Software én firmware updaten
Camera en toebehoren weer goed schoon
Wat te doen bij ongelukken?
5
Hoofdstuk 1: Over Camera-onderhoud
We vertellen je wat je in dit cursusboek gaat leren over het goed onderhouden van de binnen- en buitenkant van je camera.
9
Hoofdstuk 2: Camera-firmware
Jouw camera kan misschien wel meer dat je denkt! Nieuwe firmware-updates geven verbeteringen of zelfs compleet nieuwe functies aan jouw camera. We nemen je stap voor stap mee in het update-proces.
41
Hoofdstuk 3: Camera-hardware
Leer hoe je de sensor reinigt van je spiegelreflex- of systeemcamera, maar ook hoe je sensorstof in de nabewerking verwijdert. Verder meer over verzekeringen, beschermspullen en onderhoud van je accu.
79
Hoofdstuk 4: Cameralenzen
Je objectieven bepalen in grote mate de kwaliteit van jouw foto’s. Belangrijk dus om ze goed te beschermen én onderhouden.
91
Hoofdstuk 5: Randapparatuur
We geven je tips voor het schoonhouden en beschermen van je je randapparatuur. Bijvoorbeeld je statief, hoe reinig je die het beste? We maken ook je flitsers schoon en niet te vergeten: je fototas.
107
Hoofdstuk 6: EHBO
Hoe voorzichtig je ook met je cameraspullen omspringt, er kan altijd iets misgaan. We bieden eerste hulp bij ongelukken. Want gelukkig zijn je foto’s niet altijd verloren!
133
Hoofdstuk 7: Software-updates
De software waarmee je je foto’s beheert, optimaliseert en bewerkt is regelmatig aan onderhoud en vernieuwing toe. Leer over de nieuwe opties van Adobe en ontdek andere software.
143
Hoofdstuk 8: Oude gear gebruiken
Met analoge fotoapparatuur kun je prachtige foto’s maken. Leer hoe je analoog fotografeert en deze foto’s digitaliseert.
163
Hoofdstuk 9: Nieuwe gear kopen
Met nieuwe apparatuur kun je je bestaande set zo nu en dan uitbreiden. We geven tips voor de aanschaf van objectieven en accessoires. Ook leer je hoe je kunt investeren in opslag en in uitbreiding van je kennis.
Camera-onderhoud hebben we
online uitgebracht op Zoom Academy. Samen zijn ze de optimale combinatie om meer te leren over hoe je je camera in topconditie houdt.
Dit boek over Cameraonderhoud is gemaakt in combinatie met de online cursus Cameraonderhoud op Zoom Academy. De online cursus is altijd en overal beschikbaar. Hij blijft ook altijd beschikbaar, en je kunt hem volgen op je computer, tablet of smartphone. Heb je tijdens de cursus vragen, dan kun je die direct stellen
via het onderdeel ‘Stel een vraag’. De online cursus bevat naast een hoop informatie uit dit boek nog diverse handige leermiddelen. Als je de online cursus volgt, krijg je op diverse momenten videomateriaal waarin je extra uitleg krijgt van één van de docenten. Ga naar www. zoomacademy.nl om de online cursus te volgen.
Je kunt dit boek natuurlijk ook gewoon gebruiken zonder de online cursus aan te schaffen. Je hebt hiermee namelijk het perfecte naslagwerk in handen voor het onderhoud van je camera, lenzen en overige apparatuur.
In deze cursus gaan we aan de slag met camera-onderhoud. Je camera is een kostbaar bezit dat je goed moet verzorgen! De binnen- én buitenkant. Ook je objectieven, statief, flitsers en andere accessoires verdienen de nodige aandacht. Zorg met deze cursus dat vijanden als vocht, zand en ander vuil geen kans krijgen.
In deze cursus leer hoe je je camera, lenzen en andere apparatuur goed verzorgt. Ontdek hoe je ze op de juiste manier beschermt én reinigt. Daarnaast zijn updates in firmware en software belangrijk. Zo zorg je dat niet alleen je apparatuur in topconditie is, maar ook dat je de kwaliteit van je foto’s verbetert.
De cursusbundel is verdeeld in verschillende thema-hoofdstukken. Zo leer je alles over het goed onderhouden van je camera.
Firmware: Jouw camera kan misschien wel meer dat je denkt! Firmware-updates zorgen voor verbeteringen of zelfs compleet nieuwe functies.
Camera-hardware: Leer hoe je camera er vanbinnen uitziet en reinig je camera op de juiste manier. Zo heb je nooit meer last van sensorstof!
Cameralenzen: Je objectieven bepalen in grote mate de
kwaliteit van jouw foto’s. Belangrijk dus om ze goed te beschermen én onderhouden.
Randapparatuur: We geven je tips voor het reinigen en beschermen van je randapparatuur.
EHBO: Hoe voorzichtig je ook met je cameraspullen omspringt, er kan altijd iets misgaan. Wat te doen bij ongelukken?
Software-updates: Blijf op de hoogte van de laatste updates op het gebied van fotobewerking.
Oude gear gebruiken: Vergeet je oude spullen niet! Ook met analoge fotoapparatuur kun je prachtige foto’s maken.
Nieuwe gear kopen: Zo breid je bestaande set slim uit met nieuwe apparatuur.
Je vindt hieronder een overzicht met allerlei instellingen die je vaak op het scherm van je camera ziet, met een korte omschrijving daarbij. Zoek in de (online) handleiding van jouw camera op waar je dergelijke instellingen kunt aanpassen.
↘Lijkt je camera soms net niet te doen wat jij wilt? Stelt hij bijvoorbeeld op een andere manier scherp dan je gewend bent, of maak je ineens meerdere foto’s
achter elkaar als je de ontspanknop indrukt? Als je de instellingen van je camera goed snapt, dan weet je dat je deze dingen zelf kunt aanpassen. Bijvoorbeeld de autofocusstand
(zoals AF-S en AF-C). Leer je camera dus eerst goed kennen door de menu’s uit te pluizen. Je snapt dan beter waarom je camera reageert zoals hij doet!
cameramodus
sluitertijd diafragma
belichtingscompensatie itscorrectie
witbalans
camerapositie
batterijniveau
stabilisatie
AE-L close-up
transportmodus
ISO-waarde
brandpuntsafstand
bestandsformaat beeldverhouding
itsmodus
autofocusstand
AF-veldmodus
lichtmeting
bracketing
beeldkwaliteit
beeldformaat
Camerafabrikanten brengen steeds vaker zogeheten firmware-updates voor hun camera’s uit. We vertellen je in deze cursus eerst wat deze updates precies inhouden en wat het belang is van een periodieke update van je camerasoftware. In de onderdelen hierna leer je van elk cameramerk hoe je aan de slag gaat.
↘Je ziet de aankondigingen vast weleens voorbijkomen in een nieuwsbrief of online: fabrikant X komt met een firmware-update voor model Z. We geven toe: een firmware-update is vaak niet het meest sexy nieuws. Niettemin kan zo’n update erg aantrekkelijk en belangrijk zijn. Maar wat doet de firmware op je camera eigenlijk en waarom zou je die firmware willen updaten? We leggen het allemaal uit.
De firmware van je camera is de software waar je camera op draait, een beetje vergelijkbaar met het besturingssysteem van je computer of smartphone. Deze software
bepaalt in hoge mate waartoe je camera in staat is en welke functies precies ingebouwd zijn. Samen met de hardware – de daadwerkelijke techniek – in je camera bepaalt de firmware wat je camera allemaal kan. Kortom: de firmware bestuurt de hardware.
Deze firmware is door middel van updates bij de tijd te houden, net zoals het geval is bij je computer of je smartphone. Eens in de paar
jaar, en soms vaker, verschijnt er een update waardoor je nieuwe functies of innovaties ook kunt gebruiken in je ‘oude’ body. Daarmee blijft je camera langer bij de tijd en maak je optimaal gebruik van de technische mogelijkheden van je apparatuur. Het ene merk komt vaker met een update dan het andere merk.
Simpel gezegd is een firmwareupdate een digitaal pakketje met informatie waarmee je de camera kunt updaten. Dat pakketje met software vervangt de huidige software die op je camera geïnstalleerd is. In dat pakket zit allerlei
informatie verscholen: van de menustructuur en de verschillende camerafuncties tot en met de autofocusmogelijkheden en de videospecificaties. Kortom: de volledige softwarematige aansturing van je camera. De basis van deze software blijft bij een firmwareupdate vaak hetzelfde, maar fouten worden gerepareerd en bestaande mogelijkheden verbeterd. Ook worden extra functies toegevoegd en kan het zijn dat een visuele update geïntegreerd wordt om de menustructuren een nieuw uiterlijk te geven.
Hoe je je camera en ook je lenzen van nieuwe updates voorziet, verschilt per merk. Daarom hebben we per merk het hoe en waarom voor
je uitgewerkt in de volgende onderdelen. Zo kun je stap voor stap jouw camera en lenzen van de laatste updates voorzien en houd je jouw apparatuur in topconditie.
De mogelijkheid om je camera te updaten is erg aantrekkelijk, want zo kun je gebruikmaken van de nieuwste technieken en innovaties zonder dat je daarvoor een totaal nieuwe en kostbare camera hoeft te kopen. Zo kun je de levensduur van je camera verlengen en tegelijkertijd je voordeel doen met allerlei nieuwe technieken. Daarnaast kan de noodzaak bestaan om bepaalde fouten in de camerasoftware te
herstellen of de veiligheid van het systeem te vergroten. De firmware-update maakt het voor camerafabrikanten aantrekkelijk om eventuele foutjes snel op te lossen. Toen er nog geen updates beschikbaar waren, moesten de fabrikanten daarmee wachten tot de introductie van een nieuwe generatie camera’s. Dat kost tijd en houdt innovatie tegen, om maar niet te spreken van de consument die jarenlang met een camera werkt waarin fouten blijven zitten. Een firmware-update is daarom een uitstekende manier om foutjes sneller te kunnen repareren. Simpel gezegd: vroeger kocht je als fotograaf een camera die z’n hele leven lang exact hetzelfde bleef. Nu is
het mogelijk om je camera ieder half jaar of jaar een verjongingskuur te geven door installatie van de nieuwste software. De camerabody is daardoor tot op zekere hoogte een ‘verpakking’ geworden met inhoud die veranderd kan worden. Daar zit uiteraard wel een restrictie aan: de technische basis van de camera zorgt ervoor dat niet alle veranderingen die denkbaar zijn doorgevoerd kunnen worden via een update van de software. De sensor, sluiter en processor blijven natuurlijk feitelijk dezelfde onderdelen.
Camerafabrikanten hebben door de jaren heen begrepen dat je deze firmware-updates kunt gebruiken voor veel meer dan enkel het repareren van foutjes in de software. In principe kun je de hele software veranderen en nieuwe functies toevoegen, mits de camerabody en met name de daarin aanwezige techniek dat toelaat. Dat maakt de mogelijkheden eindeloos. De
laatste jaren zien we dan ook dat fabrikanten fikse veranderingen en vernieuwingen doorvoeren in deze firmware-updates. Dat is voor de fabrikanten zelf ook interessant, want zo houden ze de verhoudingen binnen hun assortiment op orde. In het verleden kwam het weleens voor dat een goedkopere nieuwe camera in het assortiment méér kon dan een wat ouder maar veel prijziger model. Dat is niet handig: hoewel het een logisch gevolg is van de alsmaar voortschrijdende techniek, levert zoiets natuurlijk scheve gezichten op. Door camera’s regelmatig bij de tijd te brengen via een update, zorgt de fabrikant ervoor dat elk model voorzien is van recente technieken en dat de onderlinge verhoudingen
intact blijven. Daarnaast brengt deze werkwijze innovatie en de introductie van nieuwe technieken in een stroomversnelling. Doordat fabrikanten niet meer hoeven te wachten op een nieuwe modelreeks, kunnen ze vernieuwingen sneller op de markt brengen.
Evengoed is de opkomst van de firmware-update ook een groot goed voor de fotograaf, want een firmware-update vol met nieuwe technieken is in feite een ‘gratis update’ van je camera. Na installatie hiervan kan je camera dingen die deze eerder nog niet kon. Soms zitten daar erg interessante functies bij, zoals gezichts- en oogherkenning, nieuwe autofocustechnieken, verbeteringen op het vlak van dynamisch bereik of zelfs een update van full hd- naar 4K-video. Die updates gaan een heel stuk verder dan een nieuw kleurtje in het menu of een meestal onmerkbare ‘bug fix’. Zo maakt je camera optimaal gebruik van de ontwikkelingen in de techniek, maar ook van de sterke opkomst van het gebruik van kunstmatige intelligentie en ‘machine learning’ in de digitale fotografie. De inhoud van een firmwareupdate is dus wat mogelijkheden betreft zo ongeveer eindeloos, op voorwaarde dat de hardware de wijzigingen kan behappen. Elke fabrikant maakt hierin wel zijn eigen afwegingen. Zo zijn er fabrikanten die zoiets groots als een upgrade van full hd- naar 4K-video in een firmware-update verwerken. Andere fabrikanten wachten dan toch liever op de introductie van een totaal nieuw model. De
inhoud kan dus verschillen, maar recente firmware-updates van de bekende cameramerken zijn zonder uitzondering interessant en nuttig.
Kortom: het is de moeite waard om als fotograaf kritisch te kijken naar de firmware van je camera en deze periodiek bij de tijd te houden.
Zoals gezegd gaan we straks op verschillende merken in, maar we
vertellen je hier nu eerst hoe dat updaten in het algemeen werkt. Een firmware-update uitvoeren bij je eigen camera klinkt ingewikkeld, maar dat valt in de praktijk best mee. Ten eerste is het belangrijk dat je nagaat welke versie van de software op je camera geïnstalleerd is en of er updates beschikbaar zijn. Pas dan weet je of het nodig is om een update uit te voeren. Als dat inderdaad zo is, dan wordt het tijd
om de goede update te vinden en te downloaden.
Als je camera geregistreerd is bij de fabrikant/importeur (en jouw gegevens daar bekend zijn), zal die je in de meeste gevallen op de hoogte houden over beschikbare updates. Mocht dat niet zo zijn, dan kun je informatie over softwareen firmware-updates doorgaans terugvinden op de website van de fabrikant van jouw camera.
Steeds vaker kan de camera zelf uitzoeken of de huidige software de meest recente is. Vaak kun je daarna met de camera via een kabel gekoppeld aan je computer de nieuwe software zoeken en installeren. Andere camera’s vereisen weer een alternatieve aanpak, waarbij je de update op een geformatteerde (en verder lege) geheugenkaart moet zetten en die in de camera moet steken. In de camera-handleiding of op de site van de fabrikant vind je hierover meer informatie.
Belangrijk is in ieder geval dat je de juiste – lees: de meest recente –update installeert. Misschien nog wel belangrijker is dat je dit doet wanneer je de tijd hebt om het proces met de vereiste aandacht te doorlopen. Hoewel het niet enorm ingewikkeld is, kunnen er onvoorziene problemen ontstaan als je bijvoorbeeld de camera op het verkeerde moment uitzet of als de accu leeg raakt. De camera, software of handleiding zal dan
Niet alleen camerabody’s kunnen profiteren van een firmware-update; ook objectieven (mits ze compatibel zijn) hebben baat bij softwarematig onderhoud. Verder in deze cursus gaan we daar uitgebreid op in. Soms zijn daar hulpmiddelen bij nodig. Zo heeft Sigma een usb-dock waarmee je objectieven bij de tijd kunt houden door middel van firmware-updates. Dat dock (gecombineerd met software op de computer) controleert zelf welke versie van de software geïnstalleerd is en zorgt indien nodig voor een nieuwe versie. Ook Tamron heeft een dergelijk systeem in het assortiment: de TAP-in Console. Deze twee systemen kun je daarnaast ook gebruiken om andere (fijn) instellingen te doen.
Zoals bij elke vorm van software het geval is, zijn er altijd mensen die kijken of ze zelf invloed kunnen uitoefenen op die software in de vorm van aanvullingen of veranderingen. Dit was de reden dat ongeveer tien jaar geleden Magic Lantern verscheen. De introductie van de Canon EOS 5D Mark II was vooral voor filmers een doorbraak, maar ondanks de uitgebreide videomogelijkheden wilden sommige gebruikers nóg meer invloed op de instellingen. Magic Lantern maakt dat voor een selectie aan Canon-camera’s mogelijk en is in feite een aanvulling op de al aanwezige firmware van de camera. De aanvullende software van Magic Lantern staat op je sd-kaartje en zit dus niet ‘in’ de camera. De software geeft je als gebruiker meer invloed op de video-instellingen en verschaft je functies die normaal niet in de bewuste camera’s te vinden zijn, zoals raw-video, zebra’s en ‘focus peaking’.
aantrekkelijke materie is, is het toch interessant om als fotograaf periodiek de software van je camera (en, indien mogelijk, je objectief) te updaten. Zodoende maak je altijd gebruik van de meest recente software en van alle mogelijkheden die de apparatuur je kan bieden. Zo blijf je bij de tijd en worden gedurende de levensduur van je camera misschien wel nieuwe en interessante functies toegevoegd die je fotografie- en filmwerk naar een hoger plan kunnen tillen. Updaten vergt wat aandacht en tijd, maar is in feite niet heel ingewikkeld, en daarom zeker aan te raden.
Zorg in ieder geval dat je de volgende zaken goed voor elkaar hebt. Dan kan er niets misgaan.
Zorg dat de accu van je camera volledig is opgeladen.
Indien je een usb-kabel nodig hebt, gebruik dan het liefst de originele, die meegeleverd is met je camera.
ook expliciet aangeven: zorg voor een volledig opgeladen accu en houd je aan de aanwijzingen die de camera of de handleiding je geven. Als het proces onvoorzien wordt onderbroken, kan dit namelijk zeer vervelende gevolgen hebben! Als bijvoorbeeld slechts de helft van de software op je camera staat, kan het zo zijn dat de camera helemaal niet meer functioneert. In dat geval ben je meestal aangewezen op de
reparatieafdeling van de fabrikant, wat vaak tijdrovend en kostbaar is. Bedenk wel dat een kersverse firmware-update fouten kan bevatten. Wacht daarom bij een gloednieuwe release een paar dagen, temeer omdat firmware-updates doorgaans voor eigen risico zijn.
Tikje saai, maar nuttig!
Hoewel een firmware-update op het eerste gezicht geen
Als de update via je pc of Mac verloopt, zorg dan voor een stabiele internetverbinding. Gebruik je een laptop, gebruik deze dan op de netvoeding of zorg dat de accu volledig is opgeladen. Sluit andere programma’s op je computer af.
Voer de firmware-update precies zo uit als beschreven is door de fabrikant. Sommige updates verlopen via de geheugenkaart. Sla in dat geval eerst je foto’s op.