12
TEST
HIGH-END TV’S
Topmodellen voor het allerbeste beeld
11
HÉ T A N T WO O RD O P A L J E T E CH -V R AGEN
ZO BEN JE HELEMAAL
KLAAR VOOR
WINDOWS KOOPGIDS
EEN NIEUWE PC OF LAPTOP WINDOWS 11 STELT HOGERE EISEN
BASISCURSUS
FORMULIEREN ZELF MAKEN
Laat mensen laagdrempelig invullen WORKSHOP
GMAIL
Zo beheer je meerdere mailaccounts MASTERCLASS
PRIJZEN EN LEVERTIJDEN BIJHOUDEN
Weet als eerste wie voorraad heeft MASTERCLASS
HOUD GRIP OP JE GEGEVENS
PRIVACY- EN BEVEILIGINGSINSTELLINGEN IN WINDOWS 11
15
IOT-NETWERK VIA APPLE
Eigen sensordata via het Zoek mijn-netwerk 02112
SCREENSAVERS MET MOOIE BEELDEN
8 718226 108197 29e JAARGANG | DECEMBER 2021
€ 7,75
E D K E ONTD MST O TOEK NU! .nl o l o v de
WiFi overal in huis. De innovatieve netwerker voor de digitale toekomst van uw huis.
• Snelle en stabiele WiFi • Beste ontvangst van de kelder tot de zolder • De innovatie van de marktleider
VOORWOORD
Voorwoord
Windows 11 Bij elke nieuwe Windows-versie begint het bij mij te jeuken. Is het al tijd voor een nieuwe laptop of pc, of kan mijn huidige nog wel even mee? Sowieso komt dat doordat ik hardware veel leuker vindt dan software. Dus een nieuw speeltje is altijd welkom. En het uitzoeken ervan verveelt eigenlijk nooit. Bij de introductie van Windows 10, en eigenlijk ook bij die van Windows 7 en 8, was die nieuwste Windowsversie prima op het gros van de bestaande computers en laptops te installeren. Upgraden was geen probleem. Misschien een beetje geheugen erbij of, als je toch bezig was, een grotere harde schijf en dan het liefst een ssd. Dan had je het wel gehad. Maar Windows 11 stelt zwaardere eisen, waardoor je oude(re) systeem het misschien niet kan draaien. Dat vind ik eigenlijk best gek, omdat het fundament van Windows 11 gewoon Windows 10 is. Het voelt als een kunstmatige ingreep om de gebruikers richting een nieuwe pc of laptop te duwen. Ideaal voor de fabrikanten en economie, alleen met de chiptekorten her en der is die timing niet optimaal. Dat kunstmatige gevoel werd bij mij versterkt tijdens het draaien en vooral installeren van verschillende proefversies van Windows 11. Die deden het prima op ‘niet volledig ondersteunde hardware’, zeg maar gerust behoorlijk oude gebakjes. Hoe dat in de praktijk met de uiteindelijke versie gaat werken, merken we binnenkort. Windows 11 is er al, maar wordt stap voor stap uitgerold. Daarom hebben we in dit nummer een kennismaking met Windows 11, evenals een koopgids voor een geschikte laptop of pc. Natuurlijk helpen we je ook op weg om Windows 11 weer privacyvriendelijk(er) te maken. Toevallig heb ik op het werk net een nieuwe laptop gekregen. Helaas nog niet met Windows 11, want menig IT-beheerder zal nog even de kat uit de boom willen kijken. Daarnaast, de uitrol naar bestaande systemen kan nog tot halverwege 2022 duren. Gelukkig is mijn privélaptop ook geschikt voor Windows 11. Hopelijk hoef ik niet zo lang te wachten Veel leesplezier!
Jeroen de Jager Hoofdredacteur jeroen@computertotaal.nl
|
DECEMBER 2021
|
W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L
|
|
3 |
NUMMER 12 2021
Een gloednieuw besturingssysteem voelt soms als een cadeautje waarin je allerlei nieuwe dingen ontdekt tijdens het uitpakken. Microsoft heeft namelijk heel wat zaken aangepast in Windows 11.
Fris én vertrouwd
Windows ENTER
6
BASISCURSUS Invulformulieren
Nieuws, gadgets, gear, apps, geruchten,
Je bent secretaris van een club en je wilt je
cijfers, uitspraken én meningen. Uit alles
leden iets vragen. Dat doe je natuurlijk met
wat langs is gekomen, viel dit ons het meeste
een digitaal invulformulier. Maak kennis
op. Is dát even lekker binnenkomen!
met twee gratis oplossingen.
74
MASTERCLASS Websites monitoren In deze masterclass laten we zien met welke
SCREENSAVERS
tools je als eerste op de hoogte wordt gebracht zodra een product beschikbaar is. 80
106
WORKSHOP Gmail Het gebruik van meerdere e-mailaccounts
|
Voor energiebeheer of schermbeveiliging
kan complex en tijdrovend zijn. Gelukkig
hebben screensavers vrijwel geen nut meer.
bestaan er verschillende oplossingen om
Ze zorgen er nu voor dat je pc er geweldig
meerdere accounts centraal te beheren via
uitziet, zelfs als je er niet op werkt.
Gmail.
4 |
86
INHOUD
TEST Toptelevisies Een overzicht van de allerbeste tv’s van
20
30
DIT IS WINDOWS 11
dit moment, compleet met richtlijnen en tips die je helpen de juiste keuze te
Kom je van Windows 10, dan zal veel in
KOOPGIDS NIEUWE PC VOOR WINDOWS 11
Windows 11 je bekend voorkomen. Toch is
Windows 11 stelt strengere eisen aan je
er behoorlijk wat vernieuwd, verbeterd en
hardware. Waar moet je op letten als je een
opgefrist.
pc wilt aanschaffen voor Windows 11 en in
maken. Zo kun je met vertrouwen uitkijken naar talloze uren van ongeëvenaard film-, sport- of gameplezier.
66
hoeverre is je huidige pc geschikt?
26
36
TIPS & TRUCS TIPS VOOR WINDOWS 11
Ook het nieuwste Windows-besturingssys-
BASISCURSUS PRIVACY- EN BEVEILIGINGSINSTELLINGEN
teem kun je weer aardig naar je hand zetten.
Houd controle over je persoonlijke gegevens
We geven je tien tips om sneller en efficiën-
en bepaal zelf in hoeverre Windows 11 zicht
ter met Windows 11 te werken.
heeft op je computergebruik.
SHORTLIST Mobiele luidsprekers Wij hebben de beste kleine en grote mobiele luidsprekers voor je uitgezocht,
MASTERCLASS Virtueel netwerk met VirtualBox
POSTERS PRINTEN
We tonen hoe je met het gratis VirtualBox
TOTALEN BEREKENEN IN EXCEL
niet alleen virtuele machines, maar ook heuse virtuele netwerken opzet, voor allerlei verschillende scenario’s.
alsmede een aantal speciale party-luid-
QUICK FIX
VERBINDEN MET VERBORGEN WIFI
98
BETER BEELD EN GELUID IN VLC
MASTERCLASS IoT via Apple Apples ‘Zoek mijn’-functie is te misbruiken
sprekers en slimme luidsprekers die je
64
kunt bedienen met Google Assistent, Alexa of Siri.
92
90 97 104
VRAAG & ANTWOORD
126
KIJKEN, KIEZEN, KOPEN 4K-televisies
130
om álle Apple-apparaten als netwerk in te zetten. De volgende stap is om apparaten zonder internet data te laten doorsturen. 110
BASISCURSUS Mobiele apps bouwen (deel 6) In veel apps zal het nodig zijn om gegevens te bewaren. We behandelen we daarom enkele methodes voor lokale opslag.
|
DECEMBER 2021
|
118
W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L
|
REVIEWS HARDWARE
50
SOFTWARE
55
APPS
60
GAMES
62
|
5 |
ENTER
Nieuws, gadgets, gear, apps, geruchten, cijfers, uitspraken én meningen. Uit alles wat langs is gekomen, viel ons dit het meest op. Is dát even lekker binnenkomen!
De beste nieuwe techproducten van het afgelopen jaar krijgen een Tech Award. Sinds 2017 geven de tech- en gamemerken van Reshift ook Tech Awards Hotlists aan een select aantal veelbelovende producten. Een product hoeft voor een Hotlist nog niet getest te zijn door de redactie, wat bij een Tech Award wel het geval is.
SMARTPHONE
TECH AWARDS HOTLIST
Fairphone 4
|
De Fairphone 4 verdient zonder twij-
binnen enkele minuten los te halen en te
mogelijk duurzaam gewonnen grondstof-
fel de Tech Awards Hotlist van deze
verwisselen. Van het scherm en de came-
fen gebruikt voor de productie van de Fair-
maand. Deze smartphone is een opvallen-
ra’s tot de luidspreker en de usb-c-
phone 4. Ook de Chinese fabrieksarbeiders
de verschijning in de verzadigde markt en
connector: als er iets stuk is, bestel je het
die de smartphone in elkaar zetten, werken
op een positieve manier. Het toestel heeft
onderdeel bij de fabrikant en kun je de re-
in goede omstandigheden.
bijvoorbeeld vijf jaar garantie in plaats van
paratie simpel en goedkoop zelf uitvoeren.
De Fairphone 4 kost 579 euro en heeft
twee en is modulair ontworpen. Zo ver-
Fairphone zegt vijf jaar software-updates
wat minder indrukwekkende specifica-
vang je de accu binnen tien seconden; een
beschikbaar te willen stellen voor de Fair-
ties dan concurrerende modellen. Logisch,
extra accu kost een paar tientjes en koop je
phone 4, al ontbreekt een hard updatebe-
want deze telefoon koop je om andere re-
via de Fairphone-site. Andere onderdelen
leid. Fijn is verder dat de fabrikant zich
denen. Zie ook onze uitgebreide review via
zijn met een standaard schroevendraaier
hardmaakt voor mens en milieu en zoveel
www.tiny.cc/fair4.
6 |
ENTER
BEELD
Slim bedacht! MONITOR MET POP-UP-WEBCAM
COMPUTER
NIEUW DUO
LENOVO IDEAPAD DUET 5 CHROMEBOOK
Samsung heeft de Webcam Moni-
de camera niet gebruikt. De monitor
tor S4 uitgebracht, een monitor
zelf heeft een 24inch-ips-scherm met
met een uitklapbare webcam om mee
een resolutie van 1920 × 1080 pixels en
te videobellen. Handig is dat de web-
een maximale helderheid van slechts
cam ook een infraroodsensor heeft die
250 cd/m2. Het scherm ververst met 75
inloggen met gezichtsherkenning via
Hz. De Webcam Monitor S4 is voorzien
Windows Hello ondersteunt. Vanzelf-
van luidsprekers, een microfoon, een
sprekend werkt dit alleen op een
HDMI1.4-poort, een D-sub-poort, een
Windows-computer.
DisplayPort1.4-poort en twee usb3.0-
De webcam heeft een resolutie van
aansluitingen om randapparatuur te
2 megapixel en zit standaard in de be-
verbinden. Ook heeft de monitor een
Lenovo brengt in oktober de IdeaPad
huizing van de monitor. Met een druk
microfoon- en hoofdtelefooningang.
Duet 5 Chromebook uit. Dit is een 499
van je vinger klapt hij omhoog: zo valt
Samsung verkoopt de Webcam Moni-
euro kostende tablet met Chrome OS en een
de camera visueel niet op en weet je
tor S4 sinds eind september voor een
meegeleverde toetsenbordhoes. Zo kun je het
zeker dat je niet bespied wordt als je
adviesprijs van 289 euro.
apparaat als een Chromebook gebruiken. Interessant aan de tablet is zijn grote 13,3inch-oledscherm (1920 × 1080 pixels). Een oledscherm toont mooiere kleuren en verbruikt minder stroom dan een lcd-scherm. De IdeaPad Duet 5 Chromebook weegt 700 gram, moet tot vijftien uur meegaan op een acculading en heeft meerdere usb-c-poorten. Het apparaat draait op een Snapdragon 7c gen2chipset met maximaal 8 GB geheugen en 256 GB opslagruimte. De geïnstalleerde Chrome OS-software bevat de Google Play Store en krijgt acht jaar updates. De IdeaPad Duet 5 Chromebook is de opvolger van de IdeaPad Duet Chromebook uit 2020, die 299 euro kostte. Dat apparaat had dan ook minder indrukwekkende specificaties.
ECHT GEZEGD Naarmate digitalisering toeneemt, lopen ouderen steeds meer risico om slachtoffer te worden van cybercriminaliteit en praktijken zoals phishing en hulpvraagfraude Foto: Arenda Oomen
|
DECEMBER 2021
|
W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L
|
Zegt demissionair staatssecretaris Blokhuis van Volksgezondheid in antwoord op Kamervragen over financiële uitbuiting van ouderen.
|
7 |
ENTER
TIJDLIJN
KUN JE XIAOMI VERTROUWEN? Xiaomi is sinds kort de grootste smart-
prijs-kwaliteitverhouding, maar hoe goed gaat
meer gegevens verzamelt dan het toegeeft. En
phoneverkoper ter wereld, geholpen door
Xiaomi met de privacy van zijn gebruikers om?
als dat klopt, wat er met die gegevens gebeurt.
het inzakken van Huawei en de tegenvallende
Het bedrijf zegt privacy en beveiliging een top-
Steeds meer overheden starten hier onderzoe-
cijfers van Samsung. Xiaomi-smartphones wor-
prioriteit te vinden, maar de praktijk wijst an-
ken naar, wat goed is om in je achterhoofd te
den vaak positief ontvangen vanwege de goede
ders uit. Grote vraag is of het bedrijf bewust
houden als je een Xiaomi-toestel overweegt.
20 APRIL 2020: XIAOMI’S INTERNETAPP OP SMARTPHONES BLIJKT STIEKEM GEBRUIKERSDATA OP TE SLAAN EN DOOR TE STUREN, OOK IN DE PRIVÉMODUS. NA OPHEF PAST XIAOMI DIT DEELS AAN.
26 DECEMBER 2020: TIENTALLEN GEBRUIKERS VAN EEN GOOGLE NEST HUB ZIEN OP HUN SCHERM BEELDEN VAN ONBEKENDE XIAOMIBEVEILIGINGSCAMERA’S. EEN TECHNISCHE FOUT, ALDUS XIAOMI.
14 JANUARI 2021: DE AMERIKAANSE REGERING ONDER LEIDING VAN PRESIDENT TRUMP ZET XIAOMI OP EEN ZWARTE LIJST VANWEGE VERMEENDE SAMENWERKING MET HET CHINESE LEGER.
12 MEI 2021: DE NIEUWE REGERING MET JOE BIDEN AAN HET ROER HAALT XIAOMI (NA EEN RECHTSZAAK) VAN DE ZWARTE LIJST.
21 SEPTEMBER 2021: DE OVERHEID VAN LITOUWEN CLAIMT DAT XIAOMI ZIJN SMARTPHONES KAN CENSUREREN EN DAT HET DATA ANALYSEERT. XIAOMI ONTKENT.
29 SEPTEMBER 2021: XIAOMI ZEGT EEN ONAFHANKELIJK ONDERZOEK TOE NAAR DE VERMEENDE CENSUUR. DUITSLAND START EEN EIGEN ONDERZOEK.
E-READER
KOBO E-READERS ONDERSTEUNEN AUDIOBOEKEN
Nieuw hoofdstuk
Kobo heeft twee nieuwe e-readers geïntroduceerd, de Sage en Libra 2. Ze zijn sinds 19 oktober te koop en kosten respectievelijk 290 en 190 euro. Beide e-readers ondersteunen bluetooth en kunnen dus audioboeken afspelen via je hoofdtelefoon of luidspreker. Dit kunnen alleen e-books van Kobo Audioboeken zijn, die je in Nederland kunt beluisteren via een Kobo Plus-abonnement. U P D AT E
ANDROID 12
De e-readers zijn waterdicht, hebben 32 GB opslagruimte en aanpasbare scherminstellingen. De Libra 2 heeft een 7inch-scherm met een resolutie van 1264 × 1680 pixels en weegt 215 gram. De Sage gebruikt een 8inch-scherm met een resolutie van 1440 × 1920 pixels en weegt 241 gram.
Op 4 oktober is Android 12 officieel uitgebracht door Google. Nu kunnen fabrikanten als Samsung en Xiaomi de software-update beschikbaar stellen voor hun toestellen.
|
8 |
Los verkrijgbaar voor de Sage zijn een styluspen om aantekeningen te maken en een PowerCover, een hoes die de e-reader beschermt en tegelijkertijd oplaadt via de ingebouwde accu.
ENTER
JORIS PETERSE WERKT ZONDER ASSISTENTIE
Een robotassistent die meekijkt en meeluistert lijkt me geweldig. Zolang er geen onbetrouwbare spraakassistentieaanbieder zoals Google, Amazon of Apple aan te pas komt. Zonder Amazon lijkt zo’n tabletje op een robot me tof, maar natuurlijk wel wat beperkt. Waar blijft de spraakassistent waar ik niet de kriebels van krijg? Vooral in tijden van pandemie is het leuk om met zo’n robotje, bijvoorbeeld in een bejaardenhuis, eenzaamheid te bestrijden, ook door middel van videogesprekken met anderen.
JEROEN BOER HAALT ZELF WEL NOOTJES
Robots zijn best handig als ze je werk uit handen nemen, maar Astro kan net niks. Amazon presenteert Astro als een robotje dat overal in huis kan rondkijken en dingen als nootjes kan brengen, maar traplopen is er niet bij. Zelf woon ik in een split-levelwoning, dus Astro komt bij mij thuis de woonkamer niet eens uit. Een robotje dat in één kamer kan rondkijken en hooguit iets vijf meter verderop kan brengen, beschouw ik als
ROBOT VOOR JE HUIS
een stukje speelgoed en dan is 999 dollar wel heel veel geld.
Amazon Astro
JEROEN DE JAGER REAGEERT ZICH GRAAG AF
Door zijn kansloze kunstjes lijkt de Astro meer op een oplossing die nog zoekt naar een probleem dan dat hij echt
Een robot die door je huis rijdt om je met allerlei klusjes te helpen en ’s nachts dient als patrouillerende beveiligingscamera: we kennen het concept uit films, maar Amazon gaat er nu echt eentje verkopen. De Astro is een robot op wieltjes met een camera, sensoren en scherm, die zelfstandig rondrijdt en via gezichtsherkenning weet wie hij tegenkomt. Prijskaartje: 999 dollar. Volgens Amazons marketingafdeling is Astro ideaal om waar dan ook in huis te videobellen met bekenden, buitenshuis te controleren hoe het thuis gaat en om inbrekers op te merken en af te schrikken. Critici vinden Astro niet alleen een onzinnig luxeproduct, maar vooral een enge trend. Zij stellen dat Amazon niet te vertrouwen is en dat het vanuit privacyoogpunt een slecht plan is om een camerarobot in huis te halen. Wat vindt de redactie van Computer!Totaal van de Astro?
|
DECEMBER 2021
|
W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L
|
meerwaarde heeft. Ik zou best serieus geld overhebben voor een onbenullig robotje dat af en toe als een kip zonder kop rondrijdt en suffe geluidjes maakt. Zo’n Astro zeg maar, maar dan lekker stevig en die geen vlekken achterlaat als je hem een schop geeft. Zou ook leuk zijn voor onze nieuwsgierige kittens. En daar zou ik best als ik overdag niet thuis ben, videobeelden van willen zien.
LORENZO JEPMA VERMAAKT ZIJN GASTEN ZELF WEL
Laten we wel wezen, een eigen robot is natuurlijk erg cool. Al komt dit voor mij meer over als een gimmick. Typisch zo’n product dat leuk is voor verjaardagen. “Kijk, een robot komt je een biertje brengen. Geinig niet? Hij volgt je ook nog eens tijdens het videobellen.” Wat heb je daar eigenlijk aan? Je kunt net zo makkelijk je tablet of smartphone in de hand meenemen om diegene aan de andere kant van de lijn wat te laten zien.
|
9 |
ENTER
KABOUTER KLOP JEROEN DE JAGER, TIKT LEKKER OP ELK PLEKJE
Logitech heeft een supercompact toetsenbordje ontwikkeld dat via bluetooth op drie apparaten kan worden aangesloten. Ideaal
Techproblemen vragen een techoplossing! En in ons dagelijks techleven komen we vaak leuke nieuwe initiatieven tegen. En de prijs? Die maakt niet zo veel uit als het een geniaal idee is.
voor overvolle bureaus. Belangrijkste wat mij betreft: de aparte smiley-toets. Die mis ik best vaak. De MX Keys Mini kost 110 euro, serieus geld voor een serieus lekker toetsenbordje. www.logitech.com
INTELLIGENTE ROBOTSTOFZUIGER LORENZO JEPMA, KAN NU GERUST EEN HOND NEMEN
Je kent vast die horrorvideo’s waarin een robotstofzuiger de uitwerpselen van een huisdier onderschept en vervolgens door de hele kamer smeert. Deze stofzuiger van iRobot belooft dat probleem te verhelpen. De Roomba j7+ is namelijk uitgerust met een intelligent systeem dat snoeren én uitwerpselen vermijdt. Hierdoor zijn dit soort vieze ongelukjes hopelijk verleden tijd.
GEVOELIGE SNAAR
LAAD MAAR
DAAN DOEDENS, VOELT DIE VIBE EIGENLIJK WEL
EELKO ROL, HAALT VAAK HET EIND VAN DE DAG NI…
Heb je ooit weleens stiekem op een flinke
Bij mij thuis hebben we allemaal een iPhone.
speaker gezeten? Dat hoeft niet meer! Deze
Op zich best handig, want dan zouden er
subwoofer van BassMe Gamer hang je
voldoende laders moeten rondslingeren.
namelijk over je schouder en borstkas. De
Helaas is dat niet zo en zoek ik me altijd
trillingen zorgen ervoor dat je het geluid
een ongeluk als ik wat extra prik nodig heb.
niet alleen hoort, maar ook voelt. Speciaal
Met deze SJÖMÄRKE van IKEA tover je het
gemaakt voor gamers, maar hij is ook prima
werkblad van je bureau om tot een laadvlak
geschikt voor een avondje netflixen.
dat je niet zomaar kwijtraakt. Top!
www.bassme.com
www.tiny.cc/iklaad
HERBRUIKBAAR NOTITIEBOEKJE JEROEN BOER, HEEFT GEEN BEITELTJE MEER NODIG
Dankzij Moyu hoef ik niet steeds een nieuw notitieboekje te kopen: dit boekje heeft uitwisbare pagina’s waarop je schrijft met een speciale pen. Die zijn gemaakt van steenpapier, een composiet van gemalen steen en kunststof. Dat voelt prima aan en is ook nog eens waterbestendig. Een A5boekje kost inclusief pen en doekje 27 euro. www.moyu-notebooks.com
|
10 |