PCM 11-2018 Preview

NOVEMBER 2018

GROEPSTEST

PRIVACYMEETLAT

MASTERCLASS

4G-LTE-ROUTERS

SPOTIFY

SOLID

Wifi-routers met

Streamingdienst hee nog

Nieuw ambitieus project van

ingebouwd 4G-modem

wel wat te verbeteren

de bedenker van het web

VOOROP IN TECH TECHNOLOGIE ACHTER GAMES

TECHNOLOGIE ACHTER GAMES MAAK JE EIGEN GAME DE NIEUWSTE AR/VR-PRODUCTEN KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE IN GAMES GRAFISCHE API’S TEST NVIDIA RTX 2080 EN RTX 2080 TI WWW.PCMWEB.NL

PLUS Je rechten als downloader Ethisch hacken in de praktijk Strategieën tegen malware Bouw een videochatserver PCM-11_001-001_Cover (JP).indd 1

PCM

nummer 11

november 2018

€ 6,50

PC

BP

01-10-18 13:44

Maak gamen persoonlijk met meerkleurige lichteffecten voor een echt persoonlijk en individueel uiterlijk. Synchroniseer perfect harmonieus met je favoriete Aura Sync-geschikte apparatuur of ervaar de RGB LED-effecten die gelijktijdig pulseren met al je game-actie of de temperatuur van je CPU en GPU. * Effecten kunnen per model verschillen.

Bezoek de ASUS Aura microsite voor meer informatie: https://www.asus.com/campaign/aura/global/index.html

Verkrijgbaar bij: CD-ROM-LAND CD-ROM-LAND CD-ROM-LAND CD-ROM-LAND CD-ROM-LAND CD-ROM-LAND CD-ROM-LAND

Naamloos-1 1 Naamloos-1 1

Aura_215x285_CID.indd 1

29-8-2018 21-9-2018 14:58:56 11:59:13

23-08-18 08:55

VOORWOORD

GAME OVER? BIJNA WAS IK EEN GAMER GEWEEST. MET EEN DIKKE 486 DX OP 33 MHZ, 4 MB RAM, VGA-SCHERM VAN 14 INCH EN EEN INDRUKWEKKENDE GRAFISCHE KAART WAS IK ER IN 1993 HELEMAAL KLAAR VOOR. HET MOMENT WAAROP DE SCHOTEN EN DE DUITSE HERDERS IN WOLFENSTEIN DANKZIJ DE LATER INGEBOUWDE SOUNDBLASTER NIET LANGER ALS PIEPJES KLONKEN, MAAR LEVENSECHT DANKZIJ SAMPLES, WAS IK HELEMAAL OM. HET REALISME VAN 3D … PURE MAGIE!

Niet veel later volgde Doom en

gaf de technologische ontwikke-

kon ik behalve op nazi’s ook

lingen een enorme impuls.

schieten op schepsels uit de hel.

Dat het ook hier niet stopt, dat

Niets meer te wensen over, het

staat vast. Virtuele en ‘augmen-

virtuele universum was com-

ted’ technieken staan nog in

pleet. De pc was intussen wel al

de kinderschoenen, maar het

de nodige keren uitgebreid, met

is aannemelijk dat ze een grote

een DX2 op 66 MHz, 8 MB ram,

invloed zullen hebben op hoe

een SoundBlaster 16 en talloze

de technologie van de nabije

grafische kaarten.

toekomst eruitziet. Een andere

Met Doom II sloeg de sleur toe.

veelbelovende ontwikkeling is

De ontwikkelingen gingen door,

die van kunstmatige intelligentie

multiplayer kwam op en vooral

of AI. Games waarin dit wordt

grafisch kon er steeds meer,

toegepast worden daar beter (en

maar aan Quake ben ik zelfs

over het algemeen moeilijker)

nooit begonnen. Op het moment

van. Ook – en misschien wel

dat gamen mainstream werd,

vooral – buiten games kun-

begon ik al terug te verlangen

nen AI, AR en VR de manier

naar de platformgames van de

veranderen waarop we infor-

decennia ervoor. En daarmee

matie verwerken en met elkaar

was mijn lot bezegeld: voor mij

communiceren, precies zoals de

geen gamecarrière!

pc dat jaren geleden deed.

Toen was al duidelijk welke

Over de huidige technologie

impact games hadden op de

gesproken: net voordat dit

Al ben ik als gamer in de kiem gesmoord, de

ontwikkeling van systemen. Aan

nummer naar de drukker ging,

technologische kant boeit mij nog steeds

de hardwarekant, waar games

kregen we een test binnen van

mateloos. 3D-effecten en geluidssamples

meer en meer processorkracht

de crème de la crème onder de

uit Wolfenstein hebben plaatsgemaakt voor

verlangden. Maar evengoed aan

grafische kaarten. De Nvidia

mixed reality en kunstmatige intelligentie,

de so warekant, waar grafische

RTX 2080 Ti laat ons hopelijk

maar opnieuw is het pure magie!

api’s als OpenGL en DirectX stre-

zien waar we staan, qua reken-

den om de macht. De concurren-

kracht. Zelfs zonder benchmarks

tie tussen spelers als Nvidia en

vonden we ’m al indrukwekkend

Martijn Overman

ATI (later AMD) en de toenemen-

genoeg voor een plaat(s)je op de

Content- en projectmanager PCM

de populariteit van spelconsoles,

cover.

moverman@reshi .nl

NR. 11 - NOVEMBER 2018

PCM11_p003-003_Voorwoord (JP).indd 3

WWW.PCMWEB.NL

3

01/10/2018 13:27

INHOUD

DOSSIER TECHNOLOGIE ACHTER GAMES

25 DE GAME-INDUSTRIE IS GOED VOOR ENORME OMZETTEN EN LIJKT LUCRATIEVER DAN OOIT, EN DAT HEEFT WEER GEVOLGEN VOOR DE TECHNOLOGIE. PCM WERPT EEN BLIK ACHTER DE SCHERMEN.

26

40

DE STAAT VAN … GAMETECHNOLOGIE

TEST: NVIDIA RTX 2080 (TI)

Verwacht wordt dat de game-industrie met

Gloedjenieuw en verst getest! Nvidia legt met

alles erop en eraan dit jaar wereldwijd een

de RTX-generatie videokaarten de nadruk op

slordige 138 miljard dollar genereert. Waar

nieuwe technieken die het ‘de holy grail van

loopt het grote publiek warm voor?

computer graphics’ noemt. Spannend!

28

44

MASTERCLASS: MAAK JE EIGEN GAME Games maken is heel erg moeilijk. Waarom is

KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE EN GAMES

iemand dan toch zo gek zich eraan te wagen?

AI hee ook in de gamewereld zijn intrede

En wat komt er zoal bij kijken?

gedaan. Maar is het echte intelligentie?

34

48

10X TECH: AR/VR-PRODUCTEN

GRAFISCHE API’S

Heel leuk, al die nieuwe technische snu es,

Alles over de grafische api’s DirectX en Vul-

maar wat is nou eigenlijk het verschil tussen

kan, en de belangrijkste nieuwe mogelijkhe-

virtual, augmented en mixed reality? Zijn we

den ervan. Wordt de potentie van deze api’s al

al klaar voor de volgende generatie?

voldoende benut?

4

PCM11_p004-005_Inhoud (ER).indd 4

27/09/2018 17:25

INHOUD

16

66

88

AUTEURSRECHT

IJZERWAREN

MASTERCLASS

Je rechten als downloader

Triband-routers

Apps maken met Solid

‘Even lekker een filmpje kijken’ zou in 2018

In een modern huishouden met een overdaad

Vind je het onpre ig dat grote internetreuzen

eigenlijk heel makkelijk moeten zijn. In

aan draadloze apparatuur mag een krachtige

zoals Facebook heel veel informatie over je

plaats daarvan hebben we te maken met

triband-router eigenlijk niet ontbreken.

hebben en je bijna verplicht bent om die net-

auteursrechtenbeperkingen, regioblokkades

Dankzij een enkel 2,4GHz-netwerk en twee

werken te gebruiken? Met het nieuwe project

en downloadboetes. Soms lijkt het wel alsof je

5GHz-netwerken is er immers minder snel

Solid worden sociale netwerken en het web in

meer níét mag dan wél …

sprake van interferentie en overbelasting.

het algemeen weer decentraal.

54

94

GROEPSTEST

MASTERCLASS

4G-lte-routers

Ethisch hacken

Deze routers zijn ideaal voor het maken van

Steeds meer bedrijven nodigen ethische

een internetverbinding op plekken zonder

hackers uit hun beveiliging te testen. Waar je

vaste verbinding, als mobiele back-up voor

precies begint en hoe je uiteindelijk succesvol

een vaste internetverbinding of zelfs om een

een proof-of-concept maakt, lees je in deze

tijdelijk netwerk op te ze en.

Masterclass. We doorlopen stap voor stap een ethische hack.

79

100

4-IN-1 WORKSHOP

MASTERCLASS

Malware

Videochatserver opze en

Wat kun je doen ter preventie van allerhande

Er bestaan volop hulpmiddelen om te cha en,

malware? We geven je verdedigingstechnieken

bellen en videobellen, en de meeste werken

en richtlijnen, en vertellen iets over de recente

ook in groepsverband. Beperkingen zijn er

ontwikkelingen. Wapen je goed!

wel en wie meer features wil, moet daar al snel voor betalen. Wie het in eigen hand wil

62

80 Aanval en verdediging

hebben, kan een videochatserver opze en.

82 Ransomware

In deze masterclass gebruiken we hiervoor

84 Cryptojacking

het opensource-pakket Jitsi.

86 Mobiele malware

DUURTEST

Somfy One-alarmsysteem Somfy One is een bewakingszuiltje met ip-camera (full hd), nachtzicht, sirene en bewegingsdetector. Het werkt samen met alarmsystemen van andere systemen en

EN VERDER ...

15 COLUMN

fabrikanten. Wij tes en het systeem enkele maanden lang.

6

BOOTSECTOR Geruchten en nieuwe producten

10 PRIVACYMEETLAT Spotify

12 DE STANDAARD Pci-express

14 STELLING ‘Het is goed dat developers buiten app-winkels om publiceren’

Nationale dna-databank is wensdenken

70 ON THE MOVE Elektrische deelstepjes

72 DRAADBREUK Netwerknieuws en -tips

76 CHEATSHEET Sneltoetsen, codes en opdrachtregels

106 COLOFON Lezersservice en abonnementen

NR. 11 - NOVEMBER 2018

PCM11_p004-005_Inhoud (ER).indd 5

WWW.PCMWEB.NL

5

27/09/2018 17:25

BOOTSECTOR

BOOTSECTOR AAN NIEUWS, GERUCHTEN, UITGLIJDERS EN NIEUWE PRODUCTEN IS ELKE MAAND GEEN GEBREK. IN BOOTSECTOR LEES JE DE DINGEN DIE ONS HET MEEST OPVIELEN.

#FAIL

NETFLIX TEST ADVERTENTIES Netflix wordt vaak genoemd als het mediabedrijf dat precies weet wat klanten willen. Namelijk: een vast bedrag per maand betalen om reclamevrij en achter elkaar films en series te kijken. Iets wat de reguliere tv-zenders niet aanbieden. Maar nu lijkt Netflix de weg kwijt, want de streamingdienst test het voorschotelen van reclames aan zijn betalende (!) gebruikers. Het gaat om korte promovideo’s van films en series die op Netflix staan en waarvan het bedrijf denkt dat ze interessant zijn voor de kijker.

POLDERTECH

Netflix zegt dat een ‘klein percentage’ van de abon-

SOCIAAL NETWERK SPEELT OPEN BOEK

nees de reclames te zien krijgt en dat de video’s met een druk op de knop kunnen worden overgeslagen. De meerderheid van de Netflix-abonnees reageert niet bepaald enthousiast op het idee. Zij willen zonder onderbrekingen hun favoriete serie

De afgelopen jaren

Haag die werkt aan

centages van verkochte

‘bingewatchen’. Het is nog niet bekend of Netflix

zijn er veel Facebook-

een opensource sociaal

producten en diensten.

het tonen van reclamevideo’s gaat doorze en of

alternatieven opgericht,

medium. Nadat een

Dertig procent hiervan

dat het experiment een stille dood ster .

maar bijna allemaal zijn

eerste Kickstarter-

gaat voor altijd naar

ze na korte tijd weer

campagne niet genoeg

goede doelen, beloo het

gestopt. Facebook was

geld binnenbracht,

team van Openbook.

te dominant. Na diverse

leverde een aangepaste,

De eerste alfa- en bèta-

privacyschandalen lijkt

tweede campagne 56

versies van Openbook

het medium minder

duizend euro op. Met dit

zouden in maart en april

populair en vooral

bedrag gaat Openbook

2019 gelanceerd moeten

minder betrouwbaar.

een sociaal platform ont-

worden, speciaal voor

Dat maakt mogelijk de

wikkelen voor mobiel en

testers en backers van de

weg vrij voor nieuwe

web. Het Facebook-alter-

crowdfundingcampag-

sociale platformen. Eén

natief moet advertentie-

nes. In mei 2019 zou het

daarvan is Openbook

en trackingvrij worden

platform beschikbaar

(www.open-book.org),

en gaat à la Marktplaats

moeten zijn voor de hele

een start-up uit Den

inkomsten halen uit per-

wereld.

6

PCM11_p006-009_Bootsector (JP).indd 6

27/09/2018 13:55

BOOTSECTOR

THE GOOD, THE BAD AND THE UGLY IEDERE MAAND ZIJN ER WEL BEDRIJVEN OF INSTELLINGEN DIE POSITIEF OF JUIST (ONBEDOELD) NEGATIEF IN HET NIEUWS KOMEN. WIE VIELEN ONS DEZE MAAND OP?

GOOD

BAD CONSUMENTENBOND EN HET MYSTERIE VAN DE VERDWIJNENDE APPS De Consumentenbond

UGLY BLACK HAT GEEN HOEDER VAN VEILIGHEID Het is wat ironisch, maar

EU-PARLEMENT STEMT IN MET ‘UPLOADFILTER’ EN ‘LINKTAKS’

het is in augustus echt

Het Europees Parlement

gebeurd. De drukbezochte

heeft ingestemd met de

heeft naar aanleiding van ‘vele klach-

beveiligingsconferentie Black Hat (Las

nieuwe Europese auteursrechtwet,

ten’ in maart dit jaar een meldpunt

Vegas, VS) gaf zijn bezoekers een badge

waar vooral veel kritiek op was. Speci-

geopend waar mensen kunnen melden

met nfc-tag die onveilig bleek. Op zo’n

fiek op artikelen 11 en 13, die gaan over

welke app plots niet meer werkt op

tag stond persoonlijke informatie als

respectievelijk een ‘linktaks’ en een

hun smart-tv. Inmiddels zijn er bijna

het e-mailadres, de werkgever, het

‘uploadfilter’. De linktaks is er gekomen

driehonderd klachten binnengeko-

telefoonnummer en de voor- en achter­

dankzij lobbywerk van nieuwsuitge-

men, waarvan bijna de helft gaat over

naam van de bezoeker. Bedrijven die

vers, die straks geld ontvangen van

de NPO-app. Die app werkt sinds

op Black Hat aanwezig waren, konden

websites die nieuwsberichten gebun-

kort niet meer op smart-tv’s van voor

iemands tag scannen om contactgege-

deld aanbieden. Onder andere Google

2014. Ook de verdwenen YouTube-app

vens te verkrijgen. Maar dat bleek niet

en Apple doen dit aan hun gebruikers.

leidt tot veel klachten. De meeste

nodig, want een geregistreerde beveili-

Het andere pijnpunt is het uploadfilter

­meldingen gaan over gestopte apps op

gingsonderzoeker kwam erachter dat

(gekscherend ook wel memeverbod

Samsung-­tv’s. Niet vreemd: Samsung

je via een bruteforce-aanval gegevens

genoemd) voor sociale platformen.

is de grootste verkoper van slimme tv’s.

van iedereen kon bemachtigen. De

Partijen als Facebook en Reddit moeten

De consumentenvereniging wil dat

tag bevatte namelijk een link naar de

– als de wet ingaat – verplicht vooraf

fabrikanten zoals Samsung gedupeerde

BCard-app, waarvan een open API

media filteren op inbreuk van het

smart-tv-bezitters compenseren met

kwetsbaar was voor bruteforce. In zes

auteursrecht. Dat gebeurt nu meestal

bijvoorbeeld een gratis mediaspeler.

uur kreeg de beveiligingsonderzoeker

achteraf, waarbij inbreukmakende

Daarnaast vraagt de bond tv-makers

de persoonlijke informatie van alle

content doorgaans snel (automatisch)

om ‘belangrijke’ apps minstens zes

achttienduizend bezoekers in handen,

wordt verwijderd. Tegenstanders van

jaar te ondersteunen, bijvoorbeeld

claimt hijzelf tenminste. Het lek werd

het uploadfilter zijn bang dat er straks

door afspraken te maken met de app-­

(pas) na vier dagen gedicht.

content onterecht wordt afgekeurd

ontwikkelaars.

en dat kleinere platforms niet aan de verplichting kunnen voldoen.

NR. 11 - NOVEMBER 2018

PCM11_p006-009_Bootsector (JP) v2.indd 7

WWW.PCMWEB.NL

7

01/10/2018 12:41

BOOTSECTOR

BYEBYE? AANJAGER

TOMTOM STUURT NAAR FAILLISSEMENT

OPROLBARE CONCEPTTABLET

“Probeer om te draaien.� Deze

Nederlandse TomTom verkeert al

uitspraak van de zachte, doch

jaren in zwaar weer en navigeert

dwingende stem van TomToms

langzaam richting faillissement.

De Queen’s University in Canada hee een prototype

navigatiesysteem is op dit moment

Het uitbrengen van navigatiekast-

gedemonstreerd van een oprolbare tablet. Het apparaat

van toepassing op het bedrijf zelf.

jes voor in de auto in 2001, bleek

bestaat uit een 3D-geprinte koker waar een 7,5inch-

Het eens zo wereldberoemde,

een gat in de markt. De kastjes

tabletscherm aan vastzit. Het scherm is aanraakgevoelig en hee een haarscherp qhd-display. In de koker

TIJDLIJN TOMTOM-PROBLEMEN

zi en onderdelen als de accu en de processor, en aan de zijkant is een scrollwiel geplaatst om het scherm

1991:

2001:

31 MEI 2005:

zelfstandig kan draaien (scrollen). De oprolbare tablet

Het Nederlandse

TomTom gaat

TomTom boert

bevindt zich nog in de conceptfase, al is er wel al een

goed en gaat naar

te bedienen. Het wiel bevat een motortje zodat hij

TomTom wordt

navigatiekastjes

werkend prototype dat de Magic Scroll wordt genoemd.

opgericht, het

voor in de auto

de AEX-beurs in

De Nederlander Roel Vertegaal is het onderzoekshoofd

bedrijf ontwikkelt

verkopen en

Amsterdam. Een

van het universiteitsproject en hij zegt dat zijn team de

de eerste jaren

wordt in de jaren

aandeel kost 15

komende tijd verder gaat werken aan de Magic Scroll.

business-to-busi-

erna marktleider

euro

Bij de release moet het apparaat, opgerold, in je broek-

ness-applicaties

zak passen. Wanneer die release moet plaatsvinden, durven de onderzoekers nog niet te zeggen.

GOED OF SLECHT VOOR JE HART?

NIEUWE IPHONES EN IWATCH

INHAKER

WAT KOOP JE VOOR EEN IPHONE?

Apple hee in september drie

Alle drie de iPhones hebben een

iPhones gepresenteerd. De XS,

voorkantvullend scherm met

met 5,8inch-oled-scherm, is de

uitsparing, draaien op iOS 12 en

directe opvolger van de X, die

ondersteunen draadloos opladen.

daarom uit het assortiment gaat.

Op het evenement werd ook de

De XS wordt even duur als z’n

vierde generatie Apple Watch

voorganger (vanaf 1159 euro) en

gepresenteerd, die zich meer richt

De onthulling van nieuwe

Het bedrijf laat hiermee zien dat

hee onder andere een snel-

op het meten van gezondheid via

iPhones wordt traditioneel

je in plaats van ĂŠĂŠn iPhone ook

lere processor, betere Face ID-

hartfilmpjes en valdetectie.

gevolgd door allerlei inhakers

een stapel Xiaomi-producten

gezichtsherkenning en een licht

van concurrerende smartphone-

kunt aanschaffen. De bundels

verbeterde dubbele camera. De

merken. Huawei deelde in de

zijn vooralsnog alleen in China te

iPhone XS Max is identiek aan

jaarlijkse wachtrij powerbanks

koop, al kun je de producten los

de XS, maar hee een fors groter

uit, omdat gebruikers die nodig

aanschaffen bij internationale

scherm van 6,5 inch. Daar betaal

gaan hebben. De beste inhaker

webwinkels. Een aantal Xiaomi-

je ook meer voor: de goedkoopste

dit jaar is van Xiaomi. De

smartphones zoals de Mi 8 en Mi

XS Max-versie kost 1259 euro. Bei-

fabrikant plaatste kort na de

A2 (Lite) zijn ook officieel te koop

de iPhones zijn in september ver-

presentatie van de drie iPhones

in Nederland.

schenen in het grijs en goud, met

een productpagina op zijn web-

minimaal 64 GB opslaggeheugen.

site voor drie elektronicabundels.

Vanaf oktober is de iPhone XR

Die dragen de namen XS, XS Max

verkrijgbaar, een model met

en XR – de iPhone-namen dus.

een lcd-scherm van 6,1 inch. Het

De bundels zijn ook even duur

toestel lijkt qua specificaties veel

als de iPhones, en omva en een

op de XS, maar hee maar ĂŠĂŠn

laptop, smartphone, fitnessarm-

camera achterop. Hij verschijnt

band en bluetooth-headset. Alle-

in maar liefst zes kleuren en

maal van Xiaomi, welteverstaan.

hee minimaal 64 GB geheugen.

8

PCM11_p006-009_Bootsector (JP) v2.indd 8

01/10/2018 12:41

BOOTSECTOR

waren niet aan te slepen, deels

aandeel TomTom klappen.

gaat zich – te laat? – richten op

opnieuw een harde klap, als

door de vernu igheid (de

Als de recessie in 2011 en 2012

andere producten als fitness-

een alliantie van grote auto-

papieren kaart hoe niet meer

het dieptepunt bereikt, komt

horloges en scooternavigatie. In

fabrikanten bekendmaakt te

mee) en deels door het gebrek

de smartphone op. Google en

2017 volgt een nieuwe strategie:

gaan stoppen met het afnemen

aan concurrentie (smartphones

Apple brengen gratis navigatie-

gedetailleerde kaarten maken

van TomToms kaartenso ware.

met handige apps bestonden

apps uit – een losse TomTom

voor zelfrijdende auto’s en die

Het aandeel TomTom levert

nog niet). Maar de crisis in 2008

met betaald abonnement is

kaartenso ware verkopen aan

op één dag bijna een kwart in

en de daaropvolgende recessie

niet meer nodig. De verkopen

automerken. Maar in septem-

en de dag erna nog eens tien

laten de verkoopcijfers én het

lopen verder terug en TomTom

ber krijgt het navigatiebedrijf

procent. Hoe nu verder?

30 NOVEMBER 2007:

2009:

2012:

De verkoop van

Google biedt gratis

Apple volgt met Apple

30 SEPTEMBER 2018: Nadat een alliantie

navigatieapparatuur

smartphonenavigatie

Maps en een jaar later

automakers bekend-

gaat uitstekend en

aan via Maps, onder an-

brengt ook Nokia zijn

maakt te gaan stoppen

het TomTom-aandeel

dere via het opkomende

eigen, gratis navigatie-

met TomTom-so ware,

bereikt zijn hoogtepunt

Android-besturings-

dienst Here Maps uit

van 53 euro

systeem

zakt het aandeel TomTom naar 6 euro

RETRO

GEEN MACBOOK, MAAR MATEBOOK

PLAYSTATION CLASSIC AANGEKONDIGD

HUAWEI BRENGT LAPTOPS UIT IN NEDERLAND

Misschien ken je hem nog, de

grote concurrent Nintendo boekt

eerste PlayStation. Het origineel

met de SNES en NES Classic

kwam op 3 december 1994 uit en

Mini. Deze retroconsoles gaan

Huawei is in Nederland

werkgeheugen en een ssd van

op 3 december dit jaar verschijnt

als warme broodjes over de toon-

succesvol met smartphones

512 GB. Huawei verkoopt ook

er een Classic-variant. Dit appa-

bank. Of de PlayStation Classic

en andere mobiele apparatuur,

twee modellen in de Mate-

raat is 45 procent kleiner, hee

ook zo’n hit wordt, gaan we met

en hoopt dat ook te worden

Book D-lijn met schermen

de knoppen op dezelfde plek en

de kerst zien.

met de verkoop van laptops.

van 14 en 15,6 inch. De laptops

verschijnt met twee controllers.

De fabrikant verkoopt zijn

hebben full-hd-displays, 8 GB

Ook die hebben hetzelfde ont-

MateBook-laptops al langer in

werkgeheugen en ssd’s van 256

werp als de originele controllers.

het buitenland en biedt sinds

GB. Bij de 14inch-variant kun

De Classic hee echter geen opti-

kort ook drie modellen aan in

je kiezen uit een Core i5- of

sche drive. Een druk op de knop

Nederland. België volgt later

i7-processor, de 15,6inch-versie

opent het menu, waarna je een

dit kwartaal. Het meest premi-

hee een i5. De MateBook X

van de twintig voorgeïnstalleerde

um model is de MateBook X

Pro van 13,9 inch kost 1.899

games kunt starten. Het gaat

Pro, die gepositioneerd wordt

euro, de Matebook D van 14

onder meer om R4 Ridge Racer

als een Apple MacBook-al-

inch kost 1.049 of 1.159 euro (af-

Type 4, Wild Arms en Tekken.

ternatief met Windows 10.

hankelijk van de processor) en

Ook Final Fantasy VII is aanwe-

De laptop hee een 13,9inch-

de 15,6inch-versie is verkrijg-

zig. De complete lijst met games

touchscreen met een resolutie

baar voor 949 euro.

houdt Sony nog even geheim. De

van 3000 bij 2000 pixels en

fabrikant levert de PlayStation

de schermranden zijn erg

Classic met een hdmi-kabel, zo-

smal. De webcam zit daarom

dat je de console kunt aansluiten

in het toetsenbord verwerkt

op de tv en vraagt honderd euro

en schui omhoog als je de

voor het apparaat inclusief de

camera opstart. De MateBook

twee controllers. De PlayStation

X Pro draait op een Intel Core

Classic volgt na de successen die

i7 8550U-chipset met 16 GB

NR. 11 - NOVEMBER 2018

PCM11_p006-009_Bootsector (JP) v2.indd 9

WWW.PCMWEB.NL

9

01/10/2018 12:41

PRIVACYMEETLAT

Spotify L O R A M O U R C O U S ( S O L V A D V O C AT E N )

PRIVACYMEETLAT

GOED NIEUWS VOOR DE GRATIS SPOTIFY-GEBRUIKERS! SPOTIFY TEST NAMELIJK EEN FUNCTIE WAARMEE DEZE GEBRUIKERS DE MOGELIJKHEID KRIJGEN OM ADVERTENTIES DIE ZE NIET INTERESSANT VINDEN ONBEPERKT TE KUNNEN OVERSLAAN. WIE ECHTER DENKT DAT DIT NIETS MEER IS DAN EEN GUL GEBAAR VAN SPOTIFY, HEEFT HET GOED MIS. DOOR ADVERTENTIES OVER TE SLAAN, BOUWT SPOTIFY LANGZAAM MAAR ZEKER EEN PROFIEL OP VAN DE GEBRUIKERS EN WEET SPOTIFY WELKE ADVERTENTIES GEBRUIKERS WÉL WILLEN HOREN EN ZIEN. DOOR GERICHTER TE ADVERTEREN WIL SPOTIFY MEER AAN RECLAMES VERDIENEN DIE WORDEN BELUISTERD. EEN MOOIE AANLEIDING OM EENS GOED IN HET PRIVACYBELEID VAN SPOTIFY TE DUIKEN.

RECHTSGRONDEN VOOR DE VERWERKING Als een organisatie persoonsgegevens gebruikt, moet voor elk soort gebruik van die gegevens een grondslag bestaan. Zonder rechtsgrond

BEWAARTERMIJNEN Op grond van de AVG dient Spotify

mogen gegevens niet worden gebruikt. De AVG kent zes mogelijke grond-

gebruikers te informeren over de bewaarter-

slagen, waaronder toestemming, uitvoering van een overeenkomst waar je

mijnen van persoonsgegevens of – indien dat

partij van bent of op basis van het gerechtvaardigd belang van de organi-

niet mogelijk is – de criteria om die periode te

satie. In een separaat hoofdstuk hee Spotify op heldere wijze in een tabel

bepalen. Zoals in de a eelding rechtsboven te

de verwerkingsdoeleinden en daarnaast de relevante rechtsgrond(en) en de

lezen is, lijkt het dus niet mogelijk om concrete

gebruikte categorieën van persoonsgegevens op een rij gezet.

bewaartermijnen te geven. De opslagperiode

De vraag die rijst is of dit overzicht van verwerkingen compleet is. Verderop

of de criteria om die te bepalen zouden altijd

in het privacybeleid van Spotify benoemt Spotify duidelijk de categorieën

zodanig moeten worden geformuleerd dat

van partijen aan wie Spotify gegevens verstrekt. Zo deelt Spotify persoons-

de gebruiker op basis van zijn of haar eigen

gegevens van gebruikers bijvoorbeeld met zogenoemde ‘Spotify Partners en

situatie kan beoordelen wat de bewaartermijn

Academische onderzoekers’. Op welke rechtsgronden deze verstrekkingen

voor specifieke gegevens/doeleinden is. Het is

plaatsvinden, wordt niet gespecificeerd.

niet voldoende dat Spotify in algemene zin verklaart dat persoonsgegevens zo lang worden bewaard als nodig is voor het rechtmatige doel van de verwerking. Want hoelang worden gegevens nu daadwerkelijk bewaard als ze worden bewaard ‘voor legitieme en essentiële zakelijke doeleinden, zoals het in werking houden van de Spotify Service, het nemen van op gegevens gebaseerde zakelijke beslissingen over nieuwe functies’? Spotify zou hier de verschillende opslagperioden voor verschillende categorieën van persoonsgegevens en/of verschillende verwerkingsdoeleinden moeten vermelden.

De rechtsgronden waarop Spotify de gegevensverwerkingen baseert.

10

PCM11_p010-011_Privacymeetlat - Spotify (ES).indd 10

27/09/2018 13:54