‰¬÷ı ¿ı ’»Ì √Ï÷‹Î_ ±˘Ï«_÷Ì w¿Î‰À ±ÎT›Î ˢ⁄Ì Ë˘Á˝fiÌ … ’ıÕ·‰Î‚Ì ±ÎT≤ÏkÎ ÷ˆ›Îfl ±Î√‚ fiÌ¿‚Ì …÷_ Ë÷_. ±Î ⁄Îÿ ¬˘fl‰Î÷_ Á_÷·fi ’˜fiÌ ŒÎÏ‘*√fiÎ «Î·¿fiı ¿flÌ Ë÷Ì. (’λ‚fiÎ ’Îfiı ±Î’ı·˘ Œ˘À˘.) ‰ÎËfi ‹ÎÀı Ï⁄˛Àfi‹Î_ ’Ëı·Ì‰Îfl ‰Á‹_ ’ÕÌ …÷_ Ë÷_. ±Î‹ »÷Î_ ›fl˘’‰ÎflÎŒfl÷Ì ⁄Lfiı ’ıÕ·fiı ±Î√‚-’λ‚ ¿flΛ, ⁄Î≥ÏÁ¿· ÂOÿ ‰’flΛ˘, ’fl_÷ ±‹ıÏfl¿Î‹Î_ Á˘‚ı¿ ‰Ê˝ Á‘Ì ’˜fiÌ ŒÎÏ‘*√fi_ ±ıÀ·ı ÷ı‹fiÌ ÁÎ◊ı ΩıÕÎHÎ ‘flΉ÷Î ⁄ı ·Î_⁄Î, …ıQÁ VÀηa ÷ıfiı ’˜fiÌ ŒÎÏ‘*√ «·HÎ flèÎ_. ±Î¬flı 1886 ‹Î_ …ıQÁ VÀηafiÎ ΩÕÎ ÁÏ‚›Î ¶ÎflÎ ’λ·Î TËÌ·fiı «Î¿√Ï÷ ±ı ‰ Î Ë · ΋HÎÎ fi΋ı … ¤hÎÌΩ Fˢfi ¿ıQ’ VÀηa±ı Á‹Îfi ¿ÿfiÎ_ ‹‚÷Ì Ë÷Ì. fl«fiÎ ’˛Î◊Ï‹¿ ˢ‰Î »÷Î_ ±˘‚¬Î‰÷˘ Ë÷˘. Ï⁄˛Àfi‹Î_ ⁄ı ’ˆÕÎ_fiÌ “ÁıŒ˚ÀÌ” ⁄Î≥ÏÁ¿· ⁄fiΉÌ, …ı ‹ı ¿ ˚ Ï ‹·fifi _ ‰ı · ˘ÏÁ’ı Õ ’˜fiÌ ŒÎÏ‘*√ Ëo¿Îfl‰Î «Î·¿ı ’Î_«ı¿ ŒÌÀ ¨«Ì “T›ÎÁ’ÌÔ ’fl Ï⁄flÎ…‰_ ’Õ÷_ Ë÷_ Á·Î‹÷ ˢ‰Î µ’flÎ_ ÷ «·Î‰‰Î‹Î_ ’HÎ Áfl‚ Ë÷Ì--±fiı øÎ_Ï÷¿ÎflÌ √HÎΛ_, ¿ı‹ ¿ı ‹Îfi‰ ÷ı‹Î_ ’Ëı·Ì ‰¬÷ ‘Î÷fiÌ «ı≥fi ÷‰Îfl̬‹Î_ ’Ëı·Ì … ‰¬÷ ÕˇÎ≥‰fi˘ µ’›˘√ ◊›˘ Ë÷˘. ±Î ›Î_Ïhο ‰ÎËfi ’fl ±rÎfl˘ËÌfiÌ “ÁıŒ˚ÀÌ” ⁄Î≥ÏÁ¿·fiı ±Î‘Ïfi¿ …ı‹ ⁄Lfiı ’√ …‹Ìfi◊Ì ±©fl ⁄Î≥ÏÁ¿·fiÌ ‹Ò‚¤Ò÷ ±ÎT≤ÏkÎ flάÌfiı (’ıÕÏ·_√ ‰Õı) ‹@÷ ¿Ë˘ ÷˘ «Î·ı , ¿ı ‹ ¿ı ÷ı fi Ì flÌ÷ı Á‰ÎflÌ ¿fl‰Îfi_ Â@› ⁄L›_. ÏÕ{Î≥fi‹Î_ I›Îfl ’»Ì ’ΛÎ√÷ ÁΉ ‹@÷ flÌ÷ı ÷˘ fiÏË, ŒıflŒÎfl ¿fl‰Îfi˘ ‰¬÷ ¿ÿÌ fi ¿ı‹ ¿ı ±˘√HÎÌÁ‹Ì ÁÿÌfiÎ ±ÎT›˘. ±Î¿Îfl-’˛¿Îfl‹Î_ ‰ˆÏ‰K› ’Ò‰Î˝‘˝‹Î_ Ï⁄˛Àfi ÁÏË÷ ⁄‘Î ±ÎT›_ ±ı ‰Î÷ …\ÿÌ. ›fl˘’Ì ÿı¢fiÎ flV÷Î ÷ı‹Î_ Ãıfl ±Î…ı ⁄ı ’ˆÕÎ_fi_ ‹ıfi’ΉÕÛ Ãıfl ’Õı·Î ¬ÎÕÎ ‹ÎÀı ΩHÎÌ÷Î Á·Î‹÷ ‰ÎËfi ±Î’HÎÌ ‰E«ı ˢ› Ë÷Î ±fiı ‹ı ¿ ˚ Ï ‹·fifiÎ ÷˘ ±ı Fˢfi VÀηafiı ±Î¤ÎflÌ ‰ı·˘ÏÁ’ıÕfi_ ±Î√·_ 2.5 ŒÌÀ »ı. ¿ÿΫ ±ı‹ ’HÎ ¿ËÌ Â¿Î› ¿ı T›ÎÁ‰Î‚_ fiÎfi_ ’ˆÕ<_ ±ı¿Îÿ ÁΛ¿·fiÌ Â˘‘fi_ ’Ëı·_ ⁄Ì… ¬ÎÕ΋Î_ ±À‰Î› I›Îflı «Î·¿ fl˘’fiÎfl …‹˝ fi ÌfiÎ ’ı · Î ¿Î·˝ CÎHÎÌ ‰Îfl ⁄ı·ıLÁ √‹Î‰Ì ÿı÷˘ Õˇı≥Áfiı ±Î¤ÎflÌ »ı. Ë÷˘. (’»‰ÎÕıfi_ ’ˆÕ<_ 3.33 --¿ı ’»Ì ≥LÕ˘fiıÏ›ÎfiÎ ŒÌÀfiÎ T›ÎÁfi_ Ë÷_.) ¬ÎÁ ’ı · Î F‰Î‚΋ ¬ Ì ÷Q⁄˘flÎfiı ¿flÌfiı ’fl√΋ …÷Î ±fiı ·Î_⁄ı ±Î¤ÎflÌ »ı ±ı‹ ¿Ëı‰_ Ωı≥±ı ?á Á‘Ì ’◊flÎ÷Î ¿Î«Î ‹Î√˘˝fiÌ 16 á ÁŒÎflÌ á ÁMÀıQ⁄fl 2006
12345678901234567890123456789012123456789 12345678901234567890123456789012123456789 12345678901234567890123456789012123456789 12345678901234567890123456789012123456789 12345678901234567890123456789012123456789 12345678901234567890123456789012123456789 12345678901234567890123456789012123456789 12345678901234567890123456789012123456789 12345678901234567890123456789012123456789 12345678901234567890123456789012123456789 12345678901234567890123456789012123456789 12345678901234567890123456789012123456789 12345678901234567890123456789012123456789 12345678901234567890123456789012123456789 12345678901234567890123456789012123456789 12345678901234567890123456789012123456789 12345678901234567890123456789012123456789 12345678901234567890123456789012123456789 12345678901234567890123456789012123456789 12345678901234567890123456789012123456789
vfdf[Lzsfgff U-2 J;f};fl Ljfdffgf[ Biffz[ 9+0f if]Rdff+ ufzdfl ,ffjfl nlwfl ±ı¿ ‰¬÷ ±ı‰_ ⁄L›_ ¿ı ±ıÏ’˛· 9, 1960 fiÌ ‰Ëı·Ì Á‰Îflı 6—00 ‰ÎB›ı ‹˘V¿˘‹Î_ Á˘Ï‰›ı÷ flÏ›ÎfiÎ ‰ÕÎ ’˛‘Îfi ÏfiÏ¿÷Î ¬˛çı‰fiı ÷ı‹fiΠˢÀ·Î≥fi ÀıÏ·Œ˘fifiÌ CÎ_ÀÕ̱ı …√ÎÕuÎ. Á΋ıfi˘ ±‰Î… Á_flZÎHÎ ‹_hÎÌ ‹ÎÏ·fi˘TV¿Ìfi˘ Ë÷˘, …ı‹HÎı Á‹Î«Îfl ±ÎM›Î ¿ı ±‹ıÏfl¿Î±ı ŒflÌ ÷ıfi_ ¨«Ì ±ÀÎfḻı ∂Õ÷_ ΩÁÒÁÌ Ï‰‹Îfi flÏ›ÎfiÌ ÁflËÿ‹Î_ ‹˘¿S›_ Ë÷_. ÿÏZÎHÎ◊Ì µkÎfl ÷flŒ …÷_ ±ı M·ıfi ±I›Îflı I›flÎ÷΋fiÎ Ï‹ÁÎ≥· ±~Î µ’fl ·√¤√ 70,000 ŒÌÀ ¨«ı Ë÷_. ¬˛çı‰ı (…‹H΢ Œ˘À˘) ø˘‘‹Î_ ±Î‰Ì ÏflÁ̉fl ’»ÎÕu_ ±fiı I›Îfl ⁄Îÿ Á‹Á‹Ìfiı ◊˘ÕÌ ‰Îfl Á‘Ì «Ò’ ⁄ıÁÌ flèÎÎ. ±’‹Îfifi˘ ¿Õ‰˘ CÎÒ_ÀÕ˘ Ëo‹ı ‹…⁄ «Ò’«Î’ √‚Ì …‰Î ÏÁ‰Î› ±Îfl˘ ’HÎ fi Ë÷˘. 1960 fiÎ ±flÁÎfi_ flÏ›Π±‹ıÏfl¿ÎfiÎ_ ΩÁÒÁÌ Ï‰‹Îfi˘fiÌ CÎÒÁHά˘flÌ Á΋ı ·Î«Îfl Ë÷_. ±√ε 46 ‰¬÷ ±Î‰Î Ï¿VÁÎ ⁄L›Î Ë÷Î ¿ı F›Îflı ’ı¿ÿ‹Ì ¿›Î˝ ’»Ì ÿflı¿ ω‹Îfi …ı ÷ı ·U¿flÌ ‹◊¿ µ’fl ⁄ı‘Õ¿ ∂Õu_ Ë÷_, ‹ÌÀflfiÎ ÏËÁÎ⁄ı ÏŒS‹ ‰’flΛ ±ıÀ·Ì Œ˘À˘√˛ÎŒÌ ÏfiflÎ_÷ı ¿flÌ Ë÷Ì ±fiı flÏ›ÎfiÎ ±Î¿Î‹Î_ «Îfl◊Ì » ¿·Î¿˘ ‰Ì÷ΉÌfiı ’˘÷ÎfiÌ dflÁÿı ωÿΛ ◊›_ Ë÷_. ±Î ‰¬÷ı ·Î«ÎflÌfi˘ 47 ‹˘ ±fi¤‰ ‹Y›˘. ω‹Îfiωfl˘‘Ì Ï‹ÁÎ≥·˘ »˘Õ‰Î‹Î_ ±ÎT›Î_, ’HÎ ÷ı‹fiÌ flıL… À>_¿Ì Ë÷Ì. ·Î_⁄Ì flıL…fiÎ_ Ï‹ÁÎ≥·˘fi˘ ⁄ÌΩı ’˛˘O·ı‹ Ë÷˘. µK‰˝‹Õ_ ‚ Á‘Ì ’ˢÓE›Î ⁄Îÿ ΩÁÒÁÌ Ï‰‹Îfi ÷flŒfi˘ ÏfiÂÎfi‰ı‘Ì Àfi˝ ·ı‰Î ‹ÎÀı ÷ı‹HÎı ’˘÷ÎfiÎ_ ÏŒfi ¿Ëı‰Î÷Î_ ’Î_Ϭ›Î_ ‰ÎY›Î_, ’fl_÷ µ’·Î ‰Î÷ΉflHÎfiÌ ’Î÷‚Ì Ë‰Î±ı ÷ı‹fiÎ ’fl ’Òfl÷_ ÿ⁄ÎHÎ ÁF›* fiÏË. ’ÏflHÎ΋ı Ï‹ÁÎ≥·˘ …wfl ’˛‹ÎHÎı ÷ı‹fiÌ ÏÿÂÎ ⁄ÿ·‰Î‹Î_ ÏfiWŒ‚ flèÎÎ_. ±ı¿ flÏ›fi Ï‹√-19 ¬ÒÏŒ›Î M·ıfifiı ‰Ÿ‘Ì fiά‰Î fl‰ÎfiÎ ◊›_, ’fl_÷ Â@› ±ıÀ·Ì ‰‘ ¨«Î≥±ı
«Õ‰ÎfiÎ ’˛›ÎÁ‹Î_ ÷ı ⁄ı¿Î⁄Ò ◊›_ ±fiı ÷ÒÀÌ ’Õu_. ÿflQ›Îfi ¬ÒÏŒ›Î M·ıfifi˘ ±‹ıÏfl¿Ì ’Λ·À Ïfi¤˝› flÌ÷ı ’˘÷ÎfiÌ ΩÁÒÁÌ ¿Î‹√ÌflÌ ⁄Ω‰÷˘ flè΢. ËÎ≥’Ήfl ¿ı ‹ ı fl Î ‰Î’flÌ ÷ı H Îı ⁄˘Q⁄fl ω‹Îfi˘fiÎ_ ¿ıÀ·Î_¿ ±˜fl⁄ı{fiÌ Œ˘À˘√˛ÎŒÌ ¿flÌ, ⁄S¬Î Áfl˘‰fl ’ÎÁı ±˜fl-ÏÕŒıLÁ Ï‹ÁÎ≥·˘fi_ F›Î_ ’flÌZÎHÎ ¿flÎ÷_ ÷ı ωV÷ÎflfiÌ ÷Á‰Ìfl˘ ’ÎÕÌ ±fiı I›flÎ÷΋ ¬Î÷ıfiÎ_ ±Î_÷fl¬_ÕÌ› Ï‹ÁÎ≥·˘fiÎ …_√Ì ‹◊¿ µ’flÎ_÷ ⁄ˆ¿ÎfiflfiÎ fl˘¿ıÀ ·˘„L«_√ ‹◊¿fiÌ ’HÎ ‹Ò‰Ì ÏŒS‹ ·Ì‘Ì. «Îfl ¿·Î¿‹Î_ ÿflı¿ ¿Î‹ ’÷ΉÌfiı ÷ı ’λ\_ Œ›.* ±ı¿ ‰Îfl ŒflÌ ±‹ıÏfl¿Î±ı flÏ›ÎfiÌ fiÌ«Ì ⁄˘flÕÌfiı ¬_¬ıflÌ ±fiı flÏ›fi˘ ÷ı √V÷Î¬Ì ·Î«ÎflÌ’Ò‰˝¿ Ωı÷Î flèÎÎ. ±‹ıÏfl¿ÎfiÌ √M÷«fl Á_V◊Î CIA/ Áı L Àˇ · ≥LÀı Ï ·…LÁ ±ı … LÁÌ ¶ÎflÎ Ïfi›Ï‹÷ ËÎ◊ ‘flÎ÷Î_ ±Î‰Î_ ΩÁÒÁÌ µ~›fi˘ ÿı ¬ Ì÷Ì flÌ÷ı flÏ›ÎfiÌ V‰Î›kÎ÷Îfi˘ ¤_√ ¿fl÷Î_ Ë÷Î_ ±fiı ÷ı‹fiÎ ’√·ı ±Î_÷flflÎWÀˇÌ› ¿À˘¿ÀÌfi˘ ¤Õ¿˘ √‹ı I›Îflı Á‚√Ì Â¿ı ÷ı‹ Ë÷˘. ±Î Ω÷fiÌ ¬ÒÏŒ›Î Ëfl¿÷˘ ¿fl‰Î ‹ÎÀı I›Îflı ›˘B› ±‰Áfl ’HÎ fi Ë÷˘. ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ¿|fl ωfl˘‘Ì V÷ÎÏ·fifi_ 1952 ‹Î_ ±‰ÁÎfi ◊›Î ’»Ì ‹˘V¿˘‹Î_ ÁkÎÎ ’fl ±Î‰ı·Î fi‰Î flÏ›fi fiı÷α˘ ÷ıfiÎ …ı‰Î Ï‹Ω∞, ËÃÎ√˛ËÌ ¿ı …ÕÁ fi Ë÷Î. ∂SÀ<_, ÏfiÏ¿÷Î ¬˛çı‰ ÷˘ ‰Ê˘˝ ’»Ì ÷ı ‹ fiÎ ±ˆ Ï ÷ËÎÏÁ¿ ¤ÎÊH΋Î_ V÷ÎÏ·fifi_ «ÎÏflh›¬_Õfi ¿flÌ flÏ›΋Î_ Ë‚‰˘ ÷fl¬ÎÀ ‹«Î‰Ì ÿı‰ÎfiÎ Ë÷Î. ⁄ÌΩ Ï‰r›© ’»ÌfiÎ ÃoÕΠω√˛Ëfiı ¿Î⁄Ò ⁄ËÎfl …÷˘ fl˘¿‰Î ‹ÎÀı ÷ı‹HÎı ‹ı 16, 1960 fiÎ Ïÿ‰Áı ±‹ı Ï fl¿ÎfiÎ ’˛ ‹ ¬ Õ˚ ‰ Î≥À ±Î≥{fiˢ‰fl, Ï⁄˛ÀfifiÎ ‰ÕÎ ’˛‘Îfi Ëıfl˘SÕ ‹ı¿˚Ï‹·fi ±fiı ¡ÎLÁfiÎ ’˛‹¬ «ÎSÁ˝ ÿ √˘· ÁÎ◊ı ’ıÏflÁ ¬Î÷ı Ϭfl ÁMÀıQ⁄fl 2006 á ÁŒÎflÌ á
17
¨CÎ Ëfl΋ ¿flÌ ÿÌ‘Ì. flÏ›Π’flfi˘ ±Ï‰rÎÁ ÷ıfiı ’·˝ ËÎ⁄˝flfiÌ ›Îÿ ±’Ήı ÷ı V‰Î¤Îω¿ Ë÷_. ÏÕÁıQ⁄fl 7, 1941 fiÎ Ïÿ‰Áı Ω’ÎfifiÎ ÁıÓ¿Õ˘ ω‹Îfi˘±ı ’˛ÂÎL÷ ‹ËÎÁÎ√flfiÎ ±‹ıÏfl¿Ì fi˙¿Î‹◊¿ ’·˝ ËÎ⁄˝fl ’fl ±˘Ï«_÷˘ Ë‹·˘ ¿›˘˝ ÷ı‹ flÏ›ΠµkÎfl ‘˛‰fiÎ flV÷ı ⁄Î≥Áfi ω‹Îfi˘ ‹˘¿·Ì ±‹ıÏfl¿Î ’fl ±b⁄˘Q⁄fiÌ ‰Êν ¿fl‰Î fi ··«Î› ÷ıfiÌ ÂÌ ¬Î÷flÌ ? ·Î·« ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ◊Λ ¿ı ±‹ıÏfl¿Î ‰‚÷˘ …‰Î⁄ ±Î’‰ÎfiÌ „V◊Ï÷‹Î_ fi Ë÷_. ⁄Î≥Áfi …ı‰Î_ ·Î_⁄Ì ÿÒflÌfi˘ ’˛‰ÎÁ ¬ıÕÌ Â¿÷Î_ ⁄˘Q⁄fl ω‹Îfi˘ ±‹ıÏfl¿Î ’ÎÁı fi Ë÷Î_. (±Î_÷fl¬_ÕÌ› Ï‹ÁÎ≥·˘ 1954 ‹Î_ Ë∞ ⁄L›Î_ fi Ë÷Î_.) ±b⁄˘Q⁄ Ë÷Î, ’HÎ ÿU‹fifiÎ ±Î_√HÎÎ Á‘Ì ÷ı‹fiÌ ÏÕÏ·‰flÌ fi ¿flÌ Â¿Î÷Ì Ë˘› ÷˘ ±ı Âj΢ ÂÎ ¿Î‹fiÎ_ ? flÏ›Îfiı Ë‹·ÎfiÌ …‰Î⁄Ì ¿Î›˝‰ÎËÌfi˘ Õfl fi ˢ› I›Îflı «Ï«˝·fiÌ ’ı·Ì µ„@÷ ’˛‹ÎHÎı ¤› ‰Õı ÂÎ_Ï÷ …‚‰Î› fiÏË, ±ıÀ·ı bomber gap ÷flÌ¿ı ⁄Ë ««Î˝›ı·Î ⁄‚Î⁄‚fiÎ ±Á_÷·fiı ’˛‹¬ ±Î≥{fiˢ‰flfiÌ Áfl¿Îflfiı Ï«_÷΋Î_ fiÎ¬Ì ÿÌ‘Ì. Ï«_÷Î ‰‘ ’Õ÷Ì Ë˘› ÷˘ ’HÎ ±‹ıÏfl¿ÎfiÌ º„WÀ±ı Ωı‰Î ⁄ıÁ˘ ÷˘ ÁΉ ±¿ÎflHÎ fi Ë÷Ì. ±ÎÏ◊˝¿, flÎ…¿Ì› ±fiı ·U¿flÌ ÁÏË÷fiÌ ÿflı¿ ⁄Î⁄÷‹Î_ √M÷÷Î Ω‚‰‰ÎfiÌ flÏ›fi ¿<Àı‰fiı ·Ì‘ı ±ı ÿıÂfiÎ ·˘¬_ÕÌ ’ÕÿÎ ’λ‚ Â_ ⁄fiÌ flèÎ_ »ı ÷ıfi˘ …flÎ÷flÎ ±_ÿÎ… ‹ı‚‰‰˘ ’HÎ ‹U¿ı· Ë÷˘. ⁄Î≥ÁfifiÌ ‰Î÷ ¿fl˘ ÷˘ ±ı ω‹Îfi˘ ¿ıÀ·Ì Á_A›Î‹Î_ ⁄L›Î_ ÷ıfiÌ ±»Õ÷Ì ΩHοÎflÌ ’HÎ ±‹ı Ï fl¿Î ’ÎÁı fi Ë÷Ì, ±ıÀ·ı ’˛‹¬ ±Î≥{fiˢ‰flı Á·Î‹÷Ìfiı ¬Î÷fl ’˘÷Îfi_ ±Î√Î‹Ì ’√·_ ±ı‹ ‘ÎflÌfiı ¤fl‰Îfi_ ◊›_ ¿ı ⁄˘Q⁄fl √ı’ ⁄Ë ‹˘À˘ ˢ‰˘ Ωı≥±ı. ¿ıÀ·˘ ‹˘À˘ ±ı ÷˘ flÏ›΋Î_ ’˛I›ZÎ flÌ÷ı Õ˘Ï¿›_ ¿›Î˝ ωfiÎ ¬⁄fl ’Õı fiÏË. ωflÎÀ ¿ÿfiÌ Á‹ÕÌ …ı‰_ flÏ›Îfi_ M-4 ⁄Î≥Áfi ω‹Îfi, …ıfiı ≥…fiıfl˘±ı «Îfl „@÷ÂÎ‚Ì …ıÀ ±ı„L…fi˘ ‰Õı ÁF… ¿›* Ë÷_ ±Î ¿Î‹ ⁄οΛÿÎ ¿flÌ F›Îflı M-4 ’˛¿ÎflfiÎ_ fi‰Î_fi¿˘fl ±fiı ¿Λ ±ı ‹ÎÀı ’˛‹¬ ±Î≥{fiˢ‰flı 1954 fiÌ Áη‹Î_ … ‰ÕÎ ’˛‘Îfi ¬˛çı‰ Á‹ZÎ open skies/¬S·Î ±Î¿ÎÂfi˘ fi‰Ìfi÷Τ›˘˝ ’˛V÷Ή ‹Ò@›˘, …ıfiÎ ±L‰›ı flÎZÎÁÌ ¿ÿfiÎ_ ⁄˘Q⁄fl ω‹Îfi˘ ·Î· «˘¿fiÎ ±Î¿Î‹Î_ Õ˘¿Î›Î_ I›Îflı Á˙ ⁄ıµ ÿıÂfiÎ_ ΩÁÒÁÌ Ï‰‹Îfi˘fiı ±ı¿⁄ÌΩfiÎ ±Î¿Î‹Î_ ‹@÷ flÌ÷ı ’˛‰ÎÁ ¬ıÕÌ ±«Îfi¿ V÷O‘ ⁄fiÌ √›Î. fiÎÀ˘fiÌ √‹ı ÷ı ·U¿flÌ ‹◊¿fiÌ ÷Á‰Ìfl˘ ¬ıÓ«‰ÎfiÌ »^À ‹‚ı ÷ı‹ Ë÷Ì. ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ’Ïfl¤ÎÊ΋Î_ ‰¬÷ …÷Î_ ⁄Î≥Áfi ÷flÌ¿ı ÏÕŒıLÁ ÏfiWHÎÎ÷˘ ÷ı‹fiÌ √HÎ÷flÌ‹Î_ V’WÀ Ë÷Î. flÏ›΋Î_ ΩÁÒÁÌ º„WÀ’Î÷ ¿flÌ ±˘‚¬Î÷Î_ ◊›ı · Î_ ±ı ω‹Îfi˘fi _ ÷ı‹fiı ‹A›I‰ı ±˜fl⁄ı{fi˘ Œ˘À˘√˛ÎÏŒ¿ Ï«÷Îfl ‹ı‚‰‰˘ Ë÷˘. ÷˘Ï÷_√ ¿ÿ‰Î‚Î Á‹˘‰ÏÕ›_ ¿ËÌ Â¿Î› ÷ı‰_ ±ı¿›ı ⁄˘Q⁄fl ±fiı ¤Îflı ‰…fifiÎ ⁄Î≥Áfi ‹ÎÀı Ωı CÎHÎÎ_ ±˜fl⁄ı{fiÎ flfi-‰ı ·Î_⁄Î ÷◊Î ‹…⁄Ò÷ ±‹ıÏfl¿Î ’ÎÁı fi Ë÷_. ·√¤√ 48 ⁄fiΉ‰Î‹Î_ ±Î‰Ì flèÎΠˢ› ÷˘ ÁËı…ı ±fi‹Îfi ¿flÌ Â¿Î› ¿ı ±ı ω‹Îfi˘fiÌ ‹ÌÀfl ·Î_⁄Î ±fiı 170 ŒÌÀfiÎ T›Î’fiÌ Á_A›Î √HÎfiÎ’ÎhΠˢ‰Ì Ωı≥±ı. ω‹Îfi˘fiÎ_ ‹ËοΛ ËıL√Á˝fiÌ Œ˘À˘√˛ÎŒÌ ¿›Î˝ ’Î_¬˘ ‘flΉ÷Î ⁄Î≥ÁfifiÌ ’˛‰ÎÁ‹›Î˝ÿÎ ⁄Îÿ ’Î¿Ì Á_A›Î ΩHΉÎfi_ ’HÎ ±Â@› fi Ë÷_. ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ‹Î◊ı ±bË‹·Îfi˘ 11,120 Ï¿·˘‹ÌÀfl Ë÷Ì, F›Îflı ⁄˘…¿ı‰˘¿ ¬÷fl˘ ÷˘‚Λ »ı ÷ıfi_ ‹ÒS›Î_¿fi ±ı Á_A›ÎfiÎ ±Î‘Îflı ¿flÌ Â¿Î› ÷ı‹ fi ‰ËfifiÌ Â„@÷ 5,000 Ï¿·˘√˛Î‹ Ë÷Ì. Ë÷_. ±·⁄kÎ, flÏ›ÎfiÌ ·˘¬_ÕÌ Ï¿S·ı⁄_‘ÌfiÌ ±ı¿ı› ⁄ÎflÌ ¬˘·‰Î fi ‹Î√÷Î ±Î ·˘Ó√-flıL… ⁄˘Q⁄flı ±‹ıÏfl¿ÎfiÌ ¬˛çı‰ı ±Î≥{fiˢ‰flfi˘ ’˛V÷Ή Ã<¿flÎ‰Ì ÿÌ‘˘. ‰‘ ÁÎ«Ì flÌ÷ı ¿Ë˘ ÷˘ ⁄Î_‘Ì ‹_hÎHÎÎ ›˘…‰Îfi_ fiyÌ ¿›* Ë÷ _ . ‹ËÎÁkÎα˘ ‰E«ı ÂjÎÿ˘Õ À΂‰Î ±_√ı ÷ı‹Î_ Á‹…^÷Ì ◊‰Îfi˘ Á_¤‰ Ë÷˘. ωrÂÎ_Ï÷ V◊Î’‰Îfi˘ ±Î‰˘ Á˘fiıflÌ ‹˘¿˘ fi∞¿ ±Î‰÷˘ ˢ› ±ı‰ı ‰¬÷ı ±‹ıÏfl¿Î±ı ΩÁÒÁÌ Ëfl¿÷˘ ‰Õı flÏ›Îfiı »o»ıÕ‰_ fi Ωı≥±ı, ’fl_÷ ±‹ıÏfl¿Î ‹…⁄Òfl Ë÷_. ±ı ¿ o ÿ flı ‹Î‹·˘ ±Î‹ Ë÷˘ — 1954 ‹Î_ ‹ı-ÏÿfifiÎ ’˛Á_√ı ‹˘V¿˘fiÎ ·Î· «˘¿‹Î_ Ëo‹ı ’˛‹ÎHÎı ¤T› ·U¿flÌ ’flıÕfi_ ±Î›˘…fi ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_ Ë÷_. flÏ›fi Áˆ L ›ı Ï‹ÁÎ≥·˘ ±fiı flHÎ√ÎÕ̱˘ ÁÏË÷fiÎ_ fi‰Î_ Âj΢ ’˛ÿϽ÷ ¿›Î* I›Î_ Á‘Ì ±Î‹_ÏhÎ÷ ’Ïç‹Ì flÎ…ÿÒ÷˘ ±fiı ÏfiflÌZο˘ V‰V◊ Ë÷Î_, ’HÎ
18 á ÁŒÎflÌ á ÁMÀıQ⁄fl 2006
‹ßÌ ÷ı‹fiı ¬˘·‰Ì fiˢ÷Ì, ¿ı‹ ¿ı flÏ›fi ±˜fl Œ˘Á˝‹Î_ ⁄Î≥Áfi I›Îflı ‹Î_Õ ÿÁ-⁄Îfl Ë÷Î_. ±‹ıÏfl¿Î ’fl ±bË‹·˘ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ±ı Á_A›Î ’›Î˝M÷ fi Ë÷Ì. ΩÁÒÁÌfi_ ¿Î›˝ ⁄οΛÿÎ fi ¿flÌ Â¿Î› ÷˘ ’»Ì √ıfl¿Î›ÿı ¿fl‰_ flèÎ_, ¿ı‹ ¿ı ’˛ffi flÎWÀˇÌ› Á·Î‹÷Ìfi˘ Ë÷˘. 1948 ‹Î_ ÃoÕ˘ ω√˛Ë Âw ◊›Î ’»Ì ±ı … flÌ÷ı ˉÎ≥ ΩÁÒÁÌ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰Ì Ë÷Ì. ’ÏflHÎ΋ Ωı ¿ı ⁄Ë ÁÎw_ fiˢ÷_ ±ÎT›_. flÏ›αı ÷ıfiÎ ±Î¿ÎÂÌ ÁÌ‹ÎÕÎfi˘ ¤_√ ¿fl÷Î_ CÎHÎÎ_ ±‹ıÏfl¿fi ω‹Îfi˘fiı ÷˘ÕÌ ’ÎÕuÎ_ Ë÷Î_. ¬ÎÁ ¿flÌfiı flÏ›Îfi_ Ï‹√-19 ŒÎ≥Àfl ±‹ıÏfl¿fi˘ ‹ÎÀı ¬÷flfiο ’fl‰Îfl ◊›_ Ë÷_. Õ{fiı¿ ΩÁÒÁÌ Ï‰‹Îfi˘ ÷ıfi˘ Ï¿Îfl ⁄L›Î_ ’»Ì ¬ÏŒ›Î Á_V◊Î CIA fiÎ ÏfiWHÎÎ÷˘±ı ω«Î›* ¿ı Ï‹√19 F›Î_ ’Ë˘Ó«Ì fi ¿ı ±ıÀ·Ì ¨«Ì Á’ÎÀ̱ı ±ıÀ·ı ¿ı µK‰˝‹_Õ‚‹Î_ L›Òfi÷‹ 70,000 ŒÌÀ ¨«ı flËÌfiı ΩÁÒÁÌ ¿fl÷_ ω‹Îfi ⁄fiÎ‰Ì Â¿Î› ¿ı fiÏË ? flÏ›ÎfiÌ …ı‹ ’˘÷Îfi˘ ⁄‘˘ ¿Îfl˘⁄Îfl ’HÎ √M÷÷ÎfiÎ ’ÕÿÎ fiÌ«ı «·Î‰÷Ì ÷ı Á_V◊αı ±Î‰Î M·ıfifiı ±Ïfi‰Î›˝ √HÎÌ ÷ıfiÎ ‹ÎÀıfi_ ÏÁøıÀ ⁄…ıÀ ’˛‹¬ ±Î≥{fiˢ‰fl ’ÎÁı ‹_…fl^ ¿flÎT›._ ω‹Îfi ⁄fiΉ‰Îfi˘ ¿˘LÀˇÎ@À ΩHÎÌ÷Ì ±˜fl˘V’ıÁ ¿o’fiÌ ·˘¿ËÌÕfiı ±’Λ˘, …ıHÎı ¬Îfi√Ì‹Î_ ω‹Îfi ⁄fiÎT›Î ’»Ì ÷ıfi_ ±„V÷I‰ ’HÎ (¿o’fiÌfiÎ «˘’Õı fi˘Ó‘‰Îfi_ À΂Ì) ¬Îfi√Ì flά‰Îfi_ Ë÷._ ω‹ÎfifiÌ ±ÁÏ·›÷ ΩËıfl ◊Λ ÷˘ ’˛Ω…fi˘fiı ¿›Î ‹˘œı …HÎΉ‰_ ¿ı ±‹ıÏfl¿ÎfiÌ V‰Î›kÎ÷Îfiı Ëo‹ıÂÎ ’ωhÎ ÃflΉ÷Ì ‰Î˜ÏÂ_BÀfi Áfl¿Îfl ΩÁÒÁÌ µÕÎfi˘ ›˘∞ flÏ›ÎfiÌ V‰Î›kÎ÷Î µ’flÎ_÷ µ~›fifiı ·√÷Î ±Î_÷flflÎWÀˇÌ› ¿Î›ÿÎfi˘ ’HÎ ¤_√ ¿fl‰Î ‹Î√÷Ì Ë÷Ì ? ωr‹÷ ’HÎ ±‹ıÏfl¿ÎfiÌ Ï‰w© Ω› ÷ı‹ Ë÷˘. ⁄Ëı÷fl ¿ı ’˛˘…ı@Àfiı Áÿo÷fl √M÷ flά‰˘, …ı◊Ì Áfl¿Îflfiı ω‹ÎÁH΋Î_ ‹Ò¿Ì ÿı÷˘ ω‰Îÿ ÁΩ˝› fiÏË. ω‹Îfi ±Î˜√VÀ, 1955 ‹Î_ √M÷÷ÎfiÎ ’ÕÿÎ ‰E«ı ⁄L›_ ±ı ’»Ì›ı ÷ıfiÌ ±Á· Ï’»ÎHÎ ¬Îfi√Ì flά‰Î ‹ÎÀı ÷¿ıÿÎflÌfiÎ_ ¿ıÀ·Î_¿ ’√·Î_ ¤fl‰Î‹Î_ ±ÎT›Î_. ω‹Îfi ±˜fl Œ˘Á˝‹Î_ ΩıÕΛ ÷˘ ±Î¬Ì ‰Î›ÁıfiÎ ÷ıfiı …\±ı, ±ıÀ·ı ÁıLÀˇ· ≥LÀıÏ·…LÁ ±ı…LÁ̱ı ÷ıfi˘ ˉη˘ ’˘÷ÎfiÎ ËV÷¿ flÎA›˘. ω‹Îfifiı ·U¿flÌ fiÏË, ’HÎ ‹S¿Ì ω‹Îfi ÷flÌ¿ı ‰√a¿Ú÷ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›_. ¤Ï‰W›‹Î_ flÏ›Π÷ıfiÌ ’ı¿ÿ‹Ì Á΋ı ωfl˘‘ ÿÂν‰ı ¿ı ’»Ì ÷ıfiı ’˘÷ÎfiÎ ÁÌ‹ÎÕ΋Î_ ÷˘ÕÌ ’ÎÕı ÷˘ ±ı‹ ¿ËÌ Â¿Î› ¿ı µ’·Î ‰Î÷ΉflHÎfiÎ ±P›ÎÁ ‹ÎÀı ⁄fiı·_ M·ıfi ÿ¤Î˝B›ı flV÷˘ ¤Ò·Ì ÏÿÂΫҿ ◊›_ ±fiı flÏ›αı ÷ı Ïfi—ÂjÎ ‹S¿Ì M·ıfi ’fl fiÎË¿fi˘ √VÁ˘ µ÷Λ˘˝. ω‹Îfi ‹S¿Ì Ë÷_, ‹ÎÀı ÷ıfiÎ fi΋‹Î_ ŒÎ≥ÀflfiÌ Á_iÎÎ F ±√fl ÷˘ ⁄˘Q⁄flfiÌ Á_iÎÎ B ’HÎ ‰Î’flÌ Â¿Î› fiÏË. ±Î◊Ì ‹Ò‚ÎZÎfl U ’Á_ÿ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘. ±Î Á_iÎÎ ‰Õı Âw ◊÷Ì ÏÁÏfl{fiÎ_ Œ@÷ ⁄ı ω‹Îfi˘ I›Îflı ±„V÷I‰‹Î_ Ë÷Î_. ±ı¿ ¿ıfiıÕÎfi_ ±Î˜Àfl U-1 ±fiı ⁄Ì…\_ ±‹ıÏfl¿Îfi_ ÁıÁfiÎ U-3 Ë÷_, ‹ÎÀı ÁıLÀˇ· ≥LÀıÏ·…LÁ ±ı…LÁ̱ı ‰E«ıfi˘ ¬Î·Ì ÏŒ√fl ±’fiÎ‰Ì ·˘¿ËÌÕfiÎ ΩÁÒÁÌ Ï‰‹Îfifiı U-2 ±ı‰_ ·ı⁄· ±ÎM›_. µK‰˝‹Õ_ ‚‹Î_ ·√¤√ 21 Ï¿·˘‹ÌÀfl ¨«ı ’Î÷‚Ì Ë‰Î‹Î_
’˛‰ÎÁ ¬ıÕ‰Îfiı ÁΩ˝›ı·_ U-2 V‰Î¤Îω¿ flÌ÷ı ⁄ÌΩ_ ω‹Îfi˘ ¿fl÷Î_ ⁄Ë …\ÿ_ ⁄L›_. Á˙◊Ì K›ÎfiÎ¿Ê˝¿ ’ÎÁ_ ÷ıfiÌ Ï‰VI≤÷ ’Î_¬˘fi_ Ë÷_. ‹˘flÎ◊Ì ’Ò_»ÕÌ Á‘Ì U-2 fi_ ŒuÒ{·ı… ±ÎÂflı 15 ‹ÌÀfl ·Î_⁄_, ’HÎ ÷ıfiÌ ’Î_¬˘fi˘ T›Î’ 24 ‹ÌÀfl Ë÷˘--±ıÀ·ı ¿ı ω‹ÎfifiÌ ·_⁄Î≥ ¿fl÷Î_ ’ˢ‚Î≥ ‰‘ Ë÷Ì. ¿·Î¿fiÎ 692 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÌ {Õ’ı U-2 ±ÎÂflı 5,500 Ï¿·˘‹ÌÀflfi˘ ‰HÎ◊_P›˘ ’˛‰ÎÁ ¬ıÕÌ Â¿÷_ Ë÷_. ¿˘≥ ⁄ÌΩ Ï‰‹Îfi‹Î_ Ωı‰Î fi ‹‚ı ±ı‰Ì ¿ıÀ·Ì¿ fl«fiο̛ ωÂıÊ÷α˘ ’HÎ U-2 ‹Î_ Ë÷Ì. ÿÎ.÷. ⁄΂¿˘fiÌ À<TËÌ·fl ÁΛ¿·fiı ÕÎ⁄ı ›Î …‹HÎı √⁄ÕÌ ’Õ÷Ì fl˘¿‰Î ‹ÎÀı ’λ‚fiÎ ’ˆÕÎfiÌ ⁄ı› ÷flŒ fiÎfiÎ_ “’˘√˘ TËÌ·” ˢ› ÷ı‹ U-2 ‹Î_ ±ı Ω÷fiÎ_ À«Ò¿ÕÎ_ TËÌ· ·«Ì ’Õ÷Ì ·Î_⁄Ì ’Î_¬˘fiÌ fiÌ«ı Ë÷Î_, F›Îflı ŒuÒ{·ı… fiÌ«ı ⁄ΛÏÁ¿· …ı‰Î_ ±Î√‚’λ‚ ⁄O⁄ı ’ˆÕÎ_fiÌ ⁄ı ΩıÕ Ë÷Ì. À>_¿‹Î_, ‰…fi Ï‹Ïfi‹‹ flËı ±ı ‹ÎÀı «Ì·Î«Î· ω‹Îfifiı ˢ› ±ı ’˛¿ÎflfiÎ ¤Îflı¬‹ ·ı„LÕo√ √̱flfiı ÀÎ‚Ì ÿı‰Î›_ Ë÷_. ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ’˛‹¬ …fifl· Õ˚‰Î≥À ±Î≥{fiˢ‰fl, …ı‹HÎı U-2 fiÎ ’˛˘…ı@Àfi˘ Á_’ÒHν ˉη˘ CIA fiı Á˘Ó’Ì ÿÌ‘˘
ÁMÀıQ⁄fl 2006 á ÁŒÎflÌ á
19
“’˘√˘ TËÌ·”fiÌ ’HΠωÂıÊ÷Î ±ı ¿ı ω‹Îfi ÷ıfiÎ Àı¿-±Î˜Œ ‰¬÷ı ÁËı… ±©fl ◊Λ ¿ı ÷fl÷ ⁄Lfiı TËÌ· ¬flÌ ’Õı, …ı◊Ì Ï‰‹Îfiı ÷ı‹fi˘ ⁄˘Ωı ‰ıɢ ’Õı fiÏË ±fiı ÷ı ⁄˘Ωfiı ¿ÎflHÎı ’˛ ‰ ÎÁ‹›Î˝ ÿ Î À> _ ¿ Λ fiÏË. ’˛‰ÎÁfiÎ ±_÷ı U-2 fiı ’λ\_ flfi-‰ı ’fl µ÷Îfl‰Îfi_ ¿Î‹ ¤Îflı ¿’w_ Ë÷_. ω‹Îfi ±ı¿ÿ‹ Á‹÷˘· flËı‰Îfiı ⁄ÿ·ı ±ı¿Îÿ ’Õ¬ı ÁËı… ’HÎ fi‹÷_ ˢ› ±fiı ·ı„LÕo√ ‰¬÷fiÌ V’ÌÕ ’HÎ Ë∞ ÁÎflÌ ±ı‰Ì ˢ› ÷˘ {˘¿ ÷flŒ ÿÒfl Á‘Ì ·_⁄Î÷Ì ’Î_¬fi˘ »ıÕ˘ ‰‘ ’Õ÷Ì {Õ’ı flfi-‰ı ’fl CÎÁÕÎ÷Î_ U-2
fiÌ ’Î_¬ fiÌ«ıfiÎ_ ’ˆÕÎ_ ±ËŸ V’WÀ Ωı‰Î ‹‚ı »ı
±ı ’Î_¬ ⁄À@›Î ωfiÎ flËı fiÏË. ±Î◊Ì U-2 fiı F›Îflı ·ı„LÕo√ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı I›Îflı Ï‹Âfifi˘ ⁄ı¿-±’ ’Λ·À ⁄ıÃÎ CÎÎÀfiÌ ‹˘Àfl‹Î_ ‰Î›fl·ıÁ ÁÎ◊ı flfi20 á ÁŒÎflÌ á ÁMÀıQ⁄fl 2006
‰ıfiÎ »ıÕı ÷ˆ›Îfl flËı÷˘ Ë÷˘ ±fiı U-2 ÷ıfiı ‰ÀÎ‰Ì ±Î√‚ fiÌ¿‚ı ¿ı ÷fl÷ d· V’ÌÕı ’Ì»˘ ¿flÌ ‹Î√˝ÿ½fifiÎ Á_ÿıÂÎ ’˛ÁÎÏfl÷ ¿fl÷˘ Ë÷˘. ω‹ÎfifiÌ {Õ’ Á_÷˘Ê¿Îfl¿ Ëÿı fi CÎÀı I›Î_ Á‘Ì ÷ıfiÌ ⁄Lfiı ’Î_¬˘ …‹Ìfi◊Ì ’fl ±fiı Á‹÷˘· flËı ÷ı …wflÌ Ë÷_. V’ÌÕ ‘Ì‹Ì ’ÕuÎ ⁄Îÿ ÀÎ≥ÀıÏfi›‹fiÌ ±Õ̬‹ ’ΉÕÌ …Õı·˘ ±ı¿Îÿ ÷flŒfi˘ »ıÕ˘ flfi-‰ıfiı V’Âı˝ ±fiı CÎÁΛ ÷˘ «Î·ı. ω‹Îfiı ŒflÌ Àı¿-±Î˜Œ ¿fl‰Îfi˘ ‰¬÷ ±Î‰ı I›Îflı ⁄ı› ’Î_¬˘fiÌ fiÌ«ı “’˘√˘ TËÌ·” ’λÎ_ ÏŒÀ ¿flÌ ÿı‰Î÷Î_ Ë÷Î_. ≥Ï÷ËÎÁ‹Î_ ’˘÷Îfi_ fi΋ ÿ…˝ ¿flΉ‰Îfiı ÁΩ˝›ı·Î ω‹ÎfifiÌ ⁄Ì∞ ¿ıÀ·Ì¿ ¬ÎÏÁ›÷˘ — µK‰˝‹_Õ‚‹Î_ U-2 ±ÎÂflı 70,000 ŒÌÀfiÌ (21 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÌ) …ı ¨«Ì Á’ÎÀ̱ı ∂Õı I›Î_ ‰Î÷ΉflHÎfi_ ÿ⁄ÎHÎ ’˛I›ı¿ «˘flÁ ∫«ı 14.7 fl÷·fiı ⁄ÿ·ı ’Òw_ 1 fl÷· ’HÎ fi ˢ›, ±ıÀ·ı ’Λ·À ‹ÎÀı V’ıÁÁÒÀ …ı‰˘ Á‹ÿ⁄Ή ’˘Âο ±Ïfi‰Î›˝ Ë÷˘. ’˘Âο ¶ÎflÎ @›Îflı¿ ’Òfl÷_ flZÎHÎ fi ‹‚ı ÷˘ ÂflÌfl ’fl ‰Î÷ΉflHÎfiÌ Ë‰Îfi_ ÿ⁄ÎHÎ ±ı¿ÿ‹ fi∞‰_ flËı÷Î_ ·˘ËÌ‹Î_ ¤‚ı·˘ fiÎ≥Àˇ˘…fi ‰Î› »^À˘ ’ÕÌfiı ⁄ÎflÌ¿ ’fl’˘ÀÎ fl«ı ±fiı ‹√… Á‘Ì ’ˢӫ÷˘ ±ı¿Îÿ ’fl’˘À˘ ¿ÿΫ Ωfi·ı‰Î ’HÎ ⁄fiı. ±Î ¬÷fl˘ À΂‰Îfi˘ ±ı¿‹ÎhÎ flV÷˘ ±ı ¿ı 78Ñ fiÎ≥Àˇ˘…fi ‘flΉ÷Ì ¿<ÿfl÷Ì Ë‰Î rÎÁ‹Î_ fi ·ı‰Ì Ωı≥±ı, ‹ÎÀı U-2 fi˘ ’Λ·À ÷ıfiÌ Œ˚·Î≥À ’Ëı·Î_fiÎ ⁄ı ¿·Î¿ Á‘Ì Œ@÷ © ±Î˜„@Á…fi rÎÁ‹Î_ ·ı÷˘ Ë÷˘. ÿflQ›Îfi ·˘ËÌ‹Î_ …ı fiÎ≥Àˇ˘…fi ±√ε ¤‚Ì «Ò@›˘ ˢ› ÷ıfi˘ µE»˚‰ÎÁ ¶ÎflÎ Ïfi¿Î· ◊÷˘ flËı, ±ıÀ·ı ÷ı ‰Î›fi_ ·ı‰· ÂÒL› ’fl ±Î‰Ì …÷_ Ë÷_. µI’ÎÿfifiÎ ’˛Îfl_Ϥ¿ ÷⁄y΋Î_ ·˘¿ËÌÕ ¿o’fi̱ı Õ{fiı¿ U-2 ⁄fiÎT›Î_. ±‹ıÏfl¿Î I›Î_ Á‘Ì‹Î_ Ï⁄˛Àfi, ’Ïç‹ …‹˝fiÌ, fi˘‰ı˝ ±fiı ¡ÎLÁ …ı‰Î ›fl˘’Ì ÿı¢ µ’flÎ_÷ ’ÎÏ¿V÷Îfi, ÷¿a ±fiı ≥flÎfi ÁÎ◊ı ·U¿flÌ Á‹…^÷Ì ¿flÌ «Ò@›_ Ë÷_, …ıfiÎ ¤Î√w’ı ±ı ÿı¢‹Î_ ÷ıfiı ’˘÷ÎfiÎ_ ±˜fl⁄ı{ V◊Î’‰ÎfiÎ ±fiı ÷ı‹fi˘ ·U¿flÌ ‰Ë̉À √M÷ flÌ÷ı «·Î‰‰ÎfiÎ ±⁄ÎÏ‘÷ Ëy˘ ‹Y›Î Ë÷Î. ±ı¿ ‹Ëk‰fi_ ±˜fl⁄ı{ ’Ïç‹ …‹˝fiÌ‹Î_, ⁄Ì…\_ fi˘‰ı˝‹Î_, hÎÌ…\_ ÷¿a‹Î_ ±fiı «˘◊_ ’ÎÏ¿V÷Îfi‹Î_ Ë÷._ «Îflı›fiı U-2 fiÎ “±Î˜’flıÂfi ±Î˜‰flŒ˚·Î≥À” fi΋fiÎ ΩÁÒÁÌ ±Ï¤›Îfi ‹ÎÀı ’Á_ÿ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›Î_. ’˛‹¬ ±Î≥{fiˢ‰flfiÌ ’fl‰Îfi√Ì ‹Y›Î ⁄Îÿ ’Ëı · ‰Ëı · _ U-2 …^ fi , 1956 ‹Î_ ’Ïç‹ …‹˝fiÌfiΠωÁ⁄ıÕıfi ±˜fl⁄ı{ ’fl Àı¿-±Î˜Œ ¿flÌfiı flÏ›ÎfiÎ ±Î¿Î‹Î_ ∂Õu._ ω‹ÎfifiÌ ±ı Ï·À‹Á ÀıVÀ Ë÷Ì. flÏ›fi˘ ÷ıfi˘ ±ı„LÀ-±˜fløÎŒ˚À Ï‹ÁÎ≥· ‰Õı ¿ı fi‰Î …ıÀ ŒÎ≥Àfl Ï‹√-19 ‰Õı ¿ıÀ·Ì Ëÿı Á΋fi˘ ¿flÌ Â¿ı »ı ±ı Ωı‰Îfi_ Ë÷_. µflη ’‰˝÷‹Î‚ÎfiÎ_ Ϭfl˘fiÌ À˘«ı flÏ›αı √˘Ã‰ı·Î_ flıÕÎfl ›_h΢‹Î_ ±ı U-2 fi_ À’¿<_ «‹@›Î ’»Ì Ï‹√-19 ÷ıfiı e_¿Ì ÿı‰Î ±Î¿Î‹Î_ «ÕuÎ_, ’fl_÷ 55,775 ŒÌÀı (17 Ï¿·˘‹ÌÀflı)
◊Λ ÷ı‹ Ë÷Ì. 1959 ‹Î_ ÷ı‹fiÎ ±Îfl˘ËHÎfi˘ »ıÕ˘ ±Î‰Ì √›˘. ’Î÷‚Ì Ë‰Î‹Î_ ‰‘ ¨«ı «Õ‰_ ±‹ıÏfl¿ÎfiÌ ‹·Î¿Î÷ ·ı÷Ì ÷ı‹fiÎ ‹ÎÀı Â@› fi Ë÷_. ω‹Îfiωfl˘‘Ì Ï‹ÁÎ≥·˘ ’HÎ 70,000 ‰¬÷ı ’HÎ ±Î≥{fiˢ‰flfiÎ ŒÌÀ ¨«Ì »·Î_√ ·√Ή‰Î‹Î_ ÏfiWŒ‚ √›Î_. CÎÒÁHά˘fl U-2 fiÎ ’ıÀ΂ ‹˘œı ΩÁÒ Á Ì µÕÎfi˘ ±_ √ ı fiÌ«ı √˘Ã‰ı·Î ΩÁÒÁÌ ¿ı‹ıflαı flÏ›fi ±˜fl⁄ı{fiÎ_ ω‹Îfi˘fiÌ ±ıÀ·Ì µS·ı¬ ÀÎY›˘. ∂SÀ<_, ⁄ı ÿı¢ V’WÀ ÷Á‰Ìfl˘ ¬ıÓ«Ì ¿ı ÷ı‹fiÌ ’Î_¬˘fiÌ µ’·Ì Á’ÎÀÌ ’flfiÎ ±ZÎfl˘ ‰E«ıfi˘ ÷HÎΉ ÿÒfl ¿fl‰Î ‹ÎÀı ’HÎ ‰Î_«Ì ¿Î÷Î Ë÷Î. µK‰˝‹_Õ‚‹Î_◊Ì ¿ı‹ıflÎfiÌ fi…fl ⁄‘Ì ÏÿÂ΋Î_ Ϭfl ‹_hÎHÎÎ ›˘…‰ÎfiÌ ÿfl¬ÎV÷ fl…^ 300 Ï¿·˘‹ÌÀfl ÿÒfl Á‘Ì ’ˢӫ÷Ì Ë÷Ì. ¿flÌ, …ıfi˘ ‹A› ±…ıLÕÎ ÂjÎÿ˘Õfiı ±Î ’˛◊‹ ÁŒ‚÷αı ±‹ıÏfl¿ÎfiÌ √M÷«fl Á_V◊Î CIA fiÎ Á_«Î·¿˘fiı ±À¿Î‰‰Îfi˘ Ë÷˘. ±Î≥{fiˢ‰flı ¬Î÷flÌ ¿flÎ‰Ì ÿÌ‘Ì ¿ı ¿‹ Áı ¿‹ U-2 ‹ÎÀı flÏ›Îfi_ ±Î¿Î ÁΉ˝…Ïfi¿ ÷ÎI¿ÎÏ·¿ ÷˘ fiÏË, ’HÎ ¿ıÀ·Î¿ Á‹› ⁄√Ì«˘ Ë÷_, …ı‹Î_ √‹ı I›Îflı √‹ı I›Î_ ±fiı √‹ı ÷ıÀ·Î Á‹› ‹ÎÀı ˉÎ≥ ·ÀÎfl˘ ’»Ì ÿfl¬ÎV÷ V‰Ì¿ÎflÌ ±fiı flÏ›΋ÎflÌ Â¿Î› ÷ı‹ Ë÷Ì. ⁄Ì∞ ¬Î÷flÌ ±ı ‰Î÷fiÌ ‹‚Ì ¿ı flÏ›Π’ÎÁı ⁄Î≥Áfi ±‹ıÏfl¿Î µ’flÎ_÷ Ï⁄˛Àfifiı ÷◊Î ¡ÎLÁfiı ’˛¿ÎflfiÎ_ ⁄˘Q⁄fl ω‹Îfi˘ ‹˘ÀÌ Á_A›Î‹Î_ fi Ë÷Î_, ¿ı‹ ¿ı CÎHÎÎ_ ¬flÎ_ flfi-‰ıfi˘ ’HÎ Á΋ı· ¿fl÷Ì ‹_hÎHÎÎfi˘ Ïÿ‰Á ‹ı ’◊Îfl˘ Ë∞ À>_¿˘ Ë÷˘ ±fiı ÷˘Ï÷_√ ⁄Î≥Áfifiı Á‹Î‰Ì ¿÷Î_ ËıL√fl˘ …^… Ë÷Î_. ±·⁄kÎ, flÏ›Πˉı ±‹ıÏfl¿Î Á‘Ì ‰Îfl ¿flÌ Â¿÷Î_ ±Î_ ÷ fl¬_ Õ Ì› Ï‹ÁÎ≥·˘ ⁄fiΉ‰ÎfiÌ ’ıfl‰Ì‹Î_ Ë÷_, ±ıÀ·ı U-2 fiÎ ‰‘ µ~›fi˘ ›˘…‰Î ‹ÎÀı ’˛‹¬ ±Î≥{fiˢ‰fl ’fl CIA fi_ ÷◊Πωÿı ‹_hÎη›fi_ ÿ⁄ÎHÎ ±ÎT› _ . ±ı ¿ Ωı √ Îfi Ω ı √ ¬ÎÁ fi˘Ó‘‰˘ flè΢ — ÁıLÀˇ· ≥LÀıÏ·…LÁ ±ı…LÁÌfiÎ ‹A› Ïfi›Î‹¿ ±ı·fi Õ·ıÁfiı Ëo‹ıÂÎ ÁÎQ›‰Îÿfi˘ Ëε Á÷Ή÷˘ Ë÷˘ ±fiı flÏ›ΠÁ΋ı ÿflı¿ ‹˘fl«ı ΩÁÒÁÌfi_ ¿Î›˝ (±Î_÷flflÎWÀˇÌ› ¿Î›ÿÎfiı ±‰√HÎÌfiı ’HÎ) ›©fiÎ ±Î¿Î‹Î_ 16,800 ‹ÌÀfl (·√¤√ 55,000 ŒÌÀ) ¿fl÷Î_ ¨«ıfi_ ·ı‰· 1960fiÎ ±flÁÎfiÎ ÿflı¿ ·Õο< ω‹Îfi ‹ÎÀı fiΘ-N˚·Î› {˘fi …ı‰_ Ë÷_, F›Îflı U-2 ω‹Îfifi_ ÷˘ ¿Î‹ … ±ı {˘fi‹Î_ µÕÎfi ¤fl‰Îfi_ Ë÷_ ‘˘flHÎı «·Î‰‰_ ±ı‰Ì ÷ı‹fiÌ V’WÀ 16, 1960 fi˘ fiyÌ ◊›˘. fiÌÏ÷ Ë÷Ì. ±ı·fi Õ·ıÁfiÎ ¤Î≥ Fˢfi Õ·ıÁ ’HÎ ÁÎQ›‰ÎÿfiÌ ⁄Î⁄÷‹Î_ flÏ›Πωw© ±‹ıÏfl¿Îfi˘ ÃoÕ˘ ±ıÀ·Î … ’˛I›ÎCÎÎ÷Ì Ë÷Î ±fiı Ωı√Á_Ωı√ı ±‹ıÏfl¿ÎfiΠωÿı ‹_hÎÌfi˘ ÁkÎΉÎËÌ Ï‰√˛Ë «Î·ÌÁı¿ ‰Ê˝ ¿ı‹ ·_⁄Λ˘ ±fiı ˢt˘ ÷ı‹HÎı Á_¤ÎY›˘ Ë÷˘. ⁄ıµ …HÎαı Á_’Ìfiı ±Î≥{fiˢ‰flfiÎ ‹√…‹Î_ ±ı‹ 1960 ’»Ì ÷ı ‰‘ ¿ı‹ ‰¿›˘˝ ÷ıfi˘ ÃÁÎT›_ ¿ı ÁÎQ›‰ÎÿÌ flÏ›ÎfiÌ ·U¿flÌ ÷…‰ÌΩı±ı ±‹ıÏfl¿Î ‹ÎÀı ±„V÷I‰fi˘ ±ı¿ ‹Ëk‰fi˘ ¬·ÎÁ˘ ±Î’÷˘ CÎÀfiÎø‹ Á‰Î· ’ıÿÎ ¿›˘˝ Ë÷˘ ±fiı ’·˝ ËÎ⁄˝fl …ı‰˘ ±HΑΛ˘˝ Ë‹·˘ ◊Λ ±ı‰Ì ’ÒflÌ Ë‰ı …\±˘ — Ϭfl ‹_hÎHÎÎfiÌ ÷Îfl̬ ‰¿Ì Ë÷Ì, ‹ÎÀı ±ı ÏÿÂ΋Î_ Á÷¿Û÷Î Ω‚‰‰Î ‹ÎÀı flÏ›Πµ’fl U-2 fiÎ_ ΩÁÒÁÌ fi∞¿ ˢ› I›Îflı U-2 fiÌ Œ˚·Î≥À ›˘∞ µ~›fi˘ «Î· flά‰Î_ Ωı≥±ı. ±ı¿ ’»Ì ±ı¿ µ~›fi ‹ÎÀı ±Î≥{fiˢ‰fl Á‹ZÎ ’˛V÷Ή ‹Ò¿Î÷Î √›Î, U-2 fiÎ ¿ı‹ıflαı ·Ì‘ı·Ì «˘Ó¿Î‰fiÎflÌ ÷Á‰Ìfl˘ ±ı‹fiÎ flÏ›Îfiı »o»ıÕ‰Îfi˘ ‹÷·⁄ fi Ë÷˘. ±Î‹ı› flÏ›ÎfiÌ ·U¿flÌ ÷οÎ÷ ±_√ı Àı⁄· ’fl fl…^ ¿flÎ÷Ì flËÌ ±fiı ÏŒ¿fl‹Î_ ±Î‰Ì ’Õ÷Î ±Î≥{fiˢ‰fl Õ·ıÁ ΩHΉηΛ¿ CÎHÎÌ ¬flÌ ‹ÎÏË÷Ì ±√ε ⁄˛‘Á˝fiÎ ’˛V÷Ήfiı ‹_…^flÌ ±Î’÷Î √›Î. 1956 ’»ÌfiÎ_ hÎHÎ ‰Ê˝‹Î_ U-2 ›˘Ω›ı·Î_ ¿<· 47 ΩÁÒÁÌ µ~›fi˘ ¶ÎflΠω‹ÎfifiÎ µ~›fi˘fiÌ Á_A›Î «Î·ÌÁ Á‘Ì ’ˢӫÌ. µ’·O‘ ⁄fiÌ «Ò¿Ì Ë÷Ì ±fiı ⁄Ì…ı ‰Êı˝ ±Î ⁄‘˘ Á‹› flÏ›Π«Ò’ Ë÷_. “±Î˜’flıÂfi ±Î˜‰flŒ˚·Î≥À”fiÌ ÿflı¿ Œ˚·Î≥À 1961 ‹Î_ ÷˘ ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ΩÁÒÁÌ ±Î_÷flflÎWÀˇÌ› ¿Î›ÿÎ ‹…⁄ ÷ıfiÌ V‰Î›kÎ÷Îfi˘ ¤_√ ¿fl÷Ì Ë÷Ì, »÷Î_ fiÎÀ¿Ì› µ’√˛Ë˘ U-2 fi˘ ¿Î›˝¤Îfl Á_¤Î‚Ì œ⁄ı ⁄Ò‹flÎHÎ ‹«Î‰‰Î‹Î_ ¿<‚ ±ı‰Î ÏfiÏ¿÷Î ¬˛çı‰ı ¿ÿΫ ±ı‹ Á‹∞fiı ‹˙fi ÁıT›_ ¿ı ¿Î√Îfl˘‚ ‹«Î‰‰Î …÷Î_ flÏ›ÎfiÌ ¿‹ΩıflÌ ±fiı ·Î«ÎflÌ …√ΩËıfl ·ı‰ÎfiÎ Ë÷Î. ’fl_÷ CIA fiÎ Ïfi›Î‹¿ ÁMÀıQ⁄fl 2006 á ÁŒÎflÌ á
21
Fˢfi Õ·ı Á ı 48 ‹Ì Œ˚·Î≥Àfi˘ ±Î√˛Ë flÎA›˘. ±Î ‰¬÷ı ÷ı ‹ fiı flÏ›ÎfiÎ I›flÎ÷΋, V‰ıÿ˝·˘TV¿ ±fiı Ï¿fl˘‰ fi΋fiÎ_ V◊‚˘±ı ±Î_ ÷ fl¬_ Õ Ì› Ï‹ÁÎ≥·˘fiÎ_ fi‰Î_ ⁄_‘Î÷Î_ ‹◊¿˘fi˘ ΩÁÒÁÌ Ï«÷Îfl ‹ı‚‰‰˘ Ë÷˘. ±Î≥{fiˢ‰flı ÷ı‹fiı Ϭfl ‹_hÎHÎÎ ’ÒflÌ ◊Λ I›Î_ Á‘Ì ◊˘¤Ì …‰Î Á·ÎË ±Î’Ì, ’fl_÷ ±ı·fi Õ·ıÁı ÿ·Ì· ¿flÌ ¿ı ±ıÏ’˛·-‹ıfiÎ µfi΂ΠÿflQ›Îfi µkÎfl √˘‚Α˝ ‹ Î_ ÁÒ › ˝ fi Î_ Ï¿flH΢fi_ ’˛‹ÎHÎ ±ı¿oÿflı ÁÎw_ ˢ› I›Îflı … Œ˘À˘√˛ÎŒÌ ¿fl‰Îfi_ ±fi¿>‚ fỉÕı ÷ı‹ Ë÷_. µfi΂Îfi˘ ’˛¿Î ±˘Áfl‰Î ·ÎB›Î ’»Ì ‰Î÷ΉflHÎ ‘Ò_‘‚_ ⁄fiı, ±ıÀ·ı Œ˘À˘√˛ÎŒÌ ¿›Î˝fi˘ ±◊˝ fiÏË. “±Î˜’flıÂfi ±Î˜‰flŒ˚·Î≥À” ‹ÎÀı Ëo‹ıÂÎ fi∞‰˘ µIÁÎË ‘flΉ÷Î ±Î≥{fiˢ‰fl ‰¬÷˘‰¬÷ ±ı‹ ¿Ëı÷Î ¿ı “±‹ıÏfl¿Î µ’fl flÏ›ÎfiÎ_ ΩÁÒÁÌ Ï‰‹Îfi˘ ∂Õı ÷˘ Ë_ ÷ıfiı ›©fi_ ’√·_ ‹Îfi_.” ±Î‹ »÷Î_ U-2 fi˘
⁄Îˢ ’Λ·À ·ıN˚ÀfiLÀ ¡Î„LÁÁ √ıflÌ ’ΉÁ˝
22 á ÁŒÎflÌ á ÁMÀıQ⁄fl 2006
±ı·fi Õ·ıÁfiÌ ÿ·Ì· Á΋ı ÷ı±˘ ’Ì√‚Ì √›Î ±fiı ⁄˘S›Î — “±Î »ıS·Ì Œ˚·Î≥À--±fiı I›Îfl ’»Ì ±ı¿ı› fiÏË.” ±Î≥{fiˢ‰flfiı ¿S’fiÎ fiˢ÷Ì ¿ı »ıS·˘ √˛ÎÁ ‹ÏZοÎfi˘ ÁÎÏ⁄÷ ◊‰Îfi˘ Ë÷˘ ±fiı ÃoÕΠω√˛Ë‹Î_ ÂÎ_Ï÷ ⁄Ëη ¿fl‰Îfi˘ ±ˆÏ÷ËÎÏÁ¿ ‹˘¿˘ ÷ı±˘ √‹Î‰Ì ÿı‰ÎfiÎ Ë÷Î. á ÷Îfl̬ — ‹ı 1, 1960. V◊‚ — ’ÎÏ¿V÷ÎfifiÎ ¬ˆ⁄fl CÎÎÀ fi∞¿fi_ ’ıÂΉfl ±˜fl⁄ı{. Á‹› — ‹‘flÎ÷ ’»Ì 2—00 ‰ÎB›Îfi˘. ÀıÏ·Œ˘fifiÎ ±Î·Î‹ı˝ ·ıŒ˚ÀfiLÀ ¡Î„LÁÁ √ıflÌ ’ΉÁ˝ fi΋fiÎ ±‹ıÏfl¿fi ’Λ·Àfiı “±Î˜’flıÂfi ±Î˜‰flŒ˚·Î≥À”fiÌ »ıS·Ì Œ˚·Î≥À ËÎ◊ ‘fl‰Î ‹ÎÀı …√ÎÕu˘ I›Îflı ◊˘Õο ‹ÌÀfl »ıÀı ±˜fl⁄ı{fiΠωÂ΂ ËıL√fl‹Î_ √˛ÎµLÕ ±ı„L…Ïfi›fl˘ ÷◊Î CIA fiÎ Àı„@fiÏ›fi˘ fi‰Ì ±ÎT≤ÏkÎfiÎ (‰‘ flıL…fiÎ) U-2 fiı flÏ›ÎfiÌ ±Îfl’ÎflfiÎ µ~›fi ‹ÎÀı ÷ˆ›Îfl ¿flÌ flèÎÎ Ë÷Î. ’ÎÏ¿V÷Îfi‹Î_ Âw ◊Λ ±fiı fi˘‰ı˝‹Î_ ’Òfl˘ ◊Λ ±ı‰˘ ’˛‰ÎÁ ±√ε ¿ÿÌ ›˘Ω›˘ fi Ë÷˘. ±Î Œ˚·Î≥À ±Î¬flÌ Ë÷Ì, ‹ÎÀı flÏ›ÎfiÎ_ Â@› ±ıÀ·Î_ ‰‘ ·U¿flÌ ‹◊¿˘fiı U-2 fiÎ ¿ı‹ıfl΋Î_ {Õ’Ì ·ı‰ÎfiÎ ±Î›ı ·Î_⁄˘ ’˛‰ÎÁ‹Î√˝ ±Î_¿‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ Ë÷˘. ’˛‰ÎÁ ÁÎ÷ı¿ ¿·Î¿ «Î·ı ÷ı‹ Ë÷˘ ±fiı »ıS·Ì ‰Îflfi˘ ˢ‰Îfiı ·Ì‘ı ±Ï÷ ‹Ëk‰fi˘ Ë÷˘. ’˛‰ÎÁ ¬ıՉΠ‹ÎÀı ’Á_ÿ√Ì ±ıÀ·ı … ·ıŒ˚ÀfiLÀ ¡Î„LÁÁ √ıflÌ ’ΉÁ˝ ’fl µ÷flÌ, ¿ÎflHÎ ¿ı U-2 fiÎ ⁄‘Î ’Λ·À˘‹Î_ ÷ı Á˙◊Ì ¿<‚ √HÎÎ÷˘ Ë÷˘. ±Î‹ ÷˘ U-2 fiÎ ⁄‘Î ’Λ·À˘ ÁΑÎflHÎ ’Λ·À˘fiÌ Áfl¬Î‹HÎ̱ı «ÏÕ›Î÷Ì ±Î‰Õ÷fiÎ «fi_ÿΠˉÎ⁄ÎΩı Ë÷Î, …ıfi_ ±ı¿‹ÎhÎ ¿ÎflHÎ ±ı ¿ı U-2 ÁÎ◊ı ¿Î‹ ’ÎÕ‰_ ÁËı·_ fi Ë÷_. µ~›fi ‰¬÷ı U-2 fiÌ V’ÌÕ ±‹¿ Ëÿ ¿fl÷Î_ ‰‘Ì Ω› ÷˘ ÁÎ‹Ì Ë‰ÎfiÎ ±‰fl˘‘fiı ·Ì‘ı ÷ıfiÌ ·Î_⁄Ì ’Î_¬˘ ⁄À¿Ì …‰Îfi˘ ¤› flËı÷˘ Ë÷˘. V’ÌÕ ±‹¿ Ëÿ ¿fl÷Î_ CÎÀÌ Ω› ÷˘ ’Î_¬ fiÌ«ıfiÌ Ï·Œ˚À fiÎ⁄Òÿ ◊÷Î_ ω‹Îfi …‹Ìfi ÷flŒ ’ՉΠ‹Î_Õ÷_ Ë÷_. ±Ï‘¿÷‹ ÷◊Î L›Òfi÷‹ √HÎÎ÷Ì ±ı ⁄Lfiı V’ÌÕ ‰E«ı Á·Î‹÷ √΂˘ ⁄Ë ±˘»Î Ï¿·˘‹ÌÀfl˘fi˘, ±ıÀ·ı ’Λ·Àı ω‹ÎfifiÌ {Õ’ ±ı … ÁÎ_¿ÕÎ Œ·¿‹Î_ Á÷÷ Ω‚‰‰Ì ’Õ÷Ì Ë÷Ì. ±Î‹Î_ ÁËı… ’HÎ »^À»ÎÀ ·ı‰Î› fiÏË. ω‹ÎfifiÌ ⁄Ì∞ ÷¿·ÌŒ ±ı ¿ı …ıfiı ’Λ·À˘ µ~›fifiÌ ’Ïfl¤ÎÊ΋Î_ flamout ¿Ëı÷Î Ë÷Î. ÏÁkÎıfl ËΩfl ŒÌÀ ¨«ı F›Î_ ’Òfl÷˘ ±Î˜„@Á…fi fi ˢ› ±ı‰Î ’Î_¬Î ‰Î÷ΉflH΋Î_ U-2 fiÎ …ıÀ ±ı„L…fifi_ ÷Î’b_ @›Îflı¿ ÃflÌ …÷_ Ë÷_. ±ı„L…fi ŒflÌ VÀÎÀÛ ¿fl‰Î ’Λ·Àı ω‹Îfifiı ÕÎ≥‰ ‹flÎ‰Ì 30,000 ŒÌÀ fiÌ«ıfiÎ …flÎ CÎ| ‰Î÷ΉflH΋Î_ ·Î‰‰_ ’Õ÷_ Ë÷_. flÎÏhÎfiÎ 3—00 ‰ÎB›ı ’fl‰ÎflÌfiı ·ıŒ˚ÀfiLÀ ¡Î„LÁÁ ’ΉÁı˝ Ë‚‰˘ fiÎV÷˘ ¿›˘˝, ±‰¿Î›ÎhÎ̱˘ ’Ëıflı ÷ı‰˘ Á‹ÿ⁄Ή ’˘Âο/pressure suit ’Ëı›˘˝ ±fiı I›Îfl ’»ÌfiÎ ⁄ı ¿·Î¿ © ±Î˜„@Á…fifiÎ rÎÁ ·ı‰Î‹Î_ ‰Ì÷ÎT›Î. ’˛‰ÎÁ‹Î_ ÁÎ◊ı ·ı‰ÎfiÌ «ÌΩıfi_ Ï·VÀ …flÎ ·Î_⁄_ Ë÷_ — flÏ›Îfi˘ ‹ı’ ÿÂν‰÷˘ Œ˚·Î≥À M·Îfi, «·HÎÌ fi˘À˘, ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ Á_flZÎHÎ ‹_hÎη›fiÌ ±Ï‘¿Ú÷ ‹Ë˘fl‰Î‚_ ±Î≥-¿ÎÕÛ, Œ˘„SÕo√ «M’, ÁΛ·ıLÁfl ΩıÕı·Ì .22 ¿ıÏ·⁄flfiÌ Ï’V÷˘· ±fiı ÕΘ·flfiı ⁄ı ¤Î√ı ‰ËıÓ«÷˘ ÿÎ⁄ÕÌ …ı‰˘
±ı ÏÁy˘ ¿ı …ıfiÎ ’˘·ÎH΋Î_ @›flÎflÌ fi΋fi_ {ıfl ·√ÎÕı·Ì ÁΘ› Ë÷Ì. ¿˘Ïfl›ÎfiÎ ›© ÿflQ›Îfi ±‹ıÏfl¿Ì ›©¿ıÿ̱˘ ’fl …ı ±‹ÎfiÊÌ ÏÁ÷‹˘ √Ωfl‰Î‹Î_ ±ÎT›Î ÷ı‹fiı K›Îfi‹Î_ ·ı÷Î_ U-2 fiÎ ’Λ·À˘fiı {ıflfiÌ “Áω‘Δ ±Î’‰Îfi_ fiyÌ ◊›_ Ë÷_. Ï√flŒ÷Îfl ◊÷Ì ‰¬÷ı {ıflfi˘ ÕΘ{ ·ı‰˘ ¿ı ¿ı‹ ÷ı ’Λ·ÀfiÌ ‹fl∞ ’fl Ïfi¤˝fl Ë÷_ ±fiı ’ΉÁı˝ ÷˘ ±√ε @›Îflı› {ıflfiÌ ÁΘ› ’˘÷ÎfiÌ ÁÎ◊ı flÎ¬Ì fi Ë÷Ì, ’fl_÷ ±Î…ı ÷ıHÎı ÏfiHν› ⁄ÿS›˘ ±fiı ÁΘ› ‘flΉ÷˘ ÏÁy˘ ϬVÁ΋Î_ ‹Ò@›˘. ’fl˘Ïœ›ı 5—00 ‰ÎB›ı ’ΉÁ˝ “±Î˜’flıÂfi ±Î˜‰flŒ˚·Î≥À”fiÌ »ıS·Ì Œ˚·Î≥À ›˘…‰Î ‹ÎÀı ÷ˆ›Îfl Ë÷˘, …ı ÷ıfiÎ ‹ÎÀı ±Î‹ı› »ıS·Ì ’fl‰Îfl ◊‰ÎfiÌ Ë÷Ì. Á‹ÿ⁄Ή ’˘Âο‹Î_ ÁF… ◊›Î ’»Ì ÷ıHÎı ±Î˜„@Á…fifi˘ ‹ÎV¿ ±ı¿‘Îfl˘ ’ËıflÌ flÎA›˘ Ë÷˘. ±Î˜„@Á…fifiÌ ’˘Àı˝⁄· ÀÎ_¿Ì ’HÎ ÁÎ◊ı flÎ¬Ì Ë÷Ì. ±Î Ëη÷ı … ÷ıfiı ¬S·Ì ∞’√ÎÕÌ‹Î_ ⁄ıÁÎÕÌ flfi-‰ıfiÎ »ıÕı ’Î¿Û ◊›ı·Î U-2 Á‘Ì ’ˢӫÎՉ΋Î_ ±ÎT›˘. ω‹ÎfifiÌ ÁÎ_¿ÕÌ ¿ıÏ⁄fi‹Î_ √˘Ã‰Î›Î ⁄Îÿ ’ΉÁı˝ ›_h΢ ÷’ÎV›Î_ ±fiı «¿ÎV›Î_. ω‹Îfi Ïfi„Wø› ’Õu_ ˢ› ±ı‰ı ‰¬÷ı Á·Î‹÷Ìfiı ¬Î÷fl „V‰«-±Î˜Œ fl¬Î÷Î_ ±‹¿ ÁΑfi˘fiı ÷ıHÎı active ±‰V◊΋Î_ ·Î‰Ì ÿÌ‘Î_. ±ı¿ ÁΑfi 1.13 Ï¿·˘√˛Î‹ VŒ˘À¿ ⁄Îwÿ‹Î_ ’·Ì÷˘ «Î_’÷_ ÏÕÀ˘fiıÀfl Ë÷_. ≥‹fl…LÁÌ ‰¬÷ı ÷ıfi_ ⁄Àfi ÿÎO›Î ’»Ì 70 Áı¿LÕı ⁄Îwÿ ŒÎÀı ±fiı ω‹ÎfifiÎ dfl«Î ¿ÎœÌ fiάı. ÷‹Î‹ ’ÎÀ˚˝Áfi˘ Õ>«˘ ‰‚Ì √›Î ’»Ì ÿU‹fi˘ V’WÀ flÌ÷ı ΩHÎÌ fi ¿ı ¿ı U-2 fiÌ fl«fiÎ ¿ı‰Ì Ë÷Ì. ω‹Îfifi˘ ’Λ·À ÷˘ ±ı ωVŒ˘À‹Î_ ÁËı…ı ⁄«Ì Ω›, ¿ı‹ ¿ı ⁄Àfi ÿÎO›Î ⁄Îÿ ≥…ı@Âfi ÁÌÀ ÁÏË÷ ⁄ËÎfl fiÌ¿‚Ì …‰Î ‹ÎÀı 70 Áı¿LÕ …ıÀ·˘ Á‹› ’Òfl÷˘ fỉÕı ÷ı‹ Ë÷˘. ’ıÂΉflfiÎ flfi-‰ı ’fl ‹Î_Õ 300 ‹ÌÀfl ·Î_⁄Ì ÿ˘À ‹Ò¿Ìfiı ¡Î„LÁÁ ’ΉÁ˝fi_ U-2 Á‰ÎflfiÎ ⁄flÎ⁄fl 6—20 ‰ÎB›ı …ı‰_ ˉ΋Î_ ±©fl ◊›_ ¿ı ÷fl÷ ⁄ı› ’Î_¬˘ fiÌ«ı fi Î_ “’˘√˘ TËÌ·” fiÌ¿‚Ì √›Î_. ω‹Îfiı 45 0 fiÎ ÷̉˛ ¬ÒHÎı ±Î¿ÎÂÌ «œÎHÎfi˘ ±Îfl_ ¤ ¿›˘˝ ±fiı ◊˘ÕÌ Ï‹ÏfiÀ˘‹Î_ … ’ıÂΉflfiÌ ‰Î›T› ÏÿÂ΋Î_ ±Î‰ı · Î ¬ˆ⁄fl CÎÎÀfiı ‰ÀÎ‰Ì √›_. ¨«Î≥ ‰‘÷Ì flËÌ ÷ı‹ √˘‚οÎfl M≤J‰ÌfiÌ ÏZÎÏ÷…fi˘ ‹fl˘Õ V’WÀ ⁄fi÷˘ √›˘. ’ΉÁ˝ fi Ì ÕÎ⁄Ì ÷flŒ ˉı 800 Ï¿·˘‹ÌÀfl ·Î_⁄Ì ÏËLÿ ¿<ÂfiÌ ’‰˝ ÷ ‹Î‚Î Ë÷Ì
±fiı …‹HÎÌ ÷flŒ 2,500 Ï¿·˘‹ÌÀfl Á ‘ Ì ’◊flÎ÷Î_ Ïˋη›fiÎ_ Ϭfl˘ Ë÷Î_ . ω‹ÎfifiÌ ⁄ËÎflfi_ ÷Î’‹Îfi ÂÒL› fiÌ«ı 150 Áı„S›Á Ë÷ _ . µÕÎfi Âw ¿›Î˝ fi Ì ⁄flÎ⁄fl 30 ‹Ì Ï‹ÏfiÀı ’ΉÁı˝ „@·¿... „@·¿... ±ı‰Î_ ⁄ı ÏÁBfi·˘ ’ıÂΉflfiÎ ±˜ fl ⁄ı { fiı ‹˘¿S›Î_ , …ı ‹ fi˘ ÁÒ Ï «÷ ‹÷·⁄ ±ı ¿ı U-2 ‹Î_ ⁄‘Î_ ›_h΢ Á_÷˘Ê¿Îfl¿ ¿Î‹ ±Î’÷Î_ Ë÷Î_. …‰Î⁄‹Î_ ±ı¿ „@·¿ Á_¤‚Λ ¿ı hÎHÎ ±ı Ωı‰Îfi_ Ë÷_. ±ı¿ „@·¿ ±ıÀ·ı ’˛‰ÎÁ ΩflÌ flά˘. ‰ÎflÎŒfl÷Ì hÎHÎfi˘ ±◊˝ ±ı ¿ı Ï‹Âfi ’Õ÷_ ‹Ò¿Ì ÿ˘. ±ı¿ „@·¿fi˘ ±‰Î… ’ΉÁ˝fiÎ ≥›flŒ˘fi‹Î_ {̷Λ˘ ±fiı ’˛‰ÎÁ ΩflÌ flè΢. ±ŒCÎÎÏfiV÷Îfifiı ’Îfl ¿flÌ U-2 ÿÂÎL⁄ı ’ÎÁı Á˘Ï‰›ı ÷ flÏ›ÎfiÎ ÁÌ‹ÎÕ΋Î_ ’˛‰ıU›_. (…\±˘, fi¿Â˘.) Á·Î‹÷Ì ‹ÎÀı …wflÌ ⁄fi÷Ì ÏÁkÎıfl ËΩfl ŒÌÀfiÌ ¨«Î≥ ÷ıHÎı ’˛ÎM÷ ¿flÌ ·Ì‘Ì Ë÷Ì. µfi΂ ‹˘Á‹fiÎ_ »^ÀÎ_»‰Î›Î_
ÁMÀıQ⁄fl 2006 á ÁŒÎflÌ á
23
‰Îÿ‚˘ ˉı fiÌ«ı Ë÷Î_. µ’fl ¿Î‚Π’Õ÷Î ¤ÒflÎ fl_√fi_ µK‰˝ ‹ _ Õ ‚ ±fiı ’»Ì ±Î›fi‹_Õ‚ Ë÷._ ˢ¿Î›_hÎ ‰Õı ÏÿÂÎ ±Î_¿Ì ¡Î„LÁÁ ’ΉÁı˝ ÷ı fi Î ’˛ ◊ ‹ ·Z›Î_ ¿ I› fl Î÷΋fi˘ ‹Î√˝ ’¿Õu˘. ±flη Á‹ƒfiÌ ’Ò‰ı˝ ±Î‰ı·Î ÷ı ‹¿Î‹ı flÏ›αı ±Î_÷fl¬_ÕÌ› Ï‹ÁÎ≥·˘fiÎ_ fi‰Î_ Á_¿<·˘ µ’flÎ_÷ ±‰¿ÎÂÌ fl˘¿ıÀ˘fiÎ_ ·˘„L«_√ ’ıÕ V◊ÎM›Î_ Ë÷Î_, …ı‹Î_ CIA fiı ±fiËÿ Ïÿ·«V’Ì Ë÷Ì. ¿‹fiÁÌ⁄ı I›Î_ fiÌ«Ì Á’ÎÀ̱ı »^ÀÎ_»‰Î›Î_ ‰Îÿ‚˘ Ë÷Î_, ±ıÀ·ı ÷ı‹fiÌ ‰E«ıfiÎ ¿˘flÎ ¤Î√ ÷flŒ ¿ı‹ıflÎ ÷οÌfiı ’ΉÁı˝ Â@› ±ıÀ·˘ ‰‘ Ï«÷Îfl ‹ı‚‰‰Îfi˘ ’˛›ÎÁ ¿›˘˝ ±fiı ’»Ì µkÎfl ÏÿÂ΋Î_ ’˛‰ÎÁ ±Î√‚ «·ÎT›˘. ⁄Ì∞ ’_ÿflı¿ Ï‹ÏfiÀ˘ ‰Ì÷Ì. ω‹Îfiı ±˘Ï«_÷˘ ‹˘fl˘ fi‹ÎT›˘ ±fiı ÷ıfiÌ {Õ’fiı Ë‚‰Ì ⁄˛ı¿ ·Î√Ì. ¿˘≥ ⁄ÌΩı ’Λ·À ˢ÷ ÷˘ ω‹Îfi ’flfi˘ ¿Î⁄Ò √‹Î‰Ì ÿı÷, ’fl_÷ U-2 fiÌ ÿflı¿ fiÎÕ ’Îfl¬Ì ΩHÎ÷Î ¡Î„LÁÁ ’ΉÁ˝fiı ω‹ÎfifiÎ ±Î˜À˘’Λ·À ÁΑfi‹Î_ √fl⁄Õ ’ıÿÎ ◊›Îfi˘
flÏ›Îfi_ SA-2 Guideline ’˛¿Îflfi_ ÁflŒıÁ-À<-±˜fl Ï‹ÁÎ≥·
A›Î· ±Î‰Ì √›˘ ±fiı ÁËı… ’HΠω·_⁄ ¿›Î˝ ωfiÎ ÷ıHÎı ¿LÀˇ˘SÁ Á_¤Î‚Ì ·Ì‘Î_. ±Î˜À˘-’Λ·À Ïfi„Wø› ⁄L›Îfi˘ ±◊˝ ±ı ¿ı ˉı U-2 fiÌ {Õ’, ¨«Î≥, {˘¿ ‰√ıflıfi_ Ïfi›‹fi ±ı ÁΑfi ¶ÎflÎ 24 á ÁŒÎflÌ á ÁMÀıQ⁄fl 2006
◊Λ ÷ı‹ fi Ë÷_. ¿LÀˇ˘Ï·_√fiÌ Á_’ÒHν …‰Î⁄ÿÎflÌ ’ΉÁı˝ Á_¤Î‚‰ÎfiÌ Ë÷Ì; ±ıÀ·ı ¿ı fi¬flÎ_⁄Î… U-2 ω‹Îfifiı ‹ıL›±· ¿LÀˇ˘· ‰Õı ±_¿<‹Î_ flά‰Îfi_ Ë÷_. ’ΉÁ˝ ω‹ÎÁH΋Î_ ±Î‰Ì ’Õu˘, ¿ı‹ ¿ı Á˘Ï‰›ı÷ flÏ›ÎfiÌ Á˘ÓÁfl‰˘ ’˛‰ÎÁ ¬ıÕÌfiı »ı¿ fi˘‰ı˝fiÎ ⁄˘Õ˘ ±˜fl⁄ı{ Á‘Ì ’ˢӫ‰Î ‹ÎÀı ⁄ÌΩ 4,000 Ï¿·˘‹ÌÀflfi_ ±_÷fl ¿Î’‰_ ’Õı ÷ı‹ Ë÷_. ±ËŸ◊Ì ÷ı ’ıÂΉfl ÷flŒ ’λ˘ ‰‚Ì Ω› ÷˘ ŒÎÁ·˘ ‹ÎhÎ 2,400 Ï¿·˘‹ÌÀflfi˘ Ë÷˘. ÁËı… ±˘»Î ‹fi˘⁄‚fiÎ ⁄ÌΩ ’Λ·Àı ¿ÿΫ ’λΠŒfl‰Îfi_ ’Á_ÿ ¿›* ˢ÷, ’HÎ “±Î˜’flıÂfi ±Î˜‰flŒ˚·Î≥À”fiÎ »ıS·Î ΩÁÒÁÌ Ï‹Âfifi_ ·U¿flÌ ‹Ëk‰ ÁÎflÌ flÌ÷ı ΩHÎ÷Î ¡Î„LÁÁ ’ΉÁı˝ ÂÎflÌÏfl¿ ±fiı ‹ÎfiÏÁ¿ hÎÎÁ ‰ıÃÌfiı ’HÎ ÁŒfl ΩflÌ flά‰Îfi_ fiyÌ ¿›*. I›flÎ÷΋◊Ì ÷ı «ıS›ÎÏ⁄LV¿fiÎ ±Î¿Î‹Î_ ’ˢÓE›˘ ±fiı I›Î_fiÎ_ ·U¿flÌ ‹◊¿˘fiÎ Œ˘ÀÎ U-2 fiÎ ’ıÀ΂ fiÌ«ı Õ˘¿Î÷Î ¿ı‹ıfl΋Î_ ±_Ï¿÷ ¿›Î˝ ⁄Îÿ ’Ïç‹ ÷flŒ V‰ıÿ˝·˘TV¿fiÌ ÏÿÂ΋Î_ 900 fi˘ ‰‚Î_¿ ·Ì‘˘. (…\±˘, ±√εfiÎ ’Îfiı fi¿Â˘.) µflηfiÎ ’ËÎÕ˘ fi∞¿ ±Î‰ı·Î V‰ıÿ· ˝ ˘TV¿‹Î_ ±Î_÷fl¬_ÕÌ› Ï‹ÁÎ≥·˘fi_ ⁄ı{ ÷ˆ›Îfl ¿fl‰ÎfiÌ ≥…fiıflÌ ’˛T≤ÏkÎ I›Îflı Ïÿ‰ÁflÎ÷ «Î·÷Ì Ë÷Ì. ±‹ıÏfl¿Î hÎÌΩ Ï‰r›©fi˘ ’˛◊‹ ±bË‹·˘ ¿flı ÷˘ ÷ıfiÌ Á΋ı Ï‹ÁÎ≥·˘fiı ÁflÏZÎ÷ flά‰Î ‹ÎÀı ¿ıÀ·Î_¿ ±LÕfl√˛ÎµLÕ ·˘„L«_√ ’ıÕ ’HÎ ⁄fiÌ flèÎÎ_ Ë÷Î_. ±Î◊Ì V‰ıÿ˝·˘TV¿fiÌ ÷˘ ⁄Ë T›Î’¿ Œ˘À˘√˛ÎŒÌ ¿fl‰ÎfiÌ Ë÷Ì. ·ıŒ˚ÀfiLÀ ¡Î„LÁÁ √ıflÌ ’ΉÁ˝ ‹ÎÀı ±ı ‹˘¿˘ ¿ÿÌ ±ÎT›˘ fiÏË. á µflηfiÎ ’ËÎÕÌ flıÕÎfl ‹◊¿fiÌ ÏÕ ±ıLÀıfiÎ Ëo‹ı ‹…⁄ ‘Ì‹Î ‰ı√ı ‘flÌ ’fl ŒflÌfiı ⁄‘Ì ÏÿÂ΋Î_ ÏÁBfi·˘ ’˛ÁÎÏfl÷ ¿fl÷Ì Ë÷Ì, ‹◊¿fi˘ ¿‹Î„LÕo√ ±Î˜ÏŒÁfl ‹ı…fl Ï‹¬Î≥· ‰Î˜fl˘fi˘‰ Ëo‹ı ‹…⁄ ¿LÀˇ˘Ï·_√ w‹‹Î_ ±Î_ÀÎŒıflÎ ¿flÌ ‰Îfl_‰Îfl flıÕÎflfiÌ ÏÕVM·ı ’ıfi· ÷flŒ fi…fl ‹Î_ÕÌ ·ı÷˘ Ë÷˘ ±fiı Ëo‹ı ‹…⁄ ¿ÂÌ fi‰Î…^fiÌ ⁄fi÷Ì fi Ë÷Ì. ’fl_÷ ‹ı 1, 1960 fiÌ ±ı Á‰Îflı fi‰Î…^fiÌ ⁄fiÌ. ±ı¿Î±ı¿ ‹ı…fl ‰Î˜fl˘fi˘‰fiÎ ¿Îfiı Ï⁄’... Ï⁄’...fi˘ ±‰Î… {ÌS›˘ ±fiı ÷ıHÎı Ωı›_ ÷˘ ’ıfi· ’fl ·Ì·Î fl_√fi_ À’¿<_ ±ÎÏ√›ÎfiÌ …ı‹ «‹¿Ì flèÎ_ Ë÷_. “¿˘≥ ±ΩH›˘ ’ÿÎ◊˝ ÿı¬Î› »ı.” flıÕÎfl ±Î˜’flıÀfl µkÎı…fiÎ◊Ì ⁄˘S›˘. “ω‹Îfi …HÎÎ÷_ fi◊Ì. ¨«Î≥ ‰ÌÁı¿ Ï¿·˘‹ÌÀfl »ı. ±Î’b_ ω‹Îfi I›Î_ Á‘Ì Ω› fiÏË.” “ω‹Îfi »ı--±fiı ωÿıÂÌ »ı.” ‹ı…fl ‰Î˜fl˘fi˘‰ı ‹˘ÀÎ ÁÎÿı ¿èÎ_. “’Λ·Àfiı ¬⁄fl ’ÕÌ «Ò¿Ì »ı ¿ı ±Î’HÎı ÷ıfiı ±‰·˘¿Ì flèÎÎ »Ì±ı. flıÕÎflfiÎ_ ‹˘Ω_fiı ÷ıfiÎ ‰ÌΩb ÁΑfiı ’Îfl¬Ì ·Ì‘Î_ »ı. ˉı ÷ı ⁄«‰Î ‹ÎÀı ÏÿÂÎ ⁄ÿ·Ì flè΢ »ı. ω‹Îfiωfl˘‘Ì Ï‹ÁÎ≥·˘fiı ÁF… ¿fl˘ ! ÁËı… ’HÎ √Œ·÷ fi ◊‰Ì Ωı≥±ı. ±ÎÁ’ÎÁfiÎ_ ⁄‘Î_ Ï‹ÁÎ≥· ¿ıLƒ˘fiı ÁΉ‘Îfi ¿flÌ ÿ˘ !” ¡Î„LÁÁ ’ΉÁ˝fiÎ U-2 ‹Î_ flËı·Î_ ÁıLÁfl ›_h΢ ÁΫı … flıÕÎflfiÎ_ ‹˘Ω_fiı ’Îfl¬Ì «Ò@›Î_ Ë÷Î_, ’HÎ ÷ı ±fi¤‰ @›Î_ ’Ëı·Ì‰Îflfi˘ Ë÷˘ ? “±Î˜’flıÂfi
»ı ‰ Àı 34,000 ŒÌÀfiÌ ±Î˜‰flŒ˚·Î≥À”fiÌ ÿflı¿ Œ˚·Î≥À ‰¬÷ı flÏ›ÎfiÎ_ ±fiı¿ flıÕÎfl ‹◊¿˘±ı Á’ÎÀ̱ı ¿Î˜¿Ï’ÀfiÌ ⁄ËÎfl U-2 fi_ ‹˘ÏfiÀÏfl_√ ¿›* Ë÷_. ω‹ÎfifiÌ ËÎ…flÌ ÷ı‹HÎı ’Îfl¬Ì Ë÷Ì ¿> ÿ Ì ’Õu˘. ω‹ÎfifiÌ ±fiı ‹Î‹·˘ I›Î_ … ±À@›˘ Ë÷˘, ¿ı‹ ¿ı U-2 µK‰˝‹_Õ‚ ¿Ëı‰Î÷Î Á‹ÎL÷fl ⁄ÌΩ ËΩfl˘ ŒÌÀ ±¤›ÎflH›‹Î_ Ë÷_. flÏ›αı U-2 fiı ÷˘ÕÌ ’ÎՉΠ‹ÎÀı …ı ŒÎ≥Àfl Á‘Ì ÷ı ’J◊flfiÌ …ı‹ ’Õ÷˘ ω‹Îfi˘fiı fl‰ÎfiÎ ¿›Î* ÷ı‹fiÌ »·Î_√ À>_¿Ì ’ÕÌ Ë÷Ì, F›Îflı Ï‹ÁÎ≥·˘fiı flè΢. ’ıflıÂÒÀ 15,000 ŒÌÀı ÏÿÂÎÁÒ«fi ¿flΛΠ»÷Î_ µK‰˝‹_Õ‚fiÌ ’Î÷‚Ì Ë‰Î‹Î_ ÷ı±˘ ’˘÷ÎfiÎ ±Î’˘±Î’ ¬Ò·÷Î_ ’÷fi …flÎ ¿Î⁄Ò‹Î_ À>_¿Î_ ’Î_Ϭ›Î_fiÎ Ωıflı ÏÿÂÎ ⁄ÿ·Ì Â@›Î_ fi Ë÷Î_. ’Î_Ϭ›Î_fiı ‰ÎY›Î_ ’»Ì ÷ı‹fiÌ ±ÎT›_ I›Îflı ω‹ÎfifiÎ ‹Î‚¬Îfiı ÷ıHÎı Á’ÎÀÌ ’fl ˉÎfi_ ’Òfl÷_ ÿ⁄ÎHÎ fi ÁΩ˝› ÷˘ ¤Îflı ‰…fifi_ Ï‹ÁÎ≥· ·Z›Î_¿ ËÏfl›Î‚Î ¬ı÷flfiÌ ÏÿÂ΋Î_ ÁÕÁÕÎÀ ÷flŒfi˘ ÂÎ’˝ Àfi˝ ‹ÎflÌ Â¿ı fiÏË. ·√¤√ ÁÌ‘Ì ·ÌÀÌ‹Î_ …‰Îfi_ «Î· flάı. √fl¿ ◊÷_ ÿÌÃ<_. ¤Ò÷¿Î‚‹Î_ Ëo‹ıÂÎ ±ı‹ … ⁄fi÷_ flèÎ_ Ë÷_. ±Î ÷flŒ flıÕÎfl ‹◊¿fi˘ ¿‹Î„LÕo√ ÁıÓ¿Õ˘ Ï¿·˘‹ÌÀfl ’Ïç‹ı flÎ…‘ÎfiÌ ‹˘V¿˘‹Î_ Á_flZÎHÎ ‹_hÎÌ ‹ÎÏ·fi˘TV¿Ì±ı ±Î˜ÏŒÁfl ‹ı…fl ‰Î˜fl˘fi˘‰ ÿÒfl⁄Ìfi ‰Õı ÏfiƒÎ‘Ìfi ‰ÕÎ ’˛‘Îfi ÏfiÏ¿÷Î ¬˛çı‰fiı ˢÀ·Î≥fi ’fl Œ˘fi ¿flÌ …√ÎÕuÎ ±fiı ±Î¿ÎÂfiÌ ÏÿÂ΋Î_ fi…fl ‹Î_ÕÌ flè΢ ¬ÒÏŒ›Î ±‹ıÏfl¿fi ω‹ÎfifiÌ CÎÒÁHά˘flÌ ±_√ı ‰Î¿ıŒ ¿›Î˝. ¬˛çı‰ı ÷fl÷ Œfl‹ÎT›_ — Ë÷˘. ’ıflıÂÒÀ ¬Ò·÷Ì “÷‹Îflı ⁄‘Î_ Ï‹ÁÎ≥·˘ ¤·ı ‰Î’flÌ fiά‰ÎfiÎ_ ◊Λ, Ωı‰Î ‹‚Ì ¿ı ÷fl÷ ’HÎ ±ı M·ıfifiı √‹ı ÷ı ¤˘√ı e_¿Ì ÿ˘.” Ë¿‹ ±ÎM›Î ’»Ì ·U¿flÌ ‰ÎËfi˘‹Î_ ÷ı±˘ ¨ÕΠω«Îfl‹Î_ ÁflÌ ’ÕuÎ — ’ıÏflÁfiÌ Ï¬fl ÁˆÏfi¿˘fi˘ ¿ÎŒ·˘ ÷ıHÎı ‹_hÎHÎÎfiÌ ÷Îfl̬ fi∞¿ ˢ› ±ı‰ı ‰¬÷ı ΩÁÒÁÌ Œ˚·Î≥À ¡Î„LÁÁ ’ΉÁ˝ fi Î ›˘∞ ±‹ıÏfl¿Î±ı ÂÎ ‹ÎÀı flÎ…¿Ì› ‰Î÷ΉflHÎfiı @·ÒÏÊ÷ Á_¤Ï‰÷ µ÷flÎHÎfiÎ ⁄fiÎT›_ ? ±Î ‹Ò¬Î˝‹Ì¤›* ’√·_ ¤fl‰Îfi˘ A›Î· V◊‚ ÷flŒ fl‰ÎfiÎ ’˛‹¬ ±Î≥{fiˢ‰flfiÎ ‹fi‹Î_ ¿ı‹ ±ÎT›˘ ? fiÏË, ¿›˘˝ . ÿÁı ¿ Ï‹ÏfiÀ ±Î≥{fiˢ‰flfi˘ ±ı‹Î_ ¿ÿΫ ÿ˘Ê fi Ë÷˘. CÎb_ ¿flÌfiı ⁄Îÿ ’ΉÁ˝ ¬ı÷fl‹Î_ Õ·ıÁ ⁄˛‘Áı˝ flÏ›ÎfiÎ_ ±Î_÷fl¬_ÕÌ› Ï‹ÁÎ≥·˘fi˘ Ëε … µ÷›˘˝ . U-2 ÿı¬ÎÕÌ ÷ı‹fiı ±‰‚ı ’ÎÀı «ÕÎT›Î Ë÷Î. ±Î ÷flŒ Á_flZÎHÎ ‹_hÎÌ ‹ÎÏ·fi˘TV¿Ìfi_ √˛Ìfi ÏÁBfi· ω‹ÎfifiÎ Ï»LfiϤLfi ‹Y›_ ¿ı ÷fl÷ ‹ı…fl ‰Î˜flÎıfi˘‰fiı ±Îÿı »˘Õu˘ — ‰ı fl Λı · Î ¤_ √ Îfl◊Ì “‰ÎflÎŒfl÷Ì ⁄‘Î_ Ï‹ÁÎ≥·˘ ÿÎ√˘ !” ±ı¿ ’»Ì ±ı¿ ⁄Ë ÿÒfl fiÏË. ¿flÌfiı 14 Ï‹ÁÎ≥·˘ U-2 fiÌ ÏÿÂ΋Î_ fl‰ÎfiÎ ◊›Î_. ±Î CÎÀfiÎ ⁄fiÌ ÷ı Á‹›ı ‹˘V¿˘fiÎ ⁄‘Î_ SA-2 √Î≥Õ·Î≥fi ’˛¿ÎflfiÎ_ Ë÷Î_ ±fiı fi‰Ì ’ıœÌfiÎ_ µ’·Î ‰Î÷ΉflH΋Î_ ∂Õ÷ _ ’ΉÁ˝ fi _ ω‹Îfi Ï‹ÁÎ≥· ·Î· «˘¿‹Î_ ‹ı Ë÷Î_. ±ÎÂflı 2,300 Ï¿·˘√˛Î‹fiÎ ÷ı‹… 10.6 ‹ÌÀfl ’˛ËÎfl‹Î_ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ‰ŸK›_ ËÂı ÷ıfi_ ¿S’fiÎÏ«hÎ ÏÿfifiÌ ¤T› ·U¿flÌ (’Î_hÎÌÁı¿ ŒÌÀ) ·Î_⁄Î ÿflı¿ Ï‹ÁÎ≥·‹Î_ 160 Ï¿·˘√˛Î‹ ’flıÕ «Î·÷Ì Ë÷Ì ±fiı øı‹Ï·fi ÷flÌ¿ı ËÎ≥ ±ı@VM·˘Ï{‰/HE ÿÎw√˘‚˘ Ë÷˘. ∂¤Ì ·ÌÀÌ‹Î_ ÷ı 21-22 Ï¿·˘‹ÌÀfl ±˘‚¬Î÷Î Ï¿S·ÎfiÎ ¿˘À ’fl ∂¤Î flËÌ ¨«ı Á‘Ì «ÕÌ Â¿÷_ Ë÷_. Ïfifl_÷fl ¿ı‹ıflÎ «·Î‰÷˘ ¡Î„LÁÁ ’ΉÁ˝ V‰ıÿ˝·˘TV¿fiı ÁÎQ›‰ÎÿÌ ’˛ÂÎÁfifiÎ fiı÷α˘ √‰˝¤ıfl ’ÁÎfl ¿flÌ Ω› ±ı ’Ëı·Î_ U-2 fiÎ ’λ·Î ¤Î√ ’fl ¿Â_¿ ΩıflÿÎfl flÌ÷ı À¿flΛ_ ÷ıfi_ ÏfiflÌZÎHÎ ¿fl÷Î Ë÷Î. flÏ›fi ±˜flˢ› ÷ı‹ ω‹Îfifiı ±Î√‚ ÷flŒ ‘y˘ ‰ÎB›˘. ±ı¿Îÿ SA-2 Ï‹ÁÎ≥· ⁄Λ ÏÕŒı L Áfi˘ Áı fi Î’Ï÷ ‹Î½ · Á√ı ˝ ≥ «ÎLÁ ’fl⁄Îw_ À¿flΛ_ Ë÷_ ±◊‰Î ÷˘ ω‹ÎfifiÎ Á΄LfiK›‹Î_ ÷ıfi˘ ⁄ÎwÿÌ ‘Õο˘ Ï⁄› ˝ { ˘‰ ±ı ‰¬÷ı ÏÁÏfi±fl ◊›˘ Ë÷˘. ω‹Îfifi˘ ‹˘fl˘ ±ı¿ÿ‹ fi‹Ì ’Õu˘ ±fiı ω‹Îfi …‹Ìfi ÷flŒ ’ՉΠ±Î√ı‰Îfi˘fiÌ Ëfl˘‚ ‰ÀΉÌfiı ÏfiÏ¿÷Î ·ÎB›_. “‹Î› √˘Õ !” ’ΉÁ˝ ⁄⁄Õu˘. “ˉı ±Î‰Ì ⁄L›_ !” ω‹Îfifi˘ ’λ·˘ ¬˛ ç ı ‰ fiÌ fi∞¿ √›˘ ±fiı ¿Âο ÏËVÁ˘ ⁄À¿Ìfiı fiÌ¿‚Ì …÷Î_ ¿Î˜¿Ï’À‹Î_ ±I›Îfl Á‘Ì …‚‰Î›ı·_ ˉÎfi_ 14.7 ‹Ëk‰fiÎ Á‹Î«Îfl ±ÎM›Î. ¬˛çı‰fiÌ fl÷·fi_ ÿ⁄ÎHÎ CÎÀÌfiı 1 fl÷· ◊›_, ’HÎ Á‹ÿ⁄Ή ’˘Âοı Áÿ˚¤ÎB›ı ’ΉÁ˝fiÎ ±Î√‚fiÎ ‹Î≥ø˘Œ˘fiı Ï⁄›{ ˝ ˘‰fi˘ ‘Ì‹˘ ÂflÌfl ’flfi_ ÿ⁄ÎHÎ À¿Î‰Ì flÎA›_. Ë∞ ÷ı ¿Î˜¿Ï’ÀfiÌ ⁄ıÿ ÁÎ◊ı ’|Î ‰Õı ⁄_‘Λı·˘ ±‰Î… ÷˘ {ÌS›˘ fiÏË, ’HÎ ¬˛çı‰fi˘ Ë÷˘, F›Î_ ’»‰ÎÕıfiÎ ¿ıÁflÌ ¤Õ¿ÎfiÌ {Î_› ’◊flΛı·Ì Ë÷Ì. ±Î ⁄_‘fi ÷ıHÎı …ı‹ …‰Î⁄Ì ÂOÿ ±Î¬Î ·Î· «˘¿ı ÷ı‹ ¿flÌfiı »˘Õu_, I›Îfl ’»Ì ¿Î˜¿Ï’ÀfiÌ ’Îflÿ½¿ M·Î„V¿À¿fiÌ »÷ ¬ÁıÕÌ ±fiı ÁMÀıQ⁄fl 2006 á ÁŒÎflÌ á
25
Ëη÷ı ‹‚Ì ±Î‰ı·˘ ΩÁÒÁÌ ¿ı‹ıflÎ, Œ˚·Î≥À M·Îfifi˘ fi¿Â˘ ‰√ıflı «ÌΩı ÷ıfiÌ ±ÁÏ·›÷ »÷Ì ¿fl‰Î ‹ÎÀı ¿ÎŒÌ Ë÷Ì. ±‹ıÏfl¿Î±ı ΩÁÒÁÌfiÎ ⁄ËÎfiı flÏ›ÎfiÌ V‰Î›kÎ÷Îfi˘ ¤_√ ¿›Î˝fiÌ ±Î‰Ì Ã˘Á ÁÎÏ⁄÷̱˘ ˢ‰Î »÷Î_ ‰ÕÎ ’˛‘Îfi ¬˛çı‰ı ¿Î√Îfl˘‚ ‹«Î‰‰Îfi_ …flÎ ‹˘¿>Œ flÎA›_. ±‹ıÏfl¿Î ¿ÂÌ¿ ‰Î÷ν CÎÕÌ ¿Îœı ±ı ’»Ì ¬˛çı‰ ÷ıfi_ ¬_Õfi ¿flÌ ±Î≥{fiˢ‰flfiÌ Áfl¿Îflfiı ¿Œ˘ÕÌ ÿÂ΋Î_ ‹Ò¿Ì ÿı‰Î ‹Î√÷Î Ë÷Î. ¬˛çı‰fi˘ ±ı M·Îfi ÁŒ‚ ’HÎ ◊›˘. ±Î≥{fiˢ‰flfiÌ Áfl¿Îflı ÿıÂfiÌ ’˛ΩΩı√ ±ı‰Ì ΩËıflÎ÷ ¿flÌ ¿ı ˉ΋ÎfifiÎ ±P›ÎÁ ‹ÎÀı ÷¿afiÌ ÏÿÂ΋Î_ ∂ÕÌ flËı·_ ÷ıfi_ ω‹Îfi ·Î’kÎÎ ⁄L›_ Ë÷_. Áfl¿Îflı ±ÎÂÎ flάı·Ì ¿ı Ï‹ÁÎ≥·fi˘ ’˛ËÎfl ◊›Î ’»Ì fi ω‹Îfi ⁄E›_ ˢ› ¿ı fi ’Λ·À Á·Î‹÷ flè΢ ˢ›, ±ıÀ·ı ÷ıfi_ …^ßÎb_ «Î·Ì Ω› ±ı‹ Ë÷_. ⁄fiΉfiÎ «Îfl Ïÿ‰Á ⁄Îÿ ‹ı 5, 1960 fiÎ Ïÿ‰Áı flÏ›αı Á‹Î«Îfl ΩËıfl ¿›Î˝ ¿ı ÷ıHÎı ’˘÷ÎfiÌ ÁflËÿ‹Î_ CÎÒÁÌ ±Î‰ı·Î U-2 ’˛¿ÎflfiΠω‹Îfifiı ÷˘ÕÌ ’ÎÕu_ Ë÷_. ±‹ıÏfl¿Î±ı ÷fl÷ ±ÎZÎı’⁄Î∞ Âw ¿flÌ ÿÌ‘Ì. flÏ›αı ÁΛ„LÀÏŒ¿ ±P›ÎÁ ‹ÎÀıfi_ Ï⁄fi·U¿flÌ, Ïfi—ÂjÎ ÷◊Î ¤ÒS›_¤À@›_ M·ıfi ÷˘ÕÌ ’ÎÕu_ »ı ÷ı‰˘ ±ÎZÎı’ ‰Î˜ÏÂ_BÀfi Áfl¿Îflı ÷ıfiÎ ’fl ‹Ò@›˘. ›fi˘‹Î_ ’HΠˢ⁄΂˘ ‹«Î‰Ì ÿÌ‘˘. ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ’˛«Îflfi˘ ÀıQ’˘ ⁄flÎ⁄fl ΩQ›˘ I›Îflı … flÏ›αı ‹˘V¿˘fiÎ √˘¿a «˘¿‹Î_ U-2 fiÎ ΩÁÒÁÌ ¿ı‹ıflÎ ÁÏË÷fiÎ ¤_√Îflfi_ ÷◊Î ’ΉÁ˝fiÎ ±Î≥-¿ÎÕÛ …ı‰Ì «ÌΩıfi_ ΩËıfl ’˛ÿ½fi ¿flÌfiı ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ’„O·ÏÁÀÌ VÀLÀfi˘ ’fl’˘À˘ Œ˘ÕÌ fiÎA›˘. ±ÿη÷‹Î_ ’ΉÁ˝ ⁄‘_ … ¿⁄Ò·Ì ⁄ıÃ˘. »^À¿˘ ’HÎ fi Ë÷˘. ΩÁÒÁÌfiÎ ±’flΑ ⁄ÿ· ÷ıfiı flÏ›fi Œ˘…ÿÎflÌ ¿Î›ÿÎfiÌ ¿·‹ fi_⁄fl-2 ‹…⁄ ±˘»Î‹Î_ ±˘»Ì ÁÎ÷ ‰Ê˝fiÌ ±fiı ‰‘‹Î_ ‰‘ ‹˘÷fiÌ ÁΩ ŒÀ¿ÎflÌ Â¿Î› ÷ı‹ Ë÷Ì. ‰÷fi◊Ì ËΩfl˘ Ï¿·˘‹ÌÀfl ÿÒfl ‹˘V¿˘ ¬Î÷ı KGB fiÎ ⁄ı{‹ıLÀ‹Î_ ±Î‰ı·Ì 5 É 15 ŒÌÀfiÌ ⁄_Ï‘›Îfl …ı·‹Î_ ÷ı ÁΉ ±ı¿·˘ ’ÕÌ √›˘ Ë÷˘. ¿˘≥ ÷ıfiı ⁄«Î‰fiÎfl fi Ë÷_. ±‹ıÏfl¿fi flÎ…ÿÒ÷fiı ‹‚‰ÎfiÌ ¿ı ±‹ıÏfl¿fi ‰¿Ì·fiı fl˘¿‰ÎfiÌ ÷ıfiı »^À fi Ë÷Ì. flÏ›fi˘fiı ÷ı ’Òfl˘ ÁË¿Îfl ±Î’ı ÷˘ … ÁΩ Ë‚‰Ì ⁄fiı, ±ıÀ·ı ÷ıHÎı U-2 fiÎ ΩÁÒÁÌ Ï‹Âfi ±_√ı ⁄‘_ ÁΫıÁΫ_ ¿ËÌ ÿı‰Î‹Î_ … ÂÎHÎ’HÎ ‹ÎL›_. flÏ›fi ±ÿη÷ı »ı‰Àı ÷ıfiı 10 ‰Ê˝fiÌ Ë‚‰Ì ÁΩ ¿flÌ. flÏ›ÎfiÎ ±Î¿Î‹Î_ ΩÁÒÁÌ ¿fl‰ÎfiÎ √_¤Ìfl ±’flΑ ⁄ÿ· ¡Î„LÁÁ ’ΉÁ˝fiı ±ÿη÷‹Î_ ËÎ…fl ¿flΛ˘, F›Î_ ÷ıHÎı ’˘÷ÎfiÎ Ï‹Âfi ωÂı ÁŒÎ≥ ±Î’‰ÎfiÌ Ë÷Ì ±‹ıÏfl¿fi Áfl¿ÎflfiÌ ±ı ÿ·Ì· ÷ıHÎı ‹ÎL› fi flÎ¬Ì ¿ı ¡Î„LÁÁ ’ΉÁ˝ ΩÁÒÁ fiÏË, ’HÎ ΩÁÒ Á Ì Ï‰‹Îfifi˘ ‹ÎhÎ ’Λ·À Ë÷˘ ±fiı ΩÁÒÁÌfi_ ¿Î›˝ ω‹ÎfifiÎ_ ›_h΢ ±Î’‹ı‚ı ⁄Ω‰÷Î_ Ë÷Î_. ‹ı, 1960 ‹Î_ U-2 fiÌ CÎÀfiÎ ±_√ıfiÎ_ ‹◊΂Î_ Ïÿ‰Á˘ Á‘Ì …√÷¤flfiÎ_ ±¬⁄Îfl˘‹Î_ «‹¿÷Î_ flèÎÎ_, ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı‹Î_ V’Λ VÀ˘flÌ …ı‰Î_ ÁV’ıLÁ, fl˘‹Î_« ±fiı
ÁÎ_¤Y›˘ — “ÂÎ⁄Π!” ωÿıÂÌ ’hοÎfl˘ ±fiı ‹Ëı ‹ Îfi flÎ…ÿÒ÷˘ ’Î‹Ì √›Î ¿ı ⁄Ë ±√I›fiÌ ¿ËÌ Â¿Î› ±ı‰Ì CÎÀfiÎ ⁄fiÌ Ë÷Ì. ◊˘ÕÎ ¿·Î¿˘ ⁄Îÿ ’ΉÁ˝fiı ‹˘V¿˘ ·Î‰‰Î‹Î_ ±ÎT›˘, F›Î_ flÏ›fi √ M ÷«fl Á_ V ◊Î KGB fiÎ ÷’ÎÁ¿Îfl˘±ı ÷ıfiÎ ’fl Á‰Î·˘fi˘ ‹Îfl˘ «·ÎT›˘. Á‰Î· — “fi΋ Â_ ?” …‰Î⁄ — “¡Î„LÁÁ √ıflÌ ’ΉÁ˝.” Á‰Î· — “ÿıÂfi_ fi΋ ?” …‰Î⁄ — “±‹ıÏfl¿Î.” Á‰Î· — “ω‹Îfi ¿›Î ’˛¿Îflfi_ Ë÷_ ?” …‰Î⁄ — “·˘¿ËÌÕ U-2.” Á‰Î· — “flÏ›ÎfiÎ ±Î¿Î‹Î_ ∂Õ‰Îfi_ ¿ÎflHÎ ?” …‰Î⁄ — “¿˘≥ … fiÏË. Ë_ ÏÿÂÎ ¤Ò·Ì √›˘ Ë÷˘.” ω‹Îfifiı V‰ıÿ˝·˘TV¿ ’fl ÷˘ÕÌ ’ÎՉ΋Î_ ±ÎT›_ ˢ› ±fiı ÷ı V◊‚ flÏ›fi ÁÌ‹ÎÕÎ◊Ì 2,080 Ï¿·˘‹ÌÀfl ¤Ì÷fl‹Î_ ˢ› I›Îflı ÏÿÂÎ ¤ÒS›Îfi_ ⁄ËÎfi_ ËÎV›ÎV’ÿ Ãflı, »÷Î_ ’˘÷ÎfiÌ ±˘‚¬ÎHÎ CIA fiÎ ΩÁÒ Á ÷flÌ¿ı ±Î’‰Ì ±ı ÷˘ Á΋ı «Î·Ì ‹˘÷fiÌ ÁΩ ‹Î√Ì ·ı‰Î …ı‰_ Ë÷._ ’ΉÁı˝ Ωı ¿ı ’˘÷Îfiı ΩÁÒÁ ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î‰‰ÎfiÌ …wfl ’HÎ fi Ë÷Ì. ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ Á_flZÎHÎ ‹_hÎη›fiÌ »Î’‰Î‚_ ±Î≥-¿ÎÕÛ, ω‹Îfi‹Î_◊Ì ÷ÒÀ· ı Ì
26 á ÁŒÎflÌ á ÁMÀıQ⁄fl 2006
ÁÎËÁfiÎ_ ÷k‰˘ Ë÷Î_. ‹ËÎflÎF›˘fiÌ Â÷fl_…fi_ M›Îÿ_ ⁄fiı·Î ’ΉÁ˝fiÌ √˘⁄ν«‰ı 1985 ‹Î_ ÁkÎÎ ’fl ÀˇıÏ…¿ ±Î’‰Ì÷Ìfi˘ “è΋fi À«” ’HÎ Ë÷˘. ÏfiÏ¿÷Î ¬˛çı‰fiÎ fiÎÀ¿‰ıÕÎ ±ÎT›Î I›Îflı ÷ı‹HÎı flÏ›΋Î_ ’HÎ Ë÷Î, ¿ı‹ ¿ı ›fi˘‹Î_ ±‹ıÏfl¿Îfiı {ÎÀ¿÷_ ¤ÎÊHÎ ±Î’÷Ì ‰¬÷ı ÁÎQ›‰Îÿfi˘ ·Î· ‰Î‰À˘ ÷ı‹HÎı ’√‹Î_◊Ì ΩıÕ˘ ¿ÎœÌ Àı⁄· ’fl ’»ÎÕu˘ Ë÷˘. ±Î‹ »÷Î_ U-2 Á_ ¿ ı · Ì Ão Õ Î Ï‰√˛ Ë fiı ’HÎ Á‹ÎM÷ ¿flÌ ÿÌ‘˘. fiÌ CÎÀfiαı …L‹Î‰ı·Ì ·Î_⁄Î √΂ÎfiÌ ⁄ı ‹˘ÀÌ ±Áfl˘ ωÂıÊ fi˘Ó‘’ÎhÎ flÏ›Î-±‹ıÏfl¿Î ‰E«ıfiÎ Ë÷Ì. ’Ëı·Ì ±Áfl ÷ı ‰Êı˝ … ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ flÎ…¿ÎflHÎ ’fl Ωı‰Î ‹‚Ì. flÎ…¿Ì› ¬ı · _ ÿ ΋Î_ ‹Ë˘v_ ⁄fiı · Î À˘’ ÏÁøıÀ U-2 ’˛¿Î‹Î_ ±ÎT›_ ÷ı ’Ëı·Î_ ±Î≥{fiˢ‰flfi˘ Ïfl’„O·¿fi ’ZÎ ¡Î„LÁÁ √ıflÌ ’ΉÁ˝fi_ »ı‰Àı Â_ ◊›_? Ωıfl‹Î_ Ë÷˘ ±fiı ‰Ê˝fiÎ ±_÷ı ◊fiÎfl «Ò_ÀHÎÌ‹Î_ ±Î≥{fiˢ‰flfiÎ ÏÂW› (÷ı‹… ⁄ı±ı¿ ‰Ê˝ Á‘Ì ÷ı flÏ›ÎfiÌ …ı·‹Î_ µ’’˛‹¬) Ïfl«ÎÕÛ Ïfi@Áfi ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ 35 ‹Î ’˛‹¬ ÷flÌ¿ı TËÎ≥À ËεÁ‹Î_ ÁÕu˘, ’HÎ I›Îfl ⁄Îÿ ’˛‹¬ ¿ıfiıÕ̱ı ’˛‰ıÂı ±ı ·√¤√ ÏfiÏç÷ Ë÷_. ·˘¿Ï’˛›÷ÎfiÌ Ë˘Õ‹Î_ Ïfl«ÎÕÛ Ïfi@ÁfifiÎ ËflÌŒ flÏ›Îfiı ±Î˜Œfl ‹Ò¿Ì ¿ı ’ΉÁ˝fiı Ωı »˘ÕÌ Fˢfi ¿ıfiıÕÌ CÎHÎÎ ’λ‚ Ë÷Î, ¿ı‹ ¿ı ÷ı‹fiÌ »Î’ Ï⁄fi±fi¤‰Ì flÎ…¿ÎflHÎÌfiÌ Ë÷Ì. ±Î Á‹Ì¿flHÎfiı U-2 fiÌ CÎÀfiαı Áÿo ÷ fl ⁄ÿ·Ì fiÎA› _ . ±Î≥{fiˢ‰flfiÌ Áfl¿Îfl ’fl ·˘¿˘ ±ı ‰Î÷ı fiÎflÎ… ◊›Î ¿ı ¿flÿÎ÷α˘fiÎ ’ˆ Á Î ‰Î’flÌ ÷ı H Îı U-2 ω‹Îfi˘ ⁄fiÎT›Î_ Ë÷Î_, »÷Î_ ’˛Ωfiı ÷ı‹fiΠωÂı ±_‘Îfl΋Î_ flÎ¬Ì Ë÷Ì. ω‹Îfifiı ÷˘ÕÌ ’ÕΛΠ⁄Îÿ ’HÎ …^ßÎb_ «·ÎT›_ Ë÷_. ±Î≥{fiˢ‰flfi˘ Ïfl’„O·¿fi ’ZÎ ±‹ı Ï fl¿ÎfiÌ …fi÷΋Î_ ±‚¬Î‹H΢ ⁄L›˘. »±ı¿ ‹ÏËfiÎ ’»Ì «Ò_ÀHÎÌ ±Î‰Ì I›Îflı Õı‹˘øıÏÀ¿ flÏ›΋Î_ ÷˘ÕÌ ’ÕΛı·Î ±‹ıÏfl¿fi ΩÁÒÁÌ Ï‰‹ÎfifiÎ ¤_√Îflfi_ w⁄w ÏfiflÌZÎHÎ ¿fl‰Î √›ı·Î ‰ÕÎ ’˛‘Îfi ÏfiÏ¿÷Î ¬˛çı‰ ÿ˘ ÷˘ ±‹Îflı I›Î_ ¿ÎflΉÎÁ ¤˘√‰÷Î ’ZÎfiÎ ¿ıfiıÕÌfiı 3,42,27,096 ‹÷˘ ’˛ÎM÷ ◊›Î, F›Îflı Ïfi@ÁfifiÎ ŒÎ‚ı √›ı·Î wÕ˘SŒ ±Î⁄ı · (fiÌ«ı fi Ì ÷Á‰Ìfl) ‹÷˘fiÌ Á_A›Î 3,41,07,646 Ë÷Ì. ‹ÎhÎ 0.35Ñ fiÌ ’Î_¬Ì ÁflÁÎ≥ ÁÎ◊ı fi΋fiÎ flÏ›fi ΩÁÒÁfiı ±‹ı ‹@÷ ¿ıfiıÕÌ ‹ıÿÎfi ‹ÎflÌ √›Î. ¿fl‰Î ÷ˆ›Îfl »Ì±ı. flÏ›αı ±Î˜Œfl ΩÁÒÁÌ U-2 fiÎ ⁄fiΉı …L‹Î‰ı·Ì ·Î_⁄Î √΂ÎfiÌ ⁄Ì∞ ±Áfl ‰‘ V‰Ì¿ÎflÌ ±fiı Œı⁄˛±ÎflÌ 10, 1962 ‹Ëk‰’ÒHν Ë÷Ì--⁄·¿ı ±ˆÏ÷ËÎÏÁ¿ Ë÷Ì. 1956 ‹Î_ V÷ÎÏ·fifiı ΩËıfl‹Î_ ‰¬˘ÕÌ fiÎ fl˘… …‹˝fiÌ ¬Î÷ı ·Î_⁄Î ÁflËÿÌ ¿ÎœfiÎfl ¬˛çı‰ µÿÎfl‹÷‰ÎÿÌ Ë÷Î ±fiı ÁÎQ›‰ÎÿÌ ’ZÎfiÎ wÏœ«V÷ ±Î√ı‰Îfi˘fi˘ ’·fiÎ ±ı¿ »ıÕı◊Ì ±Î⁄ı· flÏ›fi ωfl˘‘ ˢ‰Î »÷Î_ ±‹ıÏfl¿Î Á΋ı ‹ˆhÎÌfi˘ ËÎ◊ ·_⁄Î‰Ì ÃoÕΠω√˛Ëfiı µ√˛ ⁄fi÷˘ ωV÷Îfl ÷flŒ ±Î√‚ fl˘¿‰Î µIÁ¿ Ë÷Î. ’ıÏflÁfiÌ Ï¬fl ’ÏflÊÿ ‹ÎÀı ÷ı‹HÎı ÂjÎÿ˘Õfiı ‰K›˘ ±fiı ⁄ÌΩ »ıÕı◊Ì ±À¿Î‰÷˘ flÎ…¶ÎflÌ Á‹…^÷Ìfi˘ ‹Át˘ ’HÎ ÷ˆ›Îfl ¿›˘˝ Ë÷˘. ’ΉÁ˝ ±‹ı Ï fl¿fi ’fl_÷ U-2 fiÎ ⁄fiΉı ¬˛çı‰fiÎ wÏœ«V÷ ωfl˘‘̱˘fiÌ „V◊Ï÷ ¿⁄ΩfiΠωV÷Îfl ÷flŒ ‹…⁄Ò÷ ¿flÌ ±ıÀ·_ … fiÏË, ’HÎ ÃoÕΠω√˛Ëfiı ±˘fl ‰¿flÎT›˘. ±ÎT›˘. ’·fiÌ ±‘‰E«ı ⁄Lfiı ‹ËÎflÎF›˘ ‰E«ı ±Ï‰rÎÁfiÎ_ fi‰Î_ ⁄Ì… fl˘’ΛÎ_ ±fiı ÷ı ± ˘ ±ı ¿ ⁄ÌΩfiÌ fi‰Ì ÂjÎÿ˘Õfi˘ ±Îfl_¤ ◊›˘. ±Î‹fiıÁ΋fiı 50,000 ±bÂj΢ fi∞¿◊Ì ’ÁÎfl ◊›Î, ¬Õ¿Î›Î_, ±ıÀ·ı hÎÌΩ Ï‰r›©fi˘ ¤› …√÷fiı ‹Î◊ı Á÷÷ ’fl_÷ ¿Â_ ⁄˘S›Î fiÏË. ÷˘‚Λı·˘ flè΢. ÂjÎÿ˘ÕfiÎ ¬«˝fiı ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ‹ÒÕ̉ÎÿÌ ±ı ¿ fiÎÀ¿Ì› ΩÁÒ Á Ì ±◊˝÷_hαı ÷˘ ‰ıÃÌ ·Ì‘˘, ’HÎ ÁÎQ›‰ÎÿÌ flÏ›fi ±◊˝÷_hÎfiÌ ’˛ ¿ flHÎfi˘ ±_ ÷ ’HÎ ¿fl˘ÕflF…\fiÎ CÎHÎÎ ‹HοΠ÷ÒÀÌ √›Î. ±Î‹ »÷Î_ ⁄˛ı{fiı‰, «ıfi˝L¿˘, ±I›_ ÷ fiÎÀ¿Ì› ºU› ±ÎLƒ˘’˘‰ ‰√ıflı wÏœ«V÷ ±Î√ı‰Îfi˘ ÂjÎÿ˘Õfi˘ ±_÷ ·Î‰‰Î ÁÎ◊ı ±ÎT›˘.á ÷ˆ›Îfl fi Ë÷Î. »ı‰Àı ¬˛çı‰ …ı‰Î ⁄ÌΩ µÿÎfl‹÷‰ÎÿÌ fiı÷Î ÁMÀıQ⁄fl 2006 á ÁŒÎflÌ á
27
efLjfqifdff+ ef}+;ffjff dff8[ vffh[ vff,f[bfftff[ L0Lh8,f >Ltfcf;f ’ı’fl‰¿Û◊Ì »^À¿Îfl˘ ‹ı‚‰‰Î ‹Î√÷Ì ‹Îfi‰Ω÷ ·ıϬ÷ V‰w’ı Á«‰Î›ı·Î ‰W΢˝ ’flÎHÎÎ ÕıÀÎfiı ø‹Â— ÏÕÏ…À· V‰w’ ±Î’Ì flËÌ »ı. ±ı‹ ‹ÎfiÌ ¿ı ¤Ï‰W›‹Î_ ÷ı ÕıÀÎ “‹Î√˘ I›Îflı ‹ı‚‰˘”fiÎ ‘˘flHÎı ËÎ◊‰√˘
cqf:,f 5f]qs6ff:
⁄fiı. ±Î…fi˘ ±ı A›Î· ¤Ï‰W›‹Î_ ÂÌ flÌ÷ı ¬˘À˘ ’ÕÌ Â¿ı ÷ı ±ËŸ ΩH΢.
±Î…◊Ì ’«ÎÁ ‰Ê˝ ’»Ì 2056 fi_ ‰Ê˝ »ı. fi‰Î Áflfi΋ı flËı÷˘ ’˛˘. Œfl√ıÀfi˘ ›‰Îfi ’˛’˙hÎ …^fiÎ CÎflfiÎ ¿Î÷Ïfl›Î‹Î_ ’Õı·Ì ‰Ê˘˝ ’flÎHÎÌ CÎfl‰¬flÌfi˘ Ïfi¿Î· ¿flÌ flè΢ »ı. ’˛˘ŒıÁflfiÌ ŒÎµLÀfi ’ıfi◊Ì ‹Î_ÕÌfiı ËV÷’˛÷˘, ÕΛflÌ, ’Θ¿ıÀ ‰Î˜«, ÀÎ≥’flÎ≥Àfl, «U‹Î_, ÁÒZ‹ÿ½¿ ¿Î« ±fiı Àı⁄· @·Î˜¿ Á‘ÌfiÌ «ÌΩı fi ˘ œ√·˘ fiÌ«ı ŒflÁ ’fl ¬Õ¿Î› »ı . Áÿ˚ √ ÷ Œfl√ıÀÁÎËı⁄fi˘ ’˛’˙hÎ ±ı œ√fiı ŒoŒ˘Áı »ı I›Îflı M·Î„VÀ¿fi_ ’Îflÿ½¿ ¿ıÁ ÷ıfiÌ fi…flı «Õı »ı. ±_ÿfl CD-ROM »ı ±fiı ËÎ◊·¬ÎHÎfi_ ÁÌ·⁄_‘ ±ıL‰ı·’ ’HÎ »ı. ±ıL‰ı·’ ¬˘·Ì ’˛’˙hÎ ÷ı‹Î_fi˘ ¿Î√‚ ‰Î_«ı »ı. ’˛˘. Œfl√ıÀı ’˘÷ÎfiÎ ËV÷ÎZÎfl‹Î_ ·A›_ »ı — “‹ÎflÌ ‰ˆiÎÎÏfi¿ ¢‘¬˘‚˘fiÌ ’ıÀLÀı ‹fiı ·Î¬˘ wÏ’›Î ¿‹Î‰Ì ±ÎM›Î »ı ±fiı ‹ıÓ ±fiı¿ Ãı¿ÎHÎı ±ı fl¿‹fi_ ‹ÒÕÌfl˘¿ÎHÎ ¿›* »ı. ±Î ÁÎ◊ıfiÌ CD-ROM ‹Î_ ‹ÎflÌ ÷‹Î‹ Á_’ÏkΠωÂıfiÌ ‹ÎÏË÷Ì ±Î’ı·Ì »ı, …ı Ë_ ‹ÎflÎ ‰ÎflÁÿÎfl˘fiı ¿Î›ÿıÁfl Á’fl÷ ¿w_ »\_.” ›flı¿Î ! ±Î ÷˘ Œfl√ıÀÁÎËı⁄fiÌ ±ı ‹Î·‹kÎÎ ¿ı …ı @›Îflı› ’˛¿Î‹Î_ ±Î‰Ì fi◊Ì. ¬ΩfiÎfiÌ «Î‰Ì ËÎ◊ ·ÎB›Îfi_ ω«ÎflÌfiı Ëfl¬Î÷Î ’˛’˙hÎfi˘ ±Îfi_ÿ Ωı ¿ı Ï‹ÏfiÀ‰Îfl ’»Ì ω‹ÎÁH΋Î_ Œıfl‰Î› »ı. ±√ε ¿ÿÌ ÷ıHÎı CD-ROM ÁÎ◊ı ¿Î‹ ’ÎÕu_ fi◊Ì ±ıÀ·_ … fiÏË, ’HÎ Ë˘Ï·‰ÒÕfiÌ ‰Ê˝ 2000 fiÎ ±flÁÎfiÌ ÏŒS‹˘ ÏÁ‰Î› ⁄Ì…ı @›Î_› ±ı‰Ì ÷¿÷ÌfiÎ_ ÿ½fi
28 á ÁŒÎflÌ á ÁMÀıQ⁄fl 2006
¿›Î* fi◊Ì. ≥LŒ‹ı˝Âfi Àı@fi˘·˘Ï…fiÌ ËflHΌ΂ı CD-ROM fiı ’˛’˙hÎfiÎ …L‹ ’Ëı·Î_ … @›ÎflfiÌ ±ÎµÀÕıÀıÕ ¿flÌ fiÎ¬Ì »ı. ‹Îfi˘ ¿ı CD-ROM fiı ¿ı‰Ì flÌ÷ı ±Î˜’flıÀ ¿flΛ ±ı ÷ıfiı ¬⁄fl ˢ› ÷˘ ’HÎ ±ı ÷¿÷Ìfiı «·Î‰Ì ΩHÎ÷_ ÏÕV¿ ÕˇÎ≥‰ ±Î…ı 2056 fiÎ ‰Ê˝‹Î_ ·Î‰‰_ @›Î_◊Ì ? µI’Îÿ¿˘±ı CDROM ⁄fiΉ‰Îfi_ ‰Ê˘˝ ’Ëı·Î_ ⁄_‘ ¿›* ÷ı‹ ÏÕV¿ ÕˇÎ≥‰ ’HÎ ⁄fi÷Î_ fi◊Ì. ±√ε …ı ⁄L›Î_ ÷ı ⁄‘Î_ ‰ÎflÎŒfl÷Ì ¤_√Îfl ¬Î÷ı √›Î_ »ı. ÏÕV¿ ÕˇÎ≥‰fi_ …^fi‰ÎHÎÌ Õ⁄·_ @›Î_› ‹‚Ì ±Î‰ı ÷˘ ’HÎ Â_ ? ’˛˘. Œfl√ıÀı ’«ÎÁı¿ ‰Ê˝ ’Ëı·Î_ ÕıÀÎ ±ı„LÀˇ ‹ÎÀı ±ı@Áı·, ‰ÕÛ ’˛˘ÁıÁfl, ’ı…‹ı¿fl ‰√ıflı ’ˆ¿Ì …ı ’˛˘√˛Î‹ ‰Î’›˘˝ ˢ› ÷ıfi˘ Á˘Œ˚À‰ıfl ¿QM›ÒÀflfiÌ ËÎÕÛ ÏÕV¿‹Î_ F›Î_ ·√Ì Õεfi·˘Õ fi ¿flΛ I›Î_ Á‘Ì CD-ROM ÕˇÎ≥‰ ¿Â_ … ‰Î_«Ì ¿ı fiÏË. ±Î…ı ’«ÎÁ ‰Ê˝ ’»Ì ±ı Á˘Œ˚À‰ıfl ’HÎ ·Î‰‰˘ @›Î_◊Ì ? ’˛˘. Œfl√ıÀfiÎ ’˛’˙hÎfiÌ Ï‰‹ÎÁHÎ …ıÀ·Ì ¿Œ˘ÕÌ »ı ±ıÀ·Ì … ¿ÀÎZΤflÌ »ı. ¿Œ˘ÕÌ ±ı flÌ÷ı ¿ı ·Î¬˘ wÏ’›Îfi˘ …˜¿’˘À ·√¤√ ËÎ◊‰√˘ ⁄L›Î_ »÷Î_ Á‚Ì ‹ÎÀı lΩ ±À@›Î …ı‰_ ◊›_ »ı. ‹ÎhÎ ÏÕV¿ ÕˇÎ≥‰ ±fiı Á˘Œ˚À‰ıfl …ı‰Ì ‹Î‹Ò·Ì «ÌΩıfiÎ ±¤Î‰ı …˜¿’˘À Á‘Ì ’Ë˘Ó«Ì Â¿Î› ÷ı‹ fi◊Ì. ¿ÀÎZΤflÌ ±ı flÌ÷ı ¿ı ’˛˘. Œfl√ıÀfiÌ Á_’ÏkÎ ±_√ı Ïfiÿı˝Â ¿fl÷˘ …ı ’HÎ ÕıÀÎ ±Î…ı ’«ÎÁ ‰Êı˝ ÷ı‹fiÎ
L0Lh8,f >Ltfcf;fgf]+ effLjf
’˛’˛˙hÎfiÎ K›Îfi ’fl ±ÎT›˘ ÷ı ’˛˘ŒıÁflÁÎËı⁄fiÎ ÁÌ‘ÎÁÎÿÎ ËÎ◊·¬ÎHÎfiı ±Î¤ÎflÌ »ı, …ıfiı ‰Î_«‰Î ‹ÎÀı CD-ROM fiÌ, Á˘Œ˚À‰ıflfiÌ, ÏÕV¿ ÕˇÎ≥‰fiÌ ±√fl ÷˘ ¿QM›ÒÀflfiÌ ±Î‰U›¿÷Î fi◊Ì. («U‹Î_fiÌ ¿ÿΫ …wfl ’Õı ¬flÌ.) ≥LŒ‹ı˝Âfi Àı@fi˘·˘Ï…fi_ ‹Ò‚ ¿Î‹ ≥LŒ‹ı˝Âfi Á·¤ ⁄fiΉ‰Îfi_ »ı, ’fl_÷ ±ı Ëı÷ … ±ËŸ …‚‰Î÷˘ fi◊Ì. Àı@fi˘·˘Ï… ’˘÷ı ÷ıfiı ◊Î’HÎ ÷flÌ¿ı Á˘Ó’Λı·Ì ≥LŒ‹ı˝Âfifiı ÿÁ-⁄Îfl ‰Ê˝‹Î_ ⁄Îfi ’¿ÕÌ ·ı »ı, F›Îflı ¿Î√‚fiÎ ‹Î‰Îfi˘ ⁄fiı·˘ ÁÎÿ˘ ¿Î√‚ ’«ÎÁ ‰Ê˝ ’»Ì›ı ≥LŒ‹ı˝Âfifiı ‹Î√˘ I›Îflı ’˛ÿϽ÷ ¿flı »ı. ’˛˘. Œfl√ıÀı ·¬ı·˘ ¬·ÎÁÎI‹¿ ¿Î√‚ ±Îà ∫«fiÌ N˚·˘’Ì ÏÕV¿fiÌ …ı‹ 5.25”” fiÌ N˚·˘’Ìfi_› ±Î…ı «·HÎ flèÎ_ fi◊Ì. ±Î ÏÕV¿fi˘ ÷ı‹fiÎ ’˛’˙hÎfiÎ ‰Î_«‰Î‹Î_ fi ±ÎT›˘ ˢ÷ ÷˘ ÷ıfiı ¿S’fiÎ “ÁŒÎflÌ”fiÌ ±Î˜ÏŒÁ‹Î_ Á«‰Î›ı·˘ 1996fiÎ ±flÁÎfi˘ ±ı¿ fi‹Òfi˘ ±ËŸ fl…^ ¿›˘˝ »ı. ’HÎ fi ±Î‰÷ ¿ı CD-ROM ‹ËÎ‹Ò·Ì ÏÕV¿ »ı. ±Î√‹fi ◊›Î ’»Ì ¿⁄ÎÀ …ı‰ÕÎ_ ‹ı≥fi¡ı‹ ¿QM›ÒÀfl˘ ¤·Î‰Î ±Î Ï¿VÁ˘ ÿı¬Ì÷Ì flÌ÷ı ¿ÎS’Ïfi¿ »ı. ‰ÎV÷ω¿÷Î Ωı ¿ı ·ÎB›Î_. ±‹ıÏfl¿ÎfiÌ IBM …ı‰Ì ÿflı¿ ¿o’fi̱ı ÷ı‹fi_ µI’Îÿfi ÷ıfiÎ ¿fl÷Î_ …\ÿÌ fi◊Ì. ÿÎ. ÷. 1987-88 Á‘Ì ‰’flÎ÷Ì ’HÎ ⁄_‘ ¿›*. ⁄Ì∞ ÷flŒ ±‹ıÏfl¿fi Áfl¿Îflfi_ ‰V÷Ì√HÎ÷flÌ flËı·Ì 8”” fiÌ ±ı¿Îÿ Œ˚·˘’Ì ÏÕV¿ ±Î…ı @›Î_¿◊Ì ‹‚Ì Ω› ¬Î÷_ ±ı ‰Î÷ ¤Ò·Ì √›_ ¿ı 1960 fiÌ Áη‹Î_ ◊›ı·Ì ÷˘ ÷ıfiÎ ÕıÀÎfiı ÂÌ flÌ÷ı µ¿ı·˘ ? ±Î ÁÎ≥{fiÌ Œ˚·˘’Ì ÕˇÎ≥‰ ‰V÷Ì√HÎ÷flÌfi˘ Ïfl’˘ÀÛ ËÎÕÛ ÏÕV¿fiı ⁄ÿ·ı Ë∞ ‹ıBfiıÏÀ¿ Àı’ ‘flΉ÷Î_ ¿QM›ÒÀfl˘ @›ÎflfiÎ_ ¤_√Îfl¤ı√Î_ ◊›Î_ »ı, ‹ÎÀı ±I›_÷ ’fl Ë÷˘ ±fiı ¿Î√‚ ’fl ÷ıfi˘ Á_’ÒHν Ï’˛LÀ±ÎµÀ ¿ÿÌ ·ı‰Î›˘ ÿ·˝¤ »ı. ’ÏflHÎ΋ı ±ı‰Ì ÏÕV¿ ’fl fi˘Ó‘Λı·˘ ‹ıBfiıÏÀ¿ ÕıÀÎ fi Ë÷˘. ±Î ‹Î‹·˘ 1990 ‹Î_ K›Îfi ’fl ±ÎT›˘ I›Îflı ±ı ±ˆÏ÷ËÎÏÁ¿ flÌ÷ı ’HÎ √‹ı ÷ıÀ·˘ ±√I›fi˘ ˢ›, »÷Î_ ±Î…ı ‹ıBfiıÏÀ¿ Àı’ ÁÎ◊ı ¿Î‹ ’ÎÕÌ Â¿÷Î_ Œ@÷ ⁄ı ‹ı≥fi¡ı‹ ¿QM›ÒÀfl˘ ⁄ı ÿΛ¿Î ’»Ì ÷ı ËÎ◊‹Î_ ±Î‰‰˘ ‹U¿ı· »ı. hÎÌÁ ¿ı «Î·ÌÁ ±‹ıÏfl¿Î‹Î_ Ë÷Î_. ±ı¿ ¿QM›ÒÀfl Áfl¿ÎflÌ ¬Î÷ÎfiÎ √˘ÿ΋‹Î_ ‰Ê˝ ’Ëı·Î_fiÎ ÕıÀÎfiı ÷˘ ÁΉ ¤Ò·Ì …‰˘ flè΢. ±ı¿ flÌ÷ı ¿Ë˘ ‘Ò‚ ¬Î÷_ ’Õu_ Ë÷_ ±fiı ⁄Ì…\_ „V‹◊Á˘Ïfi›fi Q›Ï{›‹‹Î_ ÷˘ …ıfiı ¤Ò·Ì …‰˘ ’Õı ÷ı ≥Ï÷ËÎÁ »ı, ‹ÎÀı ÿfl ±ÎÃ-ÿÁ ‰Êı˝ Ë÷_. ⁄ıµfiÌ “‹ÎI≤¤ÎÊΔ ËÎÕÛ ÏÕV¿ ‰Î’fl÷Î_ fi‰Ì ’ıœÌfiÎ_ ’˘÷Îfiı … ±ÎµÀÕıÀıÕ ⁄fiÎT›Î ¿fl÷Ì ≥LŒ‹ı˝Âfi Àı@fi˘·˘Ï… ¿QM›ÒÀfl˘fiÌ ‹ÂÌfi ·ıLB‰ı… ¿fl÷Î_ …\ÿÌ Ë÷Ì, ±ıÀ·ı ⁄Lfiı ‹Îfi‰Ω÷fiÎ ≥Ï÷ËÎÁfiı ¤Ò_Á‰Î‹Î_ ÏfiÏ‹kÎ ⁄fiÌ flËÌ »ı-- ‰E«ı ÷fl…\‹Îfi˘ ‹ı‚ ⁄ıÁÎՉΠ‹ÎÀı ÏfiWHÎÎ÷˘±ı ·Î¬˘ ÕΘ·flfiÎ ±fiı ‰¬÷ …÷Î_ ‰‘ ’˛‹ÎH΋Î_ ⁄fi‰ÎfiÌ »ı. ¬«ı˝ fi‰˘ Á˘Œ˚À‰ıfl ÷ˆ›Îfl ¿fl‰˘ ’Õu˘. ‰Ê˘˝fiÌ …Ëı‹÷ ’»Ì ≥Ï÷ËÎÁ ¤Ò_ÁΉÎfi_ Ωı¬‹ ¿ıÀ·_ ‹˘À<_ »ı ÷ıfi˘ fiyfl ‹Î_Õ ÷ı±˘ ÁŒ‚ ◊›Î, »÷Î_ ’Òflı’Òfl˘ ÕıÀÎ fi‰Î Œ˘‹ı˝À‹Î_ ÀˇÎLÁŒfl ÿά·˘ Ωı≥±ı. 1960 ‹Î_ ±‹ıÏfl¿ÎfiÌ ‰V÷Ì√HÎ÷flÌfiı ·√÷˘ ¿fl‰Îfi_ Â@› fi ⁄L›_. ÿÁı¿ ËΩfl ’ÎfiÎ_ ¤flΛ ±ıÀ·˘ Ïfl’˘ÀÛ Á_’ÒHν flÌ÷ı ‹ı≥fi¡ı‹ ±Î Ï¿VÁ˘ ±ı‰˘ »ı ¿ı …ı‹Î_ ÏfiWHÎÎ÷˘fiı …^fiÎ_-fi‰Î_ ⁄ı› ¿QM›ÒÀflfiÌ ‹ıBfiıÏÀ¿ Àı’ ’fl ±_Ï¿÷ ◊›˘ Ë÷˘. ÿflı¿ ÂËıflfiÌ ¿QM›ÒÀfl˘fiÌ ±_÷√˝÷ ¿Î›˝’˛HÎÎÏ·¿Îfi˘ A›Î· ˢ‰Îfiı ·Ì‘ı CÎH΢ ‰V÷Ì, jÎÌ-’vÊ˘fiÌ ÷◊Î ⁄΂¿˘fiÌ ‰›, ±Î‰¿fi_ ‘˘flHÎ, ¬fl˘ ÕıÀÎ ÷ı±˘ ‹ıBfiıÏÀ¿ Àı’ ’fl◊Ì ËÎÕÛ ÏÕV¿ ’fl ·Î‰‰Î‹Î_ Ï⁄‹ÎflÌfiÎ ’˛¿Îfl˘, √˛ıF›±ıÀ˘fiÌ Á_A›Î, …L‹fi_ ÷◊Î ‹flHÎfi_ ¿ÎÏ‹›Î⁄ flèÎÎ. 1960 ◊Ì 1990 Á‘Ìfi˘ √΂˘ ⁄Ë ·Î_⁄˘ ’˛‹ÎHÎ ‰√ıflıfiı ·√÷˘ ¤fl’Òfl ÕıÀÎ ÁıÓ¿Õ˘ ‹ÌÀfl ·Î_⁄Ì Àı’ ’fl fi ¿Ëı‰Î›, ‹ÎÀı ⁄Lfiı ±flÁÎfiÌ Àı@fi˘·˘Ï… ±_√ıfiÌ ΩHοÎflÌ fi˘Ó‘Ì ·ı‰Î›˘ Ë÷˘. 1975 fiÌ ±ÎÁ’ÎÁ ÕıV¿ À˘’ ¿QM›ÒÀfl˘fi_ ÷ı‹fiı ¿Î‹ ·Î√Ì. ’fl_÷ …^fiÌ ±fiı fi‰Ì Àı@fi˘·˘Ï…±˘ ‰E«ıfi˘ ŒÎÁ·˘ hÎÌÁfiı ⁄ÿ·ı Á˘ ‰Ê˝fi˘ ˢ› ÷˘ ’Ïfl„V◊Ï÷ ¿ı‰Î ’˛¿ÎflfiÌ ÁΩ˝› ±ı ω«Îfl˘. ±Î ‹t˘ ÁΫı … ω«Îfl‰Î …ı‰˘ »ı, ¿ı‹ ¿ı ±‹ıÏfl¿ÎfiÌ ·Î›⁄˛flı Ì ±Î˜Œ ¿În√Á ı˛ µ’flÎ_÷ ¤Îfl÷, ¡ÎLÁ, Ï⁄˛Àfi, …‹˝fiÌ ‰√ıflı ÿı¢ ’˘÷ÎfiÎ_ fiıÂfi· ±Î¿Î˝≥T{ ¿Ëı‰Î÷Î_ ±ˆÏ÷ËÎÏÁ¿ ÿV÷ΉıΩıfiı ÷ı ‹ … √˛ _ ◊ ˘fiı ÏÕÏ…À· V‰w’ ±Î’Ì flèÎÎ »ı . ÷‰Îfl̬fiÌ ‹ÎÏË÷Ìfiı ÷ı±˘ ¿Î√‚ ’fl flά‰Î ‹Î√÷Î fi◊Ì. ¿Î√‚fiÌ ⁄fiΉÀ‹Î_ ‰’flÎ÷_ ±ıS›Ï‹Ïfi›‹ ÁMÀıQ⁄fl 2006 á ÁŒÎflÌ á
29
L0Lh8,f >Ltfcf;fgf]+ effLjf
ÁSŒıÀ ·Î_⁄ı √΂ı ÁSŒuÏfl¿ ±ıÏÁÕ‹Î_ Œıfl‰Î› »ı, …ı √‹ı ÷ıÀ·Î ΩÕÎ ¿Î√‚fiı ⁄flÕ ¿flÌ ‹Ò¿ı »ı. (±‹ıÏfl¿ÎfiÌ ·Î›⁄˛ıflÌ ±Î˜Œ ¿În√˛ıÁ ÿfl ‰Êı˝ 70,000 ’V÷¿˘fiı brittle/⁄flÕfiÌ ¿ıÀı√flÌ‹Î_ ‰√a¿Ú÷ ¿flı »ı.) ±ÎfiÌ Á΋ı CD-ROM …ı‰_ ÏÕÏ…À· ‹ÎK›‹ ‘Îfl˘ ¿ı ¿Î√‚fiÎ ÏËÁÎ⁄ı CÎb_ ·Î_⁄_ À@›_, ÷˘ ’HÎ ‰Ê˘˝ ’»ÌfiÌ ‹Îfi‰Ω÷ ÷ıfiÎ ’fl ±_Ï¿÷ ◊›ı·_ ·¬ÎHÎ µ¿ı·‰Î‹Î_ ÁŒ‚ ◊Λ ±ı‰Ì Á_¤Î‰fiÎ ¿ıÀ·Ì ?
¿⁄ÎÀ …ı‰ÕÎ ¿ÿfiÎ …^fi‰ÎHÎÌ ¿QM›ÒÀfl˘ ÕıÀÎfi_ flı¿˘ÏÕÙ√ ‹ıBfiıÏÀ¿ Àı’ ’fl ¿fl÷Î Ë÷Î. ±Î…ı ±Î‰Î_ ¿QM›ÒÀfl˘fi˘ ÷ı‹… Àı’fi˘ ‰’flΠ…√÷‹Î_ @›Î_› ◊÷˘ fi◊Ì.
±ı¿ Ï¿VÁ˘ …flÎ ¿S’Ì …\±˘. ÿÏfi›ÎfiÌ ‰÷˝‹Îfi ÷‰Îfl̬fiı ±Î·ı¬÷Ì Á’fl @‰Î˜Ï·ÀÌfiÌ (±fiı fiıÂfi· ±Î¿Î˝≥T{fiÎ ‰Î˜SÀ‹Î_ ¿Î‚∞’Ò‰˝¿ …‚‰Î›ı·Ì) CD-ROM ‰Ê˘˝ ’»Ì ¤Îω ’ıœÌfiÎ ËÎ◊‹Î_ ±Î‰ı »ı. ±Î ÏÕV¿ …ıfiı ‹‚ı ±ı T›„@÷fiı ¿ıÀ¿ıÀ·Ì Á‹V›Î±˘ ‹Ò_{‰Ì fiάı ÷ıfi˘ ±_ÿÎ… ‹ı‚‰÷Î ’Ëı·Î_ ÏÕÏ…À· VÀ˘flı…fiÌ ¿fl΋÷ ’fl ◊˘Õ˘¿ º„WÀ’Î÷ ¿fḻı. ‹ıBfiıÏÀ¿ Àı’, ËÎÕÛ ÏÕV¿ ¿ı ’»Ì CD-ROM …ı‰Î ‹ÎK›‹ ’fl ÏÕÏ…À· VÀ˘flı… Ëo‹ıÂÎ 1 ÷◊Î 0 fiÎ ¶Ì±_¿˘‹Î_ ◊Λ »ı. ÿflı¿ ±_¿fiı Ï⁄À ¿Ëı »ı. ±ı¿ ’»Ì ±ı¿ Ï⁄Àfi_ flı¿˘ÏÕ*√ Á‚_√ ◊÷_ flËı »ı--±ıÀ·ı ¿ı ⁄ı ÂOÿ˘ ‰E«ı ˢ› ±ı‰Ì …B›Î ÷ı‹Î_ »^À÷Ì fi◊Ì. ’ÒHÎ˝Ï‰fl΋ ¿ı ±S’ωfl΋ …ı‰_ ’HÎ ¿Â_ fiÏË. ±Î flÌ÷ı ÷˘flHÎfiÎ ‹HοÎfiÌ …ı‹ ±Õ˘±Õ √˘Ã‰Î›ı·Î Ï⁄ÀfiÌ ·_√Îflfiı
30 á ÁŒÎflÌ á ÁMÀıQ⁄fl 2006
ÏfiWHÎÎ÷˘ Ï⁄À VÀˇÌ‹ ¿Ëı »ı. (µÿÎËflHÎ — 0111110000... ±ı Ï⁄À VÀˇÌ‹ »ı.) Ï⁄À VÀˇÌ‹fiı 0 ÷◊Î 1 fiÎ ÏÕÏ…À· V‰w’ı µ¿ı·‰Î ‹ÎÀı ¿QM›ÒÀfl‹Î_ ÷ıfiı ±fiw’ Á˘N˚À‰ıfl ’˛˘√˛Î‹ ˢ‰˘ …wflÌ »ı, ’fl_÷ ÿΛ¿Î±˘ ’»ÌfiÎ ¿QM›ÒÀfl‹Î_ ±ı ’˛˘√˛Î‹ ¿fl÷Î_ …\ÿÌ ±ÎT≤ÏkÎfi˘ Á˘N˚À‰ıfl ’˛˘√˛Î‹ ˢ› ÷˘ ‹˘Àı ¤Î√ı Ï⁄À VÀˇÌ‹ ‰_«Î› … fiÏË. Á‹∞ ·˘ ¿ı ±Ï¤‹L›fiÎ ’Ëı·Î … ¿˘Ãı ‹Î‹·˘ ±À¿Ì √›˘. Áÿ˚fiÁÌ⁄ı ±ËŸ ‹Î‹·˘ fi ±À¿ı ÷˘ ’HÎ I›Îfl ’»Ìfi˘ ⁄ÌΩı ¿˘Ã˘ ±˘»˘ …ÏÀ· fi◊Ì, ¿ı‹ ¿ı Ï⁄À VÀˇÌ‹fi_ Á‚_√ ÷˘flÏHΛ_ ËV÷√÷ ¿fl‰_ ±fiı ÷ı‹Î_ flËı·˘ ±◊˝ ÷Îfl‰‰˘ ±ı ⁄Lfiı …\ÿÌ ⁄Î⁄÷˘ »ı. µ’fl Ωı›_ ÷ı‹ Ï⁄À VÀˇÌ‹‹Î_ ‹ÎhÎ 1 ÷◊Î 0 ±ı‰Î ÏÕÏ…À ›Îfiı Ï⁄À »ı, …ı±˘ ±ı¿·ÿ˘¿· flÌ÷ı ¿Â˘ ‹÷·⁄ ‘flΉ÷Î fi◊Ì. √…flÎ÷Ì ¿ı ±_√˛ı∞ ‹Ò‚ÎZÎfl˘ …ı‹ ÏfiÏç÷ Á‹ÒË‹Î_ √˘Ã‰Î›Î ’»Ì «˘yÁ ±◊˝ ‘ÎflHÎ ¿flı ÷ı‹ ±‹¿ Ï⁄Àfi_ …^◊ ±ıÀ·ı ¿ı ⁄Î≥À fl«Î› I›Îflı … ÷ıfi˘ …ı ÷ı ±◊˝ fiÌ¿‚ı »ı. µÿÎËflHÎ ÷flÌ¿ı 10111011 ±ı flÌ÷ı ±ÎÃfiÎ …^◊‹Î_ (⁄Î≥À‹Î_) √˘Ã‰Î÷Î Ï⁄À 187 fi˘ ±Î_¿Õ˘ ÁÒ«‰ı »ı. ±ËŸ Á‹V›Î ±ı »ı ¿ı ¿QM›ÒÀflfiÎ ⁄‘Î ’˛˘√˛Î‹˘±ı byte fl«‰Î ‹ÎÀı 8-bit fi_ ‘˘flHÎ ±’fiÎT›_ fi◊Ì. ¤Ò÷¿Î‚‹Î_ ⁄fiı·Î ‰ÕÛ ’˛˘ÁıÏÁ_√ …ı‰Î ¿ıÀ·Î¿ ’˛˘√˛Î‹˘‹Î_ ÿflı¿ ⁄Î≥À 8 fiı ⁄ÿ·ı 7 Ï⁄Àfi˘ »ı. ’˛˘√˛Î‹ ±fiÁÎfl ‘˘flHÎ ⁄ÿ·Î÷_ ˢ› ÷˘ ±Î…◊Ì ‰Ê˘˝ ⁄Îÿ ±ˆÏ÷ËÎÏÁ¿ fi˘Ó‘˘fiÌ CD-ROM µ¿ı·‰Îfi˘ ’˛›ÎÁ ¿flfiÎfl T›„@÷fiÎ ¿QM›ÒÀflfiı ¬⁄fl ÂÌ flÌ÷ı ’Õı ¿ı ‹ÎÏË÷Ì ‰Î_«‰Î ‹ÎÀı Á‚_√ Ï⁄À VÀˇÌ‹fiÎ_ ’÷Ì¿Î_ ÷ıHÎı 7-bit fiÎ ‘˘flHÎı ’ÎÕ‰Î_ ¿ı 8-bit fiÎ ‘˘flHÎı ? ±Î ΩHοÎflÌ ‹ÎÀı key/«Î‰Ì …wflÌ »ı. ÿflı¿ ’˛˘√˛Î‹ Ï⁄À VÀˇÌ‹fiÌ Âw±Î÷‹Î_ … ±ı‰Ì key ·¬Ì fiάı »ı; ±ıÀ·ı ¿ı ¿ıÀ·Î Ï⁄Àfi˘ ±ı¿ ⁄Î≥À √HΉ˘ ÷ı …HÎÎ‰Ì ÿı »ı. ’fl_÷ ¿Ì ’˘÷ı ⁄Î≥ÀfiÎ V‰w’fiÌ Ë˘› ÷ıfi_ Â_ ? …\ÿÌ flÌ÷ı ¿Ë˘ ÷˘ ’˛ffi ±ı »ı ¿ı Ï⁄ÀfiÎ {Ò‹¬Î ±_√ı Œ˘Õ ’ÎÕ÷Ì ¬ÿ ¿Ìfi˘ ÏÁ_ √ · ⁄Î≥À ¿ı À ·Î Ï⁄À ‰Õı ⁄L›˘ ? ±ˆ Ï ÷ËÎÏÁ¿ ‹ÎÏË÷Ì‰Î‚Ì CD-ROM ‰Î_«‰Îfi˘ ’˛›ÎÁ ¿flfiÎfl ‰Ê˘˝ ’»ÌfiÎ ¿QM›ÒÀflfiı ‹Ò_{‰HÎ ÂÌ ‰Î÷ı ◊Λ ÷ı fiÌ«ıfiÎ ¿˘Ã΋Î_ …\±˘. Ï⁄À VÀˇÌ‹fiÎ ’˛Îfl_Ϥ¿ (⁄ΘSÕ ÀÎ≥’‹Î_ ⁄÷Ήı·Î) «Îfl ±_¿˘ 0111 ¿Ì ÷flÌ¿ı ‰’flΛΠ»ı. ÏÕÏ…À· ¤ÎÊ΋Î_ 0111 = 7, ±ıÀ·ı ¿QM›ÒÀfl ‹ÎÀı Á_¿ı÷ ±ı ◊›˘ ¿ı ÷ıHÎı Ï⁄À
L0Lh8,f >Ltfcf;fgf]+ effLjf
VÀˇÌ‹fi_ ·¬ÎHÎ ÁÎ÷-ÁÎ÷ ±_¿˘fiÎ …^◊‹Î_ ‰Î_«‰Îfi_ »ı. ·¬ÎHÎ 21 √HÎΛ, ÷˘ ±ÎV¿Ì ¿Ëı‰Î÷Î ÏÕÏ…À· ΩıÕHÎÌ¿˘Â ‹…⁄ ÷˘ … ±_√˛ı∞fiÎ «˘yÁ ±ZÎfl˘‹Î_, ±Î_¿Õ΋Î_ ¿ı ±Î¿ÚÏ÷‹Î_ ÷ı ¶Ì±_¿Ì ÏŒ√fl ±_√˛ı∞ ‹Ò‚ÎZÎfl U ÁÒ«‰ı ». √˛ÎÏŒ¿‹Î_ w’Î_÷fl ’Î‹Ì Â¿ı ÷ı‹ »ı. ’fl_÷ ¿Ì ’˘÷ı 4 Ï⁄ÀfiÌ »ı ¿ı 5 ⁄÷ÎT›Î ’˛‹ÎHÎı Q›Ï{¿fiÎ ±‹¿ ÀΘfifiÌ ÏÕÏ…À· ±ÎT≤ÏkÎ ±√fl ÷˘ 6 Ï⁄ÀfiÌ ±ı … ¿QM›ÒÀflfiı ÷˘ ¬⁄fl fi◊Ì. ‹Îfi˘ ¿ı ’HÎ ±ı … ÏŒ√fl »ı. ⁄Ì∞ ÷flŒ 1.3125 fiÌ ±’ÒHÎÎ*¿ ÷ıHÎı ¿Ìfiı 5 Ï⁄ÀfiÌ √HÎÌ ·Ì‘Ì, ÷˘ ÷ıfiÎ ÏËÁÎ⁄ı fl«Î÷˘ Á_A›Î ÷ıfiÎ ¶ÎflÎ T›@÷ ◊Λ »ı. ‘Îfl˘ ¿ı CD-ROM ‹Î_ Âw±Î÷fiÎ ’Î_« ±_¿˘fi˘ ⁄Î≥À ˉı 01111 ±ı ’˛¿Îflfi˘ ⁄fiı. Œ˘À˘√˛ÎŒ »ı, ÷˘ ±ı ÷Á‰Ìfl fl«÷Î_ ÁÒZ‹ À’¿Î_fiÌ ‹ÎÏË÷Ì ÏÕÏ…À· ’©Ï÷fiÎ ±ı ⁄Î≥ÀfiÌ ‰ıS›Ò ±Î’HÎÌ ÿÂÎ_ ’©Ï÷ ’HÎ 00010101 ÷flÌ¿ı … VÀ˘fl ◊›ı·Ì »ı. (‹ÎÏË÷Ì‹Î_ 0 »ı ‹…⁄ 15 »ı, ‹ÎÀı ¿QM›ÒÀfl Ï⁄À VÀˇÌ‹fiÎ ÿflı¿ ⁄Î≥Àfiı 15-bit fi˘ √HÎÌ ±ı ‹…⁄ ‰Î_«‰Îfi˘ ’˛›ÎÁ ¿flı »ı. V‰Î¤Îω¿ flÌ÷ı ’˛›ÎÁ Œ˘√À fỉÕı »ı. ¿Â_ … ‰_«Î÷_ fi◊Ì. ±Î Á‹V›Îfi˘ µ¿ı· ¿Îœ‰ÎfiÌ ±ı¿‹ÎhÎ flÌ÷ ˢ› ÷˘ ±ı ¿ı ’˛Îfl_Ϥ¿ ¿Ì ‹ÎÀı ¿ıÀ·Î Ï⁄À ‰’flΛΠ»ı ÷ıfi˘ ’HÎ µS·ı¬ Ï⁄À VÀˇÌ‹‹Î_ ÁÎ◊˘ÁÎ◊ ¿flÌ ÿ˘. ’fl_÷ ±ı‹ ¿fl‰Î‹Î_› ¤·Ì‰Îfl ‰‚ı ÷ı‹ fi◊Ì. µS·ı¬ ’HÎ »ı‰Àı ÷˘ ÏÕÏ…À· 0 ÷◊Î 1 ‹Î_ ¿fl‰˘ flè΢. ¿Ì «Îfl Ï⁄ÀfiÌ (0111) »ı ±ı‹ ⁄÷Ή‰Î ‹ÎÀı ’˛Îfl_¤‹Î_ 4 = 0100 ·¬‰ÎfiÎ ◊Λ, ’fl_÷ ¿QM›ÒÀfl fl¬ı ÷ı ⁄Lfiı ±Î_¿ÕÎfiı ¤ı√Î ¿flÌ 01000111 ÷flÌ¿ı 8-bit ‹Î_ ‰Î_«ı ÷˘ ÷ıfi_ ±◊˝CÎÀfi ±ı ◊Λ ¿ı Ï⁄À VÀˇÌ‹‹Î_ ÿflı¿ ⁄Î≥À 01000111 1994fiÎ ‰WνfiÎ ⁄ıL¿ VÀıÀ‹ıLÀfi˘ ÏÕÏ…À· ÕıÀÎ ’˛ÎM÷ ◊›Î ’»Ì ¿QM›ÒÀfl ÷ıfiı «˘yÁ ·›‹Î_ Ωı √˘Ã‰Ì fi ¿ı ÷˘ ΩıfiÎflfiı ⁄‘_ ¤ƒ_¤ƒÌ …HÎΛ »ı. = 71 Ï⁄Àfi˘ »ı--…ı Â@› fi◊Ì. Ï⁄À VÀˇÌ‹fi˘ I›Î_ À’¿<_ fl«Î÷_ fi◊Ì. À’¿Î …ı‰Õ˘ ¤Î√ ¿˘fl˘ »^ÀÌ Ω› »ı, ÕıÀÎ Áfl‰Î‚ı ¿QM›ÒÀfl ‹ÎÀı ÁÌ·⁄_‘ flËı »ı. ±Î ÿW«øfiı CÎÕ̤fl ¤Ò·Ì Ω‰ ±fiı Ï⁄À VÀˇÌ‹fiÎ ⁄Î≥ÀfiÌ F›Îflı 1 fi˘ Ï⁄À »ı I›Î_ ¿QM›ÒÀflı À’¿<_ µ’ÁΉ‰_ flèÎ_.) Á_A›Î ¿QM›ÒÀflfiÌ ΩH΋Î_ ±Î‰Ì «Ò¿Ì »ı ±ı‹ ‘ÎflÌ ±ı¿ ≥·ı@Àˇ˘Ïfi¿ Áfl¿ÌÀ‹Î_ ‰‚Ì 00010101 fi˘ ±◊˝ …\ÿ˘ »ı. 1 Õ√·_ ±Î√‚ «Î·˘. Á‹Ωı ¿ı ±ˆÏ÷ËÎÏÁ¿ ⁄fiΉ˘fiı ±Î·ı¬÷Ì ÷◊Î 0 ÷ı‹Î_ ±fiø‹ı ËÎ ±fiı fiÎ ÿÂν‰ı »ı. ωz÷ ’˛‰ÎË ‰Ëı CD-ROM fi˘ ÕıÀÎ 7-bit fi˘ fiÏË, ’HÎ 8-bit fi˘ »ı; ±◊ν÷˚ I›Îflı 1 fi˘Ó‘Λ »ı ±fiı fi ‰Ëı I›Îflı 0 ÿ…˝ ◊Λ »ı. ÿflı¿ ⁄Î≥À‹Î_ 0 ±fiı 1 …ı‰Î ±Îà ¶Ì±_¿˘ »ı. ±Î ΩHοÎflÌ ±ı¿ … ÏÕÏ…À· Á_A›ÎfiÎ ±ËŸ » …\ÿÎ ±◊˘˝ fiÌ¿Y›Î. ‹Y›Î ’»Ì ¿QM›ÒÀfl ‹ÎÀı ⁄οÌfi_ ¿Î‹ Áfl‚ ⁄fiı ¬w_ ? ±Î‹Î_◊Ì ¿›˘ ±◊˝ ÷Îfl‰‰˘ ±ı ¿QM›ÒÀfl ‹ÎÀı ’˛ffi »ı, ¿ÎflHÎ ’˘ÏÁ⁄· fi◊Ì. ±ı¿·ÿ˘¿· Ï⁄À …ı‹ ±◊˝ËÌfi »ı ÷ı‹ ±ı¿·˘ ¿ı Ï⁄À VÀˇÌ‹ ÏÁ‰Î› ⁄Ì∞ ¿ÂÌ ‹ÎÏË÷Ì ÷ıfiÌ ’ÎÁı fi◊Ì. ⁄Î≥À ËÎ◊ ·ÎB›Îfi˘ ’HÎ ¿Â˘ ±◊˝ Áfl÷˘ fi◊Ì--±fiı ÷ı ÏÕÏ…À· ±Î_¿Õ˘ 00010101 ÿÂÎ_ ’©Ï÷fiÎ 21 fi˘ ±fiı ÷ıfiÎ …ı‰Î ⁄ÌΩ ±Î_¿ÕÎ ⁄Ì∞ ÿÂÎ_ Á_A›ÎfiÎ ’›Î˝› ˢ‰Îfi_ ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿ı ÿflı¿ ⁄Î≥ÀfiÎ CÎHÎÎ ⁄‘Î ±◊˘˝ fiÌ¿‚ı »ı. µÿÎËflHÎ ‹ÎÀı fiÌ«ıfi_ √˛ÎÏŒ¿ …\±˘. ‰Ê˘˝ ’»ÌfiÎ ¿QM›ÒÀflı Á«˘À ±fi‹Îfi ¿QM›ÒÀflı ‹Îfi˘ ¿ı ¿flÌ fiÎA›_. ±◊˝’ÒHν ÕıÀÎ ‰Ê˘˝ ’Ëı·Î_fiÌ CD-ROM ‹Î_ Ï⁄À VÀˇÌ‹fi˘ 00010101 ±ı‰˘ I›Îfl ’»Ì ËÎ◊‹Î_ ±Î‰ı ¬fl˘ ? Â@›÷Î fi◊Ì. ±Ï¤‹L›fi˘ ⁄Î≥À ÁŒ‚÷Î’Ò‰˝¿ ‰Î_E›˘ »ı, ’HÎ ÷ıfi_ ±◊˝CÎÀfi Â_ ¿fl‰_ ÷ı ÷ı ¿˘Ã˘ ’HÎ ±¤ız flËı, ¿ı‹ ¿ı Ï⁄À VÀˇÌ‹ ÷ˆ›Îfl ¿fl‰Î ‹ÎÀı ¿QM›ÒÀfl ‹ÎÀı ’˛ffi »ı. ÿÂÎ_ ’©Ï÷ ‹…⁄ 00010101 = ‰Ê˘˝ ’Ëı·Î_ ¿›_ Œ˘‹ı˝À ‰’flΛ_ ÷ı ¿QM›ÒÀflfiı ¬⁄fl fi◊Ì. ±Î ‹tÎfi˘ ºWÀÎ_÷ ÁÏË÷ A›Î· ±Î’÷˘ µ’flfi˘ ¿˘Ã˘ …\±˘. Ï⁄À VÀˇÌ‹fi_ ÷˘flÏHΛ_ ±ı‹Î_ ⁄÷ÎT›_ fi◊Ì, ’fl_÷ w’Î_÷fl ’»Ì ÷flÌ fiÌ¿‚ı·Î ÿÂÎ_ ’©Ï÷fiÎ ±Î_¿ÕÎfiÌ ·_√Îfl ’Òflı’ÒflÌ ÿı¬ÎÕÌ »ı. Ï⁄À VÀˇÌ‹fiÌ ‹ÎŒ¿ ±ı ÁMÀıQ⁄fl 2006 á ÁŒÎflÌ á
31
L0Lh8,f >Ltfcf;fgf]+ effLjf
¿Λ, ’HÎ ±ı‹ ¿fl‰Î‹Î_ ÿfl ‰¬÷ı ¿ıÀ·˘¿ ÕıÀÎ “¿flMÀ” ◊‰Îfi_ ±ıÀ·ı ¿ı fiΠ’΋‰Îfi_ Ωı¬‹ flËı »ı. (Âw±Î÷‹Î_ …ıfi_ ºWÀÎ_÷ ÀÎ_@›_ ÷ı ±‹ıÏfl¿Îfi_ ‰V÷Ì√HÎ÷flÌ ¬Î÷_ ’HÎ 1960 fiÌ ÁηfiÎ ÕıÀÎfiı fi‰Î Œ˘‹ı˝À‹Î_ ’Òflı’Òfl˘ œÎ‚Ì Â@›_ fiÏË.) ±ı¿ Á‹V›Î CD-ROM …ı‰Î_ flı¿˘ÏÕ*√ ‹ÎK›‹˘fiÌ ±Î‰flÿÎfiı ·√÷Ì ’HÎ »ı. ¤ı…flÏË÷ ‰Î÷ΉflH΋Î_ ÃoÕÎ ÷Î’‹Îfiı Ω‚‰ı·Ì CD-ROM ·√¤√ ÿ˘œÁ˘-⁄VÁ˘ ‰Ê˝ À¿ı, ’fl_÷ ÷ıfiı ‰¬÷˘‰¬÷ ±Î˜’flıÀ ¿fl÷Î flˢ ÷˘ ÷ıfiÎ ’flfi_ ÏÕÏ…À· flı¿˘ÏÕ*√ ÿÁ ‰Ê˝ ¿fl÷Î_ ‰‘ …‚‰Î› fiÏË. ±ı … flÌ÷ı ‹ıBfiıÏÀ¿ ÏÕV¿ ’fl ±_Ï¿÷ ◊›ı · Ì ‹ÎÏË÷ÌfiÌ Áflı fl Π±Î‰flÿÎ ’Î_«ı¿ ‰Ê˝ ¿fl÷Î_ ‰‘ √HΉ΋Î_ ±Î‰÷Ì fi◊Ì. ‹ÎÏË÷Ì‹Î_ I›Îfl ’»Ì ±ı¿Îÿ √Î⁄Õ<_ ±«Ò¿ ’ÕÌ Ω› »ı. ¤Îfl÷fiÎ V‰Î÷_h›Á_√˛Î‹fiÌ ±ˆ Ï ÷ËÎÏÁ¿ ¿◊΋Î_ …Ï·›Î_ ‰ ηΠ⁄Î√ ’Ò fl ÷ _ ¿ı …‹˝fi ÷‰Îfl̬‹Î_ ÏËÀ·flfiÎ ÂÎÁfi ’Òfl÷_ ÏÕÏ…À· √Î⁄Õ<_ flËÌ Ω› ±ı‰Ì „V◊Ï÷ …flÎ ¿S’Ì …\±˘. ¤Ï‰W›‹Î_ ±Î‰Î fi‰Ì Àı@fi˘·˘Ï…fi_ ±Î√‹fi …^fi‰ÎHÎÌ Á˘N˚À‰ıfl ’˛˘√˛Î‹˘fiı ‰Ì.±Îfl.±ıÁ. ±’Ήı ÷ı‹… ±Î√·Ì ’ıœÌfiÎ ¿QM›ÒÀfl˘fiı CÎHÎÎ Ï¿VÁÎ fi˘Ó‘ΉÎfiÎ »ı, ¿ı‹ ¤_√Îfl‰ÎÕı ‹˘¿·Ì ±Î’ı I›Îflı ±Î…fi˘ ‰÷˝‹Îfi (¤Îω ’ıœÌ ‹ÎÀıfi˘ ±‹ÒS› ≥Ï÷ËÎÁ) ’HÎ ΩHÎı ¿ı ¤_√Îfl¤ı√˘ ◊≥ Ω› »ı. ¿ı ±Î‰÷Ì ¿Î· ‹ÎÀı ≥Ï÷ËÎÁ ‹ÎÀı ±fi΋÷ flάı. Áfl‰Î‚ı …ı ⁄ıL¿ VÀıÀ‹ıLÀ ÷ˆ›Îfl ◊Λ ÷ı ⁄fiÌ flËıfiÎfl ±Î…fiÌ ÷‰Îfl̬fi˘ 66Ñ ÕıÀÎ Ëη ’fl⁄Îw_ ÏÕÏ…À· V‰w’ ‘ÎflHÎ ¿flı »ı. ≥-⁄Ò¿ ¿Ëı‰Î÷Î_ ’V÷¿˘, ÏŒS‹˘, V‰Î¤Îω¿ flÌ÷ı ±◊˝’ÒHν ⁄fiı. ±·⁄kÎ, ¤Ï‰W›‹Î_ ±Î‰_ ¿Â_ … ⁄fi‰Îfi˘ Á_¤‰ fi◊Ì. ±˘fi·Î≥fi ‹ı√ıÏ{fi˘, ¿ı‹ıflÎfiÌ ÷Á‰Ìfl˘, Q›Ï{¿, ÿV÷ΉıΩı ≥LŒ‹ı˝Âfi Àı@fi˘·˘Ï… ‰‘ ’Õ÷Ì {Õ’Ì ŒÎ‚ ¤flÌ ÿfl ◊˘ÕÎ_ ‰√ıflı ⁄‘_ ÏÕÏ…À· ⁄fiÌ flèÎ_ »ı. ‹Îfi‰Ω÷ı ±I›Îfl Á‘Ì ‰Êı˝ ’˘÷Îfiı ±ÎµÀÕıÀıÕ ¿flÌ Ω› »ı. ËÎÕÛ‰ıfl ±fiı Á˘Œ˚À‰ıfl ±ı¿ÃÌ ¿flı·Ì 18Ñ ‹ÎÏË÷Ì ±Î…ı ¿Î√‚fi˘ ±‰÷Îfl ÷∞fiı ⁄Lfiı ÁflıflΠ’Î_« ‰Êı˝ ⁄ÿ·Î› »ı. ËÎÕÛ‰ıfl‹Î_ {Î{_ ’Ïfl‰÷˝fi ÏÕÏ…À· ⁄Ì⁄΋Î_ œ‚Ì «Ò¿Ì »ı ±fiı ÿfl ‰Êı˝ ÷ı V¿˘fl ‰‘÷˘ ±Î‰÷_ fi◊Ì. ωÂıÊ ‹˘À˘ ’˛ffi Á˘Œ˚À‰ıflfi˘ »ı. fi‰Î Ω› »ı. ≥LŒ‹ı˝Âfi Àı@fi˘·˘Ï…fiÌ º„WÀ±ı ËÎ≥-Àı¿ √HÎÎ÷Î Á˘Œ˚À‰ıflfiÎ ±Î√‹fi ’»Ì …^fiÎ Á˘Œ˚À‰ıflfiı »^|Ì ‹‚Ì Ω› ±ı ‹ÎÏË÷̤_ÕÎflfiÌ „V◊Ï÷ ‰Ê˘˝ ⁄Îÿ ÂÌ Ë˘› ÷ıfi˘ «˘Ó¿Î‰fiÎfl˘ I›Î_ Á‘Ì ÷˘ ÃÌ¿, ’fl_÷ …^fi˘ Á˘Œ˚À‰ıfl ‰Î’flÌfiı ±√ε …ı Á_¿ı÷ ◊˘ÕÎ ‰¬÷ ’Ëı·Î_ ±‹ıÏfl¿ÎfiÌ fi˘◊˝ ¿ıfl˘Ï·fiÎ flÎF›fiÌ ÕıÀÎ ±ıLÀˇÌ ¿flÌ Ë˘› ±ı @›Îflı¿ ·Î˜¿-±’‹Î_ ’ÒflΛ »ı. ÿÎ. ÷. ›Ïfi‰ÏÁ˝À̱ı ±ÎM›˘. ±ˆÏ÷ËÎÏÁ¿ ÿV÷ΉıΩı, ’V÷¿˘, 2003 fiÌ Áη‹Î_ ±Î‰ı·Î ‹Î≥ø˘Á˘Œ˚À ‰ÕÛ ÷◊Î ±ı@Áı· Œ˘À˘√˛ÎŒ˚Á ‰√ıflıfiı ÷ıHÎı 2,000 CD-ROM ’fl ÀˇÎLÁŒfl fi΋fiÎ ’˛˘√˛Î‹˘ 1997 ’Ëı·Î_fiÎ Á˘Œ˚À‰ıflfiÌ ŒÎ≥·˘ ¿ı ¿›Î*, ’HÎ ÷ı‹Î_fiÌ 400 ÏÕV¿ ˉı ±Î˜’flıÀ ◊Λ ±ı‰Ì „V◊Ï÷‹Î_ Õ˘@›‹ıLÀ (À>_¿‹Î_, ‹ÎÏË÷Ì) ‰Î_«Ì ¿÷Î fi◊Ì. ŒÎ≥· ¿ı fi◊Ì. CÎHÎÌ ‹ÎÏË÷Ì “⁄ÎW’̤‰fi” ’Î‹Ì «Ò¿Ì »ı. Õ˘@›‹ıLÀ ¬Ò·ı … fiÏË. ±Î ’Ïfl‰÷˝fi ‹ÎhÎ » ‰Ê˝‹Î_ ±Î‰Ì “⁄ÎW’̤‰fi” ‹ÎÏË÷Ìfi_ ◊›_ √HΉ_ ¿ı ≥Ï÷ËÎÁfi_ ? √›_, ÷˘ ±ı¿Îÿ Áˆ¿Î ’»Ì ÷˘ ±Î…fi˘ ¿›˘ ÕıÀÎ ±ı Á‹›fiÌ ≥Ï÷ËÎÁ‹Î_ … √Î⁄ÕÎ_ ’ÕuÎ_ ±ı‹ ‹Îfi‰_ flèÎ_, ¿ı‹ ¿ı ±Î…fiÌ ’ıœÌfiÎ ËÎ◊‹Î_ ±Î‰‰Îfi˘ ? ±Î…fiÎ Á˘Œ˚À‰ıfl 100 ‰Ê˝ ÷‰Îfl̬ ±Î‰÷Ì ¿Î·fiÌ ’ıœÌ ‹ÎÀı ≥Ï÷ËÎÁ »ı--±fiı ’»Ì Á«‰Î›Î ˢ› ±ı‰_ ¤ÎB›ı … ⁄fiı. …^fiÎ Á˘Œ˚À‰ıfl ’˛‹ÎHÎı Ïÿ‰Á˘Ïÿ‰Á ……˝Ïfl÷ ⁄fi÷Î ÷ıfiÎ ÏÕÏ…À· ’˘÷‹Î_ ·Î_⁄ı √΂ı VÀ˘fl ◊›ı·Î ÕıÀÎfiı fi‰Î Á˘Œ˚À‰ıflfiÎ Œ˘‹ı˝À‹Î_ ÀˇÎLÁŒfl ¿flÌ CÎHÎÎ_ ⁄‘Î_ √Î⁄ÕÎ_ ’Õ‰ÎfiÎ_ »ı.á ÏÁÏfl{ ’HÎ ·Î_⁄Ì »ı, »÷Î_ ±◊˝ ‰√flfiÌ ±ıÀ·Î ‹ÎÀı »ı ¿ı ±Î_¿ÕÎfiı ωω‘ ¿˘Ã΋Î_ ŒÎ‚‰Ì ›◊ÎV◊Îfiı √˘Ã‰‰Î …ı Á˘Œ˚À‰ıfl ’˛˘√˛Î‹ ‰Ê˘˝ ’Ëı·Î_ ‰’flΛ˘ ÷ı ‰Ê˘˝ ’»ÌfiÎ ±Î‘Ïfi¿ ¿QM›ÒÀfl ’ÎÁı fi◊Ì. ’ÏflHÎ΋ı ±Î_¿ÕÎfiÎ …‹ı·Îfiı ÷ı ›˘B› flÌ÷ı ‰√a¿Ú÷ ¿flÌ Â¿÷_ fi◊Ì. …^fiÎ ’˛˘√˛Î‹fiı ·Î√ ’ÕΛ ÷˘ Âw±Î÷fiÎ » ±_¿˘fiı ÷ı ‰Ê˝, ‹ÏËfiÎ ±fiı ÷Îfl̬‹Î_ Œıfl‰Ì fiάı, ±ı ’»ÌfiÎ «Îfl ±_¿˘ µ’ÎÕ ¬Î÷ı √›ı·Î «ı¿˘fiÎ fi_⁄fl˘ ‹ÎÀı ŒÎ‚‰ı, I›Îfl ⁄Îÿ ±Ï√›Îfl ±_¿˘ µ’ÎÕfiÌ ¿ı ÏÕ’˘Ï{ÀfiÌ fl¿‹ ‹ÎÀı ˢ› ±fiı »ıS·Î ±Ï√›Îfl ±_¿˘ ⁄ı·ıLÁfiÌ fl¿‹
32 á ÁŒÎflÌ á ÁMÀıQ⁄fl 2006
Lnufdafz jiff;f
5fUyjflgff rf]+afslif 1f[Tfgf[ 5ffzbfl J6tff+ Gjf+tf cf[sfif+Tff[ ’˛¿ÚÏkÎfiÎ ¬˘‚ı ’Î_√fl÷Î ¿ıÀ·Î¿ ‹fiW›ı÷fl ∞‰˘fiı ¿<ÿfl÷ı ¤Ò√˘‚fiÎ ¤˘Ï‹›Î ⁄fiÎT›Î »ı. ÏÿÂ΢‘fi ‹ÎÀı ˢ¿Î›_hÎfiÌ ÷ı‹fiı …wfl fi◊Ì, ¿ı‹ ¿ı ÷ı±˘ ¬ÿ ∞‰÷ÎΩ√÷Πˢ¿Î›_hÎ »ı ! ±Î‰Î_ ¿<ÿfl÷Ì Ë˘¿Î›_h΢ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ÏÿÂ΢‘fi ¿flı »ı ÷ıfiÌ flÁ’˛ÿ Á‹…^÷Ì ’˛V÷÷ ·ı¬‹Î_ ‰Î_«˘.
’˛Á_√ ±ı ‰¬÷fi˘ »ı ¿ı F›Îflı ±‹¿ ’˛ÎHÎÌ-’_¬Ì±˘
’λΠ÷ı±˘ ’˘÷ÎfiÌ ÁÒZ‹ ’Ò_»ÕÌfiı Ë·ıÁÎ ÷flÌ¿ı ‰Î’flÌ µkÎfl ⁄Î…\±ı …‰Î ·ÎB›Î. (fiÌ«ıfi˘ Œ˘À˘) O·ı¿‹flı ‹Î≥ø˘V¿˘’fi_ V◊Îfi ⁄ÿS›_, ’˛¿ÎÂfi˘ j΢÷ ⁄ÿS›˘ ±fiı I›Îfl ’»Ì w‹ ’HÎ ⁄ÿ·Ìfiı ’˛›˘√fi˘ Áfl_Ω‹ ⁄ÌΩ ±˘flÕ΋Î_ √˘ÃT›˘. ’ÏflHÎ΋ …ıfi_ ÷ı flèÎ_. ⁄˜@ÀÌÏfl±ÎfiÌ ‰÷˝c_¿ ’fl …ı‹fiÌ ±Áfl ’ÕÌ Â¿ı ±ı‰Ì ⁄‘Ì Â@›÷α˘ fiÎ⁄Òÿ ¿›Î˝ ’»Ì O·ı¿‹flı C΢ÕÎfiÌ fi΂ …ı‰_ ·˘Ë«_⁄¿ ÏÕÂfiÌ ±Õ˘±Õ («_⁄¿fiÎ ⁄ı› »ıÕÎ ÏÕÂfiı ±Õ¿ı·Î flËı ±ı flÌ÷ı) ‹Ò@›_. µkÎfl ÏÿÂÎ ⁄÷Ή÷Ì Ë˘¿Î›_hÎfiÌ ÁΘ› …ıfiÎ ÷flŒ ±Î¿Êν› ÷ı »ıÕÎ ÷flŒ ±ıÀ·ı ¿ı ·˘Ë«_⁄¿fiÎ ÿÏZÎHÎ ‘˛‰ ÷flŒ ÁΈ ⁄˜@ÀÌÏfl±Î ‰Y›Î. ·˘Ë«_⁄¿fiı ÏÕ Œfl÷ı ¬ÁıՉΠ»÷Î_ ŒflÌ ŒflÌfiı ±ı‹ … ⁄L›_. ˉı ‹÷·⁄ V’WÀ Ë÷˘. ±Î ¬ÎÁ Ω÷fiÎ ⁄˜@ÀÌÏfl±Î M≤J‰ÌfiÎ ¿<ÿfl÷Ì «_⁄¿Ì› ZÎıhÎfiı ’Îfl¬Ì ΩHÎ÷Î Ë÷Î ±fiı ÷ı
I‰«Î, «ZÎ, ¿Îfi, ∞¤ ±fiı fiο µ’flÎ_÷ 6ßÌ iÎÎfiı„Lƒ› ‘flΉ÷Πˢ‰ÎfiÌ ‹ÎL›÷Îfiı ωiÎÎfifi_ Ë∞ Á‹◊˝fi ‹Y›_ fi Ë÷_. ÿÁ¿˘ 1970 fi˘ Ë÷˘. ±‹ıÏfl¿ÎfiÌ L›Ò ËıQ’ÂΛfl ›Ïfi‰ÏÁ˝ÀÌfi˘ ∞‰Ï‰iÎÎfiÌ Ïfl«ÎÕÛ O·ı¿‹fl ’˛›˘√Â΂ÎfiÌ ÏÕÂfiÎ ’˛‰ÎËÌ‹Î_ ÷fl÷Î ⁄˜@ÀÌÏfl±Îfi_ ‹Î≥ø˘V¿˘’ ‰Õı ±‰·˘¿fi ¿fl÷˘ Ë÷˘. ⁄˜@ÀÌÏfl±Î fi‰Ì „V’ÏÁÁfiÎ Ë÷Î. ±√ε ¿ÿÌ Ωı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î fi Ë÷Î. Ïfl«ÎÕÛ O·ı¿‹flı ◊˘ÕÎ Ïÿ‰Á ’Ëı·Î_ L›Ò ËıQ’ÂΛflfiÎ ’Õ˘ÂÌ flÎF› ‹ıÁı«ÂıÀ˚Á‹Î_ ⁄_ Ï ‘›Îfl …‚Λfi _ ◊˘Õ< _ CÎb_ …ı ¤Î_ ¤ v ’ÎHÎÌ ⁄Λ˘·˘Ï…¿· M≤◊yflHÎ ‹ÎÀı ±ı¿Ã<_ ¿›* ÷ı‹Î_ ±ı ⁄˜ @ ÀÌÏfl±ÎfiÎ_ ⁄˜@ÀÌÏfl±ÎfiÌ @‰Ì¿-‹Î«˝ ‹Î≥ø˘V¿˘’fiÌ fi…flı — ⁄˜@ÀÌÏfl±Îfi_ ¿<ÿfl÷Ì Ë˘¿Î›_hÎ ÷ı‹fiı Ëo‹ıÂÎ µkÎfl ÷flŒ …‰Î ’˛ıflı »ı ÁıQ’·˘ ËÎ◊ ·ÎB›Î_ Ë÷Î_. ⁄˜ @ ÀÌÏfl±ÎfiÌ ‰÷˝ c _ ¿ K›Îfi ¬ı Ó « fiÎflÌ Ë÷Ì. Ïfl«ÎÕÛ O·ı ¿ ‹flı Ωı › _ ¿ı ⁄˜@ÀÌÏfl±Îfi_ …^◊ Ëo‹ıÂÎ_ À˘‚ı ‰‚Ìfiı ÏÕÂfiÌ µkÎfl ⁄Î…\±ı …‹Î ◊÷_ Ë÷_ ±fiı ’»Ì I›Î_ ÏÕÂfiÎ ÷Ï‚›ı ⁄ıÁÌ …÷_ Ë÷_. O·ı¿‹flı ÏÕÂfiı Œıfl‰Ì fiάÌ, ÷˘ ‰‚Ì ÁMÀıQ⁄fl 2006 á ÁŒÎflÌ á
33
Gjf+tf cf[sfif+Tff[
ZÎıhÎ ÷ı‹fiı ÏÿÂÎiÎÎfi ±Î’÷_ Ë÷._ M≤J‰ÌfiÎ «⁄ _ ¿I‰fiı ’Îfl¬‰Î ‹ÎÀı ⁄˜@ÀÌÏfl±ÎfiÎ ÁÒZ‹ ÂflÌfl‹Î_ ±Ï÷ ÁÒZ‹ ·˘Ë¿H΢ ’HΠˢ‰Î Ωı≥±ı. fiyÌ ‰Î÷ Ë÷Ì. ±ı¿ flËV› ¬ÒS›_ I›Î_ ⁄ÌΩı ’˛ffi ΩB›˘ — ⁄˜@ÀÌÏfl±Î …ı‰Î fiΫÌ{ ∞‰ı {Ì·fiÎ ⁄_Ï‘›Îfl ’ÎHÎÌ‹Î_ ±ı‰˘ ÷ı ¿›˘ ·Î_⁄˘ ’˛‰ÎÁ ¬ıÕÌ fiά‰Îfi˘ ˢ› ¿ı ¿<ÿfl÷ı ÷ıfiı ˢ¿Î›_hÎfiÌ Á√‰Õ ±Î’‰Îfi_ …wflÌ ‹ÎL›_ ? ±Î Á√‰Õ ⁄Ë Ï‰ÏÂWÀ √HÎΛ, ±ıÀ·ı ⁄˜@ÀÌÏfl±Îfi_ ¬ÿ ±„V÷I‰ Ωı M≤J‰ÌfiÎ «⁄ _ ¿I‰ ÁÎ◊ı √Îœ flÌ÷ı Á_¿‚Λı·_ fi ˢ› ÷˘ «_⁄¿Ì› ZÎıhÎ ’fl¬‰Îfi˘ √HÎ ÷ıfi΋Î_ ¬Ì·ı fiÏË. ÿı¬Ì÷_ »ı ¿ı ÷ıfi_ ±„V÷I‰ M≤J‰ÌfiÎ ±_÷ÏflZ΋Î_ ⁄‘Ì ÏÿÂ΋Î_ Œı·Î÷_ M≤J‰Ìfi_ «_⁄¿Ì› ZÎıhÎ ÷ıfiÎ µkÎfl-ÿÏZÎHÎ »ıÕı “Ï…±˘‹ıBfiıÏÀ¿ ŒÌSÕ” ’fl Ïfi¤˝fl ˢ‰_ Ωı≥±ı. {˘¿ ·ı »ı, ‹ÎÀı I›Î_ ±ºU› “ÏÕQ’·” fl«Î› »ı ±Î…ı ’˛¿Î‹Î_ ±Î‰ı·Ì ‰V÷„V◊Ï÷ ±Î‹ »ı — ±Î ¬ÎÁ ’»Ì ‘flÌ ’fl ÷ıfi˘ µkÎfl »ıÕ˘ 700 fiÎ ¬ÒHÎı fi‹Ì ’Õ÷˘ ‰ıflΛÀÌfiÎ ⁄˜@ÀÌÏfl±Î ÷ı‹fiÎ ÂflÌfl‹Î_ 0.000005 ‹Ì·Ì‹ÌÀfl ·Î_⁄Î ‰ÌÁı¿ …ıÀ·Î «_⁄¿Ì› ·˘Ë¿H΢ ‘flΉı »ı. Ë÷˘. ±Î ÷̉˛ {˘¿fi_ ¿ÎflHÎ fi˘‹˝fifiÌ Á‹…‹Î_ fi ±ÎT›_ ÿflı¿ ·˘Ë¿HÎfiı µkÎfl ÷◊Î ÿÏZÎHÎ ±ı‹ ⁄ı ‘˛‰˘ »ı, …ı‹fiÎ ÷ı‹ ⁄ÌΩ Á_¢‘¿˘ ’HÎ ±ı flËV›fi˘ Œ˘Õ ’ÎÕÌ Â@›Î fiÏË. ‰Õı ÷ı±˘ ’˘÷ÎfiÎ ÂflÌflfiı M≤J‰ÌfiÎ «_⁄¿Ì› ZÎıhÎfiÌ Á‹ÎL÷fl ⁄ı ÿÁ¿Î ’»Ì 1600 ‹Î_ flÎHÎÌ ±ıÏ·{Î⁄ı◊ 1·ÌfiÎ ÷⁄Ì⁄ flάı »ı. ±Î Áω‘Î ‰Õı ÷ı±˘ ±Î√‚fiÌ ¿ı ’λ‚fiÌ ÏÿÂΠωϷ›‹ Ï√S⁄Àı˝ M≤J‰ÌfiÎ «_⁄¿I‰fi˘ ±P›ÎÁ ¿›˘˝ I›Îflı fiyÌ ¿fl÷Î fi◊Ì, ’HÎ fiÌ«ıfiÌ ÏÿÂΠ¢‘Ì ¿Îœı »ı--±ıÀ·Î ΩHΉΠ‹Y›_ ¿ı √˘‚οÎfl M≤J‰Ìfiı ±Î‰flÌ ·ı÷_ ÷ıfi_ «_⁄¿Ì› ‹ÎÀı ¿ı ±ı ÷flŒ …‰Î‹Î_ ÷ı‹fi_ ±„V÷I‰ …‚‰Î› »ı. ⁄_Ï‘›Îfl ZÎıhÎ ’˘÷ı ÁΉ √˘‚οÎfl fi Ë÷_. ωʉT≤kÎ fi∞¿ M≤J‰Ìfiı {Ì·‹Î_ ⁄˜@ÀÌÏfl±Îfiı ‹ÎŒ¿ ±Î‰÷_ ’›Î˝‰flHÎ ¿Îÿ‰›@÷ ·√¤√ Á‹ÎL÷fl flËı÷Ì «_⁄¿Ì› flı¬Î±˘ µkÎfl ÷◊Î ÿÏZÎHÎ ÷Ï‚›ı ˢ› »ı, ‹ÎÀı ÷ı‹fiı Ëo‹ıÂÎ fiÌ«ı ÷flŒ {Ì·fiÎ ¿ı ‘˛‰˘ ’ÎÁı {˘¿ ·ı÷Ì Ë÷Ì. ‹Îfi˘ ¿ı I›Î_ M≤J‰ÌfiÎ «_⁄¿Ì› …‚ΛfiÎ ÷Ï‚›ı …‰ÎfiÌ ÷I’fl÷Î flËı »ı. ¿≥ ÏÿÂÎ fiÌ«ıfiÌ ZÎıh΋Î_ ¬_…fi ’Õ÷Î Ë÷Î. (…\±˘, µ’flfi_ Ï«hÎ.) µkÎfl ¿ı √HÎΛ ÷ı ¢‘‰Îfi_ ¿Î‹ ±Î’HÎı ÷˘ √vI‰Î¿Ê˝HÎ ’fl »˘ÕÌ ÿÏZÎHÎ ÷flŒ …ı‹ ±Î√‚ ‰‘˘ ÷ı‹ ÿfl ÁflıflΠ112 ÿ≥±ı, ’fl_÷ ‹Î≥ø˘V¿˘Ï’¿ ⁄˜@ÀÌÏfl±Î ÷ı ’Ïfl⁄‚fi˘ ¤ÎB›ı Ï¿·˘‹ÌÀflı «_⁄¿Ì› flı¬Îfi˘ ¬ÒH΢ ‰‘ 10 fi‹÷˘ Ë÷˘. … ±fi¤‰ ¿flı »ı. ±Î◊Ì ÷ı±˘ M≤J‰ÌfiÎ «_⁄¿Ì› ZÎıhÎ ‰Õı ¿<ÿfl÷Ì Ë˘¿Î›_hÎ ‘flΉ÷Î ’ı·Î ⁄˜@ÀÌÏfl±Îfiı ŒflÌ ’λΠÏÿÂÎÁÒ«fi ‹ı‚‰ı »ı. ’˛ffi ±ı »ı ¿ı M≤J‰Ìfi_ «_⁄¿Ì› ZÎıhÎ ›Îÿ ¿fl˘ ÷˘ 0.000005 ‹Ì·Ì‹ÌÀfl ·Î_⁄Ì Á‚Ì …ı‰Î ±Î‹Î_ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ÁËΛ¤Ò÷ fỉÕı ? ±Î ¿<ÿfl÷Ì ‹ıBfiıÏÀ¿ ÷ı‹fiÎ ·˘Ë¿H΢ M≤J‰ÌfiÌ …ı ÷ı «_⁄¿Ì› flı¬ÎfiÌ Á‹ÎL÷fl ŒÌSÕ µkÎfl-ÿÏZÎHÎfiÌ ÏÿÂÎ ¿ıMÁÒ·»Î’ ⁄˜@ÀÌÏfl±ÎfiÎ ÂflÌfl‹Î_ ⁄ÎflÌ¿ ·˘Ë¿H΢ ÀˇÎÏŒ¿ ’Îı·ÌÁfi˘ √˘Ã‰Î› »ı ±ıÀ·_ … fiÏË, ’fl_÷ ±ı flı¬ÎfiÎ ⁄÷Ήı ¿ı µ’fl-fiÌ«ıfiÌ ? ’Îà ±ÿÎ ¿flÌ ÷ı‹fiı Ëo‹ıÂÎ_ «˘yÁ ÏÿÂÎ ÷flŒ “ÕΛ‰ÀÛ” ¿fl÷Î flËı »ı {Îı¿ ‹…⁄ fi‹Ì ’HÎ Ω› »ı. ’ÏflHÎ΋ı À>_¿˘ …‰Î⁄ »ı — ⁄Lfiı. ⁄˜ @ ÀÌÏfl±Î ’˘÷ı fiÌ«ı ÷flŒ fi‹Ìfiı ωVI≤÷ ±fiı …‚ΛfiÎ ¿Îÿω›Î ÷Ï‚›ı ’Ë˘Ó«Ì Ω› ωV‹›¿Îfl¿ …‰Î⁄ ‹ÎÀı »ı. ±Î ⁄˜@ÀÌÏfl±Îfi˘ ’Ëı·Ì ‰¬÷ ±P›ÎÁ Á˘‚‹Ì ÁÿÌfiÎ ±_ √ ˛ ı … ¿flfiÎfl Ïfl«ÎÕÛ O·ı¿‹flı ÷ı‹fiÎ ·˘Ë¿H΢ Á_¢‘¿ fl˘⁄ÀÛ fi˘‹˝fifiı ›Îÿ ÷’ÎV›Î I›Îflı ¬⁄fl ’ÕÌ ¿ı ·˘Ë¿H΢ ¿fl˘, …ıHÎı 1581 ‹Î_ ∂¤Ì “µkÎfl‹¬Ì” »ı--±ıÀ·ı ¿ı µkÎfl ÏÿÂÎfiı ’Îfl¬ı ‘flÌ µ’flÎ_ ÷ ±’-Õεfi »ı. ⁄˜@ÀÌÏfl±Î µkÎfl √˘‚Α˝fiÎ, ±ıÀ·ı „V◊Ï÷±ı ±ÎÕÌ ‘flÌ‹Î_ ’HÎ ÷ı‹fiÎ ·˘Ë¿H΢ ˢ¿Î›_hÎfiÌ ÁΘ› ’ıÃı µkÎfl ‹ @ ÷ flÌ÷ı ŒflÌ Â¿÷Ì ÏÿÂÎ ⁄÷Ήı ±ı V‰Î¤Îω¿ ’HÎ ¬w_. ±Î ÁΘ›‰Î‚_ ˢ¿Î›_hÎ ⁄fiÎT›_ ‘Îfl˘ Ωı÷Î_ M≤J‰ÌfiÎ ÿÏZÎHÎ √˘‚Α˝‹Î_ ◊÷Î Ë÷_. ∫B·ıLÕfiÎ ’ÎÀfi√fl ‹ı B fiı Ï À¿ ⁄˜ @ ÀÌÏfl±ÎfiÎ ·˘Ë¿H΢ ·_Õfi‹Î_ flËı÷Î fi˘‹˝fiı Ωı›_ “ÿÏZÎH΋¬Ì” fi ˢ‰Î Ωı≥±ı ? ±Î Á‰Î·ı ¿ı ÁΘ›fiı »^À˘ ÿ˘fl ‹Y›Î Ïfl«ÎÕÛ O·ı¿‹flfiı ±ıÀ·˘ ⁄ı«ıfi ¿›˘˝ ¿ı L›Ò 34 á ÁŒÎflÌ á ÁMÀıQ⁄fl 2006
Gjf+tf cf[sfif+Tff[
ËıQ’ÂΛfl ›Ïfi‰ÏÁ˝ÀÌfiÎ µ’ø‹ı ’˘÷ÎfiÎ hÎHÎ Á_¢‘¿ Ï‹h΢ ÁÎ◊ı ÷ı L›Ò Ï{·ıLÕ-±Î˜VÀˇıÏ·›ÎfiÎ ’˛‰ÎÁı √›˘, F›Î_ ÷ıfiı ÿÏZÎHÎ ÏÿÂÎ «Ÿ‘Ì ⁄÷Ή÷Î ·˘Ë¿H΢fiÎ ⁄˜@ÀÌÏfl±Î ’HÎ ‹‚Ì ±ÎT›Î. Ë¿Ì¿÷ı ±ı¿‹ÎhΠωʉT≤kÎfi˘ ’˛ÿı ±ı‰˘ »ı ¿ı F›Î_ ±Î‰Î ⁄˜@ÀÌÏfl±Î ¿ÿÌ …HÎΛΠfi◊Ì. «_⁄¿Ì› flı¬Î±˘ M≤J‰ÌfiÌ Á‹ÎL÷fl …÷Ì Ë˘› I›Î_ ÷ı‹fiÎ ‹ÎÀı ·˘Ë¿H΢fiÌ Áω‘Î Ïfifl◊˝¿ ⁄fiı ±ı V‰Î¤Îω¿ »ı. µIøÎ_Ï÷ ÿflQ›Îfi ⁄˜@ÀÌÏfl±ÎfiÌ …ı‹ ⁄ÌΩ CÎHÎÎ Á∞‰˘ ’˘÷Îfi_ ±„V÷I‰ Ω‚‰‰Î ‹ÎÀı M≤J‰ÌfiÎ «_⁄¿Ì› ZÎıhÎ ’˛I›ı Á_‰ıÿfiÂÌ· ⁄L›Î »ı. ÿÎ.÷. ∂‘≥fiÌ ·√¤√ 2,000 Ω÷˘ ’ˆ¿Ì µkÎfl ±Î˜VÀˇıÏ·›ÎfiÎ √fl‹ ’˛ÿıÂfiÌ compass termite ¿Ëı‰Î÷Ì ∂‘≥ ÷ıfiÎ fi΋ ’˛‹ÎHÎı ⁄Ë Áı„LÁÏÀ‰ ˢ¿Î›_hÎ/ compass ‰Õı ÁF… »ı. µfi΂΋Î_ ÁÒ›˝fi˘ ’˛¬fl ÷Î’ ‰ıÃ÷Î ±ı ’˛ÿı‹Î_ ¿Q’ÎÁ ∂‘≥fiÌ ‰ÌÁı¿ ·Î¬ ÁP›˘fiÌ ‰ÁÎË÷ …ı flÎŒÕÎ ⁄fiΉı ÷ı @›Îflı¿ 6 ‹ÌÀfl ¨«Î ˢ› »ı. (∂‘≥fiÎ ¿ÿ ±fiı ÷ıfiÎ flÎŒÕÎfiÌ ÁÎ≥{ ‰E«ıfi˘ flıϱ˘ ‹Îfi‰Ω÷fiı ·Î√Ò ’ÎÕ˘ ÷˘ ‹ÎHÎÁfiÌ ‰ÁÎË÷fi_ ‹¿Îfi 8 Ï¿·˘‹ÌÀfl ¨«_ ⁄fiı !) flÎŒÕÎfiÎ ¿ıLƒ‹Î_ ∂‘≥fiÌ 13 Áı„LÀ‹ÌÀfl ·Î_⁄Ì flÎHÎÌ ÁflıflΠ30,000 ∫ÕÎ_ ‹Ò¿Ì ‰ÁÎË÷fiÌ ±Î⁄ÎÿÌfiı À¿Î‰ı »ı. flÎŒÕÎfi_ ±Î_÷Ïfl¿ ‰Î÷ΉflHÎ ±Îÿ½ flÌ÷ı 15Ñ ¿Î⁄˝fi ÕΛ˘@ÁÎ≥Õfi_ ⁄fiı·_ ˢ‰_ Ωı≥±ı. ˉΠ±ı¿oÿflı ËÒ_ŒÎ‚Ì ±fiı ¤ı…‰Î‚Ì Ë˘› ÷ı …wflÌ »ı. ¤ı…fi_ ’˛‹ÎHÎ Ω‚‰‰Î ‹ÎÀı ¿Q’ÎÁ ∂‘≥ CÎHÎ̉Îfl fl˘…fi_ 35 ·ÌÀfl …ıÀ·_ ¤Ò√¤˝…‚ flÎŒÕ΋Î_ ·Î‰ı »ı, ¿ı‹ ¿ı ÁÒ¿Ì Ë‰Î ÷ı‹fiÎ ¤ÌfiÎ ±fiı ’˘«Î ÂflÌflfiı …flΛ ‹ÎŒ¿ ±Î‰÷Ì fi◊Ì. ‰‘ ’Õ÷Ì √fl‹ ˉΠ’HÎ fiÏË. flÎŒÕÎfi_ ¤Ì÷flÌ ÷Î’‹Îfi 300 Áı„S›Á ¿fl÷Î_ ‰‘Ì Ω› ÷ı fi «Î·ı. µfi΂ΠÿflQ›Îfi µkÎfl ±Î˜VÀˇıÏ·›Î‹Î_ ±ÎÀ·_ ÷Î’‹Îfi ÁΑÎflHÎ flÌ÷ı …‚‰Î› fiÏË, ¿ı‹ ¿ı ‰Î÷ΉflHÎfi_ ÀıQ’˛ı«fl CÎHÎÌ ‰¬÷ 500 Áı„S›Áı ’Ë˘Ó«Ì …÷_ ˢ› »ı. ’fl_÷ ¿Q’ÎÁ ∂‘≥±ı ÷ı ωʋ „V◊Ï÷fiı ’Ë˘Ó«Ì ‰‚‰Î ‹ÎÀı ⁄Ë ¿Îfl√÷ µ’Λ ·ÕÎT›˘ »ı. Á‹ÂÌ÷˘WHÎ ’˛ÿı¢‹Î_ ◊÷Ì ∂‘≥fiÎ flÎŒÕÎ ±‹¿ Ëÿı ÷√ÕÎ_ T≤ZÎfiÎ √˘‚οÎfl ◊Õ …ı‰Î ˢ›, F›Îflı ±Î˜VÀˇıÏ·›ÎfiÌ ¿Q’ÎÁ ∂‘≥ 4—1 fiÎ flıÏ›˘‹Î_ «’ÀÎ flÎŒÕÎ ⁄fiΉı »ı. ’ˢ‚Î≥ 4 ŒÌÀ ˢ› ÷˘ ΩÕÎ≥ 1 ŒÌÀ ¿fl÷Î_ ‰‘ fiÏË. ’ˢ‚Ì Á’ÎÀÌ ±fiø‹ı ’Ò‰˝-’Ïç‹ ÷flŒ ‹_ÕΛı·Ì flËı ±ı flÌ÷ı ÷ı±˘ flÎŒÕÎfi_ ±Î›˘…fi ¿flı »ı, …ı◊Ì ‰‘ ZÎıhÎŒ‚fiÌ ±ı Á’ÎÀ̱˘ ‹ÎhÎ Á‰Îflfi˘ ±fiı ÁÎ_…fi˘ ¿>H΢ ÷Õ¿˘ {Ì·ı. ÁÎ_¿Õ˘ ¤Î√ µkÎfl-ÿÏZÎHÎfiÌ ±Ï¤‹¬ flËı÷˘ ˢ‰Îfiı ·Ì‘ı ÷ıfiÎ ’fl ⁄’˘flfi˘ ’˛¬fl ÷Õ¿˘ {̷Λ »ı. ±Î Á’ÎÀÌfi_ ZÎıhÎŒ‚ Ωı ¿ı ±˘»\_ ˢ›, ‹ÎÀı flÎŒÕ΋Î_ ±Î_÷Ïfl¿ √fl‹Ì ‰‘÷Ì fi◊Ì. µkÎfl ±Î˜VÀˇıÏ·›ÎfiÎ outback ¿Ëı‰Î÷Î
√fl‹ ’˛ ÿ ı  ‹Î_ ¿Q’ÎÁ ∂‘≥fiÎ ⁄‘Î flÎŒÕÎ ±Î‰Ì flÌ÷ı fi˘◊˝ - Áε◊ √˘Ã‰Î›ı · Î Ωı ‰ Î ‹‚ı »ı. ±˘√HÎÌÁ‹Ì ÁÿÌfiÎ ±_ ÷ ı ’Ëı·Ì‰Îfl flÎŒÕÎfi˘ ωÏÂWÀ ±ı L √· Á_  ˘‘¿˘fiÎ K›Îfi ’fl ±ÎT›˘ I›Îflı ±ı‹ ‘ÎflÌ ·ı‰Î‹Î_ ±ÎT›_ ¿ı ∂‘≥±˘ flÎŒÕÎfi˘ ÏÿÂÎϤ√‹ fiyÌ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ÁÒ›˝fiÌ ±Î¿ÎÂÌ √Ï÷ωϑfiı … ¿ÿΫ √HÎ÷flÌ‹Î_ ·ı÷Ì Ë˘‰Ì Ωı≥±ı; ±◊ν÷˚ ÁÒ›˝ ¶ÎflÎ … ÷ıfiı µkÎfl-ÿÏZÎHÎfi_ ÷◊Î ’Ò‰˝-’Ïç‹fi_ ÏÿÂÎiÎÎfi ’˛ÎM÷ ◊÷_ ˢ‰_ Ωı≥±ı. ’fl_÷ 1972 ‹Î_ √˘ÕÛfi ÁÌ. Ï√˛√ fi΋fiÎ ±Î˜VÀˇıÏ·›fi ’˛¿ÚÏkÎωtı ¿flı·Î ’˛ı„@À¿· ±¬÷flαı ÷ı ‘ÎflHÎÎfiı ¬˘ÀÌ ’ÎÕÌ. ±ı¿ flÎŒÕÎfiı ‰E«˘‰«◊Ì ¿ÎM›Î ⁄Îÿ Ï√˛√ı ÷ıfi˘ «y˘ 900 fiÎ ¬ÒHÎı CÎҋΉÌfiı ‹ÎÀÌfiÌ …‹Ìfi‰Î‚Î ±ı‰Î √ıflı…‹Î_ ‹Ò@›˘ ¿ı F›Î_ ‹t·ı ÁÒ›˝’˛¿Î ±Î‰÷˘ fi Ë÷˘. ’ˢ‚Ì ÁÎ≥Õ Ë‰ı µkÎfl-ÿÏZÎHÎ Ë÷Ì ±fiı ÁÎ_¿ÕÌ ’Ò‰-˝ ’Ïç‹ Ë÷Ì. ∂‘≥fiÎ ¿<ÿfl÷Ì Ë˘¿Î›_hαı flÎŒÕÎfiÌ ¿Q’ÎÁ ∂‘≥ — ‰¿Ûfl (fiÌ«ı) ±fiı flÎHÎÌ
‰ËÎHÎfiÎ Áœ …ı‰Î ±Î¿Îflfi˘ ¿Q’ÎÁ ∂‘≥fi˘ ’ˢ‚˘-«’À˘ flÎŒÕ˘
ÁMÀıQ⁄fl 2006 á ÁŒÎflÌ á
35
Gjf+tf cf[sfif+Tff[
⁄ÿ·Î›ı·Ì w¬ ΩHÎı ‹Î’Ì ·Ì‘Ì Ë˘› ÷ı‹ flÎŒÕÎfiÎ ±Î√Î‹Ì ⁄Î_‘¿Î‹‹Î_ ÷ı‹HÎı ±ı ÏÿÂÎŒfl¿ Á‘ÎflÌ ·Ì‘˘. fi‰_ ⁄Î_‘¿Î‹ ’ˢ‚Ì ÁÎ≥Õ ’Ò‰˝-’Ïç‹ flËı ±ı flÌ÷ı ¿›*. √˘ÕÛfi ÁÌ. Ï√˛√ı ‰‘‹Î_ ±ı ‹Î¿Û ¿›* ¿ı ¿Q’ÎÁ ∂‘≥fiÌ flÎHÎÌfiÎ ÂflÌfl‹Î_ «_⁄¿Ì› ·˘Ë¿H΢ flËı·Î »ı, …ı±˘ M≤J‰ÌfiÎ_ «_⁄¿Ì› ‘˛‰˘fiÌ ÁÌ‘‹Î_ ±Î‰ı ÷ı ’˛‹ÎHÎı flÎHÎÌ ’˘÷ÎfiÎ ÂflÌflfiı √˘Ã‰ı »ı ±fiı lÏ‹¿ ∂‘≥ I›Îfl ⁄Îÿ ±ı ’Θ{fiı ±fiÁflÌ flÎŒÕÎfi_ «HÎ÷fl ¿flı »ı. À>_¿‹Î_, flÎHÎÌfi_ ÂflÌfl ΩHÎı ¿ı ˢ¿Î›_hÎfiÌ ÁΘ› »ı. ωiÎÎfiÌ √˘ÕÛfi Ï√˛√fiı ⁄ÌΩı ω«Îfl ±ÎT›˘ — µkÎfl ±Î˜VÀˇıÏ·›Î‹Î_ ¿Q’ÎÁ ∂‘≥fi_ ±„V÷I‰ flÎŒÕÎfiÌ ÏÿÂÎw¬ ’fl Â_ ±ıÀ·Ì Ëÿı Ïfi¤˝fl »ı ¿ı ¿<ÿfl÷ı ±ı ¿ÌÀ¿fiı ‹ıBfiıÏÀ¿ iÎÎfiı„Lƒ›fiÌ Á√‰Õ ¿flÌ ±ÎM›Î ωfiÎ ±Îfl˘ fi flè΢ ? ±Î ¿<÷ÒË·’˛ıÏfl÷ ’˛ffifi˘ …‰Î⁄ ‹ı‚‰‰Î Ï√˛√ı ⁄ÌΩı ’˛›˘√ ¿›˘˝. ‰√ÕÎfiÌ ¬S·Ì …B›Î‹Î_ flËı·Î ¿Q’ÎÁ ∂‘≥fiÎ flÎŒÕ΋Î_ …\ÿÎ …\ÿÎ ±Îà Ãı¿ÎHÎı ·Î_⁄Î_ ◊‹˘˝‹ÌÀfl˘ ¬˘ÁÌ ÷ıHÎı ¤fl⁄’˘fl ’»Ìfi_ ±Î_÷Ïfl¿ ÷Î’‹Îfi ‹ÎM›_. µfi΂Îfi˘ Á‹› Ë÷˘, ‹ÎÀı ±Îà ÷Î’‹Îfi˘fiÌ ÁflıflΠ340 Áı„S›Á fiÌ¿‚Ì --…ı ‰‘ ’Õ÷Ì fi Ë÷Ì. Ï√˛√ı I›Îfl ’»Ì ¿fl‰÷ ‰Õı flÎŒÕÎfiÎ ⁄flÎ⁄fl ’Λ΋Î_ ¿Î’ ‹Ò¿Ì ÷ıfiı 900 fiÎ ¬ÒHÎı Œıfl‰Ì fiÎA›˘. ωÂıÊ ’ˢ‚Ì ÁÎ≥Õfiı ’Ò‰˝-’Ïç‹fiı ⁄ÿ·ı µkÎfl-ÿÏZÎHÎfiÌ
36 á ÁŒÎflÌ á ÁMÀıQ⁄fl 2006
¿flÌ ÿÌ‘Ì. ±Îà ◊‹˘˝‹ÌÀfl˘ ‰Õı ŒflÌ ‰¬÷ ÷Î’‹Îfi ‹ÎM›_ ÷˘ ±ı‰flı… 420 Áı„S›Á …HÎΛ_ ±ıÀ·_ … fiÏË, ’HÎ ÁÎ_…ı 5—30 fiÎ fi‹÷Î ’ˢflı flÎŒÕÎfiı Ãı¿Ãı¿ÎHÎı ÷’ÎV›Î ’»Ì ÷ı‹Î_ CÎHÎÌ ¬flÌ ∂‘≥ ‹flÌ √›ı·Ì Ωı‰Î ‹‚Ì. ⁄ıÓ÷ηÌÁ ±_Âfi_ ÀıQ’˛ı«fl ÷ı‹fiÎ ‹ÎÀı ‰‘ ’Õ÷_ fỉÕu_ Ë÷_. µIøÎ_Ï÷fiÌ ÁÌÕÌ ’fl ∂‘≥ ¿fl÷Î_ ÁËı… ¨«Ì ’ΛflÌfiÌ √HÎÎ÷Ì ‹‘‹Î¬Ìfiı ’HÎ ¿<ÿfl÷ı “‹ıBfiıÏÀ¿ ÏflÁıMÂfi” ¿Ëı‰Î÷Ì 6ßÌ iÎÎfiı„Lƒ› ±Î’Ì »ı. ±ı¿ …‹˝fi Á_¢‘¿ı ‰Ê˘˝ ’Ëı·Î_ ⁄ΉıÏfl›ÎfiÎ_ …_√·˘‹Î_ Œfl÷Ì ‰¬÷ı Ωı›_ ¿ı T≤Z΢ ’fl ÿı¬Î÷Î ⁄‘Î ‹‘’ÒÕÎ µkÎfl-ÿÏZÎHÎ √˘Ã‰Î›ı·Î »ı. ‹‘’ÒÕÎfiÌ ·Î_⁄Ì’Ë˘‚Ì ⁄Lfiı ÁÎ≥Õ Ëo‹ıÂÎ_ ’Ò‰˝-’Ïç‹ ÷flŒ flËı »ı. ‹‘‹Î¬Ìfiı ÁΫı … ÏÿÂΤÎfi ˢ› »ı ¿ı ¿ı‹ ±ı ΩHΉΠ‹ÎÀı ‹ÎÏÀÛfi ±˘Q¿ fi΋fiÎ ±ı Á_¢‘¿ı fl˘«¿ ’˛›˘√ ËÎ◊ ‘›˘˝. ÁÎÿ_ ¿ÎÕÛ-⁄˘ÕÛ ‰Î’flÌ ÷ıHÎı T≤ZÎfi_ ‹˘ÀÌ ⁄¬˘·‰Î‚_ ◊Õ ⁄fiÎT›_, ’HÎ ÷ı‹Î_ ’˛‰ı¶Îfl ÷flÌ¿ı »ı¿ fiÌ«ı ‹ÎhÎ ⁄ÎflÌ¿ Ï»ƒ flÎA›_. ±Î ◊Õ ÁÎ◊ı ‹‘‹Î¬ÌfiÎ µ»ıfl ¿ıLƒ‹Î_ √›˘ ±fiı I›Î_ ’η÷ ‹‘‹Î¬ÌfiÎ {Ò_ÕfiÌ flÎHÎÌfiı ⁄¬˘·‹Î_ ‹Ò¿Ì ÿÌ‘Ì. flÎHÎÌfiÌ √_‘ ‰Õı ±Î¿Êν÷Ì ⁄‘Ì ‹‘‹Î¬Ì±˘ ‰ÎflÎŒfl÷Ì ¿ÎÕÛ-⁄˘ÕÛfiÎ ◊ÕfiÌ ⁄¬˘·‹Î_ Ω› ±fiı I›Î_ fi‰ıÁflfi˘ ‹‘’ÒÕ˘ ⁄fiΉı ±ı ÷˘ ΩHÎı fiyÌ Ë÷_, ’HÎ ‹ÎÏÀÛfi ±˘Q¿ ÷ı ‹‘’ÒÕÎfi˘
Gjf+tf cf[sfif+Tff[
e·˘fiÎ V◊Îfifi˘ …ı ±ıL√· ⁄fi÷˘ ˢ› ÷ı ¬ÒH΢ fl«Ìfiı ÏÿÂο˘HÎ Ωı‰Î ÷I’fl Ë÷˘. ±ı¿ fiÎfiÎ Ï»ƒ ¶ÎflÎ ±_ÿfl ⁄Î÷‹ÌÿÎfl lÏ‹¿ ±_√∞ ı˛ 8 fiÌ ’ıÀfi˝‹Î_ L≤I› ¿flı »ı. µÿÎËflHÎ ÿά· ◊÷Î fi∞‰Î ’˛¿Î ÏÁ‰Î› ¤Ì÷flfiÎ ±_‘ÎÏfl›Î ‰Î÷ΉflHÎfiı ⁄ËÎflfiÎ ‹Îˢ· ÁÎ◊ı ¿Â˘ Á_’¿Û fi Ë÷˘. ±ı¿ ÷flÌ¿ı e·˘fi_ V◊Îfi Ωı ÁÒ›˝fiı ±fi·ZÎÌ 300 fiÎ ¬ÒHÎı …‹HÎÌ ‰Îfl …ı ÷ı ‹‘‹Î¬Ì ±_ÿfl ’˛‰ıÂı, ±ıÀ·ı ’»Ì µkÎfl-ÿÏZÎHÎ ¿ı ⁄Î…\ ˢ› ÷˘ ⁄Î÷‹ÌÿÎfl lÏ‹¿ ‹‘‹Î¬Ì ⁄ı ·_⁄√˘‚οÎfl ’Ò‰˝-’Ïç‹ ÏÿÂÎ ±_√ı ÷ıfiı ¿ÂÌ ÏËLÀ ‹‚Ì Â¿ı ÷ı‹ fi Á¿Û·˘ ±Î_¿Ì 8 fi˘ ÏŒ√fl ±ı‰Ì flÌ÷ı fl«ı »ı ¿ı ÷ıfiÌ ‰E«ı◊Ì Ë÷Ì. ±Î‹ »÷Î_ ◊˘ÕÎ Ïÿ‰Á ’»Ì …ı ‹‘’ÒÕ˘ ÷ˆ › Îfl ◊›˘ ÷ı fi ˘ ÏÿÂο˘HÎ fi˘◊˝-Áε◊ Ë÷˘. fl¬ı Ωı√Á_Ωı√ı ‹‘’Ò Õ ˘ ±ı ÏÿÂÎfi˘ ⁄L›˘ ˢ› ±ı‹ ‘ÎflÌ ‹ÎÏÀÛfi ±˘Q¿ı ’˛›˘√ ÿ˘ËflÎT›˘, »÷Î_ ’ÏflHÎ΋ ±ı … ±ÎT›_. ‰‘ ¬Î÷flÌ ‹ÎÀı ÷ıHÎı ‹‘‹Î¬Ì±˘fiÌ flÎHÎÌfiı ‹ı B fiı Ï À¿ ¿˘≥·fiÎ ’Î_ … flÎ ‰E«ı ‹Ò ¿ Ì «_⁄¿Ì› ZÎıhÎfiı M≤J‰ÌfiÎ ‹ıBfiıÏÀ¿ ŒÌSÕfiÎ Á_ÿ¤˝‹Î_ 400 ·_⁄Î÷Ì ¿„S’÷ flı¬Î ‰Õı 300 fi˘ ¬ÒH΢ ⁄fiı. (…\±˘, µ’flfiÌ ±Î¿ÚÏ÷.) ’˛ffi ±ı »ı ¿ı ‘Q‹Á ¿ı ‰Îÿ‚Î_ F›Îflı ±Î¿Î‹Î_ …ıÀ·_ Œıfl‰Ì fiÎA›_. µkÎfl ÏÿÂÎfiı ·√¤√ ≥ÂÎfi ¿flÌ fiάÌ, ÁÒ›˝fiı œÎ_¿Ì ÿı I›Îflı Â_ ? ‹ÎÀı ÿÏZÎHÎ ‘˛‰ M≤J‰ÌfiÎ fiˆ∑I› ÷flŒ ¬V›._ ±Î fi‰Î ÁıÏÀo√fiı µkÎfl ›fl˘’‹Î_ Ï›΂Π‰¬÷ı Ïÿ‰Á˘ Á‘Ì ÁÒ›˝ ÿı¬Î÷˘ ‹‘‹Î¬Ì±ı M≤J‰Ìfi_ «_⁄¿Ì› ZÎıhÎ √HÎÌ ÷ı ’˛‹ÎHÎı ≥ÂÎfifi◊Ì, »÷Î_ ‹‘‹Î¬Ì±˘ e·flÁ ‹ı‚‰‰Îfi_ ¿Î›˝ «Î· flάı fiˆ∑I›fiÎ ÏÿÂο˘HÎfi˘ ‹‘’ÒÕ˘ ⁄fiÎT›˘. »ı. L≤I› ’HÎ ±À¿Î‰÷Ì fi◊Ì. M≤J‰ÌfiÎ «_⁄¿Ì› µkÎfl ‘˛‰fiÎ ∂‘≥fiÌ …ı‹ ‹‘‹Î¬Ì ’HÎ ÷ıfiÎ ‹‘’ÒÕÎfiı (¬ÎÁ ÷˘ Á_ÿ¤˝‹Î_ ÷ı±˘ Á‰Îfl, ⁄’˘fl ÷◊Î ÁÎ_…fiÎ ¿·Î¿˘ ’˛‹ÎHÎı ‹‘ ¤flı·Î ¬ÎfiÎfiı ÁÌ· ¿fl÷Î ‹ÌHÎfiı) ÁÒ›˝fiÎ ‰‘ ’Õ÷Î ±Î¿Î‹Î_ ÁÒ›fi ˝ _ ±_ÿÎÏ…÷ V◊Îfi fiyÌ ¿flı »ı ±fiı ⁄Î÷‹ÌÿÎfl ÷Î’ Á΋ı ⁄«Î‰‰Î fi˘◊˝-Áε◊ ÏÿÂÎ ’Á_ÿ ¿fl÷Ì Ë˘› ÷˘ ‹‘‹Î¬Ì ÷ı ‹…⁄ ’˘÷Îfi˘ ÕÎLÁ √˘Ã‰ı »ı. µ’flÎ_÷ 1950 ¿Ëı‰Î› fiÏË. ±Î‹ »÷Î_ 1978 ‹Î_ ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ∞‰Ï‰iÎÎfiÌ ‹Î_ ‰Î˜fi Ï¡Â fi΋fiÎ ±Î˜„VÀˇ›fi ∞‰Ï‰iÎÎfi̱ı ’˛›˘√˘ ÕΘ. Ω˜ÁŒı Ï¿Â˝Ï‰L¿ı lÏ‹¿ ‹‘‹Î¬˘fiÎ ’ıÕ‹ < Î_ «⁄ _ ¿Ì› √HÎfiÎ ÿflQ›Îfi Ωı›_ ÷ı‹ µCÎÎÕfiÎ Ïÿ‰Á˘‹Î_ e·˘fiÎ ¤˙√˘Ï·¿ V◊Îfi˘ ’W¿‚ ·˘Ë¿H΢ (±Î›fi˝ ±Î˜@ÁÎ≥Õ) ˢ‰Îfi_ ¢‘Ì ¿Îœu_ ωÂı ‹‘‹Î¬Ìfiı …ı ’HÎ ΩHοÎflÌ ‹‚Ì Ë˘› ÷ıfiÌ Ï‰√÷˘› I›Îflı ±ı ¬·ÎÁ˘ …flÎ ±‘Òfl˘ …HÎΉΠ·ÎB›˘. Á_¢‘¿˘fiı Ïÿ‰Á˘ Á‘Ì ÷ıfiÎ ¿<ÿfl÷Ì Ë˘¿Î›_h΋Î_ ◊›_ ¿ı ¿<ÿfl÷ı lÏ‹¿˘fiı ±ÎÀ·Ì ‹˘ÀÌ Á√‰Õ “;fofzl”gff jffrfsf[gf[ ;f}rfgff VÀ˘fl ◊›ı·Ì flËı »ı. ÁÒ›˝◊Ì ÷tfi ±˘{· ±Î’Ì Ë˘› ÷˘ ±ı‹ ¿fl‰Î ’λ‚ ÷ıfi˘ “ÁŒÎflÌ”fiÎ ±fiı¿ ‰Î«¿˘fi_ ·‰Î…‹ flËı÷Ì T≤ZÎfiÌ ±_‘ÎflÌ ⁄¬˘·‹Î_ ‹‘’ÒÕ˘ Ëı÷ ’HÎ ∞‰fi‹flHÎfiÎ ’˛ffi …ı‰˘ ¬ÎVÁ˘ «Î· ±_¿ı ±ıÀ·ı ¿ı 150‹Î ±_¿ı ’Òw_ ◊Λ ‹Ëk‰’ÒHν ˢ‰˘ Ωı≥±ı. ‹‘‹Î¬Ìfi_ »ı. ±Î’ Ωı ¿Î›‹Ì √˛ÎË¿ ˢ ±fiı «Î· ˢ› I›Îflı lÏ‹¿ ‹‘‹Î¬Ì ⁄Ì∞ ˢ¿Î›_hÎ ÷ıfiı ¬˘flο ‹ı‚‰‰ÎfiÎ ¿Î›˝‹Î_ ±_¿fiÎ ¿‰fl ’fl ±Î’fiÎ Áflfi΋΋Î_ ‹‘‹Î¬˘fiı e·˘fiÎ ¤Îˆ√˘Ï·¿ V◊ÎfifiÌ _ ¿Ì› ‘˛‰ fiÎ ÁËΛ¤Ò÷ ⁄fi÷_ ˢ› ±ı‰Ì Â@›÷Î ·‰Î…‹ fi_⁄flfi˘ »ıS·˘ ±Î_¿Õ˘ Ωı 150 ΩHοÎflÌ ±Î’‰Î M≤J‰ÌfiÎ «⁄ ¬flÌ? ±Î‹ ÷˘ lÏ‹¿ ‹‘‹Î¬Ìfiı ÁÒ›˝fiÌ Ë˘› ÷˘ fi‰_ ·‰Î…‹ ‰ı‚ÎÁfl ¤flÌ ÿ˘. Á_ÿ¤˝‹Î_ ÕÎLÁ ¿flı »ı. ‹‘‹Î¬Ì‹Î_ Fe 3 O 4 ’˛ ¿ ÎflfiÎ ÏÿÂ΋Î_ ¬˘flοfi˘ ±ıÀ·ı ¿ı e·˘fi˘ ’k΢ ·‰Î…‹fiÌ fl¿‹ ‹fi̱ΘÕÛfl ¿ı ÏÕ‹ÎLÕ ‹‚ı ±ıÀ·ı ÷ı ’Î»Ì ‹‘’ÒÕÎ ’fl ±Î‰Ì ÕˇÎN˚À ‹ÎflŒ÷ ‹˘¿·Ì ¿Λ »ı. ‹ıBfiıÀÎ≥À ¿Ëı‰Î÷Î ·˘Ë¿H΢ »ı, ÷˘ ⁄Ì∞ ‹‘‹Î¬˘fiı L≤I›fiÌ ¤ÎÊ΋Î_ ±ı ‹˘fiÎ¿Û ’÷_Ï√›Î_, Õ˘„SŒfi, ÀufiÎ ‹Î»·Ì, --T›‰V◊Î’¿ e·˘fi_ Áflfi΋_ …HÎΉı »ı. ÁÒ›˝fiı ±fi·ZÎÌ ÂοÛ, «Î‹Î«ÌÏÕ›Î_ ±fiı Á‹ƒÌ ¿Î«⁄Î ÁMÀıQ⁄fl 2006 á ÁŒÎflÌ á
37
Gjf+tf cf[sfif+Tff[
’HΠˢ¿Î›_hÎfi_ ¿Î›˝ ⁄Ω‰÷Î ±ı‰Î ‹ıBfiıÀÎ≥À ’ÎÏÀÛ¿SÁ ‘flΉı »ı. Á˙◊Ì ±Îç›˝…fi¿ ˢ› ÷˘ Á‹ƒÌ ¿Î«⁄Î, …ı‹fiÌ ±Î˜Ï·‰ ÏflÕ·Ì fi΋fiÌ Ω÷ Áˆ¿Î±˘ ◊›ı ÿfl ‰Êı˝ ±˘ÏflVÁÎfiÎ √ÏËfl‹Î◊Îfiı Ï¿fiÎflı ∫ÕÎ_ ‹Ò¿‰Î ±Î‰ı »ı. ¤Îfl÷fiÎ ·√¤√ 7,500 Ï¿·˘‹ÌÀfl ·Î_⁄Î Á‹ƒÏ¿fiÎflÎ ’fl Œ@÷ 12 Ï¿·˘‹ÌÀfl …ı‰ÕÎ «˘yÁ ’Àfi_ Áflfi΋_ ¢‘Ì ¿Îœ÷Î ‹ıBfiıÀÎ≥ÀfiÎ ¿H΢ ±Î˜Ï·‰ ÏflÕ·ÌfiÎ ÂflÌfl‹Î_ ±Î_¬fiÌ ’»‰ÎÕı »ı. ±Î Á‹ƒÌ ¿Î«⁄Î ÷ı‹fiÎ ‰Õı √ÏËfl‹Î◊Îfi_ V◊Îfi ΩHÎÌ ·ı »ı. ‰Î÷ ÷˘ ΩHÎı Ëıfl÷±_√ı… ¬flÌ, ’HÎ ‰‘ ±Îç›˝…fi¿ Ë¿Ì¿÷ ⁄Ì∞ »ı. √ÏËfl‹Î◊ÎfiÎ Ï¿fiÎflı ∫ÕÎ_ ‹Ò@›Î ’»Ì ¿Î«⁄Î ’λΠÁ‹ƒ‹Î_ …÷Î flËı »ı. ∫ÕÎ_‹Î_◊Ì fiÌ¿‚÷Î_ ⁄E«Î_ ÁÎ◊ı ÷ı‹fi˘ ¤ıÀ˘ ¿ÿÌ ◊÷˘ fi◊Ì. ±Î‹ »÷Î_ ±ı ⁄E«Î_ ’HÎ ’ A ÷ ‰›ı ’Ë˘Ó E ›Î ⁄Îÿ ∫ÕÎ_ ‹Ò ¿ ‰Î √ÏËfl‹Î◊ÎfiÎ ¿Î_Ãı ±Î‰ı »ı. ±˘ÏflVÁÎ flÎF›fiÎ ±ı ÁÎ√fl÷Àfi_ ±ıÕˇıÁ ÷ı‹fiı ¿˘HÎ «Ÿ‘Ì ⁄÷Ήı »ı ? ÿı¬Ì÷_ ±fi‹Îfi ÷˘ ±ı … ¿flÌ Â¿Î› ¿ı ±Î˜Ï·‰ ÏflÕ·Ì ¿Î«⁄ÎfiÎ Ïÿ‹Î√Ì Ë˘¿Î›_h΋Î_
√ÏËfl‹Î◊Î ÁÎ√fl÷ÀfiÌ ‰ÎÏWν¿ ‹·Î¿Î÷ ·ı÷Î Á‹ƒÌ ¤˘Ï‹›Î ±Î˜Ï·‰ ÏflÕ·Ì
‹ı‹flÌ VÀ˘flı…fi˘ ’HÎ ⁄_ÿ˘⁄V÷ »ı. √ÏËfl‹Î◊ÎfiÎ Áflfi΋ÎfiÌ ±ı„LÀˇ ÷ı‹Î_ ⁄E«ÎfiÎ …L‹ Á‹›ı … ’ÕÌ Ω› »ı. ÿÏfl›Î‹Î_ ¤˙√˘Ï·¿ Ï«é˘ Ë˘÷Î_ fi◊Ì. ⁄‘ı … ’ÎHÎÌ Ë˘› »ı. ±Î Ω÷fiÎ ’›Î˝‰flH΋Î_ ∑÷’˛‰ÎÁÌ TËı·fiı ÷ıfi˘ ’˛‰ÎÁ‹Î√˝ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ÁÒ{÷˘ ˢ› ±ı ’˛ffi ∞‰Ï‰iÎÎfifiÎ Á_¢‘¿˘ ‹ÎÀı Ëo‹ıÂÎ ±fikÎfl flè΢ »ı, ’fl_÷ gff[8af}sdff+ gff[+wfl ,ff[ TËı·fiÌ ¿Ëı‰Î÷Ì Á΋ÏË¿ ËÎflοÌflÌfi˘ √Ëfi á 1970 fiÎ ÿÁ¿Î‹Î_ ≥ÀÎÏ· ¬Î÷ı Á_ÿ ı ‰ÎË¿ ¿⁄Ò÷fl˘fiÌ ‰ÎÏÊ˝¿ V’‘νfi_ ±Î›˘…fi ±P›ÎÁ ◊›Î ’»Ì ˉı …HÎΛ »ı ¿ı TËı·fiÎ ÂflÌfl‹Î_ ’HÎ ¿<ÿfl÷ı ⁄Λ˘·˘Ï…¿· ˢ¿Î›_hÎ ¿flΛ_ I›Îflı ËflÌŒÎ≥fiÎ ¿<· 18 flεLÕ‹Î_ ¤Î√ ‹Ò@›_ ˢ‰_ Ωı≥±ı. ËÎflοÌflÌfiÎ ’˛Á_√˘ TËı·fiÎ ·ıfiÎfl 1,200 ¿⁄Ò÷fl˘‹Î_◊Ì ◊˘Õο Á˘ ¿⁄Ò÷fl˘ ∑÷’˛‰ÎÁ ÿflQ›Îfi ⁄fiı »ı. CÎHÎÌ ¬flÌ TËı· … ÷ı‹fiÎ Ïfi›÷ ÀÎ≥‹ı ’λÎ_ ±ÎT›Î_. ÏÿÂÎ ‰Ê˝fiÎ » ‹ÏËfiÎ ‘˛‰’˛ÿı‹Î_ √΂ı »ı, F›Î_ ¢‘‰Î‹Î_ ÷ı±˘ ±ıÀ·Î ‹ÎÀı √Ò_«‰Î›Î_ ¿ı ±ı ‰Ê˝ Á‹ƒ ÷ı‹fiÎ ¬˘flοw’Ì ÷fl· ∞‰˘ ‰Õı ¤fl’Òfl ÁÒ›fi ˝ Î_ «⁄ _ ¿Ì› ÷˘ŒÎfi˘fi_ Ë÷,_ …ı‹fiÌ ÁÌ‘Ì ±Áfl »ı. TËı·fi_ À˘‚_ I›Îfl ⁄Îÿ »±ı¿ ‹ÏËfiı ’˛…fifi M≤J‰ÌfiÎ «_⁄¿Ì› ZÎıhÎ ’fl ◊÷Ì Ë÷Ì. ‹ÎÀı ωʉT≤kÎfiÎ ËÒ_ŒÎ‚Î Á‹ƒ ÷flŒ V◊‚ÎL÷fl á Á⁄‹Ïflfi ’ÎHÎÌ‹Î_ Õ>⁄¿Ì ‹ÎflÌ Ω› ±ı ’»Ì ¿flÌ Ω› »ı. ±Î À<-‰ı ’˛‰ÎÁ ÿflQ›Îfi ±ı Á_CÎ ÷ıfiÌ ÁÎ◊ı flıÏÕ±˘ Á_’¿Û Ω‚‰‰Î ‹ÎÀı Extremely Low Frequancy/ELF fi_ @›Îflı¿ ’˘÷Îfi˘ ‹Î√˝ ¤Ò·ı »ı, ‹‘ÿÏfl›ı flËı‰Îfiı ±I›_÷ „@÷ÂÎ‚Ì ÀˇÎLÁ‹ÌÀfl Ωı≥±ı. ±Î ’˛¿Îflfi_ fi‰_ ÀˇÎLÁ‹ÌÀfl F›Îflı ±‹ıÏfl¿fi ⁄ÿ·ı Ï¿fiÎflÎ ÷flŒ ŒoÀΛ »ı ±fiı I›Î_fiÎ »Ì»flÎ fi˙¿Îÿ‚ı CÎHÎÎ_ ‰Ê˝ ’Ëı·Î_ „V‰«-±Î˜fi ¿›* I›Îflı ÷ıfiÌ ±ÎÁ’ÎÁfiÎ_ ÁıÓ¿Õ˘ «˘flÁ ’ÎHÎÌ‹Î_ »Î÷̤fl ±fiı ’ıÀ¤fl »ÌI›Î ’»Ì Ï¿·˘‹ÌÀfl ωV÷Îfl‹Î_ Á‹ƒÌ ‘˘‹ÕÎ/seagulls ±fiı ⁄ÌΩ_ ›Î›Î‰fl ’ZÎ̱˘ ¤‚÷Î rÎÁ w_‘Î÷Î Q≤I› ’΋ı »ı. ‹Î√ı˝ «ÕÌ √›Î_. √ıfl‹Î√ı˝ ÿ˘flΉÎfi_ ¿ÎflHÎ ±ı ¿ı ωz÷«_⁄¿Ì› ‹˘Ω_±ı M≤J‰ÌfiÎ TËı·fiÎ ÂflÌfl‹Î_ ¿<ÿfl÷Ì Ë˘¿Î›_hÎfiÌ Á√‰Õ «_⁄¿Ì› ZÎıh΋Î_ V◊ÎÏfi¿ ’·À˘ ·Î‰Ì ÿÌ‘˘ Ë÷˘. ˢ› ÷˘ ’»Ì ±Î‹ ⁄fi‰Îfi_ ¿ÎflHÎ Â_ ? á ‹‘‹Î¬ÌfiÎ ’ıÕ<‹Î_ ‹ıBfiıÏÀ¿ ’ÿÎ◊˝fiÎ ±ıÀ·ı ¿ı ‹ıBfiıÀÎ≥ÀfiÎ ·√¤√ ÿÁ ·Î¬ ÏÿÂ΢‘fi ‹ÎÀı ˢ¿Î›_hÎ »ı, ‹ÎÀı … ±ı‰_ ⁄fiı ¿H΢ ˢ› »ı, …ı±˘ ±ÎÕÌ ·ÌÀÌ‹Î_ ±Ï÷ ÁÒZ‹ ±ı‰_ «_⁄¿Ì› ZÎıhÎ fl«ı »ı. Á_ÿı‰ÎË¿ »ı. ±Î Á_ËÎflfi˘ ⁄Ï©√Q› ¬·ÎÁ˘ ±Î’fiÎfl ωiÎÎfiÌ ΩıÁıŒ Ï¿Â˝Ï‰L¿fiÎ ‹÷ı ∑÷’˛‰ÎÁÌ ¿⁄Ò÷flfiÎ ‹V÷¿‹Î_ 0.1 ‹Î≥ø˘fi ·Î_⁄Î ¿H΢fiÌ Á_A›Î ±ÎÂflı 10 ¿fl˘Õ »ı. TËı· ‹ÎÀı Ωfi·ı‰Î ⁄fi÷Ì Á‹V›Î ±ı »ı ¿ı á ¤Îfl÷fiÎ ±ÎÁ΋ flÎF›‹Î_ ΩÏ÷_√Î ¬Î÷ı “±ÎI‹ËI›Î” ¿fl÷Î_ ’ZÎ̱˘ ‰ÎV÷‰‹Î_ M≤J‰Ìfi_ «_⁄¿Ì› ZÎıhÎ ⁄‘ı ±ı¿Áfl¬_ ⁄‚‰Îfi «_⁄¿Ì› ωÁ_‰ÎÏÿ÷ÎfiÎ/magnetic anamoly fiÎ Ï¿Îfl ⁄fi÷Πˢ‰ÎfiÌ Â@›÷Î fi◊Ì. ±‹¿ ωV÷Îfl˘‹Î_ ÷ı ¿‹Ωıfl ’Õı »ı, ±ıÀ·ı »ı. M≤J‰Ìfi_ «_⁄¿Ì› ZÎıhÎ ±ËŸ V◊ÎÏfi¿ ‹fl˘Õ ’ÎQ›_ »ı, ±ıÀ·ı ’_¬ÌÕÎ_fiı ÏÿÂÎ ±_√ı TËı·fiÎ ¿<ÿfl÷Ì Ë˘¿Î›_hÎfi˘ ¿Î_À˘ I›Î_ ±ı¿Ì⁄ı¿Ì ÁÒ{⁄Ò{ flËı÷Ì fi◊Ì. ‰‘ ’Õ÷˘ flCΉÎÀ ÷ı‹… ‹fi˘‰ˆiÎÎÏfi¿ ±ÎCÎÎ÷ ¿ıÀ·Î_¿ ’_¬ÌÕÎ_ fl‹‰Î ·Î√ı »ı. ÏÿÂÎÂÒL› ◊÷Ì TËı· ¬S·˘ ‹ÎÀı Ωfi·ı‰Î fỉÕı »ı.á ÿÏfl›˘ »˘ÕÌ Ï¿fiÎflÎ ÷flŒ ‰‚Ì Ω› »ı. ÿÏfl›˘
38 á ÁŒÎflÌ á ÁMÀıQ⁄fl 2006
Gjf+tf cf[sfif+Tff[
±˘ÀΛΠ’»Ì Ï¿fiÎflÎfiÌ …‹Ìfi ’fl ’˘÷ÎfiÎ … ‰…fifiı ¿ÎflHÎı TËı·fiÎ_ ŒıÓŒÁÎ_ ±ı‰Î_ ÿ⁄Λ ¿ı rÎÁ w_‘Î÷Î ÷ı ◊˘ÕÎ ¿·Î¿‹Î_ Q≤I› ’΋ı. ˢ¿Î›_hÎfiÌ ¬flÎ⁄Ìfiı ¿ÎflHÎı TËı· ‹˘÷fiÎ …Õ⁄΋Î_ ‘¿ı · Î÷Ì Ë˘‰Îfi˘ ¬·ÎÁ˘ ΩıÁıŒ Ï¿Â˝Ï‰L¿fiı ±fiΛÎÁı … ÁÒ { u˘. ±ı ¿ ‰Îfl ÷ı H Îı ±‹ı Ï fl¿ÎfiÌ ¤ÒV÷flÁ_V◊αı 1970 fiÎ ÿÁ¿Î‹Î_ ‹ıBfiıÀ˘‹ÌÀfl ‰Õı ÷ˆ›Îfl ¿flı·Î M≤J‰ÌfiÎ «_⁄¿Ì› ZÎıhÎfiÎ fi¿ÂÎ ÷’ÎV›Î ±fiı I›Îflı ’Ëı·˘ ω«Îfl ÷ıfiı TËı·fi˘ ±ÎT›˘. ¬ÎÁ ¿flÌfiı ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ’Ò‰˝ Ï¿fiÎflı TËı·fiÌ ¬‰ÎflÌfiÎ ’˛Á_√˘ ‰Îfl_‰Îfl ⁄fi÷Î Ë÷Î. Ï¿Â˝Ï‰L¿ı …^fi˘ flı¿˘ÕÛ ÷’ÎÁÌfiı 212 ’˛ Á _ √ ˘fiÌ ›ÎÿÌ ÷ˆ › Îfl ¿flÌ. ÿflı ¿ CÎÀfiÎV◊‚fiı «_⁄¿Ì› fi¿ÂÎ ’fl fi˘Ó‘÷Î A›Î· ±ÎT›˘ ¿ı 95Ñ CÎÀfiα˘ fi⁄‚Î «_⁄¿Ì› ZÎıhΉ΂ΠÁ‹ƒ¿Î_Ãı ⁄fiÌ Ë÷Ì. µkÎfl ¿ı ÿÏZÎHÎ ÷flŒ ±Î√‚ ‰‘÷_ TËı·fi_ À˘‚_ ⁄flÎ⁄fl ±ı … ZÎıhÎ ’ÎÁı ÏÿÂÎ ¤ÒS›_ Ë÷_ ±fiı »Ì»flÎ ¿Î_Ãı ŒÁΛ_ Ë÷_. ‹ÎhÎ ¿‹Ωıfl «_⁄¿Ì› ZÎıhÎfiÎ_ V◊‚˘ ’fl ‰¬÷˘‰¬÷ ¬‰ÎflÌ fi˘Ó‘Î÷Ì Ë˘‰Îfi˘ ÿı¬Ì÷˘ ‹÷·⁄ ±ı … ◊Λ ¿ı ÏÿÂ΢‘fi ‹ÎÀı TËı· ±ı¿oÿflı ÷ıfiΠˢ¿Î›_hÎ ’fl ‹ÿÎfl flά÷Ì Ë˘‰Ì Ωı≥±ı. ’ZÎ̱˘ ÷ı‹fiÎ ÏÿÂ΢‘fi ‹ÎÀı Œ@÷ ÁÒ›˝fiı ±fiı ÷ÎflÎfiı ÿ̉ÎÿÎ_ÕÌ ÷flÌ¿ı ‰Î’flı »ı ±ı A›Î· ‰Ê˘˝ Á‘Ì ’˛«Ï·÷ flè΢, ’HÎ 1996 ‹Î_ hÎHÎ …‹˝ fi ’˛ ¿ Ú Ï kÎωt˘±ı warbler /dI¿Ì ±◊‰Î ÷˘ ÀÌ¿ÀÌ¿Ì (…‹H΢ Œ˘À˘) ’fl Á_¢‘fiÎI‹¿ ’˛›˘√˘ ¿flÌ ±ı ‹ÎL›÷Îfiı ¬˘ÀÌ ÃflÎ‰Ì ÿÌ‘Ì. ±Î ∑÷ ’ ˛ ‰ ÎÁÌ ’_¬ÌÕÎ_fiÎ Á‹ÒËfiı ÷ı‹HÎı ⁄ı ‹˘ÀÎ ±˘flÕ΋Î_ ‰Ëı« Ó Ì fiÎA›˘. ⁄ıµ ±˘flÕ΋Î_ M·ıfiÀı ˘Ïfl›‹ …ı‰˘ ‹Îˢ· ¬Õ˘ ¿›˘˝; ±ıÀ·ı ¿ı flÎÏhÎfiÎ Á‹›ı ⁄ËÎflfiÎ ±Î¿ÎÂÌ «_ÿfl‰Î ’fl …ı ÷Îfl΋_Õ‚˘ ÿı¬Î› ±ı ÀÌ¿ÀÌ¿Ìfiı ⁄_‘ ±˘flÕÎfiÌ »÷ ’fl ⁄÷Ή‰Î‹Î_ ±ÎT›Î_. ⁄ı ±˘flÕÎ ‰E«ı ±ı ⁄Î⁄÷‹Î_ ÁıÀ-±’fi˘ ¿Â˘ ÷ŒÎ‰÷ fi Ë÷˘. Á_  ˘‘¿˘±ı ‹Ëk‰fi˘ ¤ıÿ «_⁄¿Ì› ZÎıhÎ ±_√ı ’ÎÕu˘ Ë÷˘. ’˛◊‹ ±˘flÕ΋Î_ M≤J‰Ìfi_ ¿<ÿfl÷Ì «_⁄¿Ì› ZÎıhÎ T›Î’ı·_ Ë÷_, F›Îflı ⁄ÌΩ
±˘flÕ΋Î_ Á_¢‘¿˘±ı ÿ̉ηfiÌ ±Õ˘±Õ ‹ıBfiıÏÀ¿ ¿˘≥· √˘Ã‰Ìfiı M≤J‰Ì ¿fl÷Î_ ω’Ïfl÷ «_⁄¿Ì› ZÎıhÎ flE›_ Ë÷_. ⁄ıµ ±˘flÕ΋Î_ ÷ı‹HÎı ¿Î⁄˝fi·ıÁ ¿Î⁄˝fi ’ı’flfiÎ ’ÕÿÎ «˘÷flŒ ·À¿ÎT›Î Ë÷Î, …ı◊Ì ∑÷’˛‰ÎÁı ∂ÕÌ …‰Î ‹ÎÀı ’˛›ÎÁ ¿fl÷Ì ÀÌ¿ÀÌ¿Ì ’ÕÿÎ ΩıÕı À¿flΛ I›Îflı ÏÕ√˛Ì‹Î_ ÏÿÂÎ ±Î_¿ı·˘ ¿Î⁄˝fi ’ı’fl ÷ıfiÎ ‘Î⁄Îfiı ±_Ï¿÷˚ ¿flÌ ·ı. ∑÷’˛‰ÎÁfi˘ ‰¬÷ ±ÎT›˘. Ï›΂˘ √΂‰Î ‹ÎÀı ±ÎÏ¡¿Î …÷Î_ ÀÌ¿ÀÌ¿Ì ’ZÎ̱˘ Ωı ‹ÎhÎ ÷Îfl΋_Õ‚˘ ’fl ‹ÿÎfl flά÷Î_ ˢ› ÷˘ ⁄Lfiı ±˘flÕÎfiÎ_ ’ZÎ̱˘ ÿÏZÎHÎ’Ïç‹fiÌ Á‹Îfi ÏÿÂ΋Î_ ∂Õı, ’fl_÷ ±ı‰_ fi ⁄L›_. ¿ÚÏh΋ «_⁄¿Ì› ZÎıhÎfiÎ ±˘flÕ΋Î_ flËı÷Î_ ÀÌ¿ÀÌ¿Ì ’_¬ÌÕÎ_±ı ¤‚÷Ì … ÏÿÂÎ ’¿ÕÌ, …ı ±ÎÏ¡¿ÎfiÌ fi Ë÷Ì. Á_¢‘¿˘±ı ‹ıBfiıÏÀ¿ ¿˘≥·fiı „V‰«-±Î˜Œ ¿flÌ fiÎ¬Ì ±ı ’»Ì I›Î_fiÎ ÀÌ¿ÀÌ¿ÌfiÎ Á‹ÒËı ‰‚Ì ÏÿÂÎ ⁄ÿ·Ì ±fiı M≤J‰ÌfiÎ «_⁄¿Ì› ZÎıhÎfiÎ ±Î‘Îflı ÁΫ˘ ‹Î√˝ ’Á_ÿ ¿›˘˝, …ı ±ÎÏ¡¿Î ÷flŒfi˘ Ë÷˘. ÀÌ¿ÀÌ¿ÌfiÌ …ı‹ ›fl˘’Ì ÿˆ›Õ ±fiı ‘˘‹ÕÎ …ı‰Î_ CÎHÎÎ_ ’ZÎ̱˘ ÷ı‹fi˘ ÏÿÂ΋Î√˝ fiyÌ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ¿<ÿfl÷Ì Ë˘¿Î›_hÎ ‰Î’flı »ı. ˢ¿Î›_hÎ ¶ÎflÎ ÷ı‹fiı ÁMÀıQ⁄fl 2006 á ÁŒÎflÌ á
39
Gjf+tf cf[sfif+Tff[
…wflÌ ‹ÎÏË÷Ì ÂÌ flÌ÷ı ‹‚ı ÷ı ’HÎ Á‹…‰Î …ı‰_ »ı. M≤J‰Ìfi_ «_⁄¿Ì› ZÎıhÎ ÷ıfiÎ_ µkÎfl-ÿÏZÎHÎ ‘˛‰˘ ’ÎÁı ⁄‚‰Îfi »ı. ‘˛‰˘◊Ì …ı‹ ωʉT≤kÎ ÷flŒ Ω‰ ±ı‹ ÷ı ø‹Â— fi⁄‚_ ’Õ÷_ Ω› »ı. ±Î Á_Ωı√˘‹Î_ ›fl˘’◊Ì ±ÎÏ¡¿Î ›Îfiı ¿ı ωʉT≤kÎ ÷flŒfi˘ ’˛‰ÎÁ ¬ıÕ÷Î ›Î›Î‰fl ÿˆ›Õı ±ıÀ·Ì … ¬Î÷flÌ ¿fl‰ÎfiÌ flËı ¿ı M≤J‰ÌfiÎ ‹ıBfiıÏÀ¿ ŒÌSÕfiÌ «_⁄¿Ì› flı¬Î±˘ µkÎfl˘kÎfl ¿‹Ωıfl ⁄fiÌ flËÌ »ı. (µkÎfl ‘˛‰ ÷flŒfiÎ ‰‚÷Î ’˛‰ÎÁ ‰¬÷ı flı¬Î±˘ „@÷ÂÎ‚Ì ⁄fi‰Ì Ωı≥±ı.) ±Î‹ ÏÿÂÎ ±_√ı √˘À΂˘ ◊‰Îfi˘ Á_¤‰ flËı÷˘ fi◊Ì. ‰Îÿ‚»Î›Î ±Î¿Î‹Î_ Ïÿ‰Áı ÁÒ›˝ ±fiı flÎhÎı ÷ÎflÎ fi ÿı¬Î÷Πˢ› ÷˘ ’HÎ ‹ıBfiıÏÀ¿ ŒÌSÕ µkÎfl-ÿÏZÎHÎ ÁÒ«‰‰Î ‹ÎÀı ’Òfl÷_ »ı. ÏÿÂÎ ’»Ì ±_÷flfiÌ ‰Î÷ ¿fl˘ ÷˘ ±Î√‚ fi˘ÓK›_ ÷ı‹ µkÎfl ‘˛‰◊Ì ¿ı ÿÏZÎHÎ ‘˛‰◊Ì ÿfl 112 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÎ ±_÷flı ˢ¿Î›_hÎfiÌ ÁΘ› 10 ±˘»Ì
40 á ÁŒÎflÌ á ÁMÀıQ⁄fl 2006
fi‹ı »ı. …\ÿÎ ÂOÿ˘‹Î_ ¿Ë˘ ÷˘ µkÎfl-ÿÏZÎHÎ ‘˛‰ ’ÎÁı “ÏÕQ’·” fl«÷Ì ‹fl˘ÕÿÎfl «⁄ _ ¿Ì› flı¬Î±˘ ωʉT≤kÎ ’ÎÁı ø‹Â— Á’ÎÀ ◊Λ »ı. ’ZÎÌ ÷ı ‰‚Î_¿ ¿ı ‰‚Î_¿fi˘ ±¤Î‰ ‹Î’Ìfiı ΩHÎÌ Â¿ı ¿ı ‘˛‰◊Ì ¿ı ωʉT≤kÎ◊Ì ’˘÷ı ¿ıÀ·Î ±_÷flı »ı. ÏÿÂÎfi˘ ÷ı‹… ±_÷flfi˘ @›ÎÁ ·ı‰Î ‹ÎÀı ’ZÎÌfiÎ ÂflÌfl‹Î_ ±ı À ·ı ¿ı ‹ı B fiı À Î≥À ¿H΢fiÎ ⁄fiı · Πˢ¿Î›_ h ΋Î_ ÂÌ ⁄Λ˘·˘Ï…¿· Ïø›Î ◊÷Ì Ë˘› ÷ıfi˘ ¤ıÿ ωiÎÎfi̱˘ Ë∞ ’Î‹Ì Â@›Î fi◊Ì. ’˛¿ÚÏkÎ…√÷fiÎ_ ⁄ÌΩ_ ±fiı¿ flËV›˘fiÌ …ı‹ ÷ı flËV› ’HÎ ±¿‚ »ı. Œ@÷ ±ı¿ ‰Î÷ V’WÀ »ı — ⁄˜@ÀÌÏfl±Î◊Ì ‹Î_ÕÌfiı ›fl˘’Ì ÿˆ›Õ Á‘ÌfiÎ ⁄‘Î Á∞‰˘fi_ ±„V÷I‰ ¿ıÀ·ı¿ ±_Âı ÷ı‹fiÌ “‹ıBfiıÀ˘ÏflÁıMÂfi”fiÌ Z΋÷Î ’fl ±‰·_⁄ı »ı. ¿<ÿfl÷ ±ı ‰√fl ÷ı‹fiı ±ı‰Ì 6ßÌ iÎÎfiı„Lƒ› ±Î’ı fiÏË.á
dffzs6f ,f3f]u?cf[ ;ffdf[ dff[zrff[
Õfl΋H΢ Ë÷˘. ·CÎ√˛ËfiÌ ’»ÕÎÀı 1 ‹ı√ÎÀfifiÎ ±ÎÂflı 2,500 ËÎ≥Õˇ˘…fi ⁄˘Q⁄fiÎ Á΋ÀΠωVŒ˘À …ıÀ·Ì ÷ÎflÎ∞ Á∞˝ ˢ÷ ±ı‰_ ÷ı‹HÎı ¿QM›ÒÀfl ‰Õı √HÎÌ ¿Îœu_. Ë¿Ì¿÷‹Î_ ÏfiWHÎÎ÷˘±ı ÷Îfl‰ı·˘ ±Î_¿Õ˘ ÷ÎflÎ∞fi˘ fiÏË, ’fl_÷ ’»ÕÎÀ ÿflQ›Îfi ‹@÷ ◊÷Ì ∂Ω˝fi˘ Ë÷˘. ∂Ω˝fiÌ ±Áfl˘ µ’flÎ_÷ ±ÎÕ±Áfl˘fiı ’HÎ fi…fl Á΋ı flά˘ ÷˘ ·CÎ√˛Ëı ¿ÿΫ M≤J‰ÌfiÌ
¿⁄fl ‹‚Ì ±Î‰÷Ì Ë÷Ì. »ıS·Î_ 70 ¿fl˘Õ ‰Wν‹Î_ ¿<· 12 ‰¬÷ …^fiÌ ∞‰V≤„WÀ fiΠ’Î‹Ì Ë÷Ì ±fiı I›Îfl ⁄Îÿ fi‰Ì ¬Ì·Ì Ë÷Ì. »ıS·˘ Á‰˝fiΠÁÎÕÎ » ¿fl˘Õ ‰Wν ’Ëı·Î_ ◊›˘ I›Îflı ‹ËοΛ ÕΛfi˘Á˘fl Ëo‹ı ‹ÎÀı ¬÷‹ ◊≥ √›Î Ë÷Î. ‘fl÷Ì ’fl ÷ı ’»Ì V÷L›‰_ÂÌ ∞‰˘fi˘ ›√ Âw ◊›˘ Ë÷˘. ’fl_÷ ∞‰V≤„WÀfi_ Á΋ÒÏË¿ Ïfi¿oÿfi ÂÎ ‹ÎÀı fiÌ¿‚ı ?
M≤J‰ÌfiÎ Áflfi΋ı ±Î‰Ì «Õ÷Ì fiÎfiÎ ¿ÿfiÌ CÎHÎ̬flÌ µS¿Î±˘ ‰Î÷ΉflH΋Î_ … fiΠ’΋ı »ı, ‹ÎÀı …‹Ìfi ’fl µI’Î÷ ‹«Î‰÷Ì fi◊Ì. ⁄Ì∞ ÷flŒ 50 ‹ÌÀfl ¿ı ‰‘ T›ÎÁfiÌ µS¿Î µI’Î÷ ‹«ÎT›Î ωfiÎ flËı÷Ì fi◊Ì
70Ñ ∞‰V≤„WÀfi˘ fiΠ¿›˘˝ ˢ÷! 1989‹Î_ M≤J‰Ìfiı ·À¿÷Ì Á·Î‹ ‹ÎflÌ √›ı·˘ 1989-FC ·CÎ√˛Ë 2014fiÌ Áη‹Î_ ŒflÌ ’λ˘ ±Î‰‰Îfi˘ »ı--±fiı ¿QM›ÒÀflfiÎ Œ·Îÿı ‹…⁄ M≤J‰Ì ÁÎ◊ı ¿ÿΫ ¤À¿Î‰Îfi˘ »ı. M≤J‰ÌfiÌ ¤˛‹HοZÎÎfiı ‰Îfl_‰Îfl ¿Î’÷Î “1989-FC” …ı‰Î ·CÎ√˛Ë˘ ÁÒ›˝‹Î‚ÎfiÌ fi∞¿fiÎ ±‰¿Î‹Î_ Õ{fi⁄_‘ »ı. ±Î‹Î_fi˘ ±ı¿Îÿ ·CÎ√˛Ë ‘fl÷Ì ’fl ‰Ëı·˘ ‹˘Õ˘ {Ÿ¿Î› ÷˘ ±Îç›˝ fiÏË. ±Î Ë¿Ì¿÷ı ¬√˘‚ÂÎjÎfiÎ ΩHοÎfl˘fiı ∞‰V≤Ô„WÀfiÎ ¤Îω ÷ı‹… ¤Ò÷¿Î‚ ±_√ı ’HΠω«Îfl÷Î ¿flÌ ÿÌ‘Î »ı. ±Î¬Ì ∞‰V≤„WÀfi_ ±‹¿ Á‹›ÎL÷flı ◊÷_ Ïfi¿oÿfi Á‹Ω‰÷Ì Ï◊±flÌ ÷ı±˘ ¢‘Ì flèÎÎ »ı, ¿ÎflHÎ ¿ı ‘fl÷Ì ’fl ∞‰V≤„WÀ ÷ıfiÎ Ïÿ‰Á˘ ¤flΛΠ’»Ì Á΋ÒÏË¿ flÌ÷ı ‹flÌ ’fl‰Îflı »ı ±fiı ⁄Ì∞ ∞‰V≤„WÀ ÷ıfi_ V◊Îfi ·ı‰Î ‹ÎÀı ’Î_√flı »ı. ±Î ‰Î÷ ¿ıÀ·Î_¿ ‰Wν ’Ëı·Î_ …√÷fiÎ ’flÎ÷fi ∞‰Ï‰iÎÎfi̱˘ ΩHÎ÷Î fi Ë÷Î. ¿<ÿfl÷ ‰Îfl_‰Îfl fi‰Ì Ï√S·Ì ÁÎ◊ı fi‰˘ ÿΉ Âw ¿flı »ı ±ı ÷ı‹fiı ¬⁄fl fi Ë÷Ì. ±Î‹ »÷Î_ M≤J‰ÌfiÎ ’˘’Õ΋Î_ ËÎ◊ ·Î√÷Î ±„U‹¤Ò÷ ±‰ÂıW΢ ÷ı‹fiı ‹Ò_{‰÷Î Ë÷Î. ±‹¿ ›√fiÎ ‹⁄·¬ ±‰ÂıW΢ ‹Y›Î ’»Ì ±Î√Î‹Ì ›√‹Î_ ΩHÎı ÷ı ∞‰˘fi_ ±„V÷I‰ … fi flËı‰Î ’ÎQ›_ ˢ› ÷ı‹ ¿Â˘ flı¿˘ÕÛ ‹‚÷˘ fi Ë÷˘. ±Î ∞‰˘fiı ⁄ÿ·ı fi‰Î ’˛¿ÎflfiÎ ∞‰˘fiÌ
«ÎSÁ˝ ÕÎω˝fiı ¿èÎ_ ÷ı‹ µIø_ÎÏ÷fiÎ ø‹‹Î_ fi⁄‚Î ∞‰˘fiÌ »ÀHÎÌ ◊÷Ì Ω› ±fiı Á_Ωı√˘ ÁÎ◊ı ±fi¿>·fi ÁÎ‘Ì ΩHÎ÷Î fi‰Î ∞‰˘ ±Î¿Îfl ·ı÷Πˢ› ±ı‰_ ¿ı‹ fi ⁄fiı ? @›Î_¿ F‰‚΋¬˘ ŒÎÀ÷Î ‹˘÷fiÌ «Îÿfl ŒflÌ ‰‚ı, @›Îflı¿ ÏË‹›√ ¬‰ÎflÌ Á…ı˝ ±fiı @›Î_¿ ‘fl÷Ì¿o’ ÷ı ’˛ÿıÂfiÎ ∞‰˘fi_ ¿ÎÁ‚ ¿Îœı ÷ı ⁄fi‰ÎΩı√ ¬w_, ’HÎ …√÷ ±Î¬Î‹Î_ ‹Î÷‹ »‰Î› ±ı ’flÎ÷fi ∞‰…√÷fiÎ ÏfiWHÎÎ÷˘fiı ‹Îfi‰Î …ı‰_ ·Î√÷_ fi Ë÷_. ±Î◊Ì ÷ı‹HÎı …\ÿÌ flÌ÷ı ±ı‹ ‹ÎL›_ ¿ı ¬ÒÀ÷Î ±„U‹¤Ò÷ ±‰ÂıW΢ ’˛Î«Ìfi¿Î‚‹Î_ ◊›ı·Ì ¤ÒV÷flÌ› µ◊·’Î◊·˘fiı ·Ì‘ı … ·Î’kÎÎ ⁄L›Î Ë÷Î. ÷ÎI’›˝ ±ı ¿ı ∞‰V≤„WÀ fi_.1 fiΠ’Î‹Ì fi Ë÷Ì--±fiı ÷ıfi_ V◊Îfi ·ı‰Î ‹ÎÀı ∞‰V≤„WÀ fi_. 2 fi‰ıÁfl◊Ì ÁΩ˝≥ ’HÎ fi Ë÷Ì. µIø_ÎÏ÷±ı … ±ı¿fi_ ¿Î‚ø‹ı ⁄Ì∞‹Î_ w’Î_÷fl ¿›* Ë÷_. ¿‹fiÁÌ⁄ı w’Î_÷flfiÎ ÷⁄yÎ Á‹Ω‰÷Î ±U‹Ìw’Ì ±‰ÂıW΢ @›Î_¿ √Λ⁄ Ë÷Î. ±Î A›Î·fiı 1978‹Î_ ±‹ıÏfl¿fi ¤ÎˆÏ÷¿ÂÎjÎÌ ÕΘ. ·≥Á ±S‰Îflı{ı ¬˘À˘ ’fl‰Îfl ¿›˘˝ I›Îflı ωiÎÎfi…√÷‹Î_ ÿı¿Îfl˘ ‹«Ì √›˘. ÕΘ. ±S‰Îflı{ı ÁÎÏ⁄÷ ¿flÌ ⁄÷ÎT›_ ¿ı 6.5 ¿fl˘Õ ‰Wν ’Ëı·Î_ flÎZÎÁÌ ÕΛfi˘Á˘fl ÷ı‹fiÌ ¿œo√Ì ÂflÌflfl«fiÎfiı ¿ÎflHÎı fi΋ÂıWÎ ◊›Î_ fi Ë÷Î_. ÕÎω˝fiı fl…^ ¿flı·Î Á‰Î˝≥‰· ±Î˜Œ ‘ ÏŒÀıVÀfiÎ ÏÁ©Î_÷ ‹…⁄ ÕΛfi˘Á˘fl ’˘÷Îfi_ ±„V÷I‰ ÁMÀıQ⁄fl 2006 á ÁŒÎflÌ á
43
aflp vf[dfp 5f]zf[Lctf
5fUyjflgfl vff0[ Ptfztff ,f3f]u?cf[gf[ ;fjf/[ 5ff8[ rf0fjfjffgff df[uffV5,ffgf ±ŒÎÀ ±_÷ÏflZ΋Î_ ÁÒ›˝ Œfl÷ı M≤J‰ÌfiÎ ’Ïfl¤˛‹HÎfi˘ ±‰¿ÎÂÌ Œ·¿ ¬Î·Ì¬‹ fi◊Ì. fiÎfiÎ-‹˘ÀÎ ±fiı¿ ±‰¿ÎÂÌ Ï’_Õ˘, ·CÎ√˛Ë˘ ÷ı‹… ‘Ò‹¿ı÷±˘ ÷ıfiÎ ‹Î√˝‹Î_ ±À‰Î› »ı. ±Î ‰HÎfi˘÷›Î˝ ‹Ëı‹Îfi˘ M≤J‰Ì ’fl ±ÎŒ÷ ⁄fiÌfiı ±Î‰Ì ’Õı I›Îflı Â_ ◊Λ ÷ıfi_ ‰ˆiÎÎÏfi¿ ⁄›Îfi ±ËŸ ’˛V÷÷ »ı.
√›Î ‹ÏËfiı ¿E»-ÁΈflÎWÀˇfiÎ ±Î¿Î‹Î_◊Ì µS¿Îw’ı …ı
’fl ÷ÎflÎ∞ Á…ı˝ fiÏË. ±◊‰Î fi_. 2 — M≤J‰Ì ΩıÕı Àyfl Ïfi‰Îfl‰Î ‹ÎÀı ·CÎ√˛Ëfiı ’fl⁄Îfl˘ ±_÷ÏflZ΋Î_ … @›Î_¿ ŒoÀÎ‰Ì ±‰¿ÎÂÌ Á_’ı÷flÎ_ ¿ıÀ·Î_¿ √΋˘ ’fl ±ı¿Î±ı¿ ±Î‰Ì «œuÎ_ ÿı‰˘. ±◊ν÷˚ ÷ıfi˘ ’˛‰ÎÁ‹Î√˝ ⁄ÿ·Ì fiά‰˘. ±fiı I›Î_fiÎ_ ±‹¿ ‹¿Îfi˘‹Î_ flÌ÷Áfl »M’fl ŒÎÕ ¿ı ‰flV›Î_ ±Î ⁄Lfiı ¿ÌÏ‹›Îfiı ‰ÎV÷ω¿ V‰w’ I›Îflı … ‹‚Ì Â¿ı ¿ı ÷ı‹HÎı Áÿ˚¤ÎB›ı ¿ÂÌ ΩfiËÎÏfi ÷˘ Á∞˝ fiÏË, ’fl_÷ ÿıÂfiÎ F›Îflı ·Î_⁄Ì ÿÒflÌfiÎ ±bÏ‹ÁÎ≥·˘ ÿÎ√Ìfiı ·CÎ√˛Ëfiı ωiÎÎfi̱˘ Á‹ZÎ ŒflÌ ±ı Á‰Î· ¬Õ˘ ¿flÌ ÿÌ‘˘ ¿ı ¤Ï‰W›‹Î_ ±_÷ÏflZ΋Î_ … ±Î_÷flÌ ·ı‰Î›. ±‹ıÏfl¿Îfi_ Á_flZÎHÎ ¬Î÷_ fl¬ı ‹˘ÀÎ ¿ÿfiÌ µS¿Î±˘ ±√fl ÷˘ ±ı¿Îÿ fl¬Õ< ·CÎ√˛Ë ’ıLÀÎ√˘fi ±ı ¿ÌÏ‹›Îfiı ⁄Ë ÁÎflÌ flÌ÷ı ‰ÎV÷ω¿ V‰w’ M≤J‰Ì ’fl √Ì« ‹Îfi‰‰V÷̉΂ΠωV÷Îfl‹Î_ ’À¿Î› ÷˘ ±Î’Ì Â¿ı ÷ı‹ »ı. ¬w_ ’Ò»˘ ÷˘ ±ı ÏÿÂ΋Î_ Á_¢‘fi ¿Î›˝ ‹Îfi‰Ω÷ ’ÎÁı ÷ı ±‰¿ÎÂÌ ±ÎŒ÷fiı fiÎ◊‰Îfi˘ ¿˘≥ µ’Λ ÷ıHÎı @›Îflfi_ ±Îfl_¤Ì ’HÎ ÿÌ‘_ »ı. M≤J‰ÌfiÌ ¤˛‹HοZÎ΋Î_ »ı ¬fl˘ ? ’˛ffi ±ı‰fl√˛Ìfi »ı. ‰W΢˝◊Ì Ï‰iÎÎfi̱˘fiı Á÷Ήı CÎÒ‹÷Î ÿıÂ-ωÿıÂfiÎ µ’√˛Ë˘fi_, ±‰¿ÎÂÌ ¤_√Îflfi_ ÷◊Î »ı. M≤J‰Ì ’fl hÎÎÀ¿Ì ¿fiÎflÎ ·CÎ√˛Ëfi˘ ¿ıÕ˘ ¿ı‹ ¿flÌfiı µS¿Îfi_ ÀˇıÏ¿o√ ¿flÌ Â¿÷Î_ ÁÒZ‹√˛ÎËÌ flıÕÎfl›_h΢ ÷ıfiÌ ’ÎÁı »˘ÕΉ‰˘ ÷ıfiΠωω‘ µ’Λ˘ ÷ı‹HÎı ÁÒ«T›Î »ı ¬flÎ, ’HÎ »ı. Ï‹ÁÎ≥· Àı@fi˘·ÎıÏ… ’HÎ ÷ıHÎı ËV÷√÷ ¿flÌ »ı. ¤Ò÷’Ò‰˝ ÷ı‹Î_fiÎ ¿ıÀ·Î µ’Λ˘ ¿ıÀ·Ì Ëÿı ¿Îfl√÷ fỉÕı ±ı ⁄Î⁄÷ı ÷ı±˘ Ë∞ ‹Ò{ _ ‰HÎ ±fi¤‰Ì flèÎÎ ±Î ÷Á‰Ìfl 1965‹Î_ M≤J‰ÌfiÎ ÁÌ‹ÎÕÎ◊Ì …flο … ÿÒfl ’ÁÎfl ◊≥ √›ı·Î ±‹ıÏfl¿fi ’˛‹¬ fl˘fiÎSÕ flÌ√Îfiı »ı. ‹Ò_{‰HÎ ◊Λ ±ı V‰Î¤Îω¿ ±‰¿ÎÂÌ Ï’_ÕfiÌ »ı. ◊˘Õο Á˘ Ï¿·˘‹ÌÀflfi˘ ŒÎÁ·˘ ÷ıHÎı Ω‚T›˘ fi ˢ÷ ÷˘ Âw ¿flı·Î ±fiı I›Îfl ⁄Îÿ ±‘ÒflÎ M≤J‰Ìfi_ √vI‰Î¿WνHÎ ÷ıfiı ’˘÷ÎfiÌ ÷flŒ ¬ıÓ«Ì ·ı÷. flËı·Î VÀÎfl ‰Î˜Á˝ ’˛˘√˛Î‹ Ëı »ı, ¿ı‹ ¿ı Ï◊±flÌfiÎ V‰w’ı fl…^ ±‰¿ÎÂÌ ·Z›Î_¿˘fiı e_¿Ì ÿı‰ÎfiÌ ¿flΛı·Î µ’Λfiı ±Î… Ïÿfi Á‘Ì ¿ıÀ·Ì¿ ÷fl¿Ì⁄˘ ’HÎ ÷ıHÎı ¢‘Ì ’˛ı„@À¿· V‰w’ ±Î’Ì Â¿Î›_ »ı, …ı ’ˆ¿Ì lıWà ÷fl¿Ì⁄ ˉı fi◊Ì. …÷ı ÿËÎÕı ¬flı¬fl ±ı¿Îÿ ·CÎ√˛Ë˘ ’fl ’˛ı„@À¿· ±¬÷flÎ ·CÎ√˛Ë M≤J‰Ìfiı ·’Õο ‹Îfl‰Î ¶ÎflÎ ’Á_ÿ ¿fl‰ÎfiÌ »ı. ‘ÁÌ ±Î‰÷˘ …HÎΛ ÷˘ ÷ıfi˘ ‰Îfl ¬√˘‚ÏfiWHÎÎ÷˘ 1980fiÎ «Ò¿Î‰‰ÎfiÌ ⁄ı flÌ÷˘ »ı. ÿΛ¿Î‹Î_ ±ı‰_ Ïÿ·ÎÁÎ…fi¿ fi_. 1 — ·CÎ√˛Ëfiı ›Î ÷˘ ‹˘ÀÎ ÷ÎflHÎ ¿ÎœÌfiı ÏfiÏç_ ÷ ∞‰ı ¿ÿfiÎ ±‰¿ÎÂÌ Ï’_ Õ fiı ⁄ıÃı·Î ¿ı ±_÷ÏflZÎfiÎ √‹flÎË ±_÷ÏflZ΋Î_ … ¤Ò_∞ ÿı‰˘, …ı◊Ì ·CÎ√˛Ë ±fiı M≤J‰Ì ‰E«ı ÁflıflΠ±fiı ¿ fiÎfiÎ À< ¿ Õα˘‹Î_ ÿfl 10 ¿fl˘Õ ‰WÎı˝ ±ı¿ √˘{ÎflÌ Ï‰¤Î…fi ’ÎQ›Î ’»Ì ÷ı M≤J‰Ì ÁMÀıQ⁄fl 2006 á ÁŒÎflÌ á
41
dffzs6f ,f3f]u?cf[ ;ffdf[ dff[zrff[
Àyfl ◊Λ »ı. ·CÎ√˛ËfiÌ ’»ÕÎÀ I›Îflı ‘fl÷Ì ’fl ∞‰V≤„WÀ ‹ÎÀı ’˛ · › …ı‰˘ ±Î÷_¿ Á…ı˝ »ı. ±Î Ω÷fi˘ »ı S ·˘ ±Î÷_ ¿ (ÕΛfi˘Á˘flfi _ Á_ ’ Ò H ν Ïfi¿oÿfi ¿ÎœÌ fiάfiÎfl˘ √‹A‰Îfl ±¿V‹Î÷) ·√¤√ ÁÎÕÎ » ¿fl˘Õ ‰Wν ’Ëı·Î_ ◊›ı·˘, ±ıÀ·ı Á_¤Ï‰÷÷ÎfiÎ ÏÁ©Î_÷fiı K›Îfi‹Î_ ·ı÷Î_ Ë∞ ⁄ÌΩ_ ÁÎÕÎ hÎHÎ ¿fl˘Õ ‰Wν Á‘Ì Ï«_÷Î fi◊Ì. ±Î ÷ÎflHÎ Ωı ¿ı ¤Ò·¤flı·_ Ë÷_. ¬√˘‚ÏfiWHÎÎ÷˘fiı ÷ıfi˘ A›Î· 1994‹Î_ ±ÎT›˘ ¿ı F›Îflı ÂÒ‹ı¿fl ·ı‰Ì fi΋fi˘ ‘Ò‹¿ı÷ √vfiÎ flÎZÎÁÌ √˛Ë ΩıÕı À¿flΛ˘. ωiÎÎfi̱˘ µ’flÎ_ ÷ Á΋ÎL› ·˘¿˘fiÎ ‹fi‹Î_ ’HÎ ÷ıHÎı Á‰Î· …√ÎÕu˘ ¿ı fl¬Õ< ±‰¿ÎÂÌ ’ÿÎ◊˘˝ fi Ì ±ÕŒı À ı «Õ‰Îfi˘ ‰Îfl˘ …ı ‹ √ v fi˘ ±ÎT›˘ ÷ı ‹ ±Î’HÎÌ M≤J‰Ìfi˘ ’HÎ ¿ı‹ fi ±Î‰ı? ÂÒ‹ı¿fl ·ı‰ÌfiÎ ±‰¿ÎÂÌ “±Î’CÎÎ÷”fiÎ ’√·ı 1994‹Î_ ±‹ı Ï fl¿ÎfiÌ Á_ Á ÿı fiÎÁÎfiı ±_÷ÏflZÎfiÎ fl¬Õ< ’ÿÎ◊˘˝ fi _ {ÌHΉÀ¤flÌ flÌ÷ı Àˇ ı Ï ¿o √ ¿flÌ 19‹Ì ÁÿÌfiÎ ±Îfl_¤ı ¬√˘‚ωt˘ ÷ı‹fiÎ_ ÀÎ_«Î_ ÁΑfi˘ ‰Õı ‹Î_Õ ◊˘ÕÎCÎHÎÎ ±‰¿ÎÂÌ ’ÿÎ◊˘˝fiı (ÕΛÎ√˛Î‹‹Î_ ¿Î‚Î_ À’¿Î_) ¢‘Ì Â@›Î Ë÷Î. ø‹Â— ⁄‚‰Îfi ⁄fiı·Î_ ÀıÏ·V¿˘’ı ‰ÌÁ‹Ì ÁÿÌfiÎ ±_÷ Á‘Ì‹Î_ ÁΉ …\ÿ_ (±fiı Ï«_÷Î…fi¿) Ï«hÎ ±ÎM›_!
42 á ÁŒÎflÌ á ÁMÀıQ⁄fl 2006
¤Ï‰W›‹Î_ ÷ı‹fiÌ ¤˛‹HοZÎÎ ÂÌ Ë˘› ÷ıfi˘ ¿QM›ÒÀfl «ÎÀÛ ⁄fiΉ‰Îfi˘ ±Îÿı ±ÎM›˘. Near Earth Asteroid Tracking (À>_¿‹Î_ fiÌÀ) ±ı‰Î fi΋ı ±˘‚¬Î÷Î ¿Î›˝ø‹ Ëı fiÎÁαı Á_A›Î⁄_‘ fi‰Î ·CÎ√˛Ë˘ ¢‘Ì ¿ÎœuÎ. ¿<· 200 ·CÎ√˛Ë˘fiÌ ¤˛‹HοZÎÎ M≤J‰ÌfiÌ ¤˛‹HοZÎÎfiı ¿Î’÷Ì Ë÷Ì. ≥.Á. 2005 ◊Ì Âw ¿flÌfiı 2028 Á‘ÌfiÎ √΂ΠÿflQ›Îfi ¿ıÀ·Î¿ ·CÎ√˛Ë˘ M≤J‰Ì ΩıÕı ¤À¿Î› ±◊‰Î ÷˘ ÁËı… ‹ÎÀı ¤À¿Î÷Î flËÌ Ω› ±ı‰Ì ’HÎ ‰¿Ì Ë÷Ì. ¬√˘‚ÏfiWHÎÎ÷˘±ı »ı‰Àı ’˘÷Îfi_ ±fi‹Îfi ⁄ÿ·Ì fi‰Î ÕıÀÎfiÎ ±Î‘Îflı ΩËıfl ¿›* ¿ı M≤J‰Ì ±fiı ·CÎ√˛Ë (±‰¿ÎÂÌ Ï’_Õ ¿ı ’»Ì CÎÒ‹¿ı÷) ‰E«ı ÁflıflΠ10 ¿fl˘Õ ‰WÎı˝ fiÏË, ’fl_÷ 1 ¿fl˘Õ ‰WÎı˝ ±ı¿Îÿ Àyfl ◊Λ »ı. »ıS·Î “ËıÕ ±Î˜fi ¿˘Ï·{fi”fi˘ ±◊ν÷˚ ±Î‹fiıÁ΋fiıfiÌ Àyflfi˘ ’˛·›¿ÎflÌ ⁄fiΉ Ωı ÁÎÕÎ » ¿fl˘Õ ‰Wν ’Ëı·Î_ fi˘Ó‘Λ˘ ˢ› ÷˘ fi‰Î ±¿V‹Î÷ ‹ÎÀı Á‹› @›Îflfi˘ ’Î¿Ì √›˘ »ı. ωflÎÀ M≤J‰Ì ‹ÎÀı fiÎfi¿ÕÎ ·CÎ√˛Ë˘ ’˛·›¿ÎflÌ fỉÕÌ Â¿ı ±ı Ï«_÷Î…fi¿ ÁI›fi_ ¤Îfi ‹Îfi‰Ω÷fiı ÁΈ ’˛◊‹ ÁÎ÷ı¿ ÿΛ¿Î ’Ëı·Î_ ◊›_ Ë÷_. ±˘@À˘⁄fl 28, 1937‹Î_ ËÏ‹˝Á fi΋fi˘ 600 ‹ÌÀfl ’ˢ‚˘ ·CÎ√˛Ë M≤J‰ÌfiÌ ·√˘·√ ±ÎT›˘ I›Îflı Œ@÷ 7,80,000 Ï¿·˘‹ÌÀfl »ıÀı flè΢ Ë÷˘. ±Î ŒÎÁ·˘ Á΋ÎL› A›Î· ‹…⁄ “ÁıŒ ÏÕVÀLÁ” ·Î√ı, »÷Î_ ±‰¿ÎÂÌ ‹Î’ÿoÕ ‹…⁄ ÷ıfiı ‹ÎhÎ ÿÎıflΉÎfl … √HΉ˘ Ωı≥±ı. ÁÒ›˝ Œfl÷ı ¤˛ ‹ HοZÎ΋Î_ M≤J‰Ìfi˘ ‰ı √ ’˛ Ï ÷¿·Î¿ı ·√¤√ 1,09,033 Ï¿·˘‹ÌÀfl ˢ› I›Îflı ±ı ŒÎÁ·˘ Ωı÷Ωı÷΋Î_ ¬ÎVÁ˘ ‰‘Ì Â¿ı ±ı‹ ÷ıfiı fiÎ⁄Òÿ ◊÷Î_ ’HÎ ‰Îfl fi ·Î√ı. ±‰¿ÎÂÌ Ï¶¤ıÀÎ ’fl ËÏ‹˝Áfi_ ±fiı M≤J‰Ìfi_ ±Î√‹fi ÁËı… ‹ÎÀı …\ÿÎ Á‹›ı ◊›_ ˢ÷ ÷˘ ¿ı‰˘ Á‰˝fiΠŒı·Î÷ ÷ıfi_ ±fi‹Îfi ¿fl‰_ ‹U¿ı· fi◊Ì, ’HÎ Ëη÷fl÷ Á‰˝fiÎÂfi_ Â΄Oÿ¿ ‰Hνfi ‹˘¿>Œ flάÌfiı ‹ÎhÎ ±ıÀ·_ ¿Ëı‰_ ’Òfl÷_ »ı ¿ı ⁄ı ‰Wν ’»Ì 1939‹Î_ ⁄Ì…\ _ ωr› © ¬ı · ‰Î ‹ÎÀı ωr‹Î_ ‹Îfi‰Ω÷fi_ ±„V÷I‰ … flËı÷ fiÏË. ⁄ÌΩı ¤›Îfi¿ ·CÎ√˛Ë 1989-FC 1989fiÌ Áη‹Î_ M≤J‰ÌfiÌ ‰HÎfi˘÷flÌ ‹·Î¿Î÷ı ±ÎT›˘ Ë÷˘ ±fiı ‰Î÷ΉflH΋Î_ ’Õ÷_ ‹Ò¿‰Îfi_ … ÷ıHÎı ⁄Î¿Ì flÎA›_ Ë÷_. ω‹Îfi‰ÎË¿ …ËÎ…fiÎ ¿ÿfi˘ ±ı ·CÎ√˛Ë ’˛Ï÷¿·Î¿ı 74,000 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÎ ‰ı√ı M≤J‰ÌfiÌ ¤˛‹HοZÎÎfiı ¿Î’Ì √›˘. ‹Îfi‰Ω÷ ±ıÀ·Ì fiÁÌ⁄ÿÎfl ¿ı ±_÷ÏflZ΋Î_ ÷ı F›Î_ ±ÎÕ˘ µ÷›˘˝ Ë÷˘ ±ı … V◊‚ı◊Ì M≤J‰Ì »±ı¿ ¿·Î¿ ±√ε ’ÁÎfl ◊≥ «Ò¿Ì Ë÷Ì. ‹Îfi˘ ¿ı M≤J‰Ìfi_ ±Î√‹fi » ¿·Î¿ ‹˘Õ<_ ◊›_ ˢ÷ ±◊‰Î ·CÎ√˛Ëfi_ ±Î√‹fi » ¿·Î¿ ‰Ëı·_ ◊›_ ˢ÷ ÷˘ ωfiÎÂfi˘ ’Îfl flËı÷ fiÏË. Á_¤Ï‰÷ ωfiΠ¿ıÀ·ı ‹˘Àı ’Λı ◊›˘ ˢ÷ ÷ıfi˘ ±‹ıÏfl¿fi ≥„LVÀÀuÒÀ ±Î˜Œ ±˜fl˘fi˘ÏÀ@ÁfiÎ ÏfiWHÎÎ÷˘±ı ¿Îœı·˘ ±_ÿÎ…
dffzs6f ,f3f]u?cf[ ;ffdf[ dff[zrff[
À¿Î‰‰Î ‹ÎÀı ·Î›¿ fi ˢ› ÷˘ ’HÎ ÷ı‹fi˘ Á‰˝fiΠµIøÎ_Ï÷±ı ¿›˘˝ fi Ë÷˘. ±Î ÿˆI›˘ ‹ÎÀı ‹˘÷fi_ ‰Î˜flLÀ 10 Ï¿·˘‹ÌÀfl ’ˢ‚Î ±‰¿ÎÂÌ ·CÎ√˲ ı ⁄ΩT›_ Ë÷._ ±Î…ı flÏ›Î-±‹ıÏfl¿Î ’ÎÁı …ıÀ·Î ±b⁄˘Q⁄ ÷◊Î ËÎ≥Õˇ˘…fi ⁄˘Q⁄ »ı ÷ıfiÎ ¿fl÷Î_ 10,000 √HÎÌ ’˛«_Õ Â„@÷ ÁÎ◊ı ±ı ·CÎ√˛Ëı ’»ÕÎÀ ¬Î‘Ì Ë÷Ì. ’ÏflHÎ΋ı …ı ÷Î_Õ‰ ‹E›_ ÷ıHÎı ‹ÎhÎ ÕΛfi˘Á˘fl fiÏË, ’HÎ ‘fl÷Ì ’fl ⁄Ì∞ CÎHÎ̬flÌ ∞‰V≤„WÀfi˘ CÎÕ˘·ÎÕ‰˘ ¿flÌ fiÎA›˘. ÕΘ. ·≥Á ±S‰Îflı{ı ÷yÎfi_ ¿„S’÷ ÷Ìfl »˘Õu_ fi Ë÷_. ·CÎ√˛Ë {Ÿ¿Î›Îfi˘ fiyfl ’flΉ˘ ÷ıHÎı ¢‘Ì ’HÎ ¿Îœu˘ Ë÷˘. (M≤J‰Ìfi˘ ÏËoÁ¿ ¤Ò÷¿Î‚ ±Î_¿Ì ÿı¬ÎÕuÎ ⁄ÿ· ÷ıfiı fi˘⁄ı· ’ÎÏfl÷˘ÏWο ±ıfiΛ÷ ¿flΛ_ Ë÷_.) ¿ıÀ·ı¿ ±_Âı ÷˘ µIøÎ_Ï÷fiÎ ÏÁ©Î_÷fiı … ÷ıHÎı À>_¿Î ’fiÎfi˘ ÁÎÏ⁄÷ ¿flÌ ⁄÷ÎT›˘ Ë÷˘. ÕÎω˝fifiÎ ÏÁ©Î_÷ ‹…⁄ ’Ëı·˘ ±ÎÏÿ ∞‰ Á‹ƒ‹Î_ ’˛√ÀuÎ ⁄Îÿ ‘Ì‹Î ‰ı√ı ±Î… Á‘Ì ÷ıfiÌ ±ı¿‘ÎflÌ µIøÎ_Ï÷ … ◊÷Ì flËÌ »ı. ∞‰fi‹flHÎfiÎ Á_√˛Î‹‹Î_ fi⁄‚Î ±fiı fi¿Î‹Î ∞‰˘ ·M÷ ◊÷Î √›Î, F›Îflı ⁄οÌfiÎ ∞‰˘fi_ ±„V÷I‰ …‚‰Î≥ flèÎ_. ±Î‹ »÷Î_ ÕΘ. ±S‰Îflı{fi_ ÷ÎflHÎ ÁΫ_ ˢ› ÷˘ …√÷‹Î_ ±ı¿‘ÎflÌ µIøÎ_Ï÷ ◊≥ … fi◊Ì. ‹÷·⁄ ¿ı µIøÎ_Ï÷ Á‚_√ fi‰·¿◊Îfiı ⁄ÿ·ı À>_¿Ì ‰Î÷ν±˘fi˘ Á_√˛Ë »ı, …ı‹Î_ ÿflı¿ ’˛¿flHÎı M·˘À ±fiı ’Îh΢ ⁄ÿ·Î› »ı. Á‰Î˝≥‰· ±Î˜Œ ‘ ÏŒÀıVÀfiÎ ’ı·Î ÁÒhÎfi_ ’HÎ ÷ı‹Î_ ⁄Ë ±ÎÏÿ¿Î‚‹Î_ ¿˘”¿ fl¬Õ< ·CÎ√˛Ë M≤J‰Ì ’fl @›Î_¿ ¬Î⁄@›˘ ±fiı ÕΘ. ±S‰Îflı{fiÎ (…‹H΢ Œ˘À˘) ‹÷ı ÷ıfiÌ ’»ÕÎÀı ÕΛfi˘Á˘flfiÎ ¿fl˘Õ˘ ‰Wν ·Î_⁄Î Á΋˛ÎF›fi˘ »ıÕ˘ ·Î‰Ì ÿÌ‘˘ !
44 á ÁŒÎflÌ á ÁMÀıQ⁄fl 2006
‹Ëk‰ flËı÷_ fi◊Ì, ¿ı‹ ¿ı ·CÎ√˛Ë hÎÎÀ¿ı I›Îflı ¬Õ÷·fiı ⁄ÿ·ı ‰‘ ÷˘ ¬ÂfiÁÌ⁄ Á∞‰˘fiı … ⁄«‰Îfi˘ «ÎLÁ ‹‚ı »ı. ÕΛfi˘Á˘fl ±ı flÌ÷ı ÿ¤Î˝√Ì Ë÷Î. ±Î flÎZÎÁÌ ÁÏflV≤’˘fi˘ ‘fl÷Ì ’fl ±ÎÂflı 22.5 ¿fl˘Õ ‰Wν ’Ëı·Î_ µÿ˚¤‰ ◊›˘ ÷ıfiÎ ‹ÎhÎ 1 ¿fl˘Õ ‰Wν ’»Ì V÷L›‰_ÂÌ ∞‰˘ ’HÎ µÿ˚¤T›Î Ë÷Î, ’fl_÷ 16 ¿fl˘Õ ‰Wν Á‘Ì flÎ… ÷˘ ±ı¿·Î ÕΛfi˘Á˘flfi_ «ÎS›_ Ë÷_. ⁄‘Î V÷L›‰_ÂÌ ∞‰˘ ÿı¬Î‰ı ·√¤√ Áfl¬Î Ë÷Î, ¿ÿ‹Î_ ⁄À¿Î Ë÷Î ±fiı V‰¤Î‰ı fi‹Î·Î Ë÷Î. Ï¿ÎflÌ ÕΛfi˘Á˘fl◊Ì ⁄«‰Î ‹ÎÀı {ÎÕÌ-{Î_¬fl΋Î_ »^’Î≥ flËı÷Î Ë÷Î, ’fl_÷ ·CÎ√˛Ëı ÕΛfi˘Á˘flfiÌ ±Î¬Ì …‹Î÷fiı ±ı¿ Á’ÎÀı ¬÷‹ ¿flÌ fiÎ¬Ì I›Îflı V÷L›‰_ÂÌ ∞‰˘fiı e·‰ÎŒÎ·‰Î ‹ÎÀı ¬S·_ ‹ıÿÎfi ÁÎ_’Õu_. ◊˘ÕÎ_¿ ·Î¬ ‰Wν‹Î_ Ω÷Ω÷fiÎ V÷L›‰_ÂÌ ∞‰˘ ⁄L›Î. TËı·◊Ì ‹Î_ÕÌfiı «Î‹Î«ÌÏ՛ΠÁ‘Ì ÷ıfiÌ ËΩfl˘ Ω÷˘ ω¿ÎÁ ’΋Ì, …ı‹Î_ »ıS·ı ‹Îfi‰Ω÷fi˘ µ‹ıfl˘ ◊›˘. ¿Ëı‰Îfi_ ÷ÎI’›˝ ±ı ¿ı ’ı·˘ ·CÎ√˛Ë Ωı fi {Ÿ¿Î›˘ ˢ÷ ÷˘ ‹Îfi‰Ω÷fi_ ’HÎ ¿ÿΫ Á…˝fi ◊Î÷ fiÏË. ±Î ω‰ı«fi …flÎ ±À’À<_ ·Î√÷_ ˢ› ÷˘ ÷ıfi˘ ‰‘ flÏÁ¿ ¤Î√ ˉı fl…^ ◊Λ »ı. ÷I’fl÷_ V‰Ì¿ÎflÌ ·˘ ¿ı »ıS·˘ √_Ω‰fl ·CÎ√˛Ë 6.5 ¿fl˘Õ ‰Wν ’Ëı·Î_ ÁΫı … M≤J‰Ìfiı ‹flHÎ÷˘· ‹y˘ ŒÀ¿ÎflÌ √›˘ Ë÷˘ ±fiı ÷ı H Îı ÕΛfi˘Á˘fl ÁÏË÷ CÎHÎ̬flÌ ∞‰V≤„WÀfiı “fiΘ¿ ±ÎµÀ” ¿flÌ fiÎ¬Ì Ë÷Ì, ’fl_÷ »ıS·Î_ 80 ¿fl˘Õ ‰Wν‹Î_ Á∞‰V≤„WÀfiÎ ±ı‰Î “fiΘ¿ ±ÎµÀ” ÷˘ ⁄Îfl ‰¬÷ ◊›Î Ë÷Î. ’ÏflHÎ΋ı ‹Îfi‰_ flèÎ_ ¿ı ÿfl ‰¬÷ı ±ı¿Îÿ ·CÎ√˛Ëı … ’˛·› ‹«ÎT›˘ Ë÷˘. ÁÎ◊˘ÁÎ◊ ±ı‹ ’HÎ ‹Îfi‰_ flèÎ_ ¿ı 6.5 ¿ı 7 ¿fl˘Õ ‰WÎı˝ M≤J‰Ì ’fl Á_ËÎfl¿ ·CÎ√˛Ëfi˘ (±√fl ÷˘ ‘Ò‹¿ı÷fi˘) ’˛ËÎfl ◊‰˘ ÷ı Ïfi›‹ »ı, ±’‰Îÿ fi◊Ì. »ıS·Î ’˛ËÎflfiı ÁÎÕÎ » ¿fl˘Õ ‰Wν ◊≥ «Ò@›Î »ı, ‹ÎÀı ˉı fi‰˘ ±‰¿ÎÂÌ “÷˘’√˘‚˘” ¤Ï‰W›‹Î_ √‹ı I›Îflı {Ÿ¿Î‰ÎfiÌ Â@›÷Î ’Òflı’ÒflÌ »ı. ±Î Â@›÷Î … ¬√˘‚ÂÎjÎfiÎ, ¤ÒV÷flÂÎjÎfiÎ ÷◊Î ’flÎ÷fi ∞‰ÂÎjÎfiΠω¶Îfi˘fiı Ï«_÷Î÷Òfl ⁄fiΉı »ı. M≤J‰Ì ÷flŒ ±‰Îflfi‰Îfl Œfl¿÷Î ·CÎ√˲ ˘ ±ı Ï«_÷΋Î_ ‰‘Îfl˘ ¿flı »ı. ÿflQ›Îfi ·CÎ√˛Ë ¶ÎflÎ ‰¬÷˘‰¬÷ ∞‰V≤„WÀfi˘ ’˛·› ±«Ò¿ ◊Λ »ı ±ı‰_ ω¶Îfi˘ Ë∞ ±Î_¬˘ ‹Ÿ«Ìfiı
dffzs6f ,f3f]u?cf[ ;ffdf[ dff[zrff[
V‰Ì¿ÎflÌ ·ı‰Î ÷ˆ›Îfl fi◊Ì. ÕΘ. ·≥Á ±S‰Îflı{ı ¤·ı ÁÎÕÎ » ¿fl˘Õ ‰Wν ’Ëı·Î_fiÎ ·CÎ√˛Ë˘fiÌ ’»ÕÎÀfi˘ ÁÎ_›˘Ï√¿ ’flΉ˘ ±ÎM›˘, ’fl_÷ ÏfiWHÎÎ÷˘fiı Ë∞ fiyfl ’flΉÎfiÌ ÷·Î »ı. fiyfl ’flΉ˘ ±ıÀ·ı ’»ÕÎÀfiÎ V◊‚ı ’Õı·˘ √˘⁄˘, …ı ±˘»Î‹Î_ ±˘»Î 300 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÎ T›ÎÁfi˘ ˢ‰˘ Ωı≥±ı. ¬ÒfiÌfiÎ ’√·ÎfiÌ »Î’ …ı‰˘ ±ı √˘⁄˘ @›Î_ »ı ? ·CÎ√˛Ëı …‹Ìfi ’fl µ÷flÎHÎ ¿›_˝ ˢ÷ ±fiı √˘⁄˘ …ı‹fi˘ ÷ı‹ Á«‰Î›˘ ˢ÷ ÷˘ ±Î…ı ÷ı ÷fl÷ fi…flı «Õ‰˘ Ωı≥±ı. ÿ¤Î˝B›ı ÷ıfiı ¢‘‰Îfi_ ¿Î‹ ⁄ı flÌ÷ı ‹U¿ı· ⁄L›_ »ı. ’˛◊‹ ÷˘ ±ı ¿ı ‘fl÷Ìfi˘ 71Ñ ÏËVÁ˘ ‹ËÎÁÎ√flı fl˘@›˘ »ı, ‹ÎÀıı ÕΛfi˘Á˘flfiÎ fi΋ı Õı◊ ‰Î˜flLÀ ⁄Ω‰fiÎfl ·CÎ√˛Ë Á‹ƒ‹Î_ @›Î_¿ ¬Î⁄@›˘ ˢ› ±ı‰Ì Á_¤Î‰fiÎ ·√¤√ ’˘H΢ Á˘ À¿Î »ı. √˘⁄Î ‹ÎÀı Á‹ƒfi_ ÷Ï‚›_ ŒoŒ˘Á‰_ ÁËı·_ fi◊Ì. ‰‚Ì …‹Ìfi ’flfi˘ √˘⁄˘ ’HÎ 6.5 ¿fl˘Õ ‰Wν Á‘Ì ±¿⁄_‘ flËı fiÏË. ¿<ÿfl÷Ì ‘˘‰ÎHÎ ±fiı fi‰fl«fiÎ ÷ı ωflÎÀ »Î’fiı ‹Ëÿ˚ ±_Âı ¤ÒÁÌ fiάı ±ı V‰Î¤Îω¿ »ı. ±Î‹ »÷Î_ ω¶Îfi˘ …_’Ìfiı ⁄ıÃÎ fi◊Ì, ¿ÎflHÎ ¿ı Á‰Î· ±ı¿ Õfl΋HÎÌ Ï◊±flÌfiı ÁÎ«Ì ›Î ¬˘ÀÌ ÃflΉ‰Îfi˘ »ı. ‹Îfi‰Ω÷fiÌ º„WÀ±ı Á‰Î· ∞‰fi‹flHÎfi˘ »ı. ·CÎ√˛Ë ¬flı¬fl hÎÎÀ@›˘ ˢ› ÷˘ Á‹…‰Îfi_ ¿ı ±Î‰_ ¤Ò÷¿Î‚‹Î_ ±fiı¿ ‰¬÷ ⁄L›_ ÷ı‹ ¤Ï‰W›‹Î_ ’HÎ ±fiı¿ ‰¬÷ ⁄fi‰Îfi_ »ı ±ıÀ·_ … fiÏË, ’HÎ ÕΛfi˘Á˘flfiÌ …ı‹ ‹Îfi‰Ω÷fi_› ¿Â_ … ¤Ï‰W› fi◊Ì. Á_¤‰÷— ¿<ÿfl÷ ÷ıfiÎ V‰¤Î‰ ’˛‹ÎHÎı fi‰Ì √ÌS·Ì ÁÎ◊ı fi‰˘ ÿΉ Âw ¿fl‰Î ‹Î√ı »ı! ±·⁄kÎ, ŒÎ≥fi· ‹_÷T› ’fl ±Î‰÷Î ’Ëı·Î_ »ı‰ÀfiÎ ’flΉΠ÷flÌ¿ı ’ı·˘ √˘⁄˘ ¢‘Ì ¿Îœ‰˘ Ωı≥±ı. ¢‘¬˘‚ «Î·Ì ’HÎ flËÌ »ı. ¢‘fi˘ flÌ’˘ÀÛ flÁ’˛ÿ ±fiı fl˘‹Î_«¿ »ı, ’fl_÷ ÷ı ωÂı ΩH΢ ±ı ’Ëı·Î_ ·CÎ√˛Ë ¿Ëı‰Î÷Ì ⁄·Îfi˘ À>_¿‹Î_ ’Ïfl«› ¿flÌ ·ı‰˘ …wflÌ »ı. ω·fifiı fi ±˘‚¬˘ I›Î_ Á‘Ì Àˇı…ıÕÌfi˘ ’Òflı’Òfl˘ A›Î· ¿ÿΫ ±Î‰ı ’HÎ fiÏË. ÁÒ›˝‹Î‚΋Î_ ·CÎ√˛Ë˘fiÌ ¿Îˆfl‰ÁıfiÎ ‹_√‚ ±fiı √v ‰E«ı »ı, F›Î_ ·Î¬˘ …ıÀ·Î ·CÎ√˛Ë˘ ÁÒ›˝ Œfl÷ı ’˛ÿÏZÎHÎÎ Œflı »ı. ÁΈ◊Ì ‹˘À˘ ·CÎ√˛Ë ÏÁÏflÁ 1,025 Ï¿·˘‹ÌÀflfi˘ T›ÎÁ ‘flΉı »ı, F›Îflı ¿ıÀ·Î¿ Á˘-⁄VÁ˘ Ï¿·˘‹ÌÀfl T›ÎÁfiÎ »ı. CÎHÎάflÎfi_ ¿ÿ Ï·Π…ı‰Õ<_ ±◊‰Î ÷ıfiÎ ¿fl÷Î_ ’HÎ fiÎfi_ »ı. Ë¿Ì¿÷‹Î_ ÷˘ ‹_√‚ ±fiı √v ‰E«ı ±·Î›ÿ˘ √˛Ë ˢ‰˘ Ωı≥±ı, ’HÎ CÎb_ ¿flÌfiı √vfiÎ ’˛«_Õ √vI‰Î¿WνHÎı ÷ıfi˘ Ï’_Õ √_ÃΉΠÿÌ‘˘ fi◊Ì. ÿÒ‘‹Î_ ‹ı‚‰HÎ fiÎA›Î ’»Ì ÷ı‹Î_ ËV÷ZÎı’ ¿fl÷Î flˢ ÷˘ ÿËŸ fi Ω‹Ì Â¿ı ±ı‹ ÷ı Á_¤Ï‰÷
√˛Ë “ΩQ›˘” fi◊Ì. ⁄ÌΩ ‹_÷T› ’˛‹ÎHÎı ÷ı √˛Ë ¿ÿΫ ⁄L›˘ ’HΠˢ›, ’fl_÷ √vfiÎ ⁄ıÁ‹Îfl √vI‰Î¿WνHÎı ÷ıfiÎ ¤yÎ ¿flÌ fiÎA›Î ˢ‰Î Ωı≥±ı. ±ÎÏÿ¿Î‚‹Î_ …ı ⁄L›_ ˢ› ÷ı ¬w_. ±Î’HÎÎ ‹ÎÀı ·CÎ√˛Ë˘fiÎ Á…˝fifi_ ¬ÎÁ ‹ËI‰ fi◊Ì. ‹ËI‰ ¿ıÀ·Î¿ ·CÎ√˛Ë˘fiÌ ±‰‚«_ÕÌ «Î·fi_ »ı, …ı±˘ Ïfi›÷ ¤˛‹HοZÎÎ »˘ÕÌfiı M≤J‰ÌfiÌ ¤˛‹HοZÎ΋Î_ CÎÒÁÌ ±Î‰ı »ı ±fiı @›Îflı¿ M≤J‰Ì ΩııÕı À¿flÎ≥ ⁄ıÁı »ı. √‹flÎË À<¿Õ˘ fiÎfi˘ ˢ› ÷˘ µS¿Î ÷flÌ¿ı M≤J‰ÌfiÎ µ’·Î ‰Î÷ΉflH΋Î_ ±„BfiÿÎË ’΋ı »ı. ÷Î…ı÷fl‹Î_ ¿E»ÁΈflÎWÀˇ‹Î_ Ωı‰Î ‹Y›Î_ ÷ı‹ ±Î¿Î‹Î_ ÷ı‹fiÎ_ ÷ı…·ÌÁ˘ÀÎ ÿı¬Ì ¿Λ »ı. ‰‘ ¬÷flfiο ˢ› ÷˘ ÷ı ‹˘ÀÎ ¿ÿfi˘ ·CÎ√˛Ë, …ı CÎ| ˉΠÁÎ◊ı CÎÁΛΠ»÷Î_ ’Ò flı’Òfl˘ fiΠ’΋÷˘ fi◊Ì. ±ÎÂflı ÁÎÕÎ » ¿fl˘Õ ‰Wν ’Ëı·Î_ ±ı‰Îı … ÷˘Ï÷_√ ·CÎ√˛Ë M≤J‰ÌfiÎ ‰Î÷ΉflH΋Î_ ÿά· ◊›˘ Ë÷˘. ÏfiWHÎÎ÷˘±ı ¿Îœı·Î ±ı¿ ±_ÿÎ… ‹…⁄ ¿ÿ‹Î_ ÷ı 10 Ï¿·˘‹ÌÀfl ’ˢ‚˘ (±ı‰flıVÀfiÎ ⁄ı ’‰˝÷˘ …ıÀ·˘) Ë÷˘. ‘fl÷Ì ’fl ÷ıHÎı @›Î_ ’»ÕÎÀ ¬Î‘Ì ±ı ÷˘ ¿˘HÎ ΩHÎı, ’fl_÷ Á‹ƒ‹Î_ ’Õu˘ ˢ‰Îfi_ ¿S’Ì ·˘ ÷˘ √HÎ÷flÌfiÌ Ï‹ÏfiÀ˘ ’»Ì ÷˘ ÷ıfiÎ efl«Î µ’flÎ_÷ ÁÎ√fl’ıÀ΂fiÎ Ï»LfiϤLfi ¬Õ¿˘fi˘ µ¤fl˘ »ı¿ ‰Î÷ΉflHÎfiÎ µK‰˝‹_Õ‚ Á‘Ì «Õu˘. ·√¤√ ±ı … Á‹›ı ·Î¬˘ CÎfi ‹ÌÀfl ’ÎHÎÌfiÌ ‰fl΂ ±Î¿Î‹Î_ Œı·Î≥. I›Îfl ⁄Îÿ ‘Ò‚flάfiÎ_ ‰Îÿ‚ı Á‹√˛ M≤J‰ÌfiÎ ‰Î÷ΉflHÎfiı ΩÕÌ «Îÿfl ‰Õı ±Î‰flÌ ·Ì‘_, …ıfiı ¿ÎflHÎı ÁÒ›˝fi˘ ’˛¿Î Ïÿ‰Á˘ Á‘Ì w_‘Î≥ …‰Îfi˘ Ë÷˘ ±fiı ‰fiV’Ï÷‹Î_ ’˛¿ÎÂÁ_f·ıWÎHÎfiÌ Ïø›Î ±À¿Ì ’Õ‰ÎfiÌ Ë÷Ì. ⁄Ì∞ ÷flŒ ±fiËÿ √fl‹Ì ‰E«ı ◊›ı·Î Á‹ƒfiÎ ’ÎHÎÌfi_ ⁄ÎW’̤‰fi fiÎ≥ÏÀˇ¿ ±ıÏÁÕfiÎ_ …ı ‰Îÿ‚˘ Á…ı˝ ÷ıfiı ¿ÎflHÎı Ïÿ‰Á˘ Á‘Ì ÷ıΩ⁄fi˘ ‰flÁÎÿ ’Õ‰Îfi˘ Ë÷˘. ±Î‹Î_ ‰fiV’Ï÷ ±fiı ⁄ÌΩ CÎHÎάflÎ ∞‰˘ ÿÎ{Ì ‹fl‰ÎfiÎ Ë÷Î. ±ı¿ ‹ÎL›÷Î ±fiÁÎfl ·CÎ√˛Ëı «Îflı⁄Î…\ √fl‹ ˉÎfiÎ ÁÒÁ‰ÎÀÎ ’HÎ ‹Îfl¿HÎÎ ·CÎ√˛Ë˘fiÌ ‹ı¬·Î — Asteroid Belt fiÎ fi΋ı ΩHÎÌ÷˘ ·CÎ√˛Ëfi˘ ’|˘
ÁMÀıQ⁄fl 2006 á ÁŒÎflÌ á
45
dffzs6f ,f3f]u?cf[ ;ffdf[ dff[zrff[
Œı·ÎT›Î, …ı‹HÎı ÿÏfi›ÎfiÎ_ 90Ñ …_√·˘fiı ÿΉÎfi‚‹Î_ ¤„V‹¤Ò÷ ¿flÌ fiÎA›Î_. ±Î ÏÁ‰Î› ·CÎ√˛ËfiÌ …‚Á‹ÎÏ‘±ı Á‹√˛ ωrfiÎ ‹ËÎÁÎ√fl˘‹Î_ ¤fl÷ÌfiÎ flÎZÎÁÌ …\‰Î‚˘ ’ıÿÎ ¿›Î˝. ±Î ’ÎHÎÌ ‹ÎhÎ ÷À‰÷a fiÏË, ’ËÎÕfiÎ ’˛ÿı¢ ’fl ’HÎ ŒflÌ ‰Y›_ ±fiı I›Î_fiÌ ∞‰V≤„WÀfi˘ ÁŒÎ›˘ ¿flÌ fiÎA›˘ı. ÀoÒ¿‹Î_ ±fiı¿ flÌ÷ı ∞‰…√÷ ’Λ‹Î· ◊÷_ flèÎ_, ¿ı‹ ¿ı ·CÎ√˛Ëfi_ ’÷fi ◊›Î ⁄Îÿ ’÷fifiÌ ±ÎÕ±Áfl˘ ’HÎ ‰W΢˝ Á‘Ì Â‹Ì fiÏË. ÿά·Î ÷flÌ¿ı ‘Ò‚flάfiÎ_ ‰Îÿ‚˘±ı ÁÒ›˝’˛¿ÎÂfiı ‹ÏËfiα˘ Á‘Ì fl˘¿Ì ’ÎÕu˘ I›Îflı ‰fiV’Ï÷ ‹Òfl{Î≥ √≥. ±Î ‰fiV’Ï÷ ’fl fi¤fiÎflÎ_ ‰fiV’I›ÎËÎflÌ ÕΛfi˘Á˘fl I›Îfl ’»Ì Q≤I› ’ÎQ›Î ±fiı »ı‰Àı ÷ı‹fiı ¬˘flο ⁄fiΉfiÎflÎ ‹Î_ÁÎËÎflÌ ÕΛfi˘Á˘flfi˘ ‰Îfl˘ ±ÎT›˘. ‹I›fi˘ ±ı ÷˘ ΩHÎı ±ı¿ ’˛¿Îfl ◊›˘. ±Î÷_¿‰ÎÿÌ ·CÎ√˛Ëı M≤J‰ÌfiÌ ∞‰V≤„WÀfiı ⁄Ì∞ CÎHÎÌ flÌ÷ı ÿıËÎ_÷ÿoÕ Œfl‹ÎT›˘. ‹ËÎÁÎ√fl˘fi_ ±œ‚¿ ’ÎHÎÌ ‰Îÿ‚˘‹Î_ Œıfl‰Î›Î ’»Ì …‹Ìfi ’fl ‰flÁÎÿ ±√ε ¿fl÷Î_ «Îflı¿ √H΢ ‰K›˘ ±fiı ¿ıÀ·Î¿ Á∞‰˘ C΢ÕÎ’Òfl‹Î_ ÷HÎÎ≥ √›Î. ‰fiV’Ï÷ fiΠ’΋Ì, ±ıÀ·ı ‰Î÷ΉflH΋Î_ ¿Î⁄˝fi ÕΛ˘@ÁÎ≥Õfi_ ’˛‹ÎHÎ ‰K›_. ¤ÌWÎHÎ ’»ÕÎÀı …√÷fiÎ ⁄‘Î ÁWÎM÷ F‰Î‚΋¬Ì ’‰˝÷˘fiı ±˘Ï«_÷Î ÁÏø› ¿flÌ ‹Ò@›Î, ±ıÀ·ı ‰Î÷ΉflH΋Î_ ¿Î⁄˝fi ÕΛ˘@ÁÎ≥Õfi˘
46 á ÁŒÎflÌ á ÁMÀıQ⁄fl 2006
…J◊˘ ±˘fl ‰K›˘. ±Î ‰Î›±ı »ı‰Àı √˛ÌfiËεÁ ≥Œı@À Á∞˝fiı ‰Î÷ΉflHÎfiÎ Áflı fl Π÷Î’‹Îfi‹Î_ 10 0 Áı „ S›Áfi˘ √…⁄fiο ‰‘Îfl˘ ¿flÌ fiÎA›˘. (±Î…¿Î· √˛ÌfiËεÁ ≥Œı@Àfi˘ …ı ¬÷fl˘ ««Î˝› »ı ÷ı‹Î_ M≤J‰Ìfi_ ÁflıflΠ÷Î’‹Îfi 40 Áı„S›Á ¿fl÷Î_ ‰‘‰Îfi_ fi◊Ì, ±ıÀ·ı ÁÎÕÎ » ¿fl˘Õ ‰Wν ’Ëı·Î_fiÎ Á_Ωı√˘fiÌ ¿S’fiÎ …flÎ ¿flÌ …\±˘.) ’˛·›fiÌ ±Áfl˘ ÷ı‹… ±ÎÕ±Áfl˘ »ı‰Àı 10,00,000 ‰WÎı˝ Â‹Ì I›Îflı ‹ËÎÁÎ√fl˘ ŒflÌ ÂÎ_÷ ’ÕuÎ Ë÷Î. F‰Î‚΋¬˘fi˘ ÿ‰Î˝ÁÎ Ï‹Ω… ÃoÕ˘ ’Õu˘ Ë÷˘. fi‰_ ‰fiV’Ï÷…√÷ ’Î_√›* Ë÷_. ‘Ò‚flάfiÎ_ ¿Î‚Î_ ‰Îÿ‚˘ ’λÎ_ …‹Ìfi ’fl ÃflÌÃ΋ ◊›Î_ Ë÷Î_. ‰fl΂fiÎ ⁄Îfl‹ÎÁÌ ‹ıCÎ ’Òflı’ÒflÎ ‰flÁÌ «Ò@›Î Ë÷Î. ±Î fi‰Î …√÷‹Î_ Ωı ¿ı ˉı flÎZÎÁÌ ÿˆI› …ı‰Î ÕΛfi˘Á˘flfi_ ±„V÷I‰ fi Ë÷_. M≤J‰ÌfiÎ Á΋˛ÎF›fi˘ ‰ÎflÁ˘ V÷L›‰_ÂÌ ∞‰˘fiÎ ËÎ◊‹Î_ ±ÎT›˘ Ë÷˘, …ı‹fiÌ µIøÎ_Ï÷ I›Îfl ⁄Îÿ {Õ’¤ıfl ◊‰Î ·Î√Ì. Á‰Î· ±ı ◊Λ ¿ı ¬flı¬fl ±Î‰_ … ⁄L›_ ÷ı ¿˘HÎ Ωı‰Î √›_ Ë÷_ ? ÕΘ. ·≥Á ±S‰Îflı{fiÎ ’flÿÎÿÎ ±fiı ÷ı‹fiΛ ’flÿÎÿÎ Ë∞ ‰Îfifl ÷flÌ¿ı ’HÎ ’˛√ÀuÎ fi ˢ› ÷˘ ÷ıHÎı ·CÎ√˛Ëfi˘ ’˛·›¿ÎflÌ ±Î÷_¿ ÂÎ ±Î‘Îflı ‰HνT›˘ ? ’flÎ÷fi ∞‰…√÷fiÎ ÏfiWHÎÎ÷˘ √fi΢‘¿ ΩÁÒÁ …ı‰Î ˢ› »ı.
dffzs6f ,f3f]u?cf[ ;ffdf[ dff[zrff[
1978‹Î_ ≥ÀÎÏ·fiÎ 6.5 ¿fl˘Õ ‰Wν ’ fl ÎHÎÎ ¬Õ¿˘ ‰E«ı ÕΘ . ±S‰Îflı{ı ≥ÏflÏÕ›‹ fi΋fi_ ÿ·˝¤ ÷k‰ ¢‘Ì ¿Îœu_ Ë÷_. ±Î ÷k‰ M≤J‰ÌfiÎ ¤ÒV÷flÌ› ’˘’Õ΋Î_ ÿ·˝¤ »ı, ’HÎ ÷ıfi_ ’˛‹ÎHÎ ·CÎ√˛Ë˘‹Î_ M≤J‰Ì ¿fl÷Î_ 10,000 √b_ ‰‘Îflı »ı. ≥ÀÎÏ·›fi ¬Õ¿˘ «Î¿›√fiÎ Ë÷Î, ‹ÎÀı ±ıÀ·_ ÷˘ ±Î’‹ı‚ı fiyÌ ◊›_ ¿ı ≥ÏflÏÕ›‹fi˘ ◊fl ±ı ‰¬÷ı »‰Î›˘ Ë÷˘. ÕΛfi˘Á˘flfiÎ ±U‹Ì¤Ò÷ ±‰ÂıW΢ Ωı÷Î_ ÷ı±˘ ±ı … ±flÁ΋Î_ Ïfi¿oÿfi ’ÎQ›Î Ë÷Î. ÁÎÿÌ ‰Î÷ »ı ¿ı ±‰¿ÎÂÌ ·CÎ√˛Ë ±‹ıÏfl¿Î‹Î_ ±ıÏfl{˘fiÎfiÌ ¤ÒÏ‹ ’fl ’Õı·˘ 1.186 Ï¿·˘‹ÌÀfl T›ÎÁfi˘ √˘⁄˘ ·√¤√ 49,000 ‰Wν …^fi˘ »ı. … ÷ı‹fiÎ ‹ÎÀı ’˛ÎHÎCÎÎ÷¿ ⁄L›˘ ⁄Îÿ ¬Õ¿˘‹Î_ ±ÎCÎÎ÷fiÎ_ ‹˘Ω_ Œı·Î‰ı »ı. ±Î ¤ÌWÎHÎ Á_Ωı√˘ ˢ‰˘ Ωı≥±ı. ≥ÏflÏÕ›‹fi˘ ◊fl ÷ı ÏÁ‰Î› ÁÎÕÎ » ¿fl˘Õ ‰Wν ‰E«ı Á΋ÎL› ’J◊fl @‰ÎÀÛ˚{‹Î_ ±ıÀ·ı ¿ı VŒÏÀ¿‹Î_ w’Î_÷fl ’Ëı·Î_fiÎ ¬Õ¿˘‹Î_ Ω‹ı fiÏË. ±ÎfiÌ Á΋ı ⁄ÌΩı ’˛ffi ±ı ’΋ı »ı. ¿‰ÎÀÛ˚{ ’˘÷ı ±Á΋ÎL› ‰V÷ fi◊Ì. ±Î’HÎÌ @‰ÎÀ˚˝{ ’HÎ ¬fl˘ ¿ı ·CÎ√˛ËfiÎ ÷I¿Î‚ ◊›ı·Î ωÁ…˝fi ’»Ì ÷ıfiÎ CÎÏ՛΂˘ ±fiı √ıÁ ·Î≥Àfl˘ ‹ÎÀı ÷ıfi˘ ‹⁄·¬ ’fl‰Ã˘ fl…¿H΢ …√÷¤flfiÎ ‰Î÷ΉflH΋Î_ »‰Î›Î ˢ›, ’‰fi ¤ı√Î …‹Ìfi‹Î_ ‹‚Ì ±Î‰ı »ı, ’fl_÷ ·CÎ√˛ËfiÎ (¿ı µS¿ÎfiÎ) ’»ÕÎÀ ÷HÎΛΠˢ› ±fiı ¿Î‚ø‹ı …‹Ìfiÿ˘V÷ ◊›Î ˢ› ÷˘ ¶ÎflÎ …ı @‰ÎÀ˚˝{ ⁄fiı ÷ıfi_ fi‹ “ÂΘ@Õ @‰ÎÀ˚˝{” »ı. ÂΘ¿-‰ıT{ ≥ÏflÏÕ›‹fiÎ ◊fl ’HÎ Â_ …√÷T›Î’Ì fi ˢ‰Î Ωı≥±ı? ±Î ›Îfiı ±ÎCÎÎ÷fiÎ_ ‹˘Ω_ ÷ıfi_ Á…˝fi ¿flı »ı. ±Î Ω÷fiÎ VŒÏÀ¿˘ Á‰Î· ÕΘ. ·≥Á ±S‰Îflı{fiı ’һΛ ±ı ’Ëı·Î_ ÷ıfiÎ F›Î_ ‹‚Ì ±Î‰ı I›Î_ ±‰¿ÎÂÌ ›‹ÿÒ÷˘ hÎÎÀ@›Î ˢ‰Îfi_ ¤ÒV÷flÂÎjÎÌ ÿÌ¿flÎ ‰Î˜SÀfl ±S‰Îflı{ı M≤J‰ÌfiÎ ⁄ÌΩ ¤Î√˘‹Î_ ‹ÎfiÌ ·˘ ÷˘ ¬˘À<_ fi◊Ì. ’HÎ ≥ÏflÏÕ›‹ ¢‘Ì ¿Îœu_. ◊˘ÕÎ_ ‰Wν ’»Ì ÷˘ M≤J‰ÌfiÎ_ …\ÿÎ_ ÿÏfi›Î‹Î_ Ãı¿Ãı¿ÎHÎı ¤ÒV÷flÏfiWHÎÎ÷˘ ±Î‰Î … VŒÏÀ¿˘fiı …\ÿÎ_ 80 V◊‚˘±ı ≥ÏflÏÕ›‹fi˘ ’k΢ ·ÎB›˘. ÁÎ√fl’ıÀ΂fiΠ¢‘Ì flèÎÎ »ı. ±‹¿ V◊‚˘±ı ÷ı‹fiı ±ı VŒÏÀ¿˘ ËÎ◊ ’HÎ ÁÎÕÎ » ¿fl˘Õ ‰Wν …^fiÎ ¬Õ¿˘‹Î_ ’HÎ ÷ıfiÌ ¤Î‚ ‹‚Ì. ·ÎB›Î »ı, ’HÎ {ÌHΉÀ¤flÌ ÷’ÎÁ Ë∞ ⁄Î¿Ì »ı. ±ı·fi ≥ÏflÏÕ›‹ ⁄Ì∞ ±ı¿ı› flÌ÷ı ±Î‹ Áfl¬ı ¤Î√ı «˘‹ıfl ‰ıflΛ ËÎ≥SÕ⁄˛ÎLÕ ±fiı ωϷ›‹ ⁄˘MÀfi fi΋fiÎ ⁄ı ±‹ıÏfl¿fi ±ı Â@› fiˢ÷_, ‹ÎÀı ÁΈ±ı ·CÎ√˛ËfiÎ ‰Ø’Î÷fiı Ë¿Ì¿÷ ¤ÒV÷flÏfiWHÎÎ÷˘fiı ¿ıflıÏ⁄›fi Á‹ƒ‹Î_ ËÎ≥÷Ì ÀÎ’ ’fl ±Î‰Î ÷flÌ¿ı V‰Ì¿Îfl‰˘ ’Õu˘. VŒÏÀ¿˘ …ÕuÎ »ı. VŒÏÀ¿˘fi˘ ◊fl 20 ∫« ΩÕ˘ »ı ±fiı ’ı·Î ÁÎÕÎ » ¿fl˘Õ ‰Wν ’Ëı·Î_fi_ ÏËoÁ¿ ÷Î_Õ‰ Ë¿Ì¿÷ ÁÎÏ⁄÷ ≥ÏflÏÕ›‹fiÎ ◊fl ¤ı√˘ ±˘÷’˛˘÷ »ı. 1990 ‹Î_ VŒÏÀ¿˘ ◊›Î »÷Î_ ÷ı‹Î_ ±ı¿ ’flΉ˘ Ë∞ ¬ÒÀı »ı. ±Î√‚ ¿èÎ_ ÷ı‹ ‹Y›Î ’»Ì ⁄Lfiı …HÎÎfiı ·ÎB›_ ¿ı 300 Ï¿·˘‹ÌÀflfi˘ √˘⁄˘ ·CÎ√˛Ëı M≤J‰ÌfiÎ «ËıflÎ ’fl ÀÌ«ı·˘ √˘⁄˘ Ë∞ ‹Y›˘ fi◊Ì. fi∞¿‹Î_ … @›Î_¿ ˢ‰˘ Ωı≥±ı. ’fl_÷ ËÎ≥÷ÌfiÌ «Îflı⁄Î…\ ⁄ÌΩ 70 fiÎfiÎ √˘⁄Î ‹‚Ì ±ÎT›Î »ı ¬flÎ, ’HÎ ÷ı ’ˆ¿Ì Á‹ƒ Œı·Î›ı·˘ »ı. ±Î◊Ì ÷ı‹fi_ ¿Î‹ …flÎ ‹U¿ı· ⁄L›_. CÎHÎÎfi˘ T›ÎÁ ‹Î_Õ «Îfl Ï¿·˘‹ÌÀfl »ı. ω¶Îfi˘fiı …ıfiÌ ¬˘… …ËÎ…fiÎ Á˘fiÎfl ›_hÎ ‰Õı ÷ı‹HÎı Á‹ƒfiÎ ÷Ï‚›Îfi˘ fi¿Â˘ »ı ±ı √˘⁄˘ ÷˘ 300 Ï¿·˘‹ÌÀfl ’ˢ‚˘ ˢ‰˘ Ωı≥±ı. ±Î ±Î_¿‰˘ ’Õu˘. »ı‰Àı ‹Ëıfi÷ Œ‚Ì Ë˘› ±ı‹ ·ÎB›_, ¿ı‹ ¿ı √˘⁄˘ Á‹ƒ‹Î_ ˢ› ÷˘ V‰Î¤Îω¿ »ı ¿ı fi…flı «Õı fiÏË. ÿÏZÎHÎ ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ¿˘·„Q⁄›Î ÿıÂfiÌ µkÎflı ÁÎ√fl’ıÀ΂‹Î_ …‹Ìfi ’fl ÷ıfiı ¿<ÿfl÷Ì ’Ïfl⁄‚˘±ı ·M÷ ¿flÌ fiÎA›˘ ˢ› 288 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÎ T›ÎÁfi_ «¿Î‹_ ’¿ÕΛ_. ±Î ¢‘ ±ı ’HÎ ⁄fi‰ÎΩı√ »ı. ±Î‹ »÷Î_ ÷ı Á‹V›Î ·Î√ı »ı ±ıÀ·Ì ωiÎÎfi…√÷‹Î_ ÁfiÁfiÎÀÌ ‹«Î‰ı ÷ı ’Ëı·Î_ Ωı ¿ı ⁄˛Á ⁄˘Ë˚fl Ë÷ÎÂÎ…fi¿ fi◊Ì. ÏfiWHÎÎ÷˘fiı √˘⁄˘ …ı‹fi˘ ÷ı‹ ‹‚Ì ±Î‰ı ±fiı flÁı· ÏÁÀ˚{ fi΋fiÎ ‰‘ ⁄ı ±‹ıÏfl¿fi ¤ÒV÷flÏfiWHÎÎ÷˘±ı ÷˘ ‘Ì ⁄ıVÀ, »÷Î_ fi ‹‚ı ÷˘ ’»ÕÎÀfiÎ_ fi∞‰Î_ ¤ÒV÷flÌ› ¿ıflıÏ⁄›fi Á‹ƒ‹Î_ … @›Ò⁄Î ’ÎÁı ⁄ÌΩı √˘⁄˘ «Ÿ‘Ì ⁄÷ÎT›˘. Ï«é˘ ’Òfl÷Î_ »ı. ¿˘≥ ’HÎ ·CÎ√˛Ë ¿ı µS¿Î ‘fl÷Ì ’fl {Ÿ¿Î› ±ËŸ ÷ı‹HÎı @‰ÎÀ˚{ ˝ fi˘ ◊fl ’ÒflÎ 40 ŒÌÀ ΩÕ˘ ˢ‰Îfi_ …HÎÎT›,_ I›Îflı ’W¿‚ √fl‹Ì ±fiı ÿ⁄ÎHÎ Á…ı˝ »ı. …‹Ìfi ’fl ’À¿Î›Î ÁMÀıQ⁄fl 2006 á ÁŒÎflÌ á
47
dffzs6f ,f3f]u?cf[ ;ffdf[ dff[zrff[
±_÷ÏflZ΋Î_ ±bÏ‹ÁÎ≥·˘ ÿÎ√Ìfiı ÷ıfiÎ dfl«Î ¿flÌ fiά‰Îfi˘ »ı. ’ıLÀÎ√˘fifiÎ ÏfiWHÎÎ÷˘±ı ÷ı ‹ÎÀı ¿ıÀ·Ì¿ ‰ˆ¿„S’¿ ÷fl¿Ì⁄˘ ω«ÎflÌ flÎ¬Ì »ı. ÿÎ.÷.-(1) M≤J‰Ì Á΋ı ‘ÁÌ ±Î‰÷Î ¤flΛΠ·CÎ√˛Ë ÷flŒ Ï‹ÁÎ≥· »˘ÕÌ ÷ıfiı ±b⁄˘Q⁄ ‰Õı ·√¤√ ’Òflı’Òfl˘ ¤V‹Ì¤Ò÷ ¿flÌ Â¿Î› »ı. (2) fiÎÁαı ÷ıfiÎ Comet/Asteroid Protection System (À> _ ¿ ‹Î_ CAPS) ’˛˘√˛Î‹ Ëı ·ÕΉı·˘ fiÁ¬˘ ±Î‹ »ı — «_ƒfiÌ ¤ÒÏ‹ ’fl Ãı¿Ãı¿ÎHÎı ·ı Á fl√fi ‹Ò ¿ ˘ (fiÌ«ı fl…^ ¿flı · _ ¿S’fiÎÏ«hÎ) ±fiı ‰¬÷ ±ÎT›ı ÷ı‹fiÎ M≤J‰Ì ÷flŒ ‘ÁÌ ±Î‰÷ΠωflÎÀ ±‰¿ÎÂÌ Ï’_Õfiı ±_÷ÏflZ΋Î_ ±bÏ‹ÁÎ≥·˘ ÿÎ√Ìfiı ¤Ò_∞ ÿı‰Îfi˘ ¿ÌÏ‹›˘ ¿ıÀ·Î¿ ‰Õı ·CÎ√˛Ë ’fl ·ıÁflfi˘ ±ı¿Á΋À˘ ωiÎÎfi̱˘±ı ±ÎM›˘ »ı. ±·⁄kÎ, ±fiı¿ ¬√˘‚ωt˘ ±ı ’˛¿ÎflfiÎ “‰Î›˘·LÁ”fiΠωfl˘‘Ì »ı, ¿ı‹ ¿ı ‰Ÿ‘Λı·Î ‹Îfl˘ «·Î‰Ì ÷ıfiı ‘Ò‚‘ÎHÎÌ ¿flÌ fiά˘. ·CÎ√˛ËfiÎı …ı ¤_√Îfl M≤J‰Ì ’fl ‰flÁı ÷ı ¤Îfl˘¤Îfl Ï¿flH΢IÁ√a ˢ›. ‹Îfi‰Ω÷ ‹ÎÀı ±ı ¤_√Îfl fi‰Ì ‹˘¿ÎHÎ Á∞˝ ¿ı (3) ·CÎ√˛Ëfiı ±fiı¿ fiÎfiÎ À<¿Õ΋Î_ ‰Ëı« Ó Ì ¿«⁄ _ flfi_ V‰w’ ±Î’Ì ÿı‰Î ‹ÎÀı ΩHÎı Áı¿Ó Õ˘ ‹ÂÌfi√fi˘ ’HÎ »Ì»flÎ Á‹ƒ‹Î_ ‰‘ ÷’ÎÁ ‹ÎÀı @›Ò⁄Î Áfl¿Îflı ÷ı‹fiı ‰Õı Á΋À<_ ŒÎ›Ïfl_√ ¿flÎ÷_ ˢ› ±ı‹ Ào√VÀfi ‘Î÷fiÌ ‹˘ÀÌ ’fl‰Îfi√Ì fi ±Î’Ì. ÿflQ›Îfi hÎÌΩı √˘⁄˘ L›Ò ›Îı¿fi Û Ì fl˘«ıVÀfl ⁄·ıÀ˘ »˘Õ‰Ì Ωı≥±ı. ·CÎ√˛Ëfi˘ ’˛‰ÎÁ‰ı√ ÿfl ¿·Î¿ı ›Ïfi‰ÏÁ˝ÀÌfiÎ ¤ÒV÷flωiÎÎfiÌ ÕΘ. ±ÎÏÂWÎ ⁄ÎÁ±ı ±Î’HÎı 1,00,000 Ï¿·˘‹ÌÀfl …ıÀ·˘ ˢ› I›Îflı ±Î‰˘ Á΋˘ I›Î_ ÿA¬HÎfiÌ Á˘’Îfi Ï·΋Î_ …⁄·’flfiÌ ÿÏZÎHÎı ¢‘Ì √˘‚Ì⁄Îfl ÷ıfiı Á_’ÒHν flÌ÷ı ‰Ÿ‘Ì fiάı ±ıÀ·_ … fiÏË, ’HÎ ¿Îœu˘. ±·⁄kÎ, √÷νfiÎ V‰w’ı ÷ı √˘⁄˘ ÷ı‹fiı Ωı‰Î fi Ï»LfiϤLfi ¿flÌ fiάı. ±Á_A› fiÎfiÎ À<¿ÕÎ I›Îfl ⁄Îÿ M≤J‰ÌfiÎ ‹Y›˘, ’fl_÷ ¿ıÀ·Î¿ ±ÎCÎÎ÷…L› VŒÏÀ¿˘ ËÎ◊ ·ÎB›Î. ˉÎfiÎ ‰Î÷ΉflH΋Î_ ’˛‰ıÂı ÷˘ ’HÎ µS¿ÎfiÌ …ı‹ Á‚√Ì ∂Ãı ±fiı ’˛«_Õ ÿ⁄ÎHÎfiı ·Ì‘ı ÷ı ⁄L›Î Ë÷Î. ±Î ÿ⁄ÎHÎ ’˛Ï÷¿·Î¿ı ‹ÎhÎ ÷ı‹fiÌ flά Á’ÎÀÌ ’fl ‰ıflΛ. ±Î ’©Ï÷‹Î_ ·CÎ√˛Ëfi˘ 54,000 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÎ ‰ı√ı hÎÎÀ¿ı·˘ ·CÎ√˛Ë … ’ıÿÎ ¿flÌ ’˛‰ÎÁ‹Î√˝ ⁄ÿ·‰Î‹Î_ ±Î‰÷˘ fi◊Ì. ¿ı ÷ıÀ·_ Ë÷_. 1997‹Î_ ±‹ıÏfl¿fi Á_¢‘¿ flÌ«ÎÕÛ fi˘ÏflÁı (4) «˘◊Ì flÌ÷ L›ÒÀfifiÎ ÏÁ©Î_÷fiı ±fiÁflı »ı. ·CÎ√˛Ë ±˜À·Î„LÀ¿ ‹ËÎÁÎ√flfiÎ ÷Ï‚›Îfi_ ÏÕˇÏ·_√ ¿flÌfiı “ÂΘ@Õ ±Î’HÎÌ ‘fl÷Ì ’fl À̫Λ ±ı ’Ëı·Î_ ±ı¿Îÿ Ï‹ÁÎ≥·fiı ÷ıfiÌ @‰ÎÀ˚˝{”fiÎ fi‹ÒfiÎ ‹ı‚T›Î ±fiı I›Î_ 240 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÎ ΩıÕı À¿flÎT›_ ˢ› ÷˘ ’˘÷Îfi˘ ‹Î√˝ ÷ıHÎı ⁄ÿ·‰˘ flè΢--±fiı T›ÎÁfi˘ ·CÎ√˛Ë…L› ¬ÎÕ˘ ˢ‰Îfi_ …HÎÎT›_. ÿÏfi›Î¤fl‹Î_ I›Îfl ⁄Îÿ ±ı ⁄ÿ·Î›ı·Î ‹Î√ı˝ … ’˛‰ÎÁ ¬ıÕ‰˘ flè΢. ±Î‰Î Õ{fi⁄_‘ √˘⁄Î ‹‚Ì ±ÎT›Î »ı, …ı ’ˆ¿Ì ¿›˘ √˘⁄˘ ±Î »ıS·˘ fiV¬˘ ’Ëı·Î_ ±…‹Î‰Ì Ωı‰Îfi_ ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ÁÎÕÎ » ¿fl˘Õ ‰Wν ’Ëı·Î_ hÎÎÀ¿ı·Î ÕΛfi˘Á˘flfiο ·CÎ√˲ fi˘ Á_flZÎHάÎ÷Î ’ıLÀÎ√˘fiı ÷ı‹… fiÎÁαı fiyÌ ¿›_˝ »ı. ˢ› ÷ı Ë∞ ⁄flÎ⁄fl fiyÌ ¿flÌ Â¿Î÷_ fi◊Ì. ±ı¿Á΋ÀÎ hÎHÎ ·CÎ√˛Ë˘ ’fl ÷ı hÎHÎ Ï‹ÁÎ≥·˘ ŒÀ¿Îfl‰Î ‰ˆiÎÎÏfi¿ ΩHοÎflÌ‹Î_ flËÌ …÷_ ±ı √Î⁄Õ_ ⁄Ë ‹Ëk‰fi_ ‹Î√ı »ı. ÏfiÂÎfi «Ò¿Ì fi …‰Î› ÷˘ ±ı Ï‹Âfi‹Î_ ÁŒ‚÷Î ’HÎ fi◊Ì. ‹Îfi‰Ω÷fiÌ ºÏWÀ±ı ‹Ëk‰ √˘⁄ÎfiÌ Á_A›Îfi_ ÏfiÏç÷ »ı. ÁŒ‚÷ÎfiÎ ’√·ı ⁄Ì…\_ ±ı ’HÎ ÏfiÏç÷ ⁄fi‰Îfi_ »ı. Õ{fi ¿fl÷Î_ ‰‘ √˘⁄Î ±ı‹ ’fl‰Îfl ¿flı »ı ¿ı ‘fl÷Ì ’fl ¿ı ¤Ï‰W›‹Î_ √‹ı ÷ı‰˘ ‹˘À˘ ±fiı ·CÎ√˛ËfiÌ ’»ÕÎÀfi_ ÷Î_Õ‰ ±’‰Îÿw’ CÎÀfiÎ ‹Îfl¿H΢ ·CÎ√˛Ë (±◊‰Î ‘Ò‹¿ı÷) fi◊Ì. ±Î Ω÷fiÎ ’˛Á_√˘ ‰¬÷˘‰¬÷ ⁄fiı »ı, ±Î’HÎÌ ‘fl÷Ì ’fl hÎÎÀ¿‰Î ‘ÁÌ ±ıÀ·ı ‹Îfi‰Ω÷ı ˉı ’»ÌfiÎ Á_¤Ï‰÷ ’˛Á√ _ fiı ±Î‰ı, ’fl_÷ ¤Ò÷¿Î‚‹Î_ ÕΛfi˘Á˘flfi_ À΂‰Î ‹ÎÀı ÷ˆ›Îfl flËı‰_ Ωı≥±ı. fiÌ¿Y›_ ±ı‰_ Ïfi¿oÿfi ‹Îfi‰Ω÷ı ·ı¬fiÎ ±Îfl_¤ı …HÎÎT›_ ÷ı‹ ±¿V‹Î÷ ·Î«ÎflÌ’Ò‰˝¿ V‰Ì¿ÎflÌ ·ı‰Îfi˘ ˉı fl˘¿‰Îfi˘ ±ı¿ flV÷˘ ±_÷ÏflZ΋Î_ ¬ÿ ·CÎ√˛Ëfi˘ ’˛ffi flËı÷˘ fi◊Ì.á flV÷˘ ⁄ÿ·Ì fiά‰Îfi˘ »ı, ÷˘ ⁄ÌΩı µ’Λ 48 á ÁŒÎflÌ á ÁMÀıQ⁄fl 2006
3ff[+3ff8 dff>gf;f 3ff[+wff8 = ;ffif,f[g;fgff[ ;f+n[xff[ ,ffjftfl cf[g0fgfl ‘xff+Ltfn}tf’ sfz …√÷ ±Î¬ÎfiÎ ‰Î÷ΉflHÎfiı ‹Îfi‰Ω÷ fl˘…ıfl˘… ωω‘ ’˛¿ÎflfiÎ C΢ÓCÎÎÀ ‰Õı ¬flÕÌ flËÌ »ı. C΢ÓCÎÎÀfiÌ ‹ÎhÎÎ CÎÀÎÕ‰Îfi_ ÷ıfiÎ ‹ÎÀı Â@› fi◊Ì. ⁄Ì∞ ÷flŒ ±‰Î…fi_ ’˛ÿÒWÎHÎ ÷ıfiı ‰Á‹_ ’ÕuΠωfiÎ flËı÷_ fi◊Ì. ‰«·Î
0lp vf[gfp sf{Lxfs
‹Î√˝ ÷flÌ¿ı ÷ıHÎı fi‰÷fl ÷y˘ ·ÕÎT›˘ »ı — fi˘≥{ ¿ıLÁ·ıÂfi !
Ω’ÎfifiÌ Ë˘LÕÎ ¿o’fi̱ı Ë‹HÎÎ_ ·ı…ıLÕ fi΋fiÌ
’‰fifiÎ ÁÒÁ‰ÎÀÎfi˘ ±‰Î… Á©Î_ «Î·¿fiı Á_¤‚Î÷˘ fi◊Ì. ·@{Ïfl›Á ‹˘Àfl¿Îfl L›Ò Ï{·ıLÕfiÎ ⁄Ωfl‹Î_ ‹Ò¿Ì. ±ı„L…fi◊Ì …√÷fiÌ ⁄Ì∞ ¿˘≥ ¿o’fi̱ı ÷ıfiÌ ‹˘Àfl¿Îflfiı fi˘≥{ ‹Î_ÕÌfiı ≥LÀÌÏfl›fl ÀΘ’-@·ÎÁfi_ »ı. ‹˘Àfl‹Î_ Œ˘fl-TËÌ· ÕˇÎ≥‰, ¿ıLÁ·ıÂfifiÌ ÏÁVÀ‹ ‰Õı ÁF… ¿flÌ fi◊Ì. ˢLÕαı ÷ı ÏÿÂ΋Î_ fḻfl-T›Ò ωÏÕ±˘ ¿ı‹ıflÎ ÷◊Î ÏÿÂ΢‘fifiÌ B·˘⁄· ’˛◊‹ ‰Îfl ’Ëı· ¿flÌ »ı. ’˘Ï{ÂÏfi_√ ÏÁVÀ‹ …ı‰Î_ ±Î‘Ïfi¿ ŒÌ«Á˝ ’HÎ Á_A›Î⁄_‘ »ı. ±Î fi‰÷fl …HÎÎ÷Ì Àı@fi˘·˘Ï… Ωı ¿ı ÷ıHÎı ’˘÷ı ω¿ÁÎ‰Ì ⁄‘΋Î_ Ωı ¿ı ÏÂfl‹˘fl ŒÌ«fl ˢ› ÷˘ ÷ı ±ı„@À‰ fi˘≥{ fi◊Ì. ‹Ò‚¤÷ Àı@fi˘·˘Ï…‹Î_ ◊˘ÕÎCÎHÎÎ Á‘ÎflΉ‘ÎflÎ ÷ıHÎı ¿›Î˝ ¿ıLÁ·ıÂfi ¿Ëı‰Î÷Ì ±Î˜À˘‹ıÏÀ¿ ‰ÌΩb_ ÏÁVÀ‹fi_, …ıfi_ ¿Î‹ ËÂı. ⁄Î¿Ì ±ı„@À‰ fiÎı≥{ ¿ıLÁ·ıÂfifiÌ Àı@fi˘·˘Ï…fi_ “›flı¿Î” ⁄ËÎflfiÎ C΢ÓCÎÎÀfiı (ÿÎ.÷. ÀˇÎÏŒ¿fiÎ ÷ı‹… ±ı„L…fifiÌ ÷˘ ±Î…◊Ì CÎHÎÎ_ ‰Wν ’Ëı·Î_ ◊≥ «Ò@›_ Ë÷_. ±‰Î…fiÎ ’˛ÿÒWÎHÎ CÎflıflÎÀÌfiÎ ±‰Î…fiı) ⁄_‘ ‹˘Àfl‹Î_ ⁄ı÷ ı Î «Î·¿ Á‘Ì ’ˢӫ÷˘ Á΋ı ±‰Î…fi_ … ‰‚÷_ ’˛ÿÒWÎHÎ ¿fl‰_ ±ı ÷ıfi˘ ’ΛÎ√÷ fl˘¿‰Îfi_ »ı. …\ÿÌ flÌ÷ı ¿Ë˘ ÷˘ ·ı…ıLÕ‹Î_ ⁄ıÃı·Î «Î·¿fiı ÷◊Î ÏÁ©Î_÷ »ı, …ıfiı Á_¢‘¿˘ ±I›Îfl Á‘Ì fi˘≥{ ¿ıLÁ·ıÂfi ’ıÁıL…fl˘fiı ±ı ‰ÌΩb_ ÏÁVÀ‹ ÁεLÕ-’˛ÒŒ w‹‹Î_ ⁄ıÃΠˢ‰Îfi˘ ËıÕŒ˘fi‹Î_ ±…‹Î‰÷Î ±ÎT›Î »ı. ˉı ˢLÕÎ ¿o’fiÌ ’Ëı·Ì ±fi¤‰ ¿flΉı »ı. ’Òfl’ÎÀ ÿ˘Õ÷Ì ‹˘Àflfiı ‰fl÷Î÷Î Á΋Π‰Îfl ÷ıfiı ‹˘Àfl¿Îfl‹Î_ ‰Î’flÌ flËÌ »ı. 1958 ‹Î_ Fˢfi ¿˘Á fi΋fiÎ ±‹ıÏfl¿fi ±ı„@À‰ fiÎı≥{ ¿ıLÁ·ıÂfifiÌ ±I›Î‘Ïfi¿ ÏÁVÀ‹ ‰Õı ÁF… ˢLÕÎ ¿o’fiÌfiÌ ·ı…ıLÕ ‹˘Àfl¿Îfl Á_¢‘¿ı √˛Î‹˘Œ˘fi flı¿˘ÕÛfi_ Q›Ï{¿ ÁÎ_¤‚‰Î ‹ÎÀı ≠◊‹ ËıÕŒ˘fi ⁄fiÎT›_ I›Îflı ÷ıfi˘ ±Î› Q›Ï{¿Â˘¬Ìfi˘fiı Á_√Ì÷fiÌ ·Ëı…÷fi˘ ’Òflı’Òfl˘ ±ËıÁÎÁ ¿flΉ‰Îfi˘ Ë÷˘. ±fiø‹ı ÕÎ⁄Î ÷◊Î …‹HÎÎ ¿Îfi ‹ÎÀı ⁄ı …\ÿÎ Àˇı¿ ’fl flı¿˘ÕÛ ¿flΛı·_ Á_√Ì÷ …flΛ ≥‘flµ‘fl ◊›Î ‰√fl ‹ÎhÎ …ı ÷ı ¿Îfi‹Î_ flıÕΛ ±ı ‹ÎÀı ÷ıHÎı flı¿˘ÕÛ M·ı›flfiÎ À<«ıfi· ±ı„QM·ŒÎ›flfi_ ’fl⁄Îw_ ¿Îfi ÁÎ◊ı ΩıÕÎHÎ ¿flÌ ÿÌ‘_ Ë÷_. ËıÕŒ˘fifiÌ ±_ÿfl flËı·Î_ À«Ò¿ÕÎ_ V’Ì¿Á˝ ÿflı¿ ¿Îfifiı ‹ÎhÎ ÷ıfiÎ ‹ÎÀı flı¿˘ÕÛ ◊›ı·˘ ±‰Î… Á_¤‚Ή÷Î_ Ë÷Î_, ‹ÎÀı fl…^±Î÷ ËÎ≥ŒÎ≥ÕÎÏ·ÀÌfiÎ ‘˘flHÎı ◊÷Ì Ë÷Ì. ±Î ËıÕŒ˘fi ø‹Â— ‹ÌfiÌ¿flHÎ ’΋Ìfiı ‰¬÷ …÷Î_ ’˘Àı˝⁄· ÁMÀıQ⁄fl 2006 á ÁŒÎflÌ á
49
3ff[+3ff8 dff>gf;f 3ff[+3ff8 = ;ffif,f[g;f
‰Î˜¿‹ıfifiÎ ‹˘Õı·‹Î_ ÷˘ Œ@÷ M·√ …ı‰ÕÎ_ ⁄L›Î_. ±Î…ı Œ@÷ ±‹ıÏfl¿Î‹Î_ ÿfl ‰Êı˝ 10 ¿fl˘Õ ÕΘ·flfiÌ g¿‹÷fiÎ_ ËıÕŒ˘fi ‰ı«Î› »ı. ⁄ÌΩ ÿı¢fiÎ ±Î_¿ÕÎ ÷˘ ¿˘HÎ ΩHÎı, ’HÎ ËıÕŒ˘fifi_ ±Î_÷flflÎWÀˇÌ› ⁄Ωfl ˉı …\ÿÌ ‰Î÷ı ÷ı∞‹Î_ ±ÎT›_ »ı. 1993 ‹Î_ Ω’Îfi ±˜fl·Î≥LÁı ’Ëı· ¿›Î˝ ’»Ì …√÷fiÌ Õ{fiı¿ ω‹ÎfiÌ Áı‰Î±˘ ÷ı‹fiÎ ‹ÁÎŒfl˘fiı «Î· ≠‰ÎÁı ±·√ Ω÷fiÎ_ ËıÕŒ˘fi ‰Î’fl‰Î ±Î’ı »ı. ±Î
¨«Ì ¿o’Á_A›ÎfiÎ C΢ÓCÎÎÀ‹› ±‰ÎΩıfiı “«Î‚Ì” fiά÷_ fi˘≥{ ¿ıLÁ·ıÂfi ËıÕŒ˘fi
ÁΑfi˘ ÿı¬Î‰ı ÷˘ ’fl_’flÎ√÷ ËıÕŒ˘fi ¿fl÷Î_ …\ÿÎ_ fi◊Ì, ’HÎ ÷ı‹fi_ ¿Î›˝ Áÿo÷fl ωfl˘‘Ì ≠¿Îflfi_ »ı. ±‰Î… ÁÎ_¤‚‰Îfi_ fiÏË, ⁄·¿ı ±‰Î… ‹ÎÀı ¿flŒu ±Î˜Õ˝fl ΩËıfl ¿fl‰Îfi_ »ı. …ıÀ ±ı„L…fi˘fiÎ C΢ÓCÎÎÀfi˘ »ıÿ ¿Î’Ì fiά‰Îfi_ »ı. ±ı„L…fi˘fiÌ ‘‹‘‹ÎÀÌ ¿Îfi‹Î_ ‘ο ⁄ıÁÎÕÌ Â¿÷Ì fi◊Ì, ¿ı‹ ¿ı ËıÕŒ˘fiı ’ıÿÎ ¿flı·Ì “fl̉Á˝” ‘‹‘‹ÎÀÌ ÷ıfi_ ±„V÷I‰ flËı‰Î ÿı÷Ì fi◊Ì. Á‹Ωı ¿ı ¿Î_ÀÎ ‰Õı … ¿Î_À˘ fiÌ¿‚Ì √›˘. ⁄οÌfiÎ ±‰ÎΩı ‹ÁÎŒfl˘fiı Ωı ¿ı ⁄flÎ⁄fl Á_¤‚Λ »ı. ω‹Îfi‹Î_ ±ı¿⁄ÌΩ ÁÎ◊ı ÷ı±˘ ‰Î÷ν·Î’ ¿flÌ Â¿ı »ı. ωÏÕ±˘ ÏŒS‹fiÎ Á_‰Îÿ˘ ¿Îfiı {Ì·Ì Â¿ı »ı. Œ˚·Î≥À ÿflQ›Îfi ¿flÎ÷Ì ±ıfiεLÁ‹ıLÀ ÁÎ_¤‚‰Î‹Î_ ’HÎ ËıÕŒ˘fi ±Õ«HÎw’ ⁄fi÷Î_ fi◊Ì. ±Î ËıÕŒ˘fi ±‰Î…fi_ Œ@÷ hÎÎÁÿΛ¿ ≠ÿÒÊHÎ fiÎ⁄Òÿ ¿fl‰Î ‹ÎÀıfiÎ_ »ı, …ı±˘ ±ı„@À‰ fi˘≥{ ¿ıLÁ·ıÂfifiÌ Àı@fi˘·˘Ï… ‰Õı C΢ÓCÎÎÀ ÁÎ◊ı C΢ÓCÎÎÀfi_ ¶_¶›© ›˘…ı »ı ±fiı ÷ı ›©‹Î_ ⁄Lfiı ¿<V÷Ì⁄ÎΩı «Îfl˘Ó ¬Îfiı Ï«kÎ ◊Λ »ı. …\ÿÌ flÌ÷ı ¿Ë˘ ÷˘ ⁄ı› Ω÷fiÎ C΢ÓCÎÎÀ ’flV’fl ·Õ‰Î‹Î_ ’˘÷ÎfiÌ Á_’ÒHν ÷οÎ÷ ‰ıÕŒÌ fiάı »ı. ’ÏflHÎ΋ı “ÁΛ·ıLÁ” fi΋fi_ hÎÌ…\_ ’Ïfl⁄‚ ±_÷ı ω…ı÷Î ⁄fiı »ı. Á_¢‘¿˘fi˘ ¿ÌÏ‹›˘ ±ı‰˘ ωfl˘‘ΤÎÁÌ »ı ¿ı Á΋ÎL› ⁄Ï©fiı CÎÕÌ¿‹Î_ …«ı fiÏË. ±ı¿ ‰kÎÎ ±ı¿fi˘ Áfl‰Î‚˘ ≠Î◊Ï‹¿ ±_¿√ÏHÎ÷ ≠‹ÎHÎı ⁄ı ◊‰˘ Ωı≥±ı. ’fl_÷ ±ËŸ fi˘≥{ 50 á ÁŒÎflÌ á ÁMÀıQ⁄fl 2006
’˘S›Âfi ‰kÎÎ fi˘≥{ ’˘S›ÂfifiÎ Áfl‰Î‚΋Î_ ÂıÊ ÷flÌ¿ı ÂÒL› ±Î‰ı »ı. ‹Ò‚ C΢ÓCÎÎÀfi_ fi΋˘ÏfiÂÎfi flËı÷_ fi◊Ì. ‰‚Ì ±ı C΢ÓCÎÎÀfi_ √‚_ C΢ÓÀÌ fiά‰Î ‹ÎÀı Ëı÷’Ò‰˝¿ ’ıÿÎ ¿flΛı·Î fi‰Î C΢ÓCÎÎÀfi˘ ÁÎÿ ’HÎ Á_¤‚Î÷˘ fi◊Ì. ‰Î÷ΉflH΋Î_ fiflÌ ÂÎ_Ï÷ ‰fl÷Λ »ı. ±Î fi‰÷fl Àı@fi˘·˘Ï…¿· ÷fl¿Ì⁄ ‘flΉ÷Î_ ËıÕŒ˘fi …ı‰Î_ ÁΑfi˘ »ıS·Î_ ¿ıÀ·Î_¿ ‰Wν◊Ì ›fl˘’-±‹ıÏfl¿Î‹Î_ ‘Ò‹ ‹«Î‰Ì flèÎÎ_ »ı, ¿ı‹ ¿ı ±‰Î…fi_ ≠ÿÒÊHÎ I›Î_ Ëÿ’Îfl ‰K›_ »ı. ≥·ı„@Àˇ¿ Âı‰fl ÁÎ◊ı ‰Ëı·Ì Á‰Îflı l‰HÎı„Lƒ› ’fl Ë‹·˘ Âw ◊Λ ÷ı »ı¿ flÎhÎı ÀıϷω{fi ’fl flΘ¿ Q›Ï{¿fiÎ ‘‹ÎÏ·›Î …·ÁÎ Á‘Ì «Î·ı »ı. Ïÿ‰Á‹Î_ ±ı ÿflQ›Îfi ±Î‘Ïfi¿ ›_hΛ√ı V◊ÎÏfi¿ ¤Ò√¤˝ flıS‰ı, ω‹Îfi˘, ÂËıflÌ ÀˇÎÏŒ¿, ‹ÂÌfiflÌ ‰√ıflıfiÎ ±‰ÎΩı ÁflıflΠT›„@÷fiı ·√¤√ 11 ¿·Î¿ Á‘Ì ŒflÏ…›Î÷ Á_¤‚ÎT›Î ˢ› »ı. Áfl¬Î‹HÎÌ ÷flÌ¿ı Ωı‰Î ⁄ıÁ˘ ÷˘ ±ı¿ ÷flŒ ±ÎÏ¡¿Îfi˘ ÁÿÎfi ±ı‰˘ ÿı »ı ¿ı F›Î_ ‰Á÷Î ‹⁄Îfi ΩÏ÷fiÎ ÁÌÿÌ ·˘¿˘ ’ˆ¿Ì CÎHÎάflÎfiı ∞‰fi¤fl ±ı¿ı› ›_hÎfi˘ ±‰Î… ÁÎ_¤‚‰Î ‹‚÷˘ fi◊Ì, ‹ÎÀı ⁄{√˝ ‰›fiÎ ⁄Ï‘fl˘fiÌ Á_A›Î ’HÎ I›Î_ {Ìfl˘ »ı. ⁄Ì∞ ÷flŒ ÁflıflΠ±‹ıÏfl¿fi fiÎ√Ïfl¿ı ÿflfl˘… ‰ÌÁı¿ Ω÷fiÎ_ ›_h΢fi˘ C΢ÓCÎÎÀ ÁËfi ¿fl‰˘ ’Õı »ı. ±Î ≠ÿÒÊHÎı ·√¤√ hÎHÎ ¿fl˘Õ ±‹ıÏfl¿fi˘fiı ±_Â÷— ⁄ËıflÎ ¿flÌ ‹Ò@›Î »ı. fi˘≥{ ¿ıLÁ·ıÂfi Àı@fi˘·˘Ï…fi˘ øÎ_Ï÷¿ÎflÌ √HÎÎ÷˘ ±ÎωW¿Îfl ÷ıfiı … ±Î¤ÎflÌ »ı. ±Î‹ ÷˘ ≠ÿÒÊHÎfiı fiÎ⁄Òÿ ¿fl‰Îfi˘ ±ı¿‹ÎhÎ ÷ı‹… ±Áfl¿Îfl¿ flV÷˘ ±ı »ı ¿ı ≠ÿÒÊHÎ ¿fl‰_ … fiÏË, ¿ı‹ ¿ı ’›Î˝‰flHÎfiı ±ı¿ ‰Îfl ¬flÕÌ ÿÌ‘Î ’»Ì ÷ıfiı ŒflÌ ‰¬÷ ÁÎ_√˘’Î_√ flÌ÷ı V‰E» ⁄fiΉ‰_ Â@› fi◊Ì. µÿÎËflHÎ ÷flÌ¿ı M≤J‰ÌfiÎ ±˘{˘fi fi΋fiÎ «_ÿfl‰Î‹Î_ ¬÷flfiο √Î⁄Õ<_ ’ÎՉΠfi ÿı‰_ ˢ› ÷˘ @·˘fl˘Œ˚·˘fl˘¿Î⁄˝fi fi΋fi˘ ËÃÌ·˘ ‰Î› ‰Î’fl÷Î_ ±˜fl˘Á˘· V≠ı, flıÏ¡…flıÀfl ¿ı ±˜fl ¿„LÕUfifl ⁄fiΉ‰Î_ … fi Ωı≥±ı. @·˘fl˘Œ˚·˘fl˘¿Î⁄˝fi ±Î÷_¿‰ÎÿÌ ‰Î› »ı, …ıfi˘ ÿflı¿ flıb ±˘{˘fifiÎ ·√¤√ 10,000 flıbfiı e_¿Ì ‹Îflı »ı. ±˘{˘fifi_ ÁÎÿÎ ±Î˜„@Á…fi‹Î_ w’Î_÷fl ¿flÌ fiάı »ı ±fiı ÁÒ›˝fiÎ_ fiÌ·Î÷Ì÷ Ï¿flH΢ Á΋ı ∞‰fiV≤„WÀfiı flZÎHÎ ±Î’÷Î_ œÎ·w’Ì «_ÿfl‰Î‹Î_ ÷ıfiı ·Ì‘ı √Î⁄Õ_ ’ÕÌ Ω› »ı. ±ı … flÌ÷ı √˛ÌfiËεÁ ≥Œı@Àfiı fl˘¿‰Î ‹Î√÷Πˢ ÷˘ ±U‹Ì…L› ⁄‚÷H΢fi_ ÿËfi fi ¿fl‰_ Ωı≥±ı ±fiı …_√·˘ ’HÎ fi ¿Î’‰Î_ Ωı≥±ı. ’ıÀˇ˘Ï·›‹, fiı«fl· √ıÁ, ¿˘·Á˘ ‰√ıflıfi_ ÿËfi ‰Î÷ΉflH΋Î_ ¿Î⁄˝fi ÕΛ˘@ÁÎ≥Õfi˘ ‰‘Îfl˘ ¿flı »ı. …_√·˘ ¿’ΛÎ_ ’»Ì T≤Z΢fiÎ_ ’Î_ÿÕÎ_ ¶ÎflÎ ±ı ‰Î› √˛ËHÎ ◊÷˘ fi◊Ì, ‹ÎÀı √˛ÌfiËεÁ ≥Œı@À ⁄‹HÎÎ Ωıflı Ï⁄«¿ı »ı. ±‹¿ ÷⁄yÎ ’»Ì ‹Îfi‰Ω÷ ‘Îflı ÷˘ ’HÎ ÷ıfiı fl˘¿Ì ¿ı fiÏË. M·Î„VÀ¿fi˘ ¿>Õ˘¿«fl˘ 500 ‰Ê˝fi_ ¿<ÿfl÷Ì ±Î›W› ‘flΉı »ı, ‹ÎÀı …√÷‹Î_
3ff[+3ff8 dff>gf;f 3ff[+3ff8 = ;ffif,f[g;f
÷ıfiÎ ’HÎ ±ı‰flıVÀ …ı‰Î ¬Õ¿·Î ◊÷Î fl˘¿‰Î ˢ› ÷˘ ⁄Ëı÷fl »ı ¿ı M·Î„VÀ¿fiÌ «ÌΩı fi _ µI’Îÿfi ¿fl‰_ … fiÏË. À>_¿‹Î_, ≠ÿÒÊHÎfi_ ‹ÎflHΠ¢‘‰Î ¿fl÷Î_ ’˛ÿÒWÎHÎfiı ◊÷_ ±À¿Î‰‰Î‹Î_ … ‹Ω »ı. ÿ Ï fi›ÎfiÎ ÁQ≤© ÿı¢fiı ±ı‰_ ⁄_‘fi ‹ÎL› fi◊Ì. ’›Î˝‰flHÎ ÿÒÏÊ÷ ◊Λ ÷˘ ¤·ı, ’HÎ ÷ı‹Î_ ÿÒ Ê H΢ Œı · Ή÷ _ ±Î‘Ïfi¿ ∞‰fi ÷ı±˘ »˘Õ‰Î ‹Î√÷Î fi◊Ì. ±Î ¢ÀÛ-¿Àfiı ⁄ÿ·ı ·Î_ ⁄ _ «yfl ÷ı ‹ HÎı ’Á_ÿ ¿›* »ı. ≠ÿÒÊHÎ Œı·Î‰‰Îfi˘ ωÏÂWÀÎÏ‘¿Îfl …÷˘ ¿›Î˝ ‰√fl ÷ı ± ˘ ωiÎÎfi ’ÎÁı ±ı ‰ Î_ ËÎ≥-Àı ¿ ‹Á˘÷Î_fiÌ ±’ıZÎÎ flάı »ı ¿ı …ı ’›Î˝‰flHÎfiÌ ÿflı¿ ‹Ï·fi÷Îfiı ÁÎŒ ¿flÌ fiάı . fi˘≥{ ¿ıLÁ·ıÂfi Àı@fi˘·˘Ï… ‰Õı ⁄fiı·_ ËıÕŒ˘fi ’HÎ ±ı ‰ _ … ‹Á˘÷ _ »ı . (ˢLÕÎfiÌ fi‰Ìfi÷‹ ·ı…ıLÕ ‹˘Àfl¿Îfl ’HÎ ¬flÌ!) ¿Îfi ŒÎÕÌ fiά÷Î ¨«Ì ¿o’Á_A›ÎfiÎ ±‰Î…fiı ÷ı ›„@÷’Ò‰˝¿ ÂÎ_÷ ¿flÌ ÿı »ı. ’ÏflHÎ΋ı ¿fl˘Õ˘ ±‹ıÏfl¿fi˘fiı ’…‰÷Î Ω÷ Ω÷fiÎ C΢ÓCÎÎÀı ÷˘ ◊˘Õ<_ CÎb_ ‹˙fi‰˛÷ ‘ÎflHÎ ¿›* »ı. ’fl_÷ ÷ı ÁÎ◊ı ÷ı‹fiı ‰‘ C΢ÓCÎÎÀ ’ıÿÎ ¿fl‰Î ‹ÎÀı »^À˘ ÿ˘fl ‹Y›˘ »ı. ˉı ¿Îfi ’fl ±I›Î«Îfl ◊‰Îfi˘ ¤› flÎA›Î ‰√fl ÷ı±˘ ‰Î÷ΉflHÎfiı Ë∞ ‰‘Îflı √Î…÷_ ¿flÌ Â¿ı »ı ! C΢ÓCÎÎÀ ‰Õı ±I›Îflı √Î…÷Î ‰Î÷ΉflHÎfiı ⁄flÎ⁄fl ±˘‚¬‰Î
‹ÎÀı ÕıÏÁ⁄SÁfiÎ ±Î_¿ÕÎ Á‹…‰Î Ωı≥±ı. ·_⁄Î≥ ‹Î’‰Îfi_ ±ı¿‹ ‹ÌÀfl »ı ±fiı ‰…fi √˛Î‹‹Î_ ‹’Λ »ı, ÷ı‹ ±‰Î… Ëo‹ıÂÎ ÕıÏÁ⁄SÁ‹Î_ T›@÷ ◊Λ »ı. ÕıÏÁ⁄SÁ …ı‹ ‰‘Îflı ÷ı‹ ±‰Î… ‰‘ ⁄·_ÿ √HÎΛ »ı. ±‰Î…fiÌ ‹ÎhÎÎ Á÷÷ «ÕuÎ ¿fl÷Ì Ë˘› I›Îflı ±‹¿ ÷⁄yı ÷ı ¿HνÏ≠› flËı÷˘ fi◊Ì. ¿¿Û ⁄fiı »ı ±fiı I›Îfl ’»Ì ¿Hν¤ıÿÌ ⁄fiı »ı. ÁflıflΠ85 ÕıÏÁ⁄SÁ ¿fl÷Î_ ‰‘ ÷̉˛ ±‰Î…fiı ¿ÎfifiÎ ’ÕÿÎ ‹ÎÀı Ωı¬‹¿Îfl¿ √HΉ˘ Ωı≥±ı, ’fl_÷ fl˘Ï…_ÿÎ ∞‰fi‹Î_ ÷ıfiı ’HÎ ±Î_ÀÌ …÷Î ±‰Î…fiÎ j΢÷˘ CÎHÎÎ ⁄‘Î »ı. flV÷Î ’fl Á‹Îfl¿Î‹ «Î·÷_ ˢ› I›Î_ ωz÷ ÂÎflÕÌfi˘ ±‰Î… 100 ÕıÏÁ⁄SÁ ’ıÿÎ ¿flı »ı. Á_√Ì÷ ÷flÌ¿ı ‰√ÎՉ΋Î_
±Î ‹Î≥ø˘V¿˘Ï’¿ ÷Á‰Ìfl ¿ÎfifiÎ ’ÕÿÎ ÁÎ◊ı ΩıÕΛı·Î ÁÒZ‹ ÷Î_÷HÎÎfiÌ »ı, …ı±˘ ±‰Î… {Ì·‰Î ‹ÎÀı Áı¿LÕ‹Î_ ·√¤√ 20,000 ‰¬÷ ¿o’ı »ı.
±Î‰÷Î flΘ¿ Q›Ï{¿fi˘ ±‰Î… (±ıÀ·ı ¿ı C΢ÓCÎÎÀ) ‰‚Ì 110 ÕıÏÁ⁄SÁfi˘ ˢ› »ı. ±˜fl’˘ÀÛ ’fl Àı¿-±Î˜Œ ¿fl÷_ ’ıÁıL…fl …ıÀ M·ıfi 140 ◊Ì 150 ÕıÏÁ⁄SÁfiÌ ‘‹‘‹ÎÀÌ ‹«Î‰ı »ı, F›Îflı ¿Îfi‹Î_ ¬˘Áı·Î_ ’Ò‹ÕÎ_ VÀÎ≥·fi_ ‰Î˜¿‹ıfi ¿ıÁıÀ M·ı›fl ¿ÎfifiÎ ’ÕÿÎfiı 105 ÕıÏÁ⁄SÁfiÎ_ ÷̉˛ ‹˘Ω_ ‰Õı Ë«‹«Î‰ı »ı. ±Î ⁄‘Î ±Î_¿Õ΋Î_ ÿı¬Ì÷˘ ÷ŒÎ‰÷ …HÎΛ »ı ÷˘ ’_ÿfl‰ÌÁfi˘, »÷Î_ ÕıÏÁ⁄SÁfi˘ ±Î_¿ …flÎ ±‰‚«_Õ˘ »ı. ±Î_¿‹Î_ 10 fi˘ ‰‘Îfl˘ ◊›Îfi˘ ±◊˝ ±ı ¿ı ±‰Î… ÿÁ √H΢ ‰K›˘ ! À>_¿‹Î_, ωz÷ ÂÎflÕÌfiÎ 100 ÕıÏÁ⁄SÁ ±‰Î… Á΋ı flΘ¿ Q›Ï{¿ 110 ÕıÏÁ⁄SÁfi˘ ±‰Î… ¿fl÷_ ˢ› ÷˘ ÷ıfiı ÿÁ √b_ C΢ÓCÎÎÏÀ›_ ‹Îfi‰_ flèÎ_. ±Î Ω÷fi˘ C΢ÓCÎÎÀ ÂÌ flÌ÷ı ⁄Ï‘fl÷Î fi˘÷flı ±ı CÎHÎÎ ¬flÎ ·˘¿˘fiı ¬⁄fl fi◊Ì. ‰‘ ’Õ÷˘ C΢ÓCÎÎÀ ¿ÎfifiÎ ’ÕÿÎfiı ŒÎÕÌ fiάı ±ı‰˘ A›Î· ⁄Ë T›Î’¿ »ı, ’fl_÷ Á«˘À ‰ˆiÎÎÏfi¿ ¬·ÎÁ˘ ÷ıfiÎ ¿fl÷Î_ ‰‘ ±Îç›˝…fi¿ »ı. ’Ëı·Î_ ÷˘ ±ı Á‹∞ ·ı‰_ flèÎ_ ¿ı ±‰Î…fiÎ_ ‹˘Ω_ ±fiø‹ı ωV÷fl÷Ì ±fiı Á_¿˘«Î÷Ì Ë‰Î ÏÁ‰Î› ¿Â_ fi◊Ì. Ï√ÀÎflfiÎ ÷Îflfiı »ıՉ΋Î_ ±Î‰ı I›Îflı ÁMÀıQ⁄fl 2006 á ÁŒÎflÌ á
51
3ff[+3ff8 dff>gf;f 3ff[+3ff8 = ;ffif,f[g;f
‹˘Ω_ Á÷÷ {Ì·‰ÎfiÎ_ ◊Λ ÷˘ ·Î_⁄ı ÷ıfiÎ_ V’_ÿfi˘ «˘÷flŒÌ ˉÎfiı …flÎ÷flÎ “;fofzl”gff jffrfsf[gf[ ;f}rfgff √΂ı ÷ı±˘ ¿Îfi ‹Î_èηΠ÷Î_÷HÎÎfiı ÁΉ Á_¿˘«ı »ı ±fiı I›Îfl ’»Ì ±ı ˉΠωV÷flı “ÁŒÎflÌ”fiÎ ±fiı¿ ‰Î«¿˘fi_ ·‰Î…‹ ⁄·Õ˘{ ¿flÌ fiάı »ı. ¨«Î ÕıÏÁ⁄SÁfiÎ »ı. ωV÷Îfl ’΋÷Ì Ë‰Î ‰‚Ì ’˘÷ÎfiÎ ‹ÎÀı «Î· ±_¿ı ±ıÀ·ı ¿ı 150‹Î ±_¿ı ’Òw_ ◊Λ ’ÎflΉÎfl C΢ÓCÎÎÀfiı ±_÷ı ¿ıÀ·˘¿ Á‹› …B›Î ¿fl‰Î ±Î√Î‹Ì Ë‰Îfiı Á_¿˘«ı »ı. ωV÷flHÎfiÌ ±fiı Á_¿˘«fifiÌ …ı ·›⁄© »ı. ±Î’ Ωı ¿Î›‹Ì √˛ÎË¿ ˢ ±fiı «Î· ÂÎ_Ï÷ flËı ÷˘ ÷ı‹fiı ¿‚ ‰‚ı ¬flÌ, ’fl_÷ CÎÀ‹Î‚ ±Î√‚ ‰‘ı ÷ıfi_ … ⁄Ì…\_ fi΋ ±_¿fiÎ ¿‰fl ’fl ±Î’fiÎ Áflfi΋΋Î_ fi√Îfl¬ÎfiÎ …ı‰Î ±ı¿‘ÎflÎ ‰Î÷ΉflH΋Î_ ±‰Î…fiÎ_ ‹˘Ω_ ! Á‹ƒÁ’ÎÀÌ ’ÎÁıfiÎ ·‰Î…‹ fi_⁄flfi˘ »ıS·˘ ±Î_¿Õ˘ Ωı 150 ÷ı±˘ ’˘÷ÎfiÌ ¿<ÿfl÷Ì „V◊Ï÷V◊Î’¿÷Î ‰Î÷ΉflH΋Î_ ±ı ‹˘Ω_ ¿·Î¿fiÎ 1,220 ˢ› ÷˘ fi‰_ ·‰Î…‹ ‰ı‚ÎÁfl ¤flÌ ÿ˘. Ëo‹ı ‹ÎÀı √‹Î‰ı »ı. ⁄À¿Ì √›ı·Î Ï¿·˘‹ÌÀflfiÎ ‰ı√ı ≠‰ÎÁ ¬ıÕı »ı, F›Îflı ·‰Î…‹fiÌ fl¿‹ ‹fi̱ΘÕÛfl ¿ı ÏÕ‹ÎLÕ CÎÎÁfiÌ …ı‹ ÁΉ ·ıÀÌ ’Õı »ı, ±ıÀ·ı ÷ı‹fiÎ ¶ÎflÎ ±‰Î…fiÎ_ V’_ÿfi˘ ‹√…fiı ’ÎHÎÌ‹Î_ ÷fl_√˘fiÎ V‰w’ı @›Îflı¿ 5,000 ÕˇÎN˚À ‹ÎflŒ÷ ‹˘¿·Ì ¿Λ »ı. Ï¿·˘‹ÌÀflfiÌ {Õ’ ÿά‰ı »ı. ±Î ‰ı√ --T›‰V◊Î’¿ ’ˢӫ÷Î_ fi◊Ì. ¿˘≥ ‰Îfl À>_¿ Á‹› ‹ÎÀı Ëÿ’flÎ_÷ C΢ÓCÎÎÀ ÁÎ_¤Y›Î ’»Ì ¿Îfi‹Î_ ÁÎflÌ Ω÷fiÎ ’˘·Îÿ‹Î_ ÷˘ ‰‘Ìfiı 17,800 Ï¿·˘‹ÌÀflfi˘ ◊Λ »ı. ‹ÎhÎ ÂÒL›Î‰¿Î‹Î_ ÷I’fl÷Ì ⁄Ï‘fl÷Î ±Î‰‰Îfi˘ ‰ˆiÎÎÏfi¿ ¬·ÎÁ˘ ’HÎ ±ı »ı ¿ı ±‰Î…fiÎ_ ‹˘Ω_fi_ ≠ÁÎflHÎ Â@› fi◊Ì, ¿ı‹ ¿ı I›Î_ ÷ı‹fiı fi‹Ì √›ı·Î ÷Î_÷HÎÎ CÎÕÌ¿‹Î_ ⁄ıÃÎ ◊÷Î fi◊Ì. ˢÂˉÎÁ ŒflÌ ‹ı‚‰÷Î_ ÷ı‹fiı ‰Îfl ·Î√ı »ı, ‹ÎÀı I›Î_ Á‘Ì l‰HÎı„Lƒ›‹Î_ ’˛‰ÎÁ ¬ıՉΠ‹ÎÀı ¿Â_ ‹ÎK›‹ ˢ÷_ fi◊Ì. ˉΠωV÷flı ±fiı Á_¿˘«Î› ±ı ‰¬÷ı ÷ıfiÎ ÿ⁄ÎH΋Î_› Á˘’˘ flËı »ı. l‰HÎı„Lƒ› fi˘‹˝· flËı ±ı ‹ÎÀı C΢ÓCÎÎÀ ¿Î›‹Ì fiÏË, ’HÎ ‰‘CÎÀ ◊Λ »ı ±fiı ÷ı ÿ⁄ÎHÎ ‹…⁄ ¿ÎfifiÎ ’ÕÿÎ ÁÎ◊ı ΩıÕΛı·Î ÁÒZ‹ ÷Î_÷HÎÎ (…\±˘ Ï«hÎ, ’λ‚fi_ ’Îfi_) ÏË·«Î· ¿Î‹«·Îµ ˢ‰˘ …wflÌ »ı. C΢ÓCÎÎÀ … fi ˢ› ÷˘ ±Ï÷ µk΋, ’΋ı »ı. ¬S·Î «Ïfl›ÎH΋Î_ ‰Î÷Ì ·Ëıfl˘ ‰E«ı CÎÎÁ …ı‹ ’fl_÷ ±Î‘Ïfi¿ ∞‰fi‹Î_ ÷ı Â@› fi◊Ì. ‰Î˜¿‹ıfifi˘ «V¿˘ ÏË·˘‚Î ·ı ÷ı‹ ±ı ÷Î_÷HÎÎ ±‰Î…fiÎ ÁÌ‘Î ±fi’Î÷‹Î_ ◊˘Õ˘¿ ‘flΉ÷Î 21 ‰Ê˝fiÎ ›‰ÎfifiÌ l‰H΄@÷ ⁄Îfl ‹ÏËfi΋Î_ ÷˘ ±_√‹fl˘Õ ÿά‰ı »ı. ±‰Î…fiÎ_ ‹˘Ω_ ÷ı‹fiÎ ‹ÎÀı ·Ëıfl˘ »ı CÎÀÌfiı 40 ‰Ê˝fiÎ ‹ÎHÎÁ …ıÀ·Ì ◊≥ Ω› »ı. ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ L›Ò ±ı‹ ¿S’Ì ·˘. ±Î Ë·fi«·fifiÎ Á_¿ı÷˘ ±_÷ı ‹√…fiı ’ˢӫı …Áa ÂËıfl‹Î_ ±˜fl’˘ÀÛfiÌ fi∞¿ flËı÷Î ±Õ‘˘±Õ‘ ·˘¿˘ »ı, ¿ı‹ ¿ı ±‰Î…fiı ’Îfl¬‰Îfi_ ¿Î‹ ‹√…fi_ »ı. ±‰Î… Â‹Ì ±_Â÷— ⁄ËıflÎ »ı, ¿ı‹ ¿ı ÷ı‹fiÎ ‹Î◊Î µ’fl◊Ì fl˘…ıfl˘… 1,000 Ω› ±ıÀ·ı ÷Î_÷HÎÎ ’λΠÀ|Îfl ⁄fiı »ı. À|Îfl ⁄fi‰Î ’HΠω‹Îfi˘ ’ÁÎfl ◊Λ »ı. ±‹ıÏfl¿Îfi˘ ΩHÎÌ÷˘ flΘ¿-VÀÎfl ’ÌÀfl Ωı≥±ı. fi ⁄fiı ÷˘ ŒflÌ ‰¬÷ ±_√ÕÎ≥ ·ı‰Î ‹ÎÀı √_Ω flËı À˘fiÂıLÕ ’˘÷ÎfiÎ … √ÿ˝¤»Î’ Á_√Ì÷fiı ·Ì‘ı ⁄Ëıfl˘ ◊›˘ »ı fiÏË. „V◊Ï÷V◊Î’¿÷Î ÷ı‹fi˘ …L‹Ω÷ √HΑ‹˝ ˢ‰˘ Ωı≥±ı. ±fiı ÷ıHÎı ÕıÏÁ⁄SÁfiÎ hÎÎÁ Á΋ı {Ò_⁄ı ±ÎÿflÌfiı ≠ΛÏç÷fi˘ ±Î‹ »÷Î_ «Ïfl›ÎH΋Î_ ‹_ÿ ‰Î›flÎfiı ⁄ÿ·ı ‰ı√Ì·˘ ’‰fi ‹Î√˝ ±’fiÎT›˘ »ı. ±‹ıÏfl¿ÎfiÌ 13Ñ ≠Ω ⁄_ÿÒ¿ ‰Õı ⁄÷¿˘ e_¿Î‰Î ‹Î_Õı I›Îflı CÎÎÁ ÷tfi fi‹Ì ’Õı ÷ı‹ ±‰Î…fiÎ_ ≠«_Õ ‰Ÿ‘‰Îfi˘ ¢¬ ‘flΉı »ı. ⁄_ÿÒ¿fiÎ 130 ÕıÏÁ⁄SÁfiÎ ±‰Î…ı
52 á ÁŒÎflÌ á ÁMÀıQ⁄fl 2006
3ff[+3ff8 dff>gf;f 3ff[+3ff8 = ;ffif,f[g;f
ËΩfl˘ ·˘¿˘fiÎ …‹HÎÎ ¿Îfifiı Ëo‹ı ‹ÎÀı ¬˘À˘ ’ÎÕÌ ÿÌ‘˘ »ı. ‰Ê˘˝ ’Ëı·Î_ “Õ⁄· ÂÒÏÀo√” ‰¬÷ı ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ‹Î∞ ≠‹¬ fl˘fiÎSÕ Ïfl√Îfiı ’HÎ ±ı¿ ¿Îfifi_ l‰HÎÁ¬ √‹ÎT›_ Ë÷_. ÏŒS‹ ±ı@Àfl ÷flÌ¿ı flı√Îfi ÏÁfiı‹ÎfiÎ ÂÒÏÀo√‹Î_ ¤Î√ ·≥ flèÎÎ Ë÷Î ±fiı ÷ı Á‹›ı ⁄_ÿÒ¿fi_ …\ÿÎ ≠¿Îflfi_ ÂÒÏÀo√ ⁄flÎ⁄fl ÷ı‹fiÎ ¿Îfi fi∞¿ ◊›_ Ë÷_, …ıfi˘ ‘Õο˘ ÷ı‹HÎı ±ı ¿Îfiı ÁÎ_¤‚ı·˘ »ıS·˘ V’WÀ ±‰Î… Ë÷˘. ¤Îfl÷fiÌ ‰Î÷ ¿fl˘ ÷˘ ‹_⁄≥ ÿÏfi›Îfi_ hÎÌΩ fi_⁄flfi_ C΢ÓCÎÎÏÀ›_ ÂËıfl »ı, F›Îflı ÏÿSËÌ‹Î_ ±fiı ¿·¿kÎ΋Î_ 95 Õı Ï Á⁄SÁfiÎ hÎÎÁÿΛ¿ ±‰ÎΩıfi_ ≠ÿÒÊHÎ Á΋ÎL› »ı . ±‰Î…fiÎ ≠ÿÒ Ê HÎfiı fiÎ⁄Òÿ ¿fl‰ÎfiÎ ’fl_’flÎ√÷ fi Á ¬Î Œ@÷ ‹·‹’|Î …ı‰Î »ı. ‹˘ÀflÁΛ¿·fiı ÷◊Î ‹˘Àfl¿Îflfiı ÁΛ·ıLÁfl ‰Õı ±_Â÷— «Ò’ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ‹¿Îfi˘‹Î_ @›Îflı¿ flO⁄fl …ı ‰ ˘ ≥LV› · ı À fl ’ÿÎ◊˝ ‰’flΛ »ı. C΢ÓCÎÎÏÀ›Î_ ›_h΢‹Î_ S›Ï⁄˛¿Â ı fi ‰Õı ¿Î‹ «·Î‰‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ω‹ÎfifiÎ ’Λ·À˘ ±ı„L…fifiÎ C΢ÓCÎÎÀfiı À΂‰Î ‰Î›fl·ıÁfi˘ ËıÕÁıÀ ’fl⁄Îfl˘ ¿Îfi ’fl ’Ëıflı »ı, ÷˘ …ËÎ…fiÎ ±ı„L…fiw‹‹Î_ ≥…fiıfl˘ ’Ò‹ÕÎ_ ‰Î’flı »ı. ±Î ⁄‘Î fiÁ¬Î ±_√∞ ı˛ ‹Î_ …ıfiı ’ıÏÁ‰ ¿Ëı‰Î› ±ı ≠¿ÎflfiÎ »ı. ±‰Î…fiı ¿Îfi‹Î_ ≠‰ıÂ÷˘ fl˘¿‰Î ‹ÎÀıfiÎ »ı. ±‰Î… ’˘÷ı fiÎ⁄Òÿ ◊÷˘ fi◊Ì. ±ı„@À‰ ¿ıLÁ·ıÂfi Àı@fi˘·˘Ï… ‰Õı ⁄fiı·Î ÁΑfiı ˉı ÷ı ¿Î‹ ’HÎ ¿flÌ ⁄÷ÎT›_ »ı. ‰‚Ì, ±ıÀ·Ì Áfl‚ flÌ÷ı ¿ı ±I›Îfl Á‘Ì ÷ı ¿ÌÏ‹›˘ Á_¢‘¿˘fiÎ K›Îfi ⁄ËÎfl ¿ı‹ flè΢ ÷ıfi_ ±Îç›˝ ◊›Î ‰√fl flËı fiÏË. Âw±Î÷‹Î_ ¿èÎ_ ÷ı‹ ±‰Î… Ëo‹ıÂÎ_ ‹˘Ω_w’ı ‰Ëı »ı. ¿Î√‚ ’fl ÷ı ‹˘Ω_fiı ±Î_¿˘ ÷˘ ‰Î_¿Ì«Ò_¿Ì ·ÌÀÌ …ı‰_ ÷ı‹fi_ V‰w’ ˢ› »ı. @›Î_¿ “Àı¿fl˘” ⁄fiı »ı, ÷˘ @›Î_¿ “¬ÌHΔ fl«Î› »ı. ±Î ∂÷Îfl-«œÎ‰‹Î_ …ı «œÎ‰ ±Î‰ı ÷ıfi_ ⁄Ì…\_ fi΋ ±ı„QM·ÀuÒÕ »ı. ±ı„QM·ÀuÒÕ …ı‹ ‰‘Îflı ÷ı‹ ±‰Î…fiı ‰‘ ⁄·_ÿ Á‹…‰˘. µ»Î‚˘ ‹Îfl‰Î‹Î_ ±Ï÷flı¿ ¿fl÷Î_ ‹˘Ω_ ’˘÷ı ±ı º„WÀ±ı C΢ÓCÎÎÀ »ı. Á_¢‘¿˘±ı ÷ıfi˘ »ıÿ ¿Î’Ì fiά‰Î ‹ÎÀı ±ı … ±ı„QM·ÀuÒÕfiÌ Ï‹flfl ≥‹ı… …ı‰˘ V‰÷_hÎ C΢ÓCÎÎÀ ’ıÿÎ ¿fl‰Îfi˘ flV÷˘ ¢‘Ì ¿Îœu˘ »ı. ±Î T›‰V◊΋Î_ ±ı¿ ‹Î≥ø˘Œ˘fi ˢ› »ı, …ı‹Î_ ’Ëı·Î_ ÷˘ ±Á· C΢ÓCÎÎÀ {̷Λ »ı. ‹Î≥ø˘Œ˘fi ÷ı ‹˘Ω_fiı ¿QM›ÒÀfl ÷flŒ fl‰ÎfiÎ ¿flı »ı. ΩHÎı √˛ÎŒ ’ı’flfi˘ «ÎÀÛ ÿ˘fl‰Îfi˘ ˢ› ÷ı‹ ¿QM›ÒÀfl ’˘÷ÎfiÌ flÌ÷ı
±‰Î…fiÎ_ ‹˘Ω_fiı ±Î_¿ı »ı. ∂÷Îflfi_ ÷ı‹… «œÎ‰fi_ flı¬Î_¿fi ¿flı »ı. C΢ÓCÎÎÀfi_ V‰w’ ±ı flÌ÷ı fiyÌ ◊Λ ±ıÀ·ı ¿QM›ÒÀfl ÷ıfiÌ Ï‹flfl ≥‹ı… ⁄fiΉı »ı. ËÒ⁄ËÒ ±ı … ‹˘Ω_fiı ÷ı fl̉Á˝‹Î_ ÿ˘flı »ı. ¿QM›ÒÀfl ÁÎ◊ı ΩıÕΛı·_ V’Ì¿fl I›Îfl ’»Ì ±ı ‹ÎÏË÷ÌfiÎ ±Î‘Îflı ‹Ò‚ C΢ÓCÎÎÀfiÌ ≠Ï÷¿ÚÏ÷ …ı‰˘ ⁄ÌΩı C΢ÓCÎÎÀ ‰Ëı÷˘ ‹Ò¿ı »ı. (ÕΛÎ√˛Î‹ …\±˘.) …\ÿÌ flÌ÷ı ¿Ë˘ ÷˘ fi˘≥{ Á΋ı ±ıLÀÌfi˘≥{ ≠ÁÎÏfl÷ ¿flı »ı. ⁄Lfiı ‹˘Ω_ ±ı¿Á΋ÀÎ_ ‰Î÷ΉflH΋Î_ ±Î√‚ ‰‘ı »ı. ‹˘…\_ ±ı¿ … ˢ› (‹ÎhÎ C΢ÓCÎÎÀfi_ ˢ›) ÷˘ ˉΠ÷ıfiı ·Ì‘ı ‰ÎflÎŒfl÷Ì Á_¿˘«Î› ±fiı ωV÷flHÎ ’΋ı, ±ıÀ·ı V‰Î¤Îω¿ flÌ÷ı C΢ÓCÎÎÀ …L‹ı, ’fl_÷ ⁄Ì…\_ ‹˘…\_ (±ıÀ·ı ¿ı ≠Ï÷-C΢ÓCÎÎÀfi_ ‹˘…\_) ÁÎ‹Ì ÏÿÂ΋Î_ ’HΠˉÎfiı Á_¿˘«ı »ı ±fiı ωV÷Îflı »ı. ⁄Lfiıfi˘ ·› ’HÎ Áfl¬˘ ˢ› »ı. ’ÏflHÎ΋ı ⁄Lfiı ÷flŒ ˉΠÁfl¬Ì flÌ÷ı ÿ⁄Λ »ı . Á΋Á΋_ ÿ⁄ÎHÎ ±ı¿‹ı¿fi˘ »ıÿ ¿Î’Ì fiάı »ı. ±Î◊Ì Ë‰Îfi _ V‰w’ ⁄ÿ·‰Î‹Î_ ≠◊‹ C΢ÓCÎÎÀ ‹ÎÀı ¿flı·Ì …Ëı‹÷ ’fl ⁄ÌΩ C΢ÓCÎÎÀfi_ ’ÎHÎÌ ŒflÌ ‰‚ı »ı. hÎÎ…‰ÎfiÎ Á΋Á΋Î_ ’S·Î_ ±¿ı¿ ‰…fi ‹Ò¿Ìfiı hÎÎ…‰_ Á‹÷˘· ⁄fiΉ‰Î …ı‰Ì ‰Î÷ »ı. ±ı¿ı› ’S·Î‹Î_ ‰…fi fi ˢ› ±fiı hÎÎ…‰_ Á‹÷˘· ˢ› ÷ı ±Î’HÎÌ ««Î˝fiÎ Á_ÿ¤˝‹Î_ ÂÎ_Ï÷ »ı. ±ı¿ ’S·Î‹Î_ ‰…fi ˢ› ÷˘ C΢ÓCÎÎÀ »ı ±fiı ⁄Lfiı ’S·Î‹Î_ Áfl¬_ ‰…fi ‹Ò@›Î ’»Ì ‰‚Ì Á‹÷˘· ⁄fiı·_ hÎÎ…‰_ ŒflÌ ‰Îfl ÂÎ_Ï÷ »ı. ±Î ¿fl΋÷fiı ¤˙Ï÷¿ÂÎjÎfiÌ ’Ïfl¤ÎÊ΋Î_ “ÏÕVÀˇ„@À‰ ≥LÀflŒÌ›flLÁ” ¿Ëı »ı. ⁄Lfiı ‹˘Ω_ ±ı¿‹ı¿fiÎ ·›‹Î_ ≥LÀflŒÌ›flLÁ ¿flı »ı; ±ıÀ·ı ¿ı Á΋Á΋˘ ωZÎı’ ’ÎÕı »ı-±fiı ÷ı‹ ¿fl‰Î …÷Î_ ⁄Lfiıfi˘ ·˘’ ◊Λ »ı. ÂıÊ flÌ{SÀ ÷flÌ¿ı ‹ÎhÎ ÂÎ_Ï÷ ⁄Î¿Ì flËı »ı. ±Î ¿fl΋÷ ’λ‚fi_ ·˘Ï…¿ ±Î…¿Î·fi_ ¢‘Λı·_ fi◊Ì. ≠Î◊Ï‹¿ ÏÁ©Î_÷ ÷˘ »ı¿ 1870 ‹Î_ ·˘ÕÛ flı·ı fi΋fiÎ Ï⁄˛ÏÀ ¤˙Ï÷¿ÏfiWHÎÎ÷ı Á‹ΩT›˘ Ë÷˘. ±ı¿ ‰ÎÏ…_hÎfiı ÷ıHÎı Ï‹flfl ≥‹ı…fiÌ ÁÒflΉϷ ‰Õı “⁄˘·÷_” ⁄_‘ ¿flÌ ⁄÷ÎT›_ Ë÷_. flı·ıfi˘ ÷η Ωı ¿ı T›‰„V◊÷ ⁄ıÃ˘ fi Ë÷˘. ⁄ÌΩ_ Á˘±ı¿ ‰Ê˝ Á‘Ì ÷η ⁄ıÁÎÕ‰ÎfiÎ ≠›ÎÁ˘ T›◊˝ √›Î Ë÷Î, ¿ÎflHÎ ¿ı ‹Ò‚ ±‰Î…fiÎ_ ‹˘Ω_fiı ÷I¿Î‚ ’Îfl¬Ì ÷ı‹fiÌ Ï‹flfl ≥‹ı… ’HÎ ÷I¿Î‚ fl«Ì fiάı ±fiı ‹Ò‚ ±‰Î… ÁÎ◊ı … ÷ı‹fi_ ≠ÁÎflHÎ ¿flı ÷ı‰Î_ «Ì·{Õ’Ì ‰ÌΩb_ ÁΑfi˘ I›Îflı ⁄L›Î_ fi Ë÷Î_. ±ı ’»Ì Á_¢‘fi ’HÎ ⁄Ë ‹U¿ı· ’ÎÀı ±fiı ‹Ïfl›· ‰ı√ı «ÎS›_. ÁMÀıQ⁄fl 2006 á ÁŒÎflÌ á
53
3ff[+3ff8 dff>gf;f 3ff[+3ff8 = ;ffif,f[g;f
Ï◊±flÌfi˘ A›Î· Á_¢‘¿˘fiı ‹‚Ì «Ò@›˘ Ë÷˘, ’HÎ C΢ÓCÎÎÀfiÎ ‹˘Ω_fiÌ Ï⁄·¿<· fl̉Á˝ ±ı‰Ì Ï‹flfl ≥‹ı… ‹Ò‚ C΢ÓCÎÎÀfiÎ µÿ˚¤‰ ‰¬÷ı ¿ı‹ ’ıÿÎ ¿flÌ Â¿Î› ±ı Á‹Ω÷_ fi Ë÷_. Á‰Î· ωz÷‰ı√Ì {Õ’fi˘ Ë÷˘. C΢ÓCÎÎÀfiÎ_ ‹˘Ω_fi˘ »ıÿ ¿Î’‰Î ‹ÎÀıfiÎ_ ≠Ï÷‹˘Ω_ ◊˘ÕÌ Áı¿LÕ˘ ’»Ì …L‹ı ÷˘ ±ıÀ·Î ‰¬÷‹Î_ ±Á· ‹˘Ω_fi˘ ±‰Î… ¿Îfiı ’Ë˘Ó«Ì «Ò@›˘ ˢ› ±fiı ÷ı±˘ ¿ıLÁ· ◊Λ fiÏË. ⁄Î¿Ì Ë˘› ÷ı‹ …^… Áı¿LÕ˘ ⁄Îÿ ‰Î÷ΉflH΋Î_ Œı·Î÷_ ≠Ï÷‹˘…\_ fi‰Î C΢Ó_CÎÎÀfi_ ¿Îfl¿ ⁄fiı ! ∫B·ıLÕfiÎ ¤˙Ï÷¿ÂÎjÎÌ ≠˘ŒıÁfl ⁄ıflÌ «ı’Ï·fiı ±Î¬flı 1983 ‹Î_ ‰ÌΩb_ ¿fl΋÷ ‰Õı C΢ÓCÎÎÀfiı fiÎ⁄Òÿ ¿fl‰Îfi˘ Áˆ©Î_Ï÷¿ ¿ÌÏ‹›˘ ¢‘Ì ¿Îœu˘. ÏÁ©Î_÷fiı ÷ı T›‰ËÎv ±fiı T›Î’ÎflÌ ÁΑfifi_ fiyfl V‰w’ fi ±Î’Ì Â@›˘, ¿ÎflHÎ ¿ı Ë∞ ⁄ı ‹˘ÀÎ ≠ffi˘ ÷ıHÎı Ë· ¿fl‰ÎfiÎ ⁄Î¿Ì Ë÷Î. ±ı¿ ÷˘ C΢ÓCÎÎÀfiÎ ‹˘Ω_fiı ’Îfl¬Ì ÷ı‹fiÎ ≠Ï÷‹˘Ω_fi˘ …wflÌ ÕıÀÎ ±Î√˘÷fl˘ ≠˘ÁıÁ ¿fl‰Î ‹ÎÀı 1,00,000 ÕΘ·flfiÎ ¤Î‰fi_ ¿QM›ÒÀfl ‰Î’fl‰_ ’Õ÷_ Ë÷_, ±ıÀ·ı ÷ı ¿QM›ÒÀfl ‰Õı ÁF… ◊›ı·_ ÁΑfi ‰ÁΉ‰_ ·˘¿˘fiı ¿ÿÎÏ’ ’˘ÁΛ fiÏË. ⁄Ì…\_, C΢ÓCÎÎÀ ’˘÷ı flÌ’ÌÀ ◊›Î ¿fl÷Ì CÎÀ‹Î‚fi˘ ˢ› ÷˘ … ¿QM›ÒÀfl ÷ıfi_ ’Ò‰Î˝fi‹Îfi ¿flÌfiı ‹›Î˝Ïÿ÷ Á‹›√΂΋Î_ ÷ıfiÎ_ ‹˘Ω_fiÌ fl̉Á˝ ±ÎT≤Ï÷ Á∞˝ ¿÷_ Ë÷_. ωz÷ ÂÎflÕÌfiÎ CÎflıÕ‹› ±ı‰Î C΢ÓCÎÎÀfiÌ ±ı flÌ÷ı Ï‹flfl ≥‹ı… ’ıÿÎ ¿flÌ Â¿Î›, ’HÎ œo√‘ÕÎ ‰√flfiÎ flΘ¿ Q›Ï{¿fiÎ C΢ÓCÎÎÀfiÌ fiÏË. ≠˘ŒıÁfl ⁄ıflÌ «ı’Ï·fiı ¿flı·Ì ¢‘ ¤·ı ≠ı„@À¿· V‰w’ ’Î‹Ì fi Ë÷Ì, »÷Î_ ÏÁ©Î_÷fiı ·√÷Î ’ıÀLÀ ±Ï‘¿Îfl˘ ÷ıfiÌ
54 á ÁŒÎflÌ á ÁMÀıQ⁄fl 2006
’ÎÁı Ë÷Î. ±Î ’ıÀLÀ ¬flÌÿ‰Î ‹ÎÀı ±Î◊˝fl O·ı≥« fi΋fi˘ ’ˆÁÎ’ÎhÎ ±‹ıÏfl¿Ì Àı„@fiϱfi ⁄ı ‰Ê˝ ’»Ì ∫B·ıLÕ‹Î_ ÷ıfiÌ ·ı⁄˘flıÀflÌ ’fl √›˘ I›Îflı «ı’Ï·fiı ’˘÷Îfi˘ ¿‹Î· ÷ıfiı ≠ı„@À¿· flÌ÷ı ⁄÷ÎT›˘. ·ı⁄˘flıÀflÌfiÎ ÁεLÕ≠ÒŒ w‹‹Î_ ÿά· ◊÷Î ’Ëı·Î_ O·ı≥«ı ›…‹ÎfifiÎ ¿Ëı‰Î ‹…⁄ ±ı„LÀ-fi˘≥{ ËıÕŒ˘fi ’Ëı›Î*. ⁄ÌΩı ÁıÀ «ı’Ï·fiı ’Ëı›˘˝. O·ı≥«ı ±_ÿfl ≠‰ıÂ÷Î_ … Ωı›_ ÷˘ Á΋ıfiÎ Àı⁄· ’fl «Îfi˘ ¬Î·Ì ¿’ Ë‚‰Î µ»Î‚Î ‹ÎflÌ flè΢ Ë÷˘. ÿ̉η˘ ’fl ÷Á‰Ìfl˘ Ëη¿Õ˘·¿ ◊÷Ì Ë÷Ì. ¬ŸÀÌ ’fl ±ı¿ ËıL√fl ±Î’‹ı‚ı {˘·Î_ ¬Î÷_ Ë÷_. O·ı≥«fiı ¬ÿ ’˘÷ÎfiÎ «ËıflÎ ’fl ±‰Î…fiÎ_ ‹˘Ω_fi˘ “O·ÎVÀ” ‰fl÷Î÷˘ Ë÷˘, »÷Î_ ¿Îfi‹Î_ fiÌfl‰÷Î Ë÷Ì. ⁄ı ËΩfl ‰Î˜ÀfiÎ V’Ì¿flı ‰Ëı÷Î ‹Ò¿ı·Î ±‰Î… ‰Õı ±Î¬˘ w‹ ‘˛Ò…÷˘ ˢ‰Îfi˘ A›Î· ÷ıfiı ’√fiÎ ÷Ï‚›ı {Ì·Î÷Ì ¿o’ÎflÌ ¶ÎflÎ ±ÎT›˘. Ëıfl÷fiÌ ‰Î÷ ±ı ¿ı ≠˘ŒıÁfl ⁄ıflÌ «ı’Ï·fi CÎÎ_ÀÎ ’ÎÕuÎ ‰√fl fi˘‹˝· ±‰Î…ı ÷ıfiı Á‹…^÷Ì ±Î’ı ÷ı ±Î‰Î C΢ÓCÎÎÀ ‰E«ı ÁÎ_¤‚‰Î‹Î_ ’HÎ ±Î◊˝fl O·ı≥«fiı ÷¿·ÌŒ ’Õ÷Ì fi Ë÷Ì. ∂SÀ<_, ÁεLÕ≠ÒŒ w‹‹Î_ ÷ıfiı Á_¤‚Î÷˘ ±ı¿‹ÎhÎ ÁεLÕ «ı’Ï·fifiÎ ÂOÿ˘fi˘ Ë÷˘! ±Îfi_ ¿ÎflHÎ ±ı ¿ı fiÌ«Î ÕıÏÁ⁄SÁfiÎ ±‰Î…fi˘ »ıÿ ËıÕŒÎıfi µÕÎÕÌ ÿı÷˘ fi Ë÷˘. ±Î Àı@fi˘·˘Ï…fiı ±Î◊˝fl O·ı≥«ı ¬flÌÿÌfiı »ı‰Àı ±‹ıÏfl¿Î ’ˢӫÎÕÌ ±fiı ÷ıfiÎ ’fl ±Î‘ÎÏfl÷ ‰Ëı‰Îw ÁΑfi˘ ⁄fiÎT›Î_. ±Î…ı fi˘≥{-¿ı L Á·ı  fi Àı @ fi˘·˘Ï…fiı ‰‚Ì ÏÕÏ…À· Àı@fi˘·˘Ï…fi˘ ’Π«Õu˘ »ı, …ıfiÎ Œ‚V‰w’ı CÎflıÕ‹› ±ıÀ·ı ¿ı ±ı¿ Áfl¬Ì CÎÀ‹Î‚ fi ˢ› ±ı‰Î C΢ÓCÎÎÀfi˘ ’HÎ »ıÿ ÷ıfiÌ Ï‹flfl ≥‹ı… ‰Õı ¿Î’Ì Â¿Î› »ı. ÏÕÏ…À· ËıÕŒ˘fi‹Î_ ±‹¿ ÁÒZ‹ ‹Î≥ø˘Ï«’ ÏÕÏ…À· ÏÁBfi· ≠˘ÁıÁflfi_ ¿Î›˝ ⁄Ω‰ı »ı. C΢ÓCÎÎÀ ’ıÿÎ ◊÷˘ Ω› ÷ı‹ ÷ıfiÎ_ ‹˘Ω_fiı ·√¤√ ±ı … ZÎHÎı Ï«’‹Î_ 0 ÷◊Î 1 fi_ ϶±_¿Ì V‰w’ ‹‚÷_ flËı »ı. ÏÁBfi· ≠˘ÁıÁfl ÷ı ’»Ì ±ıÀ·Î … ϶±_¿˘ ‰Î’flÌfiı ±‰Î…fi_ ≠Ï÷‹˘…\_ Á…ı˝ »ı, …ıfiı ‰Ëı÷_ ‹Ò¿‰Î‹Î_ ’HÎ ⁄ı±ı¿ ‹Ì·ÌÁı¿LÕ ¿fl÷Î_ ‰‘ Á‹› ·Î√÷˘ fi◊Ì. ≥‹ı… ÷◊Î Ï‹flfl ≥‹ı… Á΋Á΋˘ ÏËÁÎ⁄ «Ò¿÷ı ¿flı, ±ıÀ·ı ’flÎ_÷ …HÎÁı‹Î_ ±‰Î…fiÎ ¬Î÷ı {Ìfl˘fi˘ ±Î_¿Õ˘ ⁄˘·ı »ı ! ±Î…ı ‰‘Îflı Á’flŒÎVÀ ±ı‰_ ÏÁBfi· ≠˘ÁıÁfl ¢‘Λ_ »ı, …ıfiÌ Áfl¿ÌÀ ¿QM›ÒÀfl‹Î_ √˘ÃT›Î ’»Ì ÿflı¿ıÿflı¿ Ïø›Î ÷Î⁄Õ÷˘⁄ ◊Λ »ı. ±Î ¢‘ fl˘Ï…_ÿÎ ∞‰fi‹Î_ ÷˘ ΩHÎı ±ÎÂÌ‰Î˝ÿw’ »ı, ’HÎ ±‹ıÏfl¿Î …ı‰Î ÿı¢fiı ÷ıfiΠωÏÂWÀ µ’›˘√‹Î_ ‰‘Îflı flÁ »ı. ÿά·Î ÷flÌ¿ı ÁÎ√fl’ıÀ΂‹Î_ Ëo¿Îfl÷Ì Á⁄‹Ïflfifiı fi˘≥{¿ıLÁ·ıÂfifiÎ ÁΑfi ‰Õı ÁF… ¿flÌ ÿı‰Î› ÷˘ Á’ÎÀÌ ’flfi_ ÿU‹fi ›©…ËÎ… ÷ıfiı Á˘fiÎfl ›_hÎ ¶ÎflÎ ’HΠ¢‘Ì Â¿ı fiÏË. Á˘fiÎfl ›_hÎ ±‰Î…fiÎ_ ‹˘Ω_fiı ’Îfl¬÷_ ÁΑfi »ı. Á⁄‹Ïflfifi_ ±ı„L…fi ÷ı ‹˘Ω_fiı ±Ïfi‰Î›˝’HÎı Á‹ƒ‹Î_ Œı·Î‰ı »ı, ’HÎ
3ff[+3ff8 dff>gf;f 3ff[+3ff8 = ;ffif,f[g;f
±Î‰_ ÁΑfi ÷ı‹fiı ÕÎ‹Ì Â¿ı »ı. ±ı … flÌ÷ı ω‹ÎfifiÎ ‹Î‚¬Îfiı ·Î_⁄ı √΂ı ¿‹Ωıfl ⁄fiΉ÷Î_ …ıÀ ±ı„L…fifiÎ_ ‘˛Ω Ò flÌ’ÒHν ‹˘Ω_fiı ’HÎ ÂÎ_÷ ¿flÌ ÿı‰Î› ÷˘ ω‹Îfifi_ ±Î›W› ¬ÎVÁ_ ‰‘ı. …ËÎ…fiÎ C΢ÓCÎÎÏÀ›Î ±ı„L…fiw‹‹Î_ ≥…fiıfl˘ @›Îflı¿ ‹˙Ϭ¿ flÌ÷ı ‰Î÷ν·Î’ ¿flÌ Â¿÷Î fi◊Ì, ±ıÀ·ı ÷ı±˘ ·ıϬ÷ «⁄fl¬Ì ‰Õı ¿Î‹ «·Î‰ı »ı . ±√ε Ωı › _ ÷ı ‹ fi˘≥{-¿ı L Á·ı  fi Àı@fi˘·˘Ï…‹Î_ ¬Ò⁄̤flÌ T›‰V◊Î ±ı »ı ¿ı ÷ıfi_ ÏÁBfi· ≠˘ÁıÁfl C΢ÓCÎÎÀfiÎ ÷fl_√˘fiı ‰ÎœÌ fiάı, »÷Î_ ‘Ì‹Î ±‰Î…ı ⁄˘·Î›ı·Î ÂOÿ˘fiı ±Î_« ±Î‰ı fiÏË. ÂÎ_÷ ‰Î÷ΉflH΋Î_ ÷˘ ±ı ÂOÿ˘ ÷fl÷ ¿Îfiı ’Õı »ı. ±Î‘Ïfi¿ ›√‹Î_ C΢ÓCÎÎÀfi˘ µ’ƒ‰ Á‰˝T›Î’Ì »ı ±ı Ωı÷Î_ C΢ÓCÎÎÀfiı ‹Îfl÷Ì fi‰Ì Àı@fi˘·˘Ï…fiÎ ⁄ÌΩ µ’›˘√˘ ’HΠ¢‘‰Î ’Õı ÷ı‹ fi◊Ì. ±‹ıÏfl¿Î‹Î_ ŒÎ›fl Ï⁄˛√ıÕfiÎ 50Ñ ⁄_⁄Ή΂α˘
ÁΛflfifiÎ ’Î’ı ÿÁı¿ ‰Êı˝ ±Õ‘˘±Õ‘ l‰H΄@÷ √‹Î‰ı »ı ±ı Ωı÷Î_ I›Î_fiÎ ¿ıÀ·Î_¿ flÎF›˘±ı ÷ı‹fiı ±ı„LÀ-fi˘≥{ ËıÕŒ˘fi ±ÎM›Î_ »ı. Àˇı≥·fl ¬ÀÎflÎfiÎ ÁΛ·LÁfl ’fl ±Î‰Î_ ÁΑfi˘ ŒÌÀ ¿flΛÎ_ ’»Ì ÁΛ·ıLÁflfi˘ ’Î≥’ ‰‚Î_¿ÿÎflfiı ⁄ÿ·ı ÷tfi ÁÌ‘˘ flÎ¬Ì Â¿Î›˘ »ı, …ıfiı ¿ÎflHÎı 10Ñ …ıÀ·_ ÕÌ{· ⁄«ı »ı. ¿ıÀ·Ì¿ ¤Ò√¤˝ flıS‰ıfiÎ_ VÀıÂfi˘ ’fl ÀˇıfifiÎ ±Î√‹fi ‰¬÷fiÎ C΢ÓCÎÎÀfiÌ flÌÁ‰˝ ≠Ï÷¿ÚÏ÷ ⁄˛˘Õ¿ÎVÀ ¿flfiÎflÎ_ V’Ì¿Á˝ √˘Ã‰‰Î‹Î_ ±ÎT›Î_ »ı. Á‹› ‰Ì÷ı ÷ı‹ (±fiı C΢ÓCÎÎÀfi_ ≠ÿÒÊHÎ ±˘fl ⁄Ì«¿ı ÷ı‹) fi˘≥{-¿ıLÁ·ıÂfi Àı@fi˘·˘Ï…fiÎ ‰‘ µ’›˘√˘ ’HÎ ±Î’˘±Î’ ‹‚Ì ±Î‰‰ÎfiÎ »ı. ±·⁄kÎ, Àı@fi˘·˘Ï… √‹ı ÷ıÀ·Ì ÁÎflÌ Ë˘›, ’HÎ »ı‰Àı ÷˘ ’ıÀ «˘‚Ìfiı ’ıÿÎ ¿flΛı·Î ÂÒ‚fiÌ ÿ‰Î …ı‰Ì »ı. ‹Îfi‰Ω÷ı ÿ‰Î ¢‘Ì ÷ıfiÎ ¿fl÷Î_ ÂÒ‚ … ’ıÿÎ fi ¿›* ˢ÷ ÷˘ ÃÌ¿ Ë÷_.á
ÁMÀıQ⁄fl 2006 á ÁŒÎflÌ á
55
0lp vf[gfp sf{Lxfs
±Î’HÎÎ ÁÒ›˝fiÎ ¿<À<Q⁄‹Î_ √˛Ëw’Ì ‹A› ÁP›˘ ÷˘ ΩHÎı (÷Î…ı÷fl‹Î_ M·À˘fi_ √˛Ë’ÿ Ï»fi‰Î›Î ’»Ì) ±Îà »ı. ’fl_÷ ±ı‹Î_fiÎ ¿ıÀ·Î¿fi_ ’˘÷Îfi_ ¿<À<Q⁄ ¿ıÀ·Î µ’√˛Ëw’Ì ‹ıQ⁄fl˘fi_ ⁄fiı·_ »ı ±ı ¿‚Ì Â¿Î÷_ fi◊Ì, ¿ı‹ ¿ı ÿfl ◊˘ÕÎ_ ‰WÎı˝ …ı ÷ı √˛ËfiÎ fi‰Î µ’√˛Ë˘ Á_¢‘¿˘fiı ‹‚Ì ±Î‰ı »ı.
±ı¿ ÷ÎΩ Á‹Î«Îfl Ωı K›Îfi ’fl fi ±ÎT›Î ˢ› ÷˘ ˉı ΩHÎÌ ·˘ — ◊˘ÕÎ ‰¬÷ ’Ëı·Î_ ÁÒ›˝‹Î‚ÎfiÎ «_ƒ˘fi˘ …\‹·˘ 150 fiÎ ±Î_¿fiı À« ¿flÌ √›˘. ±ı¿ Á‹›ı M≤J‰Ìfi˘ «_ƒ ÷‹Î‹ ÁÒ›˝‹Î‚Îfi˘ ±ı¿‹ÎhÎ «_ƒ √HÎÎ÷˘ Ë÷˘. ≥. Á. 1610 ‹Î_ ±ı A›Î· ⁄ÿ·Î›˘, ¿ı‹ ¿ı ≥ÀÎÏ·›fi ¬√˘‚ÂÎjÎÌ √ıÏ·Ï·›˘±ı ’˘÷ÎfiÎ Ω÷ı ⁄fiΉı·Î ÿÒfl⁄Ìfi ‰Õı ÷ı ‰Êı˝ √v Œfl÷ı «Îfl ‹˘ÀÎ «_ƒ˘ ¢‘Ì ¿ÎœuÎ--¿Ë˘ ¿ı 150 «_ƒ˘fi˘ V¿˘fl fi˘Ó‘ΉÎfiÎ «ÎflÁ˘ ‰Ê˝ ·Î_⁄Î ÏÁ·ÏÁ·Îfi˘ ±Îfl_¤ «˘B√Î ‰Õı ◊›˘. ‰Ê˘˝ ’»Ì √ıÏ·Ï·›fi ÁıÀ· ı Î≥À ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î÷Î ◊›ı·Î «Îflı› ±‰¿ÎÂÌ √˘‚Î ±Î‹ ÷˘ fiflÌ ±Î_¬ı ’HÎ ÿı¬Ì ¿Λ ÷ı‰Î Ë÷Î, »÷Î_ √ıÏ·Ï·›˘fiı ÀıÏ·V¿˘’fiÌ …wfl ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ’ÕÌ ¿ı √vfi_ ÷ı… ±ı «_ƒ˘fiÎ ’˛¿ÎÂfiı ¤fl¬Ì …÷_ ˢ‰Îfiı ·Ì‘ı ÷ı±˘ fi…fl Á΋ı ÷flÌ ±Î‰÷Î fi Ë÷Î. √ıÏ·Ï·›˘fiÎ ÀıÏ·V¿˘’ı ÁÎfl˘ ±ı‰˘ ’˛¿Î ±ı¿ÏhÎ÷ ¿flÌ ±ÎM›˘ I›Îflı ÷ı±˘ ºU›‹Îfi ⁄L›Î. √vfi˘ ωflÎÀ √˛Ë ¬flı¬fl ÷˘ «Îfl fiÏË, @›Î_› ‰‘ «_ƒ˘fiı ’˘÷ÎfiÌ Œfl÷ı CÎҋΉ÷˘ Ë÷˘, ’HÎ ÷ı‹fi˘ ’k΢ ·Î√‰Î‹Î_ ‰Ê˘˝ fiÌ¿‚Ì …‰ÎfiÎ_ Ë÷Î_. ÿÎ. ÷. ’Î_«‹˘ «_ƒ »ı¿ 1892 ‹Î_ ‹Y›˘, »ß˘ 1904 ‹Î_, ÁÎ÷‹˘ 1905 ‹Î_, ÷˘ ±ÎËΠ÷◊Î fi‰‹Î «_ƒfi˘ ‰Îfl˘ ±fiø‹ı 1908 ‹Î_ ±fiı 1914 ‹Î_ ±ÎT›˘. ÿÁ‹Î «_ƒfiı ÷˘ ±ı ’»Ì ±Î‘Ïfi¿ ÀıÏ·V¿˘’ı CÎHÎÎ ‰¬÷ı 1938 ‹Î_ ±˘‚¬Ì
⁄÷ÎT›˘. ¬√˘‚ÂÎjÎfiÌ fi…flı Ωı÷Î_ ÿflı¿ fi‰Î «_ƒfiÌ Â˘‘ Ïÿ·«V’ Ë÷Ì, ÷˘ fi‰Î «_ƒ˘fiÎ_ fi΋˘ ’ÎÕ‰ÎfiÌ Ï‰Ï‘ fl˘‹fi ÷◊Î √˛Ì¿ ’flÎHÎÂÎjÎfiÌ º„WÀ±ı ±I›_÷ fl˘«¿ Ë÷Ì. √vfiΠωflÎÀ √˛ËfiÌ … ‰Î÷ ¿fl˘ ÷˘ ÷ıfi_ fi΋ F›Ï’Àfl fiyÌ ◊›Îfi_ ¿ÎflHÎ ±ı ¿ı fl˘‹fi ’flÎHο◊Î ‹…⁄ ÷ı ⁄‘Î ÿı‰˘fi˘ Á‹˛ÎÀ Ë÷˘, ±ıÀ·ı √˛Ë‹Î‚ÎfiÎ Á‹˛ÎÀ …ı‰Î ωflÎÀ √˛Ë ‹ÎÀı ÷ı fi΋ ⁄flÎ⁄fl ±fiw’ Ë÷_. (F›Ï’Àflfiı ’˛Î«Ìfi √˛Ì¿˘ Ï{›Á ¿Ëı÷Î Ë÷Î ±fiı ’˛Î«Ìfi …√÷fiÌ ÁÎ÷ ±Ω›⁄̱˘‹Î_ ÷ıfiÎ ⁄Ή·Îfi˘ ’HÎ Á‹Î‰ı ¿flΛ˘ Ë÷˘.) F›Ï’Àfl ÷ıfiÎ Ï’÷Î ÁıÀfi˝fiı (ÂÏfifiı) ’ÿ¤˛WÀ ¿flÌ ÿı‰ÎÏ‘ÿı‰fiÎ ±ÎÁfiı Ï⁄flÎF›˘ Ë÷˘. ¨«˘ ˢt˘ ‹ı‚T›Î ’»Ì ÷‹Î‹ ωr ÷ıHÎı ’˘÷ÎfiÎ ⁄ı ¤Î≥±˘ ‰E«ı ŒÎ‚‰Ì ÿÌ‘_. ±ı¿ ¤Î≥ M·À˘fiı (›‹fiı) ’Î÷΂·˘¿fi˘ V‰Î‹Ì ⁄fiÎT›˘ ±fiı ⁄ÌΩ ¤Î≥ fiı M E› fi fiı (‰wHÎfiı )
1610‹Î_ √ıÏ·Ï·›˘±ı ¢‘Ì ¿Îœı·Î √vfiÎ «_ƒ˘
±Î≥±˘ 56 á ÁŒÎflÌ á ÁMÀıQ⁄fl 2006
›fl˘’Î
√ıÏfiÏ‹Õ
¿ıÏ·V÷˘
u?cf[ vfgf[ tf[dfgff P5fu?cf[
Á‹ƒfi˘ ÿı‰÷Î ΩËıfl ¿›˘˝. ±Î ÿo ÷ ¿◊΋Î_ ¬√˘‚ÏfiWHÎÎ÷˘fiı ÁÒ›˝‹Î‚ÎfiÎ ‰‘ hÎHÎ √˛Ë˘ ‹ÎÀı ±fiø‹ı ÁıÀfi˝, fiıME›fi ±fiı M·À˘ (√˛Ë ÷flÌ¿ı M·À˘fiÌ √HÎfiΠˉı ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰÷Ì fi◊Ì. ¬√˘‚ÂÎjÎ̱˘ ÷ı fi ı Dwarf Planet /‰Î‹fi √˛ Ë ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î‰ı »ı.) ±ı‹ hÎHÎ flıÕÌ-‹ı≥Õ fi΋˘ ‹‚Ì ±ÎT›Î_. Á‰Î· √vfiÎ «_ƒ˘ ‹ÎÀı ›˘B› fi΋˘fiÌ ’Á_ÿ√Ì ¿fl‰Îfi˘ Ë÷˘. ¬√˘‚ÏfiWHÎÎ÷˘±ı fi΋˘fi _ ÁÎ÷I› Ω‚‰‰Î ‹ÎÀı √˛ Ì ¿ ’flÎHο◊ÎfiÎ_ ±ı‰Î_ ’Îh΢fiÎ_ fi΋˘ ’Á_ÿ ¿›Î* ¿ı …ı‹fiı √v ›Îfiı F›Ï’Àfl ÁÎ◊ı fi∞¿fi˘ ¿ı ÿÒflfi˘ Á_⁄_‘ Ë÷˘. √ıÏ·Ï·›˘±ı Ωı›ı·Î «Îfl ‹A› «_ƒ˘fiı ÷ı‹HÎı »ı‰Àı ±Î≥±˘, ›fl˘’Î, √ıÏfiÏ‹Õ ±fiı ¿ıÏ·V÷˘ ÷flÌ¿ı ±˘‚¬ÎT›Î. F›Ï’Àfl ÿı‰÷Î Ë÷˘, ÷˘ ±Î≥±˘, ›fl˘’Î ±fiı ¿ıÏ·V÷˘ ÷ıfiÌ ÿı‰Ì±˘ Ë÷Ì ±fiı √ıÏfiÏ‹Õ fi΋fi˘ ›‰Îfi ÷ıfi˘ ÏÂW› Ë÷˘. √vfiÎ ⁄ÌΩ «_ƒ˘ …ı‹ ¢‘Î÷Î √›Î ÷ı‹ ¬√˘‚ÏfiWHÎÎ÷˘ ÷ı‹fiı ’HÎ F›Ï’Àfl ÁÎ◊ı fiÎ÷˘ ‘flΉ÷Î_ ’˙flÎÏHο √˛Ì¿ ’Îh΢fiÎ_ fi΋˘ ±Î’÷Î √›Î. ‰¬÷ …÷Î_ fi΋˘fi_ Ï·VÀ ¬ÒÀÌ ’Õ‰Îfi_ Ë÷_, ¿ı‹ ¿ı √v ÷ı‹fiÎ ‘Λν ¿fl÷Î_ @›Î_› ‰‘ «_ƒ˘ ‘flΉ÷˘ Ë÷˘. CÎHÎÎ ¬flÎfiÌ Â˘‘ ◊‰Ì Ë∞ ⁄Î¿Ì Ë÷Ì. ¢‘¬˘‚fi˘ ø‹ Âw±Î÷‹Î_ ⁄Ë ‘Ì‹˘ «ÎS›˘. ±√ε Ωı›_ ÷ı‹ 1610 ‹Î_ «Îfl ‹A› «_ƒ˘ ¢‘ΛΠ⁄Îÿ ’ÒflÎ_ 341 ‰Êı˝ 1951 Á‘Ì‹Î_ …\‹·˘ ‹Î_Õ 12 ±fiı 1974 Á‘Ì‹Î_ 13 ◊›˘. fiÎÁÎfiÎ ‰Î˜›ı…fl ±_÷ÏflZΛÎfiı I›Îfl ’»Ì 1979 ‹Î_ √vfiÎ hÎHÎ fi‰Î «_ƒ˘ ¢K›Î I›Îflı V¿˘fl 16 ◊›˘, F›Îflı 17‹˘ «_ƒ 1999 ‹Î_ ‹‚Ì ±ÎT›˘. 1610 ◊Ì √HÎ÷Î_ «Îflı¿ Áˆ¿Î‹Î_ ±ıÀ·Ì … ’˛√Ï÷ Â@› ⁄fiÌ. ’fl_÷ ±ı ’»Ìfi_ 2000 fi_ ‰Ê˝ ΩHÎı ±Ï÷T≤„WÀfi_ ˢ› ÷ı‹ ÕıÏ‰Õ …ıωÀ fi΋fiÎ ±‹ıÏfl¿fi ¬√˘‚ÂÎjÎ̱ı √vfiÎ ⁄ÌΩ 11 «_ƒ˘ Á΋ÀΠ¢‘Ì ¿ÎœuÎ. ±ı¿ Ω÷fi˘ flı¿˘ÕÛ ÷ıHÎı V◊Î’Ì ÿÌ‘˘. √vfiÎ ±ÎÀ·Î ⁄‘Î «_ƒ˘ ±˘Ï«_÷Î ‹‚Ì ±ÎT›ÎfiÎ_ ⁄ı ¿ÎflH΢ Ë÷Î_. ±ı¿‰ÌÁ‹Ì ÁÿÌfiÎ ±_÷ Á‘Ì ±ı‰_ ⁄fiı·_ ¿ı ¬√˘‚ÏfiWHÎÎ÷˘ ÀıÏ·V¿˘’ ‰Õı √vfi_ ±‰·˘¿fi ¿fl÷Πˢ› ±ı‰ı ‰¬÷ı ÷ı √˛Ëfi˘ ‰‘ ±ı¿Îÿ «_ƒ ±Î¿„V‹¿ flÌ÷ı ÷ı‹fiÌ fi…flı «ÕÌ …÷˘, √vfiÎ ÁΈ◊Ì ‰‘ «_ƒ˘ ¢‘Ì ¿ÎœfiÎfl ÕıÏ‰Õ …ıωÀ F›Îflı ÕıÏ‰Õ …ıωÀı 2000 fiÎ ‰Ê˝ ÿflQ›Îfi ÷ıfi_ ÀıÏ·V¿˘’ √vfiı ⁄ÿ·ı √vfiÎ ’լΠ÷flŒ ‹Î_ÕÌ flÎA›_ Ë÷_ ¿ı F›Î_ ±ı √˛Ëfiı ’˛ÿÏZÎHÎÎ ¿fl÷Î «_ƒ˘ ÿı¬Î‰Îfi˘ Á_¤‰ Ë÷˘. ⁄ÌΩ ¿ÎflH΋Î_ ‹A› ¤ÒÏ‹¿Î fi‰Ì ’ıœÌfiÎ ±I›_÷ Áı„LÁÏÀ‰ ±ı‰Î CCD ¿ı‹ıflÎfiÌ Ë÷Ì. ÁÒ›˝◊Ì ’˘H΢ ±⁄… Ï¿·˘‹ÌÀfl »ıÀı ±Î‰ı·Î √vfiÎ fiÎfiÌ ÁÎ≥{fiÎ ’fl’˛¿ÎÏÂ÷ «_ƒfi_ ÷ı… ±ıÀ·_
{Î_¬_ ˢ› ¿ı ÀıÏ·V¿˘’ ‰Õı ’HÎ ÷ıfiÌ ËÎ…flÌ ¿ÿΫ ’Î‹Ì Â¿Î› fiÏË, ’fl_÷ CCD ¿ı‹ıflÎfiı ’˛¿ÎÂfiÎ ◊˘ÕÎ CÎHÎÎ Œ˘À˘fi ¿H΢ ‹‚ı ÷˘ ÷ı‹fiı ’HÎ ±ı flı¿˘ÕÛ ¿flÌ ·ı. ¬√˘‚ÂÎjÎÌ ÕıÏ‰Õ …ıωÀ ±ı‰Î ¿ı‹ıflÎ ÁÎ◊ı ΩıÕÎHÎ ‘flΉ÷Î ÀıÏ·V¿˘’ ‰Õı √vfiÌ ’Õ¬ıfiÎ ±_÷ÏflZÎfiı ŒoŒ˘V›_, ±ıÀ·ı 2000 fiÎ ‰Ê˝ Á‘Ì ±ΩH›Î flËı·Î 11 «_ƒ˘ ‹‚Ì ±ÎT›Î. ’ÏflHÎ΋ı √vfiÎ «_ƒ˘fi˘ …\‹·˘ 28fiÎ ±Î_¿Õı ’ˢÓE›˘. 2001 ‹Î_ ŒflÌ 11 fi‰Î «_ƒ˘fi˘ ’k΢ ·ÎB›˘ ±fiı I›Îfl ’»Ì √ v fiÌ ‹ · οÎ÷ı √›ı · Î fiÎÁÎfiÎ √ıÏ·Ï·›˘ ±‰¿Î›Îfiı ÷˘ ⁄‘_ ‹‚Ìfiı 24 ⁄ÌΩ «_ƒ˘ ¢‘Ìfiı ŒÎ≥fi· V¿˘fl 63 fi˘ ¿flÌ ÿÌ‘˘. V¿˘fl ¿ÿΫ ŒÎ≥fi· fi ’HΠˢ›, ¿ı‹ ¿ı √vfiÎ ¿ıÀ·Î¿ «_ƒ˘ Ë∞ ¬√˘‚ωt˘fiÎ K›Îfi ⁄ËÎfl ˢ‰ÎfiÌ Â@›÷Î ¬flÌ. ÀıÏ·V¿˘’ ‰Õı ±_÷ÏflZÎfiı ŒoŒ˘Á÷Î ¬√˘‚ÏfiWHÎÎ÷˘ ÁÎ◊ı «_ƒ˘fiÌ Á_÷ο>¿ÕÌ ¿ıÀ·Ì ·Î_⁄Ì «Î·Ì ¿ı ÷ıfi˘ ÿά·˘ ÂÏfifiÎ ¿ıÁ‹Î_ Ωı‰Î ‹‚ı »ı. ≥. Á. 1655 ‹Î_ › fl ˘’Ì ¬√˘‚ÂÎjÎÌ ÏøÏç›fi èÎ…ıLÁı ÂÏfifi˘ ’Ëı·˘ (±fiı Á˙◊Ì ‹˘À˘) «_ƒ ÀÎ≥Àfi ¢‘Ì ¿Îœu˘ ±ı ’»Ì Á‰Î hÎHÎÁ˘ ‰Ê˝‹Î_ …\‹·˘ ø‹Â— ‰‘÷˘ 18 Á‘Ì ‹Î_Õ ’ˢÓE›˘, ’HÎ I›Îfl ⁄Îÿ 2000 fiÌ ÁηfiÎ Œ@÷ ⁄Îfl ‹ÏËfi΋Î_ ÂÏfifiÎ 12 fi‰Î «_ƒ˘ ‹‚Ì ±ÎT›Î. ·√¤√ ⁄‘ÎfiÌ Â˘‘ ¡ıL« ‰ı ‘ Â΂ÎfiÎ ⁄˛ ı À B·ı Õ ‹fi fi΋fiÎ ¬√˘‚ÂÎjÎ̱ı CCD ¿ı‹ıflÎ ‘flΉ÷Î ±Î˜„MÀ¿· ÀıÏ·V¿˘’ ‰Õı ¿flÌ. ÏfiWHÎÎ÷˘ ‹ÎÀı ±ı …˜¿’˘À ±HΑΛ˘˝ Ë÷˘. ÂÏfifiÎ ±ÎÀ±ÎÀ·Î «_ƒ˘ ±ÎÀ·˘ ·Î_⁄˘ Á‹› ÷ı‹fiÌ fi…fl «Ò¿‰÷Î flèÎΠˢ› ±ı‰Ì ÷ı‹fiı ¿S’fiÎ fi Ë÷Ì. ±Î Õ{fi «_ƒ˘ ‹Y›Î ’»Ì ÷ı‹fiı ·ÎB›_ ¿ı ˉı ⁄Ë ÷˘ flÕuάÕuÎ ±ı¿Îÿ-⁄ı «_ƒ˘ ¢‘ΉÎfiÎ ⁄Î¿Ì Ë˘›--±fiı ÁΫı … 2000 ’»ÌfiÎ_ hÎHÎ ‰Ê˝‹Î_ Œ@÷ ±ı¿ fi‰Î «_ƒfi˘ ÁMÀıQ⁄fl 2006 á ÁŒÎflÌ á
57
u?cf[ vfgf[ tf[dfgff P5fu?cf[
’k΢ ·ÎB›˘. ’fl_÷ 2004 fiÎ ‰Ê˝ ÿflQ›Îfi ÂÏfifiÎ ⁄ÌΩ 16 «_ƒ˘fi˘ ◊M’˘ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›˘, …ı‹Î_◊Ì 12 «_ƒ˘ ÷˘ ±‹ıÏfl¿ÎfiΠˉÎ≥ ÀÎ’ ’flfiÎ ‹ÎµfiÎ ¿Ì ÀıÏ·V¿˘’ı ¢K›Î. V¿˘Ïfl_√ I›Î_ ’HÎ ±À@›_ fiÏË. …^fi, 2006 ‹Î_ Ω’ÎfifiÎ Á⁄Îw fi΋fiΠ„@÷ÂÎ‚Ì ÀıÏ·V¿˘’ı ‰‚Ì ⁄ÌΩ 8 «_ƒ˘fiı ±˘‚¬Ì ⁄÷ÎT›Î. ±Î…fiÌ ÷Îfl̬ı ÂÏfifiÎ «_ƒ˘fi˘ …\‹·˘ — 56. ÂÏfi ’»ÌfiÎ √˛ Ë ’˛Ω’Ï÷fiÌ ›Îfiı ¿ı ›flıfiÁfiÌ (√˛Ì¿ ÿo÷¿◊Î ‹…⁄ ÁıÀfi˝fiÎ Ï’÷ÎfiÌ) ‰Î÷ ¿fl˘ ÷˘ …‹˝ fi ‰_ Â Ì Ï⁄˛ Ï À ¬√˘‚ÂÎjÎÌ Ï‰Ï·›‹ ËÊ˝·ı 1781 ‹Î_ ±ı √˛ËfiÌ ¬˘… ¿›Î˝ ’»Ì ÷ıfiÎ ⁄ı «_ƒ˘ 1787 ‹Î_ ¢‘Ì ¿ÎœuÎ Ë÷Î, ’HÎ ÷ı‹fiÎ_ fi΋ Â_ flά‰Î_ ±ı ÷ıfiı ÁÒ{u_ fi Ë÷_. ‰Ê˘˝ ’»Ì ÷ıfiΠωiÎÎfiÌ ÿÌ¿flÎ Áfl Fˢfi ËÊ˝·ı ±ı «_ƒ˘ ‹ÎÀı ÀÎ≥ÀıÏfi›Î ÷◊Î ±Î˜ ⁄ ı fl ˘fi fi΋˘ ÁÒ « T›Î_ , …ı √˛ Ì ¿ ÿo÷¿◊Îfiı ⁄ÿ·ı Âı¿˚„V’±flfiÌ A Midsummer Night’s Dream ‰Î÷ν fi Î_ Ë÷Î_. ‰Ê˘˝◊Ì «Î·Ì ±Î‰÷Ì ’˛HÎÎÏ·¿Îfi˘ Áfl Fˢfi ËÊ˝·ı ¤_√ ¿›˘˝, ±Î‹ »÷Î_ ⁄ÌΩ ¬√˘‚ÏfiWHÎÎ÷˘ ÷ıfiÌ ΩıÕı ÁË‹÷
58 á ÁŒÎflÌ á ÁMÀıQ⁄fl 2006
◊›Î, ±ıÀ·ı I›Îfl ’»Ì ’˛Ω’Ï÷fiÎ …ı fi‰Î «_ƒ˘ ‹Y›Î ÷ı‹fiı Âı¿˚„V’±flfiÎ ÁÎÏËI›‹Î_ ±Î‰÷Î_ …\Ï·±À, ±˘ŒıÏ·›Î, fl˘{ÎÏ·LÕ, Ï‹flÎLÕÎ, ’˘ÏÀ۱Π‰√ıflı ‹A› ¿flÌfiı jÎÌ ’Îh΢fiÎ_ fi΋˘ ±ıfiΛ÷ ¿fl‰Î‹Î_ ±ÎT›Î_. 1787 ◊Ì Âw ¿flÌfiı 1985 Á‘ÌfiÎ_ ·√¤√ 200 ‰Ê˝‹Î_ ÷˘ √HÎÌfiı Œ@÷ 6 «_ƒ˘ ÀıÏ·V¿˘’fiÌ fi…flı «ÕuÎ, ’HÎ ±ı ’»Ì 1986 ‹Î_ ’˛Ω’Ï÷fiÌ ‹·Î¿Î÷ı √›ı·Î ‰Î˜›ı…fl-2 ±_÷ÏflZΛÎfiı Á΋ÀÎ 10 fi‰Î «_ƒ˘fiı ’˛¿Î‹Î_ ·Î‰Ì ÿÌ‘Î--±fiı I›Îfl ⁄Îÿ ‰‘ 11 «_ƒ˘ ‹Y›Î I›Îflı …\‹·˘ 27fi˘ ◊›˘. ›flıfiÁ ’»Ìfi˘ √˛Ë fiıME›Òfi ±ıÀ·ı ¿ı ‰vHÎ ±ıÀ·˘ ÿÒfl »ı ¿ı 1989 ’Ëı·Î_ ÷ıfiÎ Œ@÷ ⁄ı ‹˘ÀÎ «_ƒ˘ (ÏÀˇÀ˘fi ±fiı ÏfiÏflÕ) ÀıÏ·V¿˘’ ‰Õı ÿı¬Ì ¿Î÷Î Ë÷Î, ’HÎ ›flıfiÁfiÌ ‹·Î¿Î÷ ⁄Îÿ ‰Î˜›ı…fl-2 fiıME›ÒfifiÌ Œ˚·Î∫√ ωÏ{Àı √›_ I›Îflı ÷ıfiÎ ¿ı‹ıflαı 6 fi‰Î «_ƒ˘fiÌ ÷Á‰Ìfl˘ fiÎÁÎfiı ‹˘¿·Ì. ‰‘ 5 «_ƒ˘fiÌ ËÎ…flÌ 1989 ’»Ì CCD ¿ı‹ıflÎ ‰Õı ÁF… ◊›ı·Î M≤J‰Ì„V◊÷ ÀıÏ·V¿˘’ı ’Îfl¬Ì, ±ıÀ·ı fiıME›ÒfifiÎ «_ƒ˘fi˘ V¿˘fl 13 ◊›˘. ±Î‘Ïfi¿ Àı@fi˘·˘Ï… ÁÒ›˝‹Î‚ÎfiÎ ¿ıÀ·ı ÿÒflfiÎ √˘Ï’÷ «_ƒ˘fiı ¢‘Ì ¿Îœı ÷ıfi˘ ±ÿ˚¤÷ ÿά·˘ ÷˘ «Î· ‰Êı˝ M·À˘fiÎ ¿ıÁ‹Î_ Ωı‰Î ‹Y›˘. ÁÒ›˝◊Ì M·À˘fi_ ÁflıflΠ±_÷fl »±ı¿ ±⁄… Ï¿·˘‹ÌÀfl √HÎΛ, ±ıÀ·ı ÷ı ‰Î‹fi √˛Ëfiı «_ƒ ˢ‰Îfi_ »ı¿ 1978 ‹Î_ ΩHΉΠ‹Y›_. ±ÎÂflı 1,190 Ï¿·˘‹ÌÀfl T›ÎÁfi˘ ¿ıflfi fi΋fi˘ ÷ı ±ı¿‹ÎhÎ «_ƒ 2,300 Ï¿·˘‹ÌÀfl T›ÎÁfiÎ M· À ˘fiÌ ’˛ ÿ ÏZÎHÎÎ ¿flı »ı ±ı ‰ _ ‹Îfi÷Î ¬√˘‚ÏfiWHÎÎ÷˘fiı Ë⁄· V’ıÁ ÀıÏ·V¿˘’ı Œı⁄˛±ÎflÌ, 2006 ‹Î_ Á‹Î«Îfl ±ÎM›Î ¿ı M·À˘fiı ‰‘ ⁄ı «_ƒ˘ »ı. ¬√˘‚ÏfiWHÎÎ÷˘±ı ÷ı ⁄LfiıfiÎ_ fi΋˘ ±fiø‹ı Ïfi¿Á ±fiı ËÎ≥ÕˇÎ flÎ¬Ì ÷ı‹fiı› ÁÒ›˝‹Î‚ÎfiÎ «_ƒ˘fiÌ ±Î⁄ÎÿÌ‹Î_ Á΋ı· ¿›Î˝. »ıS·ı flËÌ ‰Î÷ fi‰Î ¢‘Λı·Î {ıfiÎ ¿Ëı‰Î÷Î ‰Î‹fi √˛ËfiÌ, ÷˘ ÷ıfiÌ Œfl÷ı ’HÎ 250 Ï¿·˘‹ÌÀfl T›ÎÁfi˘ «_ƒ ‹‚Ì ±ÎT›˘ »ı. ±ı¿ flÌ÷ı Ωı÷Î_ M·À˘ ±fiı {ıfiÎfiı √˛Ë˘ ÷flÌ¿ı Ωı fi ±˘‚¬Î‰˘ ÷˘ ÷ı‹fiÎ «_ƒ˘fiı ’HÎ “«_ƒ”fi_ ·ı⁄· ‹ÎflÌ Â¿Î› fiÏË. ¬√˘‚ωt˘ ±ı ⁄Î⁄÷ı ˉı ¢ ÏfiHν› ·ı ÷ı Ωı‰Îfi_! ÁÒ›‹ ˝ ΂ÎfiÎ «_ƒ˘fiÌ ‰V÷Ì√HÎ÷flÌ‹Î_ …^fi 30, 2006 fiÌ ÷Îfl̬ ±√I›fiÌ √HÎΛ, ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı Ïÿ‰Áı Ω’ÎfifiÎ 8.2 ‹ÌÀfl (26.9 ŒÌÀ) T›ÎÁfiÎ Á⁄Îw ÀıÏ·V¿˘’fiÎ ÏfiWHÎÎ÷˘±ı ÂÏfifiÎ 8 «_ƒ˘ ¢K›ÎfiÌ ΩËıflÎ÷ ¿flÌ I›Îflı «_ƒ˘fi˘ ‰V÷̱Î_¿ 150 fiÎ ‹ıÏ…¿ ÏŒ√flfiı ‰ÀÎ‰Ì √›˘. @›Î_ «ÎflÁ˘ ‰Ê˝ ±√ε √ıÏ·Ï·›˘±ı ÷ıfiÎ CÎfl√J◊ ÀıÏ·V¿˘’ ‰Õı Ωı›ı·Î √vfiÎ «Îfl ‹˘ÀÎ «_ƒ˘ ±fiı @›Î_ ÿ˘œÁ˘fi˘ ‰÷˝‹Îfi ±Î_¿Õ˘! ±fiı »÷Î_ ‹Ëk‰ ±Î_¿ÕÎfi_ fi◊Ì. ÁÒ›‹ ˝ ΂ÎfiÎ ±ÎÀ±ÎÀ·Î «_ƒ˘ ‹‚Ì ±ÎT›Î ’»Ì ‰ˆiÎÎÏfi¿ ‹ÎÏË÷Ìfi˘ …ı ¬Ωfi˘ ËÎ◊ ·ÎB›˘ ±ı ‹Ëk‰fi˘ »ı. ‹ÎÏË÷Ì Ï‰’· ±fiı ωω‘÷ΤflÌ »ı, ¿ı‹ ¿ı «_ƒ˘ ±ı¿Áfl¬Ì ¿ıÀı√flÌfiÎ fi◊Ì.
u?cf[ vfgf[ tf[dfgff P5fu?cf[
fl«fiÎfiÌ º„WÀ±ı ⁄‘Î …\ÿÎ »ı. ±ı¿ «_ƒ ÂÌ÷Î√Îfl ˢ› ÷˘ ⁄ÌΩı ¤ßÌ …ı‰˘ »ı. T›ÎÁfi˘ Á˙◊Ì ‹˘À˘ «_ƒ ÏÀˇÀ˘fi ’HÎ ÷ıfi˘ ¿˘≥fi_ ‰Î÷ΉflHÎ M≤J‰Ì ¿fl÷Î_ CÎ| »ı, ÷˘ ¿˘≥ ’fl ˉÎfi_ fi΋˘ÏfiÂÎfi fi◊Ì. ÿkο ’hÎ »ı. ±Î ‰Î÷fi˘ ’flΉ˘ ±ı ¿ı ±‹¿ ‰ıflÎfi »ı, ÷˘ ±‹¿ ’fl ∞‰V≤„WÀ ’Î_√flÌ Â¿ı ±ı‰Î Á_Ωı√˘ …HÎΛ »ı. fiıME›ÒfifiÎ ⁄ÌΩ Á˙ «_ƒ˘ ¿fl÷Î_ ÏÀˇÀ˘fi ωw© ÏÿÂ΋Î_ Œflı »ı. ÏÿÂÎ ±ı„LÀ’˛ffi ±ı »ı ¿ı ÁÒ›˝‹Î‚΋Î_ ±ÎÀ±ÎÀ·Î «_ƒ˘ ±ÎT›Î @›Î_◊Ì ? ±ÎÏÿ¿Î‚‹Î_ ÁÒ›˝fiÌ ±ÎÁ’ÎÁ CÎÒ‹flÎ÷˘ ’ÿÎ◊˝ …ı‹ √_ÃΛ˘ ±fiı √˛Ë˘‹Î_ @·˘¿‰Î≥{ »ı , ‹ÎÀı ±ÎÏÿ¿Î‚‹Î_ Œıfl‰Î›˘ ±ı‹ ‰Ê˘˝ ’Ëı·Î_ √v, ÂÏfi, ›flıfiÁ ±fiı fiıME›Òfi ±ı «Îfl ‹˘ÀÎ √˛Ë˘±ı @·˘¿‰Î≥{ CÎÒ ‹ flΛı · Î ±‰¿ÎÂÌ ’˘÷ÎfiÌ “«_ƒ‹Î‚Δ Ω÷ı fl«Ì Ë÷Ì. «øοÎflı ‰·˘‰Î÷Ì ¬Õ¿˘, ’J◊fl˘ ±fiı ’ÿÎ◊˘˝±ı ÷ıfiı …L‹ ±ÎM›˘ fi◊Ì. ±ı … fl…¿H΢fiÌ ÷¿÷ÌfiÎ ¿ıLƒÌ› ’ÿÎ◊˝fiı …ı ÷ı √˛Ëfi_ V‰w’ ‹Y›Î ⁄Îÿ ¿ıÀ·˘¿ ±ı‰˘ flÌ÷ı M·À˘fiı ’HÎ ÷ıfi˘ «_ƒ ¿ıfl˘fi µ»Ìfi˘ ’ÿÎ◊˝ ⁄E›˘ ¿ı …ı ·Î_⁄Î ±_÷flı ˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı √˛ËfiÎ Ï’_Õ‹Î_ ¤Y›˘ fiÏË. ωω‘ ‹Y›˘ »ı. ¿ıfl˘fi ±Î‹ı› M·À˘fi˘ 2,300 ¤˛‹HοZÎα˘‹Î_ Ï’_Õ Œfl÷ı ±ı ’˛ÿÏZÎHÎÎ ¿fl÷˘ flè΢. ±Î ’ÿÎ◊˝fiÎ fiÎfiÎ-‹˘ÀÎ Ï¿·˘‹ÌÀfl T›ÎÁfi˘ Ï’_Õ √_ÃΛΠ⁄Îÿ √ßÎ ‰¬÷ …÷Î_ Á_√ÏÃ÷ ◊›Î, ±ıÀ·ı ÿ‚ ‰‘‰Î ÁÎ◊ı √vI‰Î¿Ê˝HÎ ⁄‚ ’HÎ ‰K›ÎCÎÀuÎ ±ıÓÉÎÕ ‰Õı fl«Î›ı·˘ «_ƒ fi ‰‘÷_ √›_ ±fiı √ÃÏfl‹Î_ ΩıÕΛΠ‰√flfi˘ flËÌ √›ı·˘ ⁄οÌfi˘ »^À’ÒÀ ’ÿÎ◊˝ ’HΠˢ›, ¿ı‹ ¿ı ÷ıfi˘ T›ÎÁ M·À˘fiÎ ÏËÁÎ⁄ı ÷ıfiÌ ÏÿÂ΋Î_ ¬ıÓ«Î÷˘ ±_÷ı √ÃÏfl‹Î_ Á΋ı· gff[8af}sdff+ gff[+wfl ,ff[ ◊›˘. ‰ıflω¬ıfl ¤_√Îfl ‰Õı ¬flÕΛı·Ì ¤˛‹HοZÎÎ ±ı flÌ÷ı «˘A¬Ì ⁄fiÌ ±fiı ⁄Ì∞ á ¿˘≥’HÎ √˛ËfiÌ Œfl÷ı ’˛ÿÏZÎHÎÎ ¿fl÷Î ±‰¿ÎÂÌ Ï’_Õfiı «_ƒ ¿Ëı‰Îfi˘ ‘Îfl˘ »ı. ÷flŒ ωω‘ ¤˛‹HοZÎα˘‹Î_ «_ƒ˘ ⁄L›Î. Ï’_ÕfiÎ ¿ÿfiı K›Îfi‹Î_ ·ı‰Î÷_ fi◊Ì. ⁄Î¿Ì ¿ÿ ’˛‹ÎHÎı Ωı‰Î ⁄ıÁ˘ ÷˘ √vfiÎ «_ƒ ⁄‘Î «_ƒ˘ Âw±Î÷‹Î_ ÷˘ ±Î¿ÎflωÏËfi √ßÎ √ıÏfiÏ‹Õfiı ¿›Î ‰√˝‹Î_ ‹Ò¿‰˘ ÷ı Á‰Î· ◊Λ, ¿ı‹ ¿ı ÁÒ›˝‹Î‚Îfi˘ ±ı Á˙◊Ì Ï‰flÎÀ … Ë÷Î, ’HÎ ø‹Â— ‰‘ ’ÿÎ◊˝ Á΋ı· ◊÷Î_ «_ƒ ⁄‘fiÎ √˛Ë ¿fl÷Î_ ’HÎ ‹˘À˘ »ı. ⁄‘fi˘ T›ÎÁ 4,879 Ï¿·˘‹ÌÀfl »ı, F›Îflı T›ÎÁ F›Îflı 450 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÌ √ıÏfiÏ‹Õfi˘ 5,261 Ï¿·˘‹ÌÀfl »ı. M≤J‰ÌfiÎ «_ƒ ¿fl÷Î_ ÷˘ √ıÏfiÏ‹Õ ÿ˘œ˘ √_Ω‰fl »ı. ±ÎÁ’ÎÁfi˘ ◊›˘ I›Îflı ’˘÷ÎfiÎ … á ÂÏfifiÌ ‹·Î¿Î÷ı √›ı·Î ±_÷ÏflZΛÎfi ¿ÎÏÁÏfi±ı ±Î’ı·Î ·ıÀıVÀ L›Ò{ — ÂÏfifiÎ √vI‰Î¿Ê˝HÎfiÎ ¿ıLƒ√Î‹Ì ⁄‚ı ’Î_«‹Î «_ƒ ±ıLÁıÕı·ÁfiÎ ÿÏZÎHÎ ‘˛‰ fiÌ«ı ◊÷Ì ¤ÒV÷flÌ› ÷ı‹fiı ¿ıLƒfiÌ ÏÿÂ΋Î_ Á‹Îfi µ◊·’Î◊·˘fiı ·Ì‘ı I›Î_fi_ ’ÎHÎÌ µ’·Î ⁄flŒfi˘ ’˘’Õ˘ flÌ÷ı Á_¿˘«Ì √˘‚οÎfl ⁄fiÎ‰Ì ÷˘ÕÌfiı ‰fl΂w’ı ⁄ËÎfl ŒıӿΛ »ı. (⁄Î…\fi_ Ï«hÎ.) ÿÌ‘Î. À>_¿‹Î_, ÁÒ›˝‹Î‚ÎfiÎ Œ@÷ ‰fl΂fiÎ d‰ÎflÎ ÁıÓ¿Õ˘ ‹ÌÀfl ¨«ı «Õı »ı. ±ı «_ƒ˘ √˘‚οÎfl ◊›Î ¿ı …ı‹fi˘ á ÁÒ›˝‹Î‚ÎfiÎ ÿ˘œÁ˘ …ıÀ·Î «_ƒ˘‹Î_ ±ı¿‹ÎhÎ ÂÏfifi˘ T›ÎÁ 450 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÎ ÀÎ≥Àfi ÁÎw_ ±ı‰_ ‰Î÷ΉflHÎ ‘flΉı »ı, ⁄·¿ı M≤J‰Ì ¿fl÷Î_ ÏŒ√flfiı ±Î_ÀÌ √›˘. ⁄οÌfiÎ ÀÎ≥Àfifi_ ‰Î÷ΉflHÎ 60Ñ ‰‘ CÎ| »ı. «_ƒ˘fi˘ ±Î¿Îfl œo√‘ÕÎ ‰√flfi˘ flËÌ …‰Î ’ÎQ›˘. ⁄˘ÕÛfl ·Î≥fifi˘ ¿ËÌ Â¿Î› á Á˙◊Ì ‰‘ ÷Î’‹Îfi (20000 Áı„S›Á) √vfiÎ «_ƒ ±Î≥±˘fi_ »ı, …ıfiÌ ±ı‰˘ ¿ıÁ fiıME›ÒfifiÎ «_ƒ ’˛˘ÏÀ›Áfi˘ Ë÷˘. Á’ÎÀÌ ’fl ·√¤√ 500 F‰Î‚΋¬Ì ’‰˝÷˘ ‘‘Ò¬ı »ı ±fiı «˘‹ıfl ·Î‰Î ’Î◊flÌ ±Î «_ƒfi_ ¿ÿ 416 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÎ T›ÎÁı ÿfl ◊˘ÕÎ_ ËΩfl ‰Êı˝ Á’ÎÀÌfi_ ’Òflı’Òw_ ·Ÿ’HÎ ¿flÌ fiάı »ı. ±ı¿ ÷flŒ √v ±fiı ±À¿Ì √›_, ±ıÀ·ı ÷ı ÁËı… ‹ÎÀı √˘‚οÎfl ⁄Ì∞ ÷flŒ √ıÏfiÏ‹Õ …ı‰Î «_ƒ˘ ±Î≥±˘fiı ’˘÷ÎfiÎ √…√˛ÎË‹Î_ Á_Õ˘‰÷Πˢ‰Îfiı ⁄fi÷Î flËÌ √›˘. ¿ÎflHÎı ÷ıfiÎ ±Î_÷Ïfl¿ ¬Õ¿˘ Ëo‹ıÂÎ ’flV’fl ¤ŸÁÎ÷Î flËı »ı, ‹ÎÀı ’˛«_Õ √fl‹Ì ÁÒ›˝‹Î‚ÎfiÎ ⁄‘Î «_ƒ˘ …ı ÷ı √˛ËfiÌ Œfl÷ı Ëı ¬Õ¿˘ ±˘√‚Ìfiı ·Î‰Î‹Î_ Œıfl‰Î› »ı. ±Î’‹ı‚ı ⁄L›Î fi◊Ì. ±‹¿ √˛Ë˘fiı ÷ı‹fiÎ «_ƒ˘ µ»ÌfiÎ ‹Y›Î »ı. ÿÎ.÷. ‹_√‚fiÎ á ÁÒ›˝‹Î‚ÎfiÎ ⁄‘Î «_ƒ˘‹Î_ Á˙◊Ì ±˘»\_ ÷Î’‹Îfi fiıME›ÒfifiÎ «_ƒ ÏÀˇÀ˘fifi_ »ı — ±fiø‹ı 11 Ï¿·˘‹ÌÀfl ±fiı 6 Ï¿·˘‹ÌÀfl ÂÒL› fiÌ«ı 2350 Áı„S›Á, …ı Á΋ÎL› ◊‹˘˝‹ÌÀfl ‰Õı ‹Î’Ì ’HΠ¿Λ fiÏË. T›ÎÁfiÎ ⁄ı «_ ƒ ˘ Œ˘⁄˘Á ÷◊Î ÏÕ‹˘Á ±Á·‹Î_ ·CÎ√˛Ë˘ »ı. ‹_√‚ı ÷ı‹fiı ’˘÷ÎfiÌ á M≤J‰Ìfiı ‹ÎhÎ ±ı¿ «_ƒ ˢ‰Îfi_ ‹Îfi÷Πˢ ÷˘ ±ı ‰Î÷ Ëη ’Òfl÷Ì ÁÎ«Ì fi◊Ì. ¤˛‹HοZÎ΋Î_ ¬ıÓ«Ì ·Ì‘Î, ±ıÀ·ı ÷ı‹fiÎ_ »ıS·Î_ ÁÎ÷ı¿ ‰Ê˝ ◊›ı 2003 UN 107 fi΋fi˘ 20 ‹ÌÀfl T›ÎÁfi˘ ·CÎ√˛Ë (Áÿ˚¤ÎB›ı ⁄Ë Á·Î‹÷ ±_÷flı flËÌfiı) M≤J‰ÌfiÎ_ «yfl˘ ¿Î’Ì flè΢ »ı. 1999 ‹Î_ ·ı⁄· ⁄ÿ·Î›Î_ ±fiı ·CÎ√˛Ë ‹ÀÌ ÷ı±˘ «_ƒ ÷ıHÎı ’˛ÿÏZÎHÎα˘ Âw ¿flÌ, ’HΠˉı ÷ı M≤J‰Ìfi˘ ÁÎ◊ »˘Õ‰ÎfiÌ ÷ˆ›ÎflÌ‹Î_ »ı.á ⁄L›Î. fiı M E›Ò fi fi˘ 2,706 Ï¿·˘‹ÌÀfl ÁMÀıQ⁄fl 2006 á ÁŒÎflÌ á
59
u?cf[ vfgf[ tf[dfgff P5fu?cf[
¬ÎVÁ˘ ±Õ‘˘±Õ‘ (1,186 Ï¿·˘‹ÌÀfl) »ı. √˛Ë ⁄L›Î ’»Ì ±Î‰Õ˘ ‹˘À˘ «_ ƒ fl«‰Î …ı À ·˘ ±ıÓÉÎÕ ‰‘ı fiÏË. Á˙◊Ì flÁ’˛ÿ ¿ıÁ ˢ› ÷˘ M≤J‰ÌfiÎ «_ƒfi˘, …ıfiÎ ±Î…ı ’HÎ flËV›‹› ·Î√÷Î …L‹ ±_√ı ¬√˘‚ÏfiWHÎÎ÷˘±ı fl…^ ¿flı·Ì Ï◊±fḻ˘ Á_ÏZÎM÷‹Î_ Ωı≥±ı. Ï◊±flÌ fi_. 1 — F›˘…˝ ÕÎω˝fi fi΋fiÎ ±_ √ ˛ ı … ¬√˘‚ÏfiWHÎÎ÷ı 1879 ‹Î_ ±ı‰˘ ÷¿Û fl…^ ¿›˘˝ Ë÷˘ ¿ı ±ÎÏÿ¿Î‚‹Î_ M≤J‰Ìfi˘ ’˘’Õ˘ Ë∞ F›Îflı ’Òflı’Òfl˘ Û˘˝ fiˢ÷˘ I›Îflı ÷ıfiÎ ‘fl̤˛‹HÎfi˘ ‰ı√ ±ÁΑÎflHÎ Ë÷˘. ’ÏflHÎ΋ı …ı ¿ıLƒI›Î√Ì ⁄‚ ’ıÿÎ ◊›_ ÷ıHÎı M≤J‰ÌfiÌ “ŒÎ_ÿ”‹Î_◊Ì ‹˘À˘ √ߢ »^À˘ ’ÎÕÌ ÿÌ‘˘. ±ı¿ Á‹›fiÌ …_√Ì M≤J‰Ì ÃflÌfiı ‰÷˝‹Îfi ÁÎ≥{fiÌ M≤J‰Ì ⁄fiÌ, F›Îflı »^À˘ ’Õı·˘ √ߢ ÃflÌfiı ±Î…fi˘ «_ƒ ⁄L›˘. Ï◊±flÌ fi_. 2 — ‰Ê˘˝ ’Ëı·Î_ «_ƒ ’˘÷ı √˛ Ë Ë÷˘ ±fiı M≤J‰ÌfiÎ Á΄LfiK›‹Î_ … ÷ıHÎı √˛Ëfi˘ ±‰÷Îfl ‘ÎflHÎ ¿›˘˝ Ë÷˘. ⁄Lfiı ‰E«ı {Î{_ ±_÷fl fi Ë÷_, ¿ı‹ ¿ı fl…¿H΢, ¿Î_¿flÎ ±fiı ¬Õ¿˘fiÎ Á‹Îfi ‰Îÿ‚‹Î_ ÷ı‹fiÎ Ï’_Õ ⁄_‘ΛΠË÷Î. M≤J‰ÌfiÎ ¤Î√ı ±ı ¿Î«˘ ‹Î· …flÎ ‰‘ ’˛‹ÎH΋Î_ ±ÎT›˘, ‹ÎÀı ÷ıfi_ ¿ÿ ‰K›_. Áfl‰Î‚ı √vI‰Î¿Ê˝HÎ ‰K›_ ±fiı «_ƒfiı ÷ıHÎı ’˘÷ÎfiÌ ÷flŒ ¬ıÓ«Ì ¤˛‹HοZÎ΋Î_ Œfl÷˘ ¿flÌ ÿÌ‘˘. Ï◊±flÌ fi_. 3 — M≤J‰Ì ±fiı «_ƒ ±ı ¿ ⁄ÌΩ◊Ì V‰÷_ h Î flÌ÷ı ÷ı ‹ … ±ı¿⁄ÌΩ◊Ì …\ÿÌ ¤˛‹HοZÎ΋Î_ ÁÒ›˝fiÌ ’˛ ÿ ÏZÎHÎÎ ¿fl÷Î Ë÷Î. M≤J‰Ì ÷ı fi Ì ¤˛‹HοZÎ΋Î_ ±‹¿ ÷flŒ ˢ› ÷˘ «_ƒ ’˘÷ÎfiÌ ¤˛‹HοZÎ΋Î_ ÁÎ‹Ì ÷flŒ flËı ±ı Ω÷fiÌ „V◊Ï÷ À¿Ì I›Î_ Á‘Ì ⁄Lfiı ‰E«ı ·Î_⁄˘ ŒÎÁ·˘ …‚‰Î›˘, ’HÎ ·Î_⁄ı √΂ı ÷ı±˘ ’flV’fl fi∞¿ ±ıÀ·ı ¿ı ’˘÷’˘÷ÎfiÌ ¿ZÎ΋Î_ ±ı¿‹ı¿fiÌ Á‹ÎL÷fl 60 á ÁŒÎflÌ á ÁMÀıQ⁄fl 2006
±ÎT›Î ¿ı ÷fl÷ M≤J‰Ì±ı «_ƒfiı ’˘÷ÎfiÎ ÿΛfl΋Î_ ¬ıÓ«Ì ·Ì‘˘. Ï◊±flÌ fi_. 4 — ±Î…◊Ì 3.5 ±⁄… ‰Ê˝ ±√ε M≤J‰ÌfiÎ ¿ıLƒ‹Î_ ·˘¬_Õfi˘ √¤˝ fl«Î›˘ ±fiı M≤J‰Ì …flÎ÷flÎ ÃflÌ ±ı ’»Ì ±ı¿Îÿ flÕu˘¬Õu˘ ±‰¿ÎÂÌ √˘‚˘ @›Î_¿◊Ì ’Òfl{Õ’ı Ï◊±flÌ fi_. 2 ±Î‰Ìfiı M≤J‰Ì ÁÎ◊ı À¿flΛ˘, …ıfiÎ fi÷ÌΩw’ı M≤J‰ÌfiÎ_ “ËÎÕ-‹Î_Á” fiÌ¿‚Ìfiı ±_÷ÏflZ΋Î_ ∂ÕuÎ_. ±Î ‘√‘√÷˘ ’ÿÎ◊˝ ÂÏfifiÎ ‰·›˘fiÌ …ı‹ M≤J‰Ì Œfl÷ı ’˛ÿÏZÎHÎÎ ¿fl‰Î ·ÎB›˘. µkÎfl˘kÎfl Ãfl÷˘ ±ı ’ÿÎ◊˝ ¿Î‚ø‹ı Á_Ï‹Ï·÷ ◊›˘ ±fiı «_ƒfi_ V‰w’ ’ÎQ›˘. ±Î «Îfl ’ˆ¿Ì ¿›Î ±fi‹Îfifiı d· ‹Î¿Û˚Á Ï◊±flÌ fi_. 3 ±Î’‰Î ÷ı ωiÎÎfi̱˘ fiyÌ ¿flÌ Â¿÷Î fi◊Ì, ¿ı‹ ¿ı hÎHÎ-ÁÎÕÎ hÎHÎ ±⁄… ‰Ê˝ ’Ëı·Î_ …ı ⁄L›_ ÷ıfiÎ ’flΉΠ±Î…ı ‹‚‰Î ¿ÏÃfi »ı. ±ı¿ ⁄Î⁄÷ı Ωı ¿ı Â_¿Î fi◊Ì — ÁÒ›˝‹Î‚ÎfiÎ ÿ˘œÁ˘ …ıÀ·Î «_ƒ˘‹Î_ Á˙◊Ì ‹Ëk‰fi˘ ˢ› Ï◊±flÌ fi_. 4 ÷˘ ±ı M≤J‰Ìfi˘ «_ƒ »ı. M≤J‰Ì ’fl ∞‰V≤„WÀ ¬Ì·‰‰Î‹Î_ ±fiı À¿Î‰‰Î‹Î_ ÷ıHÎı «Î‰Ìw’ ¤ÒÏ‹¿Î ±ÿÎ ¿flÌ »ı--±ıÀ·Ì ËÿfiÌ ¿ı ±Î…ı ’HÎ «_ƒ Ωı M≤J‰Ìfi˘ ÁÎ◊ »˘ÕÌ ±_÷ÏflZ΋Î_ ’·Î›fi ◊Λ ÷˘ ∞‰V≤„WÀ ·Î_⁄ı √΂ı fiΠ’΋ı. M≤J‰ÌfiÌ ·Î≥Œ·Î≥fi «_ƒ ÁÎ◊ı ΩıÕΛı·Ì ˢ‰Îfi_ ¿ÎflHÎ ±ı ¿ı «_ƒ ’˘÷ÎfiÎ √vI‰Î¿Ê˝HÎ ‰Õı M≤J‰Ìfiı Á‹÷˘· flάı »ı. M≤J‰Ìfi˘ √˘‚˘ ¤‹flÕÎfiÌ …ı‹ ÷ıfiÌ ‘flÌ ’fl ŒflÌ flè΢ »ı, ±ıÀ·ı ÷ıfi˘ ωʉT≤kÎ ’ÎÁıfi˘ ÏËVÁ˘ ωV÷›˘˝ »ı ±fiı I›Î_fi˘ CÎıflΉ˘ ωÂıÊ »ı. ±Î ¤Î√‹Î_ ÁËı… ‰‘ ÿ‚ …‹Î ◊›_ »ı. ’ÏflHÎ΋ı √˛Ë˘fiÎ ±fiı ÁÒ›˝fiÎ √vI‰Î¿Ê˝HÎfi˘ ’˛¤Î‰ I›Î_ ‰‘ …HÎΛ »ı. M≤J‰Ìfi˘ √˘‚˘ ÷ı ±Áfl Ëı ’լΤfl ·ıÀÌ …‰Îfi_ ‰·HÎ ÿά‰ı »ı, ’fl_÷ «_ƒ±ı ’˘÷ÎfiÎ √vI‰Î¿Ê˝HÎ ‰Õı ±ı‰Ì Ω÷fi_ ÀuÏfi_√ ⁄ıÁÎÕu_ »ı ¿ı M≤J‰Ìfi˘ √˘‚˘ Ï⁄·¿<· À|Îfl ’HÎ flËı÷˘ fi◊Ì ±fiı ’լΤfl ·ıÀÌ ’HÎ …÷˘ fi◊Ì. M≤J‰Ì Ωı ±ı¿ÿ‹ À|Îfl flËÌfiı Œflı ÷˘ ÷ıfiÎ ⁄‘Î ¤˙√˘Ï·¿ ’˛ÿı¢fiı ±Î¬_ ‰Ê˝ ±ı¿Áfl¬˘ ’˛¿Î ‹‚ı ±fiı ∑÷’Ïfl‰÷˝fi ◊Λ fiÏË. ⁄Ì∞ ÷flŒ ‹Îfi˘ ¿ı ∂¤Ì ‘flÌ 900 fiÎ ¬ÒHÎı fi‹Ì Ω› ±ıÀ·ı ¿ı M≤J‰Ì ±ÎÕı’Õ¬ı ◊Λ ÷˘ ÷ıfiÎ ⁄Lfiı √˘‚Α˘˝ ‹ÎÀı »-» ‹ÏËfiÎ ±fiø‹ı Ïÿ‰ÁfiÎ ÷◊Î flÎ÷fiÎ ‰Ì÷ı ±fiı √fl‹-ÃoÕÎ ÷Î’‹ÎfifiÌ ±ıÀ·Ì ωʋ÷Î ÁΩ˝› ¿ı ‰ÎflÎŒfl÷Ì ¤ßÌ‹Î_ ÷ı‹… ¿˘SÕ VÀ˘flı…‹Î_ Œıfl‰Î÷Î ’›Î˝‰flH΋Î_ ∞‰V≤„WÀ Á_¤‰ı fiÏË. fiÁÌ⁄Ωı√ı «_ƒfiÎ ’˛¤Î‰fiı ¿ÎflHÎı M≤J‰ÌfiÌ ‘flÌ Áÿo÷fl ∂¤Ì ·ÌÀÌ‹Î_ √˘Ã‰Î›ı·Ì fi◊Ì ÷ı‹ Áÿo÷fl ±ÎÕÌ ’HÎ fi◊Ì. ∑÷±˘ Á…˝‰Î ‹ÎÀı ±Îÿ½ ¿ËÌ Â¿Î› ±ı‰˘ 23.50 fiÎ ¬ÒHÎı fi‹ı·Ì »ı, ±ıÀ·ı ‹ÎŒ¿ÁflfiΠωrT›Î’Ì Ë‰Î‹Îfi‹Î_ ∞‰V≤„WÀ ’Î_√flÌ »ı ±fiı À¿Ì ’HÎ »ı. M≤J‰Ìfi˘ «_ƒ ±ı flÌ÷ı ÿ˘œÁ˘ «_ƒ˘‹Î_ Á˙◊Ì ‹Ëk‰fi˘ »ı, ¿ı‹ ¿ı ’˛ÎHÎÿÎ÷Î »ı.á Ï◊±flÌ fi_. 1
Q u e s t i o n s
Q ‰flÁÎÿ ·Î‰÷Î ÁflıflΠ¿ÿfiÎ ‹ıCΉÎÿ‚‹Î_ ±_ÿÎÏ…÷ ¿ıÀ·_ ’ÎHÎÌ Ë˘› »ı ? ±÷· ¿ı. fiΛ¿, ‰·ÁÎÕ; ¿S’ı ±fiı w’ı ‹Ëı÷Î, ±‹ÿΉÎÿ
A ’˛◊‹ ÷˘ ±ıÀ·_ ΩHÎÌ ·˘ ¿ı «˘‹ÎÁÎ ÿflQ›Îfi ‰Îÿ‚ Œfl÷ıfiÎ ±Î¿Î ¿fl÷Î_ ‰Îÿ‚‹Î_ ’ÎHÎÌfi˘ …J◊˘ ¬ÎÁ ‰‘Îflı ˢ÷˘ fi◊Ì. «˘A¬Î ±Î¿Î‹Î_ ’ÎHÎÌ ‰fl΂fiÎ V‰w’ı ˢ› »ı, F›Îflı ‰Îÿ‚ Ëo‹ıÂÎ ±ı‰Ì ‰fl΂fiÎ Ã›Î˝ ’»Ì ⁄_‘Λ »ı. ‰Îÿ‚‹Î_ ’ÎHÎÌfiÎ …J◊Îfi˘ ±_ÿÎ… ¿Îœ‰Î ‹ÎÀı ˉ΋ÎfiÂÎjÎfiÎ ÏfiWHÎÎ÷˘ Õ˘’·fl/ Doppler flıÕÎfl ‰Î’flı »ı, …ı ’˘÷ÎfiÎ_ ‹Î≥ø˘‰ı ‰ ◊¿Ì ‰Îÿ‚fi˘ ±ı@Áflı …ı‰˘ Ï«÷Îfl fl…^ ¿flÌ ±Î’ı »ı. …J◊˘ ±ÕÁ|ı ΩHΉÎfiÌ ’©Ï÷ ÁΉ e·’˛ÒŒ ÷˘ fi◊Ì ±fiı ¿ÿΫ ‰Ëı ‰ Îv ’HÎ fi◊Ì, »÷Î_ ‰Hν‰‰Î ’Òfl÷Ì Áfl‚ »ı . ‰Îÿ‚fiÌ ÁÎ≥{fiÎ ’˛ ‹ ÎH΋Î_ ÷ıfiÎ ’ÎHÎÌfiÌ ‹ÎhÎÎ ÿÁ ·Î¬‹Î ¤Î√fiÌ ±ıÀ·ı ¿ı 0.0001Ñ …ıÀ·Ì ˢ› »ı. ‹Îfi˘ ¿ı ‰Îÿ‚ 500 ‹ÌÀfl ·Î_⁄_, 500 ‹ÌÀfl ’ˢ‚_ ±fiı 100 ‹ÌÀfl ¨«_ »ı, ÷˘ ÷ıfi˘ ¿<· …J◊˘ (¿Ë˘ ¿ı T›Î’) 2,50,00,000 CÎfi ‹ÌÀfl ◊›˘ ±fiı ÷ı‹Î_ ’ÎHÎÌfi˘ VÀ˘¿ 25 CÎfi ‹ÌÀfl (25 Àfi) …ıÀ·˘ ˢ‰˘ Ωı≥±ı. ‹K›‹ ¿ÿfiÎ «˘‹ÎÁ ‰Îÿ‚fi_ ¿ÿ 1 CÎfi Ï¿·˘‹ÌÀfl ‘ÎflÌ ·˘, ÷˘ ±ı‰_ ‰Îÿ‚ 1,000 Àfi ’ÎHÎÌ ‰flÁΉı »ı. ¿ıÀ·Î_¿ ‹ıCΉÎÿ‚˘ 62 á ÁŒÎflÌ á ÁMÀıQ⁄fl 2006
&
A n s w e r s
÷ıfiÎ ¿fl÷Î_ ‰ÌÁ◊Ì ’E«ÌÁ √HÎÎ ¿ÿfiÎ_ ˢ› »ı.á Q ±‹ıÏfl¿Îfi_ B-2 ’˛¿Îflfi_ VÀÌS‘ ⁄˘Q⁄fl ω‹Îfi flıÕÎfl‹Î_ ¿ı‹ ’¿ÕÎ÷_ fi◊Ì ? fl˘ÏË÷ ’Àı·, ‰Õ˘ÿflÎ; ‹˘ÏË÷ …ı. ÏËflÎHÎÌ, flÎ…¿˘À
A ÁΑÎflHΠω‹Îfifi_ ‹Î‚¬_ ±ıS›Ï‹Ïfi›‹fiÌ Ï‹l‘Î÷fi_ ⁄fiı·_ ˢ› »ı. flıÕÎflfiÎ_ ‹Î≥ø˘‰ı‰fiı ÷ı ⁄Ë ¿Î›˝Z΋ flÌ÷ı ’flΉÏ÷˝÷ ¿flı »ı. (‹Î≥ø˘‰ı‰ «Ò·Î‹Î_ ±ıÀ·ı … ‰Îfi√Ì flÎ_‘‰Î ‹ÎÀı ‘Î÷fi_ ‰ÎÁHÎ ¿Î‹ ·Î√÷_ fi◊Ì, ⁄·¿ı ±ı‰_ ‰ÎÁHÎ fl¬ı ‰Î’fl˘ ÷˘ ‹˘Ω_ V’Î¿Û ÷flÌ¿ı ÏflŒ˚·ı@À ◊Λ »ı.) ±Î Á‹V›Îfiı fi…fl Á΋ı flάÌfiı B-2 fiÌ µI’Îÿ¿ ¿o’fiÌ fi˘◊˝fl˘’ı ÷ıfiÌ ±˜fl¡ı‹‹Î_ ‘Î÷fi˘ µ’›˘√ ÀÎY›˘ »ı ±fiı ‹Î‚¬_ ±ı¿oÿflı ¿Î⁄˝fi ’ÿÎ◊˝fi_ ⁄fiÎT›_ »ı. ‰‘‹Î_ flıÕÎfl ‹˘Ω_fiı ±fi·ZÎÌ 900 fi˘ ¬ÒH΢ fl«Ì ±flÌÁÎfi_ ¿Î›˝ ±ÿÎ ¿flı ±ı‰Î ⁄‘Î ’ÒflΩfiÌ ⁄Îÿ⁄Î¿Ì ¿flÌ fiÎ¬Ì »ı. ∂¤Î ’ÎÏÀ›Î …ı‰_ Á¿Îfi ’HÎ ŒuÒ{·ı…fiÎ »ıÕı ⁄ıÁÎՉ΋Î_ ±ÎT›_ fi◊Ì, …ıfiÎ ¿ÎflHÎı ÷ıfi˘ ±Î¿Îfl ’fl_’flÎ√÷ ·ÕΛ¿ M·ıfifiı ⁄ÿ·ı ‰Õ‰Î√˘‚ …ı‰˘ ⁄L›˘ »ı. ÁÎ≥Õ-’Θ{‹Î_ ±fiı ¡LÀ-’Θ{‹Î_ B-2 fi˘ ±ÎÕ»ıÿ Â@› ±ıÀ·˘ ’Î÷‚˘ flËı ±ı ‹ÎÀı ÷ıfiı ±I›_÷ «’À<_ ⁄fiΉ‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı. (…\±˘, Á΋ıfiÎ ’Îfiı ±Î’ı·Ì ±Î¿ÚÏ÷.) ω‹ÎfifiÌ flıÕÎfl ÏŒo√flÏ’˛LÀ fl«‰Î‹Î_ ‹˘À˘ ŒÎ‚˘ ÷ıfiÌ ’Î_¬ Ëı ·À¿÷Î_
Ï‹ÁÎ≥·˘, ⁄˘Q⁄, ŒuÒ· ÀıL¿, ±ı„L…fi ‰√ıflıfi˘ ˢ›, ‹ÎÀı ±ı Á˙fiı ω‹ÎfifiÎ ‹Î‚¬ÎfiÌ ±_ÿfl Á‹Î‰Ì ·ı‰Î‹Î_ ±ÎT›Î_ »ı. ÁÎ‹Ì Ë‰Îfiı ±ı„L…fi‹Î_ ¬ıÓ«÷Î À⁄ν≥fifiÌ O·ıÕ ’HÎ ⁄ËÎfl Õ˘¿Î÷Ì fi◊Ì. ω‹ÎfifiÌ ±˜fl¡ı‹fiı ‹fl˘Õ ’HÎ ±ı flÌ÷ı ±’ΛΠ»ı ¿ı ÷ı±˘ ÁÌ‘Ì ·ÌÀÌ‹Î_ ±Î‰÷Î_ flıÕÎfl‹˘Ω_fiı ŒflÌ ÁÎ‹Ì ·ÌÀÌ‹Î_ flıÕÎfl ÷flŒ ’λÎ_ ‰Î‚‰Îfiı ⁄ÿ·ı ωω‘ ÏÿÂ΋Î_ ‰ıflω¬ıfl ¿flÌ ÿı, …ı◊Ì flıÕÎflfiı ’˘÷ÎfiÎ “ÁÎÿ”fi˘ ’˛I›kÎfl ‹‚ı fiÏË. ±Î ⁄‘Ì ¿Î‚∞±˘ ·ı‰Î›Î »÷Î_ ±Î‘Ïfi¿ flıÕÎfl ›_hÎfiÌ Áı„LÁÏÀωÏÀ Ωı÷Î_ ¿ÿΫ ◊˘ÕÎ_ CÎHÎÎ_ ÏflŒ˚·ı@ÀıÕ ‹˘Ω_ ÷ı‹Î_ ’¿ÕΛ, ‹ÎÀı ±ı Ωı¬‹fiı ’HÎ Â@› ±ıÀ·_ CÎÀÎÕÌ fiά‰ÎfiÎ ±Î›ı B-2 M·ıfifiı ·˘Ë¿H΢ ‘flΉ÷Î ¿·fl ‰Õı fl_√‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı. ·˘Ë¿H΢ ‹Î≥ø˘‰ı‰fiı ¢ÊÌ ÷ı‹fiı ±Î˜SÀflfiıÏÀo√ ¿flLÀ‹Î_ Œıfl‰ı »ı ±fiı ÷ı ‰Ì…’˛‰ÎË I›Îfl ⁄Îÿ √fl‹Ìw’ı ˉ΋Î_ ¤‚Ì Ω› »ı. ±ı¿ ¬ÎÁ ‰Î÷ — ±ÎÂflı 18,000 Ï¿·˘√˛Î‹ …ıÀ·Î ÂjΤ_ÕÎflfi˘ ⁄˘Ωı ¬‹Ì ¿÷_ B-2 Á’flÁ˘Ïfi¿ M·ıfi fi◊Ì. ±‰Î… ¿fl÷Î_ ±˘»Ì {Õ’ı ’˛‰ÎÁ ¬ıÕı »ı. ÿU‹fi◊Ì »^’Î B-2 gff[ 5?f[of>,f
flËı‰Î ±ÎÀ±ÎÀ·Ì ÷¿ıÿÎfḻ˘ ·Ì‘Î ’»Ì K‰Ïfi’À· ¤ıÿÌfiı ’˘÷ÎfiÌ ËÎ…flÌfi˘ œoœıfl˘ ’ÌÀ‰Îfi˘ Á‰Î· … flËı÷˘ fi◊Ì.á Q ∂Õ÷Ì fl¿Î⁄Ì Ï‰Âı ’˛Á_√˘’Î÷ …ı Á‹Î«Îfl˘ ±ÎT›Î ¿flı »ı ÷ı‹Î_ ωiÎÎfifiÌ º„WÀ±ı ÷J› ¿ıÀ·_ ? ËÎÏÿ˝¿ ’ÌÃÏÕ›Î, ¤…’fl, ÷Î. ‹LƒÎ, Ï…. ¿E»; ‘‰· Á˘ÕΉ΂Î, …‹Î·’fl, fi‰ÁÎflÌ; Ïfi·ı ‰Õ˘ÿÏfl›Î, √˘ÓÕ·; Ïfi¿ı …ı. √΋Ì, ¤Î‰ı ±Îfl. ‰flÁÎHÎÌ ±fiı Ï‹h΢, Á΋hÎÎ, Ï…. ¿E»; ‹_◊fi ±fiı µ‹_√ ’Àı·, ‰Õ˘ÿflÎ; flÎË· ⁄Ì. ÏhΉıÿÌ, ±‹ÿΉÎÿ; Ï¿Â˘fl ±Îfl. ‰‹Î˝, ‹ËıÁÎHÎÎ; ¿<·ÿÌ’ ‘΋ıÏ·›Î, ‰Ìfl’fl; ±Îfi_ÿ flΑfi’flÎ, flÎ…¿˘À
A ∂Õ÷Ì fl¿Î⁄Ì/flying saucer ÂOÿ’˛›˘√ ’Ëı·Ì ‰¬÷ ·˘¿∞¤ı «Õu˘ ±ı ‰Ê˝ 1947 fi_ Ë÷_. ‹_√‚ ’fl ‹fiW› ¿fl÷Î_ «ÏÕ›Î÷Î ∞‰˘ ‰Áı »ı ±fiı ÷ı‹fi˘ ·Î·« Õ˘‚˘ M≤J‰Ì ÷flŒ ‹_ÕΛı·˘ »ı ±ı Ω÷fi˘ A›Î· I›Îflı T›Î’¿ Ë÷˘. ±Î
‰Î÷ΉflH΋Î_ ¿ıfiı◊ ±Îfi˘˝SÕ (µ’·˘ Œ˘À˘) fi΋fiÎ ±‹ıÏfl¿fi ’Λ·Àı ÷ıfiÌ ∂ÕÎfi ÿflQ›Îfi fl¿Î⁄Ì ±Î¿ÎflfiÎ fi‰ ’ÿÎ◊˘˝fiı ‰Î˜ÏÂ_BÀfifiÎ ’ËÎÕÌ Ï‰V÷ÎflfiÎ ±Î¿Î‹Î_ «Ì·‰ı√ı ∂Õ÷Î Ωı›Îfi˘ ÿΉ˘ ’hοÎfl˘ Á‹ZÎ ¿›˘˝ I›Îflı ·˘¿˘ ÷ıfiı ÁΫ˘ ‹ÎfiÌ ⁄ıÃÎ. ∂Õ÷Ì fl¿Î⁄Ìfi˘ Á_⁄_‘ ÷ı‹HÎı ‹_√‚fiÌ ¿Ëı‰Î÷Ì ∞‰V≤„WÀ ÁÎ◊ı ΩıÕÌ ÿÌ‘˘. ⁄ÎèÎΉ¿ÎÂÌ ∞‰˘ √’«’ M≤J‰ÌfiÌ Œ˚·Î∫√ ωÏ{Àı ±Î‰ı ÷ı A›Î· ÿı¬Ì÷Ì flÌ÷ı ‹fi˘Ëfl ±fiı fl˘‹Î_«’˛ıfl¿ Ë÷˘, ‹ÎÀı «˘‹ıfl V‰Ì¿ÚÏ÷ ’ÎQ›˘. ∂Õ÷Ì fl¿Î⁄̱˘ fi…flı «ÕuÎfiÎ ⁄ÌΩ CÎHÎÎ ’˛Á_√˘ ⁄L›Î ±fiı ÷ı‹fiÎ ±_√ı ÷’ÎÁ ¿fl‰Î ‹ÎÀı ±‹ıÏfl¿fi Áfl¿Îfl ’fl ÿ⁄ÎHÎ ±ÎT›_. 1952 ◊Ì Âw ¿flÌfiı 1969 Á‘Ì ’˛˘…ı@À O·Ò ⁄Ò¿ fi΋fiÎ ¿Î›˝ø‹ Ëı ±‹ıÏfl¿ÎfiÌ ‰Î›Áıfiαı ∂Õ÷Ì fl¿Î⁄Ìfiı ·√÷Î ±ÎÂflı 12,000 Ï¿VÁÎ ÷’ÎV›Î, √‰ÎˢfiÌ ’Ò»’fl» ¿flÌ ±fiı ÁÎ_›˘Ï√¿ ’flΉΠ‹ı‚T›Î. ∂Õ÷Ì fl¿Î⁄ÌfiÎ ±„V÷I‰ ÷flŒ ±Î_√‚Ì «Ÿ‘ı ÷ı‰˘ Á˘Ï·Õ ’flΉ˘ ±ı¿ı› fi ‹Y›˘. CÎHÎÎ ¬flÎ ·˘¿˘ ÂøfiÎ ’˛¿ÎÏÂ÷ √˛Ëfiı, ˉ΋ÎfifiÎ ±P›ÎÁ ‹ÎÀı »˘ÕΛı·Î ⁄·Òfifiı ¿ı ±_‘ÎflÌ flÎhÎı ÿı¬Î÷Ì Ï‰‹ÎfifiÌ Œ˚·Õ·Î≥Àfiı ∂Õ÷Ì fl¿Î⁄Ì Á‹∞ ⁄ıÃÎ Ë÷Î. ±‹¿ …HÎÎ ¬fl÷Ì µS¿Îfiı ¿ı ¬flÌ ’Õ÷Î µ’√˛Ëfi˘ ‰Î÷ΉflH΋Î_ ◊÷˘ ±„BfiÿÎË Ωı›Î ’»Ì »ı÷flΛΠË÷Î. ∂Õ÷Ì fl¿Î⁄Ìfi˘ ‹Î‹·˘ ÷ÎflÎfiÎ ±fiı √˛Ë˘fiÎ Á_ÿ¤ı˝ ’HÎ ÷’ÎÁ‰Î …ı‰˘ »ı--±fiı ÷ı Á_ÿ¤˝‹Î_ ’ΛÎfi˘ Á‰Î· ±ı ’Ò»‰Îfi˘ ◊Λ ¿ı ∂Õ÷Ì fl¿Î⁄Ì‹Î_ ⁄ıÁÌfiı M≤J‰ÌfiÌ ‹·Î¿Î÷ı …ı±˘ ’‘ÎflÌ Â¿ı ±ı‰Î ⁄Ï©ÂÎ‚Ì ∞‰˘ ±Î’HÎÎ ’Õ˘ÂÌ ±_÷ÏflZ΋Î_ »ı ¬flÎ ? M≤J‰ÌfiÌ «˘÷flŒ 30 ’˛¿ÎÂ‰Ê˝ (2,95,96,584 ¿fl˘Õ Ï¿·˘‹ÌÀfl) Á‘ÌfiÎ ±_÷ÏflZÎfiı ’Õ˘Â √H΢ ÷˘ ±ıÀ·Î Œ·¿‹Î_ 59 ÷ÎflÎ »ı. ±Î ’ˆ¿Ì 18 ÷ÎflÎ ⁄O⁄ıfiÌ ΩıÕÌ‹Î_ ±fiı 12 ÷ÎflÎ hÎHÎ hÎHÎfiÎ …^◊‹Î_ »ı. ÏÁ_√· ÷ÎflÎ Œ@÷ 29 »ı. ÷ÎI’›˝ ±ı ◊›_ ¿ı ¿<· ÷ÎflÎ 59 ˢ‰Î »÷Î_ VÀÎfl ÏÁVÀ‹ Œ@÷ 42 »ı, ±ıÀ·ı ¿ı ÿfl 350 CÎfi ’˛¿ÎÂ‰Ê˝‹Î_ ‹Î_Õ 1 VÀÎfl ÏÁVÀ‹ »ı. ÿflı¿fiı ‰‚Ì √˛Ë˘ ÁMÀıQ⁄fl 2006 á ÁŒÎflÌ á
63
fi◊Ì. √˛Ë˘ F›Î_ »ı I›Î_ ∞‰V≤„WÀ ˢ› ±ı ’HÎ …wflÌ fi◊Ì. Ë¿Ì¿÷ı 59 ’ˆ¿Ì ⁄ı I≤÷Ì›Î_ (38) ÷ÎflÎ ±˘»Î ÷Î’‹ÎfifiÎ flÎ÷Î ‰Î‹fi/red dwarf »ı, …ı±˘ Á∞‰V≤„WÀfiı ’˘Êı … fiÏË. ⁄οÌfiÎ ÷Îfl΋Î_ √fl‹ ’˛¿ÚÏkÎfiÎ flÎ÷ΠωflÎÀ/red giant ±fiı ÷√÷√÷Î rı÷ ‰Î‹fi/white dwarf fi˘ Á‹Î‰ı ◊Λ »ı. ±Î ÷ÎflÎfiÌ ËÎ…flÌ‹Î_ ’HÎ Á∞‰V≤„WÀ ’Î_√flı fiÏË. ±Î’HÎÎ ÁÒ›˝ …ı‰Î ÷ÎflÎ Œ@÷ ⁄ı »ı, ’fl_÷ ÷ı‹fiı √˛Ë˘ fi◊Ì. ’ÏflHÎ΋ı ±ı¿ÿo flı Ωı÷Î_ 30 ’˛¿ÎÂ‰Ê˝ Á‘ÌfiÎ ±_÷ÏflZ΋Î_ ∞‰V≤„WÀ ¿Î_ ÷˘ ±I›_÷ ÿ·˝¤ »ı ±◊‰Î ÷˘ »ı … fiÏË. ⁄οÌfiÌ ÿÒ‘√_√΋Î_ ’HÎ „V◊Ï÷ Ωı ±Î’HÎÎ ’Õ˘ÂÌ ±_÷ÏflZÎ …ı‰Ì ˢ› ÷˘ ∂Õ÷Ì fl¿Î⁄Ì Ï‰Âı ±‰Îflfi‰Îfl ‹‚÷Î Á‹Î«Îfl˘‹Î_ ‰…^ ÿ ˢ‰ÎfiÌ ⁄Ë Â@›÷Î flËı ÷ Ì fi◊Ì. ’fl_ ÷ ⁄Ì∞ ÷flŒ ±ı Á‰Î· ’HÎ »ı ¿ı ±Î‰ÕÎ ‹˘ÀÎ ⁄˛õÎ_Õ‹Î_ F›Î_ ±⁄Ωı ÷ÎflÎ ±fiı ÷ı ‹ fiÎ ±⁄Ωı √˛Ë˘ ˢ› I›Î_ Á∞‰V≤„WÀ ¬Ì·‰Î·Î›¿ ±fi¿>‚ Á_Ωı√˘ Œ@÷ ÁÒ›˝ fi΋fiÎ ÷ÎflÎfiÎ M≤J‰Ì fi΋fiÎ √˛Ë ’fl … ÁΩ˝› ±ı‰_› ¿ı‹ ⁄fiı ? ⁄˛õÎ_ÕfiÎ ±ı¿Îÿ ¬ÒHÎı M≤J‰Ì …ı‰Î ±ı¿Îÿ √˛Ëfi_ ±„V÷I‰ ˢ‰_ Ωı≥±ı ±fiı I›Î_ Á_¤Ï‰÷’HÎı ∞‰V≤„WÀ ’HΠˢ‰Ì Ωı≥±ı. ∂Õ÷Ì fl¿Î⁄Ì‹Î_ ⁄ıÁÌfiı ±ı ∞‰V≤„WÀfiÎ ÁP›˘ M≤J‰Ì Á‘Ìfi_ ·Î_⁄_ ±_÷fl ¿Î’‰Îfiı Á‹◊˝ fi ˢ› ÷ı ±·√ ‰Î÷ »ı.á
cuticle ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î÷_ ÁÒZ‹ ’˘’Õ̉΂_ ±Î‰flHÎ »ı.
’˘’Õ̱˘ ±V÷T›V÷ flÌ÷ı √˘Ã‰Î›ı·Ì ˢ› I›Îflı ’˘÷ÎfiÌ Á’ÎÀÌ ’fl ±Î’Î÷ ◊÷Î_ ’˛¿ÎÂÏ¿flH΢fiı ÷ı±˘ ‰ıflω¬ıfl ¿flÌ fiάı »ı. (µ’flfiÌ ±Î¿ÚÏ÷ …\±˘.) ¿˘≥ «˘yÁ ÏÿÂ΋Î_ ‰Î‚÷Ì fi◊Ì, ‹ÎÀı ‰Î‚‹Î_ ±˘…„V‰÷Î …HÎÎ÷Ì fi◊Ì. ±ÎÂflı 5 ¿ı 6 fi˘ pH ±Î_¿ ‘flΉ÷˘ ÁËı… ±ıÏÁÏÕ¿ ÂıQ’Ò flŒıÿŒı Ëη÷fiÌ fifl‹ ±fiı ·«Ì ’Õ÷Ì ’˘’Õ̱˘fiı ¿Õ¿ ±fiı À|Îfl ⁄fiΉı »ı. ’˛¿ÎÂfiÎ_ Ï¿flH΢ ±ı ’»Ì Á‹Îfi ÏÿÂ΋Î_ ’flΉÏ÷˝÷ ◊Λ, ‹ÎÀı ‰Î‚ ¿<ÿfl÷Ì flÌ÷ı «‚¿ÎÀ ‹Îflı »ı. ¿„LÕÂÏfi_√ ÂıQ’Ò‹Î_ ·√¤√ 60Ñ ’ÎHÎÌfiı ⁄Îÿ ¿fl÷Î_ ⁄οÌfiÎ_ CÎÀ¿˘ ÷flÌ¿ı ‹Î›Ïfl„VÀ¿ ±ıÏÁÕ, Œ˘‹Î˝„SÕËÎ≥Õ ÷◊Î ±˘Ï·· ±ÎS¿˘Ë˘· …ı‰Î_ flÁΛH΢ ˢ› »ı ±ı ‰Î÷fiı K›Îfi‹Î_ ·ı÷Î_ fl˘…ıfl˘… ÷ı fi ‰Î’fl‰_ Ωı≥±ı.á Q ÕıÀÎfiÌ ‰Î›fl·ıÁ ±Î’-·ı ‹ÎÀı ‰’flÎ÷Ì O·ÒÀ>◊ Àı@fi˘·˘Ï… Â_ »ı ? O·ÒÀ>◊fiÌ ¿Î›˝’˛HÎÎÏ· …HÎΉ˘. ÿÌ’¿ ±ı«. ·HÎÎ√Ïfl›Î, flÎ…¿˘À; flU‹fi flÎÃ˘Õ, Ω‹fi√fl; ÷ı…Á ’_ÕuÎ, ⁄˛õ’flÌ, ‰ÕηÌ; ‹ËıÂ, ÏÿfiıÂ, ›˘√ı ÷◊Î Ï‹h΢, ‹Î‘Î’fl, ¿E»; ÏŒfl˘… ‹˘Ï‹fi, ÂıflÌÁÎ, ÷Î. ¿·˘·, Ï…. √Î_‘Ìfi√fl; Á˙fl¤ ’Àı·, Ï÷◊· fl˘Õ, ‰·ÁÎÕ
Q ‰Î‚fiı ÂıQ’Ò ‰Õı ‘˘›Î ’»Ì ÷ı‹Î_ «‹¿ ¿ı‹ ±Î‰Ì Ω› »ı ? flÎ∞‰ ΩıÊÌ, Á_…› ’Îflı¬ ±fiı Ï‹h΢, ⁄˘fl̉·Ì (’Ïç‹), ‹_⁄≥; ¿S’ı ‹Âw, …^fiÎ√œ
A ÀıϷω{fi ’fl ÂıQ’ÒfiÌ ΩËıfl¬⁄fl˘‹Î_ ¿flÎ÷Î ⁄‘Î ÿΉΠÁΫΠˢ÷Î fi◊Ì. ¿ıÀ·ı¿ ±_Âı ÷ı‹Î_ ±Ï÷›˘„@÷ ˢ› »ı. ±Î‹ »÷Î_ ‰Î‚fiı ±‹¿ Ω÷fiÎ ÂıQ’Ò ‰Õı ‘˘›Î ’»Ì ÷ı‹fiÌ «‹¿ ◊˘ÕÌ CÎHÎÌ ‰‘ı ¬flÌ, ¿ÎflHÎ ¿ı ÂıQ’ÒfiÎ flÎÁΛÏHο ’˛¤Î‰ fiÌ«ı ‰Î‚fiÌ fl«fiÎ …flÎ ÁCÎÕ ◊Λ »ı. ÿflı¿ ‰Î‚ cortex fi΋fiÎ ¿ıLƒÌ› ’ÿÎ◊˝fi˘ ⁄fiı·˘ »ı, …ıfiÌ Œfl÷ı 64 á ÁŒÎflÌ á ÁMÀıQ⁄fl 2006
A ≥. Á. 940 ◊Ì 981 Á‘Ì ÕıL‹Î¿Û ’fl flÎ… ¿flfiÎfl Á‹˛ÎÀ ËıflSÕ O·ÎÀıLÕ “O·ÒÀ>◊”fiÎ fi΋ ’fl◊Ì ±˘‚¬Î÷Ì O·ÒÀ>◊ Àı@fi˘·˘Ï… „V‰ÏÕ ¿o’fiÌ ±ıÏfl@Áfiı ¢‘Ì »ı. (Á‹˛ÎÀ O·ÎÀıLÕ Ëη÷Î fiı «Î·÷Î Ω_⁄ ¿·flfiÎ_ ⁄ıflÌ Œ‚˘ ¬Î‘Î ¿fl÷˘, ±ıÀ·ı ÿÎ_÷ Ëo‹ıÂÎ ¤ÒflÎ flËı÷Πˢ‰Îfiı ¿ÎflHÎı ÷ıfi_ fi΋ O·ÒÀ>◊ ’Õu_ ±ı‹ ¿Ëı‰Î› »ı.) O·ÒÀ>◊ Àı@fi˘·˘Ï…fi˘ ±ÎωW¿Îfl ¿QM›ÒÀfl, ‹ÎµÁ, ÀıϷω{fi, ¿Ì⁄˘ÕÛ, DVD M·ı›fl, ‹˘⁄Î≥· Œ˘fi, Ï’˛LÀfl ‰√ıflı µ’¿flH΢fiı ’flV’fl ΩıÕ÷Î ¿ı⁄·fiÌ »^|Ì ¿flÌ ÿı‰Î ‹ÎÀı ◊›˘ »ı. ’ıÀLÀıÕ ¿ı⁄· ‹˘ÓCÎΠˢ‰Î µ’flÎ_÷ w‹‹Î_ ÷ı‹fi˘ ’◊Îfl˘ ±√‰Õ ’ıÿÎ ¿flı »ı. @›Îflı¿
fi‰˘ ¬«˝ ¿flÌ ÷ı‹fiı ⁄ÿ·‰Îfi˘ ’HÎ ‰¬÷ ±Î‰ı »ı. O·ÒÀ>◊‹Î_ ¿ı⁄·fiÌ …wfl fi◊Ì, ¿ı‹ ¿ı piconet ¿Ëı‰Î÷_ ÷ıfi_ ÁÌÏ‹÷ ±ıÏfl›Îfi_ fiıÀ‰¿Û ‰Î›fl·ıÁ flıÏÕ±˘ ‹˘Ω_ ◊¿Ì fl«Î› »ı. ωz÷«_⁄¿Ì› ’À·‹Î_ 2.45 Ï√√ÎËÀ˚˝{fi˘ ⁄ıLÕ ÷ıfiı ŒÎ‚‰‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı. Ë¿Ì¿÷ı 2.402 Ï√√ÎËÀ˚˝{◊Ì 2.480 Ï√√ÎËÀ˚˝{fi˘ ⁄ıLÕ ±fi΋÷ fl¬Î›˘ »ı, …ı‹Î_ ⁄‘_ ‹‚Ìfiı 79 «ıfi·˘ »ı. ±Î «ıfi·˘ ’fl ‹Ëk΋ 8 ‰ÌΩb ÁΑfi˘ (ÿÎ.÷. ‰Î›fl·ıÁ ’Ì.ÁÌ. ¿ÎÕÛ ‰Õı ≥LÀflfiıÀfiÎ ÕıÀÎfiÌ ±√fl ÷˘ ±ËŸ ⁄÷Ήı·Î ËıLÕ{-¡Ì ¿Ëı‰Î÷Î ≥›flŒ˘fi-¿‹-‹Î≥¿ ‰Õı ‹˘⁄Î≥· Á_ÿıÂÎfiÌ ±Î’-·ı ¿flÌ Â¿Î› »ı.) ±ı¿⁄ÌΩ ÁÎ◊ı ‹ÎÏË÷Ìfi_ ±ÎÿÎfi’˛ÿÎfi ¿flÌ Â¿ı »ı. ±ı¿ ’˛ÁÎflHÎ ⁄ÌΩ ’˛ÁÎflHÎ ÁÎ◊ı ¤‚Ì fi Ω› ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ’Ëı·Ì ÷¿ıÿÎflÌ ±ı ·ı‰Î› »ı ¿ı ⁄˛˘Õ¿Î„VÀo√fi˘ ’Ήfl 1 ‹Ì·Ì‰Î˜À ¿fl÷Î_ ‰‘Îflı flά‰Î‹Î_ ±Î‰÷˘ fi◊Ì. (CÎHÎÎ ‹˘⁄Î≥· Œ˘fi 3 ‰Î˜À Á‘Ìfi˘ ’Ήfl ‰Î’flı »ı.) ±I›_÷ ·Î˜-’Ήfl ÀˇÎLÁ‹ÌÂfifiı ·Ì‘ı O·ÒÀ>◊fi_ fiıÀ‰¿Û 10 ‹ÌÀfl ›Îfiı 32 ŒÌÀfiÎ ÿΛfl΋Î_ ÁÌÏ‹÷ flËı »ı, ‹ÎÀı ’Õ˘ÂfiÎ ⁄ÌΩ fiıÀ‰¿Û ÁÎ◊ı ÷ı ¿ÿÌ ¤‚Ì …÷_ fi◊Ì. ⁄Ì∞ ÷¿ıÿÎflÌ fiıÀ‰¿ÛfiÎ_ 8 ‹ıQ⁄fl ÁΑfi˘ ‰E«ı ’ÎflV’Ïfl¿ ¬·ı· À΂‰Î ‹ÎÀı ·ı‰Ì Ωı≥±ı. ±ËŸ Ï¡@‰LÁÌ ⁄ÿ·‰Îfi˘ ÁÎÿ˘ µ’Λ ·ÕΉ‰Î‹Î_ ±ÎT›˘ »ı. ÕıÀÎfiı ÀˇÎLÁ‹ÌÀ ¿fl÷_ ÁΑfi ÿfl Áı¿LÕı 1,600 ‰¬÷ ’˘÷ÎfiÌ Ï¡@‰LÁÌ ⁄ÿ·Ì fiάı »ı, ±ıÀ·ı ÕıÀÎ ‹˘¿·÷Î_ ⁄ı ÁΑfi˘fiÌ Ï¡@‰LÁÌ ±ı¿Îÿ ‹Ì·ÌÁı¿LÕ ’Òfl÷Ì›ı Áfl¬Ì ˢ› ±ı‰_ ⁄fi÷_ fi◊Ì. ÕıÀÎfiÌ ¤ı‚Áı‚fi_ Ωı¬‹ ±ı flÌ÷ı fiÎ⁄Òÿ ◊Λ »ı.á Q ÿÏfl›Î≥ »Ì’fiÎ ÂflÌfl‹Î_ ‹˘÷Ì ¿ı‰Ì flÌ÷ı ⁄fiı »ı ? ËÊ˝ ¿ı. ’_ÕuÎ, ¤Î‰fi√fl; ‹Î·ÿı ±ıfi. ±˘ÕıÿflÎ, ’˘fl⁄_ÿfl
A Á‹ƒ‹Î_ ‹˘÷Ì ⁄fiΉ÷Ì »Ì’fiı ¿Î·/oyster ¿Ëı »ı ±fiı ÷ı Q≤ÿ¿Î› ∞‰ »ı, ‹Î»·Ì fi◊Ì. ÿÎ⁄ÕÌ …ı‰Ì »Ì’fiÎ_ ⁄ı ŒÎÏÕ›Î_ ÷ı‹fiÌ ‰E«ı flËı ÷ Ì ¿Î· ‹ÎÀı ⁄A÷fl »ı . ±ı ¿ ÷flŒ Ï‹Ω√flÎ …ı‰Ì T›‰V◊Î ‰Õı
÷ı±˘ ΩıÕΛı·Î_ ˢ› »ı. ⁄Ì∞ ÷flŒ ±ıÀ·ı ¿ı ¿Î·fiÎ ‹˘œÎ ÷flŒ ŒÎÏÕ›Î_ ±‘¬S·Î_ flËı »ı ±fiı ¿Î· I›Î_ ’ÎHÎÌ‹Î_ ¤‚ı·Î ¬˘flοw’Ì ÁÒZ‹ ¿H΢fiı √˛ËHÎ ¿flı »ı. ¿˘≥ ‰Îfl ±ı‰_ ◊Λ ¿ı Á‹ƒfiÎ ÷Ï‚›ı ±‹¿ ¿ÎflHÎÁfl ¬_ÕÌ› »Î…·Ìfi_ ’ÎHÎÌ Õˢ‚Î÷Î_ flı÷ÌfiÎ ¿H΢ ±‘¬S·Ì »Ì’‹Î_ Ω› ±fiı Q≤ÿ ¿Î›ÎfiÎ ⁄ÎèÎΉflHÎ ÷ı‹… »Ì’fiÌ fiyfl ±Î_÷Ïfl¿ Á’ÎÀÌ ‰E«ı CÎÒÁÌ ¿Î·fiı ±ı¿‘ÎflÌ ’ÌÕÎ ¿flΉ‰Î ·Î√ı. ¿Î·fiı ±ı ¿HÎ Á÷÷ ¬À@›Î ¿flı »ı, ±ıÀ·ı flÎË÷ ‹ı‚‰‰Î ÷ı »Ì’fiÌ ±Î_÷Ïfl¿ Á’ÎÀÌ‹Î_◊Ì mother-of-pearl ¿Ëı‰Î÷Î w’ıflÌ ÁŒıÿ ƒÎT›fi˘ jÎΉ ¿flı »ı. ±Î_÷Ïfl¿ Á’ÎÀÌ ’HÎ ±ı … ƒT›fiÌ ⁄fiı·Ì ˢ› »ı. (…\±˘, fiÌ«ıfiÌ ±Î¿ÚÏ÷.) CÎ| ’˛‰ÎËÌfiÎ V‰w’fi_ ‹‘fl-±Î˜Œ-’·˝ flı÷ÌfiÎ ¿HÎ Œfl÷ı …ı‹ ·’ıÀÎ÷_ Ω› ÷ı‹ ¿Î·fiÌ Q≤ÿ ¿Î›Îfi_ ⁄ÎèÎΉflHÎ ÷ıfiÌ «˘÷flŒ ŒflÌ ‰‚Ì ÷ıfiı ·√¤√ √˘‚οÎfl ±fiı fiyfl V‰w’fiÎ ‹˘÷Ì‹Î_ Œıfl‰Ì fiάı »ı. ‹˘÷Ìfi˘ fl_√ w’ıflÌ ÁŒıÿ ±fiı ◊˘Õ˘ CÎH΢ ‹ıCΑfiÊÌ
ˢ‰Îfi_ ¿ÎflHÎ ±ı ¿ı ‹‘fl-±Î˜Œ-’·˝ ⁄ÎflÌ¿ VŒÏÀ¿˘ ‰Õı ⁄fiı·_ ƒT› »ı. VŒÏÀ¿˘ ¿ı„S›‹ ¿Î⁄˘˝fiıÀfiΠˢ› »ı. ÏÁQ’· ¿ı„S›‹ ¿Î⁄˘˝fiıÀ ˢ› ÷˘ ÷ıfiÎ ‰Õı «ÒfiÎfi˘ ’J◊fl, ±ÎflÁ’ËÎHÎ ¿ı ’fl‰Î‚Î ⁄fiı, ’fl_÷ ‹˘÷ÌfiÎ ¿ıÁ‹Î_ ±ı ’ÿÎ◊˝fi_ ⁄_‘ÎflHÎ VŒÏÀ¿‹› »ı. ‹˘÷ÌfiÌ «‹¿ ÷ıfiı ±Î¤ÎflÌ »ı. ⁄‘Î_ ‹˘÷Ì Ωı ¿ı w’ıflÌ ÁŒıÿ ˢ÷Î_ fi◊Ì. ÏÁ·ıÏÀ›Î, √·Î⁄Ì, ’Ì‚Î, Ω_⁄·Ì, flÎ÷Î ±fiı ¿Î‚Î fi‹ÒfiÎ ’HÎ ‹‚Ì ±Î‰ı »ı. ±Î fl_√‰ˆÏ‰K›fi_ ¿ÎflHÎ Ë∞ ΩHΉ΋Î_ ±ÎT›_ fi◊Ì. ±ı¿ … ¿Î· CÎHÎÌ ‰Îfl ⁄ı …\ÿÎ fl_√fiÎ_ ‹˘÷Ì ⁄fiΉı »ı. ≥flÎfifi˘ ±¬Î÷, Ω’Îfi, lÌ ·_¿Î, ‹LfiÎflfi˘ ±¬Î÷, όϷ’Î≥LÁ ‰√ıflı ’˛ÿı¢ ¿S«ÕÛ ‹˘÷ÌfiÎ µI’Îÿfi ‹ÎÀı ‰Ê˘˝ ◊›ı ΩHÎÌ÷Î »ı. ¿S«ÕÛ ‹˘÷Ì ’˛ÎM÷ ¿fl‰ÎfiÌ ’©Ï÷ ¿<ÿfl÷Ì ’˛Ïø›Î ¿fl÷Î_ …\ÿÌ fi◊Ì. ¿Î·fiÌ Q≤ÿ ¿Î›Î‹Î_ ±ı¿Îÿ ¿HÎÌ CÎÁÎÕÌ ÿı‰Î›Î ’»Ì ¿Î· ÷ıfiÌ Œfl÷ı ‹‘fl±Î˜Œ-’·˝ ·’ıÀ‰Î ‹Î_Õı »ı. ‹˘÷Ì ÷ˆ›Îfl ◊‰Î‹Î_ Ωı ¿ı hÎHÎı¿ ‰Ê˝ fiÌ¿‚Ì Ω› »ı. ÿflQ›Îfi ‰Î_ÁfiÎ ÷flÎ’Î ÁÎ◊ı ⁄Î_‘ı·Ì ÿ˘flÌ ‰Õı ¿Î·fiÌ »Î⁄ÕÌfiı 9-10 ‹ÌÀfl fiÌ«ı Á‹ƒfiÌ ±_ÿfl ·À¿Î‰Ì flά‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ÁMÀıQ⁄fl 2006 á ÁŒÎflÌ á
65
F›Î_ ’ÎHÎÌfi_ ≥WÀ÷‹ ÷Î’‹Îfi 250 Áı„S›Á ˢ‰_ Ωı≥±ı. ⁄Î…Ïfl›Î_ ¿Ëı‰Î÷Î_ ±I›_÷ fiÎfiÎ_ ‹˘÷Ì @›Îflı¿ ‹Î_Õ 0.05 √˛Î‹fiÎ_ ˢ›, F›Îflı ‹˘ÀÎ ¿ÿfi˘ ‰SÕÛ flı¿˘ÕÛ 6.37 Ï¿·˘√˛Î‹ »ı.á Q. ’ÎÏ¿V÷Îfiı ±Î… Ïÿfi Á‘Ì ÷ıfi˘ ±ı¿ı› ÁıÀı·Î≥À ±_÷ÏflZ΋Î_ «ÕÎT›˘ »ı ?
Q Á˘Œ˚À ÏÕˇL¿ √‹ı ÷ı ˢ›, ’HÎ ÷ıfiÌ ⁄˘À· ’fl ⁄ıÁÎՉ΋Î_ ±Î‰÷Î Ï⁄S·Îfiı Ëo‹ıÂÎ 21 µ’Áı·Î ÿÎ_÷Πˢ› »ı. ±Î ÏŒ√fl ÂÎ ¿ÎflHÎı ’Á_ÿ ¿flΛ˘ »ı ?
‹›Òfl «˙‘flÌ, ¿fl«ıÏ·›Î, Ï…. Áfl÷
¿oÿ’˝ ‹Ëı÷Î, Ï…√fl ÿ˘ÂÌ, ‹fifi ±K‰›˝ ±fiı Ï‹h΢, ±‹ÿΉÎÿ; ÕΘ. ∞÷ıLƒ ÂÎË, ±‹ÿΉÎÿ
A. ±‰¿Î Á_¢‘fifiÎ ZÎıhÎı ’ÎÏ¿V÷Îfi »ÎHΛ√‹Î_ ∞‰ı »ı. (±Î‹ı› ›©¬˘fl ‹ÎfiÁfiı ¿ÎflHÎı ÷ıfiı C΢flÌ …ı‰Î_ ±Î›Î÷Ì Ï‹ÁÎ≥·˘‹Î_ »ı ±ı‰Ì Ïÿ·«V’Ì fl˘¿ıÀ˘‹Î_ fi◊Ì.) ÁıÀı·Î≥À Ï·L¿fiÌ …wÏfl›Î÷ ’ÒflÌ ¿fl‰Î ÷ı ÁıÀı·Î≥ÀfiÎ ±Î_÷flflÎWÀˇÌ› Á_√Ãfi ≥LÀı·-ÁıÀfi_ ÁP› ⁄L›_ »ı. ±Î Á_√ÃfifiÎ µ’√˛Ë˘ ÁÎ◊ı ÷ı hÎHÎ ¤ÒÏ‹‹◊¿˘ ‰Õı Á_’¿Û Ω‚‰ı »ı. Q. ⁄‘Î_ ¿<ÿfl÷Ì ÷k‰˘‹Î_ Á˙◊Ì fifl‹ ±fiı Á˙◊Ì ¿ÃHÎ ÷k‰ ¿›_ »ı ? ’˛HΉ Á˘‹ˆ›Î, ±_‘ıflÌ (’Ïç‹), ‹_⁄≥; ÂÎÏ·fi ¤|, ‹ÏHÎfi√fl, ±‹ÿΉÎÿ
A. ⁄Lfiı flı¿˘Õ˚˝{ ¿Î⁄˝fifiÎ ¬Î÷ı ⁄˘·ı »ı. ËÌflÎfiÎ V‰w’ı ¿Î⁄˝fi Á˙◊Ì ¿ÃHÎ ’ÿÎ◊˝ »ı. Àıfi-À<-‰fifiÎ Mohs V¿ı· (‹Î’ÿoÕ) ’fl ÷ıfi˘ fi_⁄fl 10 ‹˘ ±ıÀ·ı ¿ı ±T‰· »ı. √˛Œı Î≥ÀfiÎ V‰w’ı ¿Î⁄˝fi Á˙◊Ì fifl‹ ÷k‰ »ı ±fiı Mohs V¿ı· ’fl ÷ı ’˛◊‹ ø‹ı »ı. Q. ÿÏfi›Î‹Î_ {ıflÌ ’ZÎ̱˘ ¿ıÀ·Ì Ω÷fiÎ_ »ı ? ÿ·’÷ÏÁ_Ë ‰ÎCÎı·Î ±fiı Ï‹h΢, ¤Î‰fi√fl
A. ¿ıÀ·Î_¿ ‰Ê˝ ±√ε ’Î’±Î L›Ò √ÌfiÌ fi΋fiÎ ÀÎ’fiÎ_ ‰Êν…_√·˘‹Î_ Á_  ˘‘¿˘fiı Ï’À˘Ë ≥ (ÕÎ⁄˘ Œ˘À˘) fi΋fiÎ ’˛◊‹ {ıflÌ ’ZÎÌfi˘ ¤ıÀ˘ ◊›Î ⁄Îÿ ‰‘ ’Î_« Ω÷fiÎ_ {ıflÌ ’_¬ÌÕÎ_ ‹‚Ì ±ÎT›Î_ »ı. ⁄‘Î_ ’Î’±Î L›Ò √ÌfiÌfiÎ_ V◊Î›Ì ±Ï‘‰ÎÁÌ »ı. {ı fl Ì ÿı Õ ¿ÎfiÌ ‹ÎŒ¿ ÷ı ± ˘ ’HÎ batrachotoxin fi΋fi _ ’˘≥{fi ‘flΉ÷Î_ ∞‰ÕÎ_fiı ’˘÷Îfi˘ ±ÎËÎfl ⁄fiÎ‰Ì ÷ı‹fi_ {ıfl (¿ÂÌ¿ √Òœ ’˛Ïø›Î ‰Õı) ’Ì»Î_‹Î_ Á_CÎflı »ı. 66 á ÁŒÎflÌ á ÁMÀıQ⁄fl 2006
A ±‹ıÏfl¿ÎfiΠωϷ›‹ ’ı≥LÀfl fi΋fiÎ Á_¢‘¿ı Œı⁄˛±ÎflÌ 2, 1892 fiÎ fl˘… ¿Î⁄˘˝fiıÀıÕ Á˘Œ˚À ÏÕˇL¿fiÌ ⁄˘À· ‹ÎÀı …ı Ï⁄S·ÎfiÌ ’ıÀLÀ ‹ı‚‰Ì ÷ıfiı 24 µ’Áı·Î ÿÎ_÷Î Ë÷Î--±ı¿‰ÌÁ fiÏË. ÿÎ_÷ÎfiÌ Á_A›Î fiyÌ ¿fl÷Ì ‰¬÷ı ’ı≥LÀfl Á‹ZÎ ’ÎflV’Ïfl¿ flÌ÷ı ωfl˘‘ΤÎÁÌ ±ı‰Î ⁄ı ÷¿ÎÿÎ Ë÷Î — Ï⁄S·Î Á_’ÒHν √˘‚οÎfl ◊Λ ±ı ‹ÎÀı ÷ıfiÌ «˘÷flŒÌ ‘Îfl ’fl Â@› ±ıÀ·Ì ‰‘ Á_A›ÎfiÎ ‰‚ ’ÎՉΠΩı≥±ı; ±ıÀ·ı ¿ı ÿÎ_÷ÎfiÌ Á_A›Î ‰‘ flά‰Ì Ωı≥±ı. ⁄Ì∞ ÷flŒ ⁄˘À· ’fl Ï⁄S·ÎfiÌ ’¿Õ Ω‹ı ±ıÀ·Î ‹ÎÀı ÷ıfiÌ ‹Ëk΋ Á’ÎÀÌ ⁄˘À·fiÎ ‹˘œÎfiÎ Á_’¿Û‹Î_ flËı ±ı ’HÎ …wflÌ Ë÷_, …ıfi˘ ±◊˝ ±ı ¿ı Ï⁄S·ÎfiÎ ’ÏflCÎ ’fl µ’Áı·Î ÿÎ_÷ÎfiÌ Á_A›Î ‰‘ ’Õ÷Ì flÎ¬Ì Â¿Î› fiÏË. ‘Î÷fiı ÿÎ_÷Îw’ı µ’ÁÎ‰Ì ÿ˘ I›Îflı ±ı À ·Î ¤Î√‹Î_ ‹˘œÎ ÁÎ◊ı ÷ıfi˘ Á_’¿Û flËı fiÏË. Ï⁄S·ÎfiÌ Ï√˛ ’ ¿‹Ωıfl ⁄fiı. ±Î Á΋ÁÎ‹Ì Ï‰fl˘‘Ì …wÏfl›Î÷˘fiı K›Îfi‹Î_ ·ı÷Î_ ωϷ›‹ ’ı≥LÀflı ωω‘ ÿÎ_÷ÎfiÎ Ï⁄S·Î ±…‹Î‰Ì Ωı›Î ±fiı ’Á_ÿ√Ì »ı‰Àı 24 ÿÎ_÷Î ’fl µ÷ÎflÌ. ‘Î÷fiÌ √˘‚οÎfl ÷¿÷Ìfiı Ï⁄S·ÎfiÎ CÎÎÀ‹Î_ œÎ‚÷_ ÷ıfi_ ‹ÂÌfi ’√ ‰Õı ±Î˜’flıÀ ◊÷_ Ë÷_. 1930 fiÌ ±ÎÁ’ÎÁfiÎ Á‹›‹Î_ ±Î˜À˘‹ıÏÀ¿ ‹ÂÌfi ¢‘Λ_, ’fl_÷ ÷ı ’HÎ Ωı 24 ÿÎ_÷ÎfiÎ Ï⁄S·Î ÷ˆ›Îfl ¿fl÷_ ˢ› ÷˘ ÷ıfiÎ fi΋ı ’ıÀLÀfiÌ fi˘Ó‘HÎÌ ◊Λ ÷ı‹ fi Ë÷Ì. ±Î◊Ì ÷ı ‹ÂÌfifi_ ¡ı‹‰¿Û 21 ÿÎ_÷Îfiı ±fiw’ ⁄fiΉ‰Î‹Î_ ±ÎT›_. 1960 fiÎ ÿÁ¿Î‹Î_ …‹˝fi̱ı Ï⁄S·ÎfiÎ ¿ÿ‹Î’ ±_√ı DIN 6099 ±ı‰Î fi΋ı ±˘‚¬Î÷_ VÀÎLÕÕÛ fiyÌ ¿›*, …ıfiı ⁄‘Î ÿı¢ ±fiÁfl÷Î ◊›Î.á Q ¤˘…fi‹Î_ ’˛˘ÏÀfi, ¿Î⁄˘˝ËÎ≥ÕˇıÀ ±fiı «fl⁄Ì ±ı hÎHÎ ’˛¿ÎflfiÎ ±ÎËÎfl ’ˆ¿Ì ¿›Î ¬˘flοfi_ ’Ϋfi ¿ıÀ·Î Á‹›‹Î_ ◊Λ »ı ? Ïÿ·Ì’ ±ı. ÂÎË, ¿Î_Ïÿ‰·Ì, ‹_⁄≥; ‹fifi ‘˘‚Ï¿›Î, flÎ…¿˘À
A Á˙fiı ±ı¿Áfl¬_ ·Î√ ’Õı ±ı‰_ «˘yÁ ÀÎ≥‹Àı⁄· ¿<ÿfl÷ı fiyÌ ¿›*
fi◊Ì. T›„@÷ ’˛‹ÎHÎı Á‹›√΂˘ ⁄ÿ·Î› »ı. ’fl_÷ ±ı¿oÿflı Ωı÷Î_ ¿Î⁄˘˝ËÎ≥ÕˇıÀ ÷flÌ¿ıfiÌ Â¿ÛflÎfi_ ’Ϋfi ◊‰Î‹Î_ …^… Ï‹ÏfiÀ˘ ¿fl÷Î_ ‰‘ Á‹› ·Î√÷˘ fi◊Ì, ¿ı‹ ¿ı ÷ıfiÎ ±I›_÷ fiÎfiÎ flıb±˘ ·˘ËÌ‹Î_ ÷fl÷ ¤‚Ì Ω› »ı. ’˛˘ÏÀfifiı L›Î› ‹‚‰Î‹Î_ ÁflıflΠ6 ¿·Î¿ ·Î√ı, F›Îflı «fl⁄Ìfi_ ‹ıÀÎ⁄˘Ï·¿ ÿËfi 6 ◊Ì 8 ¿·Î¿ Á‘Ì ◊÷_ flËı »ı.á Q ⁄˛õÎ_Õ Ï‰V÷fl÷_ ˢ‰Î »÷Î_ ⁄ı ±Î¿ÎÂ√_√α˘ ‰E«ı Àyfl ◊‰Îfi_ Â_ ¿ÎflHÎ? ÀyflfiÎ ’ÏflHÎ΋ı Â_ ⁄fiı ?
Q. fiı’΂‹Î_ ±ı‰flıVÀ »ı, ÷˘ ¤Îfl÷‹Î_ Á˙◊Ì ¨«˘ ’‰˝÷ ¿›˘ »ı ? flHÎÏ…÷ Á˘·_¿Ì, Ω‹fi√fl; ÏË÷ıÊ ⁄˘ÿfl, √΋ — ·˘fi¿˘ÀÕÎ, Ï…. ±‹flı·Ì
A. ±Î‹ ÷˘ K2 fi˘ (√˘Õωfi ±Î˜„VÀfifi˘) fi_⁄fl ’Ëı·˘ √HÎΛ, ’fl_÷ 8,611 ‹ÌÀfl ¨«Î≥ ‘flΉ÷˘ ±ı ’‰˝÷ ˉı ’ο ¿⁄Ω ËıÂfiÎ ¿ÎU‹Ìfl‹Î_ »ı. ±ËŸ
’˛HΉ ‹Ëı÷Î, ÿϽ÷Î ÏhΉıÿÌ, ¤Î‰fi√fl; Ï‹Ï·Lÿ ‹˘ÿÌ, ±_‘ıflÌ, ‹_⁄≥
A ωV÷fl÷Î ⁄˛õÎ_ÕfiÎ ŒıÏ⁄˛¿‹Î_ “¬Ò_’ı·Ì” ±Î¿ÎÂ√_√α˘ Á÷÷ ±ı¿⁄Ì∞◊Ì ÿÒfl ¤Î√Ì flËÌ »ı ±ı ¬w_, »÷Î_ ±ı‰Ì „V◊Ï÷ ⁄‘ı fi◊Ì. ⁄ı ±Î¿ÎÂ√_√α˘ ‰E«ı F›Î_ ¬ÎVÁ_ ±_÷fl ˢ› I›Î_ ’flV’flfi_ √vI‰Î¿Ê˝HÎ ÷ı‹fiı ±ı¿‹ı¿ ÷flŒ fi ¬ıÓ«ı ±fiı ÷ı±˘ ÿÒfl …‰Îfi_ «Î· flάı, ’HÎ ±_÷fl fi∞‰_ (◊˘ÕÎ ·Î¬ ’˛¿ÎÂ‰Ê˝fi_) ˢ› I›Îflı ÷ı‹fiÌ ‰E«ıfiÎ √vI‰Î¿Ê˝HÎfi˘ ’˛¤Î‰ ωV÷flHÎfiÌ ±Áflfiı √HοÎfl÷˘ fi◊Ì. ⁄ıµfi_ √vI‰Î¿Ê˝HÎ ÷ı‹fiı ±ı¿‹ı¿fiÌ ‰‘ fiı ‰‘ fi∞¿ ·Î‰÷_ flËı »ı. ‰Ëı·Ì‹˘ÕÌ ÷ı±˘ À¿flΛ »ı. ±ı¿ ÿά·˘ ±Î¿ÎÂ√_√Î Andromeda/ÿı‰›ÎfiÌfi˘ »ı. ‹_ÿÎÏ¿fiÌ ¿Ëı‰Î÷Ì ±Î’HÎÌ ÿÒ‘√_√Î ±fiı ÿı‰›ÎfiÌ ‰E«ı 20 ·Î¬ ’˛¿ÎÂ‰Ê˝ ¿fl÷Î_ ‰‘ ±_÷fl fi◊Ì, ‹ÎÀı 1912 ‹Î_ ±‹ıÏfl¿fi ¬√˘‚ÂÎjÎÌ ‰ıVÀ˘ V·ÌŒflı (…‹H΢ Œ˘À˘) ¢‘Ì ¿Îœu_ ÷ı‹ ÿı‰›ÎfiÌ Áı¿LÕfiÎ 200 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÌ {Õ’ı ÿÒ‘√_√Î ÷flŒ ±Î‰Ì flËÌ »ı. Àyfl ◊‰Î ±ÎÕı Ωı ¿ı »±ı¿ ±⁄… ‰Ê˝ ⁄Î¿Ì »ı--±fiı I›Î_ Á‘Ì ‹Îfi‰Ω÷fi_ ±„V÷I‰ flËı‰Îfi_ fi◊Ì, ‹ÎÀı Ï«_÷Îfi_ ¿ÎflHÎ fi◊Ì. ‹Îfi˘ ¿ı »±ı¿ ±⁄… ‰Ê˝ ’»Ì ÿÒ‘√_√΋Î_ ⁄Ì…ı @›Î_¿ ∞‰V≤„WÀ ˢ› ÷˘ I›Î_fiÎ Á∞‰˘ ¿ı‰_ ºU› ΩıÂı ? ÿÒ‘√_√Î ÁÎ◊ı ÿı‰›ÎfiÌfi˘ Á‹L‰› ◊Λ I›Îflı ⁄ıµfiÎ_ ËÎ≥Õˇ˘…fi ‰Îÿ‚˘ ΩıflÿÎfl ±◊Õ΋HÎfiÎ_ ‹Î›Î* ±˘Ï«_÷Î_ ‰·˘‰ÎÂı ±fiı ÷ı ‰·˘’Î÷‹Î_ Ãıfl Ãıfl fi‰Î eÀÌ fiÌ¿‚÷Î ÷ÎflÎ Ïÿ‰ÁfiÎ ±Î¿ÎÂfiı ’HÎ ±Î_∞ ÿı÷Î ’˛¿ÎÂı {√‹√÷_ ¿flÌ ÿıÂı. ÿÒ‘√_√ÎfiÎ ±_ÿÎ…ı
÷Á‰Ìfl‹Î_ ⁄÷Ήı·˘ ’‰˝÷ ¿o«fi…_CÎÎ (8,598 ‹ÌÀfl) ⁄Ì…ı fi_⁄flı ±Î‰ı, F›Îflı fi_√Î ’⁄˝÷ (8,128 ‹ÌÀfl) hÎÌΩ fi_⁄flı »ı. Q. ‹Îfi‰ÌfiÎ Â⁄fiı ±„BfiÿÎË ÿı‰Î› ±ı ’»Ì flά ÷flÌ¿ı ¿ıÀ·Î ‰…fifiÎ ±‰ÂıÊ˘ ⁄Î¿Ì flËı »ı ? À>_¿‹Î_, “±„V◊”fi_ ‰…fi ¿ıÀ·_? fl˘ÏË÷ ±fiı fl˘fi¿ Á_CΉÌ, ¿Î·⁄Îÿı‰Ì, ‹_⁄≥
A. ±„BfiÁ_V¿Îfl ‰¬÷fiÌ ’˛¬fl √fl‹Ì ‹Îfi‰ÂflÌflfiÎ ’ÎHÎÌfi_ ⁄ÎW’̤‰fi ¿flÌ ’Ëı·Î_ ÷ıfiÌ ‹Î_Á’ıÂ̱˘fiı ±fiı I›Îfl ’»Ì CÎHÎÎ_ ¬flÎ_ ËÎÕ¿Î_fiı ¤V‹ ¿flÌ fiάı »ı. ËÎÕ¿Î_fiÌ ±‹¿ ¿fl«˘ µ’flÎ_÷ ‹ÎhÎ flά ⁄Î¿Ì flËı »ı. Áÿ˚√÷ T›„@÷ Ωı ’A÷ ‰›fi˘ ÁÂ@÷ ’vÊ Ë˘› ÷˘ ÷ıfiÎ_ ±„V◊fi_ ‰…fi ÁflıflΠ3.4 Ï¿·˘√˛Î‹ ˢ› »ı. (jÎÌfiÎ ¿ıÁ‹Î_ ÁflıflΠ±Î_¿Õ˘ — 2.6 Ï¿·˘√˛Î‹.) ·Î¿ÕÎfiÌ Ï«÷ÎfiÎ ÏËÁÎ⁄ı ωz÷ V‹ÂÎfiCÎfl‹Î_ ËÎÕ¿Î_fi_ ÿËfi ’Òflı’Òw_ ◊Λ, ‹ÎÀı I›Î_fiÎ_ ±„V◊fi_ ‰…fi Á˘±ı¿ √˛Î‹ ±˘»\_ flËı ¬w_. Q. flÎ≥fiÎ ‰CÎÎflfiÌ ¬U⁄˘ fiο‹Î_ Ω› I›Îflı ⁄‚÷flÎ ¿ı‹ ◊Λ »ı ? Ïÿfiı¿<‹Îfl ’ÌÃÏÕ›Î, ÁflıLƒfi√fl; ωflıLƒ ΩıÊÌ, ‰Î’Ì
A. flÎ≥‹Î_ ±ıÏ·· ±Î≥Á˘Ï◊±˘ÁÎ≥fiıÀ fi΋fi_ ∂~›fiÂÌ· ÷ı· »ı. ¨«Î ÷Î’‹Îfiı »^À<_ ’ÕÌ ÷ı √fl‹ ‰fl΂ ¤ı√_ ˉ΋Î_ ’˛Áflı »ı. ‹ÎHÎÁfiÎ fiο‹Î_ √_‘fiÌ ’fl¬ ¿fl÷Î ±œÌÁ˘ …ıÀ·Î iÎÎfi÷_÷±˘ ÷ıfiÎ Á_’¿Û‹Î_ ±Î‰ı I›Îflı µkÎıÏ…÷ ◊Λ »ı ±fiı ÷ı±˘ ‹√…fiı µ’flε’flÌ Á_¿ı÷˘ ‹˘¿·ı »ı. fiο‹Î_ ⁄‚÷flÎfiÌ ·Î√HÎÌ ±ı Ïø›Î ÿflQ›Îfi …L‹ı »ı, F›Îflı ‹√…fi_ ¿Î‹ fiο‹Î_ ’ÎHÎÌ ·Î‰Ì ÷ı‹… »Ÿ¿ ‰Õı ±ıÏ·· ÷k‰˘fiı ⁄ËÎfl ŒıÓ¿Ì flÎË÷ ±Î’‰Îfi_ »ı.á ÁMÀıQ⁄fl 2006 á ÁŒÎflÌ á
67
100 ±⁄… ÷◊Î ÿı‰›ÎfiÌfiÎ ·√¤√ 400 ±⁄… ÷ÎflÎ ’flV’fl À¿flΛ ±ı‰_ ÷˘ ¿ÿΫ ¤ÎB›ı … ⁄fiı, ¿ı‹ ¿ı ⁄ı ÷Îflα˘ ‰E«ıfi_ ±_÷fl …ı‰_ ÷ı‰_ ˢ÷_ fi◊Ì. ÷ÎflÎfiÌ …‹Î‰À ±Î¿ÎÂ√_√ÎfiÎ ¿ıLƒ‹Î_ ±ı¿oÿflı ‰‘ ˢ› »ı. ÿÎ. ÷. ÿÒ‘√_√ÎfiÎ ¿ıLƒ ’ÎÁı ÷ÎflÎfiÌ ‰V÷Ì ±Î’HÎÌ ÁÒ›˝‹Î‚Î fi∞¿fiÎ ±_÷ÏflZ΋Î_ flËı·Î ÷ÎflÎfiÌ ±Î⁄ÎÿÌ ¿fl÷Î_ 7.5 ¿fl˘Õ √HÎÌ ‰‘Îflı »ı. ±Î‹ »÷Î_ I›Î_ ’HÎ ⁄ı ÷Îflα˘ ‰E«ı ÁflıflΠ±_÷fl 0.013 ’˛¿ÎÂ‰Ê˝ »ı; ±ıÀ·ı ¿ı ÁÒ›˝-À<M≤J‰ÌfiÎ ±_÷fl ¿fl÷Î_ 860 √b_ ‰‘Îflı »ı. ÿÒ‘√_√ÎfiÎ “’flΠωV÷Îfl”‹Î_ ÷˘ ⁄ı ÷ÎflÎ ‰E«ı fi ˘ Áflı fl ΠŒÎÁ·˘ ’Î_ « ’˛¿ÎÂ‰Ê˝ ¿fl÷Î_ ±˘»˘ fi◊Ì. ’ÏflHÎ΋ı Á΋Á΋Π‘ÁÌ ±Î‰÷Î ⁄ı ÷ÎflÎ flÌ÷Áfl ¤À¿Î› ±ı‰Ì Á_¤Î‰fiÎ fiÏˉ÷˚ flËı »ı. ±ı¿ ÷Îfl˘ ⁄ÌΩ ÷ÎflÎfiÌ ‰‘ ’Õ÷˘ fi∞¿ ’Ë˘Ó«Ì Ω› I›Îflı ÷ı±˘ ⁄Lfiı ›B‹/binary ÷ÎflÎ ⁄fiÌ √vI‰Î¿Ê˝HÎfiÎ Á‹Îfi ¿ıLƒ Œfl÷ı ÏÕV¿˘ Âw ¿flÌ ÿı, ’HÎ ¤À¿Î› fiÏË. ±Î¿ÎÂ√_√α˘ À¿flΉÎfiÎ …ı ⁄fiΉ˘ Ëη ⁄˛õÎ_Õ‹Î_ ⁄fiÌ flèÎÎ »ı ±ı ¬w_ Ωı÷Î_ ÀyflfiÎ fi◊Ì. Á‹L‰›fiÎ »ı. ÷Îflα˘fiÌ ‹Ò à ¤ı Õ fiÎ …^ … ±’‰Îÿ˘fiı ⁄Îÿ ¿fl˘ ÷˘ ±Î¿ÎÂ√_√α˘ ’flV’fl ‹ÎhÎ ¤‚Ì flËÌ »ı--±◊ÕÎ÷Ì fi◊Ì.á
F›Îflı ’A÷ ‰›fiÎ ÁflıflΠ‹ÎHÎÁfi _ ‰…fi 70 Ï¿·˘√˛Î‹ …ıÀ·_ ˢ› »ı. ±Î ÏÁ‰Î› ⁄·ÒfifiÎ ¿Î’Õ, fiÌ«ı ·À¿÷Ì ‰Î_ Á fiÌ ⁄ÎV¿ıÀ, ’˛˘’ıfifi_ ÏÁÏ·LÕfl, ⁄fi˝fl, ÿ˘flÕÎ_ ‰√ıflıfi_ ¿<· ‰…fi ÁΑÎflHÎ flÌ÷ı 400 Ï¿·˘√˛Î‹ …ıÀ·_ ˢ› »ı. ⁄·Ò fi ı ÷ı ⁄˘Ωı ’HÎ ¨«¿‰˘ flè΢. ’ÏflHÎ΋ı ±Î_÷Ïfl¿ ˉÎfiı 1000 Áı „ S›ÁfiÎ ÷Î’‹Îfiı √fl‹ flά˘ ÷˘ ⁄·Òfifi_ L›Òfi÷‹ ¿ÿ ÷ı‹Î_ 2,350 CÎfi ‹ÌÀfl ˉΠÁ‹Î› ±ıÀ·_ ˢ‰_ Ωı≥±ı. ±Î ⁄·Òfi √˘‚οÎflfiı ⁄ÿ·ı ∂¤Î ⁄Î_‘Îfi_ ˢ› ÷˘ ÁËı…ı ±fiı¿ ‹…·Î ¨«_ ⁄fiı. ±Î‹ı› Á·Î‹÷Ìfiı ¬Î÷fl ÁÎËÏÁ¿˘ …wfl ¿fl÷Î_ ‰‘_ ‹˘À<_ ⁄·Òfi ‰Î’flı »ı.á Q M≤J‰ÌfiÎ ‰Î÷ΉflH΋Î_ flËı · Î ±Î˜ „ @Á…fifiÌ CÎfi÷Î fiÎ≥Àˇ˘…fifiÎ ÏËÁÎ⁄ı …flÎ ‰‘ »ı, ÷˘ ’»Ì ⁄Lfiı ‰Î›±˘ ±ı¿‹ı¿◊Ì »^ÀÎ ¿ı‹ ’ÕÌ …÷Î fi◊Ì ? ω‰ı¿ ÏhΉıÿÌ, ±_Ωfl, ¿E»; Á·Ì· ±fiı ÁÿÌ’ ‹Ëı÷Î, ÁÎL÷Î øÒ{, ‹_⁄≥
Q “ÁŒÎflÌ”fiÎ ±_¿ fi_. 135 ‹Î_ ‰HνT›Î ‹…⁄ ω…›’÷ ÏÁ_CÎÎÏHΛαı hot air/√fl‹ ˉÎfiÎ …ı ⁄·Òfi ‰Õı ±ÎÂflı 70,000 ŒÌÀ ¨«ı ’ˢӫ‰Îfi˘ ωrωø‹ fi˘Ó‘ÎT›˘ ±ı 13 ‹…·ÎfiÌ ≥‹Îfl÷ …ı‰Õ<_ Ë÷_. ±ı¿ T›„@÷fiı ¨«¿‰Î ‹ÎÀı ±ÎÀ·Î ÷˘Ï÷_√ ⁄·ÒfifiÌ …wfl ’Õı ÷ıfi_ Â_ ¿ÎflHÎ ? Ï‹Ï·Lÿ, ÿÌ’¿, ¿S’ı fiÎHÎΉÀÌ ±fiı Ï‹h΢, √˘flı√În‰ (’Ïç‹), ‹_⁄≥
A ˢÀ ±˜fl ⁄·Òfifiı ’˛ÎM÷ ◊÷_ ÷Îfl¿⁄‚ √fl‹ ˉÎfiı ±Î¤ÎflÌ »ı, ‹ÎÀı ⁄·ÒfifiÎ ¬S·Î ‹˘œÎ fiÌ«ı ÷ıfiÌ ±Î_÷Ïfl¿ ˉÎfiı ÷’Ή÷˘ ’˛˘’ıfi √ıÁfi˘ VÀ‰ flά‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. √fl‹Ìfiı ¿ÎflHÎı ˉΠωV÷flı, ±ıÀ·ı ÷ıfiÌ CÎfi÷΋Î_ ÁËı… CÎÀÎÕ˘ ◊Λ »ı. √ÏHÎ÷ ÏÁQ’· »ı — ±ÎÂflı 200 Áı„S›ÁfiÎ ÷Î’‹Îfiı 1 CÎfi ‹ÌÀfl ˉÎfi_ ‰…fi 1 Ï¿·˘√˛Î‹ ˢ› »ı, F›Îflı 1000 Áı„S›Áı ÷ıfi_ ‰…fi 0.8 Ï¿·˘√˛Î‹ …ıÀ·_ flËı »ı. ±Î ˉÎfiı ⁄·Òfi‹Î_ ¤fl˘ ÷˘ ±ÎÏ¿ÛÏ‹ÏÕ{fiÎ ÏÁ©Î_÷ ’˛‹ÎHÎı ÷ıfi˘ Ï·„ŒÀo√ ’Ήfl 0.2 Ï¿·˘√˛Î‹ …ıÀ·˘ ⁄ıÁı, 68 á ÁŒÎflÌ á ÁMÀıQ⁄fl 2006
A ˉΠÏ⁄·¿<· „V◊fl ˢ› ±fiı ÷ıfi˘ ±ı¿ı› flıb √Ï÷ fi ±fi¤‰÷˘ ˢ› ÷˘ 21Ñ ±Î˜„@Á…fi ·Î_⁄ı √΂ı ±«Ò¿ fiÌ«ı ⁄ıÁÌ Ω› ±fiı ÷ıfiÎ ’fl ±˘»Ì CÎfi÷Îfi˘ 78Ñ fiÎ≥Àˇ˘…fi ‰Î› ’˘÷Îfi˘ 3.75 √H΢ ‰‘ ΩÕ˘ ◊fl fl«Ì ÿı »ı. ’fl_÷ ±ı‹ ⁄fi‰_ Â@› fi◊Ì, ¿ı‹ ¿ı fiÎ≥Àˇ˘…fi±Î˜„@Á…fifiÎ ⁄‘Î flıb±˘ ±ı¿‹ı¿ ΩıÕı Á÷÷ À¿flΛΠ¿fl÷Πˢ› »ı. ±◊Õ΋HÎ ’Î»Ì ±ÁΑÎflHÎ {Õ’ı ◊Λ »ı. ±Î˜„@Á…fifiÌ ‰Î÷ ¿fl˘ ÷˘ ÀıQ’˛ı«fl 270 Áı„S›Á ˢ› I›Îflı ±ı ‰Î›fi˘ ’˛I›ı¿ flıb Áı¿LÕfiÎ 484 ‹ÌÀflfiÌ (¿·Î¿fiÎ 1,742 Ï¿·˘‹ÌÀflfiÌ) {Õ’ı ±Î‹÷ı‹ Œo√˘‚Λ »ı ±fiı ⁄ÌΩ flıb ÁÎ◊ı Àyfl‹Î_ ±Î‰Ì ÷ıfiı @›Î_› ÿÒfl ËÕÁı·Ì ‹Ò¿ı »ı, F›Î_ ±ı ⁄ÌΩı flıb ‰‚Ì hÎÌΩ flıbfiı ¿ıfl‹fiÎ VÀˇ Î ≥¿flfiÌ …ı ‹ ÀÌ«ı »ı . ÏfiWHÎÎ÷˘fi˘ ±_ ÿ Î… »ı ¿ı ±Î˜ „ @Á…fifi˘ ÷◊Î fiÎ≥Àˇ ˘ …fifi˘ (¿ı ’»Ì ¿Î⁄˝ fi ÕΛ˘@ÁÎ≥Õfi˘) ±ı¿ı› flıb ’ÎflV’Ïfl¿ Àyfl ’ÎQ›Î ωfiÎ 68 fiÎfi˘‹ÌÀfl ±ıÀ·ı ¿ı 0.000000068 ‹ÌÀfl ¿fl÷Î_
‰‘ ‹…· ¿Î’Ì Â¿÷˘ fi◊Ì. µ’flε’flÌ Àyfl ◊÷Ì … flËı »ı, ±ıÀ·ı Á÷÷ ‰·˘‰Î÷Î Õˢ‚Î ’ÎHÎÌfi˘ ¿«fl˘ …ı‹ fiÌ«ı fi »Ì÷ı ÷ı‹ fiÎ≥Àˇ˘…fi ÷◊Î ±Î˜„@Á…fi ’HÎ ¿ÿÌ »^ÀÎ ’Õ÷Î fi◊Ì. ¿Î⁄˝fi ÕΛ˘@ÁÎ≥Õ ’HÎ fiÏË.á Q ÏÕ{fiÌ VÀ<ÏÕ±˘fiÎ ±fiı ‰Î˜fi˝fl ⁄˛‘Á˝fiÎ ÏfiWHÎÎ÷˘ ¿ÎÀ>˝fi ÏŒS‹ ¿ı‰Ì flÌ÷ı ⁄fiΉı »ı ? Ï⁄fl…\ ⁄Ì. ’Îflı¬, …^fiÎ√œ; Ï…iÎı ÂÎË ±fiı …›ÿÌ’ ±Î√Ω, ⁄Î’fi√fl, ±‹ÿΉÎÿ; ≥‹flÎfi ±ı. ÿ·, ‘˛˘·, Ï…. Ω‹fi√fl; ÏÿT›ı ΩıÊÌ ±fiı Ï‹h΢, ÀŸ⁄ΉÎÕÌ, …^fiÎ√œ; ÷ı…Á ’_ÕuÎ, ‰ÕηÌ; ËÊ˝ ’Ì. ¿Î÷Ïfl›Î, ‰Î’Ì; ±Ïfi· ÷◊Î vÏ«fl ’Îÿ, flÎ…\·Î ÏÁÀÌ, Ï…. ±‹flı·Ì; Ï¿o…· …ı. ¬Ò_À, flÎ…¿˘À
A ±ıÏfi‹ıÂfi ¿flÌ ±Î’÷Î ¿QM›ÒÀfl ’˛˘√˛ÎQÁ ⁄L›Î ’»Ì Ï«hοÎfl˘fi_ ¿Î‹ ¬ÎVÁÌ Ëÿı Áfl‚ ◊›_ »ı, »÷Î_ Ë∞ ’HÎ CÎHÎÌ ¬flÌ ÂΘÀÛ ¿ÎÀ>˝fi ÏŒS‹˘ Áı·/cel ±ıÏfi‹ıÂfi ¿Ëı‰Î÷Ì …^fiÌ ’©Ï÷ ‰Õı ÷ˆ›Îfl ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ’©Ï÷ Áfl‚ »ı, ’HÎ …flÎ ·Î_⁄Ì »ı--±fiı ·Î_⁄Ì Ë˘‰Îfiı ·Ì‘ı ÏŒS‹fiı Â@› ±ıÀ·Ì À>_¿Ì fl¬Î› »ı. ωVI≤÷ ¿◊Îfiı ⁄ÿ·ı ±ı¿Îÿ fl‹Ò…’˛ıfl¿ ’˛Á_√fiÌ … fl…^±Î÷ ◊Λ ±ı flÌ÷ı ÏŒS‹fiÌ ‹›Î˝ÿÎ ±Î_¿Ì ÿı‰Î› »ı. ’˛Á_√fi_ ÁıÏÀo√ fiyÌ ◊›Î ’»Ì ⁄ı¿√˛ÎµLÕ ±ÎÏÀÛVÀ˘ Á˙ ’˛◊‹ ºU›Î‰Ï·fiÌ ‹ÎhÎ ’ÎçÎÿ˚¤ÒÏ‹¿Î ÿ˘flı »ı. CÎÎÁfi_ ¬S·_ ‹ıÿÎfi, T≤Z΢, ±Î¿ÎÂ, CÎfl, Á˘ŒÎ, Àı⁄·, flV÷Î ‰√ıflıfiÎ_ ºU›˘fi_ ⁄ı¿√˛ÎµLÕ ÷flÌ¿ı ±Î·ı¬fi ¿flı »ı, …ı‹Î_ À˘‹ ±ıLÕ …˜flÌ, ‹Ì¿Ì ‹ÎµÁ, ÕıŒÌ Õ¿, ⁄BÁ ⁄fiÌ ‰√ıflı …ı‰Î_ ¿ÎÀ>˝fi ’Îh΢ ˢ÷Î_ fi◊Ì. ‹ÎhÎ ÏÁfiflÌ Ë˘› »ı. …‹HÎÌ ÷flŒ ±Î’ı·˘ ’˛◊‹ ÕΛÎ√˛Î‹ …\±˘. ⁄Ì…\_ VÀı… ÕΛ·˘√fiÎ flı¿˘ÏÕ*√fi_ »ı. ’Îh΢fiÌ ±˜@Âfi ÕΛ·˘√ ’˛‹ÎHÎıfiÎ ËΉ¤Î‰‹Î_ ÿ˘fl‰ÎfiÌ flËı, ‹ÎÀı ÕΛ·˘√ ’Ëı·Î_ fiyÌ ¿flÌ ·ı‰Î Ωı≥±ı. ÁεLÕ Àˇı¿ ÁÎ_¤Y›Î ’»Ì ±ıÏfi‹ıÂfifiÎ ¬ÎÁ ±ÎÏÀÛVÀ˘ ¿›Î ÂOÿfiÎ µE«Îfl ‹ÎÀı Ë˘Ã˘fi˘ ŒŒÕÎÀ ÿÂν‰‰Î ‹ÎÀı ø‹⁄© flÌ÷ı ÿ˘flÎ÷Ì ¿ıÀ·Ì ¡ı‹fiÌ (Ï«h΢fiÌ) …wfl ’Õı ÷ı fiyÌ ¿flı »ı. µÿÎËflHÎ ÷flÌ¿ı Hello ÂOÿfiÎ µE«Îfl ‰¬÷ı Ë˘Ã˘fiÌ …ı ±˜@Âfi ◊Λ ÷ı ⁄÷Ή‰Î ‹ÎÀı ±ÎÏÀÛVÀı ¿<· 8 ¡ı‹ ÿ˘fl‰Ì Ωı≥±ı. ±ı … flÌ÷ı Ah,
Mickey ÂOÿ˘ ‹ÎÀı 12 ¡ı‹ ÿ˘fl‰ÎfiÌ flËı »ı. fiÌ«ıfiÌ
±Î¿ÚÏ÷‹Î_ ⁄÷ÎT›Î ‹…⁄ ÿflı¿ ±Î√Î‹Ì ¡ı‹ …ı ÷ı ’ÎhÎfiÌ ±Î√Î‹Ì ÂÎflÌÏfl¿ ÏË·«Î·fiı ’HÎ fl…^ ¿flı »ı. ±Î ⁄‘_ Ï«hο΋ Áı S › · ˘≥Õ ±ı Ï ÁÀı À fiÎ (À> _ ¿ ‹Î_ , cel ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î÷Î) ’Îflÿ½¿ M·Î„VÀ¿’ÿÎ◊˝ ’fl ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ±ıÀ·ı F›Î_ Ï«hÎ fi ÿ˘›* ˢ› ±ıÀ·˘ ¤Î√ ¿˘fl˘ ±fiı ’Îflÿ½¿ flËÌ Ω› »ı. ±√ε ÿ˘flı·Î ⁄ı¿√˛ÎµLÕ ’fl cel fiı ‹Ò¿‰Î‹Î_ ±Î‰ı I›Îflı ⁄ı¿√˛ÎµLÕ ±ı ÀˇÎLÁ’flLÀ ¤Î√fiÌ ±Îfl’Îfl ÿı¬Î› »ı, F›Îflı Ï«hΉ΂˘ ¤Î√ ⁄ı¿√˛ÎµLÕfiı ÿÎ⁄Ì ÿı »ı. VÀÌ· ¿ı‹ıflÎ ‰Õı ±Î‰Ì √˘Ã‰HÎfi˘ Œ˘À˘ ¬ıÓE›Î ⁄Îÿ I›Îfl ’»ÌfiÌ ÂÎflÌÏfl¿ ÏË·«Î· ±Î·ı¬÷_ cel Ï«hÎ ⁄ı¿√˛ÎµLÕ ’fl ‹Ò¿Ì ÷ıfi˘ Œ˘À˘ ·ı‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı. ±Î flÌ÷ı Áı Ó ¿ Õ˘ fiÏË, ËΩfl˘ cel Ï«h΢ ÂÒÀ ¿fl‰Î_ ’Õı »ı. Ë¿Ì¿÷‹Î_ 1 Ï‹ÏfiÀ «Î·÷Ì ±˜@Âfi ‹ÎÀı ±ıÏfi -‹ıÂfifiÎ ÏfiWHÎÎ÷ ¿·Î¿Îfl˘±ı Áı¿LÕfiÎ_ 24 ·ı¬ı ¿<· 1,440 Ï«h΢ ⁄fiΉ‰ÎfiÎ_ flËı »ı . ÏŒS‹Ì ’˛ ˘ …ı @ Àfl‹Î_ ±ı ⁄‘Î_ Ï«h΢ ±ıÀ·Ì … V’ÌÕı ø‹ÎfiÁÎfl ‰ËÌ Ω›, ±ıÀ·ı „V◊fl Ï«h΢fiı ⁄ÿ·ı «·÷ÎÏŒfl÷Î ±fiı ∞‰_÷ ·Î√÷Î ¿ÎÀ> ˝ fi ’Îh΢ Ωı‰Î ‹‚ı »ı. À>_¿‹Î_, «·Ï«hÎfi˘ ±Î¤ÎÁ ¬Õ˘ ◊Λ »ı.á
ÁMÀıQ⁄fl 2006 á ÁŒÎflÌ á
69
effztflif dff[8zsfzf[gfl uf> sf,f vfgf[ vffh
±ı¿ Á‹›ı ±ıQ⁄ıÁıÕfl ±fiı Ï’˛Ï‹›fl ’Ï•fiÌ ±ı‹ Œ@÷ ⁄ı ’˛¿ÎflfiÌ ‹˘Àfl¿Îfl ¤Îfl÷fiÎ flV÷α˘ ’fl Ωı‰Î ‹‚÷Ì Ë÷Ì. ±Î…ı ‹˘Àfl¿ÎflfiÌ Ï‰Ï‰‘ ‰ıflΛÀÌfi˘ ’Îfl fi◊Ì. ‰‚Ì ‰ıflΛÀÌfiÌ Á_A›Î‹Î_ ·√Î÷Îfl ‰‘Îfl˘ ◊≥ flè΢ »ı, ¿ı‹ ¿ı ωÿıÂÌ ¿o’fi̱˘ ¤Îfl÷‹Î_ ÷ı‹fiÎ_ ¿Îfl¬ÎfiÎ_ V◊Î’Ì flËÌ »ı. ‹˘ÀflfiÎ ‰ı«ÎHÎfiÌ ‰Î÷ ¿fl˘ ÷˘ ·ıÀıVÀ (2005 fi˘) ‰ÎÏWν¿ ÁflıflΠ±Î_¿Õ˘ 10 ·Î¬fi˘ »ı. ‰V÷Ì ±fiı ‹˘Àfl˘ ‰E«ıfi˘ flıϱ˘ »ı 1,000 — 3--±ıÀ·ı ¿ı ÿfl 1,000 fiÎ√Ïfl¿ı 3 ‹˘Àfl !
1 ¤Îfl÷‹Î_ ±Î›Î÷ ◊›ı·Ì ’˛◊‹ ‹˘Àfl ÏÕ›˘fi ⁄˘À˘fi ’˛ ¿ ÎflfiÌ Ë÷Ì ±fiı 1902 ‹Î_ ’Ï÷›Î·ÎfiÎ ‹ËÎflÎΩ±ı 175 ’εLÕfiÌ Ï¿o‹÷ı ±ı ¬flÌÿ ¿flÌ Ë÷Ì. (fiÌ«fi˘ Œ˘À˘.)
ωÿıÂÌ ‹˘Àfl˘ ±Î›Î÷ ¿fl‰Îfi˘ ÿ˘fl ⁄ÌΩ Ï‰r›©fiÎ ±_÷ Á‘Ì «ÎS›˘. ±ı ’»Ì Ï⁄fl·Î √˛Ò’fiÌ ÏËLÿV÷Îfi ‹˘ÀÁı˝ 1946 ‹Î_ Ï⁄˛ÀfifiÌ ‹˘ÏflÁ ¿Îfl ⁄fiΉ÷Ì ¿o’fiÌfiÎ ÁË›˘√ ‰Õı CÎfl±Î_ √ HÎı ‹˘Àfl˘fi _ µI’Îÿfi Âw ¿› * . ¤Îfl÷fiÌ …ı Á‰˝’˛◊‹ ¿Îfl ÷ıHÎı ⁄Ωfl‹Î_ ‹Ò¿Ì ÷ıfi_ fi΋ Â_ Ë÷_?á 2 ±ı¿ Á‹›ı ¿ˆ·ÎÁ«_ƒ ±fiı …√ÿÌ«_ƒ fi΋fiÎ ⁄ı ¤Î≥±˘ ±fiø‹ı ÷Î÷Î VÀÌ·‹Î_ ±fiı ≥„LÕ›fi ±Î›fi˝ ±ıLÕ VÀÌ·‹Î_ fi˘¿flÌ ¿fl÷Î Ë÷Î. ⁄Î_K›Î ’√Îflfi_ ¿Î‹ »˘ÕÌ ÷ı‹fiı Ï⁄{fiıÁ‹Î_ {_’·Î‰‰_ Ë÷_, …ıfiÎ ‹ÎÀı flËÌ flËÌfiı ‹˘¿˘ ±ı ‰¬÷ı ±ÎT›˘ ¿ı F›Îflı ⁄ÌΩ Ï‰r›© ÿflQ›Îfi ‹˘ÀÎ ¤Î≥ …√ÿÌÂfiı ‰Î˜ÏÂ_BÀfi ¬Î÷ı ’˘„VÀo√ ‹Y›_ ±fiı I›Î_ ÷ıHÎı ‹˘Àfl‰ÎËfi˘ ⁄fiΉ÷Ì ±‹ı Ï fl¿fi ¿o ’ fiÌ 76 á ÁŒÎflÌ á ÁMÀıQ⁄fl 2006
ωϷÁ/Willys ÁÎ◊ı Àı@fi˘·˘Ï… ÀˇÎLÁŒflfiÎ ¿flÎfl ¿›Î˝. ±Î Á‹…^÷ÌfiÎ ±L‰›ı ¤Îfl÷‹Î_ …√ÿÌÂ-¿ˆ·ÎÁı ¿›Î ‹˘Àfl‰ÎËfifi_ µI’Îÿfi ËÎ◊ ‘›?* á 3 ±ı¿ ΩHÎÌ÷Ì ¤Îfl÷Ì› ¿o’fi̱ı 1996 ‹Î_ ÿıÂfiÎ ÷◊Î ’flÿıÂfiÎ ⁄Ωfl ‹ÎÀı ±Î_÷flflÎWÀˇÌ› @‰Î˜Ï·ÀÌfiÌ ‹˘Àfl ⁄fiΉ‰Îfi_ fiyÌ ¿›.* ’˛˘…ı@À ±_ÿÎ…ı wÎ. 600 ¿fl˘Õfi˘ Ë÷˘. ¿o’fiÌ ’ÎÁı fiÎHÎÎ_ Ë÷Î_, ’fl_÷ ±Î‰Î ‹Ëk‰Î¿Î_ZÎÌ ’˛˘…ı@Àfiı ⁄fl ·Î‰‰Î ‹ÎÀı ’Òfl÷˘ ⁄˛ı≥fi ’Ήfl fi Ë÷˘. ±Î◊Ì ÷ıHÎı ±‹ıÏfl¿ÎfiÌ …fifl· ‹˘ÀÁ˝ ¿o’fiÌ‹Î_ ¨«Î ˢtÎ ¤˘√‰÷Î ÕΘ. ’‰fi √˘›ıL¿Î ÷◊Î ±ı·fi Õ<flÎLÀ …ı‰Î ±ı„L…Ïfi±fl˘fiı ¨«Î ’√Îflı fl˘¿Ì ·Ì‘Î. ¿<· 120 …HÎÎfiÌ ÀÌ‹ fl«Ì, …ıfiÎ ÁP›˘fiÌ ±ı‰flı… ‰› Œ@÷ 27 ‰Ê˝ Ë÷Ì. ÁΑÎflHÎ flÌ÷ı ‹˙Ï·¿ ÏÕ{Î≥fifiÌ fi‰Ì ‹˘Àfl ⁄fi‰Î‹Î_ ÁÎ÷ı¿ ‰Ê˝ fiÌ¿‚Ì Ω›, ’fl_÷ ¤Îfl÷Ì› ¿o’fi̱ı ’Î_« ‰Ê˝‹Î_ ‹˘Àfl ÷ˆ›Îfl ¿flÌ fiάÌ. ¿≥ ‹˘Àfl ?á 4 fiÌ«ıfiÎ Œ˘À΋Î_ ⁄÷Ήı·Ì ±ıQ⁄ÌÏ·‹˘ ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î÷Ì √ÎÕÌ ±ı¿ ΩHÎÌ÷Ì ‹˘Àfl¿ÎflfiÌ Strech Version/·_⁄Ήı·Ì ±ÎT≤ÏkÎ »ı. ±Î‹fiıÁ΋fiı √˘Ã‰Î›ı·Ì ±Îfl΋ÿΛ¿ ÁÌÀ˘, Õ⁄· ±˜fl-¿„LÕÂfiÁ˝, ‰Î›fl·ıÁ
≥LÀfl¿˘‹, Ï‹Ïfi flıÏ¡…flıÀfl, flÌÏÕo√ ·ıQ’ ‰√ıflı …ı‰Ì Õ{fiı¿ Áω‘α˘fiÌ Ωı√‰Î≥ ÷ı‹Î_ ¿fl‰Î‹Î_ ±Î‰Ì »ı. „@‰{w’Ì Á‰Î· — ¿<· 1,817 ÁÌ.ÁÌ.fiÎ ±ı„L…fi‰Î‚Ì, ’Î_« √̱flfiÌ ±fiı » ÿfl‰ÎΩ ‘flΉ÷Ì ±ıQ⁄ÌÏ·‹˘ ±Î’HÎı I›Î_ ¿˘HÎ ⁄fiΉı »ı ?á
5 fiÌ«ıfiÌ ÷Á‰Ìfl‹Î_ ⁄÷Ήı·Ì ‹˘Àfl¿Îfl ±˘‚¬Î› »ı ? ¿˘≥ ¬˘À<_ ±fi ‹ Îfi ¿fl˘ ÷ı ’Ëı·Î_ …HÎΉ‰Îfi_ ¿ı ‹˘Àfl ¤Îfl÷Ì› fiÏË, Ï⁄˛ÏÀ »ı ±fiı ÷ıfi_ fi΋ ‹˘ÏflÁ ±Î˜@VŒÕÛ »ı. ±Î ‹˘Àfl¿ÎflfiÌ 1954 ‹Î_ ¤Îfl÷ ¬Î÷ı ’Ëı·‰Ëı·Ì ÿıÂÌ ±ÎT≤ÏkÎ ¿›Î fi΋ı ⁄fiÌ? …‰Î⁄ ÷flÌ¿ı ‹√…‹Î_ ±Î‰÷˘ ÂOÿ Ωı ±ıQ⁄ıÁıÕfl ˢ› ÷˘ ŒflÌ Ï‰«ÎflΩı !á
10 2002fiÌ Áη Á ‘ Ì ¤Îfl÷fiÎ ‰ÕÎ ’˛‘ÎfifiÌ ÁkÎΉÎfl √ÎÕÌ ±ıQ⁄ıÁıÕfl Ë÷Ì, …ıfi_ ⁄·ıÀ’˛ÒŒ ‹˘Õı· ÷ı‹fiÎ ‹ÎÀı ¬ÎÁ ⁄fiΉ‰Î‹Î_ ±ÎT›_ Ë÷_. ¿≥ ‹˘Àfl¿Îflı ˉı ±ıQ⁄ıÁıÕflfi_ V◊Îfi ·Ì‘_ »ı ?á 11 ÷Î÷Î ±ı„L…Ïfi±Ïfl_√ ±ıLÕ ·˘¿˘‹˘ÏÀ‰ ¿o’fi̱ı 1991 ‹Î_ ÷Î÷Î ÏÁ›ıflÎ (fiÌ«ıfi˘ ’˛◊‹ Œ˘À˘) ±fiı 1992 ‹Î_ ÷Î÷Î ±ıVÀıÀ fi΋fiÌ ⁄ı ‹˘Àfl˘ ⁄Ωfl‹Î_ ‹Ò¿Ì Ë÷Ì. ⁄ıµ‹Î_
6 ±ı¿ A›Î÷fi΋ ⁄˛ÎLÕfiÌ ‹˘Àfl ¤Îfl÷ ÁÏË÷ ’«ÎÁı¿ ÿı¢‹Î_ ‰ı«Î› »ı. Á˙◊Ì ‰‘ fi_√˘fiÎ ‰ı«ÎHÎfi˘ ÷ıHÎı ωrωø‹ V◊ÎM›˘ »ı ±fiı ‰ı«ÎHÎfi˘ ±Î_¿Õ˘ Ëη hÎHÎ ¿fl˘Õfiı V’½‰Î ±ÎT›˘ »ı. ±Î ‹˘Àflfi_ fi΋ Â_ ?á 7 ±Î’HÎı I›Î_ ⁄fi÷Ì ‹˘Àfl˘ ωÿı¢‹Î_ …\ÿÎ fi΋ı ‰ı«Î› »ı. „V‰Œ˚Àfi_ fi΋ Á{¿Ì ¿SÀÁ »ı, ÷˘ À˘›˘ÀÎ @‰Î˜Ï·Áfi_ fi΋ Ï¿Ω_√ »ı. ÷Î÷Î ‹˘ÀÁ˝ ÷ıfiÌ ≥„LÕ¿Î ¿›Î fi΋ı ‰ı«ı »ı ?á 8 1970 fiÌ ±ÎÁ’ÎÁ ≥„LÿflÎ √Î_‘ÌfiÌ Áfl¿ÎflfiÎ ’˛‘Îfi‹_Õ‚ı “…fi÷οÎfl”fiÎ µI’Îÿfifiı ·√÷˘ ÃflΉ ’ÁÎfl ¿›˘˝ ±fiı ÷ı ‹ÎÀıfi_ ≥LÕ„VÀˇ±· ·Î›ÁLÁ ≥„Lÿflαı ’˘÷ÎfiÎ fiÎfiÎ ’hÎ Á_…› √Î_‘Ìfiı ±’ÎT›_ Ë÷_. ‹ÎvÏ÷ fi΋fiÌ …fi÷οÎfl ⁄fiΉ‰Î ÏfiWŒ‚ flÌ÷ı ‹◊ı·Î Á_…›ı ±Î˜À˘‹˘⁄Î≥· ±ı„L…Ïfi±Ïfl_√fiÌ ÷η̋ F›Î_ ‹ı‚‰Ì ±ı ωÿıÂÌ ¿o’fiÌ ¿≥?á 9 ¤Îfl÷fiÎ ¿Îfl⁄Ωfl‹Î_ …\ÿÌ …\ÿÌ ’«ÎÁı¿ Ω÷fiÌ ‹˘Àfl˘ ‰ı«Î› »ı. ÿflı¿ ‹˘Õı· ‰WÎı˝ÿËÎÕı ËΩfl˘fiÌ Á_A›Î‹Î_ ⁄fiı »ı. ±·⁄kÎ, ±ı¿ ⁄Ωfl ±ı‰_ ’HÎ »ı ¿ı …ı‹Î_ ’˛I›ı¿ ÏÕ{Î≥fifiÌ ’Î_«-’_ÿfl ¿fl÷Î_ ‰‘ ‹˘Àfl˘ ⁄fi÷Ì fi◊Ì. (±ı¿ fi‹Òfi˘ ±ËŸ fiÌ«ı Œ˘À˘√˛ÎŒ‹Î_ ⁄÷ÎT›˘ »ı.) ±Î fi˘¬_ ⁄Ωfl ¿˘HÎı V◊ÎM›_ »ı ?á
1,988 ÁÌ. ÁÌ.fi_ ÕÌ{· ±ı„L…fi Ë÷_ ±fiı ’Ήfl VÀ̱Ïfl_√fiÌ Áω‘Î Ë÷Ì. Ï¿o‹÷ ±ı ‰¬÷ı wÎ. 4,20,000 Ë÷Ì. ±Î ⁄Lfiı ‹˘Àfl˘±ı ¤Îfl÷Ì› ⁄Ωfl‹Î_ …ı ¿ÌÏ÷˝‹Îfi fi˘Ó‘ÎT›˘ ±ı ¿›˘ ?á 12 ±Î’HÎı I›Î_ Ëη ’«ÎÁı¿ Ω÷fiÌ ‹˘Àfl˘ ⁄fiı »ı , …ı ‹ fiÌ ’ı À Î ±ÎT≤Ïkα˘ ’HÎ √HÎ÷flÌ‹Î_ ·˘ ÷˘ …\‹·˘ ÿ˘œÁ˘fiÎ ±Î_¿fiı ’Îfl ¿flÌ Ω› »ı. (ÿÎ. ÷. èÎLÕÎ≥fiÌ ‹˘Àfl˘fiÎ_ ÁÎ÷ ‹˘Õı·˘ ¿<· 32 ‰ıflΛÀÌ‹Î_ ‹‚ı »ı.) ¤Îfl÷fiÌ ⁄‘Ì ‹˘Àfl˘‹Î_ Œ@÷ ±ı¿ ⁄˛ÎLÕfiÌ ‹˘Àfl ±ı‰Ì »ı ¿ı …ı‹Î_ @·« ±fiı √̱fl fi΋fiÎ ⁄ı ±I›_÷ ‹Ëk‰fiÎ ’ÒflΩ fi◊Ì. ‰ˆ¿„S’¿ T›‰V◊Î ‰Õı ¿Î‹ «Î·Ì √›_ »ı. ±Î ‹˘Àfl¿Îflfi_ fi΋ Â_ ?á ÁMÀıQ⁄fl 2006 á ÁŒÎflÌ á
77
hjffaff[ 1 «Îfl ⁄ıÿ˘‰Î‚Ì Ï⁄˛ÏÀ ¿Îfl ‹˘ÏflÁ 10 (fiÌ«ıfi˘ Œ˘À˘) Ë÷Ì, ‹ÎÀı ÏËLÿV÷Îfi ‹˘ÀÁı˝ ÷ıfi_ ÿıÂÌ fi΋ ÏËLÿV÷Îfi 10 flÎA›_ Ë÷_. ±Î ‹˘Àfl ’»Ì ÏËLÿV÷Îfi 14 fi˘ ÷◊Î ⁄ı⁄Ì ÏËLÿV÷Îfifi˘ ‰Îfl˘ ±ÎT›˘, …ı‹fiÌ ÏÕ{Î≥fi ’HÎ ‹˘ÏflÁfiÎ_
ωÿıÂÌ µI’Îÿ¿˘fiı ’HÎ …ı ÷ı ’ÎÀÛfiÌ ÏÕ{Î≥fi ±Î’Ìfiı ’Ò fl Ω ÷ˆ › Îfl ¿flÎT›Î. ’ÏflHÎ΋ı V¿˘Ï’˝±˘ ¿Îflfi_ ’˛˘Õ@Âfi (fl˘…fiÌ 300 ‹˘Àfl˘ ·ı¬)ı ±ıÀ·_ {Õ’Ì ⁄L›_ ¿ı ±Î…ı ‹ÏËLƒ ±ıLÕ ‹ÏËLƒ ¤Îfl÷‹Î_ V¿˘Ï’˝±˘ ‰ı«‰Î µ’flÎ_÷ ≥ÀÎÏ·, ÿÏZÎHÎ ±ÎÏ¡¿Î, ¡ÎLÁ, flÏ›Î, V’ıfi, ‹·›ıÏ›Π±fiı ’˘À<˝√η …ı‰Î ÿı¢‹Î_ ÷ı‹fiÌ Ïfi¿ÎÁ ¿flı »ı. ›fl˘’‹Î_ Œ˘ÕÛ ¿o’fiÌ V¿˘Ï’˝±˘fiÎ fi΋ı ’˘÷ÎfiÌ SUV ‹˘Àfl ‰ı«ı »ı, ‹ÎÀı I›Î_ ¤Îfl÷Ì› V¿˘Ï’˝±˘fi_ fi΋ √˘‰Î flά‰Î‹Î_ ±ÎT›_ »ı.
Ï⁄˛ÏÀ ‹˘Õı·˘ ’fl ±Î‘ÎÏfl÷ Ë÷Ì. ⁄‘΋Î_ Á˙◊Ì ¿ÎÏ‹›Î⁄ fỉÕı·_ ‹˘Õı· ±ıQ⁄ıÁıÕfl Ë÷_.
4 ‹_⁄≥fiÌ ’fl̬ ¿Î˜« Ï⁄SÕÁ˝ fi΋fiÌ T›Î’ÎflÌ ¿o’fi̱ı ±ıQ⁄ıÁıÕflfiÌ …Q⁄˘ ±ÎT≤ÏkÎ ÷ˆ›Îfl ¿flÌ ÷ıfiı ±ıQ⁄ÌÏ·‹˘ fi΋ ±ÎM›_ »ı. ÿı¬Î‰‹Î_ ‰ˆ¤‰ÂÎ‚Ì ·Î√÷Ì ±ı ‹˘Àfl ⁄fiΉ‰Î ‹ÎÀı ±ıQ⁄ıÁıÕflfiÌ «ıÏÁÁfiı ‰E«˘‰« ¿Î’Ì ÷ıfiı 4 ŒÌÀ …ıÀ·Ì ·_⁄Î‰Ì ÿı‰Î› »ı. ·@{flÌfiÎ fi΋ı œÎ_«˘ ±ıÀ·Ì Ëÿı ⁄ÿ·Ì fiά‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı ¿ı ±ıQ⁄ıÁıÕfl I›Îfl ’»Ì ±ıQ⁄ıÁıÕfl flËı÷Ì fi◊Ì.
2 ⁄Lfiı ¤Î≥±˘fiÌ ±À¿ ‹ÏËLƒ, ±ıÀ·ı ÷ı‹HÎı ‹ÏËLƒ ±ıLÕ ‹ÏËLƒ ±ı‰Î fi΋ı ‘_‘˘ V◊Î’Ì
5 ‹˘ÏflÁ ±Î˜@ÁŒÕÛfiÌ ’˛◊‹ V‰ÿıÂÌ ±ÎT≤ÏkÎ ÷flÌ¿ı ⁄fiı·Ì ‹˘Àfl …^fiÌ, ΩHÎÌ÷Ì (±fiı ˉı …^fi‰ÎHÎÌ) ±ıQ⁄ıÁıÕfl fiÏË, ’HÎ ·ıLÕ‹ÎVÀfl Ë÷Ì. ÏËLÿV÷Îfi ‹˘ÀÁı˝ ⁄ı±ı¿ ‰Ê˝ ’»Ì 1957 ‹Î_ ÷ı ‹˘ÀflfiÌ fl«fi΋Î_ ◊˘ÕÎ CÎHÎÎ ¿˘V‹ıÏÀ¿ ŒıflŒÎfl˘ ¿›Î˝ ±fiı fi‰Î ‹˘Õı·fiı ±ıQ⁄ıÁıÕfl (fiÌ«ıfi˘ Œ˘À˘) ÷flÌ¿ı ±˘‚¬ÎT›_. 75 ˢÁ˝’ΉflfiÌ ±ıQ⁄ıÁıÕfl √HÎΛ »ı …\flÎÏÁ¿ ›√fiÌ, »÷Î_ CÎHÎÎ «ÎË¿˘fiÎ ‹÷ı ¤Îfl÷‹Î_ ÷ıfiÎ …ıÀ·Ì ±Îfl΋ÿΛ¿ ¿Îfl ⁄Ì∞ fi◊Ì. ωϷÁ ¿o’fiÌfiÎ ÁË›˘√‹Î_ General Purpose/GP ‰ÎËfifi_ ±ıÀ·ı ¿ı ∞’fi_ µI’Îÿfi Âw ¿›*. Á‰Î Àfi ‰…fifiÌ ∞’ ‹Ò‚ ÷˘ ·U¿flÌ ‰ÎËfi ÷flÌ¿ı ⁄fiÌ Ë÷Ì, ’HÎ ⁄Ì…\_ ωr›© Á‹ÎM÷ ◊›Î ’»Ì ωϷÁ ¿o’fi̱ı ÷ıfiÎ µI’ÎÿfifiÎ Ëy˘ ±fiı¿ ÿı¢‹Î_ flΘ›SÀÌfiÎ_ ‘˘flHÎı ‰ıE›Î Ë÷Î. 3 V’˘À˚˝Á ›ÏÀÏ·ÏÀ TËÌ¿·/SUV ÷flÌ¿ı ‰√a¿Ú÷ ¿flÎ÷Ì V¿˘Ï’˝±˘, …ıfiÌ ÏÕ{Î≥fi ÷ˆ›Îfl ¿›Î˝ ’»Ì ‹ÏËLƒ ±ıLÕ ‹ÏËLƒ ¿o’fi̱ı ÷ıfiÎ ’ÎÀ˚˝Á ⁄fiΉ‰Îfi_ ¿Î‹ ωω‘ µI’Îÿ¿˘fiı ‰ËıÓ«Ì ÿÌ‘_. 78 á ÁŒÎflÌ á ÁMÀıQ⁄fl 2006
6 Ω’ÎfifiÌ À˘›˘ÀÎ ¿˘fl˘·Î ωr¤fl‹Î_ Á˙◊Ì ·˘¿Ï’˛› fỉÕı·Ì ‹˘Àfl »ı. ±·⁄kÎ, 1966 ‹Î_ ’Ëı·Ì ‰¬÷ ⁄fiı·Ì ¿˘fl˘·Î ±I›Îfl Á‘Ì‹Î_ fi‰ ‰Îfl ¿Î›Î’·À ’Î‹Ì »ı, ‹ÎÀı ±Î…fiÌ ¿˘fl˘·Î (ÕÎ⁄˘ Œ˘À˘) 40 ‰Ê˝ ±√εfiÌ ¿˘fl˘·Î …ı‰Ì »ı ±ı‹ ¿ËÌ Â¿Î› fiÏË. CÎH΢ Œfl¿ ’ÕÌ √›˘ »ı. 7 ÁMÀıQ⁄fl 20, 2003 fiÎ fl˘… Ï⁄˛ÀfifiÎ ⁄Ωfl‹Î_ ‹Ò¿Î›ı·Ì ≥„LÕ¿Îfi_ ›fl˘’Ì fi΋ ÏÁÀÌ fl˘‰fl (…‹H΢ Œ˘À˘) »ı. ÷Î÷Î ‹˘ÀÁı ˝ Ï⁄˛ÀfifiÎ ±ı‹. ∞. fl˘‰fl √˛’Ò ÁÎ◊ı ÿÁ ·Î¬ ≥„LÕ¿ÎfiÎ ‰ı « ÎHÎ ±_ √ ı T›Î’ÎflÌ Á‹…^÷Ì ¿flÌ »ı. Ï⁄˛Àfi‹Î_ ±fiı ⁄ÌΩ ›fl˘’Ì ÿı¢‹Î_ ‰ı«Î÷Ì ≥„LÕ¿Î ¤Îfl÷Ì› ≥„LÕ¿ÎfiÌ ◊˘ÕÌ¿ Á˘ÏŒ„VÀ¿ıÀıÕ ±ÎT≤ÏkÎ »ı. 8 Ï⁄˛Àfi‹Î_ Ï‹¿ıÏfi¿· ±ı„L…Ïfi±Ïfl_√fi˘ ÏÕM·˘‹Î ‹ı‚T›Î ’»Ì Á_…› √Î_‘̱ı I›Î_fiÌ fl˘SÁ fl˘≥Á ¿o’fiÌ‹Î_ ‹ËΉfl˘ ·Ì‘˘ Ë÷˘. ‹˘Àfl¿ÎflfiÌ ›_hÎfl«fiÎfiı ·√÷_ Áˆ©Î_Ï÷¿ iÎÎfi ÷ı‹fiı ¤Îfl÷‹Î_ …fi÷οÎfl ⁄fiΉ÷Ì ‰¬÷ı ⁄Ë ¿Î‹ fi ·ÎB›_, ¿ÎflHÎ ¿ı ÷ı fi Î ‹ÎÀı …wflÌ ⁄fi÷Î Àı@fi˘·˘Ï…¿· ‹Î‚¬Îfi˘ … ±Î’HÎı I›Î_ ±¤Î‰ Ë÷˘. 1982 ‹Î_ Á_…› √Î_‘ÌfiÎ ±‰ÁÎfi ’»Ì ≥„LÿflÎ √Î_‘Ì ÷ı‹fiÎ Õ«¿Î ¬Î÷Î ’˛˘…ı@Àfiı ∞‰÷˘ flά‰Î ‹Î√÷Î_ Ë÷Î_, ±ıÀ·ı ÷ı‹HÎı ±ı ’˛˘…ı@À Áfl¿ÎflfiÎ ËÎ◊‹Î_ ·ı‰ÕÎT›˘, fi‰ıÁfl◊Ì ¿Îfl¬Îfi_ ⁄_‘ÎT›_ (µ’flfi˘ Œ˘À˘) ±fiı Ω’ÎfifiÌ Á{¿Ì ¿o’fiÌfiÎ Àı„@fi¿· ÁË›˘√‹Î_ ‹ÎvÏ÷¿Îflfi_ ’˛˘Õ@Âfi 1983 ‹Î_ Âw ¿flÎT›_. Œfl¿ ±ıÀ·˘ ¿ı ÷ı ‹˘Àflfi_ fi΋ “…fi÷οÎfl” fi Ë÷_.
9 ‹_⁄≥fiÎ ÿÌÏ·’ »Î⁄Ï՛αı, …ıfi_ ¿Î‹ ÷ˆ›Îfl «ıÏÁÁ ’fl ±Î˜Œ-⁄ÌÀ ÏÕ{Î≥fifi_ ¿Îfl ⁄ΘÕÌ ÏŒÀ ¿flÌ ÷ıfiı ±ÎÏ·ÂÎfi flÌ÷ı ÁΩ‰‰Îfi_ »ı. ±Î flÌ÷ı ⁄fi÷Ì ‹˘Àfl ωÏÂWÀ ‹˘Õı·fiÌ ÿı¬Î› »ı. ÿÌÏ·’ »Î⁄Ï՛αı ±I›Îfl Á‘Ì‹Î_ 450 ¿fl÷Î_ ‰‘ Ω÷fiÌ ‹˘Àfl˘ ±Î˜Œ-⁄ÌÀ ÏÕ{Î≥fifiΠ¢¬Ìfi √˛ÎË¿˘ ‹ÎÀı ÷ˆ›Îfl ¿flÌ »ı. 10 ÷I¿Î·Ìfi ‰ÕÎ ’˛‘Îfi ±À· Ï⁄ËÎflÌ ‰Î…’ı›Ì±ı ±ıQ⁄ıÁıÕflfiı »^|Ì ±Î’Ì BMW fi_ ÀΘ’-@·ÎÁ ‹˘Õı· ±’fiÎT›Î ’»Ì ±Î…ı ’HÎ ‰ÕÎ ’˛‘Îfi ‹ÎÀı …‹˝fi ⁄fiΉÀfiÌ ±ı … ¿Îfl ‰’flΛ »ı. 11 ⁄Lfiı‹Î_ ÷Î÷Î ÏÁ›ıflÎfi˘ ¿ÌÏ÷˝‹Îfi ‰‘ fi˘Ó‘’ÎhÎ √HΉ˘ Ωı≥±ı. T›Î’ÎflÌ ‘˘flHÎı …ıfi_ ’˛˘Õ@Âfi ◊›_ ˢ› ±ı‰Ì ÷ı ’˛◊‹ V‰ÿıÂÌ ‹˘Àfl Ë÷Ì. ±ıQ⁄ıÁıÕfl, Ï’˛Ï‹›fl, ‹ÎvÏ÷ ‰√ıflıfiÌ ‹Ò‚ ÏÕ{Î≥fi ωÿıÂÌ, F›Îflı ÏÁ›ıfl΋Î_ ÏÕ{Î≥fi◊Ì ‹Î_ÕÌfiı ±ı„L…fi ÷◊Î ’ˆÕÎ Á‘Ìfi˘ ÿflı¿ ’ÎÀÛ V‰ÿıÂÌ Ë÷˘. ÷Î÷Î ÏÁ›ıflÎfiÌ ±fi√Î‹Ì ÷Î÷Î ±ıVÀıÀ ’HÎ 100Ñ V‰ÿıÂÌ Ë÷Ì. 12 ≥·ı„@Àˇ¿ ’Ήfl ‰Î’fl÷Ì flı‰Î (fiÌ«ıfi˘ Œ˘À˘) ‹˘Àfl¿Îfl‹Î_ √̱fl ⁄Θ@Á fi◊Ì, ‹ÎÀı @·« ’HÎ fi◊Ì. {Õ’fiÌ ‰‘CÎÀ ‹ÎÀı ±ı@Áı·flıÀfl »ı, ’HÎ ÷ı ’fl⁄Îw_ ωz÷ ‹˘ÀflfiÎ RPM fi_ Ïfi›‹fi ¿flÌ flı‰ÎfiÌ V’ÌÕ‹Î_ …wflÌ ŒıflŒÎfl˘ ·Î‰ı »ı. µI’Îÿ¿˘fiÎ ÿΉΠ’˛‹ÎHÎı ¿ÎflfiÌ ⁄ıÀflÌfi_ d· «ÎÏ…*√ ◊‰Î‹Î_ ‰Ì…‚ÌfiÎ Œ@÷ 9 ›ÏfiÀ ‰’flΛ »ı ±fiı ÷ı ’fl‰Ã˘ 80 Ï¿·˘‹ÌÀflfi˘ Á‚_√ ’˛‰ÎÁ ¬ıՉΠ‹ÎÀı ’Òfl÷˘ ÁÎÏ⁄÷ ◊Λ »ı.á
ÁMÀıQ⁄fl 2006 á ÁŒÎflÌ á
79
VÀı‹ ÁıSÁ Â_ »ı ?±ÁÎK› fl˘√fiÎ ÿflÿÌfiı VÀı‹ Áı· ◊ıflÎ’Ì ¿ı‰Ì flÌ÷ı ±’Λ »ı ?
(±fiÁ_‘Îfi ±_¿fiÎ »ıS·Î ¿‰flfi_ «Î·)
’fl˘‰Î›, ±ıÀ·ı ‘Ì‹ı ‘Ì‹ı ¿flÌfiı 3 ¿fl˘Õ ‹ı≥·⁄Θ@Á Á‘Ì «Î·Ì fiˢ÷Ì Â¿÷Ì, ’HÎ …ıÀ·Î fi‰Î ¿˘Ê˘fiı ÷ı±˘ ZÎı’¿‹Î_ ÿά· ◊ıflÎ’Ì ’»Ì fl˘… ±Õ‘˘ Ï¿·˘‹ÌÀfl «Î·‰Î Ω› ¿flÌ ÿı »ı. ±Î flÌ÷ı xÿ›fiÎ fi‰Î ¿˘Ê˘ »ı. ÷⁄Ì⁄˘fiÌ ÀÌ‹ ’˘÷ı w◊ ’ΉıS¿˘fiÎ xÿ›fiÌ …ıfiÎ ÂflÌfl‹Î_ VÀı‹ Áı· ◊ıflÎ’ÌfiÎ fi΋ı „V◊Ï÷‹Î_ ◊˘Õ˘ CÎH΢ Á‘Îfl˘ ◊›Îfi˘ ÿΉ˘ ¿flı »ı. ÿά· ¿flΛΠˢ› ±ı‰Ì w◊ ’ΉıS¿˘ 16 ’ΉıS¿˘fiÌ ⁄ÿ·Î›ı·Ì ∞‰fiˆ·Ìfiı K›Îfi‹Î_ ‹Ì ±‹ı Ï fl¿fi ÿflÿÌ »ı . ±√εfiÎ ·ı÷Î_ ÷ıfi_ xÿ› ÿflV÷ ◊›ÎfiÎ ÿΉÎfiı T›Î’¿ ’˛›˘√ÎI‹¿ ¿ıÁ˘±ı {Î{Ì ±ÎÂÎ …L‹Î‰Ì Á‹◊˝fi ‹‚‰_ Ωı≥±ı, ’fl_÷ VÀı‹ Áı· ◊ıflÎ’Ì fi◊Ì, ’HÎ ‰‘ «˘¿ÁÎ≥¤flÌ Àı„@fi¿ ‰Õı ±ıÀ·Ì …ÏÀ· Ï«Ï¿IÁÎ’©Ï÷ »ı ¿ı ÷ı‹Î_ ±ÎÀ·Ì ’ΉıS¿˘fiı ±’Λı·Ì ÀˇÌÀ‹ıLÀ Ωı ÁŒ‚ ◊Λ L›Ò ›˘¿ÛfiÌ ‹ıÏÕ¿· ¿˘·ı… ¬Î÷ı VÀı‹ ÁËı·Î≥◊Ì ‘Λ* Ïfl{SÀ ·Î‰Ì ¿Λ ±ı ‰Î÷ Áı· ◊ıflÎ’Ì ·ıfiÎfl w◊ ’ΉıS¿˘ ÷˘ xÿ›fl˘√◊Ì ’ÌÕÎ÷Î ±_ ÿ Î…ı ‹Îfi‰Î CÎHÎÎ ÷⁄Ì⁄Ì Á_¢‘¿˘ ÷ˆ›Îfl fi◊Ì. ±Î 50,00,000 ±‹ıÏfl¿fi˘fiı VÀı‹ ÁıSÁfiÌ Œu«Ïfl„VÀ¿ ◊ıflÎ’Ì e·’˛ÒŒ flÌ÷ı ËV÷√÷ ◊Λ ±fiı fi‰Î ¿˘Ê˘fiÎ ÕΘ{fiÌ Ï«Ï¿IÁÎfi˘ ·Î¤ ‹‚Ì Â¿ı ÷ı‹ »ı. ‹ÎhÎ ÏÁÏflL… ¤˘Ó¿‰Î …ıÀ·Ì ÁË… ’HÎ ◊Λ ±ı ’Ëı·Î_ ⁄flÎ⁄fl » ‹ÏËfiÎ ’»Ìfi˘ w◊ ’ΉıS¿˘fi˘ Ïfl’˘ÀÛ — ±fiı¿ ’˛ffi˘ Ë· ¿fl‰ÎfiÎ flËı »ı, …ı‹Î_fiÎ ⁄‘Î ’˛ffi˘ VÀı‹ Áı· ◊ıflÎ’Ì ·ı÷Î ’Ëı·Î_ ÷ı ’˘÷ÎfiÎ CÎflfiÎ ÿÎÿflÎ ‹ıÏÕ¿· fi◊Ì. ¿ıÀ·Î¿ ethical ›Îfiı fiˆÏ÷¿ ’HÎ »ı. ±Î‹ »÷Î_ …√÷‹Î_ Ãıfl Ãıfl ±Î…ı VÀı‹ Áı· ◊ıflÎ’ÌfiÌ ««Î˝ »ı ⁄Ì∞ T›„@÷fiÌ ÁËΛ ·Ì‘ΠωfiÎ «ÕÌ fiˢ÷Ì Â¿÷Ì, ±fiı CÎHÎÎ ÿı¢±ı ÷ı‹fiÎ ‰ˆiÎÎÏfi¿ Á_¢‘fifi_ Œ˘¿Á VÀı‹ ’HÎ ◊ıflÎ’Ì ’»Ì ±ı ¿Î‹ ÷ıfiÎ ‹ÎÀı ÁË… ⁄L›_ »ı. Ïÿ‰Á‹Î_ ÁıSÁ ’fl ¿ı„Lƒ÷ ¿›* »ı. ±√ε ¬Ò⁄ «√ı·Ì Ï…fi ◊ıflÎ’Ì CÎHÎÌ ‰Îfl ÷ı «Õµ÷fl ¿flı »ı ±fiı µ’·Î ‹Î‚ı ¿·Î¿˘ ‰Ì÷Ήı ÷ıfiÌ Áfl¬Î‹HÎ̱ı …flÎ ⁄ı¿√˛ÎµLÕ‹Î_ ÁflÌ ’ÕÌ »ı. »ı. ◊ıflÎ’Ì ’Ëı·Î_ ÷ı CÎflfiÌ ⁄ËÎfl √ÎÕÛfifiÎ {Î_’ı ÀÎ_√ı·Î ±Î fi›Î ÿ˙flfi_ ¿ÎflHÎ Á‹…‰Î …ı‰_ »ı. ‹Îfi‰ÂflÌfl‹Î_ ÂflÌflfiÎ fi¿Î‹Î ⁄fiı·Î ±_√fiı ’˛I›Îfl˘’HÎfiÎ ±Î˜’flıÂfi ‰Õı flÌM·ıÁ ¿flÌ xÿ›, ·Ì‰fl, ŒıÓŒÁÎ_, ‹ÒhÎÏ’_Õ ‰√ıflı ±‰›‰˘ ∞‰fi À¿Î‰‰Î ¿Λ »ı, ’HÎ ÿflÿÌ ‹ÎÀı ±ı‰_ flÌM·ıÁ‹ıLÀ @›Îflı¿ Ωı¬‹Ì ⁄fiÌ flËı »ı ‹ÎÀı «Î‰Ìw’ »ı, ±ıÀ·ı ÷ı‹fi_ ⁄Λ˘·˘Ï…¿· ¿Î›˝ Ëo‹ıÂÎ_ T›‰„V◊÷ «Î·‰_ Ωı≥±ı. ’fl_÷ ⁄‘Î ¿ıÁ‹Î_ ±ı‹ ⁄fi÷_ fi◊Ì. ±Î ⁄‘Î ±‰›‰˘ …ı ¿˘Ê˘ ‰Õı fl«Î›Î ˢ› ÷ı‹fi_ ¿‹ÿ÷ı ωÁ…˝fi ◊÷Î_ ±‰›‰˘ ¿‹Ωıfl ’ÕÌ ÷ı‹fiÌ ¿Î›˝Z΋÷Î √‹Î‰Ì ÿı »ı ±fiı w◊ ’ΉıS¿˘fiÎ xÿ›fiÌ ⁄Î⁄÷ı ◊›_ ÷ı‹ ‹˘÷fiÌ Á_¤Î‰fiÎ ¬ÕÌ ◊Λ »ı. ±Î Á‹V›ÎfiÎ ‰LÁ Œ˘fl ±Î˜· ÏfiflοflHÎfiÌ ’Ëı·Ì ±ÎÂÎ «Î·ÌÁı¿ ‰Ê˝ ’Ëı·Î_ ±ı ‰¬÷ı Ω√Ì ¿ı F›Îflı 1967 ‹Î_ ÿÏZÎHÎ ±‹ıÏfl¿ÎfiÎ ÕΘ. ÏøÏç›fi ⁄fiνÕı˝ xÿ›fl˘’HÎfi_ ’Ëı·_ ÁŒ‚ ±Î˜’flıÂfi ¿flÌ ⁄÷ÎT›_. Q≤÷¿ T›„@÷fi_ xÿ› (÷ıfiÎ Q≤I› ’»Ì ÷fl÷) ¿ÎœÌ ÕΘ. ⁄fiνÕı˝ ‹ÎhÎ xÿ›fiÌ Ï⁄‹ÎflÌ ‘flΉ÷Ì ⁄Ì∞ T›„@÷fiÎ ÂflÌfl‹Î_ fl˘’Ì ÿÌ‘_. ±Î˜’flıÂfi ¿ÎÏ‹›Î⁄ flèÎ_, ±ıÀ·ı T›Î’¿ »Î’ ±ı ’ÕÌ ¿ı ±Î‰Ì flÌ÷ı ÂflÌflfiÎ_ ⁄‘Î_ fiÎÿflV÷ ±_√˘fiı ’˛I›Îfl˘’HÎ/transplant ¶ÎflÎ ⁄ÿ·Ì ¿Λ ÷˘ ∞‰Îÿ˘flÌ ·_⁄Ή‰Î ‹ÎÀı ⁄Ì…_ Â_ Ωı≥±ı ? ±Î…ı „V◊Ï÷ ⁄Ë …\ÿÌ »ı. ÕΘ. ⁄fiνÕÛfiÌ ÏÁÏ©±ı …√ÎÕı·˘ ±ÎÂΉÎÿ ‹Ëÿ˚ ±_Âı ¬˘À˘ Û˘˝ »ı. ’˛I›Îfl˘’HÎ ‹ÎÀı xÿ› …ı‰Î_ ±_√˘ Á·¤ fi◊Ì. ÏÕ‹ÎLÕ ±fiı ÁM·Î› ‰E«ı ·Î_⁄_ ±_÷fl »ı. ±‹ıÏfl¿ÎfiÌ ‰Î÷ ¿fl˘ ÷˘ I›Î_ xÿ›fl˘’HÎfiÎ_ ‰ÎÏÊ˝ ¿ Áflı fl Π2,300 ◊Ì 2,500 70 á ÁŒÎflÌ á ÁMÀıQ⁄fl 2006
±Î˜’flıÂfi˘ ◊Λ »ı, F›Îflı ⁄Ì∞ ÷flŒ 40,000 …HÎÎfiı fi‰Î xÿ›fiÌ …wfl ˢ› »ı. Q≤÷¿ T›„@÷fi_ ±_√ ¿ÎœÌ ·Ì‘Î ’»Ì ÷ıfiı ·Î_⁄˘ Á‹› ∞‰_÷ fi flÎ¬Ì Â¿Î› ±ı ⁄Ì∞ Á‹V›Î »ı. Á˙◊Ì À¿Îµ ±_√ ‹ÒhÎÏ’_Õ »ı, …ıfiÎ ¿˘Ê˘ ⁄Ë fiÌ«Î µWHÎ÷΋Îfi ‰E«ı 48 ¿·Î¿ ’»Ì ωÁ…˝fi ’΋‰Î ·Î√ı »ı. ’fl_÷ xÿ›fi_ ±fiı ŒıÓŒÁÎ_fi_ ’˛I›Îfl˘’HÎ ÷˘ «Îfl ¿·Î¿‹Î_ … ¿flÌ ÿı‰_ Ωı≥±ı. ±Î Á_Ωı√˘‹Î_ ÿÎ÷Î Ωı 300-400 Ï¿·˘‹ÌÀfl◊Ì ‰‘ »ıÀı ˢ› ÷˘ ÷ıfi_ fifl‰_ ±_√ ‰¬÷Áfl ÿflÿÌfiÌ Ë˘„V’À·fiı ’ˢӫÎÕÌ Â¿Î÷_ fi◊Ì. ¿˘≥ ‰Îfl ±ı‰_ ’HÎ ◊Λ ¿ı ÿflÿÌfiÎ ’˛ÎHÎÿÎ÷Î …ı‰˘ ÿÎ÷Î ‹flı ±ı ’Ëı·Î_ ÿflÿÌ ’˘÷ı ¿ÿΫ Q≤I› ’΋ı. ±Î‹ı› ÷ı ∞‰fi‹flHÎ ‰E«ı {˘·Î ¬Î÷˘ ˢ› »ı--±fiı ÷ıfiÌ ±ı ÿÂÎ fi ˢ› ÷˘ ÂflÌfl‹Î_ ’Îfl¿Ì T›„@÷fi_ ±_√ ⁄ıÁÎÕ‰Îfi˘ Á‰Î· ’HÎ Ω√ı fiÏË. ÷⁄Ì⁄˘fiÌ º„WÀ±ı ‰‘ ‹˘ÀÌ Á‹V›Î Ωı ¿ı “Ïfl…ı@Âfi”fiÌ flËÌ »ı. ÿflı¿ T›„@÷fi_ ÂflÌfl ’Îfl¿Ì T›„@÷fiÎ ±_√fiı fi¿ÎflÌ ¿Îœ‰Îfi˘ ÁCÎfi ’˛›ÎÁ ¿flı »ı. ±_√fiÎ ÿÎ÷Î ΩıÕı ÿflÿÌfiı ·˘ËÌfi˘ Á_⁄_‘ ˢ› ÷˘ ±ı‰Î ¿ıÁ˘‹Î_ ÁŒ‚÷ÎfiÌ Â@›÷Î ¬flÌ. ⁄Î¿Ì ÷˘ ÿflÿÌfi_ ÂflÌfl hÎÎÏË÷ ±_√ Á΋ı antibodies/’˛Ï÷ƒT›˘fiÌ Œ˘… fi ‹˘¿·ı ±ı ‹ÎÀı ÷ıfiÎ fl˘√’˛Ï÷¿Îfl¿ ÷_hÎfiı ÿ‰Î ‰Õı „V‰«-±Î˜Œ ¿flÌ ÿı‰_ ’Õı »ı. ÿflÿÌ I›Îfl ’»Ì Á΋ÎL› ⁄˜@ÀÌÏfl±Îfi˘ «ı’ ’HÎ ÁËÌ Â¿÷˘ fi◊Ì--±fiı @›Îflı¿ »ÎHÎfi˘ ¿ÌÕ˘ CÎÌ‹Î_ ‹›Î˝ …ı‰˘ CÎÎÀ ÁΩ˝› »ı. ’˛I›Îfl˘’HÎfiÎ ‹ı…fl ±Î˜’flıÂfifiı ¬‹Ì √›ı·˘ ÿflÿÌ ÁΉ ‘Ò‚ …ı‰Î «ı’fi˘ Ï¿Îfl ⁄fiÌ Q≤I› ’΋ı »ı. ±Î ⁄‘Î_ ¿ÎflH΢Áfl ÕΘ. ÏøÏç›fi ⁄fiνÕÛfiÌ Ëıfl÷…fi¿ ÏÁÏ© ’»Ì ±Î…ı «Î·ÌÁ ‰Êı˝› ’˛I›Îfl˘’HÎfiÎ_ ±Î˜’flıÂfi˘
ÁË… ±fiı Ωı≥±ı ÷ıÀ·Î_ ’˛«Ï·÷ ⁄L›Î_ fi◊Ì. Á‰Î· ±ı »ı ¿ı fiÎÿflV÷ ±_√fiı Á‹Ò‚√_ ⁄ÿ·Ì fiά‰ÎfiÌ …wfl ¬flÌ ? ±√ε ÀÎ_¿ı·Î w◊ ’ΉıS¿ÎıfiÎ ÷⁄Ì⁄Ì ¿ıÁ‹Î_ Ωı›_ ÷ı‹ …ı ÷ı ±_√fiÎ ¿Î›˝fiı ¬˘fl‰Ì fiάfiÎfl ÷˘ ÷ıfiÎ_ ‹Ò‚ CÎÀ¿ …ı‰Î ¿˘Ê˘/cells »ı, …ı‹fi_ ±¿Î‚ı ◊÷_ ωÁ…˝fi ÷ı ±_√fiı ’˘÷Îfi_ ¿Î›˝ ⁄Ω‰‰Î ‹ÎÀı ·Î›¿ flËı‰Î ÿı÷_ fi◊Ì. (’ΉıS¿˘fiÎ ÂflÌfl‹Î_ ÕÎ⁄Î ZÎı’¿fiÎ ¿˘Ê˘ fiΠ’ÎQ›Î, ±ıÀ·ı xÿ› ¿‹Ωıfl ⁄L›_.) ±_√fiı ¤Ò·Ì ÷ıfiÎ ¿˘Ê˘fi_ … fi‰Á…˝fi ¿flΛ ÷˘ ¿ı‹ ? ÁÎÿÌ ‰Î÷ »ı ¿ı ∫À ‹…⁄Ò÷ ˢ› ÷˘ ≥‹Îfl÷ ±Î’˘±Î’ ‹…⁄Ò÷ ⁄fiı. ±ËŸ VÀı‹ Áı· Àı@fi˘·˘Ï… Ï«Ï¿IÁÎfiÎ ÷⁄Ì⁄Ì Ï«h΋Î_ ’˛‰ıÂı »ı. ≥. Á. 1665 ’Ëı·Î_ ±_√˛ı∞ ¤ÎÊÎfi˘ cell ÂOÿ ‹ÎhÎ fiÎfiÌ ±˘flÕÌ ‹ÎÀı ‰’flÎ÷˘, ’HÎ ±ı ‰Êı˝ ±_√˛ı… ωiÎÎfiÌ fl˘⁄ÀÛ ËÒ¿ı ÷ıfiı ’Ëı·Ì ‰¬÷ Áı„Lƒ› ’ÿÎ◊˝fiÎ Á_ÿ¤˝‹Î_ ‰Î’›˘˝. Ω÷ı ⁄fiΉı·Î ‹Î≥ø˘V¿˘’ ‰Õı ÷ıHÎı ⁄Ò«fiÎ T≤ZÎfiÌ »Î·fi_ @·Î˜{-±’ ÏfiflÌZÎHÎ ¿›* I›Îflı ¬⁄fl ’ÕÌ ¿ı ÿÏfl›Î≥ ‰Îÿ‚ÌfiÌ …ı‹ ⁄Ò«fi_ ·Î¿Õ<_ ±fiı¿ ÁÒZ‹ ¬ÎfiÎ_‹Î_ ‰ËıӫΛ_ »ı. ±Î ¬ÎfiÎ_fiı ÷ıHÎı cell ÷flÌ¿ı ±˘‚¬ÎT›Î ’»Ì ‹Î≥ø˘V¿˘’ ‰Õı ±P›ÎÁ ¿flfiÎfl ⁄ÌΩ Á_¢‘¿˘fiı Á∞‰˘fiÎ ∞‰_÷ ÀÌU›‹Î_ ’HÎ ±ı‰Î_ ¬ÎfiÎ_ Ωı‰Î ‹Y›Î_, …ı‹fiÎ ‹ÎÀı ’HÎ ÷ı‹HÎı cell ÂOÿ ±’fiÎ‰Ì ·Ì‘˘. ±_÷ı ’fl‰Îfl ◊›_ ¿ı ‹fiW› ÁÏË÷ ⁄‘Î Á∞‰˘ ±Á_A› cells fiÎ ±ıÀ·ı ¿ı ¿˘Ê˘fiÎ ⁄fiı·Î »ı. ⁄‘Îfi˘ ±Î¿Îfl …\ÿ˘ »ı ÷ı‹ ¿ÿ ’HÎ fiÎfi_-‹˘À<_ »ı, ’HÎ CÎHÎÎ ¬flÎfi˘ T›ÎÁ 0.0025 Áı„LÀ‹ÌÀfl ¿fl÷Î_ ‰‘ fi◊Ì. ÁflıflΠ500 ¿˘Ê˘fiı ¤ı√Î ¿fl˘ I›Îflı ±ËŸ ‰Î@›fiÎ »ıÕı ·¬ı·_ ’ÒHÎ˝Ï‰fl΋ ⁄fiı. ¿˘Ê˘fiÎ ±Î¿Îfl ÷◊Î ¿ÿ µ’flÎ_÷ ¿Î›˝ ’HÎ …\ÿ_ »ı. ‹Îfi‰ÂflÌflfiÌ ‰Î÷ ¿fl˘
ÁMÀıQ⁄fl 2006 á ÁŒÎflÌ á
71
÷˘ ‹√…fiÎ ¿˘Ê˘fi _ ‹Ò ‚ ¤Ò ÷ ¿Î‹ ωz ÷ ÏÁBfi·˘fi_ ‰Ëfi ¿fl‰Îfi_ »ı, ËÎÕ¿Î_fiÎ ¿˘Ê˘ ÂflÌflfi_ ‰…fi {Ì·ı »ı, xÿ›fiÎ „V◊Ï÷V◊Î’¿ ¿˘Ê˘ Á_¿˘«fi ±fiı ωV÷flHÎ ‹ÎÀı ⁄L›Î »ı , Œı Ó Œ ÁÎ_ fi Î ¿˘Ê˘ ’˛ÎHΉΛfiı √˛ËHÎ ¿flı »ı, F›Îflı ±Î_÷flÕÎfiÎ ¿˘Ê˘ ¬˘flοfiÎ ’˙„WÀ¿ ƒT›˘fiı µ’fl — O·ÎVÀ˘ÏÁVÀ ¿Ëı‰Î÷Î ’˘·Î ¿˘WÎfiÌ ‹Î≥ø˘V¿˘Ï’¿ ÷Á‰Ìfl Â˘Ê‰Îfi_ ¿Î›˝ ⁄Ω‰ı »ı. …‹HÎı — O·ÎVÀ˘ÏÁVÀ‹Î_ flËı·˘ VÀı‹ Áı· ⁄‘Îfi˘ ¿Î›˝’˛¿Îfl …\ÿ˘ »ı. Ë¿Ì¿÷ı ÂflÌfl‹Î_ ⁄‘_ ‹‚Ìfiı ·√¤√ 220 ’˛¿ÎflfiÎ ¿˘Ê˘ »ı, …ı‹fiÎ ¿Î›˝’˛¿Îfl ‰E«ı ±ı¿oÿflı ¿Â_ ÁÎQ› fi◊Ì. ⁄΂¿fiÎ ∞‰fifiÌ ’˛◊‹ «ı÷fiÎ ’˛√Àı ±ı ‰¬÷ı ÷˘ ±ÎÀ±ÎÀ·Ì ‰ıflΛÀÌfiÎ ¿˘Ê˘fi_ ±„V÷I‰ ˢ› fiÏË, ÷˘ fi‰Ω÷ ⁄΂¿fiÎ ÂflÌfl‹Î_ ±ı ⁄‘Î ¿˘Ê˘ ±Î‰ı »ı @›Î_◊Ì? VÀı‹ ÁıSÁ ÷ı‹fiı ’ıÿÎ ¿flı »ı. ±_√˛ı∞‹Î_ stem fi˘ ‹÷·⁄ »ı ◊Õ, …ıfiı ‰¬÷ …÷Î_ fiÎfiÌ-‹˘ÀÌ Ï‰Ï‰‘ Õ΂̱˘ eÀ÷Ì Ë˘› »ı. VÀı‹ ÁıSÁ ‹ÎÀı ◊ÕfiÌ µ’‹Î ¬˘ÀÌ fi◊Ì, ¿ı‹ ¿ı ±_÷√˝÷ flÌ÷ı ¿ÂÌ «˘yÁ ¿ıÀı√flÌfiÎ fi √HÎÎ÷Î ±Î‰Î ’ΛÎw’ ¿˘Ê˘‹Î_◊Ì … Áfl‰Î‚ı ωω‘ V’ıU›ÎÏ·ÀÌfiÎ 220 Ω÷fiÎ ¿˘Ê˘ eÀÌ fiÌ¿‚ı »ı. ±Î Ïø›Î O·ÎVÀ˘ÏÁVÀ ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î÷Î ’˛Î◊Ï‹¿ √¤˝‹Î_ ◊Λ »ı. (µ’fl fl…^ ¿flı·Ì ÷Á‰Ìfl …\±˘.) Áı„Lƒ› ’ÿÎ◊˝fiÎ «˘÷flŒÌ ¿‰«‰Î‚Î O·ÎVÀ˘ÏÁVÀ ±ı¿oÿflı ’˘·Î ˢ‰Î »÷Î_ ÷ı‹fiÌ ±_ÿflfiÎ ¤Î√ı Á˘-ÿ˘œÁ˘ VÀı‹ ÁıSÁ ˢ› »ı. Ïÿ‰Á˘ ’»Ì ¿‰«ÿÎfl ⁄ÎèÎΉflHÎ fiÌ¿‚Ì Ω› ±fiı ¿ÂÌ V’ıU›ÎÏ·ÀÌ fi ‘flΉ÷Î VÀı‹ ÁıSÁ ωω‘ Ω÷fiÎ specialized ¿˘Ê˘‹Î_ w’Î_÷fl ’΋ı ±ıÀ·ı xÿ›, ŒıÓŒÁÎ_, ±Î_÷flÕÎ_, ËÎÕ¿Î_, ±Î_¬˘ ‰√ıflı ±_√˘ fl«Î› »ı. ⁄‘Î_ ±_√˘fiÎ ¿˘Ê˘ ±ıÀ·Ì Ëÿı …\ÿÎ ¿ı ÷ı‹fiÌ ‰E«ı ÿı¬Î‰fi_ ¿ı ¿Î›˝fi_ Ï⁄·¿<· ÁÎQ› ˢ÷_ fi◊Ì. (…\±˘, hÎÌΩ fl_√Ìfi ’Îfiı ÕΛÎ√˛Î‹ fi_. 1.) VÀı‹ ÁıSÁ ±Î‰Ì flÌ÷ı ±fiı¿ ’˛¿ÎflfiÎ ¿˘Ê˘‹Î_ œ‚Ì Â¿ı »ı, ‹ÎÀı ωiÎÎfi̱˘ ÷ı‹fiı ·ıÏÀfi ¤ÎÊÎ ‹…⁄ pluripotent ±ıÀ·ı ¿ı CÎHÎÌ Ω÷fiÌ Z΋÷Ή΂Π¿Ëı »ı. VÀı‹ ÁıSÁ Œ@÷ √¤˝‹Î_ ˢ› ±ı‰_ fi◊Ì. xÿ›, ‹√…, ËÎÕ¿Î_fiÌ ‹FΩ, ŒıÓŒÁÎ_ ‰√ıflı ⁄ÌΩ ±‰›‰˘‹Î_ ’HÎ ÷ı‹fi_ ±„V÷I‰ »ı, F›Î_ ÷ı±˘ ÿfl ◊˘ÕÎ ‰¬÷ı ‹flÌ ’fl‰Îfl÷Î …^fiÎ ¿˘Ê˘fiÌ …B›Î±ı fi‰Î ¿˘Ê˘ fl«ı »ı. ÿÎ. ÷. ‹ÎHÎÁfiÌ I‰«Î ÿfl ⁄ı ±Ã‰ÎÏÕ›ı fi‰Î ¿˘Ê˘ ‰Õı ⁄˛ÎLÕ L›Ò ⁄fiı »ı. 72 á ÁŒÎflÌ á ÁMÀıQ⁄fl 2006
ËÎÕ¿Î_fiÌ ‹FΩfiÎ VÀı‹ ÁıSÁ ÿfl 120 Ïÿ‰Áı ⁄‘Î fl@÷¿H΢fi_ Àfi˝±˘‰fl Œıfl‰Ì fiάı »ı, ·Ì‰flfiÎ ¿˘Ê˘ ÁflıflΠ300 Ïÿ‰Áı ’Ò fl ı ’ Ò fl Î ⁄ÿ·Î› »ı , F›Îflı ËÎÕ¿Î_fiı 10 ‰Êı˝ ±fiı VfiΛ±˘fiı 15 ‰Êı˝ VÀı‹ ÁıSÁ ¶ÎflÎ fi‰˘ ±‰÷Îfl ‹‚ı »ı. ⁄‘Î ÂÎflÌÏfl¿ ±‰›‰˘fiÎ ¿˘Ê˘fi_ ±ı flÌ÷ı ±‹¿ Á‹›ÎL÷flı ÏflÁÎ≥¿Ï·_√ ◊÷_ flËı »ı. ±Î ¿Î›˝ «Î· flά‰Î ‹ÎÀı ’A÷ ‰›fiÌ T›„@÷fiÎ ÂflÌfl‹Î_ ’HÎ VÀı‹ Áı S Á ˢ›, ‹ÎÀı ÷ı±˘ adult VÀı‹ Áı S Á ÷flÌ¿ı ±˘‚¬Î› »ı. ±√εfiÎ ⁄ı Œ¿flÎfi˘ À>_¿ ÁÎfl ±ı ◊›˘ ¿ı VÀı ‹ ÁıSÁfiÎ ⁄ı ’˛¿Îfl »ı — (1) √¤˝ fi Î ±ıÀ·ı ¿ı embryonic VÀı‹ ÁıSÁ ±fiı ⁄ÌΩ (2) adult VÀı‹ ÁıSÁ, …ı±˘ √¤˝fiÎ VÀı‹ ÁıSÁ …ıÀ·Ì ⁄Ë‹¬Ì Z΋÷Î fi ‘flΉ÷Πˢ‰Î »÷Î_ ◊ıflÎ’Ìfiı ·Î√ı‰‚√ı »ı I›Î_ ·√Ì ÁΉ fiÎ¬Ì ÿÌ‘Î …ı‰Î ’HÎ fi◊Ì. ±ıÕSÀ VÀı‹ ÁıSÁfiÌ ±ı¿‹ÎhÎ ‹›Î˝ÿΠˢ› ÷˘ ±ı ¿ı ÂflÌfl‹Î_ …ı ±‰›‰ ¬Î÷ı ÷ı‹fi_ ±„V÷I‰ ‹_ÕΛ_ ˢ› ÷ıfiÎ … ¿˘Ê˘ ÷ı±˘ ⁄fiÎ‰Ì Â¿ı »ı. ±Î ‹›Î˝ÿÎ ’HÎ ÷tfi “ËÎÕÛ ±ıLÕ ŒÎVÀ” fi◊Ì. ÿά·Î ÷flÌ¿ı ±ıÕSÀ VÀı‹ ÁıSÁ ‰Õı ·Ì‰flfiÎ ±ı‰Î ¿˘Ê˘ fl«Ì ¿Λ ¿ı …ı±˘ ≥LV›Ï·fi ’ıÿÎ ¿flÌ ±Î’ı--…ı ¿Î›˝ ±Á·‹Î_ ’ı„Lø±ÎÁfi_ »ı. ˉı VÀı‹ Áı· ◊ıflÎ’ÌfiÌ ’˛˘ÁıÁ Ωı≥±ı. √¤˝fiÎ/embryonic VÀı‹ ÁıSÁ ‰Î’flÌfiı Ï«Ï¿IÁÎ ¿fl‰ÎfiÌ Ë˘› I›Î_ ÷⁄Ì⁄˘ √¤˝w’Ì O·ÎVÀ˘ÏÁVÀ ‹ı‚‰ı »ı ±fiı I›Îfl ⁄Îÿ ’˛‰ÎËÌ Á˘S›ÒÂfi ‰Õı ÷ıfi_ ⁄ÎèÎΉflHÎ ÿÒfl ¿flÌ ¤Ì÷flfiÎ VÀı‹ ÁıSÁfiı …\ÿÎ ÷Îfl‰ı »ı. (…\±˘, fl_√Ìfi ’Îfiı ÕΛÎ√˛Î‹ fi_. 2.) ’˛›˘√Â΂ÎfiÌ ÏÕ‹Î_ ÿflÿÌfiÎ ¿ıÀ·Î¿ ∞‰_÷ ¿˘Ê˘fi_ ’Õ Ï⁄»Î‰Ì ÷ıfiÎ ’fl ÷ı±˘ VÀı‹ ÁıSÁfi˘ ‹Î≥ø˘V¿˘Ï’¿ œ√ ¬Õ¿ı »ı. ÷⁄Ì⁄Ì º„WÀ±ı feeder cells ¿Ëı‰Î÷Î ∞‰_÷ ¿˘Ê˘fi_ ±ı¿‹ÎhÎ ¿Î›˝ VÀı‹ ÁıSÁfiÎ Á_’¿Û‹Î_ flËÌ ÷ı‹fiı ∞‰÷Î flά‰Îfi_ »ı, …ı◊Ì Ï‰¤Î…fi ¶ÎflÎ ÷ı‹fiÌ T≤Ï© Â@› ⁄fiı. œ√ ÷flÌ¿ı ’Õı·Î VÀı‹ ÁıSÁ ±ı¿ÏhÎ÷ √ßÎfiÎ V‰w’ı ˢ› »ı, ±ıÀ·ı ÷⁄Ì⁄˘ ±‹¿ flÁΛHÎ ‰Î’flÌ ÷ı‹fiı hÎHÎ œ√·Ì‹Î_ ‰ËıÓ«ı »ı.
hÎHÎ œ√·Ì±˘ ÂÎ ‹ÎÀı ? ±Î ¿ıÁ‹Î_ ±ı‰_ ‘ÎflÌ ·˘ ¿ı »ı. (…\±˘, ÕΛÎ√˛Î‹ fi_. 3.) ω¤Î…fi ¶ÎflÎ T≤Ï© ’΋÷Î ÿflÿÌfiı xÿ›, ·Ì‰fl ±fiı ’ı„Lø±ÎÁ ±ı‹ hÎHÎ ±_√˘fiÌ ¿˘Êfiı ’Î_« ¿ı » Ïÿ‰Á ’»Ì O·ÎVÀ˘ÏÁVÀ fi΋fiÎ ’ı·Î Ï⁄‹ÎflÌ »ı, ‹ÎÀı ÷ı‹fiı hÎHÎ …\ÿÌ ‰ıflΛÀÌfiÎ VÀı‹ ÁıSÁ ‰Õı ±Ï÷ ÁÒZ‹ ÿÕÎfi_ V‰w’ ‹‚ı »ı, …ıfiÌ ±_ÿfl 100-150 ◊ıflÎ’Ì ±Î’‰Ì …wflÌ »ı. ±Ã‰ÎÏ՛Π’»Ì ±ı ¿˘Ê˘fiÌ VÀı‹ ÁıSÁ ’HΠˢ› »ı. ±Î ÷⁄y˘ ±ÎT›Î ’»ÌfiÌ Ï‰Ï‘ ’Òfl÷Ì T≤Ï© ◊Λ I›Îflı ÷⁄Ì⁄˘ ±ı hÎHÎı›fiı ¿Î«fiÌ hÎHÎ ±√ε ‰Hν‰ı·Ì embryonic VÀı‹ Áı· ◊ıflÎ’Ì ¿fl÷Î_ ÁËı… ’HÎ …\ÿÌ fi◊Ì. ÕΛÎ√˛Î‹‹Î_ ⁄÷ÎT›Î ‹…⁄ ÷⁄Ì⁄˘ …\ ÿ Ì ÏÕ¢‹Î_ Àˇ Î LÁŒfl ¿flı »ı . ˉı ±_ √ ‰Îfl ÷ı ‹ fi _ O·ÎVÀ˘ÏÁVÀfi_ ¿˘ÂıÀλΒ ⁄ÎèÎΉflHÎ ¿ÎœÌ fiÎ¬Ì ±_ÿflfiΠω¤ıÿÌ¿flHÎ ◊‰_ Ωı≥±ı; ±ıÀ·ı ¿ı …ı ÷ı ±_√fiÎ ¿˘Ê˘fi_ VÀı‹ ÁıSÁfiı ’˛›˘√Â΂ÎfiÌ ÏÕ‹Î_ ¿S«fl ¿flı »ı ±fiı ÷ı‹fi˘ ‹Î‚¬Î¿Ì› V‰w’ ÷ı‹HÎı ‘ÎflHÎ ¿fl‰_ Ωı≥±ı. hÎHÎı› ‰E«ı √HÎοÎfl ◊‰Î ÿı »ı. ‹Îfi˘ ¿ı VÀı‹ ÁıSÁ ÕΛÎÏ⁄ÏÀ¿ fl˘√ÌfiÎ ±ı ¤ıÿ ’ÎՉΠ‹ÎÀı ÷⁄Ì⁄Ì ÏfiWHÎÎ÷˘ ÷ı‹fiÎ ’fl ¬ÎÁ ’ı„Lø±ÎÁfiÌ ÿflV÷Ì ‹ÎÀıfiÎ »ı, ÷˘ ÏÁÏflL… ‰Õı ÷ı‹fiı Ω÷fiÎ flÁΛH΢fi˘ “‰CÎÎfl” ¿flı »ı. Ï⁄·¿<· ±ı … flÁΛH΢ ’ı„Lø±ÎÁ‹Î_ ÿά· ¿flÌ ÿı‰Î› »ı. ≥·Î… T›‰„V◊÷ ¿flΛ˘ ¿ı …ı‹fiÎ ◊¿Ì ‹Îfi‰ÂflÌfl‹Î_ ’HÎ VÀı‹ ÁıSÁ ωω‘ ˢ› ÷˘ À>_¿ Á‹›‹Î_ ±ı fi‰Î ¿˘Ê˘ ≥LV›Ï·fi ⁄fiΉ‰Î ±‰›‰˘fiÎ ¿˘Ê˘‹Î_ Œıfl‰Î÷Πˢ› »ı. ±Î ‰CÎÎfl ◊›Î ’»Ì ‹Î_Õı »ı. ÕΛÎÏ⁄ÏÀÁ‹Î_◊Ì ÿflÿÌfiı »^À¿Îfl˘ ‹‚ı »ı, …ı VÀı‹ ±‹¿ VÀı‹ ÁıSÁ xÿ›fiÎ ¿˘Ê˘‹Î_, ±‹¿ ·Ì‰flfiÎ ¿˘Ê˘‹Î_ Áı· ◊ıflÎ’Ì ÏÁ‰Î› ⁄Ì∞ ±ı¿ı› flÌ÷ı Â@› fi◊Ì. ÷˘ ±‹¿ ’ı„Lø±ÎÁfiÎ ¿˘Ê˘‹Î_ Œıfl‰Î› »ı. ‰ÎflÎŒfl÷Ì ÿflı¿ ±Î ⁄‘_ ¬ÿ VÀı‹ Áı· ◊ıflÎ’Ì ‹ÎÀı ±Î…fiÌ ÷Îfl̬ı Ω÷fiÎ ¿˘Ê˘fiı ÿflÿÌfiÎ …ı ÷ı fiÎÿflV÷ ±_√‹Î_ ÿά· ¿flÌ Â@› »ı ±ı‹ ‘ÎflÌ ·ı‰ÎfiÌ ’HÎ …wfl fi◊Ì. VÀı‹ ÁıSÁ ÿı‰Î› »ı, F›Î_ ÷ı±˘ ¬˘fl_¤ı ’Õı·Î ⁄Λ˘·˘Ï…¿· ¿Î›˝fiı ±_√ı ¿flΛı·Î CÎHÎÎ ÿΉΠ’λ\_ ÀΘ’ √̱fl‹Î_ ·Î‰Ì ÿı »ı. ±ÁÎK› fl˘√˘fiÎı ±Î‰÷Ì ¿Î·fiÎı µ’«Îfl — ¤Ï‰W›‹Î_ VÀı‹ Áı· ◊ıflÎ’Ì ËÎ◊ ±Î ÿά·˘ ±ı‰Ì Ï«Ï¿IÁÎfi˘ ‘flÌ Â¿Î› ±ı ¬Î÷fl ¿ıÀ·Î¿ ÿı¢ ±Î…ı ’˘÷Îfiı I›Î_ VÀı‹ Áı· ⁄ıL¿ V◊Î’Ì ÷·V’Âa «¿ÎÁHÎÌ ’»Ì ◊›˘ ¿ı …ı‹Î_ √¤˝fiÎ VÀı‹ ÁıSÁ flèÎÎ »ı, F›Î_ Embryonic VÀı‹ ÁıSÁfiı ’˛‰ÎËÌ fiÎ≥Àˇ˘…fi‹Î_ ±I›_÷ fiÌ«Î ⁄˘√Á ’ fl ‰Îfl ◊Λ »ı . ÷Î’‹Îfiı ÁΫ‰Ì flά‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı ⁄Ì∞ ÷flŒ ◊˘ÕÎ CÎHÎÎ ÁŒ‚ ‰’flΉÎfiı ¿ÎflHÎı √¤˝fi˘ ÿ—¬ÿ ¿ı Á ˘fiı ±’‰Îÿ √HΉΠŒıÓÁ·˘ ±Î‰Ì √›˘. ±ı¿ fi‰_ Ωı≥±ı, ¿ı‹ ¿ı VÀı‹ Áı· ∞‰fi ¬Ì·Ì Â@›_ fi◊Ì. ÿflÿÌfiÌ ◊ıflÎ’Ì‹Î_ ±_÷flΛ fiÎ¬Ì ±Î› ‹ ›Î˝ ÿ Î ·_ ⁄ Ή‰Î ¬Î÷fl ¿÷Ì Õ{fiı¿ ’ˆ¿Ì ±ı¿ı› ’Îfl¿Ì Ï…_ÿ√Ìfi˘ ¤˘√ ·ı‰˘ ’Õı ⁄ΑΠ±ı‰Î ¿ıÁ˘‹Î_ fi fiÕÌ ÷ı ±Î‰Ì VÀı‹ Áı· ◊ıflÎ’Ìfi_ Á˙◊Ì ÷ı ‹ÎhÎ Á¬ÿ ±¿V‹Î÷ »ı. ‹˘À<_ fi¿ÎflÎI‹¿ ’ÎÁ_ »ı ±fiı CÎHÎÎ ⁄Î¿Ì ÷˘ ◊ıflÎ’ÌfiÎ “Ωı” ±fiı ÿı¢‹Î_ ÷ıfiÎ ¿ÎflHÎı ±ı ◊ıflÎ’Ìfi˘ “÷˘” CÎHÎÎ »ı--±fiı ¿ıÀ·Î¿ …·ÿ ωfl˘‘ ’HÎ ◊Λ »ı. ±I›_÷ √_¤Ìfl »ı. ’Ëı·Ì Ï«Ï¿IÁÎ ‹ÎÀı VÀı‹ ÁıSÁ ‰Î÷ ±ı ¿ı ±‹¿ ›Î ÷‹¿ ‹ı‚‰‰ÎfiÌ ⁄Ì∞ ’HÎ flÌ÷ »ı, fiÎÿ fl V÷ ±‰›‰ ‹ÎÀı fi Î …ıfiı ◊ıflÎM›ÏÀ¿ @·˘Ïfi_√ ±ı‰_ fi‰Î ¿˘Ê˘ ÷ı‹Î_ ÏÁÏflL… ‰Õı fi΋ ±’Λ_ »ı--±ıÀ·Î ‹ÎÀı ¿ı ÿά· ¿flÌ ÿı‰Î› ±ı ’Òfl÷_ ’©Ï÷ @·˘Ïfi_√fiı ‹‚÷Ì ±Î‰ı fi◊Ì. ±ÎÕı‘Õ CÎÒÁı·Î ¿˘Ê˘ »ı. ±ËŸ ÷⁄Ì⁄˘ ÿÎ÷Î jÎÌfiÎ ±‰›‰‹Î_ ¿ÂÌ ±◊˝ ’ Ò H ν ±_Õ¿˘ÊfiÌ fiÎϤfiı ÁΘ› ‰Õı ÿÒfl ¿Î‹√ÌflÌ ¤…‰Ì ¿ı fiÏË. ¿flÌ ÷ı fi Ì …B›Î±ı ÿflÿÌfiÌ ‹√…fi _ µÿÎËflHÎ ·˘. I‰«Î‹Î_ ◊ Ì ‹ı ‚ ‰ı · Î ¿˘ÊfiÌ ‹√…fiÎ L›Òfl˘LÁ ±ı‰Î ¿˘Ê˘ fiÎϤfiı ±ı À ·ı ¿ı …ı fi ı Ï À¿ »ı ¿ı …ı‹fi_ ±¿Î‚ı @›Îflı¿ O·ÒÏ’˛LÀfiı √˘Ã‰Ì ÿı »ı. ÷⁄Ì⁄Ì Ï‰Á…˝fi ◊Λ, ’HÎ ±ıÀ·Î ÏfiWHÎÎ÷˘ I›Îfl ’»Ì ±_Õ¿˘Êfiı … ¿˘W΢fi_ fi‰Á…˝fi ◊÷_ flÎÁΛÏHο ¿ı ωz÷ ÏÁBfi·˘ fi◊Ì. ’ÏflHÎ΋ı ±S{Î≥‹Á˝ ±Î’Ì ÷ıfiı ω¤ÎÏ…÷ ◊‰Î ’˛ıflı ÁMÀıQ⁄fl 2006 á ÁŒÎflÌ á
73
ÏÕÏÁ{ ±fiı ’ıflıÏ·ÏÁÁ …ı‰Î fl˘√˘ ±ÁÎK› »ı. ‘Îfl˘ ¿ı ÷⁄Ì⁄˘±ı √¤˝fiÎ VÀı‹ ÁıSÁ ‰Õı ’˛›˘√Â΂ÎfiÌ ÏÕ‹Î_ …J◊Î⁄_‘ L›Òfl˘LÁ ÷ˆ›Îfl ¿flÌ ÷ı‹fiı ÿflÿÌfiÎ ‹√…‹Î_ ÿά· ¿flÌ ÿÌ‘Î--÷˘ ’HÎ Â_ ? ‹√… ÷˘ ÀıÏ·Œ˘fi fiıÀ‰¿Û …ı‰_ Á_¿ÌHν »ı, …ıfiÌ ⁄ÎflÌ¿ √Ò_◊Λı·Ì Ω‚‹Î_ ÿflı¿ L›Òfl˘fi ÷ıfiÎ ›◊ÎV◊Îfiı √˘Ã‰Î›˘ »ı ±fiı ’˘÷ÎfiÌ ±ÎÁ’ÎÁfiÎ ⁄ÌΩ ±ÎÂflı 1,000 L›Òfl˘LÁ ÁÎ◊ı ΩıÕÎHÎ ‘flΉı »ı. (µ’flfi_ Ï«hÎ.) VÀı‹ ÁıSÁfiÎ L›Òfl˘fi ¿˘Ê˘ ±Î‰_ fiıÀ‰¿Û fl«Ì fi ¿ı ÷˘ ‹√…‹Î_ ÷ı‹fiı ÿά· ¿›Î˝fi˘ ¢ ŒÎ›ÿ˘ ? ±S{Î≥‹Á˝ ÏÕÏÁ{ ¿ı ’ıflıÏ·ÏÁÁ ‹ÀÌ Ω› ±ı ÁËı… ’HÎ Á_¤Ï‰÷ fi◊Ì. Ï⁄·¿<· ±ı … ‰Î÷ xÿ›fiÎ VÀı‹ ÁıSÁfiı ·Î√ ’Õı »ı. ±Î Ω÷fiÎ „V◊Ï÷V◊Î’¿ ¿˘Ê˘fiı ÿflÿÌfiÎ xÿ›‹Î_ ÿά· ÷˘ ¿flÌ ÿı‰Î› ±fiı Á_¢‘¿˘±ı ’˛›˘√Â΂ÎfiÌ ÏÕ‹Î_ ±Î‰Î ¿˘Ê˘fiÎ ±‰·˘¿fi ‰¬÷ı CÎHÎÌ ‰Îfl Ωı›_ ±ı‹ ÷ı±˘ ‘⁄¿ı ’HÎ ¬flÎ, ’fl_÷ ÿflÿÌfiÎ ÂflÌfl‹Î_ ±Î‰ı·Î ⁄οÌfiÎ ¿˘Ê˘ ÁÎ◊ı ‘⁄¿Îflfi˘ ÷η Ï‹·Î‰‰ÎfiÎ ’˛ffifi_ Â_ ? ±ı¿ …\ÿÌ Á‹V›Î …\±˘ — 2001 ‹Î_ ±‹ıÏfl¿ÎfiÌ fiıÂfi· ≥„LVÀÀuÒÀ ±Î˜Œ ËıS◊fiÎ ÷⁄Ì⁄Ì Á_¢‘¿˘fiı ÷ı‹fiÎ ÁŒ‚ ’˛›˘√ ⁄Îÿ ·ÎB›_ ¿ı ÷ı‹HÎı ≥LV›Ï·fi ’ıÿÎ ¿fl÷Î ’ı„Lø±ÎÁfiÎ ¿˘Ê˘ ⁄fiÎ‰Ì fiÎA›Î »ı. ±Î ¿Î›˝‹Î_ ÷ı±˘ ÁΫı … ¿ÎÏ‹›Î⁄ flèÎÎ. ’fl_÷ ⁄ı ‰Ê˝ ’»Ì Ï⁄·¿<· ÷ı‹fiÎ … fi¿Âı¿ÿ‹ ’fl F›Îflı ËΉÕÛ › Ï fi‰ÏÁ˝ À ÌfiÎ Á_  ˘‘¿˘±ı ’˛ › ˘√fiı 74 á ÁŒÎflÌ á ÁMÀıQ⁄fl 2006
ÿ˘ËflÎT›˘ I›Îflı ÁΉ ω’Ïfl÷ ’ÏflHÎ΋ Ωı‰Î ‹Y›_. ’ı„Lø±ÎÁ ‹ÎÀıfiÎ VÀı‹ ÁıSÁ ≥LV›Ï·fi ÷ˆ›Îfl ¿fl‰Îfiı ⁄ÿ·ı ÷ı‹fiÌ ÏÕ‹Î_ flËı·Î ≥LV›Ï·fifiı ¢ÊÌ …‰Î ·ÎB›Î. ±Î‹ ⁄fi‰Îfi_ ¿ÎflHÎ Â_ ? ’ı„Lø±ÎÁfiÎ VÀı‹ ÁıSÁ‹Î_ …ı ¿ıÏ‹¿·fi˘ “‰CÎÎfl” ¿flΛ˘ ÷ı‹Î_ ¿ÂÌ¿ ⁄_‘ÎflHÎÌ› ¬Î‹Ì flËÌ …‰Î ’΋Ì? ÁΫ_ ¿ÎflHÎ Á_¢‘¿˘fiı ¿ÿÌ Á‹Ω›_ fiÏË, ’HÎ Ï¿VÁ˘ ±ı‹ ⁄÷Ήı »ı ¿ı VÀı‹ ÁıSÁ ’fl ±Î‘Ïfi¿ ωiÎÎfifiÌ Ë∞ ’Òflı’ÒflÌ Ë◊˘ÀÌ ⁄ıÃÌ fi◊Ì. hÎÌ∞ Á‹V›Î — ±√ε fi˘ÓK›_ ÷ı‹ VÀı‹ ÁıSÁ pluripotent »ı. ⁄‘_ ‹‚Ìfiı 220 ’ˆ¿Ì √‹ı ÷ı Ω÷fiÎ ¿˘Ê˘fi_ V‰w’ ÷ı±˘ ‘ÎflHÎ ¿flÌ Â¿ı »ı. ¿›Î «˘yÁ ’˛¿ÎflfiÎ ¿˘Ê˘fi_ V‰w’ ÷ı±˘ ±’fiΉı ÷ı V◊ÎÏfi¿ ‘˘flHÎı ÷ı‹fiı ‹‚÷Î_ «˘yÁ ’˛¿ÎflfiÎ flÎÁΛÏHο ÏÁBfi· ¶ÎflÎ fiyÌ ◊Λ »ı. ±Î Ïø›Î ÁË… ±fiı ¿<ÿfl÷Ì »ı, ‹ÎÀı ÁΑÎflHÎ flÌ÷ı ÷ı‹Î_ √Œ·÷ ◊÷Ì fi◊Ì. ÿÎ. ÷. xÿ›fiÎ VÀı‹ ÁıSÁ ‹ÎhÎ xÿ›fiÎ ¿˘Ê˘ ⁄fiΉı »ı, ·Ì‰flfiÎ fiÏË. ’fl_÷ ¿<ÿfl÷fiÌ fi¿· ’˛›˘√Â΂΋Î_ ¿ÚÏh΋ flÎÁΛÏHο ÏÁBfi·˘ …L‹Î‰Ìfiı ¿fl÷Ì ‰¬÷ı fl¬ı VÀı‹ ÁıSÁfiı ¤‚÷˘ ‹ıÁı… √›˘ ÷˘ ¿oÁÎfl ¿fl‰Î …÷Î_ ¿ÿΫ ◊Ò·Ì ⁄fiı. ±Î Ω÷fiÎ Ï¿VÁÎ fi˘Ó‘ΛΠ’HÎ »ı. ÿÎ.÷. ±Î¿„V‹¿ flÌ÷ı ËÎÕ¿Î_fiÎ ⁄fiÌ √›ı·Î VÀı‹ ÁıSÁı ™ÿflfiÎ xÿ›‹Î_ … ËÎÕ¿ÎfiÌ ¿HÎÌ ’ıÿÎ ¿flÌ »ı. ÏfiWHÎÎ÷˘ Á‹ZÎ ‰‘ ±ı¿ «ı·ıL… ±ı »ı ¿ı T≤Ï© ’΋‰Îfi˘ fiˆÁÏ√˝¿ √HΑ‹˝ ‘flΉ÷Î VÀı‹ ÁıSÁfiÌ T≤Ï© ±‹¿ Ï·Ï‹À ’»Ì fl˘¿‰Ì ¿ı‹ ? Ïfifl_¿< flÌ÷ı ÷˘ ÷ı‹fiı ‰‘‰Î fi ÿı‰Î›, ¿ÎflHÎ ¿ı ±ı‰Î Á_Ωı√˘‹Î_ …ı ÷ı ±_√fi_ ¿ÿ flÎZÎÁÌ ⁄fiı. Ïfi›_hÎHÎfi_ ¿Î›˝ ¿<ÿfl÷‹Î_ ±Î’‹ı‚ı ◊÷_ ˢ› »ı, ’fl_÷ ÿflÿÌfiı ◊ıflÎ’ÌfiÎ fi΋ı …ı VÀı‹ ÁıSÁ ±’Λ ÷ı ‹ Î_ ¿ı Ï ‹¿· „V‰«fi _ ±Î›˘…fi ¿fl‰_ Ωı≥±ı. ÏfiWHÎÎ÷˘ ±ı ÏÿÂ΋Î_ ⁄Ë ±Î√‚ ‰‘Ì Â@›Î fi◊Ì. »ıS·Ì Á‹V›Î — ◊ıflÎ’Ì VÀı‹ Áı·fi_ ωiÎÎfi Ωÿ≥ »ÕÌ …ı‰_ »ı. ±Î ωiÎÎfifiÌ ‹ÿÿ◊Ì ÂflÌflfiÎ ±_√˘fi˘ ¿˘WÎw’ı ¿Î«˘ ‹Î· ·ı⁄˘flıÀfḻ˘‹Î_ “µ√ÎÕÌ” ¿Λ »ı ±ıÀ·_ … fiÏË, ÿflÿÌfiÎ ÂflÌfl‹Î_ …ı ÷ıfiÌ “fl˘’HÎÌ” ’HÎ ¿flÌ Â¿Î› »ı. ωiÎÎfi I›Îfl ’»Ì ’˘÷ÎfiÌ Ωÿ≥ ±Áfl ÿά‰ı ¿ı ¿ı‹ ±ı Á‰Î· !
‹ÎÀı √¤˝fiÎ VÀı‹ ÁıSÁ ‰’flΛΠˢ› ±ı‰Î ¿ıÁ˘‹Î_ “Ïfl…ı@Âfi”fi˘ ’˛ffi flËı »ı, ¿ı‹ ¿ı ÿflÿÌfi_ ÂflÌfl ’Îfl¿Î ¿˘Ê˘fiı V‰Ì¿Îfl÷_ fi◊Ì. ’Îfl¿Î ±_√fiÎ ÀˇÎLÁM·ÎLÀ ±ıÀ·ı ¿ı ’˛I›Îfl˘’HÎ …ı‰Ì … ±ı Á‹V›Î »ı. VÀı‹ Áı· ◊ıflÎ’Ìfiı ’˛I›Îfl˘’HÎfiÌ Àı„@fi¿fi˘ øÎ_Ï÷¿ÎflÌ Ï‰¿S’ √HÎΉ‰Î‹Î_ ±Î‰ı »ı, ’fl_÷ ±ı Àı„@fi¿fi˘ ¬ÎÀ·ı ¬˘Õ Á‹Îfi ’˛ffi ÷˘ VÀı‹ Áı· ◊ıflÎ’Ì‹Î_ ’HÎ …ı‹fi˘ ÷ı‹ flËı »ı. ËÎ, ◊ıflÎ’Ì ‹ÎÀı ±ıÕSÀ VÀı‹ ÁıSÁ ‰Î’fl˘ ÷˘ “Ïfl…ı@Âfi”fi˘ Á‰Î· ’ıÿÎ fi ◊Λ, ¿ı‹ ¿ı ÕΛÎ√˛Î‹ fi_. 3 ‹Î_ ‰HνT›_ ÷ı‹ ±ı‰ı ‰¬÷ı ’Îfl¿Î ±_Õ¿˘Ê‹Î_ …ıfiÏı À¿ O·ÒÏ’˛LÀ ÿflÿÌfiÌ ’˘÷ÎfiÌ Ë˘› »ı. ±Î ⁄‘Ì Á‹V›Î±˘ ‰E«ı ±ÎÂÎfi˘ ‹A› «‹¿Îfl˘ ˢ› ÷˘ ±ı ¿ı VÀı‹ Áı· ◊ıflÎ’Ìfiı ·√÷Î CÎHÎÎ ÏfiWŒ‚ ±¬÷flα˘ Á΋ı ±‹¿ ’˛›˘√˘ ÁŒ‚ ◊›Î »ı. ±Î_Ï¿ ÁŒ‚÷Î … ‹‚Ì »ı, »÷Î_ øÎ_Ï÷fiÌ ÏÿÂ΋Î_ ’Ëı·Î ¿ÿ‹ ÷flÌ¿ı µS·ı¬fiÌ› »ı. ÿÎ. ÷. Ï⁄˛ÀfifiÌ Ï¿oBÁ ¿˘·ı…fiÎ Á_¢‘¿˘±ı 2004 ‹Î_ ™ÿflfiÎ ±ıÕSÀ VÀı‹ ÁıSÁ ‰Î’flÌ
÷ıfi˘ ÿÎ_÷ µ√ÎÕu˘. ¿‹Ì ‹ÎhÎ ±ı flËÌ ¿ı ÿÎ_÷ ’˙„WÀ¿ ƒT›˘fiÌ ÏÕ‹Î_ ∂B›˘, ™ÿflfiÎ …Õ⁄΋Î_ fiÏË. Ï⁄˛ÀfifiÌ … @‰Ìfi ω@À˘Ïfl›Î ˢ„V’À·fiÎ ÏfiWHÎÎ÷˘±ı 2005 ‹Î_ fiıhο˘Ê˘ ‹ÎÀıfiÎ VÀı‹ ÁıSÁ ‰Î’flÌ ¿ıÀ·Î¿ ‹flÌ{˘fiÌ º„WÀ Á‘Λνfi˘ ÿΉ˘ ¿›˘˝. ±‹ıÏfl¿ÎfiÌ ¿ıÏ·Œ˘Ïfi˝›Î ›Ïfi‰ÏÁ˝ÀÌfiÎ ÷⁄Ì⁄Ì Á_¢‘¿˘±ı ’ZÎÎCÎÎ÷fi˘ ¤˘√ ⁄fiı·Î ™ÿflfiÎ ÂÎflÌÏfl¿ L›Òfl˘LÁ ±ıÀ·ı ¿ı «ıkÎο˘Ê˘ ÿά· ¿›Î˝ ’»Ì «Îflı¿ ‹ÏËfiı ÷ı ’˛ÎHÎÌfi_ Ë·fi«·fi …flÎ fi˘‹˝· ⁄L›_. ±Î ºWÀÎ_÷˘fiı ËηfiÌ ÷Îfl̬ı ÷˘ Á¬ÿ ±¿V‹Î÷˘ … ¿Ëı‰Î Ωı≥±ı, ¿ı‹ ¿ı VÀı‹ Áı· ◊ıflÎ’ÌfiÌ ⁄Î⁄÷ı ÏfiWHÎÎ÷˘ ÿfl ‰¬÷ı ’˘÷Îfi_ ‘Λ* Ïfl{SÀ ±ÎHÎÌ Â¿ı (±fiı Á¬ÿ ±¿V‹Î÷ ’fl ¿Â_ »˘Õ‰Îfi_ fi ◊Λ) ±ı‰Ì „V◊Ï÷ Ë∞ ÿÒfl »ı. ⁄Ì∞ ÷flŒ ±ı ’HÎ fiyÌ »ı ¿ı VÀı‹ ÁıSÁ ±_√ıfi_ Á_¢‘fi ±I›Îfl Á‘Ì «ÎS›_ ±ı … flÌ÷ı ±Î√‚ ‘’÷_ flËı ÷˘ ’ZÎÎCÎÎ÷◊Ì ‹Î_ÕÌfiı ±_‘Î’Î Á‘ÌfiÎ ±ÁÎK› fl˘√˘ ·Î_⁄ı √΂ı ±ÁÎK› flËı‰ÎfiÎ fi◊Ì.á
ÁMÀıQ⁄fl 2006 á ÁŒÎflÌ á
75