DUBBELDIKKE EDITIE: 180 PAGINA’S CURSUSSEN, WORKSHOPS, TESTS EN MEER! 1/2
TEST
HÉ T A N T WO O RD O P A L J E T E CH -V R AGEN
EEN SLIM ÉN VEILIG HUIS
SMARTPHONES VAN 250 TOT 500 EURO
Een goede telefoon hoeft niet meer te kosten
ONDERSTEUNING WINDOWS 7 STOPT
Overstappen dan maar? Wij laten je alle opties zien!
WACHTWOORD VERGETEN?
Zo haal je hem nog terug
SYSTEMEN S G IN IG IL E V E B S ID G P → KOO NAS: JE IA V G IN K A W E B A R → CAME IEGIDS COMPLETE INSTALLAT DE ACTION N A V N E L L U P S E M IM L → TEST: S REREN G E T IN N E N E R E H E B L → CENTRAA MASTERCLASS
MAAK JE NATUURLIJK ZELF! SLIMMER WERKEN:
CHROME OS
Zo draai je Linux- en Androidapps op een Chromebook WORKSHOP
WIFI VIA DE PI
Je eigen wifi-accesspoint maken en beheren
DOE ALLES MET JE TOETSENBORD, MAAR OOK 15 TIPS OM ALLES MET JE MUIS TE DOEN PLAGIAAT CHECKEN IN TEKST EN FOTO’S VEEL MAKKELIJKER MAILEN MET OUTLOOK AUTOMATISCH EEN INHOUD EN INDEX MAKEN IN WORD
15 TIPS OM ZUINIGER EN SLIMMER TE PRINTEN
02001
8 718226 105196 28e JAARGANG | JANUARI/FEBRUARI 2020
€ 8,95
VOORWOORD
Voorwoord
Slim én veilig huis Een slim huis blijft voor mij aantrekkelijk. Al weet ik dat die zogenaamd slimme spullen helemaal niet zo slim zijn en er nog flink wat doorontwikkeling nodig is om ze écht slim te laten zijn. Ik noem het dan ook liever een geautomatiseerd huis. Dat klinkt als gemak en ik heb er best wat ongemak voor over om dat te bereiken. Ongemak zoals het geld dat ik eraan moet uitgeven, maar vooral in de zin van de tijd en moeite die het kost om die automatisering volledig naar mijn hand te zetten. Want het mooie is dat er steeds betaalbaardere slimme spullen op de markt komen die ook nog eens vrij universeel te gebruiken zijn. Zo zijn bij de Action prima bruikbare én betaalbare slimme spullen te krijgen. Ideaal voor als je nog niet precies weet wat je wilt, of als uitbreiding van je bestaande slimme spullen, zonder meteen de hoofdprijs te betalen. Want ze zitten niet vast in een eigen ecosysteem, maar werken met meerdere standaarden. Centraal beheren en integreren van je slimme spullen is sowieso aan te raden en dat kan hier prima mee. En als je na een tijdje iets anders, beters of specifiekers wilt? Geen ramp, want je financiële verlies blijft op deze manier binnen de perken en ze kunnen ook zelfstandig op een andere plek werken. Je kunt je huis ook slim beveiligen met één of meerdere camera’s. Daar zijn mooie cloudsystemen voor, maar je kunt ook je eigen camerabewakingssysteem opzetten met een nas. Zo houd je alles lekker in eigen beheer en beperk je de (maandelijkse) kosten. Mijn conclusie is dat je, net als met je thuisnetwerk, nooit klaar bent met je huis slimmer en veiliger maken. Maar af en toe ben je er wel even klaar mee. Ik wel in elk geval. Dan zijn er gelukkig andere manieren om slimmer te werken. Ook dat laten we je zien in dit dubbeldikke nummer. Veel leesplezier en alvast fijne, slimme én veilige feestdagen!
Jeroen de Jager Hoofdredacteur jeroen@computertotaal.nl
|
JANUARI/FEBRUARI 2020
|
W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L
|
|
3 |
NUMMER 1/2 2020
Bij domotica of smarthome denken we in eerste instantie vaak aan producten die het leven makkelijker of leuker maken, zoals verlichting of een thermostaat. Beveiliging is dé andere reden om je huis slimmer te maken. Wat kun je doen om je huis op een slimme manier veiliger te maken?
Veilig slim huis
18
KOOPGIDS Huisbeveiliging
Welke mogelijkheden heb je om je huis op een slimme manier te beveiligen?
ENTER
6
Nieuws, gadgets, gear, apps, geruchten, cijfers, uitspraken én meningen. Uit alles wat langs is gekomen, viel dit ons het meeste op. Is dát even lekker binnenkomen!
WORKSHOP Alles met je toetsenbord Bijna alles op je pc kán zonder muis ...
96
TIPS & TRUCS 15x klikken met rechts Toch liever je muis gebruiken? Zie deze handige functies van de rechtermuisknop! 100
EINDE ONDERSTEUNING VOOR
WINDOWS 7
150
eenvoudig een wifi-accesspoint.
Een blik op de kleine, vrolijke pictogrammen die zo bepalend zijn in onze dagelijkse communicatie.
kun je het nog blijven gebruiken of moet je nu echt over naar Windows 10?
Waar sla je foto’s het beste online op?
4 |
Met RaspAP maak je van je Raspberry Pi
INFOGRAPHIC De wereld van emoji
OVERZICHT Foto-opslag in de cloud
De ondersteuning van Windows 7 stopt,
|
WORKSHOP Wifi-punt van je Raspberry Pi
60
88
114
BASISCURSUS Inhoudsopgave in Word Maak een handig document met inhoudsopgave en index-verwijzingen.
120
TIPS & TRUCS 15x plagiaat checken
126
INHOUD
24
36
Met een nas van QNAP of Synology heb je
Mag je zomaar overal camera’s ophangen?
al een beheerpaneel voor je beveiligings-
Welke rechten en plichten heb je?
CAMERABEWAKING OP JE NAS
REGELS CAMERABEWAKING
camera’s in huis.
TEST Mid-range smartphones Een gewoon goed toestel heb je al voor
42
38
minder dan 300 euro. Is het de moeite waard net wat meer uit te geven? We
SHORTLIST DOEN ALSOF JE THUIS BENT
testen negen smartphones tussen de 250
BASISCURSUS ZELFBOUW IP-CAMERA
Deze slimme producten kunnen simuleren
We bouwen een eigen ip-camera met
dat je in huis bent.
en 500 euro.
78
behulp van een Raspberry Pi Zero W.
54
48
BASISCURSUS Z-WAVE INTEGREREN
TEST: BETAALBAAR SMARTHOME MET DE ACTION
Met behulp van het het mqtt-protocol kun
Action verkoopt de LSC Smart Connect-lijn.
je je Z-Wave-apparaten integreren met
We testen 14 apparaten uit dit assortiment.
allerlei domoticasystemen.
SHORTLIST Tech in de winter BASISCURSUS Makkelijk mailen in Outlook
130
TIPS & TRUCS 15 tips voor eco-printen Print-bespaartips: goed voor het milieu én je
136
portemonnee.
WORKSHOP Wachtwoorden terughalen Slimme trucs en een achterdeurtje.
slimme en handige tech-producten die
HAAL JE NIEUWJAARSDOELEN MET VERVO
112
SYMBOLEN VERVANGEN IN WORD
135
FEESTJE BOUWEN MET JUKESTAR
140
SLA ELK IDEE OP VIA COLLECT
149
VRAAG & ANTWOORD
172
KIJKEN, KIEZEN, KOPEN Draadloze speakers
178
je leven beter maken. We zoeken de leukste producten voor binnen, buiten en onderweg.
106
142
MASTERCLASS Veilig testen in een sandbox Gebruik en test software in een afgeschermde omgeving en houd je pc veilig.
In de koude maanden zijn er allerlei
QUICK FIX
REVIEWS
156
HARDWARE
64
MASTERCLASS ChromeOS als Windows-alternatief
SOFTWARE
69
Zo maak je een Chromebook klaar voor
APPS
74
GAMES
76
164
dagelijks gebruik.
|
JANUARI/FEBRUARI 2020
|
W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L
|
|
5 |
ENTER
Nieuws, gadgets, gear, apps, geruchten, cijfers, uitspraken én meningen. Uit alles wat langs is gekomen, viel ons dit het meest op. Is dát even lekker binnenkomen!
De beste nieuwe techproducten van het afgelopen jaar krijgen een Tech Award. Sinds 2017 geven de tech- en gamemerken van Reshift ook Tech Awards Hotlists aan een select aantal veelbelovende producten. Een product hoeft nog niet getest te zijn door de redactie, wat bij een Tech Award wel het geval is.
LAPTOP
TECH AWARDS HOTLIST
Apple MacBook Pro 16inch
|
De MacBook Pro is traditiegetrouw de
indrukken en minder gevoelig zijn voor defec-
De laptop draait macOS Catalina en komt
krachtigste laptop van Apple en hoorde ja-
ten. De batterij wordt beter gekoeld en moet
standaard met een negende generatie Intel
renlang ook bij de beste laptops die je kon kopen.
daarom jarenlang veilig meegaan. Een andere in-
Core i7-processor, 16 GB werkgeheugen en een
De laatste modellen vielen echter ietwat tegen,
teressante verbetering is het Retina-scherm, dat
512GB-ssd. Dit model kost 2699 euro. Apple
en Apple startte zelfs terugroepacties vanwege
is gegroeid van 15 naar 16 inch. Omdat de randen
verkoopt ook varianten met een betere video-
gevaarlijke accu’s en defecte toetsenborden. Met
rond het display zijn verkleind, is de nieuwe lap-
kaart, meer werk- en opslaggeheugen en een
de splinternieuwe MacBook Pro hoopt het be-
top praktisch even groot als zijn voorganger. De
krachtigere processor. Wie een flinke porte-
drijf de licht gedeukte reputatie van zijn dure
speakers zijn volgens Apple eveneens verbeterd
monnee heeft kan voor 7139 euro de meest uit-
laptops op te poetsen.
en boven het toetsenbord zit een iets smallere
gebreide MacBook Pro in huis halen. Dit model
De MacBook Pro gebruikt een meer traditio-
Touch Bar, zodat er ruimte is voor een fysieke
is voorzien van een 8TB-ssd – een primeur voor
neel toetsenbord met toetsen die je dieper kunt
Esc-toets en een Touch ID-vingerafdrukscanner.
een laptop.
6 |
SMARTPHONE
MIDDENMOTO(R)S
DRIE BETAALBARE MOTOROLA’S
STREAMING
Motorola komt binnenkort met de pe-
VLIEGENDE START DISNEY+
perdure Razr-klaptelefoon (zie verderop
Het lijkt wel een sprookje
in deze rubriek), maar lanceert ook drie goedkopere toestellen. De Moto e6 Play kost slechts 100 euro en biedt een 5,5inch-scherm en een MediaTek-processor. Het werkgeheugen meet 2 GB en het opslaggeheugen van 32GB kun je uitbreiden met een micro-sd-kaartje. De One Macro kost 200 euro en onderscheidt zich met zijn drievoudige camera en
De nieuwe videostreamingdienst
films en series nog flink kleiner, maar
laserautofocus. De speciale macrolens moet
Disney+ lanceerde op 12 novem-
wordt de komende maanden fors uitge-
knappe foto’s schieten van zeer dichtbij, bij-
ber in de Verenigde Staten, Canada en
breid. Met Disney+ kijk je naar films en se-
voorbeeld omdat je een slapende kat, bloem of
Nederland. Binnen 24 uur maakten
ries van Disney, Pixar, Marvel, Star Wars
insect vastlegt. Er zijn meer toestellen met een
meer dan tien miljoen(!) mensen een ac-
en documentaires van National Geograp-
macrolens, alleen zijn die vaak duurder.
count aan, waarmee je een week gratis
hic. De meeste content is niet bij concur-
Tot slot is er de Moto G8 Plus (269 euro), die de
kunt kijken. Daarna moet je 7 euro per
rerende streamingsdiensten te zien.
pas vijf maanden oude Moto G7 Plus opvolgt. De
maand betalen. De komende maanden
Disney+ gaat vooralsnog niet optreden
telefoon is op meerdere punten verbeterd. De
komt Disney+ geleidelijk aan beschik-
tegen gebruikers die hun account delen
accucapaciteit is vergroot naar 4000 mAh, er is
baar voor de rest van de wereld.
met vrienden en familie, aldus de direc-
een krachtigere Snapdragon 665-processor aan-
Disney lijkt dé concurrent van Netflix
teur. Mocht het accountdelen de spui-
wezig en achterop zitten nu drie camera’s. Alle
te worden. Goedkoper, vier streams tege-
gaten uitlopen, dan kan de streaming-
drie de toestellen zijn vanaf dit moment te koop
lijk en niet bijbetalen voor 4K-resolutie
dienst ‘technische maatregelen’ nemen
en draaien nog op het oudere Android 9 (Pie).
en hdr. De contentbibliotheek is met 500
om dat een halt toe te roepen.
Je hebt de beste leertechnieken nodig om kinderen te helpen hun beste resultaten te behalen. Chromebooks doen dat niet.
|
JANUARI/FEBRUARI 2020
|
W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L
|
ECHT GEZEGD Zegt Apples hoogste marketingbaas Phil Schiller in een interview met Cnet. Schiller raadt leerlingen en docenten – niet geheel verrassend – iPads en MacBooks aan. Chromebooks draaien op software van concurrent Google.
|
7 |
ENTER
TIJDLIJN
DFW’S STRIJD TEGEN PIRATERIJ
1 DECEMBER 2015 DFW WIL VANAF 2016 150 EURO VRAGEN VAN MENSEN DIE ILLEGAAL EEN FILM HEBBEN GEDOWNLOAD.
20 FEBRUARI 2016 DFW VERZOEKT INTERNETPROVIDERS HUN KLANTEN DIE ILLEGAAL DOWNLOADEN TE WAARSCHUWEN.
1 AUGUSTUS 2017 TORRENTDOWNLOADERS MOETEN VREZEN VOOR DFW, DAT HUN IPADRESSEN WIL VERZAMELEN.
21 DECEMBER 2017 DFW WIL CONSUMENTEN DIE THE HITMAN’S BODYGUARD ILLEGAAL HEBBEN GEDOWNLOAD EEN SCHIKKING VAN 150 EURO VOORLEGGEN.
8 FEBRUARI 2019 DE RECHTER OORDEELT DAT ZIGGO GEEN NAW-GEGEVENS VAN ILLEGALE DOWNLOADERS HOEFT AF TE STAAN AAN DFW.
15 FEBRUARI 2019 DE DISTRIBUTEUR GAAT IN HOGER BEROEP IN DE HOOP DE NAW-GEGEVENS ALSNOG TE KRIJGEN.
5 NOVEMBER 2019 OOK IN HOGER BEROEP VERLIEST DFW VAN ZIGGO. MOGELIJK GAAT DFW NAAR DE EUROPESE RECHTER.
Filmdistribiteur Dutch FilmWorks (DFW)
alleen de unieke ip-adressen van die illegale
niet en nu nog steeds niet. Naar de rechter stap-
strijdt al jaren tegen mensen die films en
downloaders kan achterhalen, niet de NAW-ge-
pen levert nog steeds niets op, zo ervoer de distri-
series illegaal up- en downloaden. Er gaat vooral
gevens. Die moet Dutch FilmWorks opvragen bij
biteur onlangs opnieuw.
aandacht uit naar de downloaders. Die groep op-
een internetprovider, die uit privacyoverwegin-
sporen is erg moeilijk omdat de distribiteur
gen niet wil meewerken. Een paar jaar geleden
INTERNET
Freedom Internet: Xs4all 2.0 Omdat KPN definitief stopt met Xs4all heeft de protestbeweging Xs4all Moet Blijven een eigen provider opgericht. Die heet Freedom Internet en heeft als doel begin 2020 de eerste internetverbindingen te leggen. De provider moet 25.000 klanten werven om quitte te draaien en wil over drie jaar 60.000 klanten hebben. Voor de opstartfase is in vier dagen 2,5 miljoen euro opgeC I J F E R TJ E
RUIM 500.000
haald, deels vanwege de aantrekkelijke investeerdersrente van 3 procent. Freedom Internet zal in eerste instantie (best ironisch) gebruikmaken van het KPN-netwerk. De provider werkt samen met privacyorganisatie Bits of Freedom en borduurt verder op de kernwaarden van Xs4all, waaronder een
Podcasts zijn er inmiddels te vinden in de Spotify-bibliotheek. Dat is een verdubbeling ten opzichte van begin 2019. iTunes heeft met meer dan 750.000 podcasts een nog groter aanbod.
|
8 |
focus op privacy en de mogelijkheid om een eigen modem te gebruiken. Een onafhankelijke stichting wordt aandeelhouder en controleert of Freedom Internet zich aan zijn beloftes houdt. Pakketten en prijzen zijn nog niet gecommuniceerd.
ENTER
JORIS PETERSE VINDT HET 9X NIKS
Het hele handelsverbod en de spionagebeschuldigingen doen de naam van Huawei geen goed. Sterker nog, ik denk dat het Honor-submerk van Huawei zo verwarrend is, dat dat de merknaam Huawei óók geen goed doet. Juist in verwarrende tijden als deze moet je er alles aan doen om zo duidelijk mogelijk te communiceren en de consument niet te misleiden met smartphones die je niet fatsoenlijk van updates kunt voorzien – en dus niet kunt aanbevelen. Huawei doet er beter aan definitief de stekker uit Honor te trekken.
JEROEN DE JAGER BOEIT HET NIET ZO
Los van het feit dat ik liever iPhones gebruik, vind ik het sowieso niet zo heel spannend dat Huawei toestellen recyclet. Als de prijs goed is voor wat je krijgt, lijkt me dat prima. Door de enorme concurrentie op het gebied van betaalbare Android-smartphones worden toestellen met een te slechte prijskwaliteitverhouding simpelweg niet genoeg verkocht. Op de langere termijn lijkt deze strategie me overigens niet houdbaar. Maar dat zeiden we ook over de sancties vanuit Amerika.
OUDE WIJN IN NIEUWE ZAKKEN
JEROEN BOER
Huawei Honor 9X
LIJKT DIT UITSTEL VAN EXECUTIE
Het is slim dat Huawei een list heeft gevonden om toch nog nieuwe smartphones uit te brengen, want op smartphones zonder Google-ondersteuning zit niemand te wachten. En dat het een list is, blijkt wel uit het feit dat er in China wel een
Op het moment dat dit tijdschrift naar de drukker gaat, zijn er nog steeds Amerikaanse sancties van toepassing op Huawei. Het Chinese bedrijf mag vanwege spionagezorgen geen handel drijven met Amerikaanse bedrijven en daarom kan Google geen nieuwe Android-smartphones van Huawei en dochtermerk Honor certificeren. De fabrikant heeft echter een truc ontdekt. De Honor 9X, sinds eind oktober te koop in Nederland, wordt aangeprezen als een compleet nieuwe telefoon met Android 9 inclusief Google-apps. Wie goed kijkt, ziet dat de 9X qua ontwerp, specificaties en software praktisch identiek is aan de Huawei P Smart Z van eerder dit jaar. Daarom hoeft Google de 9X niet te certificeren en kunnen Huawei en Honor ‘nieuwe’ toestellen uitbrengen tot de sancties worden opgeheven. Wat vinden we van deze strategie?
|
JANUARI/FEBRUARI 2020
|
W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L
|
écht nieuwe Honor 9X is uitgebracht. Wellicht dat er hierna nog een sneller ouder topmodel gekloond kan worden als midrange, maar dan houdt ook deze truc op. Vooralsnog een interessante overlevingsstrategie, maar wellicht vooral uitstel van executie.
DAAN DOEDENS SCHREEF OOIT EEN LIEDJE DAT HOE-AH-WIJ HEET
Uitstel van executie lijkt me geen slecht plan voor Huawei. Als Huawei lang genoeg het hoofd boven water houdt door middel van een paar slimme trucs, kan het in een postTrump-tijdperk misschien weer gewoon Android-smartphones gaan maken. Tot die tijd is het even behelpen en dan is zo’n gekloond topmodel helemaal zo’n slecht idee nog niet. Tenzij straks blijkt dat ze de boel écht bespioneren, want dan is het natuurlijk snel gedaan met alle goodwill.
|
9 |
ENTER
MODERNE KLASSIEKE MUIS LORENZO JEPMA, GROEIDE OP MET NINTENDO
Met deze draadloze muis keer je terug naar de tijden van weleer. Een échte retroliefhebber gebruikt deze fantastische uitziende
Techproblemen vragen een tech-oplossing! En in ons dagelijks tech-leven komen we vaak leuke nieuwe initiatieven tegen. En de prijs? Die maakt niet zo veel uit als het een geniaal idee is.
NES-muis. Het klikken gaat met de klassieke A- en B-knoppen. De D-Pad gebruik je om tussen websites te navigeren. Geen paniek, je kunt ook gewoon scrollen hoor. www.8bitdo.com/n30-wireless-mouse
WIE DRAAIT ER AAN DE KNOPPEN? HANS KLUPPEL, STAAT LIEVER NIET IN DE SPOTLIGHT
Echte fotografen werken met Lightroom. En als je je workflow wilt optimaliseren, kun je sinds kort aan de slag met de nieuwe versie van Loupedeck, de CT-editie. Deze console is naar voorkeur in te stellen en laat je razendsnel je foto’s bewerken door de belangrijkste aanpassingen binnen handbereik te brengen. https://loupedeck.com
GOEDE WIFI?
DAT ZAL ZE LEREN
JEROEN BOER, HEEFT OVERAL DEKKING
JEROEN DE JAGER, HEEFT HET LIEFST LEREN HOESJES
Ziggo brengt met Ziggo Wifi Assistant (iOS
Apple heeft besloten om voor de iPhone
en Android) een leuke app om je wifi-snel-
11 ( en iPhone XR) geen leren hoesje meer
heid te meten. De app laat met AR zien waar
te maken. Dus moet je uitwijken naar een
in huis je een snelheid hebt gemeten. Zo kan
ander merk. Geen probleem, het Nederland-
de app een kaartje maken van je huis en
se Mujjo maakt heel mooie hoesjes met of
kun je direct zien waar je het netwerk moet
zonder ruimte voor een pasje. Qua kwaliteit
verbeteren.
heb ik nog geen klachten, na een paar weken intensief gebruik ziet hij er nog prima uit.
www.ziggo.nl/zakelijk/internet/wifi-assistant
www.mujjo.com/cases/iphone/iphone-11
GAMEN ZONDER CONSOLE OF PC ELMAR REKERS, IS IN DE WOLKEN
Met Google Stadia heb je geen pc of console meer nodig om de nieuwste games te spelen. Alles wordt naar je browser of Chromecast gestreamd. Klinkt niet alleen als de toekomst, zo voelt het ook. Pure magie! Helaas rammelt Googles techniek nog wel, waardoor dit voorzetje straks ongetwijfeld door Microsoft in de kruising wordt gekopt. https://store.google.com/nl/product/stadia
|
10 |