6
HÉ T A N T WO O RD O P A L J E T E CH -V R AGEN
NAS
TEST
LAPTOP- EN TABLETALTERNATIEVEN
Is een 2-in-1 het ideale huwelijk?
VOOR THUIS
ALLES VEILIG LOKAAL ÉN IN JE EIGEN CLOUD NAS ALS CENTRAAL OPSLAGPUNT
TEST
HEADSET BATTLE ROYALE
VERBIND PROBLEEMLOOS AL JE APPARATUUR
10 ultieme gameheadsets
TEST
NAS VOOR 2 SCHIJVEN
WORKSHOP
INSTAPPERS MET POTENTIE
GEBRUIK JE NAS ALS CLOUD-OPSLAG JE BESTANDEN VEILIG ONLINE ZONDER POTTENKIJKERS
LIEVER GEEN GOOGLE OF MICROSOFT? BOUW GEWOON JE EIGEN CLOUD MET NEXTCLOUD
15
+
JE EIGEN OFFICEOMGEVING MET
SYNOLOGY OFFICE
LAAT JE NIET ZOMAAR TRACKEN
Veiliger online met Cookie Manager BASISCURSUS
DE BEZEM DOOR JE MULTIMEDIAAPPARATUUR
Minder spullen, meer plezier én goedkoper uit
TIPS VOOR STANDAARD GEZONDHEIDS-APPS
27e JAARGANG | JUNI 2019
€ 7,25
GENIET VAN VEILIG INTERNET, SAMEN MET 110 MILJOEN GEBRUIKERS WERELDWIJD ESET.NL/BEGINMETONS
VOORWOORD
Voorwoord
Nas Ik moet eerlijk bekennen dat ik mijn nas al een tijdje niet echt veel aandacht heb gegeven. Hij maakt elke dag netjes zijn back-ups en stuurt die ook nog eens door naar een cloudlocatie. Maar natuurlijk zou ik er veel meer mee kunnen doen. De productie van dit nummer van Computer!Totaal triggerde me om iets nieuws te gaan proberen: mijn eigen cloudoplossing. Want het liefst gebruik ik geen gratis opslagdiensten van grote partijen zoals Google of Dropbox. Alles in eigen hand vind ik een prettiger idee. Maar dan moet ik het wel goed in eigen hand hebben en dat was tot nu toe nog niet naar tevredenheid gelukt. Ik heb vroeger wel met een eigen ftp-server gerommeld en mijn nas ook via WebDAV online gekregen. Maar uiteindelijk vond ik het te beperkt en niet stabiel genoeg. Dus nu ga ik het eens met Nextcloud proberen (zie pagina 118). Grote kans dat mijn huidige nas net niet krachtig genoeg is. Ik zit sowieso al op een punt dat ik wil upgraden naar grotere schijven. Voorheen moest ik voor mijn opslaghonger kijken naar een 4bay-nas, maar met de huidige schijven van 4 of 8 TB kan ik ook met een 2-bay-model toe (en die hebben we op pagina 20 getest). Een andere leuke test vind je op pagina 70. Daar hebben we laptop-alternatieven getest. Meestal kom je daarbij uit op een 2-in-1-oplossing, zo’n tablet waar je een toetsenbord aan vast kunt klikken. Ik ben zelf groot fan van de iPad Pro, maar nog niet als laptopvervanger. Werken met dit soort apparaten is net als ademen door een (dik) rietje. Rustig en eenvoudig werk gaat prima, maar volle bak knallen is er niet bij. Eigenlijk zeer vergelijkbaar met mijn cloudperikelen ‌
Veel leesplezier!
Jeroen de Jager Hoofdredacteur jeroen@computertotaal.nl
JUNI 2019
W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L
3
NUMMER 6 2019
Nas De nas als alleskunner
Een moderne nas gaat verder dan alleen netwerkopslag en is een hechte combinatie van hard- en software. Het besturingssysteem bepaalt voor een groot gedeelte wat je allemaal kunt met je nas. Vandaar dat we deze maand extra aandacht besteden aan die mogelijkheden.
ENTER
6
Nieuws, gadgets, gear, apps, geruchten, cij-
INFOGRAPHIC Ergonomisch computeren Lekker werken zónder je lijf te slopen.
50
fers, uitspraken én meningen. Uit alles wat langs is gekomen, viel dit ons het meeste op. Is dát even lekker binnenkomen!
TIPS & TRUCS 15 tips voor een betere gezondheid Je iPhone of Android-smartphone heeft een app om je activiteit te meten en inzicht te geven of je wel genoeg beweegt op een dag.
CREATIEVE GADGETS
Maar Google Fit en Apple Gezondheid kun-
104
In Firefox kun je standaard al aardig wat
nen nog veel meer!
86
WORKSHOP Selectief cookiebeheer kaf van het koren scheiden op vlak van
Elektronische apparaten hoeven niet altijd
trackingcookies. Meer zelf bepalen? Dat kan
maar nuttig, productief of serieus te zijn.
met Cookie Manager.
Deze gadgets zijn leuk voor in je vrije tijd.
4
92
INHOUD
20
36
De 2-bay-nas is door zijn prijs dé ideale
We gaan aan de slag met Synology Office, dat
instapper. Wat bieden de geteste modellen?
een prima alternatief vormt voor MS Office.
29
42
TEST NAS’EN VOOR TWEE SCHIJVEN
BASISCURSUS OFFICE OP JE NAS
SCHIJVEN VOOR JE NAS
TEST Tablet-laptops: 2-in-1’s Een tablet gebruik je voornamelijk als
EXCENTRIEKE NAS’EN
consumptieapparaat, terwijl een laptop
Een nas koop je meestal zonder schijven.
Je kunt het zo gek maken als je zelf wilt: er
doorgaans echt bedoeld is om op te wer-
Waar moet je op letten bij de aanschaf van
bestaan nas’en met plek voor 12, 16 of zelfs
ken. Maar zoals met zo veel dingen is de
een nas-schijf?
24 harde schijven.
wereld niet zwart of wit: je kunt ook kiezen voor een 2-in-1-apparaat dat zowel
30
44
Hoe knoop je dit veelzijdige netwerkstation
Houd je data in eigen beheer op twee manie-
aan andere apparaten?
ren: met een nas of via Syncthing zonder nas.
BASISCURSUS Media-apparatuur optimaliseren
AFBEELDINGEN IN OUTLOOK DOWNLOADEN
77
ALTIJD HET JUISTE FOTOFORMAAT
95
BASISCURSUS NAS IN DE PRAKTIJK
QUICK FIX
én goedkoper uit. We doen een multimediaschoonmaak en houden ook je abonnemen-
96
BASISCURSUS Je tablet als kookboek
112
MASTERCLASS Nextcloud diensten zoals Dropbox, Google Docs en Office 365, dan heeft Nextcloud sinds versie
W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L
111 126
TEST 10 gameheadsets We vroegen de fabrikanten om hun
KIJKEN, KIEZEN, KOPEN Soundbars
Battle Royale onder de gameheadsets. 78
130
REVIEWS
Als je geen voorstander bent van cloud-
JUNI 2019
STOP TRACKERS MET DISCONNECT
102
allerbeste koptelefoons, voor een echte
dienstdoen als kookhulp! We leggen uit hoe
15 heel wat te bieden.
VIDEODAGBOEK IN 1 SECONDE
VRAAG & ANTWOORD
Een oude of goedkope tablet kan uitstekend je dit handig regelt.
70
BASISCURSUS ZELF BESTANDEN SYNCEN
Minder kabels en apparatuur, meer plezier
ten tegen het licht.
tablet als laptop is.
118
HARDWARE
56
SOFTWARE
61
GAMES
66
APPS
68
5
ENTER
Nieuws, gadgets, gear, apps, geruchten, cijfers, uitspraken én meningen. Uit alles wat langs is gekomen, viel ons dit het meest op. Is dát even lekker binnenkomen!
De beste nieuwe techproducten van het afgelopen jaar krijgen een Tech Award. Sinds 2017 geven de tech- en gamemerken van Reshift ook Tech Awards Hotlists aan een select aantal veelbelovende producten. Een product hoeft voor een
TECH AWARDS HOTLIST
Hotlist nog niet getest te
Huawei P30 Pro
zijn door de redactie, wat bij een Tech Award wel het geval is.
Critici vinden dat smartphones weinig innoveren, maar daar zijn wij het niet mee eens. De Huawei P30 Pro is een uitstekend voorbeeld van een toestel dat op meerdere vlakken imponeert met vernieuwde functies. De vierdubbele camera achterop springt het meest in het oog. De primaire lens heeft een nieuw kleurenfilter (rood-geel-blauw in plaats van roodgroen-blauw) en vangt zo veel meer licht. Dat zie je terug aan de maximale iso-waarde van 409.600 (!). Ter vergelijking: de meeste smartphones komen niet verder dan 2000 en een professionele camera als de Canon 5D Mark IV heeft een iso van 102.400. De nachtfotografie van de P30 Pro is dan ook ongeëvenaard. Andere handige camera’s zijn de groothoeklens en de Time of Flight-sensor
6
voor betere portretfoto’s en het meten
ver zoomen en foto’s behouden opvallend
uit de andere specificaties van de P30 Pro.
van objecten. De vierde camera is een
veel detail, zo is onze ervaring. Extra in-
De grote 4200mAh-accu laadt met 40 W
8megapixel-telelens die via een spiegeltje
drukwekkend is dat de telefoon praktisch
razendsnel op, het oledscherm meet 6,47
objecten dichterbij haalt. Huawei belooft
hetzelfde formaat en gewicht heeft als een
inch en er is 8 GB werkgeheugen en mini-
5x optische zoom, 10x hybride zoom en
iPhone Xs Max.
maal 128 GB opslag aanwezig. De P30 Pro
50x digitale zoom. Dat is bijzonder, omdat
De tijd dat een Huawei-toestel onder-
kost dan ook evenveel als de concurrentie:
andere moderne smartphones maximaal
doet voor een telefoon van Samsung of
999 euro. Je leest onze volledige review van
3x optische zoom beloven. De P30 Pro kan
Apple, ligt echt achter ons. Dat blijkt ook
het toestel op www.tiny.cc/ctp30p.
ENTER
SMARTPHONE
Xiaowie? XIAOMI BETREEDT NEDERLANDSE MARKT
INTERNET
DE AFTRAP VAN JE WEEKEND!
COMPUTER!TOTAAL WEEKEND UPDATE
De kans dat je het Chinese Xiaomi
te koop voor 499 euro. Xiaomi brengt
kent wordt steeds groter. De fabri-
daarnaast de Redmi Note 7 uit. De ver-
kant was jaren geleden alleen actief in
sie met 3 GB ram en 32 GB opslag kost
AziĂŤ, maar tegenwoordig kun je in veel
199 euro, terwijl een model met 4/64 GB
Europese landen officieel Xiaomi-pro-
voor 229 euro over de toonbank gaat.
ducten aanschaffen. Het merk is vooral
Allebei hebben ze een scherm van 6,3
bekend van zijn smartphones in alle
inch, een grote 4000mAh-accu en een
soorten en maten, en brengt die nu offi-
48megapixel-camera. De populaire fit-
cieel uit in Nederland. Het topmodel is
nesstracker Mi Band 3 komt hier uit
de Mi 9 met zijn 6,39 inch grote scherm,
voor 29,90 euro. Alle apparaten zijn ver-
waar je 449 euro voor betaalt (6 GB ram,
krijgbaar via bekende (web)winkels. Die
64 GB opslag). Dit toestel heeft een drie-
verkopen overigens al langer andere
voudige
Snapdragon
Xiaomi-smartphones, al ging dat voor-
855-processor en een glazen behuizing
heen om grijze import of officiĂŤle
die draadloos opladen ondersteunt. Er is
samenwerkingen waarbij Xiaomi zich
ook een Mi 9 met 128 GB opslagruimte
op de achtergrond hield.
camera,
een
Benieuwd wat de heetste gadget van de week is? Welke ransomware-tips je direct ter harte moet nemen? Of vraag je je ook weleens af hoe een toekomst met opvouwbare telefoons eruit gaat zien? Abonneer je dan direct op ons YouTube-kanaal, waar Joris en Elmar elke vrijdag klaar zitten voor de Computer!Totaal Weekend Update. Het is niet alleen gezellig, maar je bent ook direct up-to-date van het belangrijkste techverhaal van de week. Volg je ons liever op Facebook of Instagram? Geen nood, ook daar zul je elke vrijdag de Weekend Update gewoon in je feed voorbij zien komen. Abonneren doe je eenvoudig via: www.youtube.com/ computertotaaltv. Tot vrijdag!
We weten dat een klein aantal gebruikers problemen heeft met het derde generatie vlindertoetsenbord, en dat spijt ons.
JUNI 2019
W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L
ECHT GEZEGD Aldus Apple tegen The Wall Street Journal. De krant schreef een kritisch artikel over het toetsenbord van nieuwere MacBooks, waar relatief veel gebruikers over klagen. Apple kwam al met een reparatieprogramma, maar erkent de problemen nu voor het eerst.
7
ENTER
TIJDLIJN
GESNEUVELDE GOOGLE-DIENSTEN IN 2019
JANUARI 2019
MAART 2019
MAART 2019
GOOGLE STOPT MET YOUTUBE ANNOTATIONS.
DE MR. JINGLESNOTIFICATIEWIDGET VERDWIJNT.
CHAT-APP ALLO WORDT NA EEN PAAR JAAR AANMODDEREN STOPGEZET.
1 APRIL 2019
2 APRIL 2019
3 APRIL 2019
JUNI 2019
GOOGLE TREKT DE STEKKER UIT URLVERKORTER GOO.GL.
NA MAANDEN VOORBEREIDING VERDWIJNT HET SOCIALE NETWERK GOOGLE+.
OOK MAILDIENST GOOGLE INBOX MOET ERAAN GELOVEN EN GAAT OP IN GMAIL.
GOOGLE FABRIC, EEN ONTWIKKELAARSTOOL, STOPT EN GAAT VERDER IN FIREBASE.
Techgigant Google heeft veel
bij. Logischerwijs sneuvelen er dan
2019 legden opvallend veel Google-
werd gebruikt, verouderd was of
kleinere en grote diensten, en
ook weleens tools, apps en andere
diensten het loodje. In de meeste
opging in een andere tool.
daar komen voortdurend nieuwe
diensten. In de eerste maanden van
gevallen omdat de dienst te weinig
LAPTOP
Nieuwe zakelijke Chromebooks MAG IK JE NUMMER? De vraag naar Chromebooks lijkt nog steeds toe te nemen en daar springen fabrikanten gretig op in. Zo kondigde Acer onlangs twee nieuwe modellen aan die in juni in Nederland verschijnen. De goedkoopste versies kosten 550 euro. De Chromebook 715 heeft een toetsenbord met numeriek eiland, een zeldzaamheid op Chromebooks. Het toetsenbord is bovendien voorzien van achtergrondverlichting. De laptop weegt 1,8 kilo, is van aluminium en beschikt over een full-hd-display van 15,6 inch. De Chromebook 714 heeft een 14 inch groot full-hdscherm, is ook van aluminium en weegt 1,5 kilo. Beide ap-
C I J F E R TJ E
1,40 DOLLAR
paraten hebben 8 of 16 GB werkgeheugen en 32, 64 of 128 GB opslagruimte. Je kunt kiezen uit vier processors. De laptops zijn voorzien van twee usb-c-aansluitingen, een usb3.0-poort en een micro-sd-kaartlezer. Ze draaien op Chrome OS, het lichtgewicht besturingssysteem van Google.
8
Bedraagt het salaris van Jack Dorsey, topman van Twitter. De afgelopen jaren kreeg hij helemaal geen loon uitgekeerd. Dat is trouwens zijn eigen keuze, om te laten zien hoeveel vertrouwen hij heeft in Twitter. Dat Dorsey al miljardair is na het verkopen van andere bedrijven, speelt vast ook mee.
ENTER
DAAN DOEDENS BLAAST DAGELIJKS GOOGLE-BUBBELS
Als SEO-specialist ben ik natuurlijk enigszins bevooroordeeld als het om Google gaat en die mening is zeker niet alleen maar positief. Daarbij: de zoekmachine heeft de afgelopen tijd genoeg projecten zien falen (denk aan Duo, Hangouts en Google+). En toch weet ik het zeker: als er één bedrijf is dat de ietwat roestige game-industrie op zijn grondvesten kan doen schudden, is het Google. Trek die glasvezelkabel dus maar door de straat, reserveer een paar tientjes en ga lekker zitten, want Google Stadia is here to stay.
JEROEN BOER EINDELIJK NIET MEER WACHTEN OP UPDATES?
Geen jaarlijkse dure pc-upgrades en toch alle nieuwe games spelen op allerlei apparaten? Dat klinkt goed. Betalen voor puur digitale content vind ik geen probleem. Games in een doosje heb ik al jarenlang niet gekocht. Doorgaans werkt een spel vanaf een schijfje toch niet zonder een omvangrijke update. En streamend vanuit Google hoeven updates niet meer. Heerlijk, want zelfs op de spelcomputer word ik te vaak lastig gevallen met omvangrijke updates. Alles staat of valt met de ervaring: heb je tijdens het streamen geen last van te merkbare lag?
GAME ON
Google Stadia streamt games Google zet later dit jaar zijn eerste echte stappen op de gamemarkt. Niet met een console zoals een Xbox of PlayStation, maar met een streamingdienst genaamd Stadia. Stadia komt beschikbaar op elk apparaat met de Chromebrowser, waar je in speelt. De game stream je vanaf een Google-server, waardoor je alleen een goede internetverbinding nodig hebt. Je hoeft dus geen krachtige, dure console te kopen en kunt spelen op al je apparaten. Handig, maar er zijn nog vragen over Stadia. Kun je à la Netflix onbeperkt gamen voor een vast bedrag per maand of moet je losse spellen aanschaffen? En welke games komen er allemaal beschikbaar? Google heeft pas een paar games aangekondigd, net als de oprichting van een eigen gamestudio en een universele controller. Luiden Googles plannen het gaming2.0-tijdperk in?
JUNI 2019
W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L
JORIS PETERSE HOEFT GEEN GAME-PC MEER TE BOUWEN
Het voordeel van gamen op deze manier is dat je geen krachtige game-pc meer nodig hebt. Een simpele pc met werkende browser volstaat. Je zou bij wijze van spreken zelfs zware games kunnen spelen op de Raspberry Pi. Dat is voor mij wel van grote toegevoegde waarde. Toch denk ik dat ik niet zo snel zal gamen via Stadia: ik ben te erg gehecht aan Steam en de flinke bibliotheek die ik daar intussen heb verzameld. Mochten zij een vergelijkbare dienst aanbieden, dan ben ik daar vatbaarder voor. Want Valve (het bedrijf achter Steam) vertrouw ik meer dan Google.
JEROEN DE JAGER IS NOG ERG STREAMING-SCEPTISCH
Ik kan nog niet geloven dat het streamen van games soepel en snel genoeg gaat worden. Misschien wel voor arcade-achtige games waar je meestal toch weinig idee hebt wat je doet, maar superspannende shooters streamen zonder lag? Dat moet ik nog zien. Los daarvan: ik ben benieuwd welke grote game-uitgevers zich vrijwillig in de klauwen van Google storten. Met geld koop je veel, maar volgens mij hebben veel gameuitgevers hun vrijheid (nog) hoog in het vaandel staan.
9
ENTER
VPN IN DE SCHOOT GEWARPEN JORIS PETERSE, ZOEKT NOG NAAR HET ADDERTJE
Cloudflare heeft een alternatieve dns genaamd 1.1.1.1, maar heeft dit uitgebreid met een vpn-dienst, genaamd Warp. Niet alleen
Techproblemen vragen een tech-oplossing! En in ons dagelijks tech-leven komen we vaak leuke nieuwe initiatieven tegen. En de prijs? Die maakt niet zo veel uit als het een geniaal idee is.
moet deze dankzij het grote Cloudflarenetwerk snel zijn, het opvallendst is dat de dienst gratis is. Ik ben nog op zoek naar het addertje onder het gras. Tevergeefs. www.tiny.cc/warpvpn
400 MM PRACHTGLAS THESKE SLIJKERMAN, WORDT HIER HEBBERIG VAN
In april mocht ik met Sony een dagje fotograferen in Amsterdam, en daarbij ‘spelen’ met de nieuwste camera’s en objectieven. Ik mocht ook even het prachtige prime-objectief van 400 mm F 2,8 (FE 400mm F/2.8 GM OSS) vasthouden en gebruiken. Super-tele, super-licht, super-mooi. Aangezien we op deze pagina niet op de prijs hoeven te letten, breng ik hem even onder de aandacht (psst: hij kost bijna 13.000 euro).
GAMEN MET EEN KLEPPIE
ZOOM ZOOM ZOOM
JEROEN DE JAGER, HEEFT WEER ZIN OM TE GAMEN
EELKO ROL, HAALT DE BOEL GRAAG DICHTERBIJ
In New York zag ik een nieuw hebbeding
Ik was bij de introductie van de Huawei P30
om van te dromen. De Acer Predator Helios
Pro diep onder de indruk van de fotografische
700 is een superdikke game-laptop die met
prestaties van dat apparaat, maar schrok me
een beetje fatsoen ook nog te tillen (ver-
tegelijkertijd een hoedje van de prijs. Wat dat
plaatsen) is. Als je echt los wilt gaan, klap je
betreft ben ik zeer benieuwd naar de nieuwe,
het toetsenbord naar voren zodat de venti-
goedkopere Reno van het eveneens Chinese
latoren extra goed hun werk kunnen doen.
Oppo. Ook dit ding is in staat 10x te zoomen,
Hoe cool is dat?
al gebeurt dat deze keer digitaal. De samplefoto’s zijn in elk geval best indrukwekkend.
www.acer.nl
MESH VOOR EEN PRIKKIE JEROEN BOER, HEEFT GRAAG OVERAL WIFI
Was een wifi-mesh-systeem een paar jaar geleden state of the art met bijbehorende hoge prijs, tegenwoordig heb je al een setje met twee nodes voor 120 euro. Voor dat geld krijg je de TP-Link Deco M4 die qua prestaties de populaire Deco M5 evenaart. Iedereen snel aan de goede wifi dus. www.tp-link.com
10