15 Slechts
€
23 juni - 7 juli 2020
3,85
10 distributies belicht
Keuzehulp Linux
KOOPGIDS IPHONE
De beste iPhone voor ú
Veilig hardware reinigen
PC lekker schoon KABELS, CONVERTERS, ADAPTERS
E N BU HOU D BOEV
ITE N
Versleutel uw pc en e s m a r t phon
Slimme usb-hulpjes
TOPTIPS
voor Nintendo Switch Firewall in Windows 1 Veelzijdige alternatieven
W orkshops
De natuur onder de loep Fantastisch fotobewerken Luisteren naar internetradio 02015
| 23 | 2017
8 718226 109118
Shimano E-bike Systems
Switch to freedom mode Fietsen moet een koud kunstje zijn. Geen strijd. Of je nu door de stad laveert, graag het platteland wil verkennen of op onverharde wegen je grenzen verlegd. Ons high-end e-bikesysteem ondersteunt je bij iedere trap. Het is gebasseerd op een eeuw van succesvolle technische innovaties door ‘s werelds nummer één in de fietsindustrie en wordt gemonteerd op een ruim aanbod fietsen van diverse fietsmerken, check onze website welke merken. Het nieuwe SHIMANO STEPS e-bikesysteem - Ben jij klaar om de overstap te maken?
shimano-steps.com
Inhoud
Inhoud 10
14
Alternatieven voor Windows firewall Standaard maakt Windows gebruik van de ingebouwde firewall, maar er zijn genoeg alternatieven met meer mogelijkheden, zoals het compacte TinyWall.
De grote pc schoonmaak Een pc moet af en toe grondig worden schoongemaakt. Wat kunt u hiervoor gebruiken? En hoe voorkomt u dat er weer stof in de computerkast komt?
Workshops 18 Websites voor waarnemingen Vind u weg in natuurdatabanken. 36 Veranderen van muziekdienst Verhuis uw complete muziekcollectie veilig en snel. 48 Internetradio Alle radiozenders in topkwaliteit. 51 PhotoDemon Uitgebreide gratis fotobewerker.
30
10 x Linux in plaats van Windows Linux-distributies zijn (ook) zeer geschikt om uw oude pc of laptop nieuw leven in te blazen. Leer tien populaire kandidaten kennen en lees hoe u de installatie uitvoert.
44
Deze editie
10 Controle over uw firewall Met TinyWall metselt u een stevig en veelzijdig muurtje. 14 Reinig uw computer Uw pc stof- en kruimelvrij. 24 Tips voor Nintendo Switch Geniet nog meer van deze veelzijdige spelcomputer. 27 Beveilig pc en smartphone Versleutel uw gevoelige data. 30 Keuzehulp Linux Tien Linux-distributies als alternatief voor Windows.
34
44 Koopgids iPhone Welke Apple smartphone is voor u de beste keus? 56 Zo veelzijdig is usb Usb, daar kunt u wat mee! 42 Word abonnee Keuzehulp Kies zelf het Linux abonnement PC le schooknker dat het best bij u past! 15
23 juni - 7
juli 2020
3,85
Slechts
€
10 distributies belicht
KOOPGIDS
KABELS,
HOUD BOEVEN BUITEN
Versleutel uw pc en smartphone
CONVERTE
Slimme usb-hulpje s
TOPTIPS
Workshops
RS, ADAPTERS
voor Ninten
do
Switch Firewall in Windows Vee 1 lzij dige alterna tieven
IPHONE
De beste iPhone voor ú
Veilig hardware reinigen
De natu onder deur loep
Fantastis fotobewerch ken Luisteren naar inter netnet radio
| 23 | 2017
02015 8 7182 26
109118
Kies de beste iPhone Apple staat erom bekend dat het een minimaal assortiment aan telefoons heeft; toch valt er wel degelijk wat te kiezen. Welke iPhone past bij u?
Stekker... H
et was dit weekend slecht weer en dat kwam prima uit, want ik had een heuse ouderwetsche knutsel. Dat zat zo: mijn pc was aan vernieuwing toe. Ik had al flink wat opties afgewogen, toen mijn zoon plots meldde: ‘Ik heb een nieuw moederbord, processor en ram gekocht. Heb jij interesse in mijn oude spullen?’ Een MSI moederbord, een Intel Core i5 Skylake en 16 GB ram. Niet het rapste van het rapste, maar meer dan genoeg voor wat ik doe op de pc. De deal was snel gemaakt en zo computeridee.nl
stond ik zondagmorgen te schroeven, stof te zuigen, nog meer te schroeven, kabeltjes los te halen enzovoort. Heerlijk. Eenmaal weer aangesloten liep het vernieuwde systeem al snel als een zonnetje. Op één ding na: de harde schijf was niet zichtbaar. Dat zijn de momenten dat ik altijd begin te twijfelen aan mijn enthousiasme, maar dat bleek niet nodig. Ik was vergeten de schijf aan te sluiten op de stroomvoorziening. Inmiddels zijn bijna alle programma’s ook weer geïnstalleerd en geniet
ik van een machine die een stuk vlotter werkt. Regelmatig schoonmaken is trouwens ook een aanrader als u geen nieuwe spullen inbouwt. Kijk maar op pagina 14. Veel leesén doeplezier!
Dick van de Schraaf Hoofdredacteur dvdschraaf@reshift.nl
Rubrieken 4 Mailbus Lezers geven hun mening 6 Nieuws Ontwikkelingen, trends en nieuwe producten 21 Tips & Trucs Handige slimmigheden 39 Hoe? Zo! Freeware thematisch besproken 40 Voor Nop De leukste gratis software 47 Gespot in Area 120 Experimenteren met Google 54 Vers Getest Nieuw spul, voor u bekeken 60 FAQman Problemen opgelost 64 FAQtips Uw vragen beantwoord 66 Uitsmijter Een appje op de brievenbus 67 Abonneeservice/colofon Plus: volgend nummer
15 | 2020
3
ll a w e r fi w u r e v o le o tr Meer con
Alternatieve 2
Wilt u meer controle over uw internetverbinding en de manier waarop programma’s gebruikmaken van de connectie? Standaard maakt Windows gebruik van de ingebouwde firewall, maar daarmee hoeft u geen genoegen te nemen. Alternatieven met meer mogelijkheden zijn er genoeg, zoals het compacte TinyWall.
Bepaal zelf welke programma’s netwerktoegang krijgen.
Tekst Dennis Gandasoebrata
M
et een firewall zorgt u voor een beveiliging van uw pc door controle uit te oefenen op het netwerkverkeer van en naar uw computer. Firewalls zijn er in alle soorten en maten: in hardware- en in softwarevarianten, die bovendien in verschillende vormen beschikbaar zijn. Windows kent een ingebouwde firewall: de Microsoft Defender Firewall. Die biedt een degelijke basisbeveiliging, maar heeft relatief weinig instelmogelijkheden. Gelukkig bent u niet afhankelijk van de standaardfirewall in uw pc. U kunt ook zelf kiezen welke firewall u gebruikt.
TinyWall Een interessant alternatief is TinyWall. Kenmerkend aan deze firewall is de grote controle die u hebt over de verbinding en de gebruiksvriendelijke omgeving. Dat maakt deze gratis firewall geschikt voor zowel beginnende
TinyWall: een interessant alternatief voor de ingebouwde firewall.
1
als gevorderde gebruikers. Bovendien heeft het programma, zoals de naam al doet vermoeden, een compacte omvang: het neemt ongeveer 2 MB in beslag. TinyWall hanteert daarbij een andere filosofie dan de meeste firewalls, inclusief Windows’ ingebouwde firewall: in plaats van de meeste programma’s netwerktoegang te verlenen, vraagt TinyWall u per app aan te geven of deze netwerktoegang mag krijgen. De gedachte hierachter is even simpel als doeltreffend: u geeft hierdoor alleen de programma’s toegang die u daadwerkelijk gebruikt en beperkt daarmee de kans dat er ongemerkt programma’s van de verbinding gebruikmaken. De maker van TinyWall heeft begin dit jaar versie drie uitgebracht. Hierbij is de nadruk komen te liggen op het optimaliseren van de prestaties van de beveiliging en het verbeteren van de gebruikersomgeving (afbeelding 1).
Aan de slag Haal de nieuwste versie van TinyWall binnen via www.tiny.cc/tinywall. Het programma kent een rigoureuze aanpak: direct na installatie worden alle verbindingen geblokkeerd. Door deze vervolgens op de whitelist te plaatsen, kunt u ze stuk voor stuk toestaan. Dit betekent dat het dus niet verstandig is om TinyWall op afstand te installeren, bijvoorbeeld via een programma als Extern Bureaublad of AnyDesk. De verbinding waarvan u
10
15 | 2020
afhankelijk bent, wordt namelijk eerst geblokkeerd. Installeer het programma daarom alleen als u fysiek achter de computer zit. Direct na installatie opent u TinyWall via het bijbehorende pictogram in het systeemvak van Windows, waar u al pictogrammen vindt zoals het volume en de netwerkverbinding. Klik op het pictogram van TinyWall om het snelmenu te openen.
Goedkeuren In tegenstelling tot de meeste firewalls toont TinyWall geen vensters waarin u wordt gevraagd om internettoegang voor het betreffende programma toe te staan. Deze vensteraanpak kan na verloop van tijd hinderlijk worden en brengt het risico met zich mee dat de gebruiker sneller programma’s goedkeurt, om van de pop-up af te zijn. TinyWall hanteert een minder opdringerige aanpak, waarbij u zelf telkens bepaalt welk programma toestemming krijgt. Het programma biedt hiervoor drie manieren. De eerste is het aanwijzen van het programma dat u toegang wilt geven. Klik op het pictogram van TinyWall en kies Whitelist volgens uitvoerbaar bestand. Een verkennervenster wordt geopend. Open nu de map waarin het programma zich bevindt en wijs het uitvoerbaar bestand (bijvoorbeeld Programma.exe) aan. Met de tweede manier kunt u ook een proces toegang geven tot de internetverbinding. Klik op het pictogram van TinyWall en kies Whitelist
TinyWall
beveiliging volgens proces. Een overzicht van alle processen verschijnt. Selecteer het proces dat u toegang wilt geven. Tip: gebruik de Shift-toets om in één keer hele secties te selecteren of de Ctrltoets om meerdere, losse processen te selecteren. Klaar? Bevestig met een klik op Selecteer. De derde en laatste manier om snel toegang te verlenen, is meteen de eenvoudigste: u wijst simpelweg het programmavenster aan dat u wilt toevoegen. Klik op het pictogram van TinyWall en kies voor Whitelist volgens venster. Klik nu in het midden van het venster dat u wilt toevoegen. Het wordt in de lijst met toegestane programma’s gezet (afbeelding 2).
Kies voor Toon open poorten en klik met de rechtermuisknop op het programma dat u wilt aanpassen. Kies voor Deblokkeer.
Altijd overzicht Naast het snelmenu vindt u in het onderdeel Beheer alle instellingen. Het venster is opgebouwd uit meerdere tabbladen (afbeelding 4).
Lijsten Een fi rewall maakt gebruik van lijsten om te bepalen of een programma wel of geen toegang krijgt tot internet. Vergelijk het met de reserveringslijst bij een restaurant. Toepassingen die worden vertrouwd en toegang krijgen, komen op de whitelist. Programma’s die expliciet geen toestemming krijgen, komen op de blocklist terecht.
4
Actuele verbindingen Een goede beveiliging begint met inzicht. Bekijk welke programma’s gebruikmaken van de internetverbinding. Open het menu van TinyWall en kies Toon verbindingen. In een lijst verschijnen de programma’s die gebruikmaken van de internetverbinding. Standaard worden de actieve verbindingen getoond. Klik op de kolom Proces om de programma’s op alfabetische volgorde te sorteren (afbeelding 3). U kunt ook opvragen welke poorten worden gebruikt: plaats een vinkje bij de optie Toon open poorten. Het venster biedt verder de mogelijkheid om geblokkeerde programma’s te tonen, via de optie Toon geblokkeerde toepassingen. Dit venster komt ook van pas als een programma in uw ogen onnodig wordt geblokkeerd.
Via het beheervenster kunt u zien welke programma’s netwerktoegang hebben. Handig: zo houdt u grip op de programma’s en kunt u naderhand altijd een programma verwijderen als
Het beheervenster biedt toegang tot alle instellingen van TinyWall.
5
3
Speciale uitzonderingen, bijvoorbeeld voor verbindingen voor Extern Bureaublad.
Welke programma’s maken precies gebruik van de internet- of netwerkverbinding?
computeridee.nl
u de netwerktoegang wilt ontzeggen. Open de tab Toepassingsuitzondering. Een lijst met toegestane programma’s verschijnt. Selecteer een programma en klik op Wijzig om de eigenschappen op te vragen. Interessant aan het eigenschappenvenster is de optie Uitzondering lifetime, waarmee u de toegangsinstellingen voor het programma kunt wijzigen en dit laat gelden voor een bepaalde periode. Ook kunt u hier de instellingen verder aanpassen. Wilt u bijvoorbeeld niet dat het programma beperkingen krijgt opgelegd, dan kiest u voor Geen beperkingen. Terug naar het overzichtsvensters van toegestane programma’s. Rechtsboven vindt u de knop Detecteren. Via deze optie kunt u automatisch laten zoeken naar geopende programma’s en deze toevoegen aan de lijst met netwerktoegang. Klik op Start en laat TinyWall naar de programma’s zoeken. Zorg ervoor dat u voordat u de zoekactie begint, de programma’s hebt geopend waarvoor u de toegang wilt instellen. In de lijst Zoekresultaat plaatst u vinkjes naast de programma’s die u netwerktoegang wilt geven. Klik hierna op Toepassen.
Uitzonderingen Voor de gevorderde gebruiker is het tabblad Speciale uitzonderingen interessant. Hierop zijn specialistische taken en programma’s verzameld (afbeelding 5). Items met een vinkje hebben toestemming voor netwerktoegang. Zo vindt u hier onder meer Windows Update (het updatemechanisme van Windows), Windows Store Update (dat zorgt dat de Micro| 15 | 2020
11
j i r lv e im u r k n e fto s Alles
De grote pc schoonmaak Een computer is een grote stofmagneet en moet daarom af en toe grondig worden schoongemaakt. Wat kunt u hiervoor gebruiken? Wat kunt u beter niet doen? En als de computer weer schoon is, hoe voorkomt u dan dat er opnieuw stof in de computerkast komt? We zetten het op een rijtje. Tekst Richard Veenstra
N
iet alleen de software van uw computer moet af en toe worden opgeruimd, ook de hardware verdient een schoonmaakbeurt. Hoe u dat het beste kunt doen, hangt af van het onderdeel dat u schoon wilt maken. In dit artikel geven we u een paar slimme tips. Het is handig dat u voor u met de schoonmaak begint, een aantal gereedschappen en accessoires in huis hebt. Voor het wegvegen van stof zijn bijvoorbeeld grote en kleine penselen handig. Een blaasbalg of een microvezeldoekje kunnen ook nuttig zijn. Zorg dat u verder een handige schroevendraaierset hebt. Veel onderdelen in laptops hebben geen normale kruiskopschroeven, maar meer exotische bitjes.
Stof verwijderen Uw computer is een stofnest. Als uw pc kuren vertoont, kan dit zeker te maken hebben met stofophopingen in uw systeem. Het grootste risico is dat componenten oververhit raken als de luchtdoorstroming niet meer kan worden gegarandeerd. Vooral in de ventilatoren komt veel stof terecht. Hoort u een piepend of zoemend geluid, dan is het tijd voor een grote schoonmaak van de ventilatoren. Wanneer u een desktopcomputer hebt, is dit vrij makkelijk. Schroef de kast open en kijk waar de ventilator zich bevindt. Het is erg belangrijk dat u dit alleen doet als de computer uit staat. Zorg er ook voor dat de stekker uit het stopcontact is en dat u zich statisch hebt ontladen. Statische elektriciteit kan onderdelen in uw pc namelijk ernstig beschadigen. Raak daarom voor u aan de slag gaat een metalen object aan, bijvoorbeeld de verwarming. U kunt ook een antistatische mat aanschaffen, zo’n mat heeft een
Een antistatische mat is een slim idee als u de onderdelen in uw computer niet wilt beschadigen.
draad met krokodillenklem. Deze klem bevestigt u aan een metalen object, op de mat legt u uw computer. Gebruik geen stofzuiger om het stof op te zuigen, die genereert namelijk statische elektriciteit. Blaas nooit stof weg met uw mond, de waterdeeltjes in uw adem zijn niet compatibel met de onderdelen in uw pc.
Stofzuiger of niet? Sommige sites waarschuwen tegen het gebruik van een stofzuiger bij het schoonmaken van uw pc, andere sites moedigen het gebruik juist aan. U kunt een stofzuiger alleen veilig gebruiken als u de mond op de rand van de computerkast zet en Een speciale stofzuigebruikt om het stof op ger voor computers. te zuigen dat u met een penseeltje van de ventilatoren en andere componenten veegt. Raak nooit de stofzuigerslang aan als u het stof wegveegt. Wij raden daarom ook aan de stofzuiger liever helemaal niet te gebruiken, dat is wel zo veilig. Wilt u toch met een stofzuiger aan de slag, ga dan voor een speciale antistatische stofzuiger voor computers. Penselen zijn handig om stof in de kast weg te vegen.
14
15 | 2020
Reiniging
Hoekjes schoonmaken
Ook schoon genoeg van uw vieze pc?
Het grote stof is nu weg, maar hoe verwijdert u nu de kleinere stofdelen? Een ouderwetse blaasbalg kan een handig gereedschap zijn. U kunt met de slurf van de blaasbalg in allerlei hoekjes komen. Sommige mensen zweren bij een spuitbus met druklucht, maar gebruik dit alleen als het echt nodig is. Bij verkeerd gebruik kan het namelijk meer kwaad dan goed doen. Wilt u druklucht gebruiken, wees er dan zeker van dat het geen chemicaliĂŤn bevat en gebruik absoluut geen contactspray. Het is eveneens belangrijk dat u
Gebruik isopropanol-alcohol voor vette vlekken en andere vieze plekken.
minstens tien centimeter afstand houdt tot het te reinigen onderdeel en dat u korte luchtstootjes geeft. Als bepaalde onderdelen heel vies zijn geworden en u het stof er ook met een spuitbus niet af krijgt, dan is het misschien noodzakelijk om het grondig te boenen. Dit kunt u doen met een doekje of wattenstaafje en een beetje isopropanol-alcohol. Dit koopt u online of in de bouwmarkt. Er zijn twee soorten alcohol, voor schoonmaakdoeleinden hebt u 99,9 procent isopropanol-alcohol nodig. Deze alcohol is perfect geschikt om vettige resten van een ventilator of behuizing te halen.
Hoe u de koelpasta het beste kunt gebruiken, hangt af van het type processor.
Koelpasta vervangen
5 cm breed
Een ding waar isopropanol-alcohol ook erg goed in is: het verwijderen van resten koelpasta. Merkt u dat uw processor te snel te warm wordt, dan kan het komen doordat uw koelpasta niet meer goed geleid. Haal de heat sink van uw cpu af en gebruik een droge doek of wattenstaafje met een beetje alcohol om de resten van de koelpasta te verwijderen. Voordat u nieuwe koelpasta aanbrengt, moet de alcohol helemaal zijn gedroogd. Hoe u de koelpasta het beste kunt gebruiken, hangt af van het type processor. Op de website van Arctic Silver vindt u per processortype hoe u de koelpasta moet aanbrengen. Ga naar www. arcticsilver.com en klik op Instructions, Arctic Silver 5.
Ventilatorkousen Wilt u stof buiten de computerkast houden, dan kunt u een ventilatorfi lter op uw kast monteren. Dit is een soort kous die ervoor zorgt dat er geen stof van buiten naar binnen kan. De ventilator kan wel gewoon de kast blijven koelen doordat er door de kous koude lucht naar binnen wordt gezogen.
13 cm breed Dit magnetische filter plaatst u op de pc-kast achter de ventilator en zorgt dat er geen stof naar binnen komt.
computeridee.nl
15 | 2020
15
Keuzehulp ? u t s ie k f e ti a n r e lt a W elk W indows
1
Onder de Linux-paraplu vinden we nogal wat Windows-alternatieven, zoals Linux Mint, LibreELEC en Lubuntu. Stuk voor stuk gebruiksvriendelijke besturingssystemen die vanwege hun lage systeemeisen een oude pc of laptop met gemak nieuw leven inblazen. Wilt u ook eens een Linux-distributie uitproberen? Leer tien populaire kandidaten kennen en lees hoe u de installatie uitvoert.
Veel Linux-distributies hebben een menu waarmee u rechtstreeks programma’s installeert.
Tekst Maikel Dijkhuizen
W
ie een laptop of pc met Windows 10 een paar jaar gebruikt, merkt dat de machine langzamer wordt. Vervuiling van het besturingssysteem is namelijk een sluipend proces. Gelukkig kunt u daar veel zelf aan doen. Denk bijvoorbeeld aan het opschonen van de computer of het uitvoeren van een herinstallatie van Windows 10. In dat laatste geval begint u weer met een schone lei. Als alternatief is de installatie van een zogeheten Linux-distributie een interessante optie. Die besturingssystemen stellen vergeleken met Windows 10 vaak minder eisen aan de hardware, waardoor uw pc of laptop weer loopt als een zonnetje. Bovendien kunt u een Linux-distributie gratis downloaden en installeren. Handig als u geen geldige Windows-licentie bezit!
Wat is Linux? Linux is het ‘merk’ waaronder een heleboel verschillende besturingssystemen vallen. Die noemen we ook wel distributies. Linux heeft bij een grote groep computergebruikers nog altijd de schijn tegen. Veel mensen denken dat ze de besturingssystemen via ingewikkelde commando’s moeten bedienen. Dat is al lang niet meer zo, althans als u de juiste distributies eruit pikt. De programmeercode van Linux is openbaar, waardoor iedereen met de software aan de slag kan en
Veiligheid Linux Vergeleken met Windows is het risico op een malwarebesmetting of hackaanval bij een Linux-distributie voor thuisgebruikers te verwaarlozen. Allereerst richten cybercriminelen zich vooral op Windows-gebruikers, aangezien die veruit de grootste groep vormen. Vanwege het relatief lage marktaandeel is het voor virusverspreiders minder interessant om voor Linux malware te ontwikkelen. Verder hebben de meeste Linux-distributies een extra beveiliging ingebouwd. Alleen na opgave van
30
15 | 2020
een wachtwoord kunnen hoofdbeheerders programma’s installeren of instellingen aanpassen. Digitale inbrekers kunnen dus geen kwaadaardige software installeren of gevoelige gegevens onderscheppen. Veiligheidshalve hoeft u dus geen antivirussoftware te installeren. Wilt u voor de zekerheid tóch een virusscanner? ClamAV is voor veel distributies gratis beschikbaar. Verder verkoopt de bekende fabrikant ESET tegen betaling een geschikt antivirusprogramma.
een eigen distributie kan uitgeven. Dit verklaart dan ook het overweldigende aanbod. Een aantal distributies is inmiddels zeer uitgebreid, waardoor ze de concurrentie met Windows moeiteloos aankan. Deze besturingssystemen zijn meestal Nederlandstalig en prima geschikt om veelgebruikte computertaken mee uit te voeren. Op internet surfen, foto’s bewerken, internetbankieren, spelletjes spelen, documenten aanmaken en media afspelen zijn bijvoorbeeld geen enkel
Linux
Linux probleem. Kortom: er zijn voldoende programma’s voor Linux beschikbaar (afbeelding 1).
Iso-bestand downloaden De installatie van een Linux-distributie is niet moeilijk met de juiste voorbereiding! Op de website van het besturingssysteem staat een iso-bestand. Dat downloadt u eerst naar de computer. Let wel even op of u de 32bit- of 64bit-versie binnenhaalt afhankelijk van de specificaties van de computer. Is de pc of laptop al op leeftijd, dan hebt u waarschijnlijk de 32bit-versie nodig. Dit type staat soms aangegeven met x86. Op de downloadpagina treft u ook vaak een overzicht van systeemeisen, bijvoorbeeld de aanbevolen kloksnelheid van de processor, capaciteit van het werkgeheugen en benodigde schijfruimte. Neem alle systeemeisen door en beoordeel of uw computer geschikt is.
Dualboot-systeem
Als alternatief kunt u ook een usbstick gebruiken. Neem dan wel een exemplaar met voldoende opslagcapaciteit. Met 8 of 16 GB komt u bij de meeste distributies een heel eind. U hebt een geschikt programma nodig om een opstartbare usb-stick te creëren, zoals UNetbootin (www.tiny. cc/unetboot) of Rufus (http://rufus.ie). Binnen het programma selecteert u de schijfletter van de usb-stick en het installatiebestand (afbeelding 2). Na een paar minuten wachten is de usbstick klaar voor gebruik.
Twijfelt u over Linux en durft u Windows 10 nog niet van de hand te doen? Overweeg dan een zogeheten dualboot-systeem. U gebruikt in dat geval twee besturingssystemen naast elkaar. Zodra u de computer inschakelt, kiest u welk besturingssysteem u wilt gebruiken. Onder meer Linux Mint en Ubuntu geven gebruikers tijdens de installatieprocedure de mogelijkheid om voor een dualbootsysteem te kiezen. Bedenk wel dat u voor de installatie van een tweede besturingssysteem een partitie op de harde schijf dient vrij te maken.
Installatie starten Met de installatie van een Linux-distributie raakt u het huidige besturingssysteem inclusief alle bestanden kwijt. Stel daarom eerst persoonlijke data veilig door bijvoorbeeld dierbare foto’s en belangrijke documenten naar een externe schijf te kopiëren.
Geef tijdens de installatieprocedure van Linux Mint aan dat u het besturingssysteem naast Windows wilt gebruiken.
3
Installatie-dvd of usb-stick Voor de installatie van een Linux-distributie is een extern opslagmedium nodig. Hiervoor hebt u twee opties: een lege dvd of usb-stick. Vanuit Windows 10 maakt u een installatie-dvd aan. U klikt met de rechtermuisknop op het gedownloade iso-bestand, waarna u kiest voor Schijfkopiebestand branden en Branden. Na een paar minuten wachten, is de installatie-dvd gereed.
2
Installeer een Linux-distributie door het systeem vanaf een dvd of usb-stick te laden.
Creëer met het hulpprogrammaatje UNetbootin in een handomdraai een opstartbare usbstick.
computeridee.nl
Doe daarna de installatie-dvd in de pc of sluit de usb-stick aan en schakel het systeem uit. U zet de computer vervolgens weer aan, waarna u een van de functietoetsen indrukt om het computermenu te openen: het bios of de uefi. Op veel computers bereikt u dit menu door tijdens de opstartfase op F2 te drukken, maar het kan ook F10 of Delete zijn, dat is bij iedere pc of laptop weer anders. Tijdens de opstartfase staat vaak in witte letters vermeld op welke functietoets u kunt drukken. Zoek daarna het bootmenu op. De bedoeling is dat u het systeem vanaf de installatie-dvd of usb-stick opstart. Stel dit opslagmedium daarom als eerste opstartschijf in en herstart de computer (afbeelding 3). Als het goed is, komt nu het installatiemenu van de Linux-distributie tevoorschijn. Neem alle stappen zorgvuldig door om de installatie te voltooien. Weet u nog niet welke distributie u wilt installeren? We stellen op de volgende twee pagina's tien interessante Linux-besturingssystemen aan u voor! 15 | 2020
31
it te li a w k p to in s r e d n Uw favorie te ze
Internetradio: 2
Natuurlijk, ze bestaan nog: de aloude kortegolfradiootjes. Maar wilt u meer keuze en vrijheid op het gebied van nummers en genres; luister dan gewoon via de pc of een app. Tekst Ronald Smit
W
e leven in een tijdperk waarbij het luisteren naar de radio wat naar de achtergrond is verschoven. Want waarom zou u naar liveradio luisteren, als er streamingdiensten bestaan waarbij u voor een tientje per maand uw eigen afspeellijsten samenstelt? Nou ja, bijvoorbeeld omdat het tien euro per maand kost. Of gewoon, omdat het af en toe leuk is om te luisteren naar een praatprogramma, een nieuwsshow of een dj die een plaat aankondigt. Tijdens het werk of in de auto bijvoorbeeld. Daar kunt u natuurlijk best een traditionele radio voor gebruiken. Maar nu de AM-band nagenoeg leeg is en de FM-band overvol, wijken steeds meer zenders uit naar DAB+. En – u raadt het al – radio’s die daarmee overweg kunnen, zijn niet bepaald gratis (afbeelding 1). Maar eigenlijk is dat helemaal nergens voor nodig. Zéker niet als u achter de computer zit of onderweg bent met de smartphone in de zak. Software is dé vervanger van de aloude radio. Iets wat nog een extra voordeel heeft: u kunt voor het eerst in de geschiedenis stations van over de hele wereld beluisteren in digitale hifikwaliteit. Geen krakende kortegolfradio: het klinkt alsof de studio naast de deur staat.
Nederland FM is een prima site die toegang biedt tot vrijwel elk Nederlands radiostation.
3
Via MyTuner luistert u naar stations van over de hele wereld.
Browser Er zijn diverse manieren om digitale webradio te beluisteren. Bij gebruik van de pc hebt u in beginsel niet meer nodig dan een browser. Is op uw computerplek de ontvangst van
1
Een webradio van Sangean, tevens voorzien van reguliere FM- en DAB+-tuner.
48
15 | 2020
reguliere radio slecht? Breng dan eens een bezoekje aan www.nederland.fm (afbeelding 2). U vindt daar alle Nederlandse zenders in een praktisch overzicht. Klik op een zenderlogo en luisteren maar. De site www.allradio.nl gaat alweer een stapje verder, daar treft u naast de Nederlandse ook een scala aan Belgische stations aan. Dan is er www.mytuner-radio.com (afbeelding 3), waarmee u naar zenders van over de hele wereld kunt luisteren. Tik in het zoekveld het land van uw bestemming en verfijn die keuze eventueel nog door een regio, provincie of staat te kiezen. Ook kunt u nog filteren op genre. Op die manier krijgt u vast heel snel wat van uw gading te horen. Een groot voordeel is natuurlijk dat u de ‘beperkingen’ van de Nederlandse radio omzeilt. Bent u gek op mariachimuziek, dan is de kans vrij groot dat u daarbij aan uw trekken komt bij Mexicaanse stations. Of als u meer van de fado bent: Portugal is het land van uw keuze, terwijl countryliefhebbers hun hart kunnen ophalen aan bergen en bergen radiostations uit de VS die dit genre ten gehore brengen. Tegelijkertijd geldt ook dat als u met heimwee
Workshop
werelds genieten op die Duitse camping zit (over een tijdje zal dat vast wel weer kunnen), u gewoon naar de Nederlandse zenders kunt luisteren via webradio.
4
Luisteren via so ware Nu is er iets bijzonders aan de hand met MyTuner. Het is namelijk een site van een softwarefabrikant die voor zo ongeveer elk bekend besturingssysteem webradio-software uitbrengt. Hiermee stippen we een nadeel van luisteren via de browser aan: het werkt goed, maar zodra u de browser sluit (of als deze eens crasht), stopt de muziek ook. Een app werkt dan wel zo prettig. Die blijft muziek spelen zolang u wilt, ook als de browser is afgesloten. U stopt de muziek handmatig, en anders gebeurt dat als Windows afsluit. De app MyTuner Radio is verkrijgbaar in een gratis versie met advertenties en een betaalde versie zonder advertenties. Enig nadeel: de versie in de Windows Store wordt niet goed bijgewerkt. Voor macOS, iOS, iPadOS en Android gebeurt dat wel. Wilt u ook op de pc via een app luisteren, dan is er TuneIn. Een bekende naam, die ook vaak te vinden is op webradio’s en hifi-installaties met webradio (zie kader voor meer uitleg). TuneIn is gratis, maar voor een versie zonder advertenties moet u betalen. Ook probeert de gratis app u steeds op een abonnement te wijzen, maar dat is vooral gericht op sport in de VS. Wij adviseren dan ook: lekker links laten liggen om te voorkomen dat er onnodige kosten bijkomen (afbeelding 4). In de standaarduitvoering treft u vrijwel alle Nederlandse radiostations aan en ook dezelfde 100.000 radiozenders verdeeld over de hele wereld die u in de betaalversie tegenkomt.
Radio luisteren via TuneIn werkt ook zonder registratie en betaalopties.
TuneIn onder Windows Wilt u TuneIn gebruiken onder Windows? Vanwege de diverse nadelen kunt u de hiervoor genoemde app-versie ook links laten liggen en direct de meer uitgebreide software downloaden en installeren vanaf www.tunein. com, waar u op App Downloaden klikt. De app detecteert – eenmaal opgestart – waar u zich bevindt, maar wijzigen van de standaardlocatie kan altijd. Onder Lokale radio vindt u alle stations bij u in de buurt (afbeelding 5). Ook kunt u een van de andere selectiemethoden in de kolom links gebruiken. Voor de rest werkt het simpel: klik op een logo van het gewenste station en luisteren maar! Overigens: bent u na een tijdje redelijk verslingerd geraakt aan TuneIn, en belandt u eens op een werkplek waar de software niet geïnstalleerd kan worden? Dan is het net als bij MyTuner ook mogelijk om via de browser te luisteren, zie www.tiny.cc/onlineradio.
Via webradio kun je in Zweden luisteren naar Frans Duits op een Nederlands radiostation
De TuneInsoftware biedt toegang tot lokale Nederlandse en een indrukwekkende lijst buitenlandse stations.
5
computeridee.nl
15 | 2020
49