IJZERWAREN
DRAADBREUK
7 FORSE TABLETS
NETGEAR XR700
Modellen van 10 inch of groter
Topmodel met 802.11ac/ad en 10 Gbit/s sfp+
VOOROP IN TECH
AI: DÉ TECHNOLOGIE STE VAN DE 21 EEUW KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE IN DE AGRARISCHE SECTOR GA ZELF AAN DE SLAG MET AI EN LAAT DE COMPUTER JE BEGRIJPEN MAAK JE EIGEN SPRAAKTOEPASSING VOOR GOOGLE ASSISTANT DIY
MAAK EEN WEERSTATION
met actuele weerrapporten en
GADGETS
SLIMME APPARATEN
met een eigenaardige twist
SCHIJFSTRUCTUREN
PRAKTISCHE TIPS EN ACHTERGRONDINFO
over bootprocessen en partitiestijlen
waarschuwingen
GROEPSTEST Draadloze alternatieven voor de hdmi-kabel
PCM PC
BP
nummer 4
april 2019
€ 6,75
MULTI
Introducing Generation
AWARD WINNING HIFI SYSTEEM
Stream more. Stream better. Systems Best hi-fi system under £1000 Bluesound Powernode 2i
2018
AirPlay 2
Streamers Best music streamer under £500 Bluesound Node 2i
24 BIT HI-RES MUZIEK. IN IEDERE KAMER. DRAADLOOS. HET MEEST COMPLETE HIGH-FIDELITY STREAMING SYSTEEM TER WERELD.
Distributie: DALI Benelux B.V.
info@dalibenelux.com
www.bluesound.com
VOORWOORD
DENKDREMPEL MACHINES DIE LEREN ZOALS WIJ, MAAR DAN ONEINDIG VEEL SNELLER EN DIE MET HET GROOTSTE GEMAK DE ALLERBESTE DENKSPORTERS VERSLAAN. TREK DIE LIJN DOOR EN DE ROL VAN DE MENS ALS SLIMSTE WEZEN IS BINNENKORT UITGESPEELD. DAT DIT BEELD VELEN ANGST INBOEZEMT IS BEGRIJPELIJK. HET KLOPT ALLEEN NIET. ALTHANS, NIET HELEMAAL.
Kunstmatige intelligentie is
hoe leer je een AI de wereld te
een van de grootste technologi-
zien en te begrijpen zoals wij? De
sche vernieuwingen die we nu
bergen data die daarvoor worden
meemaken. Dat schept hoge ver-
gebruikt, zijn geselecteerd door
wachtingen en zicht op ongeken-
mensen. En mensen interpre-
de mogelijkheden, maar dwingt
teren voortdurend, of vullen
tegelijkertijd tot zelfreflectie.
ontbrekende dingen aan met het
Wat wordt onze eigen rol in een
risico dat vooroordelen en blinde
wereld vol machines die voor ons
vlekken in het systeem terecht-
denken? Nadenken over dit soort
komen.
zaken is zeker nu ig, maar om
Hoewel veel van deze problemen
een andere reden dan wellicht
op termijn zullen worden opge-
voor de hand ligt.
lost, is het een illusie dat AI ooit
Het grote gevaar is op dit mo-
onfeilbaar zal zijn. Zeker waar
ment niet de AI, maar de manier
het niet-exacte zaken betre , zo-
waarop ernaar wordt gekeken.
als ergens iets van vinden, of uit
Bijvoorbeeld dat het nu al goed
pure nieuwsgierigheid iets willen
genoeg zou zijn om blind op te
weten en uitzoeken, blij de
vertrouwen bij het stellen van
mens de machine nog wel even
medische diagnoses of bij het
de baas. Wel zal de ‘denkdrempel’
zelfstandig kiezen van een kandi-
voor bepaalde taken die nu nog
daat voor een functie. Er worden
door mensen worden uitgevoerd
grote stappen gezet, maar ook
hoger komen te liggen. Ooit ver-
vele fouten gemaakt. Herinner
vingen robots de mensen die aan
je je de racistische chatbot Tay
de lopende band stonden. Die
van Microso nog? Of kijk voor
ontwikkeling zet zich nu voort en
de grap eens op www.tiny.cc/
zaagt inmiddels voorzichtig aan
face-swap om te zien dat ook
de stoelpoten van belastingadvi-
even moeten doen met artikelen die dankzij
gezichtsherkenning nog verre
seurs, makelaars en accountants.
ouderwets denkwerk tot stand zijn gekomen.
van perfect is.
Snel daarna zijn vermoedelijk
Een haast bovenmenselijke prestatie.
Veel van deze problemen hebben
koeriers aan de beurt. En, daar-
hun oorsprong in de trainingsfa-
over maak ik mij geen enkele
se en precies daar zit waarschijn-
illusie, tijdschri enmakers.
Martijn Overman
lijk het grootste obstakel. Want
Tot het zover is, zul je het nog
moverman@reshi .nl
NR. 04 - APRIL 2019
WWW.PCMWEB.NL
3
INHOUD
DOSSIER KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE
31 ZONDER DAT JE HET METEEN MERKT, SPEELT KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE EEN STEEDS GROTERE ROL IN ONZE OMGEVING. BIJ ALLERLEI TAKEN ZETTEN WE EEN KUNSTMATIG BREIN AAN HET WERK. IN DIT DOSSIER VERKENNEN WE DE HUIDIGE STAND VAN AI EN GAAN WE ER OOK ZELF MEE AAN DE SLAG.
4
32
40
DE STAAT VAN … KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE
MASTERCLASS: AAN DE SLAG MET AI: NATURAL LANGUAGE UNDERSTANDING
Ook al hebben we nog geen huisrobot die
Ook op je eigen computer is al heel wat
onze vervelende klusjes doet en waar we
mogelijk op het gebied van spraakherken-
vervolgens een goed gesprek mee kunnen
ning. Met soware voor natural language
voeren, AI is nu al overal om ons heen. En de
understanding leren we de computer zelf
kracht ervan neemt jaarlijks sterk toe.
gestructureerde gegevens uit tekst te halen.
34
46
MASTERCLASS: EIGEN SPRAAKTOEPASSING VOOR GOOGLE ASSISTANT
KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE IN DE AGRARISCHE SECTOR
We blijven even bij de spraakherkenning en
Een heel andere tak van sport is AI in de land-
de ‘conversational interfaces’, en maken een
bouw. Hoe maken slimme boeren onze voed-
eigen spraaktoepassing voor Google Assistant
selvoorziening toekomstbestendig, zonder dat
met ‘Actions on Google’.
een robot de tomaten tot pulp knijpt?
INHOUD
14
64
91
KOPLOPERS
14X TECH
4-IN-1 WORKSHOP
Satellietcommunicatie van Hiber Global
Slimme apparaten met een twist
Arduino
Leuk, al die slimme apparaten, maar in alle
We knutselen in PCM regelmatig leuke ap-
De trend naar kleine mini-satellieten biedt
eerlijkheid slaan veel bedrijven de plank toch
paraatjes in elkaar met het microcontroller-
mogelijkheden voor veel nieuwe start-ups,
ook weleens behoorlijk mis. We hebben een
platform Arduino. We doen even een stapje
waaronder eentje uit Nederland. Hiber Global
aantal rare slimme apparaten voor je opge-
terug: wat is Arduino en wat kun je ermee?
wil met de kleine kunstmaantjes een bijzon-
zocht, waarvoor je wat ons betre beslist niet
der wereldwijd netwerk bouwen.
direct naar de winkel hoe te rennen.
92 Wat is Arduino? 94 Draai code op je Arduino-bordje
20
96 Externe Arduino-code
70
98 De ESP8266 en ESP32 gebruiken
SCHIJFTECHNIEK
IJZERWAREN
Bootprocessen & partitiestijlen
Forse tablets van 10+ inch
Het partitioneren van een (nieuwe) schijf
Al is de tabletmarkt over zijn hoogtepunt
dient volgens strikte regels te verlopen. Er
heen, het aanbod is nog altijd behoorlijk
bestaan verschillende methodes voor, die
breed. Wie interesse hee in een tablet met
nauw verweven zijn met het bootproces van
een fors scherm, hee dan ook volop keuze.
je pc. Het is een verhaal van mbr en gpt, maar
We ze en zeven modellen met een touch-
ook van bios en uefi.
screen van 10 inch of groter op een rij.
54
78
100
GROEPSTEST
DIY
MASTERCLASS
Draadloze schermdeelapparaten
Allround-weerstation
Maak je Android-telefoon slimmer
We testen adapters waarmee je een hdmi-
Dankzij het zelfgemaakte weerstation uit dit
Met de app Automate automatiseer je allerlei
signaal draadloos deelt met een ander
artikel houd je alle seizoenen nauwle end
taken op je Android-smartphone of -tablet.
scherm. De geteste oplossingen ‘streamen’
het weer in de gaten. Ongeacht of het zachte
Met intuïtieve stroomschema’s plak je op een
het beeld met verschillende technieken. Wat
voorjaar zich nou voortzet of dat we ineens
grafische manier de bouwblokken aan elkaar.
functioneert het best?
opgeschrikt worden door late sneeuw in april.
Er komt amper code bij aan te pas.
60 DUURTEST
Nest Cam IQ Buitencamera De Nest Cam IQ Buitencamera is de weerbestendige variant van de eerder gelanceerde IQ Binnencamera. Met een abonnement herkent deze bewakingscamera ook personen.
EN VERDER ... 6
BOOTSECTOR Geruchten en nieuwe producten
10 PRIVACYMEETLAT
29 STELLING ‘Apples hardwareprijzen zijn te hoog’
69 ICOON
De Bijenkorf
Galaxy Fold
12 DE STANDAARD
74 ON THE MOVE
ACME
24 STROOMDIAGRAM Consoles
27 TECHHELDEN Timothy May
28 COLUMN Brenno de Winter
Racen met je hersengolven
84 DRAADBREUK Netwerknieuws en -tips
88 CHEATSHEET Sneltoetsen, codes en opdrachtregels
106 COLOFON Lezersservice en abonnementen
NR. 04 - APRIL 2019
WWW.PCMWEB.NL
5
BOOTSECTOR
BOOTSECTOR AAN NIEUWS, GERUCHTEN, UITGLIJDERS EN NIEUWE PRODUCTEN IS ELKE MAAND GEEN GEBREK. IN BOOTSECTOR LEES JE DE DINGEN DIE ONS HET MEEST OPVIELEN.
#FAIL
ELEKTRISCHE STEPS ZIJN TE HACKEN Een elektrische step is een grappig en handig vervoermiddel dat aan populariteit wint, vooral in steden. In Nederland mag zo’n step overigens niet de openbare weg op: wetgeving verbiedt dat. Dat is misschien maar goed ook, want niet alle elektrische steppen zijn even veilig. De populairste fabrikant, Xiaomi (ja, van de smartphones), levert namelijk slimme steppen die op afstand te hacken zijn. Een beveiligingsonderzoeker van het gerenommeerde Zimperium ontdekte een veiligheidslek in de Xiaomi M365-step die hem in staat stelt om de besturing van het apparaat over te nemen. Hij maakte ook
POLDERTECH
een proof-of-concept code en demonstreerde die
POLITIE VERLEIDT JONGEREN (BIJNA) TOT CYBERCRIME
door een step te laten remmen of door hem op slot te zetten. Volgens de onderzoeker werkt de denialof-service- of DoS-aanval op maximaal honderd meter afstand van een step. Xiaomi liet Zimperium weten dat de kwetsbaarheid intern bekend was
6
Cybercrime is voor velen
Scholieren.com en game-
jongeren zei geen idee te
en te wijten is aan onderdelen van derde partijen.
een complex onderwerp,
site IGN in verleiding ge-
hebben dat ze strafbaar
Nadat de beveiligingsonderzoeker het lek open-
want wat is het precies
bracht om bijvoorbeeld
bezig waren. De politie
baarde, stelde Xiaomi echter dat het werkt aan een
en welke online activi-
een Instagram-account
zegt dat de campagne
software-update die het probleem moet oplossen.
teiten zijn strafbaar? En
te hacken of om digitale
bedoeld is om duidelijk
wat gebeurt er als je een
munten voor het spel
te maken wat cybercri-
digitale misdaad begaat?
Fortnite te stelen. Ook
me inhoudt en welke ge-
Een ludieke campagne
dachten de jongeren dat
varen en consequenties
van de Nederlandse
ze het computersysteem
het met zich meebrengt.
politie toont aan dat zo’n
van hun school konden
9500 jongeren bereid
platleggen. Als ze op de
waren om (onbewust)
link klikten die uitleg
een cybermisdaad te
zou geven over de acti-
plegen. De jongeren
viteit, kwamen ze op de
werden via platfor-
website van de politie.
men als Instagram,
Veertig procent van de
BOOTSECTOR
THE GOOD, THE BAD AND THE UGLY ELKE MAAND ZIJN ER WEL BEDRIJVEN OF INSTELLINGEN DIE POSITIEF OF JUIST (ONBEDOELD) NEGATIEF IN HET NIEUWS KOMEN. WIE VIELEN ONS DEZE MAAND OP?
GOOD
BAD SAMSUNG KIEST VOOR DUURZAAM
UGLY
Als de grootste smart
SLIMME SNEAKERS NIKE ONBRUIKBAAR DOOR BUG IN APP
GROENLINKS ZAAIT PANIEK OVER HUAWEI Je weet vast dat het
phonemaker en één van
Nike bracht in januari een
Chinese Huawei onder een
de grootste elektronica
paar bijzondere sneakers
wereldwijd vergrootglas
bedrijven ter wereld zijn verpakkingen
uit. De Adapt BB heeft bluetooth en
ligt omdat westerse overheden bang
duurzamer maakt, is dat goed nieuws.
staat zo in verbinding met je smart
zijn dat het techbedrijf banden heeft
Samsung doet dat per direct en gaat
phone. De schoen past zichzelf aan
met de communistische staatspar
plastic verpakkingen vervangen door
de voet van de gebruiker aan en moet
tij. Om die reden wordt Huawei in
papier en andere materialen zoals
daarom altijd goed zitten, ook als je
meerdere landen onderzocht of zelfs
biokunststof. Bovendien wordt het
sport. Het meest opvallende kenmerk
geboycot. Huawei ontkent de beschul
glimmende laagje op de stekkers van
is echter dat de sneakers zichzelf
digingen met klem en wijst erop dat
mobiele apparatuur ingeruild voor een
kunnen strikken. Via de app, uiteraard.
er geen (publiekelijk) bewijs is voor de
matte afwerking en gaat de fabrikant
Handig, totdat de app niet werkt. Want
aannames, een redenatie die ook wordt
de accessoires niet meer apart in plas
dan veranderen de 350 euro kostende
aangevoerd door ITkenners. Toch pleit
tic wikkelen. Papier voor handleidingen
schoenen in een dom product dat niet
GroenLinks ervoor om Huawei preven
en verpakkingen is vanaf volgend jaar
goed werkt. Dat blijkt nu de Android
tief uit te sluiten van de aanbesteding
volledig gecertificeerd door onafhan
app van Nike kuren vertoont bij een
voor Nederlandse 5Gapparatuur. De
kelijke milieuorganisaties. En huishou
aantal gebruikers. Zij kunnen hun
politieke partij vindt het op dit mo
delijke producten worden voortaan
veters niet meer strikken of losmaken.
ment een ‘onaanvaardbaar groot risico’
ingepakt in gerecycled materiaal van
Nike heeft zijn excuses aangeboden
om netwerkapparatuur van Huawei
zetmeel en suikerriet in plaats van
en zegt dat het aan een update werkt
te gebruiken, maar kan geen bewijs
plastic. Hopelijk volgen andere merken
om het probleem te verhelpen. De iOS
leveren. Zou GroenLinks overigens
dit voorbeeld. Een aantal is al goed
app functioneert overigens wel naar
niet weten dat de bestaande mobiele
bezig. Alle Applegebouwen draaien bij
behoren.
netwerken van TMobile en KPN voor
voorbeeld volledig op groene stroom en
een groot deel bestaan uit Huawei
de fabrikant gebruikt alleen duurzaam
apparatuur?
papier voor zijn verpakkingen.
NR. 04 - APRIL 2019
WWW.PCMWEB.NL
7
BOOTSECTOR
XIAOWIE? AANJAGER
T-MOBILE BELOOFT LANDELIJK 5G IN 2020
CHINESE SMARTPHONE-MERKEN VEROVEREN EUROPA Hoe groot is de kans dat jij een
hebt? Best groot, want veel mer-
Chinese smartphone in handen
ken hebben Chinese roots. En ze
5G staat voor de deur en providers werken achter de schermen daarom hard aan het optuigen van hun 5G-netwerken. Als de overheid eind dit jaar of begin
TIJDLIJN CHINESE SMARTPHONEMERKEN
volgend jaar de eerste frequentiebandveiling houdt, kunnen de drie providers (KPN, VodafoneZiggo en T-Mobile) vervolgens 5G aanbieden. T-Mobile dur nu
2009:
2011:
2012:
al te zeggen dat het voor het einde van 2020 een lande-
Huawei brengt
Xiaomi kondigt
Met de high-
lijk dekkend 5G-netwerk hee . De uitrol begint ergens
zijn eerste
met de Mi1 zijn
end Ascend P1
smartphone uit.
eerste smart-
betreedt Huawei
instantie de 700MHz-frequentieband inze¦en en die
De U8220 kost
phone aan. De
de Nederlandse
combineren met bestaande 4G-banden. Als de andere
omgerekend 230
telefoon kost
smartphone-
5G-frequentiebanden beschikbaar komen, kan T-Mo-
euro.
omgerekend 260
markt. Later
euro.
volgen meer
volgend jaar in Den Haag. De provider gaat in eerste
bile een groter bereik en hogere up- en downloadsnelheden aanbieden. VodafoneZiggo en KPN kunnen nog
modellen.
niet zeggen wanneer ze starten met de commerciële uitrol van 5G, laat staan wanneer ze een landelijk dekkend netwerk hebben. T-Mobile is dus met recht een aanjager, op papier tenminste. Volgend jaar zal duidelijk worden of de operator zijn belo e kan waarmaken.
SMARTPHONE ZIET DRIEDUBBEL
XIAOMI MI 9 BIEDT VEEL VOOR WEINIG Xiaomi maakt al jaren degelijke smartphones met goede specificaties en
PROGRAMMEREN KUN JE LEREN
DIT ZIJN DE POPULAIRSTE PROGRAMMEERTALEN
8
kleine prijskaartjes, en zet die trend voort met de Mi 9. Het nieuwste topmodel kost in China omgerekend 400 euro en komt ook naar Europa voor een nog
usb-c in 64 minuten op, aldus
onbekende prijs. Het toestel hee
Xiaomi. Een nfc-chip, infrarood-
Ben je ook benieuwd wat op
Python (57 procent) en C++ (56
een glazen ontwerp dat draad-
sensor en Android 9.0 (Pie) met
dit moment de populairste
procent). De meeste ontwik-
loos opladen ondersteunt en het
de MIUI10-schil maken de Mi
programmeertalen zijn onder
kelaars willen nog een extra
full-hd-oled-scherm meet 6,39
9 compleet. De fabrikant komt
ontwikkelaars? De jaarlijkse
programmeertaal onder de knie
inch. Onder het scherm zit een
ook met de Mi 9 SE met een
enquête van technisch recruiter
krijgen. Go is de populairste, al
vingerafdrukscanner. Achterop
adviesprijs van omgerekend 260
HackerRank gee een aardig
is er ook veel interesse in Kotlin,
de Mi 9 vind je drie camera’s:
euro. Deze smartphone hee een
inzicht. Ruim zeventigduizend
Python en TypeScript. Scala ver-
een telelens, een groothoeklens
full-hd-oled-scherm van 6 inch,
ontwikkelaars uit tientallen
liest ten opzichte van vorig jaar
en een 48megapixel-sensor die
een Snapdragon 712-processor
landen vulden een vragenlijst in
aan populariteit. HackerRank
standaard fotografeert in 12
en 6 GB werkgeheugen en 64 GB
en hieruit blijkt dat 73 procent
vroeg ook welke development
megapixel. De smartphone draait
opslag. De driedubbele camera en
van de ondervraagden overweg
frameworks ontwikkelaars (het
op een razendsnelle Snapdragon
vingerafdrukscanner onder het
kan met JavaScript. Op nummer
meest) gebruiken. De top drie be-
855-processor met 6 GB werkge-
scherm zijn ook aanwezig op dit
twee staat Java (71 procent),
staat uit Google Angular, Spring
heugen en 128 GB opslagruimte.
mid-range-model.
gevolgd door C (63 procent),
en React JavaScript UI.
De accu van 3300 mAh laadt via
BOOTSECTOR
winnen elk jaar aan terrein.
markt in handen hadden. Een
zagen hun verkoopaantallen
bieden en doorgaans goedko-
Uit het meest recente onder-
jaar daarvoor was dat nog 24
juist teruglopen. Kortom: de
per zijn dan modellen van de
zoek van marktonderzoeks-
procent. Vooral Huawei ver-
Chinese opmars is niet te
concurrentie. Samsung was in
bureau Canalys blijkt dat Hua-
kocht fors meer toestellen in
stuiten. Huawei, Xiaomi en
2018 nog het grootste telefoon-
wei, Xiaomi en HMD Global
Nederland en andere Europese
HMD Global zijn in trek omdat
merk in Europa, maar hoelang
(Nokia) in 2018 ruim 32 procent
landen. Bekende niet-Chinese
hun toestellen een scherpe
nog?
van de Europese smartphone-
namen als Samsung en Apple
prijs-kwaliteitverhouding
FEBRUARI 2017:
EIND 2017:
2018:
EIND 2018:
HMD Global brengt de
Xiaomi maakt zijn
Huawei passeert
Xiaomi betreedt via bekende (web)winkels
eerste nieuwe smart-
entree op de Europe-
Apple en wordt na
phones met de merk-
se markt en start in
Samsung de grootste
als MediaMarkt en
naam Nokia uit. De
Oost-Europa en Spanje.
smartphonefabrikant
Belsimpel officieel de
ter wereld.
Nederlandse markt.
toestellen verschijnen ook in Europa.
BOETE VAN APP IK JOU DAAR
GAT IN DE MARKT
SMARTPHONE-VERBOD OP DE FIETS
SAMSUNG GALAXY S10-SERIE ONTHULD
Na de aankondiging in september
Samsung is de eerste fabrikant
met 12 GB werkgeheugen en
vorig jaar is het vanaf 1 juli dan
die zijn high-end smartphones
1 TB (!) flashopslag, betaal je
zover: je smartphone gebruiken
voor 2019 presenteert. De
1599 euro. Er komt ook een
op de fiets wordt officieel beboet.
Galaxy S10 en S10 Plus leggen
749 euro kostende S10e met
Minister Grapperhaus heeft
de lat meteen hoog en hebben
6 GB werkgeheugen en 128
onlangs bekendgemaakt wat
diverse verbeteringen ten
GB opslag. Dit model heeft
die overtreding je gaat kosten
opzichte van hun voorgangers.
een kleiner scherm met een
als je staande wordt gehouden.
Zo bestaat de voorkant bijna
lagere resolutie (full hd) en
Met 95 euro is het bedrag even
helemaal uit scherm, met
geen gebogen randen. De
hoog als door rood fietsen of
bovenin een gaatje voor de
vingerafdrukscanner zit in de
rechts inhalen. Overigens is de
frontcamera – dubbele gaatjes
zijkant van de behuizing en de
boete exclusief 9 euro admi-
bij de S10 Plus. De toestellen
cameracombinatie achterop
nistratiekosten. Doel van het
hebben 8 GB werkgeheugen,
mist een telelens. De S10e gaat
smartphone-verbod op de fiets
minimaal 128 GB opslagruimte
vooral concurreren met de
is het aantal verkeersgewonden
en beschikken over een ultra-
goedkoopste iPhone, de XR.
en -doden verminderen. Er vallen
euro). Grapperhaus stelt dat er
sonische vingerafdrukscanner
Samsung kondigde ook een
namelijk steeds meer slachtoffers
vanaf 1 juli “een gerede kans is
onder het scherm. Achterop
6,7inch-S10-model met 5G-on-
op de weg. Hoewel er geen harde
dat je wordt staande gehouden
zitten drie camera’s: een
dersteuning aan, maar die
cijfers zijn over de rol van de tele-
als je appt op de fiets”. Verkeers-
primaire 12megapixel-sensor,
verschijnt niet in Nederland.
foon, is bijna iedereen het ermee
organisaties noemen het verbod
een 12megapixel-telelens en
Ten slotte introduceerde de
eens dat smartphonegebruik
een goede actie en hopen op een
een 16megapixel-groothoek-
fabrikant de Galaxy Fold, zijn
onderweg gevaarlijk is. Automo-
afschrikwekkend effect. Er zijn
lens. De goedkoopste versies
eerste opvouwbare smart-
bilisten die betrapt worden met
wel twijfels of de politie genoeg
van de smartphones gaan 899
phone (zie ook pagina 69).
hun telefoon in de hand, krijgen
capaciteit heeft om appende
en 999 euro kosten. Voor de
Een Europese release is nog
daarom al langer een boete (230
fietsers te bekeuren.
duurste S10Plus-uitvoering,
onbekend.
NR. 04 - APRIL 2019
WWW.PCMWEB.NL
9
PRIVACYMEETLAT
De Bijenkorf L O R A M O U R C O U S E N J E S S E V E R M E I J ( S O L V A D V O C AT E N )
PRIVACYMEETLAT
HET LUXE WARENHUIS DE BIJENKORF WAS RECENT BETROKKEN BIJ EEN OPMERKELIJKE RECHTSZAAK. EEN KLANT HAD EEN CARTIER-KETTING VIA DE WEBSITE GEKOCHT VOOR 402 EURO. DE KETTING WAS DOOR EEN TIKFOUT OP DE WEBSITE VERSCHENEN VOOR 1 PROCENT VAN DE WERKELIJKE PRIJS VAN 40.200 EURO. BIJNA ZEVEN MAANDEN LATER BOOD DE BIJENKORF TER ZITTING AAN OM EEN ONDERZOEK NAAR DE COOKIEGEGEVENS TE OVERLEGGEN. REDEN GENOEG OM EENS EEN BLIK TE WERPEN OP HET COOKIEBELEID VAN DE BIJENKORF.
COOKIE-BANNER Uit de cookiegegevens die De Bijenkorf zeven
nog wel de vraag of De Bijenkorf deze toestemming
maanden na dato aanbood, zou blijken dat vanaf
ook op de juiste wijze heeft verkregen.
het ip-adres waarvan de ketting is besteld, vaker op
Toestemming moet worden verkregen voordat enige
Cartier-producten is gezocht en daarnaast ook is
tracking cookies worden geplaatst. Bij een bezoek aan
gezocht op Gucci-producten binnen dezelfde prijs-
de website van De Bijenkorf verschijnt daarom direct
categorie. De vraag is hoe De Bijenkorf bijna zeven
een cookie-banner. In deze banner wordt vermeld dat
maanden later nog in staat is om dergelijke cookie-
De Bijenkorf en derde partijen bij toestemming jouw
gegevens te achterhalen.
internetgedrag binnen en mogelijk ook buiten de web-
Voor het bijhouden van surfgedrag via tracking
site kunnen volgen. Voor meer informatie verwijst het
cookies geldt op basis van de cookiewetgeving dat de
warenhuis vervolgens naar zijn cookiebeleid. Indien
websitebezoeker hiervoor toestemming moet geven.
niet akkoord wordt gegaan, blijft de website gewoon
Zonder deze toestemming had De Bijenkorf dus geen
functioneren zonder dat enig surfgedrag wordt ver-
tracking cookies mogen plaatsen. Zodoende resteert
werkt. Dit is dus in lijn met de cookiewetgeving.
TRACKING COOKIES In het cookiebeleid wordt vervolgens nogmaals vermeld met welk doel de gegevens worden verzameld: surfgedrag wordt vastgelegd, zodat het mogelijk is op verschillende websites gerichte aanbiedingen te doen of content te tonen. In dat kader moet duidelijk worden gemaakt of cookies gebruikt worden om profielen op te stellen, welk type informatie wordt verzameld om dergelijke profielen op te stellen, of deze profielen worden gebruikt om gerichte reclame aan te bieden en of het surfgedrag van de gebruiker wordt gevolgd doordat de gebruiker aan de cookie op zijn computer kan worden herkend op meerdere websites. Deze informatie wordt aan de hand van het cookiebeleid niet geheel duidelijk. Het privacybeleid van De Bijenkorf leert wel dat ip-adressen, browsergegevens, gegevens over het besturingssysteem en de door de bezoeker bezochte pagina’s op de eigen website worden verwerkt. Of met deze gegevens ook profielen worden opgesteld van de websitebezoekers blijft echter onduidelijk.
10