Computer Idee 3-2020 Preview

3 Slechts

€

W orkshops

7 - 21 januari 2020

Maak een verborgen partitie

3,85

Meer privacy in Google

RAID-SYSTEEM Uw data altijd veilig

Wel of geen virus? Extra controle!

Overal uw eigen versie

Windows op een usb-stick GEEF HACKERS GEEN KANS

DOE MEER MET DROPBOX HANDIGE HULPJES

Beveilig uw slimme apparaten

ZO GEPIEPT!

Zelf Windows repareren

1

Over op Linux Mint

Makkelijker leren Digitale studiesteun

02003

| 23 | 2017

8 718226 109118

Inhoud

Inhoud 22

Maak slimme apparaten veiliger De markt voor Internet of Things-apparatuur groeit razendsnel. De beveiliging blijkt echter vaak een sluitstuk. We praten u bij over de gevaren en geven u tips hoe u de risico’s kunt beperken.

Wat mag er wel/niet met een simkaart?

Uw simkaart in een dongel, laptop, mifi of router ... wat mag nu wel en wat mag er niet?

36

Workshops 14 Google privacytools Zo regelt u dat Google uw informatie niet meer bewaart.

32 Hidden Disk Een geheime schijfpartitie voor gevoelige bestanden.

48 Powerpoint Designer Met één muisklik een professionele presentatie.

51 ESET Online Scanner Een extra check op malware.

Deze editie

10 Portable Windows Uw vertrouwde Windowsomgeving op een usb-stick.

18 Digitale studiehulpjes Een overzicht van handige digitale leerhulpmiddelen.

22 Veiliger Internet of Things Voorkom misbruik en beveilig al uw slimme apparaten.

26 Linux Mint Software Instellingen en software om Windows 7 te vervangen.

34 10 Computer in uw broekzak Met een portable installatie van Windows voert u het besturingssysteem uit vanaf een usb-stick.

Zo hebt u altijd uw eigen werkomgeving bij de hand!

36 Simkaartgebruik/misbruik Simkaart wet- en regelgeving.

40 Koopgids raid-systemen Allemaal aan de raid!

44 Nieuw in Dropbox Cloudopslag nóg efficiënter.

54 Windows Repair Tools (3) De handigste tools uit de kist.

Koopgids raid

52 Word abonnee Kies zelf het abonnement dat het best bij u past!

Wat doen raid-systemen precies?

En waarom kunnen ze ook voor u bijzonder handig zijn?

40

3

7 - 21 januari

2020

Workshops

3,85

Slechts

€

Maak een verborgen partitie

RAID-SY

Uw data STEEM altijd vei lig

Meer priva in Google cy Wel of geen virus? Extra controle!

Overal uw eig

Windowen versie usb-sticks op een DOE MEER MET DROP BOX HANDIGE

HULPJES

Zelf Wind reparerenows

1

GEEF HACKERS

GEEN KANS

Beveilig uw slimme apparaten Over op Linux Min t ZO GEPIEPT!

Makke er leren Digitalelijk studiesteu n

| 23 | 2017

02003 8 7182 26

Over op Linux?

H

oe u er tegenaan kijkt weet ik natuurlijk niet, maar ik ben al jaren tevreden met Windows 10. Aanvankelijk leek het een drama. Mijn pc liep regelmatig vast, herstelpogingen liepen vaak op niks uit en al met al had ik het gevoel dat het hele systeem gammel was geworden.

Omdat er eigenlijk geen echt antwoord was op de vraag waar het probleem precies zat, heb ik tenslotte een drastische maatregel genomen: ik ben overgestapt op een nieuwe pc. Daarmee kon ik helemaal opnieuw beginnen, zonder computeridee.nl

last van verouderde hardware waar het nieuwe Windows niet goed mee overweg kon. Vanaf dag één had ik nergens meer last van. Sterker nog, Windows draait sindsdien als een zonnetje. Heel fijn, maar toch ook een tikkie ‘saai’. Vandaar dat ik serieus overweeg om in dit nieuwe jaar weer eens te gaan stoeien met Linux. In een dualboot-installatie, dat dan weer wel, want ik wil zeker geen afscheid nemen van Windows. Ik ben benieuwd of Linux ondertussen gebruiksvriendelijker is geworden.

Met name waar het onwillige

verbindingen en het installeren van software betreft. De bijdrage van Maikel Dijkhuizen in deze editie suggereert van wel, dus binnenkort maar weer eens aan de knutsel.

Ondertussen: veel lees- en doeplezier!

Dick van de Schraaf Hoofdredacteur dvdschraaf@reshift.nl

109118

Rubrieken 4 Mailbus Lezers geven hun mening 6 Nieuws Ontwikkelingen, trends en nieuwe producten 21 Hoe? Zo! Freeware thematisch besproken 29 Tips & Trucs Handige slimmigheden 38 Voor Nop De leukste gratis software 47 Gespot in Area 120 Experimenteren met Google 58 Vers Getest Nieuw spul, voor u bekeken 60 FAQman Problemen opgelost 64 FAQtips Antwoord op uw vragen 66 Uitsmijter Site met aparte achternamen 67 Abonneeservice/colofon Plus: volgend nummer

3 | 2020

3

k c ti s b s u n e e f a n a v s w W indo

Computer in uw Gebruikt u weleens een computer die niet van uzelf is en wilt u daarop uw eigen Windows-omgeving gebruiken?

Of wilt u af en toe wisselen tussen verschillende besturingssystemen? Met een portable installatie van Windows voert u het besturingssysteem uit vanaf een usb-stick. Zo hebt u uw eigen werkomgeving altijd bij u.

Tekst Dennis Gandasoebrata

H

et uitvoeren van Windows vanaf een usb-stick biedt meerdere voordelen.

U hebt altijd uw eigen Windows-omgeving bij u en u bent minder afhankelijk van de computer waarop u Windows uitvoert. Het principe van Windows vanaf een usb-stick is eenvoudig: u start de computer niet op vanaf de ingebouwde harde schijf, maar gebruikt hiervoor de externe usb-stick (of externe harde schijf).

Een portable installatie kan handig zijn, bijvoorbeeld wanneer u vaak reist en het liefst zo weinig mogelijk bagage meeneemt. U zet dan heel eenvoudig uw eigen Windows-omgeving op een usb-stick (afbeelding 1). Die usb-stick neemt u mee en de laptop laat u thuis. De portable installatie kunt u naar eigen inzicht inrichten, bijvoorbeeld met apps die u vaak gebruikt. Ook de Windows-instellingen kunt u configureren zoals u dat wilt. Als u alleen met een usb-stick op reis gaat, is het wel van belang dat u op de plaats van bestemming over een computer beschikt die u met de usb-stick kunt opstarten.

Altijd uw eigen Windows-versie bij de hand.

3 | 2020

Om een portable installatie te realiseren, hebt u wel enige technische kennis nodig. Maar met het juiste gereedschap wordt u goed ondersteund. Voor ons stappenplan hebt u een usb-stick nodig (gebruik er een met minimaal een capaciteit van 16 GB), maar u kunt de portable installatie eventueel ook plaatsen op een externe harde schijf. De werking is gelijk: u sluit de externe schijf aan op de computer waarop u de portable Windows-versie wilt gebruiken en start hiermee op (afbeelding 2). In vergelijking met een usb-stick zijn de voordelen van een externe schijf de snelheid waarmee Windows werkt en de doorgaans grotere capaciteit.

2

alleen uitvoeren via een usb2.0-poort.

Windows 7 heeft namelijk geen ingebouwde ondersteuning voor usb 3.0. De ondersteuning voor Windows 7 eindigt overigens volledig in 2020.

Kiest u voor een portable installatie, probeert u dan bij voorkeur Windows 8.1 of Windows 10 te gebruiken. Wij gaan uit van een portable installatie van Windows 10.

Het type usb-stick is zeer bepalend voor de snelheid waarmee u Windows kunt installeren en opstarten. U kunt daarom het beste kiezen voor een high-speed usb-stick, van het type usb 3.0. U kunt ook een externe harde schijf gebruiken, bijvoorbeeld een snelle ssd-schijf die u via usb aansluit. Houd er rekening mee dat alle inhoud op de schijf wordt verwijderd. Maak dus een back-up van de gegevens die op de usb-stick of schijf staan die u wilt gebruiken. U kunt natuurlijk ook voor een geheel nieuw opslagmedium kiezen.

Klaarzetten: iso

Zorg voor een licentie Zorg ervoor dat u een geldige licentie van Windows hebt die u kunt gebruiken voor de installatie op de usb-stick. De versie van Windows op de usb-stick telt namelijk als een volwaardige Windows-installatie, waarvoor dus een geldige licentie nodig is.

1

Handig: uw Windows-omgeving meenemen op een usb-stick.

10

Goede voorbereiding

Recente Windows-versies In principe kunt u de relatief moderne Windows-versies (Windows 7, Windows 8, Windows 8.1 en Windows 10) gebruiken in een portable modus.

Voor Windows 7 gelden wel beperkingen, omdat dit besturingssysteem niet volledig portable te maken is.

Vooral bij de ondersteuning van de driver kan Windows 7 in een portable installatie problemen geven. Daarnaast kunt u de portable installatie

Om Windows vanaf een usb-stick te gebruiken, hebben we een geldige installatie van Windows nodig.

Verderop in dit artikel maken we gebruik van WinToUSB dat ons helpt bij het maken van de portable installatie op de usb-stick. WinToUSB heeft een ‘bron’ nodig waarmee de usb-stick kan worden gemaakt: een Windows-installatie.

Er zijn drie mogelijkheden om deze bron aan te leveren: als bestand (bijvoorbeeld een iso-bestand), als installatie-dvd en als harde schijf. Wij kiezen voor een iso-bestand. Microsoft heeft het iso-bestand van Windows 10 online geplaatst. U kunt dit downloaden via een hulpprogramma (afbeelding 3). Ga naar www.tiny.cc/ win10down en klik op de knop Hulpprogramma nu downloaden. Start het programma en klik op Volgende.

Nadat u akkoord bent gegaan met de gebruiksvoorwaarden, kiest u in het volgende scherm voor Installatiemedia (usb-stick, dvd of iso-bestand) voor een andere pc maken. Klik op Volgende.

Portable

broekzak 3

– ISO-bestand – en klik op Volgende.

Geef een opslaglocatie aan voor het bestand en kies Opslaan. De locatie hebt u nodig om aan WinToUSB aan te geven waar Windows klaarstaat.

De Windows-versie wordt binnengehaald en opgeslagen als iso.

Via het hulpprogramma van Windows 10 haalt u het iso-bestand binnen.

Windows-versie kiezen In het volgende scherm geeft u aan welke versie van Windows u wilt downloaden. Het hulpprogramma heeft zelf de standaardopties geselecteerd. Wilt u zelf kiezen, haal dan het vinkje weg bij de optie Gebruik de aanbevolen opties voor deze pc. Geef bij Taal de gewenste taalversie aan en kies bij Architectuur voor de 32- of 64bit-versie (afbeelding 4). Wij kiezen voor de laatste.

Bent u tevreden met de selectie?

Klik op Volgende. In het venster dat volgt, bepaalt u dat Windows als iso-bestand wordt binnengehaald.

Kies hiervoor voor de tweede optie

Systeem- en opstartpartities Een partitie is een afgebakend gedeelte op een schijf. Partities hebben een technische verklaring, maar ze kunnen ook zorgen voor orde. Zo kunt u een schijf bijvoorbeeld indelen met een partitie voor uw gegevens en een aparte partitie voor het besturingssysteem. Een systeempartitie is de primaire partitie die wordt gebruikt als de actieve partitie. Een schijf kan maar één systeempartitie hebben. Op de opstartpartitie wordt Windows geïnstalleerd. Het bevat onder meer de map met Windows-bestanden. Een partitie kan zowel een systeem- als opstartpartitie zijn.

Vooral toeristen in Amsterdam hebben in groten getale stickies in de broekzak

Andere iso-bestanden Mogelijk wilt u niet Windows 10 gebruiken, maar een eerdere versie, zoals Windows 7 of Windows 8.1. Een ontwikkelaar heeft een programma gemaakt waarmee u van deze versies snel de juiste iso-bestanden kunt downloaden. De Windows & ISO Download Tool (afbeelding 5) houdt overzichten bij van de iso-bestanden en laat u via het programma zelf eenvoudig de gewenste versie kiezen.

Ga naar www.tiny.cc/isodown en haal de nieuwste versie binnen. Eenmaal geïnstalleerd en geopend, vindt u rechts enkele tabbladen. Op het eerste tabblad – Windows – kiest u welke Windows-versie u wilt installeren, bijvoorbeeld Windows 10. In het venster links kiest u vervolgens de gewenste

4

Kies de gewenste taal, versie en architectuur van Windows.

computeridee.nl

3 | 2020

11

Beveiligen van sli n e V oorkom meeki jk Het aantal slimme apparaten in huis groeit snel. Lampen, camera’s, televisies, koelkasten en speelgoed: alles is verbonden via internet. De fabrikanten richten zich op het gebruiksgemak, maar vergeten vaak de veiligheid.

Verhalen over lekke ip-camera’s zijn aan de orde van de dag. We laten u zien wat de risico’s zijn en leggen uit wat u kunt doen om die te voorkomen.

Het gaat daarbij niet om een handjevol apparaten: in enkele miljoenen ip-camera’s zijn al kwetsbaarheden gevonden én de lijst groeit. Een groot deel van de camera’s wordt in Nederland verkocht. Niet alleen de fabrikanten zijn nalatig; er zijn ook veel gebruikers laks met het instellen of updaten van de ip-camera’s. Ze hangen ze zelfs onbeveiligd aan het

internet (afbeelding 1). We praten u bij over de belangrijkste gevaren en geven u tips hoe u de risico’s kunt beperken.

Verander het wachtwoord De belangrijkste en eenvoudigste maatregel is het veranderen van de standaardwachtwoorden van netwerkapparaten zodra u deze in

1

Tekst Gertjan Groen

D

e markt voor Internet of Things (IoT) groeit razendsnel. Het aantal IoT-devices zou dit jaar volgens onderzoekers groeien naar dertig miljard.

De beveiliging van al die devices blijkt helaas nogal eens een sluitstuk, terwijl diezelfde apparaten wel veel schade kunnen aanrichten. Vooral goedkope ip-camera’s uit China zijn berucht om de slechte beveiliging.

Veel camerabeelden liggen op straat door de slechte beveiliging.

Veel besmette ip-camera’s Voordat u een goedkope ip-camera koopt, is het verstandig deze door de mangel te halen. Beveiligingsonderzoeker Pierre Kim ontdekte enkele jaren geleden dat meer dan 1.250 modellen van honderden fabrikanten over dezelfde kwetsbaarheden beschikken. Ze bevatten allemaal hetzelfde softwareplatform. Het ging hierbij om zeer slecht beveiligde peer-to-peerverbindingen (p2p). Zulke verbindingen zorgen ervoor dat u zelf zonder veel moeite camerabeelden met bijvoorbeeld een smartphone kunt bekijken. Diezelfde verbinding blijkt alleen voor hackers vaak een achterdeur te zijn waarmee ze kunnen inbreken of het apparaat kunnen overnemen.

Vorig jaar ontdekte beveiligingsonderzoekers van KrebsOnSecurity een kwetsbaarheid in vergelijkbare p2p-verbindingen, in dit geval onder de naam iLnkP2P. Die kwetsbaarheid werd in twee miljoen IoT-devices gevonden, waaronder ip-camera’s, webcams, babymonitors en slimme deurbellen .

Ook hier hadden ze allemaal hetzelfde softwareplatform. Het advies luidde om de apparaten weg te gooien, omdat de fabrikant niet wilde reageren en niet met een update kwam.

22

3 | 2020

Een kaart toont twee miljoen kwetsbare ip-camera’s met iLnkp2psoftware.

Nog recenter werd een veiligheidsprobleem met zo’n 14.000 slimme camera’s van de merken Apexis en Sumpple in Nederland vastgesteld. Hier blijkt dat wachtwoorden in leesbare tekst in de database staan, evenals de locatiegegevens en de e-mailadressen van de gebruikers. De Nederlandse bedrijven Trust en Hesdo kopen ook camera’s in bij Apexis, maar gebruiken een andere inlogomgeving en blijven zodoende buiten schot.

Internet of Things

mme apparaten gebruik neemt. En gebruik, als het kan, altijd een tweestapsverificatie als extra bescherming. Bij ip-camera’s moet u niet alleen de toegang tot de configuratiepagina met een sterk wachtwoord afschermen, maar ook de streams zelf.

Hiervoor kunt u meestal verschillende gebruikersaccounts maken.

Zonder wachtwoord kan iedereen de stream immers binnen het lokale netwerk bekijken, bijvoorbeeld met een programma als VLC Media Player.

En als de poort in de router wordt doorgestuurd, kan ditzelfde ook vanaf internet. Dat is meestal een handmatige aanpassing (port forwarding), maar kan soms ook automatisch gaan. Dat kan bijvoorbeeld via Universal Plug and Play (UPnP), zoals wij dadelijk verder uitleggen. Voer bij de configuratie van het apparaat zo min mogelijk persoonlijke informatie in, want het zou kunnen worden gebruikt voor identificatie.

Open en bloot op internet Is het camerabeeld toch openbaar gezet, dan kan het bijvoorbeeld zomaar op Shodan verschijnen.

Dit is een soort zoekmachine voor IoT-devices (zie kader). Met een paar zoekwoorden zijn hier de onbeveiligde streams wereldwijd moeiteloos tevoorschijn te toveren. En ze zijn

voor het gemak ook meteen voorzien van een schermafbeelding. Tegen betaling (49 dollar eenmalig) kunt u onbeperkt rondneuzen (of eigenlijk rondgluren).

Shodan is met zulke overzichten overigens niet uniek. Zo biedt het Insecam-project (www.insecam. org) een enorme zoekdatabase voor onbeveiligde camera’s (afbeelding 2). Hackers zijn ook handig met de geavanceerde zoekopties van Google.

Zijn er bijvoorbeeld per ongeluk wachtwoorden of log- en configuratiebestanden geïndexeerd, dan kunnen hackers die zo naar boven halen.

Oude so ware Veel netwerkapparaten, waaronder routers en ip-camera’s, zijn feitelijk kleine Linux-computers. Met het

Shodan vereenvoudigt zoektocht Shodan (www.shodan.io) wordt ook wel Google voor Internet of Things genoemd. Op deze website kan namelijk heel specifiek naar vanaf het internet toegankelijke IoT-devices worden gezocht. Feitelijk zoeken de servers van Shodan voortdurend naar open poorten met onbeveiligde diensten, waarover vervolgens zoveel mogelijk informatie wordt verzameld. Bijvoorbeeld over de locatie van het ip-adres, maar ook de naam van het gevonden apparaat en het versienummer.

Al die gegevens worden hierna doorzoekbaar gemaakt. Shodan is bekend van de verzamelingen met onbeveiligde camerabeelden. Maar de zoekmachine is ook een geliefde tool voor hackers. Het wordt voor hen veel gemakkelijker om – geholpen door de uitgebreide fi ltermogelijkheden – precies die apparaten op te sporen waarvan bekend is dat ze slecht beveiligd of kwetsbaar zijn. Dat kan zelfs automatisch via scripts, zodat direct een lijst met potentiële doelwitten wordt opgesteld.

Hackers mikken op slimme apparaten met niet zulke slimme gebruikers 2 Shodan wordt ook wel de zoekmachine voor IoT-devices genoemd.

Insecam biedt een zoekdatabase voor onbeveiligde camera’s.

computeridee.nl

verschil dat u in dit geval weinig invloed op de software en de beveiliging hebt. Het eerste probleem is verouderde software, waarin bekende fouten zitten die pas in latere versies zijn gedicht. Als die software niet wordt bijgewerkt en het apparaat hangt aan internet, dan is dat vragen om problemen.

Zo kunnen hackers, bijvoorbeeld met Shodan, naar apparaten met specifieke bekende kwetsbaarheden zoeken. Met lapmiddelen (patches) is het vaak wel op te lossen, maar 3 | 2020

23

n e m te s y s id a r r e v o s e All

Waarom u ook een Een raid-systeem, de term komt geregeld voorbij in computerkringen en u vraagt uzelf wellicht af wat het precies is en wat u ermee kunt. In dit artikel leggen we u alles uit over de verschillende typen raid-systemen en welke producten hiervoor de beste keus zijn.

Tekst Richard Veenstra

Waarom een raid-systeem?

Eerst maar eens even naar het begin: waar staat raid eigenlijk voor? De afkorting staat voor Redundant Array of Independent Disks, ook wel Redundant Array of Inexpensive Disks. Kort uitgelegd: een combinatie van schijven waar data tegelijkertijd naartoe geschreven of vanaf gelezen kan worden.

Raid-systemen zijn handig voor verschillende toepassingen.

Bijvoorbeeld als u van meerdere kleinere schijven één grotere (en snellere) schijf wilt maken of als u data naar twee identieke schrijven (klonen) wilt schrijven terwijl u aan het werk bent op de computer. Als één schijf kapot gaat, kunt u gewoon doorwerken in plaats van direct naar de winkel te moeten. U kunt een raid-systeem kant-en-klaar kopen, maar het is ook mogelijk (en niet moeilijk) om zelf een aantal schijven tot raid-systeem te combineren. Dit kan op softwareniveau, vanuit macOS of Windows, maar er zijn ook behuizingen te koop waar u zelf schijven in kunt zetten. (afbeelding 1)

1

Er zijn kant-enklare raid-systemen op de markt, maar u kunt ook zelf een systeem in elkaar zetten.

De ene raid is de andere niet Raid gaat dus in principe om twee zaken: betrouwbaarheid en performance. Welke voor u belangrijker is, bepaalt welk soort raid-systeem bij u past. Er zijn namelijk meerdere vormen van raid en ze verschillen in opzet en werking sterk van elkaar.

Een raid-systeem wordt aangeduid met een getal. Zo zijn er raid0-systemen of raid5-systemen. De getallen worden ook wel niveaus genoemd; een raid6-systeem heet dus ook wel een raid niveau (level) 6. De populairste niveaus zijn 0, 1, 5, 6 en 10.

Laten we beginnen bij een level 0-systeem. Raid0 is één van de meestgebruikte raid-opties; het maakt van meerdere schijven één grote schijf. Stel: u hebt twee 1 TB ssd’s. Als u hier een raid0-systeem van maakt, ziet uw computer het als één 2TB-schijf. Als u data naar deze schijf wegschrijft, gebruikt uw computer willekeurig ruimte op één van de twee schijven.

Het grote voordeel van een raid0-systeem is dat de snelheden van beide schijven gecombineerd worden. Had u met één ssd een

Bij raid-systemen is het vaak kiezen tussen prestaties of betrouwbaarheid leessnelheid van bijvoorbeeld 500 Mb/s, dan kunt u met het gecombineerde raid0-systeem soms wel het dubbele behalen. Behaalde snelheden zijn overigens altijd afhankelijk van andere componenten in uw computer. Het moederbord moet snellere lees- en schrijfsnelheden aankunnen en in het geval van externe schijven moet de controller van uw usb of thunderbolt-poorten goed genoeg zijn om optimaal gebruik te kunnen maken van de gewonnen snelheid.

Omdat uw systeem de twee schijven in een raid0-configuratie als één schijf ziet, heeft het ook een groot nadeel: als één schijf kapot gaat, werkt het raid-systeem niet meer en bent u al uw data kwijt. Voor prestaties dus heel geschikt, voor betrouwbaarheid niet, omdat alle twee de schijven altijd goed moeten werken.

Bij een raid0-systeem is het belangrijk dat u een reservekopie hebt van het raid-systeem. Een raid0 heet ook wel een ‘striped disk’ (afbeelding 2).

2

Ga niet mixen!

Theoretisch kunt u schijven van verschillende grootte en merken door elkaar gebruiken. Het wordt echter aangeraden om schijven van dezelfde fabrikant te gebruiken voor een maximale prestatie. Het mixen van verschillende groottes is een slecht idee, omdat de totale capaciteit van een raid-systeem uitgaat van het kleinste opslagvolume. Hebt u een schijf van 512 GB en één van 1 TB, dan is uw totale capaciteit bij een raid0-systeem maar 512 GB.

40

3 | 2020

In het midden ziet u dat de ‘striped set’ actief is: een raid0-configuratie met twee schijven van elk 1 TB.

Koopgids raid

raid-systeem wilt 3

Raid10

In de handleiding van de LaCie 2big wordt uitgelegd wat een raid1-configuratie precies inhoudt.

Raid1 Door naar raid1. Hierbij zijn er twee schijven gespiegeld. Dit kunt u natuurlijk zelf doen door uw data elke dag van de ene naar de andere schijf te kopiëren, maar een raid1-systeem doet dit allemaal automatisch en continu (afbeelding 3). U hebt dus te allen tijde een kloon van uw data op een andere schijf. Als één van de schijven kapot gaat, dan staat de data nog gewoon op de andere schijf. U koopt dan een nieuwe schijf en herstelt het raid-systeem weer snel. In de meeste gevallen betekent dit wel dat u het raid-systeem uit moet zetten. U kunt niet zomaar een nieuwe schijf eraan toevoegen en dan verwachten dat het raid-systeem operationeel blijft.

Een raid1-systeem levert soms snellere leessnelheden, maar de schrijfsnelheden blijven gelijk of zijn zelfs lager dan die van een enkele schijf. De betrouwbaarheid van een raid1-systeem is prima, omdat u altijd

Raid10 moet u lezen als Raid1+0, het gaat hier om een combinatie van raid1 en raid0. U gebruikt vier schijven in paren van twee. Elk paar is een raid0-systeem van twee schijven. Doordat u twee paren hebt, functioneert het als een gespiegeld raid1-systeem.

Bij een raid10-systeem hebt u het voordeel van een prestatieboost en een reservekopie van uw data. U verliest echter de helft aan ruimte; van vier schijven van 1 TB houdt u dan slechts 2 TB over.

4

een kloon van uw data hebt op een andere schijf. Een nadeel is uiteraard dat uw twee 1TB-schijven hierbij geen 2 TB aan data kunnen bevatten, maar samen slechts 1 TB.

Raid5 en raid6 Een raid5-systeem bestaat uit minstens drie schijven en is een soort combinatie van raid0 en raid1. Data wordt geschreven naar verschillende

De populairste raid-niveaus zijn 0, 1, 5, 6 en 10

Een raid5-niveau wordt vaak gebruikt bij professionele servers en biedt veel zekerheid tegen uitval.

Bereken uw raid Een handig gereedschap om te berekenen wat u aan schijven hebt en wat u aan totaal beschikbare ruimte overhoudt met welk type raid, vindt u op de site www.raid-calculator.com. Geef achter Number of disks aan hoeveel schijven u hebt, typ vervolgens achter Single disk size hoe groot een enkele schijf is, kies het type raid en klik op Calculate.

U ziet niet alleen de totale grootte achter Capacity, maar leest hoeveel snelheidswinst u theoretisch behaalt en hoe het type raid omgaat met foutmeldingen en kapotte schijven.

computeridee.nl

Wilt u weten hoeveel gigabytes u overhoudt bij welk type raid? Neem dan een kijkje op de site raid-calculator.com.

schijven, met als toevoeging dat er een zogeheten ‘parity’ wordt toegevoegd. Zie het als een tekstbestandje dat zegt wat waar op welke schijf is te vinden. Omdat deze parity op alle schijven aanwezig is, functioneert het systeem ook als er één schijf uitvalt.

U kunt een kapotte schijf er gewoon uithalen en er een nieuwe inzetten.

De nieuwe schijf wordt dan aan het raid5-systeem toegevoegd. Een raid5-systeem wordt vaak gebruikt door bedrijven als netwerktoepassing, als het noodzakelijk is dat alle data altijd beschikbaar moeten zijn (afbeelding 4).

Een raid5-systeem heeft altijd de gecombineerde grootte van alle gebruikte schijven minus één. Dus, als u drie schijven van 1 TB gebruikt voor een raid5-systeem, dan hebt u 2 TB tot uw beschikking.

Raid6 is vergelijkbaar met raid5, met het grote verschil dat 5 de parity op twee schijven zet. Er kunnen in zo’n systeem dan ook twee schijven 3 | 2020

41

PowerPoint Designer

Voortdurend Wilt u een presentatie maken, maar bent u op grafisch vlak niet zo sterk dan heeft PowerPoint een welkome functie: Designer. Terwijl u werkt geeft het programma vanuit een zijbalk regelmatig suggesties (ontwerpideeën genaamd), die u met slechts één muisklik kunt toepassen. Ongetwijfeld is dit de snelste manier om de kwaliteit van uw presentatie te verbeteren.

1 Zorg dat de functie PowerPoint Designer geactiveerd is in de voorkeuren.

Tekst Dirk Schoofs

D

e PowerPoint Designer bestaat al een poosje en toch is ze niet zo bekend. Dat is jammer, want het is een nuttige functie om uw presentatie een professionelere uitstraling te geven. De functie is gebaseerd op Office Intelligent Services.

Om ermee te kunnen werken moet u de functie PowerPoint Designer eerst activeren. Daarvoor opent u PowerPoint en via Bestand gaat u naar de Opties. In de groep Algemeen vindt u het onderdeel PowerPoint Designer. Daar moet een vinkje staan bij Automatisch ontwerpideeën weergeven en Automatisch suggesties weergeven wanneer ik een nieuwe presentatie maak (afbeelding 1).

Voorstellen op basis van inhoud Vanaf nu ontvangt u professionele ontwerpvoorstellen op basis van de inhoud die u tijdens het werken toevoegt aan de presentatie. Klik op een ontwerp dat u mooi vindt en de huidige dia zal onmiddellijk

2

Rechts verschijnt een balk met ontwerp-

ideeën.

het ontwerp toepassen. Natuurlijk kunt u handmatig nog wijzigingen aanbrengen. Bovendien ziet u dat de functie Ontwerpideeën zich verder aanpast aan uw keuze. Op die manier wordt uw dia steeds mooier (afbeelding 2).

A eelding

Niet laten opdringen PowerPoint Designer, de technologie die de ontwerpideeën aanbiedt, is wat anders dan een set kant-en-klare thema’s. Het gaat om een intelligente functie die u oproept op het moment dat u suggesties wilt krijgen voor een professionele lay-out. U hoeft het panel dus niet de hele tijd in beeld te houden, want dan lijkt het alsof er een professionele ontwerper constant over uw schouder meekijkt en onophoudelijk met suggesties voor de dag komt. Op den duur gaat dit irriteren. Eenmaal op dreef kunt u het venster met ontwerpideeën dus rustig sluiten om alleen tevoorschijn te halen wanneer u wat ontwerphulp kunt gebruiken. Trouwens, de functie werkt zowel in Windows als in macOS.

48

3 | 2020

Als u Designer gebruikt zal PowerPoint de dia analyseren om, gebaseerd op de inhoud, een kleurschema, thema en verschillende indelingen voor te stellen.

3

U hoeft de afbeelding zelfs niet eens exact te positioneren, Designer doet dat voor u.

Workshop

inspiratie 4

Geen voorstellen?

Als PowerPoint Designer niet werkt, kan dat verschillende oorzaken hebben. Als een dia audio of video bevat, ontvangt u voor die dia geen ontwerpideeën. De functie is evenmin te vinden in oudere versies van PowerPoint. U moet een Office 365-abonnement hebben en beschikken over PowerPoint 2016. Bovendien werkt deze functie niet offl ine; de computer waarop PowerPoint draait, moet een actieve internetverbinding hebben. Bovendien hebben we gemerkt dat Designer geen ontwerpideeën levert wanneer u met de hand verschillende vormen toevoegt aan een dia. Als u handmatig een vierkant, ruit of cirkel toevoegt, zullen er dus geen ontwerpsuggesties verschijnen voor die dia.

Designer geeft aan welk lettertype en letterkleur een mooi effect geeft.

U kunt bijvoorbeeld met een lege dia beginnen en daarna een afbeelding toevoegen via Invoegen, Afbeeldingen. U navigeert dan naar een afbeelding die ergens op de harde schijf staat, selecteert die en klikt op Invoegen. Wanneer de afbeelding in de dia verschijnt, ziet u in de balk Ontwerpideeën meteen een set voorstellen die er leuk uitzien. De afbeelding die u toevoegt, hoeft u niet eens op de juiste plaats te positioneren (afbeelding 3). PowerPoint toont hoe de afbeelding er schermvullend uitziet en hoe de tekstvakken overkomen. Vaak geeft het programma ook aan hoe de afbeelding er in zwart-wit uitziet.

Het bovenste balkje is het beeld, het onderste het geluid.

Omdat we handmatig een oranje vlak hebben toegevoegd heeft Designer plots geen inspiratie meer.

Tekstvak toevoegen Kijk wat er gebeurt wanneer u nu een tekstvak toevoegt aan de dia. Hiervoor gebruikt u het tabblad Invoegen waar u de functie Tekstvak selecteert. U hoeft zich (nog) niet te bekommeren over de positie van het tekstvak; sleep het ergens op de dia en typ de tekst. In dit stadium hoeft u zelfs geen lettertype, hoofd- of kleine letters, letterkleur of -grootte vast te leggen. Als u de tekst hebt ingevoerd, zal Designer weer een aantal voorstellen doen (afbeelding 4).

Klik op het ontwerp dat u mooi vindt en wijzig eventueel nog de kleur van een woord of bepaalde letters.

Indeling wijzigen

De ontwerpideeën veranderen wanneer u een andere indeling selecteert.

5

U kunt de dia eventueel dupliceren en voor het duplicaat een alternatieve indeling kiezen. Daarvoor selecteert u de dia die Designer zojuist heeft vormgegeven en gebruikt u het tabblad Start. Daar klikt u op Indeling, zodat er opnieuw verschillende indelingen verschijnen (afbeelding 5). Opnieuw zal Designer onmiddellijk reageren op uw keuze en een stel suggesties aanreiken afgaande op de geselecteerde basisvorm én de inhoud die ondertussen op de dia staat.

Meerdere a eeldingen Wat Designer doet met meerdere afbeeldingen op dezelfde dia is nog sterker. De functie maakt in een oogwenk mooie composities zonder dat u tijd verliest aan het schalen, uitlijnen of bewerken.

Plaats een nieuwe lege dia en navigeer via Invoegen, Afbeeldingen naar de locatie waar de afbeeldingsbestanden staan. Met de Ctrl-toets ingedrukt selecteert u alle afbeeldingen die op de dia moeten komen en dan klikt u op de knop Invoegen. Hierdoor verschijnen alle afbeeldingen willekeurig in een stapeltje over elkaar op het scherm.

Het kost tijd en inspiratie om al die plaatjes te schalen en dan nog netjes over het dia-oppervlak te verdelen. Gelukkig krijgt u ook hier een helpende hand. Als u in de kolom Ontwerpideeën kijkt, ziet u dat Designer al een aantal composities heeft samengesteld (afbeelding 6).

computeridee.nl

3 | 2020

49