Computer Idee 13 2018 preview

13 Slechts

€

29 mei - 12 juni 2018

3,50

W orkshops: Story Remix: vervanger MovieMaker Veilig betalen op Marktplaats

VEELZIJDIG BESTURINGSSYSTEEM

Ubuntu Studio

Bewerk audio gratis

Me t ingebouwde tools

Windows 10 veiliger OPNEMEN ÉN STREAMEN DE BESTE ALTERNATIEVEN

DE HANDIGSTE APPS

Adieu WhatsApp

Actieve vakantie EASTER EGGS

De leukste(Vindt u ze?) verstopte grapjes Automatisch synchroniseren 7 Gratis met Allway Sync | 23 | 2017

Deel uw gameavonturen

WORLD’S FIRST 144HZ THIN BEZEL GAMING LAPTOP | INTEL ® CORE ™ i7 PROCESSOR | WINDOWS 10 HOME | GEFORCE ® GTX 1070 |

Intel, the Intel Logo, Intel Inside, Intel Core, and Core Inside are trademarks of Intel Corporation or its subsidiaries in the U.S. and/or other countries.

Inhoud

Deze editie

Inhoud 24

10 Beveiliging Windows 10 Zo activeert u alle beveiligingsopties 14 Easter eggs Verborgen softwaregrapjes 22 Stappenplan AVG Voldoen aan de privacywet 24 Leven zonder WhatsApp De beste alternatieven 28 Ubuntu Studio De creatieve Ubuntu-variant

10 Windows 10 veiliger Microsoft heeft Windows 10 flink beveiligd. Maar standaard staat niet alles ‘aan’. Lees hoe u dat regelt.

Kappen met WhatsApp?

44

Leven zonder WhatsApp, kan dat?

Jazeker, er zijn prima alternatieven!

Workshops 18 Story Remix In plaats van MovieMaker 26 Chatten met Discord (Video)vervanger van WhatsApp 36 Allway Sync Altijd overal dezelfde data binnen handbereik 39 Betalen op Marktplaats Zo doet u dat veilig 52 OcenAudio Audio gratis bewerken

Privacywe t C

omputer Idee wordt gemaakt voor lezers, maar deels ook dankzij lezers.

Het Stappenplan, bijvoorbeeld, waarvan u op pagina 22 en 23 de samenvatting kunt lezen, is tot stand gekomen mede door een mailtje van Ad van Zeeland. Hij vertelde dat de nieuwe privacywet ook verenigingen en stichtingen voor problemen stelt, en of wij van Computer Idee daar niet wat meer informatie over konden geven. Ongeveer tegelijkertijd kreeg ik een verzoekje uit andere hoek. In mijn vrije tijd computeridee.nl

34

40 AMD Relive Games opnemen en streamen 44 Vakantie met mobiel Voor wie niet wil stilzitten 62 Film- en fotogadgets Handige spullen voor onderweg

Actief op vakantie Wie zijn vakantie het liefst actief doorbrengt, mag deze mobiele tips beslist niet missen!

13

29 mei - 12

juni 2018

Workshops:

3,50

Slechts

22 Stappenplan AVG De nieuwe privacywet geldt ook voor (sport)verenigingen. Om die te helpen, komen wij met een handig stappenplan.

maak ik een nieuwsbrief voor een club die een goed doel in India steunt, en de voorzitter was benieuwd of ik misschien tips had, qua AVG, zoals die nieuwe wet heet. Eén plus één was toen heel snel twee.

De volledige versie van dit Stappenplan vindt u online, op computeridee.nl. Het ingedikte resultaat leest u in deze editie.

Hoe nodig die AVG trouwens is, blijkt wel uit alle ophef over onder andere de bemoeizucht van Facebook, WhatsApp en andere tech-grootmachten uit de VS. Mede vanwege

de privacy hebben wij eens gekeken naar alternatieven voor WhatsApp (pagina 24).

Hebt u ook een idee voor een artikel? Mail me – het adres staat hieronder.

Dick van de Schraaf, Hoofdredacteur dvdschraaf@reshift.nl

50 Word abonnee Kies zelf het abonnement dat het best bij u past!

€

VEELZIJDI

G BESTURIN

Story Remi vervanger x: MovieMak er Veilig betal en op Marktplaa ts Bewerk audio gratis

Ubuntu Studio GSSYSTEE

M

Met ingebouwde tools

Window veiliger s 10 DE BESTE DE HANDIGST

E APPS

Actieve vakantie EASTER

ALTERNAT

IEVEN

Adieu WhatsAp p

OPNEMEN

ÉN STREAMEN

Deel uw gameavonturen

EGGS

De leukst verstoptee(Vindt u ze?) gra

pjes Automatis ch synchr Gra 7 tis oni met Allw ay Sync seren | 23 | 2017

Rubrieken 4 Mailbus Lezers geven hun mening 6 Nieuws Ontwikkelingen, trends en nieuwe producten 21 Computeralfabet Computerbegrippen en tips, om te bewaren

31 Apps & Downs Opvallende nieuwe apps 32 Voor Nop De leukste gratis software 54 Tips & Trucs Handige slimmigheden 56 FAQman Problemen? Opgelost!

65 Uitsmijter Als het internet uitvalt 66 Abonneeservice/Colofon Plus: volgend nummer

| 13 | 2018

3

g in k a w e b e d w u o b Inge

Hoe veilig is Windows is het populairste besturingssysteem en dus een begeerd doelwit voor malware, hackers en andere ongein. Microsoft beseft dat en heeft heel wat beveiligingen in Windows 10 ingebouwd. We vertellen u om welke beveiligingen het zoal gaat, hoe u die inschakelt en configureert, welke nadelen er eventueel aan verbonden zijn en ook wanneer u er goed aan doet naar extra (externe) beveiligingstools uit te kijken.

Uefi Beveiliging begint al zodra u de schakelknop van uw computer indrukt.

Immers, u wilt er wel zeker van zijn dat het geïnstalleerde besturingssysteem en de firmware-drivers niet op een of andere manier besmet zijn, bijvoorbeeld door rootkits die opstartcode in bootsectoren kunnen aanvallen. Om dat tegen te gaan werd aan het aloude bios gesleuteld. Dat resulteerde in het zogenoemde uefi, dat al enkele jaren de standaard is op computers. Uefi biedt niet alleen een fraaie grafische interface aan (afbeelding 1), het kan ook met grotere

opstartschijven overweg en voorziet in de beveiligingsfunctie ‘secure boot’. Die gaat na of uw bootloader wel van een geldige digitale handtekening is voorzien en laat alleen in dat geval toe dat uw pc verder opstart. Windows ondersteunt secure boot sinds Windows 8.

Secure boot Om snel na te gaan of secure boot op uw systeem is geactiveerd, drukt u op Windows-toets+R en voert u de opdracht msinfo32 uit. In de rubriek Systeemoverzicht vindt u de optie Status beveiligd opstarten

1

Tekst Toon van Daele

A

ls we Microsoft mogen geloven, is Windows 10 het veiligste besturingssysteem dat ze ooit hebben gebouwd. Dat kan kloppen, maar besef wel dat ze die claim ook voor elke vorige Windows-versie maakten. Windows 10 mag dan veiliger zijn dan vorige edities, u kunt ervan op aan dat die beveiliging bij elke grote update nog verder wordt opgeschroefd. Anders gezegd: beveiliging is nooit absoluut en holt altijd wel achter de feiten aan.

Zelfs wanneer u alle mogelijke beveiligingsopties in Windows 10 hebt geactiveerd, dan nog blijft gezond verstand een belangrijke factor in uw verdediging. Met dit besef in het achterhoofd zetten we graag de belangrijkste beveiligingsfuncties van Windows voor u op een rij. We concentreren ons op beveiligingen tegen hackers en malware; aan onderdelen als Systeemherstel, Windows Hello, BitLocker, Bestandsgeschiedenis en Ouderlijk toezicht gaan we hier voorbij.

10

| 13 | 2018

Uefi: mooie grafische vormgeving en met secure boot-ondersteuning.

terug. Er zijn drie mogelijkheden: Ingeschakeld, Uitgeschakeld en Niet ondersteund. In het laatste geval biedt de pc geen ondersteuning voor secure boot (afbeelding 2). Het kan ook zijn dat u Windows in de oudere bios-modus hebt geïnstalleerd: in dat geval ziet u bij BIOS-modus niet Verouderd.

UEFI staan, maar Verouderd Idealiter hebt u Windows in uefi-modus mét ingeschakelde secure boot geïnstalleerd. Secure boot inschakelen doet u vanuit het setup-venster van uw uefi/bios. Dat bereikt u (onder meer) als volgt: ga in Windows naar Instellingen en kies achtereenvolgens Bijwerken en Systeemherstel, beveiliging, Systeemherstel opstarten.

Nu opnieuw opstarten Nadat Windows opnieuw is opgestart, kiest u Problemen

Luiken dicht

Windows? oplossen, Geavanceerde opties, Instellingen voor UEFI-firmware en Opnieuw opstarten. Ergens in uw uefi-setup vindt u nu vast wel de schakeloptie secure boot terug.

Hebt u echter een dualboot-installatie met Linux op het oog? Het kan zijn dat u sommige Linux-distributies niet zonder meer op uw toestel geïnstalleerd krijgt met ingeschakelde secure boot. Voor sommige (oudere) besturingssystemen zult u de uefi-modus bovendien moeten omschakelen naar bios-mode of csm (legacy), indien beschikbaar. Besef wel dat een (in uefi) geïnstalleerde Windows niet meer zal opstarten als u deze omschakeling uitvoert.

Standaard staat de uac-schuifknop ingesteld op Alleen een melding weergeven wanneer apps proberen wijzigingen op de computer aan te brengen (afbeelding 3). We raden u af deze beveiliging lager in te stellen.

Hoger instellen kan wel, maar dan krijgt u ongetwijfeld tot vervelens toe af te rekenen met uac-meldingen.

Overigens is het verstandig om voor het dagelijkse gebruik van Windows aan te melden met een standaardaccount in plaats van een administrator-account. U hebt dan wel wat meer uac-meldingen te behappen, maar malware krijgt op die manier toch iets minder armslag.

Smartscreen & privacy Wanneer u in dit artikel leest dat SmartScreen de ‘nodige informatie doorstuurt naar de servers van Microsoft’, dan maakt u zich wellicht zorgen om uw privacy: kan Microsoft op die manier niet traceren welke sites u bezoekt en welke applicaties u gebruikt? Theoretisch natuurlijk wel, maar volgens Microsoft wordt al deze informatie periodiek verwijderd en wordt die niet ingezet om gebruikers te identificeren, te traceren of om gerichte advertenties te kunnen doorsturen. Het is echter niet zo eenvoudig om dat te controleren …

3

SmartScreen: werking Gebruikersaccountbeheer Al in Windows Vista heeft Microsoft de beveiligingsfunctie gebruikersaccountbeheer (UAC, user account control) geïntroduceerd. Die zorgt ervoor dat Windows een melding weergeeft wanneer een programma bepaalde wijzigingen wil aanbrengen buiten het eigen ‘gebruikersgebied’ of wanneer het gegevens van andere gebruikers wil benaderen. Zo’n melding kunt u bijvoorbeeld voorbij zien komen wanneer het programma wijzigingen wil aanbrengen in systeeminstellingen of wanneer u gebruikers wilt toevoegen of verwijderen.

U kunt zelf instellen hoe streng deze functie moet zijn.

Druk op de Windows-startknop, tik uac in en kies Instellingen voor gebruikersaccountbeheer wijzigen.

Vanaf Windows 8 is er nog een andere beveiliging ingebouwd: het SmartScreen-filter dat erop gericht is gevaarlijke programma’s tijdig te blokkeren en te voorkomen dat malafide webpagina’s worden ingeladen.

U vindt dit filter via het Windows Defender-beveiligingscentrum, net als trouwens een reeks andere beveiligingsmaatregelen die nog in dit artikel aan bod komen: druk op de startknop, tik defender in en start het beveiligingscentrum.

Uac met de veiligste instelling én aangemeld als standaardgebruiker: leefbaar en veilig(er).

4

2

In eerste instantie wordt een onbekende applicatie door SmartScreen geblokkeerd.

Wel uefi, maar geen ondersteuning voor secure boot op dit systeem.

computeridee.nl

U ziet hier een aantal rubrieken verschijnen die, als het goed is, van een groen vinkje zijn voorzien: dat geeft aan dat u deze beveiligingen (volgens Windows) wel op orde hebt. Open de rubriek App- en browserbeheer.

Hier vindt u drie instanties van SmartScreen: een voor apps en bestanden, een voor Microsoft Edge en een voor Windows Store-apps. We raden u aan deze alle drie op Waarschuwen te zetten.

Hoe werkt dit filter nu? Telkens als u een programma downloadt, een website bezoekt met Edge of een app uit de Store ophaalt, stuurt SmartScreen informatie door naar de servers van Microsoft. Als de app(licatie) of de webpagina betrouwbaar blijkt, kunt u gewoon verder. Verdachte items worden door Windows geblokkeerd. Kent SmartScreen de applicatie niet, dan krijgt u – afhankelijk van uw instellingen – een waarschuwing (afbeelding 4). Klikt u hier achtereenvolgens op Meer informatie en op Toch uitvoeren dan wordt de applicatie alsnog gestart, weliswaar op uw risico. | 13 | 2018

11

Vlot video’s bew n le e d Knippen, plakken en

Story Remix is de vervanger van het alom bekende Movie Maker. In de nieuwste Spring Creators Update van Windows 10 is de functionaliteit van Story Remix weer ietsje uitgebreid.

Wat kunt u er allemaal mee?

2

Tekst Richard Veenstra

S

tory Remix is geen apart programma, maar een onderdeel van de app Foto’s. U moet hiervoor wel beschikken over de nieuwste Windows 10-versie, want de software is ingebouwd vanaf de Fall Creators Update. Die update is al in oktober van 2017 uitgebracht, dus de kans is groot dat u al beschikt over die versie. U kunt zelf controleren welke Windows 10-versie u hebt. Ga naar Start, Instellingen, Systeem, Info en controleer het versienummer (afbeelding 1). Is deze gelijk aan of hoger dan 1709, dan zit u goed. Sterker nog: als het versienummer 1803 is, dan hebt u zelfs al de allernieuwste Spring Creators Update op uw systeem staan.

1

Met een simpele zoekopdracht kunt u alle foto’s over een bepaald onderwerp vinden.

bijvoorbeeld bovenin op Stad of Portret (afbeelding 2) en de kans is groot dat de app de juiste foto’s weergeeft.

U ziet ook dat er een nieuw menu bij is gekomen met de naam Maken. Klik erop en kies voor de optie Video-remix om een nieuwe Story Remix te maken. De volgende stap is om items te selecteren die u aan uw video wilt toevoegen.

Items toevoegen Controleer het versienummer van uw besturingssysteem.

Selecteer de afbeeldingen die u in uw video wilt hebben.

Kies de foto’s of video’s die u wilt gebruiken door op het selectievakje rechtsboven in de foto of de video te klikken.

Als u de gewenste foto’s en video’s hebt geselecteerd (afbeelding 3), kiest u voor Aan verhaal toevoegen. U kunt daarna kiezen of u – afhankelijk van de gekozen bestanden – een nieuw album of een video met achtergrondmuziek wilt maken. Geef een naam op en ga vervolgens terug naar de hoofdpagina van de app. Onder het item Albums vindt u het zojuist aangemaakte video-item terug.

Door erop te klikken, kunt u het afspelen.

Uiterlijk Uiteraard kunt u de video nu bewerken en naar uw eigen hand zetten, maar het leuke van Story Remix is dat u de app ook gewoon een nieuw voorstel kunt laten

3

Starten Open nu de app Foto’s. Al uw foto’s en video’s worden weergegeven en op datum gesorteerd. De app scant uw foto’s en kan bepaalde eigenschappen automatisch herkennen. Als u nog geen foto’s op uw pc hebt staan, kunt u ze kopiëren vanaf bijvoorbeeld uw camera of telefoon naar de map Afbeeldingen, waarna ze na verloop van tijd alsnog verschijnen in de Foto-app. U kunt er ook voor kiezen om foto’s die in uw Hotmail- of Live-account zijn opgeslagen in de Foto-app te importeren. Als alle foto’s in de Foto-app zijn geladen, kunt u eenvoudig zoeken. Zoek

18

| 13 | 2018

Workshop

erken doen. Hiervoor klikt u op de grote blauwe knop met het recycle-icoontje (afbeelding 4). De volgorde van de items wordt gewijzigd, het filter dat over alle foto’s ligt wordt aangepast en ook de muziek wordt opnieuw gekozen. U kunt zo vaak als u wilt op deze Remix-knop drukken. Als u toch liever terugkeert naar een vorige remix, klikt u eenvoudigweg op Ongedaan maken.

Hebt u een remix gezien die u bevalt, dan kunt u die video direct exporteren of delen. De kans is echter klein dat u meteen helemaal tevreden bent met de getoonde remix. Is dat het geval, klik dan op Video bewerken om het een en ander aan de video te veranderen.

5 Voeg foto’s en video’s aan de gekozen remix toe en verander ze eventueel van volgorde.

Laat Story Remix een videoremix maken op basis van uw geselecteerde foto’s.

4

Duur en knippen In het Storyboard ziet u onder in elke foto of video hoelang het beeld in de uiteindelijke video wordt getoond.

Standaard is dat 3 seconden, maar u kunt er ook voor kiezen om een clip korter of langer weer te geven. Selecteer hiervoor de desbetreffende foto of video en kies voor Duur. U hebt de keuze uit 1, 2, 3, 5 of 7 seconden, maar u kunt ook zelf een waarde ingeven (afbeelding 6). Er zit geen limiet aan de duur van een weergave. Als u een videobestand hebt toegevoegd, verandert de knop Duur in Knippen. U kunt daarmee het start- en eindpunt van de video bepalen.

Uw herinneringen naar uw hand zetten is nog nooit zo makkelijk geweest Filter, tekst en beweging Wilt u meer controle over uw remix, dan kunt u ook zelf het thema kiezen. U kunt namelijk in het bewerkingsvenster op Thema’s klikken om het volledige thema van de video te wijzigen, wat effect heeft op alle filters, tekststijlen en muziek.

Bepaal hoelang de clips in uw remix mogen duren.

Story Remix voegt automatisch een filter aan uw foto of video toe die afhankelijk is van het gekozen thema, maar uiteraard kunt u ook dit onderdeel zelf aanpassen. U vindt een heleboel Instagram-achtige filters terug als u op een clip klikt en voor Filters kiest. Kies een van de opties aan

6

Bewerken Boven in het bewerkingsvenster ziet u de foto’s en video’s die u al aan uw project had toegevoegd en rechts bovenin kunt u het eindresultaat afspelen. Onderin ziet u een tijdlijn met alle afzonderlijke video’s (clips genoemd door Story Remix) (afbeelding 5). U kunt de volgorde van deze clips aanpassen door een foto beet te pakken en naar een andere locatie in de tijdlijn te slepen. Wilt u juist een extra foto of video toevoegen, klik dan links bovenin op Foto’s toevoegen.

U kunt ook het formaat van de gehele video wijzigen.

Standaard is breedbeeld geselecteerd, maar als u bovenin op 16:9 liggend klikt, kun u ook voor 4:3 kiezen. Kies voor Staand maken als u de video in portretmodus wilt hebben.

Bent u ontevreden en wilt u helemaal opnieuw beginnen, kies dan onder de video voor Alles verwijderen. computeridee.nl

| 13 | 2018

19

n e g n li e v e ti a e r c le a V oor digit

Kent u Ubuntu ’n Paradijs voor digitale creatievelingen.

Zo laat de veelzijdige Linux-distributie Ubuntu Studio zich nog het best omschrijven. Allerlei handige snufjes staan klaar om met tekst, beeld en geluid aan de slag te gaan. En dit alles is nog volledig gratis ook! Doet u mee?

Tekst Maikel Dijkhuizen

O

nder de Linux-vlag bestaan allerlei besturingssystemen die prima als alternatief dienen voor een duurbetaalde Windows-licentie.

Zo publiceert Computer Idee geregeld over Linux Mint en Ubuntu. Wie iets meer op de computer wil doen dan alleen internetten en e-mailen, kan ook Ubuntu Studio overwegen. Dit toegankelijke besturingssysteem bevat allerlei nuttige toepassingen voor creatieve personen. Even een zelfgemaakt liedje mixen, een raw-foto bewerken, een animatie corrigeren of een vectorafbeelding aanpassen? U hoeft niet eerst op zoek naar geschikte software, want Ubuntu Studio heeft van zichzelf al de beste gereedschappen in huis. Vaak hebt u zelfs keuze uit meerdere oplossingen!

Systeemeisen Veel mensen associëren grafische programma’s vaak met hoge systeemeisen. Gelukkig valt dat met Ubuntu Studio reuze mee. De makers adviseren minimaal 4 GB werkgeheugen en 10 GB harde-schijfruimte voor de opslag van het besturingssysteem.

Overigens functioneert Ubuntu Studio ook met minder werkgeheugen, maar niet alle applicaties werken dan even soepel. Met name bij foto- en videobewerkers is er meer kans op langere wachttijden. Deze Linux-distributie kan bovendien zowel met 32- als 64bit-processors overweg.

Iso-bestand downloaden Er zijn verschillende versies van Ubuntu Studio in omloop. Surf maar eens naar www.ubuntustudio.org/ download en bekijk de verschillende downloadlinks. Idealiter kiest u voor de bovenste LTS-versie. De afkorting staat voor Long Term Support en de makers bieden dan ook drie jaar ondersteuning. Weliswaar zijn er meestal ook nieuwere versies beschikbaar, maar u ontvangt dan slechts korte tijd (veiligheids)updates.

Klik onder de LTS-versie op de juiste directe downloadlink, dus laat het aangeboden torrentbestand links liggen (afbeelding 1). Afhankelijk van de gebruikte processor kiest u voor de 32- of 64bit-versie. U bewaart het iso-bestand van zo’n 2,7 GB ergens op de computer waar u het gemakkelijk kunt terugvinden. Dit iso-bestand heet in computerjargon een image.

Opstartmedium creëren U hebt een opstartmedium nodig om Ubuntu Studio op de beoogde computer te installeren, zoals een externe harde schijf, lege dvd of usbstick. Laatstgenoemde optie ligt voor de hand, want de meeste computergebruikers hebben wel ergens een stickie liggen. Besef wel dat u met de

2

1

In UNetbootin selecteert u het iso-bestand en de schijfletter van de usb-stick.

De LTS-versie voorziet gebruikers drie jaar lang van updates.

28

| 13 | 2018

komende instructies alle bestaande data van dit medium verwijdert.

Voor het maken van een opstartbare usb-stick voor Ubuntu Studio doet u een beroep op UNetbootin (https:// unetbootin.github.io). Deze tool werkt onder Windows, macOS en Linux. Een installatie op een Windows-machine is niet nodig, dus na een dubbelklik op het exe-bestand verschijnt het hoofdvenster van UNetbootin meteen. Markeer de optie Schijfimage en klik op de drie puntjes om het iso-bestand te selecteren (afbeelding 2). Belangrijk is dat onderaan de juiste schijfletter van de usb-stick is geselecteerd. Bevestig met OK om de opstartbare usb-stick te maken.

Ubuntu Studio installeren U prikt de usb-stick (of een ander opstartmedium) nu in de computer waarop u Ubuntu Studio wilt installeren. Start het systeem op en druk tijdens de opstartfase op de juiste sneltoets om het systeemmenu (bios of uefi) te openen, bijvoorbeeld F2 of Delete. Wijzig vervolgens de opstartvolgorde in het bootmenu en selecteer de usb-stick (of een ander opstartmedium) als eerste opstartschijf. U sluit het systeemmenu af, waarbij u de wijzigingen opslaat. Na korte tijd verschijnt er een keuzemenu waar u de gewenste taal selecteert. Net als veel andere Linux-distributies probeert u Ubuntu Studio vrijblijvend uit in een live-omgeving. Bent u zeker van uw zaak, dan kiest u direct voor Ubuntu Studio installeren. De voorbereidingen voor de installatieprocedure duren mogelijk even. Er verschijnt vervolgens een wizard waar u onder meer de taal, het draadloze netwerk, aanvullende software-updates en de locatie invult.

Wanneer er al een besturingssysteem aanwezig is, installeert u Ubuntu Studio optioneel ernaast als zogeheten dualboot-systeem. Als laatste vult u een gebruikersnaam en wachtwoord in. Wacht af totdat de installatie is afgerond.

Eerste gebruik Zodra de gebruikersomgeving opduikt, vult u zo nodig de zojuist

Ubuntu Studio

Studio al?

3

6

Ubuntu Studio bevat net als veel andere distributies standaard de browser Firefox.

aangemaakte inloggegevens in.

Vanzelfsprekend is een onbekend systeem altijd even wennen. Vergeleken met Windows, Ubuntu en Linux Mint heeft Ubuntu Studio een iets andere navigatiestructuur. De taakbalk bevindt zich bovenaan het bureaublad met daarin de systeempictogrammen voor de batterij, het (draadloze) netwerk en het volume.

Gebruikt u een laptop en is dit apparaat nog niet met een draadloos netwerk verbonden? Klik rechtsboven op het pictogram met de twee pijltjes en kies de juiste netwerknaam. Vervolgens geeft u het wifi-wachtwoord op, waarna u bevestigt met Verbinden.

Verder klikt u linksboven op het blauwe symbool om het startmenu te openen. Hier vindt u alle instellingen en programma’s. Tot slot bevat het bureaublad standaard de snelkoppelingen Prullenbak, Bestandssysteem en Persoonlijke map. In deze persoonlijke map kunt u onder meer afbeeldingen, documenten, muziek en video’s opslaan. Ook downloads vindt u hier terug.

toepassingen beschikbaar zijn. Dat is bij Ubuntu Studio niet anders. Klik binnen het startmenu maar eens op Internet en gebruik de browser Firefox om over het web te surfen (afbeelding 3). In dezelfde categorie treft u ook Mozilla Thunderbird aan. Hiermee beheert u e-mails van diverse accounts, bijvoorbeeld Gmail, Outlook.com en het e-mailadres van uw internetprovider. Verder vindt u onder Kantoor diverse applicaties van LibreOffice, zoals een tekstver-

Met Inkscape creëert u onder meer schaalbare vectorafbeeldingen.

Audiofielen

Ubuntu Studio zit helemaal volgepropt met nuttige software 5

Standaardtoepassingen Wie Ubuntu en/of Linux Mint al eens heeft uitgeprobeerd, weet dat er voor allerlei standaardtaken al prima

4

Met de versterkersimulator sluit u instrumenten rechtstreeks op de computer aan.

Ardour is een uitgebreid opnameen bewerkingsprogramma voor (hobby)muzikanten.

computeridee.nl

werker en spreadsheetprogramma.

Werp tot slot ook even een blik op de categorie Hulpmiddelen. U ontdekt hier namelijk allerlei handige applicaties als Rekenmachine, Notities en Taakbeheerder.

Wie graag aan audiobestanden sleutelt, zal de overdaad aan gereedschappen in Ubuntu Studio zonder twijfel waarderen. Zodra u in het hoofdmenu op Audio Production klikt, opent een flinke waslijst. Zo vindt u daar Ardour, een uitgebreid programma waarmee muzikanten via aangesloten microfoons en/of keyboards kunnen opnemen (afbeelding 4). Na de opname schaaft u de audiotrack nog wat bij door de boel te bewerken en te mixen. Kortom, een handige tool voor (hobby)muzikanten die hun eigen muziekalbums willen produceren. Het programma ondersteunt bekende audioformaten als wav en aiff. Tot slot zijn er talloze uitbreidingen beschikbaar voor het toevoegen van extra functies. Het gebruik van Ardour vereist overigens wel enige oefening. Gelukkig bevat Ubuntu Studio genoeg gereedschappen voor eenvoudiger audiotaken.

Denk bijvoorbeeld aan Audacity, een laagdrempelig opnameprogramma waarmee u onder meer lp’s kunt digitaliseren. Verder gebruiken gitaarliefhebbers Rakarrack en Guitarix (afbeelding 5) om diverse geschikte versterkers te simuleren.

Sluit de elektrische gitaar aan op de microfooningang van de computer en jammen maar! | 13 | 2018

29

Games opne n te n e m o m e m a g te s e b Herbeleef en deel uw

Perfecte landing in een flightsim? Een spectaculair geslaagde inhaalactie in een racegame? Met een briljante actiecombo een moeilijke RPG-eindbaas gevloerd? Of gewoon een hilarische bug gezien? Druk dan op een knop en beleef het opnieuw. En opnieuw! Met AMD Radeon ReLive kunt u gemakkelijk gameplay-beelden opnemen, bewerken en delen.

Tekst Sijmon Wals

W

ie kent het niet? Midden in een game maakt u een indrukwekkend langeafstandsschot (afbeelding 1) of een spectaculaire inhaalactie die u graag aan anderen had laten zien. Precies die mogelijkheid biedt AMD ReLive. Bezitters van een van de nieuwere Radeon-videokaarten kunnen met deze toepassing gemakkelijk in-game-hoogtepunten vastleggen. Zelfs achteraf, zodat u nooit meer misgrijpt als u een mooie video wilt maken van uw game-avonturen. Hebt u geen AMD-kaart maar eentje van concurrent Nvidia? Geen probleem, Nvidia Shadowplay biedt soortgelijke mogelijkheden.

Linksonder in de Radeon Settings ziet u of er een nieuwe software-update beschikbaar is. Kies bij voorkeur gewoon de Recommended-versie.

In tegenstelling tot andere (third-party) screenrecording-toepassingen is ReLive handig geïntegreerd in de configuratietools van uw AMD Radeon-videokaart. Hierdoor is ReLive erg gemakkelijk in te stellen en bedienen, zelfs zonder dat u steeds hoeft te schakelen tussen verschillende programma’s (zie de laatste alinea ‘Radeon Overlay’). Op een eigen ReLive-tabblad binnen de Radeon Settings-app bedient en configureert u alle opnamefuncties, waaronder Record, Stream, Screenshot en Instant Replay. Met deze laatste functie neemt de computer op de achtergrond continu op wat er op uw scherm gebeurt. Zo kunt u op ieder moment uw laatste beelden oproepen, bekijken en opslaan.

Het begint natuurlijk met installeren Kijk voordat u begint even in het kader ‘Systeemcheck’ of uw systeem wel aan de juiste vereisten voldoet om gebruik te maken van ReLive.

Check? Alles wat u dan nog nodig

3

1

Knap langeafstandsschot gemaakt? Druk op een knop en toon uw kunsten aan de rest van de wereld.

40

| 13 | 2018

2

Rechtsklik op uw bureaublad en kies AMD Radeon Settings om in het instellingenmenu van uw videokaart te komen.

hebt is de juiste driversoftware. De ReLive-toepassing werd geïntroduceerd in de Crimson ReLive Edition (16.12.1) van de Radeon-software, maar is verder verbeterd met de release van de nieuwste Adrenalin Edition.

Het is dus aan te raden om uw driversoftware te controleren en zo nodig de laatste versie te installeren.

Klik hiervoor met de rechtermuisknop op het bureaublad en selecteer dan AMD Radeon Settings (afbeelding 2). Ontbreekt deze optie?

Installeer dan eerst de juiste AMD Radeon driversoftware. Deze is te vinden op https://support.amd.com/ en-us/download. Kies aan de rechterkant uw type videokaart en huidige Windows-versie om de juiste installer te downloaden. Als u vervolgens in de

Gescreend

men & delen Radeon Settings bent aangekomen, ziet u linksonder of er een update beschikbaar is. Zo ja, dan staat er hier New Update. Klik erop om de beschikbare updates te bekijken.

Waarschijnlijk kunt u kiezen tussen New Recommended en New Optional (afbeelding 3). De optionele driver is een nieuwer stuurprogramma, maar deze voldoet nog niet aan de Microsoft (WHQL)-certificering. Voor ReLive hoeft u hier gelukkig niet mee te experimenteren. Kies dus gerust de veilige, aangeraden driver. Als de installatie is geslaagd vraagt het systeem om een herstart en dan is ReLive klaar voor gebruik.

Zorg voor optimale basisinstellingen De instellingen voor ReLive vindt u in hetzelfde menu als waar u eerder hebt gezocht naar updates: rechtsklik op het bureaublad en dan weer AMD Radeon Settings. In eerste instantie ziet u hier maar één eenzame schakelaar. Door deze om te zetten activeert u ReLive en verschijnen diverse configuratie-opties.

Onder het Global-tabblad kiest u met Save Folder waar u de opgenomen bestanden wilt bewaren.

Gameplay-opnames kunnen erg veel ruimte in beslag nemen, zorg er dus voor dat u een locatie kiest op een schijf die beschikt over voldoende vrije schijfruimte. Zo voorkomt u dat video-opnames vroegtijdig en ongewenst worden afgebroken.

Voor het opnemen van (fullscreen)-gameplay hoeven de opties Record Desktop en Borderless Region Capture niet aan te staan. Deze opties hebt u alleen nodig

computeridee.nl

Systeemcheck Om ReLive te gebruiken hebt u een desktop-gamesysteem nodig met voldoende vrije opslagruimte en bij voorkeur Windows 7, Windows 8.1 of Windows 10 (64 bit). Notebooks worden helaas nog niet ondersteund. Logischerwijs moet uw pc beschikken over een desktop-videokaart van AMD, en deze moet beschikken over AMD’s Graphics Core Next (GCN)-architectuur. Hoe u dat kunt checken? Als uw videokaart één van onderstaande types is kunt u zorgeloos met ReLive aan de slag: • Radeon RX Vega Series • Radeon RX 500 Series • Radeon RX 400 Series • Radeon Pro Duo • AMD Radeon R9 Fury, R9 300, R7 300 Series • AMD Radeon R9 200, R7 200, R5 300, R5 240 Series • AMD Radeon HD 8500 – HD 8900 Series • AMD Radeon HD 7700 – HD 7900 Series

voor games die niet fullscreen zijn, of om een video te maken van uw bureaublad en andere vensters.

Als u gebruik wilt maken van een microfoon selecteert u deze onderaan bij Audio Capture Device. Als u deze vervolgens activeert met de

Onder het tabblad Global van de ReLive-instellingen bepaalt u de basisinstellingen van de opneemsoftware en kunt u eventueel de sneltoetsen aanpassen.

schakelaar, verschijnt de volumeregeling en de functie Push to Talk. Als deze aanstaat neemt de microfoon alleen uw stem op als u een knop naar keuze ingedrukt houdt.

Ten slotte kunt u onder dit tabblad ook de diverse sneltoetsen vinden – en aanpassen – waarmee u ReLive vanuit een andere toepassing op de achtergrond kunt bedienen (afbeelding 4). Zo hoeft u dus niet steeds tussendoor uw game te minimaliseren. De belangrijkste hotkeys zijn Toggle Recording (standaard Ctrl+Shift+R) om een opname te stoppen en starten, en Save Instant Replay (standaard Ctrl+Shift+S) om de laatste momenten van uw gameplay terug te roepen en bewaren.

Laatste stap: beeld en geluid instellen Als bovenstaande basisinstellingen goed staan, hoeft u daar in principe niet meer aan te komen. Voordat u de opname kunt starten moet u echter nog wel de beeld- en audiokwaliteit van uw gameplay-video bepalen.

Deze vindt u terug op het Recording-tabblad in het ReLive-menu. In het Recording Profile-uitklapmenu is een aantal basisprofielen voor u klaargezet die u zelf nog naar smaak mag aanpassen. Hierbij geldt: hoe hoger de videokwaliteit, hoe groter het bestand wordt en hoe meer ReLive van uw processor vraagt. Voor een aangename balans tussen kwaliteit, formaat en processorbelasting is

4

| 13 | 2018

41