9 Slechts
€
W orkshops
31 maart - 14 april 2020
Simpel films en screens vastleggen
3,85
INTERNE PHISHINGTEST
Ultimate File Manager
l! ij b e d r o vo n e g in g ’s a g e ll o C
Slim verhuizen
Verplaats uw systeempartitie SLIM OF ONNODIG?
MET SFCFIX
Repareer Windows 10
Glasvezel in huis
MYLIO
Foto's beheren én back-uppen
ALTIJD EN OVERAL
Kijk wat u wilt Sportief en bij de tijd 1 Voordelige smartwatches
02009
| 23 | 2017
8 718226 109118
Inhoud
Deze editie
Inhoud 36
44
Geld besparen met uw smartphone
10 Systeempartitie verhuizen Meer schijfruimte creëren. 14 Overal films & series kijken Neem uw minibioscoop mee. 20 Goedkope smartwatches Getest: hoe goed werken betaalbare slimme horloges? 24 Supersnel thuisnetwerk Is glasvezel de beste keus?
34
Gebruik slimme apps om uw uitgaven in te dammen. Dat levert onder aan de streep meer geld op dan u in eerste instantie wellicht dacht.
Metamorfose voor Edge
Veilig én veelzijdig fotobeheer Wilt u een veilige back-up van uw foto’s, maar geen extra kosten? Met Mylio kunt u gratis 25.000 kiekjes met drie apparaten synchroniseren, en daar blijft het niet bij ...
52
Wandelklokje D
e coronacrisis is al weer enige tijd gaande en zoals heel veel mensen in ons land, werk ook ik inmiddels thuis. Een grote stap was dat niet, want ik werk wel vaker in alle rust aan mijn eigen bureautje. Toch voelt het nu raar, waarschijnlijk omdat op dit moment (vrijwel) alle collega’s thuiswerken. Waar ik normaliter na het schrijven van het voorwoord mijn tas inpak en afreis naar de redactie (25 minuutjes op de e-bike), doe ik nu álles thuis. En dus is er geen gezamenlijke lunch of snelle vergadering of gesprekje computeridee.nl
Workshops 18 SFCFix Eerste hulp bij (Windows) systeemongelukken. 30 Multi Commander Bestandsbeheer net wat slimmer dan de Verkenner. 55 Windows 10 Gamebalk Screendumps en filmpjes (met geluid) vastleggen.
Voor de nieuwe (en verbeterde!) versie van Edge stapte Microsoft over naar een andere broncode. Ook is de gebruikersomgeving op de schop gegaan. Surft u een eindje mee?
48 Computer Idee stuurt ‘succesvolle’ phishingmail Waarom trappen mensen massaal in phishingmails en hoe wapent u zich ertegen? Wij zochten het uit door zelf een nep-phishingmail rond te sturen binnen de uitgeverij. En dat hebben we geweten …
bij de koffieautomaat. Heel apart en eigenlijk wel heel erg 'kaal'. Hoop dat het snel weer normaal wordt. Gisteren heb ik met mijn vriendin mijn vrije dag benut voor een heerlijke wandeling van een kilometer of 12 in de duinen bij Schoorl. Om de pols de GT2 smartwatch van Huawei, die ik enige tijd mag testen. Het klokje heeft een gps-ontvanger aan boord en als je die inschakelt, legt de GT2 zo’n wandeling van minuut tot minuut vast. Kun je na afloop in de bijbehorende app precies zien waar je gelopen hebt, hoe snel,
36 Apps om mee te besparen Bezuinig met uw smartphone 42 Geef uw pc meer snelheid SiSoftware Sandra legt alle hardware-geheimen bloot. 44 Metamorfose voor Edge Meer opties door Chromium. 48 Onze eigen phishingtest Collega’s als ‘slachtoffers’. 52 Veilig en gratis fotobeheer Back-up én meer met Mylio. 58 Word abonnee Kies zelf het abonnement dat het best bij u past!
9
31 maart
3,85
- 14 april 2020
Slechts
€
Workshops
Simpel en screefilms vastleggens n Ultimate Manager File
INTERN PHISHI E TE Collega’s gingenNG voor de bijl!ST
Slim verhu
izen
Verpla s uw systat eempart itie
MET SFCFIX
Repareer Windows 10
ALTIJD EN
SLIM OF
ONNODIG?
Glasvezel in huis
OVERAL
Kijk wat u wilt
MYLIO
Foto's behe én back-uppren en
Sportief en bij de tijd Voo 1 rdelige sm artwatches | 23 | 2017
02009 8 7182 26
hoogteverschillen en meer. De Huawei komt niet voor in de smartwatchtest in dit nummer, maar de Honor Magic Watch 2 wel, en da’s vrijwel hetzelfde klokje. Ondanks alle onzekerheid in deze tijd: veel lees- en doeplezier!
Dick van de Schraaf Hoofdredacteur dvdschraaf@reshift.nl
109118
Rubrieken 4 Mailbus Lezers geven hun mening 6 Nieuws Ontwikkelingen, trends en nieuwe producten 13 Hoe? Zo! Freeware thematisch besproken 27 Tips & Trucs Handige slimmigheden 40 Voor Nop De leukste gratis software 47 Gespot in Area 120 Experimenteren met Google 56 Vers Getest Nieuw spul, voor u bekeken 60 FAQman Problemen opgelost 64 FAQtips Vragen beantwoord 66 Uitsmijter Vr-exoskelet voor de hand 67 Abonneeservice/colofon Plus: volgend nummer
9 | 2020
3
n e ts a la p r e v , n te o r g r e v , Verkleinen
Verken uw speel Een e-mail van lezeres Judy van Achterberg was de directe aanleiding tot dit artikel. ‘Mijn C-partitie is te klein geworden voor een Windows-update’, schreef ze. ‘Het liefst zou ik het systeem naar de ruimere D-partitie verhuizen.’ Wat in dit geval de beste optie is, vertellen wij u graag. Afhankelijk van uw situatie is er namelijk altijd wel een manier om dit probleem op te lossen. Tekst Toon van Daele
W
e gaan uit van de volgende situatie: uw systeempartitie is te klein geworden. Naast de Windows-map staan hier ongetwijfeld programma- en mogelijk gegevensbestanden op. Dat is natuurlijk erg vervelend, omdat u niet langer programma’s kunt installeren. Nog erger is het als het leidt tot een onwerkbaar traag systeem en zelfs tot complete vastlopers. Met een beetje geluk bent u dit probleem snel de baas, zelfs zonder extra gereedschap. Dit is vooral het geval als er achter uw systeempartitie (vermoedelijk C) nog voldoende schijfruimte is die niet is toegewezen. Het wordt lastiger, maar niet onmogelijk, als zich er achter uw C-partitie een datapartitie bevindt. Dan is het noodzakelijk om de benodigde vrije ruimte van de datapartitie af te snoepen en aan uw C-partitie toe te wijzen. U kunt de niet-toegewezen schijfruimte ook koppelen aan uw C-partitie. Als laatste is er nog het scenario waarbij uw schijf simpelweg te klein is. Dan rest alleen nog de optie om uw schijf – of minstens het besturingssysteem – over te zetten naar een groter exemplaar. Voor we gaan jongleren met schijfpartities, laten we eerst zien hoe u een back-up van uw schijf of partitie maakt. Mocht er onverhoopt iets in de soep lopen, dan kunnen we alles mooi terugzetten.
Back-up maken Om een back-up van een of meerdere partities te maken zetten we EaseUS Todo Backup Free in: www.tiny.cc/
10
9 | 2020
1
back-up. Start het programma na de installatie op, klik linksboven op het icoon met de drie streepjes en kies Disk/Partition Backup. Er verschijnt een dialoogvenster met het schijfoverzicht van uw pc. Plaats een vinkje bij de schijf of bij de partitie(s) die u wilt back-uppen (afbeelding 1). Via de Browse-knop verwijst u naar de schijf waar u het back-upbestand wilt bewaren. U gebruikt hiervoor bij voorkeur een andere fysieke schijf met voldoende beschikbare sch(r)ijfruimte. Voer een naam en een beschrijving in en bevestig met Proceed. Eventueel klikt u eerst op Backup options en kunt u bijvoorbeeld bij Space een hogere compressiegraad instellen of die met none helemaal uitzetten. Wacht tot het back-upproces is voltooid.
Back-up terugzetten Verder in dit artikel buigen we ons over diverse partitiemanipulaties. Als die de mist ingaan, dan is het handig om te weten hoe u uw back-up netjes terugzet. Ook dit kan met behulp
Veiligheidshalve maakt u eerst een back-up van uw partitie(s) of complete schijf.
van EaseUS Todo Backup Free. Als uw systeem nog mooi doorstart, dan start u deze tool op en drukt u in het overzichtsvenster de knop Recovery in, bij de eerder gemaakte back-up. Laat Disk/Partition mode geselecteerd, plaats een vinkje naast de schijf of de partitie die u wilt herstellen, klik op Next. Selecteer de(zelfde) doelschijf of -partitie en bevestig met Proceed. Als het goed is, hebt u even later uw originele data terug. Het kan natuurlijk ook gebeuren dat uw schijf(partitie) zo is verpest dat Windows nog weigert op te starten. In dat geval is een reddingsmedium noodzakelijk. U kunt dat desnoods nog maken vanaf een andere computer waarop Todo Backup is geïnstalleerd. U opent Tools, Create Emergency Disk en wijst het doelmedium aan. Dat is bij voorkeur een usb-stick, maar het kan ook een cd of dvd zijn. Voor onze doeleinden maakt het niet zoveel uit of u Create WinPE emergency disk of Create Linux emergency disk selecteert (afbeelding 2). Na afloop hebt u in elk geval een bootmedium waarmee u het kreupele systeem alsnog opstart en vanuit een grafische Todo Backup-omgeving uw schijfkopiebestand kunt terugzetten.
Partitie vergroten
Weigert Windows om op te starten? Dan is een reddingsmedium noodzakelijk.
Alle voorzorgsmaatregelen zijn genomen: nu kunt u aan het delicate partitiewerk beginnen. We beginnen met het eenvoudigste scenario. Onmiddellijk achter uw C-partitie bevindt zich de niet-toegewezen schijfruimte. Om de exacte situatie in kaart te brengen, drukt u op Windows-toets+R en voert u diskmgmt.msc uit. Onderaan krijgt u een grafische weergave van de schijfbezetting. Merkt u meteen achter uw
2
Partitiebeheer
ruimte 3
C-partitie een zwart gedeelte met de naam ‘Niet-toegewezen’ op, dan zit u goed. Klik met de rechtermuisknop op uw C-partitie, waarvan u dus een back-up hebt gemaakt. Kies voor Volume uitbreiden. Druk op Volgende,, selecteer dezelfde schijf en bevestig met Toevoegen. Bij Selecteer de hoeveelheid ruimte in MB geeft u aan hoeveel vrije schijfruimte u aan de C-partitie wilt toevoegen (afbeelding 3). Druk op Volgende en Voltooien. Even later leeft uw systeempartitie op grotere voet.
Een simpele vergrotingsoperatie zit nog net in de gereedschapskist van het Windows Schijfbeheer.
ingepikt. Dan moet u de D-partitie eerst verkleinen om vervolgens de vrijgekomen ruimte aan uw C-partitie te kunnen doneren. Om de D-partitie te verkleinen, spreekt u nog steeds het ingebouwde schijfbeheer aan. Natuurlijk moet er op die partitie wel voldoende vrije ruimte beschikbaar zijn. Klik met de rechtermuisknop op de D-partitie en kies Volume verkleinen. Vul het veld in bij Geef op met hoeveel MB de partitie moet worden verkleind en bevestig met Verkleinen. U hebt nu een C-partitie, gevolgd door een D-partitie, op zijn beurt gevolgd door niet-toegewezen schijfruimte. Daar kunnen we in Windows Schijfbeheer jammer genoeg verder
niets mee, tenzij we kiezen voor een wat dubieuze conversie naar ‘dynamische schijven’ (afbeelding 4). We pikken daarom de draad op met een meer flexibele tool en wat ons betreft wordt dat de gratis MiniTool Partition Wizard Free.
Partitie koppelen U vindt de MiniTool Partition Wizard Free op www.tiny.cc/freepartition. Let er tijdens de installatie op dat u geen ongewenste extra’s op uw schijf laat zetten. Na de installatie start u de tool op en klikt u op Launch Application. Er verschijnt een tekstueel en grafisch overzicht van de schijfbezetting. U hebt nu eigenlijk twee mogelijkheden, die uiteindelijk tot hetzelfde resultaat
Partitie verkleinen Ander scenario: u wilt uw C-partitie vergroten maar uw D-partitie, die zich achter uw C-partitie bevindt, heeft alle resterende schijfruimte De ingebouwde module voor schijfbeheer loopt snel tegen zijn grenzen aan.
4
computeridee.nl
9 | 2020
11
s e g lo r o h e m m li s s e Z
Hoe goed zijn betaalbare smartwatches? De smartwatch is na een paar jaar gewenning inmiddels redelijk ingeburgerd, met name dankzij Apple en Samsung. Voor dergelijke modellen betaalt u echter algauw 300 euro of meer. Maar er zijn ook genoeg voordeliger alternatieven. Computer Idee testte de afgelopen weken zes slimme horloges met prijzen tussen de 129 en 279 euro om te ontdekken of goedkoop ook goed kan zijn. Tekst Rens Blom
A
ls u een (nieuwe) smartwatch overweegt, raden we u aan eerst wat vooronderzoek te doen. Het zou immers zonde zijn wanneer uw nieuwe klokje terug moet omdat hij niet met uw telefoon overweg kan, veel te groot of te klein is of nét die voor u belangrijke functie mist. Kijk eerst of het horloge dat u op het oog hebt compatibel is met uw Android-smartphone of iPhone (de zes smartwatches in deze test werken met beide besturingssystemen). Let ook op het formaat. Hebt u een smalle dames- of herenpols? Dan is een 38-, 40- of 42mm-horloge een aanrader. Modellen van 44 of 46 mm zijn groter en zitten daarom beter om een dikkere pols.
De Huawei Watch GT 2 gebruikt dezelfde software als de Honor Magic Watch 2.
Opladen en functies Denk ook goed na over wat u belangrijk vindt aan een slim horloge. Wilt u hem gebruiken voor het sporten, zodat u uw smartphone thuis kunt laten? Neem dan een model met
Testverantwoording Voor deze test hebben we zes smartwatches van verschillende merken gedragen, en elk horloge minimaal een week om de pols gehad. De smartwatches kostten op het moment van schrijven tussen de 129 en 279 euro, en zijn allemaal in Nederland verkrijgbaar. We hebben de horloges geselecteerd op basis van prijs, merk en de focus op sportieve functies. Alle horloges hebben een aanraakgevoelig kleurenscherm, gebruiken een standaard bandje en werken met een Vijf van de zes geteste smartwatches. De Android-smartphone of iPhone via bluetooth. Fitbit was nog met de post onderweg.
20
9 | 2020
Geen Apple Watch In deze vergelijkende test bespreken we zes smartwatches, en daar zit geen Apple Watch bij. De reden is eenvoudig: de geteste horloges mogen niet meer dan driehonderd euro kosten, omdat we het aanbod toegankelijk willen houden. Apples nieuwste model, de Watch Series 5, start bij 449 euro – een flinke smak geld. Zijn voorganger, de Series 4 uit 2018, is met minimaal 400 euro ook te duur voor deze test. U hoort ons niet zeggen dat u geen Apple Watch moet kopen omdat hij té duur is, want het zijn uitstekende horloges met veel functies. Mits u een iPhone heeft, want de Apple Watch werkt niet met een Android-toestel.
ingebouwde gps en uitgebreide sportmogelijkheden. Hebt u liever een smartwatch met een zo lang mogelijke accuduur? Lees dan reviews van deskundigen en consumenten om te zien hoelang het horloge in de praktijk meegaat. Dat kan in de praktijk namelijk nogal verschillen; de accuduur kan zomaar variëren tussen de twee tot twaalf dagen. Sommige smartwatches zijn geschikt om contactloos mee te betalen bij pinapparaten, maar ondersteunen slechts een beperkt aantal banken. Vindt u deze functie belangrijk? Doe dan eventueel navraag bij de horlogefabrikant of de bank, om te informeren of uw potentieel nieuwe smartwatch geschikt is.
Vinger aan de pols
Honor Magic Watch 2 (46mm)
H
onor is een zustermerk van Huawei en brengt regelmatig Huawei-producten uit onder een andere naam, doorgaans met een lagere prijs. Zo ook in het geval van de Honor Magic Watch 2. Die is identiek aan de Huawei Watch GT 2, maar kost tientallen euro’s minder. De Magic Watch 2 is verkrijgbaar in de formaten 42 mm en 46 mm. Ik testte de laatste, die vooral bedoeld is voor de wat dikkere herenpols. De smartwatch is inderdaad fors, relatief zwaar en komt dankzij z’n aluminium kast degelijk over. De tachymeter in de rand rond het scherm had van mij niet gehoeven, maar zit ook niet in de weg. Het horloge heeft een 22mm-bandje en is waterdicht tot 50 meter. Op het ronde scherm kan indien gewenst de tijd continu digitaal worden getoond, al gaat dat uiteraard ten koste van de accuduur. Het scherm oogt fraai en de Huawei-software is prima geschikt voor het ronde formaat. Handig zijn de ingebouwde luidspreker en microfoon, waardoor u met de Magic Watch 2 kunt bellen. Op het interne geheugen van de smartwatch kunt u muziek installeren. Het horloge heeft vijftien bekende sportmodi, gebruikt een hartslagmeter en gps, en werkt met een handige app. Zonder altijd-aan-scherm houdt de accu het ruim acht dagen vol. Met het scherm continu aan moest ik na vier dagen de magnetische oplader pakken. Uiteraard kan het horloge de meldingen van uw smartphone tonen, maar meer integratie met andere apps is er niet. Goed om te weten: de goedkopere 42mm-versie kan niet bellen, heeft een kleiner scherm en een accuduur van een paar dagen.
De Samsung Galaxy Watch Active2 is fraai, compact en heeft doordachte software.
Samsung Galaxy Watch Active2 Adviesprijs: € 279,Info: www.tiny.cc/sgwa2
computeridee.nl
De Honor Magic Watch 2 is praktisch identiek aan de duurdere Huawei Watch GT 2.
Honor Magic Watch 2 (46 mm) Adviesprijs: € 189,Info: www.tiny.cc/hmw246
Samsung Galaxy Watch Active2
S
amsung maakt al jaren smartwatches en dat is te merken. De nieuwe Galaxy Watch Active2, verkrijgbaar als 40- en 44mm-variant, ziet er doorontwikkeld uit en draagt bijzonder comfortabel. Ik testte het 40mm-model, dat compact en licht is, en vanwege zijn ronde display doet denken aan een traditioneel horloge. De Watch Active2 is waterdicht tot 50 meter en tovert mooie kleuren op het scherm, dat bovendien lekker fel kan. Het standaard horlogebandje is degelijk, al kunt u ook een ander 20mm-bandje gebruiken. De Samsung-software is gebruiksvriendelijk en werkt via aanrakingen en de fysieke knop. De bijbehorende smartphone-app is eveneens goed ontwikkeld. Minder enthousiast ben ik over de accuduur: als het scherm altijd aanstaat, moet de smartwatch na twee nachten aan de oplader. Stelt u in dat het display alleen aangaat als u uw pols optilt, dan houdt de Watch Active2 het krap een dag langer vol. Opladen gaat niet zo snel, maar kan (heel handig) wel via een draadloze Qi-oplader. Die heeft u misschien al omdat uw smartphone draadloos kan opladen. Samsung levert zelf uiteraard ook een oplader mee. Het horloge heeft een hartslagmeter die 24/7 actief is en beschikt over uitgebreide gezondheids- en fitnessfunctionaliteiten. De integratie met andere apps als Spotify is goed, maar voor een navigatie-app moet u een paar euro betalen. Al met al een geduchte concurrent voor de Apple Watch, al kan het ontbreken van contactloos betalen een minpunt zijn.
9 | 2020
21
r e n n e k r e V e d n a d Slimmer
Bestandsbeheer voor Voor de meeste mensen is de Windows Verkenner een bekend en veelgebruikt programma. Toch bestaan er slimmere tools om sneller door mappen te vliegen en bestanden te beheren. Multi Commander is zo’n bestandsmanager die mogelijkheden biedt die de Verkenner juist mist.
1 Installeer gerust alle componenten, die hebt u straks nodig om bestanden en bestandsnamen te bewerken.
Tekst Dirk Schoofs
H
et gros van de pc-gebruikers zet geen vraagtekens bij de Windows Verkenner. Het programma, dat in Windows 95 werd geïntroduceerd, zit zo sterk verankerd in het alledaagse computergebruik dat velen zich niet eens afvragen of het beter kan. En het kan beter! Er zijn andere bestandsbeheerders waarbij u waarschijnlijk even moet wennen aan de werkomgeving, maar zodra u het een beetje in de vingers hebt, werkt het programma veel eenvoudiger dan de Verkenner. U hoeft overigens niet te kiezen voor het ene of het andere programma. Wanneer u heel veel bestanden moet beheren, zult u Multi Commander waarderen, terwijl u voor de rest op de standaard Windowsbestandsbeheerder blijft vertrouwen.
Componenten Via www.multicommander.com haalt u deze gratis bestandenmanager binnen. Hier kiest u welke versie u wilt downloaden: de 32bit- of de 64bit-uitvoering (afbeelding
Uitklapmenu In ieder deelvenster komt u via het uitklapmenu linksboven met één muisklik bij de verschillende schijfstations en de bibliotheken. Net als bij de Verkenner is dit de snelste weg naar mappen als Documenten, Downloads, Afbeeldingen en Muziek. Ook clouddrives als Dropbox, OneDrive, Google Drive staan in de lijst. Administrators kunnen zo zelfs naar het Windowsregister of naar een locatie op het ftp-netwerk gaan. Onderaan staat de statusbalk. Als u een map of bestand selecteert, vindt u in de statusbalk de knoppen om het bestand te bekijken, de inhoudsweergave van de map te verversen, bestanden te kopiëren, te verplaatsen of te verwijderen. In deze Via het uitklapmenu gaat u het balk volgt u trouwens ook de voortgang snelst naar de schijfstations en de van de bewerkingen die u uitvoert. bibliotheken.
30
9 | 2020
1). Weet u niet welke versie u hebt? Druk dan op Windowstoets+Pause (deze laatste toets heet soms ook wel Break). Vervolgens krijgt u de informatie over uw pc de lezen. Bij Type systeem leest u het antwoord op uw vraag. Naast het desktop-programma kent Multi Commander ook een draagbare variant die u vanaf een usb-stick kunt uitvoeren. In deze workshop gaan we voor de desktopeditie. Tijdens de installatie van Multi Commander v9.6.1 vraagt de installer of er ook extra componenten mogen worden geïnstalleerd. Het gaat dan om plug-ins die het programma veelzijdiger maken. We raden aan alle componenten aan te vinken.
Werkomgeving Wanneer u het programma voor de eerste keer start, krijgt u de vraag welke taal u wilt gebruiken. Daarna vraagt de installer hoe u de ‘look and feel’ van Multi Commander wenst. Wilt u dit programma zoveel mogelijk bedienen vanaf het toetsenbord (Commanderstijl)? Of wilt u een soortgelijk uiterlijk als de Windows Verkenner (Windows Explorer compatibiliteit)? Er is ook de optie Aangepast waarbij u uit beide stijlen onderdelen kunt kiezen (afbeelding 2). Wij gaan voor de vertrouwde stijl van de Windows Verkenner.
2
Wij houden het bij de stijl die we kennen van Windows Verkenner.
Workshop
wie meer wil 5
Tweedelige venster Een groot deel van het gebruiksgemak is gebaseerd op het tweedelige navigatievenster van Multi Commander. Door deze tweedeling kopieert en verplaatst u bestanden binnen hetzelfde scherm (afbeelding 3). In het begin zijn de vensters netjes over het scherm verdeeld, 50/50 noemt deze tool het zelf. U kunt de tussenbalk die het venster verdeelt met de muisaanwijzer vastgrijpen en verslepen. Of u gebruikt de vijfde knop van linksboven, waar u kiest voor een andere verdeling: 0/100, 25/75, 50/50, 75/25 of 100/0. Het is de bedoeling dat u in het ene venster een andere schijflocatie selecteert dan in het andere venster, zodat u makkelijk een aantal bestanden van de ene naar de andere schijflocatie versleept of kopieert. Om naar een bepaalde map te gaan, gebruikt u de mappenstructuur in het linker- of rechtervenster of navigeert u via het uitklapmenu bovenaan iedere vensterhelft. Via Beeld kunt u de tweedelige interface ook in verticale lay-out zien.
3
Dit is de weergave Thumbnaildetails. U ziet verkleinde weergaven van bijvoorbeeld foto’s.
Dankzij het tweedelige venster is het kopiëren en verplaatsen van bestanden een peulenschil.
File operation plug-ins Om een map of bestand van locatie A naar B te verplaatsen, sleept u het van de ene vensterhelft naar de andere. Drukt u daarbij de Ctrl-toets in, dan zal Multi Commander de bestanden van A naar B kopiëren. Door de Ctrl-toets bij het selecteren ingedrukt te houden, kunt u meerdere bestanden selecteren. Daarna opent een venstertje waar u eventueel nog een andere locatie kunt selecteren en waar u een bestandsbewerking kunt toepassen via zogeheten plug-in-profielen. Zo kunt u bijvoorbeeld Unpacker inschakelen om rar- en zipbestanden uit te pakken. In de opties is het mogelijk om via een filter bestanden uit te sluiten van de opgegeven bewerking. De plug-in Folder Content selecteert de inhoud van de verschillende mappen die u hebt geselecteerd en verzamelt die in één computeridee.nl
Terwijl de bestanden naar een andere locatie verhuizen, laten we ze op alfabetische volgorde zetten in 26 mappen.
4
enkele doelmap. Stel dat u alle foto’s van tien mappen wilt kopiëren naar de map Fotobestanden, dan zal deze plugin geen rekening houden met de oorspronkelijk mappen waarin deze afbeeldingen staan, maar alles samenvoegen in de map Fotobestanden. Ook interessant is de plug-in AutoSort (A-Z). Deze plug-in zal in de doelmap automatisch 26 mappen creëren van A naar Z en de geselecteerde bestanden volgens de beginletter van de bestandsnaam in de juiste mappen zetten (afbeelding 4).
Veel gebruiksgemak is te danken aan het tweedelige navigatievenster Boompje of platte structuur Belangrijk zijn de zes knoppen die u rechts bovenaan bij ieder deelscherm aantreft. Met de eerste ziet u de klassieke boomstructuur die u gewend bent van de Verkenner (afbeelding 5). Het schuine streepje daarnaast is de knop die u naar de root brengt. De root is het hoogste niveau van de boomstructuur. Daarnaast staat de knop om een hogere map te openen en daarna volgt de knop om de inhoud van het venster te verversen. Interessant is ook de knop Weergavemodus. Hiermee ziet u de details, een miniaturenlijst of miniatuurknoppen. De weergave Platte bestandssysteemweergave, beschikbaar als optie in de Weergavemodus, is een mondvol voor een experimentele weergave. Deze weergave toont alle bestanden uit de geselecteerde map zonder daarbij rekening te houden met de onderliggende mappen. 9 | 2020
31
Klikken
kan link zijn Wat kunnen e-mails over een gewonnen geldprijs, geblokkeerde pinpas en een enquête gemeen hebben? Het kunnen phishingmails zijn, bedoeld om u geld te ontfutselen. De schade door phishing neemt jaarlijks toe. Waarom trappen mensen in zo’n phishingmail en hoe wapent u zich tegen dit digitale gevaar? Computer Idee zocht het uit door zelf een nep-phishingmail binnen de uitgeverij rond te sturen. En dat hebben we geweten … Tekst Rens Blom
P
hishing is een populaire vorm van internetfraude en ontleent zijn naam aan het vissen (fishing) naar betaalgegevens en/of geld van nietsvermoedende slachtoffers. Dat vissen gebeurt via allerlei digitale platformen, waaronder sms, sociale media en (van oudsher populair) e-mail. De oplichter speelt doorgaans in op uw emoties en probeert u te verleiden om op een linkje te klikken. Het linkje leidt naar een webpagina die bijvoorbeeld om uw betaalgegevens vraagt, maar dat hoeft niet altijd. “Een pagina kan ook een foutmelding tonen, waardoor het lijkt alsof er niets gebeurt”, vertelt Jelle Wieringa van beveiligingsbedrijf KnowBe4. “In werkelijkheid kan de pagina ongemerkt een stukje code uitvoeren en een virus op uw computer installeren. Dat virus kan zich op de achtergrond verstoppen en uw toetsaanslagen bijhouden en versturen, zodat een oplichter er achterkomt wat uw inlog-
48
9 | 2020
gegevens zijn voor internetbankieren of PayPal.” Zo’n onzichtbaar virus kan uw computer ook direct of na verloop van tijd gijzelen, waarna u moet betalen om weer toegang tot uw gegevens te krijgen. Wieringa: “Deze vorm van internetfraude heet ransomware en is vaak het gevolg van klikken op een phishinglink.”
Phishing steeds gehaaider
Criminelen van over de hele wereld vissen naar uw zuurverdiende geld.
Vooropgesteld: de meeste phishing e-mails belanden automatisch in uw map Ongewenste e-mail of Spam, omdat uw e-maildienst ze herkent als frauduleus. De mailsoftware van Microsoft (Outlook), Google (Gmail), KPN en andere bekende partijen is namelijk erg slim en leert dagelijks bij. Maar dat geldt ook voor de oplichters, die steeds betere phishing-e-mails versturen. En dat is vanuit hun gezichtspunt nodig ook, want anno 2020 gelooft bijna niemand meer dat een Nigeriaanse prins zijn fortuin zomaar aan u wil schenken. Een
realistischer en persoonlijke phishingmail ontwikkelen en versturen is duurder, maar levert de oplichter vaak ook meer resultaat (slachtoffers) op. En meer slachtoffers betekent doorgaans ook meer geld.
Onze eigen phishingmail Hoe legitiem moet een phishingmail lijken als je wilt dat mensen op het bijbehorende linkje klikken, met alle mogelijke nare gevolgen van dien? En hoe reageren mensen als ze er achterkomen dat ze in een phishingmail zijn getrapt? Computer Idee sloeg de handen ineen met beveiligingsfirma Knowbe4, dat software voor bedrijven en particulieren aanbiedt om nep-phishingmails te maken en te sturen. Bedrijven kunnen zo de digitale kennis van hun medewerkers testen. Dat deed Computer Idee binnen de eigen uitgeverij, die meer dan honderd vaste en freelance werknemers telt. Omdat een (nep-)phishingmail alleen werkt als zo min mogelijk mensen ervan afweten, werkte de hoofdredacteur van dit tijdschrift enkel samen met de systeembeheerder en de directeur, en schakelde hij mij (freelance journalist) in om de test te coördineren.
Mail met foutjes Met de Knowbe4-software kunnen we kiezen uit een van de vele standaard nep-phishingmails, maar ook een eigen mail maken. Omdat wij een lastig te herkennen phishingmail willen sturen, kiezen we voor de tweede optie. We verzinnen dat systeembeheerder Martijn Broeders bijna zijn jubileum
Phishing
Computer Idee magamkat il ‘succesvolle’ phishin
viert en dat hoofdredacteur Dick daarom namens de collega’s een cadeau wil kopen. Hij heeft drie potentiële cadeaus uitgezocht, met het vriendelijke verzoek of iedereen even zijn voorkeur door wil geven. Dat gaat via het linkje in de mail, dat overigens een (ongevaarlijke) pagina met een foutmelding opent. Na het schrijven en inplannen van de e-mail voor de maandagochtend, voegt Martijn de mailadressen van KnowBe4 toe aan de whitelist van Microsoft Outlook. Zo belandt de mail bij alle Reshift-medewerkers in hun primaire e-mailbox en niet – zoals Outlook dat netjes zou doen – in de map Spam. Bovendien passen we spoofing toe, een techniek die de afzender van de mail (grotendeels)
computeridee.nl
aanpast van Knowbe4 naar Dick van de Schraaf. Omdat geen enkele phishingmail perfect is, kent ook onze mail wat schoonheidsfoutjes. We schrijven [DATUM] in plaats van een werkelijke datum in te vullen en plakken de e-mailhandtekening van Dick als een afbeelding. Die handtekening hoort tekst te zijn en ziet er als plaatje dus iets anders uit. Andere kenmerken van phishing zijn zichtbaar via het linkje en de afzender van de mail, waarover zo meteen meer.
Waarschuwingen van collega’s
Zo ziet onze mail eruit in de Outlookapp.
Na overleg met de directeur van de uitgeverij sturen we op een doodnormale maandag rond half negen ’s ochtends de nep-phishingmail naar alle
De e-mail maken we via de website van KnowBe4.
medewerkers. Hoofdredacteur Dick werkt die ochtend ‘toevallig’ thuis, om te voorkomen dat collega’s direct naar hem toe lopen om te vertellen dat zijn linkje niet werkt. Dat is maar goed ook, want in de eerste uren openen tientallen mensen de mail en klikken ze massaal op het linkje. Op de Knowbe4-website zien we precies wie er (niet) in zijn getrapt. Collega’s mailen en bellen Dick om hem te vertellen dat zijn linkje niets doet of om hem te waarschuwen dat er een phishingmail met zijn naam in omloop is. De directie wordt op de hoogte gebracht van de stand van zaken en stuurt het hele bedrijf een mail met de waarschuwing ‘niet op de phishingmail van Dick te klikken’. Opvallend: in de uren na deze dringende waarschuwingsmail klikt alsnog een handvol medewerkers op het linkje in onze phishingmail. Aan het eind van de middag hebben 66 van de 115 ontvangers de mail geopend, en hebben er 36 op het linkje geklikt. 9 | 2020
49