Computer!Totaal 0708 2018 preview

0 18GINA'S

!

DIK

JAARGANG 27 | JULI/AUGUSTUS 2018 | EDITIE 7/8 | € 7,95

WINDOWS Q&A

PA

15X PC IN NOOD

Zo los je typische Windowsproblemen echt op HÉT ANT WO ORD OP AL JE TECH-VRAGEN

AAN DE SLAG MET

RASPBERRY PI EN ARDUINO

KOOPGIDS

NIEUWE PC

Stel je nieuwe computer optimaal samen

LEKKER KNUTSELEN TEST

19 SSD’S

Supersnelle opslag van 512 GB en 1 TB

MAAK JE HUIS BETAALBAAR SLIMMER!

BASISCURSUS

CREATIEF MET CANVA

Maak de mooiste visuals dankzij prachtige sjablonen

RASPBERRY PI VERSUS ARDUINO + DE IDEALE KNUTSELKIT MAAK JE EIGEN SLIMME VERLICHTING BASISCURSUS

3D-PRINTEN VIA ONLINE DIENSTEN

15

MASTERCLASS SOLDEREN WORKSHOP

MEET JE VERBRUIK MET RASPBERRY PI

BASISCURSUS

DE RUIMTE DIGITAAL VERKENNEN

Ontdek het universum vanuit je luie stoel

APPS, TIPS EN EXTRA’S VOOR BETERE FOTO’S

RGB-LEDS EN CPU-MULTIPLICATOR UNTERSTÜTZT VIA SOFTWARE DDR4-SPEICHER CONFIGUREERBAAR

2X NVME SSD

€ 437,–*

DUAL-SLOT

4X HDD/SSD

64 GB DDR4

TRIPLE DISPLAY

DUAL GIGABIT

SZ270R9  OPVALLEND, KRACHTIG Krachtige mini-pc in buitengewone look: Het opvallende R9-design met zijn vrij instelbare RGB-ledverlichting is ontworpen voor gamers en hardware-fanaten die in plaats van een onopvallend optreden het grote podium verkiezen. De SZ270R9 houdt zich niet in en demonstreert een enorm systeemvermogen, aangevuurd door high-end componenten en ook buiten de behuizing zelfbewust. * Aanbevolen verkoopprijs. Fouten voorbehouden. **Intel Core processoren van de K-serie (met variabele multiplicator) verondersteld.

azerty.nl

alternate.nl

shuttleshop.nl

X VOOR ACTUELE INTEL CORE PROCESSOREN X BUITENGEWOON DESIGN MET RGB-LEDS X GESCHIKT VOOR DUAL-SLOT GRAFISCHE KAARTEN X OVERKLOKFUNCTIE MET TURBO-KNOP** X WINDOWS-TOOL VOOR CONFIGURATIE X RUIMTE VOOR VIER HARDE SCHIJVEN/SSD’S X DRIE M.2-SLOTS X ONDERSTEUNT INTEL OPTANE-TECHNOLOGIE

centralpoint.nl

mycom.nl

VOORWOORD

Voorwoord

Arduino of Pi? Nu er steeds meer slimme apparatuur beschikbaar komt, heb ik ook steeds meer zin om er zelf wat aan te knutselen. Vaak zijn de standaardoplossingen net niet wat ik zoek of kunnen ze onderling niet goed met elkaar praten. Dan is het best een gedoe om het allemaal op mijn manier aan de praat te krijgen. En daar heb ik lang niet meer zo veel tijd voor (over) als vroeger.

Gelukkig ben je steeds minder afhankelijk van kant-enklare oplossingen. Niet iedereen is elektrotechnicus of programmeur, dus je wilt niet vanaf nul beginnen. Met een Arduino of Raspberry Pi, wat handige software en een paar losse onderdelen kun je al snel zelf slim spul maken zonder dat je veel kennis in huis hebt. En bevalt het niet, dan haal je het zonder al te veel gewetensbezwaar weer uit elkaar of gebruik je het gewoon niet meer – het is allemaal tenslotte vrij budgetvriendelijk, en dat eergevoel red je vanzelf wel weer. Grote kans namelijk dat er na een tijdje een beter onderdeeltje, scriptje of softwaretooltje beschikbaar komt waarmee wél lukt wat je wilde.

In dit nummer geven we je een mooi overzicht van wat je allemaal nodig hebt om te starten met knutselen en wat je zou kunnen doen. Overigens niet alleen met een Arduino of een Pi, ook je computer vergeten we niet. Want hoewel het knutselen aan je computer misschien wat minder frequent nodig is (bij mij in elk geval), loont het zeker om er toch regelmatig even aandacht aan te besteden.

Wat mijn klusactiviteiten betreft: ik ben nog aan het stoeien met het automatiseren van mijn kippenhok. Vorig jaar ben ik daar een eind mee gekomen, maar het is nog niet naar mijn zin.

En toen werd het me te koud buiten en in de klusgarage. Ik kan het zo oplossen door een kant-en-klaar pakketje te halen, maar dat is mijn eer te na. Bovendien weet ik dat ik het beter kan, met meer mogelijkheden. Nu nog even de tijd vinden – het weer is er inmiddels allang goed genoeg voor. Te goed eigenlijk, want naast de werkbank staan de motoren te lonken …

Veel lees- en vooral knutselplezier!

Jeroen de Jager Hoofdredacteur jeroen@computertotaal.nl

J U L I /A U G U S T U S 2 0 1 8

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

3

N U M M E R 7/ 8 2018

LEKKER KNUTSELEN Knutselen met elektronica is een leuke en interessante hobby, maar waar begin je? Ga je voor een Pi of een Arduino, en welke spullen heb je verder nodig? Daarna kun je lekker aan de slag, maar wat zul je eens gaan maken? Met de projecten uit deze Computer!Totaal kom jij de zomer wel door!

ENTER

6

TIPS & TRUCS 20 apps voor de zomeravond

Nieuws, gadgets, gear, apps, geruchten, cij-

We gaan op zoek naar de beste apps voor

fers, uitspraken én meningen. Uit alles wat

bier, wijn, cocktails en de barbecue.

124

langs is gekomen, viel dit ons het meeste op.

Is dát even lekker binnenkomen!

WORKSHOP Even een boekje luisteren Lees waar je audioboeken vandaan haalt, hoe je ze beheert en hoe je ze afspeelt.

KNUTSELEN AAN JE COMPUTER

129

TIPS & TRUCS 15 keer betere foto’s Aan de slag met deze apps, tips en accessoires.

142

VANAF 87

WORKSHOP Foto’s beter bewerken

Loopt Windows niet lekker? Met deze 15 problemen én oplossingen kun je misschien weer aan de slag. En anders knutsel je lekker fysiek aan je (nieuwe) pc met onze koopgids, plus de tests van ssd’s en behuizingen.

4

INFOGRAPHIC Zelfrijdende auto’s

Affinity Photo biedt een Photoshop-alternatief voor een paar tientjes, en kan (bijna) net

84

zo veel.

146

INHOUD

AAN DE SLAG MET

RASPBERRY PI EN ARDUINO 20 RASPBERRY PI VERSUS ARDUINO

44 WORKSHOP SLIMME METER UITLEZEN

26 SHORTLIST DE IDEALE KNUTSELKIT

49 WORKSHOP BOUW ZELF EEN MUZIEKSERVER

32 MASTERCLASS MAAK JE EIGEN SLIMME VERLICHTING.

56 BASISCURSUS CREATIEF MET CANVA

Heb je de zomer in je bol? Goed, want met deze producten maak je op en top gebruik van die zonnestalen: deze 17 items werken op zonne-energie.

118

60 BASISCURSUS 3D-PRINTEN VIA ONLINE DIENSTEN

38 MASTERCLASS SOLDEREN KUN JE LEREN

BASISCURSUS Af van je smartphoneverslaving

QUICK FIX VERSIEGESCHIEDENIS VAN DROPBOX

Volwassenen turen dagelijks gemiddeld drie uur naar hun telefoonscherm, tieners gaan zelfs over de vier uur heen. Hoog tijd om ons telefoongebruik te beperken.

SHORTLIST Zonne-energie

152

95

VERTROUWELIJKE BERICHTEN VERSTUREN 123 GERUST HANDELEN OP MARKTPLAATS

167

TEST Smartphonecamera’s De smartphones kosten dan wel veel (om en nabij de duizend euro), maar de camera’s hebben dan ook allerlei slimme technieken. En als de camera een door-

KEUZEHULP Linux-versie kiezen

VRAAG & ANTWOORD

wil je graag weten wat het beste toestel is. We vergelijken drie topmodellen met

Linux komt in verschillende versies voor verschillende doelen. Ga je voor de bekendste, de snelste of toch liever de veiligste distro? Voor elk wat wils.

slaggevende factor is bij de aanschaf, dan

171

KIJKEN, KIEZEN, KOPEN Portable dvd-spelers

elkaar.

136

178

157

REVIEWS

BASISCURSUS Verken het universum

HARDWARE

68

SOFTWARE

73

ken? Je hoeft helemaal geen carrière bij

APPS

78

NASA te volgen om het universum te kun-

GAMES

80

Astronaut worden om de ruimte te ontdek-

nen verkennen: in 2018 doe je dat gewoon vanuit je luie stoel.

J U L I /A U G U S T U S 2 0 1 8

162

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

5

ENTER

Nieuws, gadgets, gear, apps, geruchten, cijfers, uitspraken én meningen. Uit alles wat langs is gekomen, viel ons dit het meeste op. Is dát even lekker binnenkomen!

SMARTPHONE

Een zesje qua vernieuwing

OnePlus 6 aangekondigd Een half jaar na het uitbrengen van de

achterzijde van de OnePlus 6 is van glas en

WINDOWS

WINDOWS 10 LEAN

OnePlus 5T is het tijd voor z’n opvol-

de 16megapixel-camera’s zijn naar het mid-

ger, de OnePlus 6. Het toestel heeft een

den verplaatst. Natuurlijk heeft de OnePlus

nieuw ontwerp, dat net als de iPhone X een

6 ook intern de nodige vernieuwing gehad,

glazen achterkant heeft en een inkeping

met de nieuwste Snapdragon 845-processor

boven het full-hd-scherm. Door deze inke-

en de optie voor 256 GB opslag (naast 64 of

10-versie voor apparaten met weinig op-

ping en een alternatieve schermverhouding

128 GB) bijgestaan door 6 of 8 GB ram. De

slaggeheugen. De software draagt de code-

is het schermpaneel nog een tikje groter dan

andere specs (accu, snellader, gezichtsont-

naam Windows 10 Lean, meldt het doorgaans

zijn voorganger, terwijl het toestelformaat

grendeling, dualsim en koptelefoonpoort)

betrouwbare Windows Central. Volgens de

hetzelfde blijft als de OnePlus 5 en OnePlus

zijn hetzelfde gebleven. De OnePlus 6 is ver-

website wordt Lean uitgebracht voor goed-

5T. Het amoled-scherm heeft een diagonaal

krijgbaar vanaf 519 euro.

kope Windows-laptops en -tablets, die soms

Clean Lean Windows Machine

Microsoft zou werken aan een Windows

van 6,3 inch, omgerekend 16 centimeter, en

maar 16 GB opslagruimte hebben. Het norma-

een

le Windows neemt daar het grootste deel van

beeldverhouding

van

19:9.

De

in beslag, maar Lean moet 2 GB kleiner worden. Zo blijft er voor de gebruiker meer ruimte over om programma’s en updates te installeren. Het afgeslankte Lean zou zoveel mogelijk overbodige Windows-onderdelen en -apps verwijderen, waaronder Paint, Skype en Internet Explorer. Ook de Xbox-app, de Solitaire Collectie, Candy Crush en de Office-hub ontbreken. Ondersteuning voor gewone software zou wel aanwezig blijven. Microsoft heeft zelf niet gereageerd op het Windows 10 Lean-gerucht, waardoor het nog onduidelijk is of de software uitkomt, en zo ja wanneer.

6

ENTER

FA I L

MOBIELE OV-CHIPKAART FAALT

OH CHIPS

Translink stopt met een proef waarbij reizigers in het openbaar vervoer hun smartphone als ov-chipkaart konden gebruiken. Het systeem had een valse start en kwakkelde daarna door, maar een succes werd het nooit. De mogelijkheid om op stations in te checken met je smartphone, werd uitgerold voor klanten van Vodafone en KPN. De eerste dag ging het gelijk al mis. Door storingen konden gebruikers de poortjes niet door. iPhonegebruikers konden helemaal niet meedoen: de ov-app werkte alleen op Android-toestellen

TA B L E T

JONG GELEERD, OUD COMPAAN

Seniorentablet

met een nfc-chip. Daarnaast was het lastig om

Computers, smartphones en ta-

meldingen als ‘goedemorgen’ en ‘ver-

een ov-chipkaart aan de mobiele apps te kop-

blets kunnen voor ouderen een

geet uw medicijnen niet’ blijft de ge-

pelen en ontbrak ondersteuning voor zaken als

uitstekend middel zijn om in contact te

bruiker op de hoogte van belangrijke

reizen met korting. In totaal maakten daarom

blijven met ‘de moderne buitenwereld’,

bezigheden.

slechts 8.000 reizigers gebruik van de dienst.

maar de bediening is niet voor iedereen

Een TeamViewer-achtige functie laat

Translink zegt deze zomer een nieuwe proef

even simpel. Speciale applicaties maken

familie en vrienden meekijken en ac-

te starten, waarbij de onderliggende techniek

de interface gebruiksvriendelijk voor

ties uitvoeren op de tablet, mocht de

helemaal nieuw is. Dat gebeurt op het NS-tra-

senioren, maar Compaan en Samsung

oudere er zelf niet uitkomen. Compaan

ject Leiden - Den Haag. Banken werken samen

gaan nog een stap verder. De twee par-

heeft zelf ook een telefonische helpdesk

met Visa en Mastercard om inchecken met je

tijen brengen de Compaan Connect uit,

die het hele jaar bereikbaar is. Daar

bankpas, smartphone, of een qr- of barcode

een Galaxy Tab A-tablet met versimpel-

betaal je wel voor: Compaan Connect

mogelijk te maken. Je hoeft dan geen saldo

de software en eigen diensten voor fo-

kost eenmalig 299 euro en komt met

meer op te laden. Omdat de bestaande poort-

to’s, agenda en e-mail. Er is ook een

een abonnement van 12,95 euro per

jes niet compatibel zijn, worden voor deze

eigen appwinkel aanwezig om ‘goedge-

maand. Optioneel is er nog een stevige

proef nieuwe poortjes geplaatst.

keurde

beschermhoes te koop.

Antivirussoftware van het Russische Kaspersky Lab zal worden uitgefaseerd bij de Rijksoverheid.

J U L I /A U G U S T U S 2 0 1 8

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

apps’

te

installeren.

Via

ECHT GEZEGD In navolging van de VS heeft minister Grapperhaus (Justitie en Veiligheid) besloten Kaspersky’s beveiligingssoftware in de ban te doen, uit angst voor Russische spionage.

7

ENTER

SOCIAAL NETWERK

Facebook introduceert datingfunctie

ZUCKUPIDO GARANTIE

Online datingsites- en -apps schieten de afgelopen

MELDPUNT DUBIEUZE LEVENSDUUR

jaren als paddenstoelen uit de grond. Facebook wil ook op die trend inspringen en introduceert binnenkort dan ook zijn eigen dating-functie. Je kunt straks een dating-profiel maken dat los staat van je openbare Facebook-account,

CONSUMENTENBOND STAAT OP VOOR GARANTIE

en waar je gekoppeld kunt worden aan andere gebruikers

Apparaten die nét na het aflopen

manier inzicht krijgen in welke appa-

op basis van gedeelde interesses en sociale connecties. Ook

van de garantietermijn stukgaan

ratuur snel stuk gaat en zegt aan de

groepen waar je deel van uitmaakt en evenementen die je

en een fabrikant die zegt daarom niets

hand daarvan in gesprek te gaan met

bezoekt, spelen een rol bij het vinden van de perfecte match.

te kunnen betekenen. Behalve als je

fabrikanten om een langere levens-

Op dit profiel kun je ook wat meer over jezelf vertellen door

betaalt, uiteraard. De Consumenten-

duur en betere repareerbaarheid van

bijvoorbeeld aan te geven of je meer een katten- of honden-

bond heeft naar eigen zeggen veel van

apparaten te bepleiten. Volgens de

mens bent, of dat je liever koffie dan thee drinkt.

dit soort klachten ontvangen, vooral

bond is reparatie nu vaak een tijdro-

Net zoals bij Tinder kun je snel bepalen of je geïnteres-

over smartphones en wasmachines.

vend en duur proces waarbij het nog

seerd bent in iemand of juist niet. Overigens word je nooit

De vereniging is daarom het meldpunt

weleens gebeurt dat reserveonderde-

gekoppeld aan mensen waar je al vrienden mee bent op

‘Te

(www.

len niet voorradig zijn. De Belgische

Facebook. Volgens het sociale netwerk moet de nieuwe

consumentenbond.nl/acties/te-snel-

zusterorganisatie van de Consumen-

functie een uitkomst bieden voor de 200 miljoen gebrui-

kapot) waarop consumenten hun de-

tenbond ontving via een vergelijkbaar

kers die op hun profiel aangeven single te zijn. Wanneer

fecte product kunnen melden. De

meldpunt

het nieuwe dating-platform voor iedereen beschikbaar

Consumentenbond

meldingen.

snel

kapot’

gestart

wil

op

deze

vorig

jaar

zesduizend

wordt gesteld, is nog niet bekend.

PC

PC VOORZIET JE VAN ENERGIE Acer Aspire S24

8

Acers nieuwste all-in-one-pc is

i5-processor of i7-processor en is er de

de Aspire S 24. Het scherm is erg

keuze tussen 8, 12 of 32 GB werkge-

dun, omdat de componenten in de

heugen. Het full-hd-scherm is circa

voet zitten verwerkt. Opvallend is dat

60,5 cm (23,8 inch) groot en maakt ge-

deze voet apparaten als smartphones

bruik van ips-techniek voor extra

draadloos kan opladen zodra je die

brede kijkhoeken. Een toetsenbord en

erop legt. Er zijn verschillende model-

muis worden standaard meegeleverd.

len op de markt. Zo is er een versie met

De vanaf-prijs is 1099 euro.

C I J F E R TJ E

153 DUIZEND In 2017 heeft Microsoft meer dan 150 duizend klachten gekregen over helpdeskfraude.

ENTER

E E R ST E R E A C T I E VA N D E R E D A C T I E

EERSTE INDRUK

Joris Peterse Ook in 3D niet de knapste

Holografisch bellen als het nieuwe videobellen? Dat zie ik wel zitten, al is het alleen al om mensen van Skype af te krijgen. Het klinkt in elk geval als een functie uit een sciencefictionfilm. Maar het is wel heel erg conceptueel.

Qua smartphone ook, maar ik ben met name benieuwd naar de modules. In de smartphone-wegwerpcultuur kunnen fabrikanten daar wat van leren.

Daan Doedens Is bezig maar appt je zo even terug

Modulaire smartphones ... we praten er al jaren over, maar laten we eerlijk wezen: het werkt voor geen meter.

Phonebloks kon het niet, Google kon het niet, LG al helemaal niet. Puur gevalletje ‘eerst zien, dan geloven’ dus. En wat het ‘holobellen’ betreft: als ik iemand wil zien, ga ik wel gewoon naar diegene toe. En bellen doe ik sowieso al nooit meer. Wel een ont-zet-tend gaaf uiterlijk, trouwens!

STAR WARS-SMARTPHONE

RED Hydrogen One

Jeroen de Jager Leest iets te veel marketinghype

Ik moet nog zien hoe de RED Hydrogen One het in de praktijk doet en óf hij überhaupt op de markt komt. RED maakt fantastische high-end camera’s, maar het ontwikkelen van afwijkende smartphone-technologie is iets heel anders. Dat doe je niet zomaar in je eentje. Gooi ik mijn nuchterheid overboord, dan zou ik direct dat holografi-

Een nieuwe Android-smartphone, dat klinkt niet heel vernieuwend. De RED Hydrogen One-smartphone is dat echter wel, en niet alleen vanwege zijn industriële uiterlijk. Hij is modulair en daardoor in staat om bijvoorbeeld een dlsr-achtige cameramodule te dragen. Interessanter is dat het toestel zelf ook als module kan worden gebruikt, bijvoorbeeld als display in een videocamera. Het interessantst is nog dat de dubbele camera aan de voorzijde in staat is een 3D-beeld van jezelf te maken, zodat het mogelijk is ‘holografisch’ te videobellen. De smartphone moet in augustus verschijnen voor ongeveer 1200 dollar.

sche deel willen gebruiken. Liefst nog met gebaren erbij, zodat ik ook invloed heb op wát er wordt geprojecteerd.

Eelko Rol ‘Help Me, Obi-Wan Kenobi. You’re My Only Hope’

In een tijd dat er qua innovatie op smartphonegebied belabberd weinig gebeurt, vind ik het concept van deze RED-telefoon een welkome verschijning. Beelden van de beloofde features worden nog krampachtig weggehouden bij de consument, maar de eerste reacties van het journaille dat al daadwerkelijk met het toestel heeft mogen spelen (men lijkt behoorlijk onder de indruk!) zijn toch hoopgevend. Ik zie het wel zitten in elk geval.

J U L I /A U G U S T U S 2 0 1 8

W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L

9

ENTER

spotlight

SLIMME PORTEMONNEE Theske Slijkerman, sloddervos Moet álles tegenwoordig ‘slim’ zijn? Niet per se, maar deze Morvium Smart Wallet is wel leuk. Vergeet je je portemonnee, dan geeft je mobiel (via een app) een melding. Vergeet je

Techproblemen vragen een techoplossing! En in ons dagelijks techleven komen we vaak leuke nieuwe initiatieven tegen.

En de prijs? Die maakt niet zoveel uit als het een geniaal idee is.

je smartphone, dan maakt de portemonnee geluid. Ben je je portemonnee kwijt, dan weet de app vást nog waar hij is en anders speel je een geluidje af. Mét ingebouwde powerbank. www.tiny.cc/smwall

LIGHT-DIFFUSING FIBRE Joris Peterse, opvallend vergeetachtig Het bedrijf Corning heeft een kabel uitgevonden die in kleuren kan oplichten. Deze worden bijvoorbeeld door Meizu gebruikt in een nieuwe koptelefoon. Zo ben ik straks op de fiets dankzij m’n koptelefoon beter te zien als ik m’n fietslichtjes weer eens vergeet. Handig! www.corning.com

MEGAFOON

DOORBRAAK OF DOORONTWIKKELING?

Eelko Rol, is allergisch voor ruimtegebrek

Jeroen de Jager, wil grote actieradius

Gelukkig is het tijdperk dat telefoons een

Elektrisch rijden lijkt me erg interessant.

miezerige 16 GB opslag aan boord hebben

Ik hik alleen nog tegen de actieradius en

verleden tijd. Steeds meer fabrikanten trak-

de laadsnelheid thuis aan. Jeroen Horlings

teren ons op 64, 128 of zelfs 256 GB, zodat we

heeft een aardig boekwerk over elektrisch

ongestoord kunnen fotograferen en down-

rijden geschreven. Hij heeft duidelijk een

loaden. Het Chinese Lenovo presenteert

roze bril op. Zet je die als lezer af, dan is er ge-

met de Z5 echter een smartphone met een

noeg interessante info om je te helpen kiezen

megalomane 4 TB (!) opslag. Hebben!

om wel of (nog) niet elektrisch te gaan rijden.

www.tiny.cc/lenz5

www.tiny.cc/elekt

ROBOBEE Daan Doedens, wil sharks met frickin’ laser beams attached to their heads Hoe blijft dat kleine insectengrut toch altijd in de lucht? Lastige vraag, maar de antwoorden komen steeds dichterbij. Zo’n mini-drone, gebaseerd op een bij, helpt dan behoorlijk. En het mooiste is: z’n energie haalt ie uit een laser die continu op hem gericht is. Ik wacht al op de volgende stap: haaien! www.tiny.cc/robobee

10