EDITIE 6 JAARGANG 25 JUNI 2017 € 6,95
TEST
AMD RYZENPROCESSORS
Meer cores voor minder geld HÉT ANT WO ORD OP AL JE TECH-VRAGEN
SLEEPNET – TRUMP – NSA STOP AL DIE POTTENKIJKERS!
BAAS IN EIGEN CLOUD
WORKSHOP
RASPBERRY PI ALS AUDIOSTREAMER
Speel muziek in de hoogste kwaliteit
HERKEN NEPNIEUWS IN 5 STAPPEN
TEST
24" GAMING-SCHERMEN
MAKE YOUR OWN CLOUD GREAT AGAIN
WAT MAG DE DOUANE WEL EN WAT NIET
15 VEILIGE WEBTOOLS
PRIVACY OP REIS
10
BEPAAL HET HELEMAAL ZELF
VERSLEUTEL AL JE CLOUDBESTANDEN!
BOUW JE EIGEN CLOUD
WORKSHOP CRYPTOMATOR
HET ULTIEME OVERZICHT
KUN JE RUSTIG GAAN SLAPEN?
ZO VEILIG ZIJN CLOUDDIENSTEN
HOE ANONIEM ZIJN WE NOG?
X ONBEPERKTE LEES-, KIJK- EN LUISTERDIENSTEN
nr. 1 gaming merk wereldwijd
ASUS AURA SYNC
Perfecte Synchronisatie Tussen Aura-Ready Apparaten ASUS Aura Sync brengt RGB verlichting naar een nieuw niveau. Stuur alle verlichting van je PC en toebehoren aan in ĂŠĂŠn overzichtelijke applicatie en synchroniseer de effecten op je complete setup. Geef je systeem jouw eigen unieke stijl door de verlichting van je Aura-ready moederbord, grafische kaart en het altijd groeiende aanbod van gaming producten met elkaar te synchroniseren! *Effecten op apparaten kunnen verschillen per model. Voor meer informatie, kijk op www.asus.com/campaign/aura/nl
Statisch
Ademend
Knipperend
Kleur rotatie
Regenboog
Komeet
Bliksem
Onder andere verkrijgbaar bij: CD-ROM-LAND
Muziek effect
CPU temp
VOORWOORD
Voorwoord
Baas in eigen cloud Eigenlijk is het bizar dat je er tegenwoordig van uit moet gaan dat al je cloud-gegevens niet alleen door jóú kunnen worden bekeken. Je hebt te maken met aanbieders van (vaak gratis) clouddiensten, eventuele hackers, spionagediensten en ook nog de overheid. Je kunt zelf al veel doen om schending van je privégegevens te beperken. Gebruik geen diensten van bijvoorbeeld Facebook, Google en Amazon. Bij gratis diensten zijn jouw gegevens het betaalmiddel. Shop alleen bij webwinkels waar je zonder account je aankoop kunt doen en neem bij (supermarkt)ketens geen bonus/klantenkaart. Jezelf beveiligen tegen hackers is al lastiger, maar tegen de overheid kun je helemaal niet op. Want die heeft het alleenrecht op bepaalde registers en informatiebestanden waar jij onherroepelijk in zit. En dat hoeft niet erg te zijn, als ze de boel tenminste een beetje goed beveiligen en netjes gescheiden houden. De overheid is er per slot van rekening voor de burger. Maar de onlangs door de Tweede Kamer aangenomen ‘sleepnetwet’ breekt met die logica. Zogenaamd om criminaliteit en terrorisme beter te kunnen bestrijden, mogen veiligheidsdiensten vrijwel onbeperkt jouw en mijn internetverkeer aftappen en bewaren. Wie gaat dat beveiligen? Onze overheid heeft een slechte reputatie als het gaat om grootschalige ict-projecten. Hopelijk steekt de Eerste Kamer er alsnog een stokje voor. Want bij de recente aanslagen in Stockholm en Londen bleek achteraf – net als bij de meeste aanslagen – dat de dader(s) bekenden waren van de veiligheidsdiensten. Er is dus geen gebrek aan informatie. Er kan beter geld en tijd besteed worden aan een betere afhandeling daarvan dan aan het verzamelen van nog meer informatie waar niets mee wordt gedaan. Hoe jij zo veel mogelijk baas in eigen cloud wordt en blijft, lees je in dit nummer van Computer!Totaal. Op zijn Trumps: Make your own cloud great again! Veel veilig leesplezier!
Jeroen de Jager Hoofdredacteur jeroen@computertotaal.nl
JUNI 2017
W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L
3
NUMMER 6 2017
BAAS IN EIGEN CLOUD STOP AL DIE POTTENKIJKERS!
De baas in je eigen cloud worden of blijven is heel goed mogelijk. Met een paar tips en handige instellingen kun je veel potentiële ellende voorkomen. Jij bent aan zet!
ENTER
6
MINIWORKSHOP Wunderlist
92
Nieuws, gadgets, gear, apps, geruchten, cijfers, uitspraken én meningen. Uit alles wat
Om niets te vergeten, heb je geheugensteun-
langs is gekomen, viel dit ons het meeste op.
tjes nodig: takenlijstjes. Die maak, bewerk
Is dát even lekker binnenkomen!
en deel je heel eenvoudig (én veilig) met Wunderlist.
WORKSHOP Grafieken in Excel
94
Een grafiek maken in Excel lijkt ingewikkeld, maar is dat eigenlijk helemaal niet. Je moet alleen wel even begrijpen hoe een grafiek in elkaar zit.
NEPNIEUWS
88
Herken nepnieuws in vijf stappen! Zo voorkom jij het verspreiden van onzin.
4
INFOGRAPHIC Lokaal of in de cloud?
36
INHOUD
TEST Gaming-schermen 20 MIJN PRIVACY IS VAN MÍJ!
42 MASTERCLASS BOUW JE EIGEN CLOUD
Kun je nog zelf de controle houden?
Snel, precies én kleurcorrect! Dat zoek je als gamer in je ideale gaming-beeldscherm. We testen zes gaming-schermen tussen de 300 en 400 euro.
Echt je eigen cloudopslag met ownCloud.
26 WAT MAG DE DOUANE? Bij de grens kan je apparatuur flink gecon-
48 MINIWORKSHOP SIGNAL
troleerd worden. Welke rechten heb je?
Gebruik Signal om veiliger met anderen te
SHORTLIST Filmcamera’s
communiceren.
31 OVERZICHT VEILIGE CLOUDDIENSTEN Welke clouddiensten zijn het veiligst?
38 WORKSHOP VERSLEUTELEN MET CRYPTOMATOR
78
100
50 15 VEILIGE WEBTOOLS
Filmpje maken? Dat kan met allerlei
Scherm bestanden, berichten en andere
twintig geleden een vi-
online zaken af.
deocamera, dan was
Voeg een beveiligingslaag aan toe aan ‘pu-
54 MASTERCLASS JE E-MAIL VERSLEUTELEN
blieke clouddiensten’.
Zorg met pgp dat niemand mee kan lezen.
soorten camera’s! Kocht je een jaar of
die vaak van Philips of Sony. Nu zijn er veel
meer
goede
merken die allerlei
videocamera’s
maken.
TIPS & TRUCS 10 ongelimiteerde webdiensten
QUICK FIX 116
Tegen een vast bedrag streamen kan natuurlijk met Netflix en Spotify, maar er
LOCATIE DELEN MET GLYMPSE
86
VERTRAAGD MAILEN MET OUTLOOK
107
YOUTUBE OP JE BUREAUBLAD
119
USB-SLEUTEL VOOR JE PC
124
VRAAG & ANTWOORD
126
bestaan nog veel meer ongelimiteerde webdiensten. Wat dacht je van onbeperkt
TEST AMD Ryzen
108
luisterboeken afspelen, e-books lezen en Nederlandstalige hits streamen?
WORKSHOP Muziek streamen met de Pi
AMD is terug! Met meer cores voor minder geld: met Ryzen heeft AMD weer ijzersterke processors in handen. Kan het
120
Om muziek in hoge kwaliteit via onze hifi-
DOE HET ZELF: Boek als oplaaddock
hiermee de strijd aan met Intel?
130
installatie af te spelen, gaan we aan de slag
REVIEWS
met een Raspberry Pi plus een HiFiBerry
HARDWARE
62
SOFTWARE
67
APPS
72
GAMES
74
Digi. Met behulp van het opensource-pakket Volumio gaan we audio in de hoogste kwaliteit afspelen op de geluidsinstallatie.
JUNI 2017
W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L
5
ENTER
Nieuws, gadgets, gear, apps, geruchten, cijfers, uitspraken én meningen. Uit alles wat langs is gekomen, viel ons dit het meeste op. Is dát even lekker binnenkomen!
WINDOWS
Tabbladen voor de verkenner
Windows wordt een ordner Microsoft werkt vermoedelijk aan
manier sneller teksten over en weer kun-
een update die tabbladen naar de
nen kopiëren en plakken. Voorlopig staat
Verkenner van Windows 10 brengt! De
de volgende Windows-update bekend als
Verkenner kan daardoor net zo werken als
‘Redstone 3’. Deze volgt later dit jaar de
een browser. Dat meldt althans Windows
Creators Update op. Er worden grote ver-
Central, dat op basis van informatie van
anderingen verwacht aan de interface van
anonieme bronnen heeft verzonnen hoe
Windows 10. Onder de naam ‘Project Neon’
dat er ongeveer uit zou moeten zien. Niet
wordt daar al een poosje aan gewerkt. Kun
alleen de Verkenner zou er baat bij hebben,
je niet wachten op tabbladen voor Verken-
Tijdens een presentatie in New York liet
maar bijvoorbeeld ook Word-documenten.
ner, dan kun je natuurlijk de freeware
Samsung nieuwe elektronica zien. De
Volgens Windows Central zou je op deze
Clover installeren (http://ejie.me).
GADGETS
2 keer 360 Vernieuwde Samsung Gear 360
show werd gestolen door Samsungs nieuwe paradepaardje: de Galaxy S8. Die werd vlak na de aankondiging beschikbaar gesteld, op pagina 66 lees je daarvan een review. Maar Samsung nam ook de tijd voor andere gadgets. Zo zien de Zuid-Koreanen nog een grote markt voor VR, maar om dat een flinke duw in de rug te geven zijn er wel veel meer 360graden-foto’s en -video’s nodig. Daarom heeft Samsung een nieuwe 360graden-camera gepresenteerd die in 4K-resolutie kan opnemen en kan livestreamen. Een paar weken eerder liet Samsung al een vernieuwde versie van z’n VRbril zien. De camera is wat goedkoper dan zijn voorganger: zo’n 250 euro. Hiermee zou VR eindelijk wat toegankelijker moeten worden om zo een grotere massa te kunnen bereiken.
6
ENTER
SECURITY
ESSENTIELE BEVEILIGINGSSCORE
EINDELIJK EEN VOLDOENDE VOOR DEFENDER
Microsofts eigen virusscanner Security Essentials (sinds Windows 8 ‘Defender’) presteerde in het verleden niet al te best, maar in een recente test van antivirus-tester AVTest kwam de software opeens verbazingwekkend goed uit de verf. Het Duitste testlab onderwierp een 19-tal pakketten aan een uit-
SECURITY
Randoomware
Ransomware in gamevorm Online is een bijzondere vorm
zelf. Inmiddels is duidelijk dat de
malware op de pakketten werd losgelaten.
van ransomware ontdekt die pas
ransomware-bouwer het oorspronke-
Van alle geteste pakketten wisten alleen Nor-
weer toegang tot bestanden geeft zodra
lijk als grap bedoelde. Maar nadat hij de
ton en Kasperksy een score van 100 procent
een bepaalde game wordt uitgespeeld.
code online deelde met andere ontwik-
te halen. Het antivirusprogramma van Micro-
Het blijkt een uit de hand gelopen grap,
kelaars op GitHub, kon het virus zich
soft behaalde voor het eerst sinds zijn bestaan
meldt onder andere de site Bleeping
(op een zeer alternatieve manier) ver-
ook een hoge score. Volgens de AV-Test kwam
Computer. De gijzelsoftware heet Ren-
spreiden. Dat was niet de bedoeling en
het pakket uit op een score van 5,5 van de 6
senware en vraagt je een schietspelle-
daarom werkte hij samen met securi-
controlepunten. Dat is opvallend, meestal
tje te spelen op de hoogste moeilijk-
ty-experts van MalwareHunterTeam
scoorde Microsoft nét aan een voldoende,
heidsgraad. Dat is voor de gemiddelde
om een programmaatje te bouwen dat
waardoor de scanner als een nullijn werd ge-
computergebruiker niet te doen, ook
de ransomware in geval van nood on-
zien voor antivirustesters.
niet door de bedenker van het virus
schadelijk kan maken.
gebreide test, waarbij maar liefst 10.000 stuks
We zijn bezig met het compleet heroverwegen van de Mac Pro. JUNI 2017
W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L
ECHT GEZEGD Phil Schiller geeft toe dat het ronde ontwerp van de Mac Pro geen succesverhaal is geworden. Het komt niet vaak voor dat iemand uit de top van Apple open is over verkeerde keuzes.
7
ENTER
ANDROID
Vincent van Googhle Kunstmatige intelligentie leert tekenen
Eerste testversie nieuwe Android Ontbijtkoek, oreo’s of oliebollen?
Google zet kunstmatige intelli-
dat je een monitor of een magnetron
gentie in om je beter te laten teke-
wilt tekenen. Door vervolgens op die
nen. Een nieuwe website helpt daarbij:
suggestie te klikken, kun je je creatie
Welke zoetigheid gekoppeld wordt aan de aanko-
Autodraw schotelt je een leeg canvas
omzetten in een professioneel ogende
mende Android-versie, is nog niet bekend. Dat wordt
voor, waarop je alles kunt tekenen wat
illustratie. Google experimenteert hier
sowieso nog een lastige opgave, aangezien er weinig En-
je wilt. De kunstmatige intelligentie
al langer mee. Eerder zette het Quick,
gelstalig snoepgoed met een O begint en de naam Oreo niet
van Google tracht te herkennen wat je
Draw online. Op die site moest je teken-
zomaar te gebruiken is. Maar ontwikkelaars (en hobbyis-
aan het tekenen bent. Boven in beeld
opdrachten uitvoeren, waarbij de
ten) kunnen wel alvast spelen met een eerste preview van
komen de suggesties tevoorschijn.
kunstmatige intelligentie probeerde te
de komende Android-versie. Deze preview is beschikbaar
Teken bijvoorbeeld een rechthoek bin-
herkennen wat je aan het tekenen was.
gesteld voor de Nexus 5X-, Nexus 6P-, Pixel C- en Pixel-
nen een rechthoek, en de AI verwacht
Autodraw is de volgende stap.
smartphones. Heel veel komende functionaliteit is in de preview nog niet te zien. Het notificatiesysteem is verder onder handen genomen, zodat je écht alleen notificaties krijgt waar je op zit te wachten en ze bovendien kunt ‘snoozen’ zodat ze opduiken wanneer je er wat aan hebt. Er is een picture-in-picture-modus, waardoor je een venstertje in de hoek kunt openhouden met bijvoorbeeld een
WINDOWS
video, zoals je dat wellicht kent van de YouTube-app. Ook
Lijdensweg Windows Vista ten einde
Hasta la Vista
8
Microsoft maakte het al eerder
Windows XP op, maar een hit werd
bekend: vanaf 11 april is de on-
het nooit. Het zou stabieler moeten
dersteuning voor Windows Vista ge-
zijn, maar werd vooral als trager erva-
stopt. Net als na het staken van de on-
ren. Daarnaast stoorden gebruikers
dersteuning voor Windows XP, kun je
zich aan constante pop-ups, waarbij ze
ook Windows Vista nog gewoon blij-
dubbel toestemming moesten geven
ven gebruiken. Het is alleen niet aan te
om bijvoorbeeld programma’s te instal-
raden, omdat Microsoft geen beveili-
leren. Dat Vista nooit echt populair
gingsupdates meer uitbrengt en je een
werd, zien we ook nu nog terug in de
beveiligingsrisico
Gebruikers
cijfers. Vista heeft een marktaandeel
van de Internet Explorer 9-browser
van slechts 0,72 procent. Er zijn nog al-
lopen daarbij dubbel risico, omdat ook
tijd veel meer systemen die Windows
die browser al een poosje genegeerd
XP draaien (7,44 procent). De helft van
wordt. Windows Vista volgde in 2007
de pc’s draait nu op Windows 7.
loopt.
is er weer hard gewerkt om Android nog energiezuiniger te maken. Naar verwachting wordt er dit voorjaar veel meer bekendgemaakt over Android O.
C I J F E R TJ E
37,93 PROCENT Na vele jaren dominantie van Windows is Android volgens de statistieken van StatCounter nu het meest gebruikte besturingssysteem. Windows blijft twee honderdste procentpunt achter.
ENTER
E E R ST E R E A C T I E VA N D E R E D A C T I E
EERSTE INDRUK Jeroen de Jager vindt boodschappen doen leuk
Ja echt, ik vind boodschappen doen leuk. Ik wil me niet beperken tot één supermarkt en zeker niet steeds hetzelfde eten. Vaak moet ik het zien voordat ik weet wat ik wil kopen. Daarnaast denk ik dat zo’n magneet het niet goed doet op de gemiddelde inbouwkoelkast met houten voorzetdeur. Toch zie ik een centraal boodschappenlijstje dat je zowel met streepjescodes als eigen opmerkingen kunt invoeren zeker wel zitten!
Joris Peterse draaideurwarhoofd
Om eerlijk te zijn snap ik niet zo goed waarom ik hiervoor een apart apparaatje aan m’n koelkast moet plakken, terwijl m’n smartphone met een app tot hetzelfde in staat is. Desondanks heeft dat voor mij al aangetoond onvoldoende te zijn: ik sta met enige regelmaat voor de tweede keer binnen een uur in de rij bij de kassa voor de vergeten
A(LTERNATIEF) H(AMSTEREN)
Albert Heijn Hiku
boodschappen. Of ik die verstrooidheid goed te lijf kan met zo’n Hiku? Dat denk ik helaas niet.
Daan Doedens, moestuinconnaisseur
Als trouwe AH-ganger zou ik blij moeten worden van de Hiku, maar ik heb zo mijn bedenkingen. Natuurlijk, het is
Supermarktketen Albert Heijn is een testfase begonnen van de Hiku: een slimme koelkastmagneet die ervoor moet zorgen dat je nooit meer misgrijpt in koel- en voorraadkast. Voor deze testfase zijn tweehonderd klanten uitgenodigd. Via een microfoon kunnen gebruikers hun boodschappen inspreken op de Hiku, of ze voeren hun lijstje in via de streepjescode-scanner. Na het inspreken van de boodschappen verschijnen deze gelijk in de Appieapp en op de website. Klanten kunnen er vervolgens voor kiezen om de producten zelf te halen of ze te laten bezorgen. Hiku wordt al gebruikt in supermarktketens in de VS, Frankrijk, Australië en het Verenigd Koninkrijk. Amazon heeft een vergelijkbaar bezorgapparaatje. Er zijn nog geen concrete verkoopplannen, maar mocht de Hiku op de (super)markt verschijnen, dan zal hij naar verwachting zo’n vijftig euro kosten.
handig om je boodschappenlijstje in te spreken (al is het een beetje gek om tegen je koelkast te kletsen), maar dat doe ik op mijn telefoon ook al. Daar heb ik niet weer een extra apparaat voor nodig. En daarbij: hoe weet de Hiku welke kaas ik wil als ik ‘kaas’ tegen hem roep? Dat weet ik zelf nog altijd het beste, als ik met mijn mandje voor het schap sta.
Jeroen Boer bestelt zijn happie bij Appie
Ik laat al jaren mijn boodschappen thuisbezorgen, lekker makkelijk en het scheelt me een hoop tijd en gesleep. De Appie-app ondersteunt al streepjescodes en heeft spraakherkenning, die Hiku is daar een handige externe oplossing voor. Maar daar ga ik geen vijftig euro voor neerleggen. Hopelijk krijg ik hem straks als trouwe klant gewoon gratis van Albert Heijn, als bonus zeg maar.
JUNI 2017
W W W . C O M P U T E R T O TA A L . N L
9
ENTER
spotlight
PRIVACY-TEGENGELUID Joris Peterse, staat garant voor dubieus netwerkverkeer Lukt het je niet om je internetverkeer af te schermen voor ongewenste pottenkijkers?
Techproblemen vragen een techoplossing! In ons dagelijks techleven komen we vaak leuke nieuwe initiatieven tegen. En de prijs? Dat maakt niet zo uit als het een geniaal idee is.
Dan kun je het altijd nog camoufleren. Met Noiszy wordt er doorlopend willekeurig internetverkeer gegenereerd, zodat je eigen verkeer totaal verdwijnt in alle ruis. www.noiszy.com
LAADSTAAF Jeroen de Jager, kan de gedachte van een lege telefoon niet aan Anker maakt kwalitatief goede laders en mobiele accu’s. Deze PowerCore+ heeft het formaat en gewicht van een forse Maglitezaklamp. Dankzij de capaciteit van 20.100 mAh kun je je telefoon er zo’n zeven keer mee opladen. Handig als je even van huis bent! www.anker.com
FLEXIBEL LEGO’EN
DOE EENS NORMAAL MAN!
Theske Slijkerman, wil stiekem de hele dag met Lego spelen
Daan Doedens, wil geen sporthorloge van 400 euro
Dat dit idee meer dan 20.000% (!) van zijn
Zoveel mogelijk features, dat lijkt tegen-
Indigogo-doel behaalde (met ruim 1,6 mil-
woordig het devies. De Misfit Flare laat voor
joen dollar) wil al wel zeggen: dit is gaaf!
60 dollar (ca. 56 euro) zien dat het ook anders
Plak deze flexibele Lego-strips ergens op en
kan. Deze fitnesstracker is gewoon een fit-
je kunt overal Lego op vastmaken. En de
nesstracker en niet meer dan dat. Waterbe-
combinatie met tech? Superleuk met bij-
stendig, met stappenteller en één program-
voorbeeld Lego-Pi-cases, met een poppetje
meerbare knop, meer heb je niet nodig. Doe
als kabelhouder …
maar normaal, dan doe je al gek genoeg.
www.tiny.cc/legoplak
www.misfit.com/products/misfit-flare
EEN DRAAGBARE OPLADER Lub Snoek, draagt nu al geregeld een armband Powerbanks zijn vaak lompe apparaten en kabeltjes raken in de war. Niftyx lost beide problemen op door een stijlvolle oplaadkabel te ontwerpen in de vorm van een armband. Als klap op de vuurpijl zit er ook nog een kleine powerbank in de kabel verwerkt. Dé trend van dit festivalseizoen? www.tiny.cc/niftyx
10