Saol Seirbhíse

Seosamh Ó Mealláin SJ: Saol Seirbhíse

Tá athruithe millteacha feicthe le ochtó bliain anuas agus tá an tAthair Seosamh Ó Mealláin tar éis a bheith ina fhinné ar fhurmhór na n-athruithe sin i gcaitheamh a chuid seirbhíse sa tSín. Is soiléir gur ó dhúchas a fuair sé an flusc chun oibre ar son daoine eile – bhí a dheartháir Seán mar bhall de Chumann Íosa cúpla bliain roimhe agus b’é a athair an Ceannfort Mícheál Ó Mealláin a daoradh chun báis ag na Sasannaigh mar bhall d’ Éirí Amach na Cásca 1916.

Ní raibh an tAthair Ó Mealláin ach dhá bhliain go leith d’aois agus mar sin níl cuimhne ar bith aige ar a athair ach corraíodh go mór é ag alt faoina athair scríofa i 1917 ag Íosánach Meiriceánach. Is cuimhin leis a mháthair mar bhean ghaoismhear a rinne a dícheall gnáthshaol teaghlaigh a chur ar fáil dá leanaí. Ag am dhaoradh Mhíchíl bhí ceathrar leanbh aici agus í ag coinne lena cúigiú leanbh. Ina litir dheiridh chuici scríobh sé ‘Guigh ar na hanamnacha go léir a thit sa chath seo idir Ghaeil agus Ghaill’.

An Chomhdháil Eocairisteach 1932

Tamall gearr roimh dó dul le Nóibhíseacht na n-Íosánach sa bhliain 1932, bhí Joe mar bhall gníomhach sa Chomhdháil Eocairisteach ag cuimhneamh siar ar an slua ollmhór i bPáirc an Fhionnuisce agus an faoiseamh aigne a rug an dea-aimsir léi agus an eagar a chuir Coimisinéir na nGardaí , an Ginearál Ó Dufaigh ar an ócáid. Bhí Joe i dteagmháil leis na hÍosánaigh agus é i Scoil Naomh Éanna, Rath Fearnáin agus bhuail sé leis an Ath. Earnán Mac Aoidhe ag Coláiste an Chnoic Bhig (Knockbeg College).

An tSín

fuair an Stiúrthóir Lasta a bhí ina Chaitliceach bás agus iarradh ar an Ath. Joe an tseirbhís adhlactha farraige a cheiliúradh. Ba chuimhin leis gur eispéireas mothaitheach ba ea é agus go raibh an captaen an-chabhraitheach. Shroich an tAth. Ó Mealláin Guangzhou (an Chantóin) go luath i Meán Fómhair 1948. Ach i mBealtaine 1949 bhí ar na hÍosánaigh an chathair a fhágáil agus dul go Hong Kong toisc bagairt teachta an Airm Chumannaigh Shínigh.

Ins na Daichidí déanacha ní raibh cuma ró-iontach ar Hong Kong toisc seilbh na Seapánach agus buamáil na gComhghuaillithe ach tháinigh sé chuige féin go han-tapa.Ní raibh mórán ama ag an Ath. Ó Mealláin aithne a chur ar a bhaile nua ach chuaigh chun oibre caol díreach.Bhí air cónaí ar urlár uachtair tí Mhisiúin Pharis an Chumainn Eachtrannaigh a tugadh go lách do na hÍosánaigh.

Ní raibh aon deacracht ag Joe dul i ngleic leis an saol agus cultúr nua. Chuir sé go tréan roimhe deileáil le hiliomad daoine – ailtirí, tógálaithe agus soláthraithe, cócairí agus glantóirí. Rinne sé maoirseacht ar ghnónna athraithe tógála agus bhí de dhualgas air lóistín sealadach a chur ar fáil do mhórán Íosánach a díbríodh ó mhórthír na Síne tar éis seilbh ghlacadh na gCumannach.

Tharla eachtra a bhfuil mionchuimhne aige air nuair a tháinigh glao gutháin go déanach san oíche ó Ospidéal na Banríona Máire ag lorg sagairt a theacht chun freastal ar othar a bhí ag fáil bháis. Chuaigh sé síos fan na sráide chun tacsaí a stopadh. Thug an tiománaí tacsaí go han-ghasta é go dtí an ospidéal. Nuair a ghabh sé buíochas leis d’fhreagair an tiománaí ‘Is Muslamach mé agus dúirt m’athair liom

Seosamh Ó Mealláin SJ

dá stopfadh sagart Mhisiúin Chaitlicigh riamh mé i lár na hoíche chun dul go dtí ospidéal gur chóir dom tiomáint ar nós na gaoithe mar go raibh sé ríthábhachtach”.

Ar bheagán focal ach ar mhórchuid gníomhartha grámhara

Bhí saol aspalda éagsúil aige le rath ar a phost mar mhinistir an chomhluadair, Sparánaí an Mhisiúin, Stiúrthóir an Lárionaid Shóisialta, mar Meánmhúinteoir agus mar Ardmháistir Bunscoile Pun Yu i Hong Kong agus fiú mar Cheannasaí ar Choláiste Ricci i Macao. Bhí aithne air mar fhear ar bheagán focal ach ar mhórchuid gníomhartha grámhara.

Músaem Náisiúnta Bhaile Átha Cliath

fhliúit a bhain lena athair. Go fiú sheinn a athair é i Halla na Saoirse i gCeolfhoireann na n-oibrithe ar oíche Lae Éirí Amach na Cásca 1916. Tá an fhliúit agus uaireadóir a athar sa Mhúsaem Náisiúnta .

Nuair a fiafraíodh de an raibh aiféala air faoi aon ní maidir le fágáil na hÉireann de dúirt sé go mba bhreá leis a bheith tar éis breis ama a chaitheamh ina shagart in Éirinn. Dúirt sé freisin gur bhraith sé uaidh an bháisteach.

Tá an tAth Joe Ó Meallain ina Íosánach anois le breis agus ochtó bliain agus beidh a chéadú (100ú) bhreithlá á cheiliúradh i mí Mheán Fómhair. Is le halltacht do-chreidthe a fheictear é agus a ghníomhaí is atá sé fós ag a aois. Éinne riamh a chuir aithne air tá ardmheas thar cuimse acu dó.