Computer Idee 13-2019 Preview

13 Slechts

€

28 mei - 11 juni 2019

3,75

Linux voor iedereen Zo eenvoudig is elementary OS W orkshops: Wel of

HOE VEILIG IS ANDROID?

Wis uw Google-data

MS Word kan zoveel meer

geen virusscanner?

VOLG ONZE LEEUWINNEN

7 juni - 7 juli

WK-schema in Excel

SLIM BACK-UPPEN

Foto’s veilig op vakantie OLIVE VIDEO EDITOR

Windows 10: activeer de ‘God Mode’

Zonder pottenkijkers 1 Maak uw eigen cloud | 23 | 2017

Bewerk films als een PRO!

CELEBRATING THE YEAR’S BEST PRODUCTS

GLOBAL AWARDS 2018-19 visit www.eisa.eu for the winners

EISA is the unique collaboration of 55 member magazines and websites from 27 countries, specialising in all aspects of consumer electronics from mobile devices, home theatre display and audio products, photography, hi-fi and in-car entertainment. Now truly international with members in Australia, India, Canada, the Far East and USA, and still growing, the EISA Awards and official logo are your guide to the best in global consumer technology!

TESTED BY THE EXPERTS n WWW.EISA.EU

Inhoud

Inhoud 22

Smartphone back-uppen op reis De foto’s en filmpjes die u met uw smartphone maakt, wilt u natuurlijk niet kwijtraken. Maar hoe maakt u back-ups als u onderweg bent?

Deze editie

10 Windows 10 God Mode Uw besturingssysteem de baas.

12 Scoren met Excel Volg het WK vrouwenvoetbal met ons uitgebreide schema.

18 Linux voor de leek Elementary OS 5.0 maakt de overstap naar Linux eenvoudig.

22 Foto’s veilig op vakantie Back-up uw smartphone-foto’s en -filmpjes al tijdens uw reis.

34 Workshops 10 Windows 10 God Mode Alle essentiële tools in uw hand.

26 Grip op uw Google-data Blijf de baas over de informatie die Google over u verzamelt.

50 Werken met Word Handige functies in Word die (te) weinig worden gebruikt.

56 Olive Video Editor Gratis videobewerker met professionele allures.

18 Linux voor iedereen Met elementary OS 5.0 wordt de (over)stap van macOS of Windows naar Linux kleiner dan ooit.

44

36 Mobiele virusscanners: zin of onzin?

Creëer uw eigen cloud Uw privacygevoelige gegevens zijn het veiligst in een private cloud. Met de gratis tool Tonido zet u die eenvoudig op.

A

nders dan veel collegabladen proberen we bij Computer Idee in onze kolommen ook regelmatig de actualiteit te volgen. Een mooi voorbeeld was ons stuk over psd2, de nieuwe regeling waarbij banken verplicht zijn uw gegevens door te geven aan een derde partij, mits u daarmee instemt. De beeldspread in een recente editie over de robotisering van de teelt in kassen is een ander goed voorbeeld, net als onze Excel-hulp voor de aangifte inkomstenbelasting.

Het aankomende wereldcomputeridee.nl

Data shredden met Hardwipe.

44 Veilig in uw private cloud Met Tonido creëert u uw hoogsteigen, veilige cloud.

54 Word abonnee Kies zelf het abonnement dat het best bij u past!

13

28 mei - 11

juni 2019

3,75

Slechts

€

Linux voor iedere Zo eenvoudig is elementary OS Workshops:

HOE VEILIG

Wis uw Google-da ta MS Word kan zoveel meer Windows activeer 10: ‘God Modde e’ | 23 | 2017

VOLG ONZE

en

LEEUWINN

7 juni - 7

SLIM BACK-UPP

EN

Foto’s vei op vakantlig ie

OLIVE VIDEO

Bewerk film als een PR s O! EDITOR

Rubrieken 4 Mailbus Lezers geven hun mening 6 Nieuws Ontwikkelingen, trends en nieuwe producten 29 Gespot in Area 120 Experimenteren met Google

kampioenschap voetbal voor vrouwen leek ons een mooie aanleiding om ook daarop in te spelen in Computer Idee.

Wat u krijgt: een workshop van vier pagina’s, geschreven door onze Excel-goeroe Wim de Groot, die u helpt onze Oranje Leeuwinnen te volgen via een uitgekiend speelschema in Excel. Zelfs als u niets met (dames)voetbal hebt, is het nog een aanrader, want zoals meestal leert Wim u en passant heel wat slimme trucjes, waarmee u ook op andere momenten kunt Excelleren. Een ander stuk dat ik

u wil aanraden, behandelt de vraag of we op een Androidsmartphone nu wel of niet een virusscanner nodig hebben.

Het gedegen antwoord van Gertjan Groen leest u vanaf pagina 36. Veel lees- en doeplezier!

Dick van de Schraaf, Hoofdredacteur dvdschraaf@reshift.nl

25 Computeralfabet Computerbegrippen van A tot Z, inclusief concrete tips 31 Tips & Trucs Handige slimmigheden 42 Vers Getest Nieuw spul, voor u bekeken 48 Voor Nop De leukste gratis software 53 Apps & Downs Opvallende nieuwe apps 60 FAQman + FAQtips!

Problemen opgelost 66 Uitsmijter Strijder voor een veilig internet 67 Abonneeservice/colofon Plus: volgend nummer

13 | 2019

EN

WK-schejuli ma in Excel

IS ANDROID?

Wel of geen virusscanner?

Zonder pot ten Ma 1 ak uw eigenkijkers cloud

Is Android inderdaad zo veilig als wordt beweerd? Of zijn malware-scanners nog keihard nodig?

Actueel

36 Hoe veilig is Android écht?

Is Android zo veilig dat virusscanners niet meer nodig zijn?

40 Gegevens radicaal wissen

3

Volg het WK vr

met Excel Hoe gaan de Oranje Leeuwinnen het doen? Twee jaar geleden werden ‘onze’ vrouwen toch maar mooi Europees kampioen door in de finale van Denemarken te winnen. Op het komende WK in Frankrijk zijn ze dan ook een van de kanshebbers. Houd zelf de uitslagen bij en volg op de voet wie er doorgaan naar de finale.

Tekst Wim de Groot

U

wilt de prestaties van de dames op de voet volgen. Het enige wat u daarvoor hoeft te doen, is de uitslagen typen in ons Excel-schema. Haal hiervoor het complete schema op van onze website, zie hiervoor het kader ‘Meteen aan de slag’. Wij hebben de landen al voor u ingevuld in de groep die ze hebben geloot, compleet met de datums, tijden en plaats van actie. De vakjes waarin u de uitslagen noteert zijn wit, kan niet missen (afbeelding 1).

Het systeem Aan het WK voetbal doen 24 landen mee, verdeeld in zes groepen van vier landen: groep A tot en met F. Binnen een groep spelen alle landen één keer tegen elkaar. De nummers 1 en 2 gaan door naar de achtste finale. Dat zijn 12 landen en om te zorgen dat daar 16 landen spelen, gaan ook de vier beste nummers 3 uit de groepsronde door.

Daarna worden alleen nog maar knock-out-wedstrijd gespeeld: dus alleen de winnaars gaan door naar de kwartfinale. Acht landen blijven dan over, waarvan de vier winnaars naar de halve finale gaan. En daarvan

1

spelen de beide winnaars de Grande Finale op 7 juli in Lyon (de verliezers spelen op 6 juli om de derde en vierde plek in Nice).

Automatische ranglijst Op basis van de ingevulde uitslag zet Excel de landen in de volgende ronde op de juiste plek. Dat gaat helemaal automatisch; nou ja, met onze formules dan. Het land dat binnen zijn groep bovenaan staat, komt automatisch op nummer 1, de tweede komt op 2 enzovoort. U hoeft niets zelf te sorteren! Hoe dat werkt? Kijk maar mee.

Op 7 juni verrichten Frankrijk en Zuid Korea de aftrap. Stel dat Frankrijk wint met 1-0. De volgende dag speelt Noorwegen tegen Nigeria en Nigeria wint bijvoorbeeld met 1-2.

Zodra u deze uitslagen invult, ziet u in het staatje onder ‘Stand Eerste ronde’ de voorlopige rangorde binnen

Meteen aan de slag Het schema voor het WK Voetbal staat al voor u klaar op www.computeridee.nl/wk.

Het bestand heeft de naam CID WK Voetbal 2019.xls.

U kunt het meteen invullen.

We wensen u veel plezier met de wedstrijden (van oranje)!

Het schema is al helemaal klaar. U kunt direct beginnen met invullen.

12

13 | 2019

Scoren met Excel

ouwenvoetbal 2

3

De ranglijst van elke groep wordt automatisch bijgewerkt. U hoeft daar zelf niets voor te doen.

De landen die doorgaan komen vanzelf op de goede plek te staan.

De rangorde wordt natuurlijk pas definitief als de laatste wedstrijd in die groep is gespeeld. Zolang een groep nog niet klaar is, blijft het hele staatje lichtgeel. Maar zodra u de uitslag van de laatste wedstrijd van een groep invult, verandert het lichtgele ‘Voorlopige stand’ in ‘Eindstand’ en worden de nummers 1 en 2 vet en felgeel. Zo ziet u meteen welke landen doorgaan naar de tweede ronde.

Mochten er landen precies gelijk eindigen, dan zijn er regels om dat op te lossen (zie verderop).

De tweede hel

groep A. Nigeria en Frankrijk winnen, maar doordat Nigeria meer goals scoort, staat dit land voorlopig eerste (afbeelding 2).

Mochten er twee landen exact gelijk staan (als bijvoorbeeld Frankrijk en Nigeria allebei met 1-0 winnen), dan ziet u beide landen naast elkaar op de eerste en tweede plaats. Wacht dan rustig af tot de volgende wedstrijden gespeeld zijn.

Zo zou het kunnen gaan met Nederland. Stelt u zich eens voor.

De nummers 1 en 2 van iedere groep verschijnen vanzelf in de volgende ronde. De nummer 2 van groep A speelt tegen de nummer 2 van groep C, en de winnaar van groep B tegen een van de beste nummers 3 enzovoort. Excel zet ze voor u op de goede plaats, in kolom AN (afbeelding 3).

Zolang nog niet alle wedstrijden van een groep zijn gespeeld, ziet u hier ‘1 van B’, ‘2 van A’ enzovoort. Zijn alle uitslagen van een groep bekend, dan verschijnen hier de namen van de landen.

4

Ziet u de oranje leeuw winnen?

computeridee.nl

13 | 2019

13

Laten we het maar bekennen: vroeger was Linux vooral iets voor nerds, mensen die meer interesse hadden in de achterliggende techniek dan in de interface of de applicaties. Linux is inmiddels veel laagdrempeliger geworden en met een distributie als elementary OS zit u ook als Linux-leek behoorlijk comfortabel.

Immers, veel kleiner wordt de overstap van macOS of Windows niet.

elementary OS

Linux voor 2

Net voordat de eigenlijke installatie van start gaat: uw naam en wachtwoord.

Tekst Toon van Daele

E

lementary OS is een Linux-distributie die is gebaseerd op Ubuntu (Debian), waarbij de focus ligt op een gebruiksvriendelijke desktopomgeving. De eerste versie verscheen in 2011 en regelmatig wordt een opvolger uitgebracht. Eind oktober 2018 zag versie 5.0 Juno het daglicht, gebaseerd op Ubuntu 18.04 LTS Bionic. Het is deze versie die we graag aan u voorstellen.

U kunt op verschillende manieren kennismaken met elementary OS. Het is bijvoorbeeld mogelijk om het OS vanaf een live-medium op te starten, zonder dat u het daadwerkelijk op uw schijf installeert (afbeelding 1), u kunt het OS virtueel draaien binnen

Vanaf uw live-usbstick kunt u nog altijd kiezen tussen (veilig) uitproberen en (daadwerkelijk) installeren.

1

18

13 | 2019

uw vertrouwde Windows-omgeving (bijvoorbeeld met het gratis VirtualBox), of u installeert het op een afzonderlijke schijfpartitie, in dualboot met uw huidige Windows- installatie.

Wij gaan uit van dat laatste scenario, maar eigenlijk maakt het niet zoveel uit; nagenoeg alles wat u in dit artikel leest, kunt u ongeacht de installatiemethode toepassen.

U vindt elementary OS in elk geval op www.elementary.io. De aanbevolen systeemvereisten zijn best vergeeflijk: een dualcore 64-bit processor, 4 GB ram, 15 GB vrije schijfruimte en een scherm met een resolutie van minstens 1024 x 768.

Laat u trouwens niet afschrikken door de knop Koop elementary OS; als u op $ Aangepast klikt en 0 invult, verandert de knop zomaar in Download elementary OS (1,4 GB).

Dualboot installatie Toegegeven, de dual boot-installatie is wellicht de meest complexe installatie. In Computer Idee 11 hebben we zo’n installatie echter uitgebreid toegelicht op basis van een opstartbare usb-stick met behulp van het gratis Rufus (https://rufus.ie). Hiermee start u dan de installatie, weliswaar nadat u hebt geverifieerd of u nog over voldoende niet-toegewezen schijfruimte beschikt. Desnoods zet eerst een partitiebeheerder in om een bestaande partitie enigszins te verkleinen. De verdere installatie verloopt voornamelijk aan de hand van een wizard: kies taal (Nederlands wellicht) en toetsenbord, en geef aan dat u tijdens de installatie up-to-date pakketten wilt laten ophalen. U selec-

teert bij voorkeur de optie Installeer elementary naast Windows 10, u stelt de juiste tijdzone in en u bedenkt een naam en wachtwoord (afbeelding 2).

Na afloop herstart u uw systeem en kunt u in een bootmenu voortaan kiezen tussen uw Windows-installatie en elementary OS.

Bureaubladverkenning U wilt natuurlijk eerst uw gloednieuwe bureaubladomgeving verkennen.

Bovenaan treft u allereerst het ‘paneel’ aan, met links het menu voor toepassingen (zie ook verder), in het midden de datum en de tijd, en rechts de indicators. Deze laatste geven de status aan van onder meer uw netwerkverbindingen, batterij, bluetooth, geluidsinvoer en -uitvoer, notificaties voor updates enzovoort. Uiterst rechts ziet u ook de aan-uitknop (afbeelding 3), met opties als Vergrendel, Afmelden, Slaapstand en Afsluiten. Helemaal onderaan het bureaublad bevindt zich het zogenoemde dock, dat vooral gebruikers van macOS vertrouwd zal overkomen. Dit bevat alle geopende applicaties, evenals uw favoriete toepassingen, en laat zich makkelijk aanpassen (afbeelding 4). Een app toevoegen kan

Linux

iedereen! eenvoudigweg door het vanuit het Toepassingen-menu te verslepen of door met de rechtermuisknop op het pictogram van een geopende app te klikken en Vastzetten in dock te selecteren. De apps in het dock kunt u ook makkelijk naar een andere plaats verslepen. Verdere aanpassingen aan het dock dienen vanuit de Systeeminstellingen te gebeuren.

3

Extra so ware

4

U beslist zelf welke knoppen in het dock beschikbaar komen.

Updates Elementary OS gaat vergezeld van het AppCenter, een appstore van waaruit u gratis apps kunt installeren.

Een vast onderdeel hiervan is de app Updates en als het goed is, is die al meteen aan het werk gegaan: het klokpictogram rechtsboven meldt u wellicht dat er updates klaarstaan en ook het icoon van het AppCenter in het dock geeft aan hoeveel updates er op u wachten.

Laten we die updates maar meteen installeren. Klik het AppCenter-icoon aan (of open het vanuit het menu Toepassingen) en klik bovenaan op Geïnstalleerd. U verneemt nu om welke updates het precies gaat en u kunt ze individueel dan wel in één keer laten bijwerken (afbeelding 5). Wellicht

De aan-uitknop vindt u rechtsboven; anders dus dan u gewend bent van Windows.

software-properties-common

uitvoeren, uw wachtwoord invullen en met J bevestigen.

6

wordt hierbij om uw (beheerders) wachtwoord gevraagd. Mocht u zich naderhand wat zelfverzekerder voelen in elementary OS, dan kunt u updates ook met één commando uitvoeren vanuit de ‘opdrachtprompt’.

Hiervoor klikt u op Toepassingen en zoekt u naar Terminal. Start de app op en voer het volgende commando uit: sudo apt-get update && sudo apt-get upgrade. Bevestig met de Enter-toets, vul uw wachtwoord in en bevestig met J. Het hele updateproces kan wat tijd in beslag nemen. Na afloop verlaat u het terminal-venster met het commando exit of via het kruisje linksboven.

Het AppCenter heeft een stevige verzameling apps aan boord.

5

Updates: alles in één keer of toch maar stukje bij beetje?

computeridee.nl

Vindt u de gewenste applicatie niet in het AppCenter, dan hebt u als iets gevorderde gebruiker nog wel een paar opties.

Zo vindt u her en der op het net ook heel wat installeerbare softwarepakketten in de vorm van .deb-bestanden, maar om die te kunnen installeren hebt u packetmanager Eddy uit het AppCenter nodig. Via Eddy kunt u dan gemakkelijk deb-pakketten installeren.

Ook ppa’s (personal package archives) zijn behoorlijk populair, en om die in elementary OS aan de praat te krijgen, moet u wel eerst een Terminal-venster openen en daar het commando sudo apt-get install

Nieuwe apps Als u door het menu Toepassingen bladert, merkt u dat er al een paar applicaties zijn geïnstalleerd, maar u hoeft zich zeker niet tot deze vooraf geïnstalleerde apps te beperken.

Open opnieuw het AppCenter en klik bovenaan op Startpagina. Wanneer u vervolgens naar beneden scrolt, komen er een groot aantal handige rubrieken voorbij, zoals Beeld, Geluid, Hulpmiddelen, Internet, Kantoor, Onderwijs, Spellen enzovoort (afbeelding 6). Klik op zo’n categorie en ga na of er een interessante tool tussen zit. U hoeft slechts op Gratis te drukken om de installatie te starten. Vaak staat er ook een bedrag ($) vermeld, maar in de meeste gevallen kunt u op het pijltje drukken, waarna u het te betalen bedrag kunt aanpassen tot 13 | 2019

19

t il w t k n e d u n a d r e e m lt e m a z r e v t n a ig g k Zoe

Zo verwijdert u uw Go Veel mensen reageren nogal laconiek op privacy-vraagstukken: “Ik heb niets te verbergen.” Zo eenvoudig liggen de zaken helaas niet. Laten we er geen doekjes om winden: privacy draait om meer dan een ongeoorloofd websitebezoekje nu en dan. Het gaat om bescherming van alle gevoelige informatie in uw leven; bedrijven als Google verzamelen die volop, terwijl dat in onze ogen niet altijd gewenst is. Wij helpen u hier grip op krijgen.

2 U kunt eenvoudig bekijken welke informatie anderen van u kunnen zien.

ingebouwd, waarmee u stap voor stap kunt kijken welke informatie er over u verzameld wordt en of u dat wilt (waarna u deze instelling kunt wijzigen) (afbeelding 1).

We willen niet te sceptisch klinken en geloven ook daadwerkelijk dat Google probeert transparanter te zijn, maar in alle eerlijkheid het bedrijf is deze stappen pas gaan zetten na een storm van kritiek en dalende advertentie-inkomsten. Wat ons betreft kunt u er simpelweg niet op vertrouwen dat een bedrijf dat geld verdient aan uw informatie, eerlijk en oprecht met die informatie omspringt, simpelweg omdat er tegenstrijdige belangen spelen. Het kan totaal geen kwaad om die privacycheck te doorlopen, maar we raden u daarnaast aan om ook de rest uit te pluizen en de stappen van dit artikel te doorlopen.

Tekst Martin Gijzemijter

S

tel dat u last hebt van benauwdheid en u zoekt op de symptomen van een hartaanval. Er blijkt niets aan de hand te zijn, maar bij uw eerstvolgende sollicitatie wordt u afgewezen omdat men denkt dat u een zwak hart hebt. Natuurlijk, Google zal uw gegevens nooit zomaar verkopen en er zijn allemaal wetten die dit onmogelijk moeten maken. En toch zijn bedrijven niet altijd te vertrouwen en worden ze bovendien regelmatig gehackt. De oplossing: zorgen dat bedrijven als Google niet alles van u weten. Wij helpen u dat realiseren.

Google Privacycheck Wat anderen zien

Google heeft de afgelopen jaren heel vaak onder vuur gelegen om de vele gegevens die het bedrijf verzamelt.

Om die reden heeft het bedrijf nu zelf een privacycheck

1

Google biedt zelf ook een privacy check; het kan geen kwaad om die te doorlopen.

26

13 | 2019

Naast de informatie die Google over u verzamelt voor ‘het optimaliseren van onze diensten’ is er ook nog de informatie die opgeslagen staat in het profiel behorende bij uw Google-account. Dit is de informatie die anderen over u te zien krijgen, bijvoorbeeld als ze u toevoegen als contactpersoon in Google of via één van de andere Google-diensten, nu en in de toekomst.

Welke informatie u opgeslagen hebt in uw profiel, kunt u heel eenvoudig controleren door te surfen naar https:// myaccount.google.com, in te loggen met uw Googleaccount en vervolgens te klikken op Persoonlijke informatie. Hier ziet u uw foto, naam, geboortedatum enzovoort, en deze velden kunt u hier per direct aanpassen (afbeelding 2). Klikt u onderin de pagina op Over mij, dan ziet u alles dat Google over u deelt met anderen. Ook hier kunt u op het pictogram met het potlood klikken om bepaalde gegevens te verwijderen of te wijzigen. Zo hebt u controle over welke gegevens anderen van u kunnen zien.

Web- en app-activiteit wissen Wanneer u in het accountscherm van Google in het linkerdeelvenster klikt op Gegevens en personalisatie, komt u terecht in het gedeelte waarin Google toont wat het allemaal over u bewaart. Dit is opgedeeld in verschillende

Workshop

ogle-data 3

5 Stemopdrachten aan spraakassistenten worden ook opgeslagen.

Wissen die hap.

Verwijder al uw web- en app-activiteiten, zoals zoekgeschiedenis en sites die u hebt bezocht.

moeten bewaren. Daarom klikken we op het pijltje terug aan de bovenkant, en verwijderen we het vinkje bij de optie Chrome-geschiedenis (…) services gebruiken.

Locatiegeschiedenis wissen onderdelen, die we hier stap voor stap zullen bespreken.

Wanneer u klikt op Web- en app-activiteit, ziet u de mogelijkheid om deze optie uit te schakelen (het gaat hierbij om de geschiedenis in Chrome en op alle apparaten die uw Google-account gebruiken). Voordat we data gaan wissen, klikken we eerst even op Activiteit beheren.

Wanneer u dit doet, ziet u in één klap hoeveel informatie er qua webactiviteit over u bewaard wordt. We hebben het in dit geval over sites die u bezocht hebt, zoekopdrachten die u hebt uitgevoerd, maar ook handelingen die u met uw Google-account hebt verricht in apps op bijvoorbeeld uw Android-smartphone of -tablet (afbeelding 3). Los van advertenties (waarover later meer) kunnen we geen valide reden bedenken waarom Google deze informatie zou

Google brengt volledig in kaart waar u bent geweest.

Nergens voor nodig dus dit schakelen we uit.

4

Het is tegenwoordig nog maar moeilijk voor te stellen dat er een tijd was dat we geen smartphone met gps op zak hadden. Dankzij gps en de bijbehorende software hoeven we nooit meer te verdwalen en weten we altijd precies waar we ons bevinden.

Helaas geldt dat niet alleen voor ons, maar ook voor de diensten die we gebruiken in combinatie met die gps.

Werken met Google Maps is superhandig, maar standaard slaat Google alle locaties op waar u zich begeeft; het kan dus alle locaties in kaart brengen die u op een dag bezoekt. Dat kan voor sommige diensten handig zijn (zoals advertenties van bedrijven in de buurt) maar wederom is het verder totaal niet nodig dat Google deze informatie over u bewaart.

Klik in uw Google-account op het pijltje naast Locatiegeschiedenis en klik wederom op Activiteit beheren om een indruk te krijgen van de informatie die over u bekend is. Op een landkaart wordt nu zeer nauwkeurig in kaart gebracht waar u allemaal bent geweest en wanneer (afbeelding 4). Hoewel het misschien wel interessant is om dit allemaal verzameld te zien op een landkaart, is het tevens direct duidelijk hoe die informatie misbruikt kan worden; het een weegt natuurlijk niet op tegen het ander.

Klik wederom op het pijltje naar linksbovenin, en schakel ook deze optie volledig uit.

Stemcommando’s wissen Deze stap vinden we heel erg belangrijk, omdat heel veel mensen zich niet realiseren dat ook stemcommando’s worden opgeslagen door Google. Het gaat hierbij niet om de geluidsopnames van het commando, maar wel om een tekstuele representatie daarvan, waardoor precies in kaart wordt gebracht wat u allemaal tegen het apparaat in kwestie hebt gezegd. Dit apparaat kan overigens een computeridee.nl

13 | 2019

27

Tonido

Uw eigen privé

Cloudopslagservices als Dropbox en Google Drive zijn populair maar er kleeft een schaduwzijde aan: uw data worden op een externe server bewaard.

Het risico dat derden – zoals (Amerikaanse) regeringsdiensten – zich toegang verschaffen, valt niet uit te sluiten.

Uw privacygevoelige gegevens zijn beter af in een private cloud. Die zet u eenvoudig op met het gratis Tonido.

Tekst Toon van Daele

B

ent u wantrouwig tegenover (Amerikaanse) diensten als Dropbox, Google Drive of OneDrive, dan voelt u zich wellicht comfortabeler bij een cloudopslagdienst die uw bestanden uitsluitend in Europese datacenters bewaart. Die vallen namelijk onder een striktere regelgeving met meer oog en garanties voor uw privacy. Een voorbeeld van zo’n dienst is HiDrive van Strato (www.strato.nl).

Of u neemt het heft in eigen hand en creëert uw hoogstpersoonlijke cloud, waarbij uw data uitsluitend op uw eigen computer(s) terechtkomen. Een bijkomend voordeel is dat u niet vastzit aan een of andere opslaglimiet. Een nadeel is wel dat de computer met uw eigen cloudopslagdienst ingeschakeld moet zijn als u die remote wilt benaderen.

Er bestaan verschillende oplossingen voor zo’n private cloud. Zo voorzien de meeste nas-producenten in een eigen service, zoals Synology Drive of MyCloudNAS van QNAP, en verder zijn er nog (gratis) tools als Syncthing (www.syncthing.net), Resilio Sync Home (www.resilio. com/individuals) en – voor meer gevorderde gebruikers – de openbron-oplossing OwnCloud (www.owncloud.org).

In dit artikel focussen we ons echter op de gratis tool Tonido. Die is namelijk gebruiksvriendelijk en flexibel en ook nog eens voor diverse platformen beschikbaar.

STAP 1 Download U vindt Tonido op www.tonido.com.

Er is een zakelijke variant beschikbaar (Filecloud) , maar wij kiezen voor de gratis editie, specifiek gericht op thuisgebruikers: Tonido (Desktop) Server. De features-pagina op www.tiny.cc/tonifeat maakt u meteen duidelijk dat ook deze editie flink wat opties biedt. Via de knop Free download belandt u op de downloadpagina, waar u niet alleen terecht kunt voor de Server-editie, maar ook voor desktopclient-apps, mobiele apps en een Chrome-addon. Logischerwijs klikt u eerst op Server, bedoeld voor installatie op de (hoofd)computer waar u uw data wilt bewaren. Er zijn varianten voor Windows (ook portable), macOS, Linux en Raspberry Pi (afbeelding 1).. In deze workshop gaan we met de Windows-versie aan de slag.

STAP 2 Configuratie Download TonidoLiteSetup.exe en dubbelklik op het bestand om de installatie te starten. Dat vergt niet meer dan een handvol muisklikken, waarna Tonido automatisch opstart.

Is dat niet zo, dan vindt u Tonido wel in het startmenu van Windows. Indien nodig geeft u uw firewall te kennen dat Tonido een internetconnectie mag opzetten.

Tonido is eigenlijk een webserver die zich via uw browser laat configureren. Standaard draait die op poort 10001 en wanneer u Tonido opstart, verschijnt in de adresbalk van uw browser 127.0.0.1:10001/ui/core/index. html, klaar voor de configuratie.

Deze pagina kunt u trouwens ook altijd bereiken door in het Windows Systeemvak met de rechtermuisknop op het Tonido-pictogram te klikken en Open te kiezen.

1

(Ook) de serverversie van Tonido is voor diverse platformen beschikbaar.

Portforwarding Tonido maakt het de gebruiker makkelijk om zijn private cloudserver op afstand te bereiken. Dat neemt niet weg dat gevorderde gebruikers hun server ook op een meer klassieke manier kunnen benaderen: via portforwarding op de router. U noteert eerst het interne ip-adres van uw Tonido-machine; het opdrachtregelcommando ipconfig vertelt u dat wel. Vervolgens meldt u zich (via de webinterface) bij uw router aan en opent u een rubriek als Port forwarding. Daar voegt u een regel toe, met als externe en interne poort standaard 10001; bij Protocol kiest u Beide en bij IP-adres apparaat vult u het ip-adres van de Tonido-machine in. In uw Tonido-dashboard mag u vervol-

44

13 | 2019

U kunt uw Tonido-server ook bereiken via portforwarding op uw router.

gens in de rubriek Instellingen op het tabblad Netwerk het vinkje verwijderen bij Relay inschakelen. Uw Tonido-server is nu bereikbaar via het externe ip-adres van uw router gevolgd door (standaard) poortnummer 10001, iets als 80.85.60.200:10001 dus. Dit externe adres komt u trouwens te weten als u vanaf uw netwerk surft naar www.whatismyip.org.

Privacy

cloud Uw accountnaam wordt ook gebruikt voor uw ‘remote access server’.

2

makkelijker op afstand kunt benaderen. Zo’n indexering gebeurt op de achtergrond en kan wel wat cpu-tijd 3). Installeert u vergen (afbeelding 3) Tonido op een oude, trage computer, dan zet u de optie desnoods (tijdelijk) uit. Bevestig met Volgende en druk op Sluiten.

STAP 4

Allereerst dient u de gewenste taal (dutch?) en een accountnaam in te geven. Kies deze laatste zorgvuldig, want het is meteen ook de naam van het subdomein waarlangs u uw server op afstand kunt bereiken (bijvoorbeeld http://cidnl.tonidoid.com) (zie ook tekstkader ‘Portforwarding’). Via de knop Controleren checkt u snel of de naam nog beschikbaar is. Bedenk tevens een stevig wachtwoord (2x), geef een e-mailadres op en bevestig 2). met de knop Maken (afbeelding 2)

4

Persoonlijke cloudopslag: eigen wolk eerst STAP 3

Mappen aanwijzen

Wanneer u op de knop Volgende drukt, krijgt u alweer een belangrijke vraag voorgeschoteld. Wilt u alle mappen op de computer via het toegekende adres toegankelijk maken of wilt u die remote toegang tot bepaalde mappen beperken?

We gaan even uit van het tweede scenario en dus vinkt u hier Allow remote acces to only specific folders aan. Vervolgens drukt u op Toegestane map toevoegen in het venster dat verschijnt en selecteert u de gewenste locatie. U kunt op deze manier meerdere mappen toevoegen. In het volgende venster gaat het specifiek om uw mediamappen computeridee.nl

Verdere instellingen

U belandt nu in uw Tonido-dashboard.

Voor u daadwerkelijk met de cloudserver aan de slag gaat, is het aan te raden eerst nog enkele instellingen na te lopen. Open alvast de rubriek Instellingen en klik op Algemeen: hier vindt u nuttige statusinformatie terug evenals een knop om op updates te

met foto’s, muziek of video’s. Via de knop Map aan index toevoegen maakt u duidelijk in welke mappen uw mediabestanden zich bevinden.

Tonido zal de toegevoegde mappen dan standaard indexeren, zodat u die

Wel zo handig: Tonido kan ook als een Windowsservice draaien.

Standaard indexeert Tonido uw mediabestanden op de achtergrond.

3

controleren. Op het tabblad Account kunt u onder meer uw taal- en persoonsgegevens aanpassen. Het tabblad Netwerk staat u onder meer toe de http-poort van Tonido te wijzigen (standaard is dat 10001) en de lan-interface te kiezen waarlangs uw server bereikbaar moet zijn van buitenaf.

Het tabblad Div. komt u inmiddels bekend voor: hier duidt u de gedeelde en de te indexeren mappen aan.

Het is wel wat vervelend dat u aangemeld moet zijn bij Windows om Tonido op te kunnen starten. Op www.tiny.cc/tonwinserv vindt u echter de nodige instructies om Tonido als een Windows-service te draaien (afbeelding 4), zodat u niet langer bij Windows aangemeld hoeft te zijn om de service (van buitenaf) bereikbaar te maken.

13 | 2019

45