NOVEMBER 2018
GROEPSTEST
PRIVACYMEETLAT
MASTERCLASS
4G-LTE-ROUTERS
SPOTIFY
SOLID
Wifi-routers met
Streamingdienst hee nog
Nieuw ambitieus project van
ingebouwd 4G-modem
wel wat te verbeteren
de bedenker van het web
VOOROP IN TECH TECHNOLOGIE ACHTER GAMES
TECHNOLOGIE ACHTER GAMES MAAK JE EIGEN GAME DE NIEUWSTE AR/VR-PRODUCTEN KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE IN GAMES GRAFISCHE API’S TEST NVIDIA RTX 2080 EN RTX 2080 TI WWW.PCMWEB.NL
PLUS Je rechten als downloader Ethisch hacken in de praktijk Strategieën tegen malware Bouw een videochatserver PCM-11_001-001_Cover (JP).indd 1
PCM
nummer 11
november 2018
€ 6,50
PC
BP
01-10-18 13:44
Maak gamen persoonlijk met meerkleurige lichteffecten voor een echt persoonlijk en individueel uiterlijk. Synchroniseer perfect harmonieus met je favoriete Aura Sync-geschikte apparatuur of ervaar de RGB LED-effecten die gelijktijdig pulseren met al je game-actie of de temperatuur van je CPU en GPU. * Effecten kunnen per model verschillen. Bezoek de ASUS Aura microsite voor meer informatie: https://www.asus.com/campaign/aura/global/index.html
Verkrijgbaar bij: CD-ROM-LAND CD-ROM-LAND CD-ROM-LAND CD-ROM-LAND CD-ROM-LAND CD-ROM-LAND CD-ROM-LAND
Naamloos-1 1 Naamloos-1 1
Aura_215x285_CID.indd 1
29-8-2018 21-9-2018 14:58:56 11:59:13
23-08-18 08:55
VOORWOORD
GAME OVER? BIJNA WAS IK EEN GAMER GEWEEST. MET EEN DIKKE 486 DX OP 33 MHZ, 4 MB RAM, VGA-SCHERM VAN 14 INCH EN EEN INDRUKWEKKENDE GRAFISCHE KAART WAS IK ER IN 1993 HELEMAAL KLAAR VOOR. HET MOMENT WAAROP DE SCHOTEN EN DE DUITSE HERDERS IN WOLFENSTEIN DANKZIJ DE LATER INGEBOUWDE SOUNDBLASTER NIET LANGER ALS PIEPJES KLONKEN, MAAR LEVENSECHT DANKZIJ SAMPLES, WAS IK HELEMAAL OM. HET REALISME VAN 3D … PURE MAGIE!
Niet veel later volgde Doom en
gaf de technologische ontwikke-
kon ik behalve op nazi’s ook
lingen een enorme impuls.
schieten op schepsels uit de hel.
Dat het ook hier niet stopt, dat
Niets meer te wensen over, het
staat vast. Virtuele en ‘augmen-
virtuele universum was com-
ted’ technieken staan nog in
pleet. De pc was intussen wel al
de kinderschoenen, maar het
de nodige keren uitgebreid, met
is aannemelijk dat ze een grote
een DX2 op 66 MHz, 8 MB ram,
invloed zullen hebben op hoe
een SoundBlaster 16 en talloze
de technologie van de nabije
grafische kaarten.
toekomst eruitziet. Een andere
Met Doom II sloeg de sleur toe.
veelbelovende ontwikkeling is
De ontwikkelingen gingen door,
die van kunstmatige intelligentie
multiplayer kwam op en vooral
of AI. Games waarin dit wordt
grafisch kon er steeds meer,
toegepast worden daar beter (en
maar aan Quake ben ik zelfs
over het algemeen moeilijker)
nooit begonnen. Op het moment
van. Ook – en misschien wel
dat gamen mainstream werd,
vooral – buiten games kun-
begon ik al terug te verlangen
nen AI, AR en VR de manier
naar de platformgames van de
veranderen waarop we infor-
decennia ervoor. En daarmee
matie verwerken en met elkaar
was mijn lot bezegeld: voor mij
communiceren, precies zoals de
geen gamecarrière!
pc dat jaren geleden deed.
Toen was al duidelijk welke
Over de huidige technologie
impact games hadden op de
gesproken: net voordat dit
Al ben ik als gamer in de kiem gesmoord, de
ontwikkeling van systemen. Aan
nummer naar de drukker ging,
technologische kant boeit mij nog steeds
de hardwarekant, waar games
kregen we een test binnen van
mateloos. 3D-effecten en geluidssamples
meer en meer processorkracht
de crème de la crème onder de
uit Wolfenstein hebben plaatsgemaakt voor
verlangden. Maar evengoed aan
grafische kaarten. De Nvidia
mixed reality en kunstmatige intelligentie,
de so warekant, waar grafische
RTX 2080 Ti laat ons hopelijk
maar opnieuw is het pure magie!
api’s als OpenGL en DirectX stre-
zien waar we staan, qua reken-
den om de macht. De concurren-
kracht. Zelfs zonder benchmarks
tie tussen spelers als Nvidia en
vonden we ’m al indrukwekkend
Martijn Overman
ATI (later AMD) en de toenemen-
genoeg voor een plaat(s)je op de
Content- en projectmanager PCM
de populariteit van spelconsoles,
cover.
moverman@reshi .nl
NR. 11 - NOVEMBER 2018
PCM11_p003-003_Voorwoord (JP).indd 3
WWW.PCMWEB.NL
3
01/10/2018 13:27
INHOUD
DOSSIER TECHNOLOGIE ACHTER GAMES
25 DE GAME-INDUSTRIE IS GOED VOOR ENORME OMZETTEN EN LIJKT LUCRATIEVER DAN OOIT, EN DAT HEEFT WEER GEVOLGEN VOOR DE TECHNOLOGIE. PCM WERPT EEN BLIK ACHTER DE SCHERMEN.
26
40
DE STAAT VAN … GAMETECHNOLOGIE
TEST: NVIDIA RTX 2080 (TI)
Verwacht wordt dat de game-industrie met
Gloedjenieuw en verst getest! Nvidia legt met
alles erop en eraan dit jaar wereldwijd een
de RTX-generatie videokaarten de nadruk op
slordige 138 miljard dollar genereert. Waar
nieuwe technieken die het ‘de holy grail van
loopt het grote publiek warm voor?
computer graphics’ noemt. Spannend!
28
44
MASTERCLASS: MAAK JE EIGEN GAME Games maken is heel erg moeilijk. Waarom is
KUNSTMATIGE INTELLIGENTIE EN GAMES
iemand dan toch zo gek zich eraan te wagen?
AI hee ook in de gamewereld zijn intrede
En wat komt er zoal bij kijken?
gedaan. Maar is het echte intelligentie?
34
48
10X TECH: AR/VR-PRODUCTEN
GRAFISCHE API’S
Heel leuk, al die nieuwe technische snu es,
Alles over de grafische api’s DirectX en Vul-
maar wat is nou eigenlijk het verschil tussen
kan, en de belangrijkste nieuwe mogelijkhe-
virtual, augmented en mixed reality? Zijn we
den ervan. Wordt de potentie van deze api’s al
al klaar voor de volgende generatie?
voldoende benut?
4
PCM11_p004-005_Inhoud (ER).indd 4
27/09/2018 17:25
INHOUD
16
66
88
AUTEURSRECHT
IJZERWAREN
MASTERCLASS
Je rechten als downloader
Triband-routers
Apps maken met Solid
‘Even lekker een filmpje kijken’ zou in 2018
In een modern huishouden met een overdaad
Vind je het onpre ig dat grote internetreuzen
eigenlijk heel makkelijk moeten zijn. In
aan draadloze apparatuur mag een krachtige
zoals Facebook heel veel informatie over je
plaats daarvan hebben we te maken met
triband-router eigenlijk niet ontbreken.
hebben en je bijna verplicht bent om die net-
auteursrechtenbeperkingen, regioblokkades
Dankzij een enkel 2,4GHz-netwerk en twee
werken te gebruiken? Met het nieuwe project
en downloadboetes. Soms lijkt het wel alsof je
5GHz-netwerken is er immers minder snel
Solid worden sociale netwerken en het web in
meer níét mag dan wél …
sprake van interferentie en overbelasting.
het algemeen weer decentraal.
54
94
GROEPSTEST
MASTERCLASS
4G-lte-routers
Ethisch hacken
Deze routers zijn ideaal voor het maken van
Steeds meer bedrijven nodigen ethische
een internetverbinding op plekken zonder
hackers uit hun beveiliging te testen. Waar je
vaste verbinding, als mobiele back-up voor
precies begint en hoe je uiteindelijk succesvol
een vaste internetverbinding of zelfs om een
een proof-of-concept maakt, lees je in deze
tijdelijk netwerk op te ze en.
Masterclass. We doorlopen stap voor stap een ethische hack.
79
100
4-IN-1 WORKSHOP
MASTERCLASS
Malware
Videochatserver opze en
Wat kun je doen ter preventie van allerhande
Er bestaan volop hulpmiddelen om te cha en,
malware? We geven je verdedigingstechnieken
bellen en videobellen, en de meeste werken
en richtlijnen, en vertellen iets over de recente
ook in groepsverband. Beperkingen zijn er
ontwikkelingen. Wapen je goed!
wel en wie meer features wil, moet daar al snel voor betalen. Wie het in eigen hand wil
62
80 Aanval en verdediging
hebben, kan een videochatserver opze en.
82 Ransomware
In deze masterclass gebruiken we hiervoor
84 Cryptojacking
het opensource-pakket Jitsi.
86 Mobiele malware
DUURTEST
Somfy One-alarmsysteem Somfy One is een bewakingszuiltje met ip-camera (full hd), nachtzicht, sirene en bewegingsdetector. Het werkt samen met alarmsystemen van andere systemen en
EN VERDER ... 15 COLUMN
fabrikanten. Wij tes en het systeem enkele maanden lang.
6
BOOTSECTOR Geruchten en nieuwe producten
10 PRIVACYMEETLAT Spotify
12 DE STANDAARD Pci-express
14 STELLING ‘Het is goed dat developers buiten app-winkels om publiceren’
Nationale dna-databank is wensdenken
70 ON THE MOVE Elektrische deelstepjes
72 DRAADBREUK Netwerknieuws en -tips
76 CHEATSHEET Sneltoetsen, codes en opdrachtregels
106 COLOFON Lezersservice en abonnementen
NR. 11 - NOVEMBER 2018
PCM11_p004-005_Inhoud (ER).indd 5
WWW.PCMWEB.NL
5
27/09/2018 17:25
BOOTSECTOR
BOOTSECTOR AAN NIEUWS, GERUCHTEN, UITGLIJDERS EN NIEUWE PRODUCTEN IS ELKE MAAND GEEN GEBREK. IN BOOTSECTOR LEES JE DE DINGEN DIE ONS HET MEEST OPVIELEN.
#FAIL
NETFLIX TEST ADVERTENTIES Netflix wordt vaak genoemd als het mediabedrijf dat precies weet wat klanten willen. Namelijk: een vast bedrag per maand betalen om reclamevrij en achter elkaar films en series te kijken. Iets wat de reguliere tv-zenders niet aanbieden. Maar nu lijkt Netflix de weg kwijt, want de streamingdienst test het voorschotelen van reclames aan zijn betalende (!) gebruikers. Het gaat om korte promovideo’s van films en series die op Netflix staan en waarvan het bedrijf denkt dat ze interessant zijn voor de kijker.
POLDERTECH
Netflix zegt dat een ‘klein percentage’ van de abon-
SOCIAAL NETWERK SPEELT OPEN BOEK
nees de reclames te zien krijgt en dat de video’s met een druk op de knop kunnen worden overgeslagen. De meerderheid van de Netflix-abonnees reageert niet bepaald enthousiast op het idee. Zij willen zonder onderbrekingen hun favoriete serie
De afgelopen jaren
Haag die werkt aan
centages van verkochte
‘bingewatchen’. Het is nog niet bekend of Netflix
zijn er veel Facebook-
een opensource sociaal
producten en diensten.
het tonen van reclamevideo’s gaat doorze en of
alternatieven opgericht,
medium. Nadat een
Dertig procent hiervan
dat het experiment een stille dood ster .
maar bijna allemaal zijn
eerste Kickstarter-
gaat voor altijd naar
ze na korte tijd weer
campagne niet genoeg
goede doelen, beloo het
gestopt. Facebook was
geld binnenbracht,
team van Openbook.
te dominant. Na diverse
leverde een aangepaste,
De eerste alfa- en bèta-
privacyschandalen lijkt
tweede campagne 56
versies van Openbook
het medium minder
duizend euro op. Met dit
zouden in maart en april
populair en vooral
bedrag gaat Openbook
2019 gelanceerd moeten
minder betrouwbaar.
een sociaal platform ont-
worden, speciaal voor
Dat maakt mogelijk de
wikkelen voor mobiel en
testers en backers van de
weg vrij voor nieuwe
web. Het Facebook-alter-
crowdfundingcampag-
sociale platformen. Eén
natief moet advertentie-
nes. In mei 2019 zou het
daarvan is Openbook
en trackingvrij worden
platform beschikbaar
(www.open-book.org),
en gaat à la Marktplaats
moeten zijn voor de hele
een start-up uit Den
inkomsten halen uit per-
wereld.
6
PCM11_p006-009_Bootsector (JP).indd 6
27/09/2018 13:55
BOOTSECTOR
THE GOOD, THE BAD AND THE UGLY IEDERE MAAND ZIJN ER WEL BEDRIJVEN OF INSTELLINGEN DIE POSITIEF OF JUIST (ONBEDOELD) NEGATIEF IN HET NIEUWS KOMEN. WIE VIELEN ONS DEZE MAAND OP?
GOOD
BAD CONSUMENTENBOND EN HET MYSTERIE VAN DE VERDWIJNENDE APPS De Consumentenbond
UGLY BLACK HAT GEEN HOEDER VAN VEILIGHEID Het is wat ironisch, maar
EU-PARLEMENT STEMT IN MET ‘UPLOADFILTER’ EN ‘LINKTAKS’
het is in augustus echt
Het Europees Parlement
gebeurd. De drukbezochte
heeft ingestemd met de
heeft naar aanleiding van ‘vele klach-
beveiligingsconferentie Black Hat (Las
nieuwe Europese auteursrechtwet,
ten’ in maart dit jaar een meldpunt
Vegas, VS) gaf zijn bezoekers een badge
waar vooral veel kritiek op was. Speci-
geopend waar mensen kunnen melden
met nfc-tag die onveilig bleek. Op zo’n
fiek op artikelen 11 en 13, die gaan over
welke app plots niet meer werkt op
tag stond persoonlijke informatie als
respectievelijk een ‘linktaks’ en een
hun smart-tv. Inmiddels zijn er bijna
het e-mailadres, de werkgever, het
‘uploadfilter’. De linktaks is er gekomen
driehonderd klachten binnengeko-
telefoonnummer en de voor- en achter
dankzij lobbywerk van nieuwsuitge-
men, waarvan bijna de helft gaat over
naam van de bezoeker. Bedrijven die
vers, die straks geld ontvangen van
de NPO-app. Die app werkt sinds
op Black Hat aanwezig waren, konden
websites die nieuwsberichten gebun-
kort niet meer op smart-tv’s van voor
iemands tag scannen om contactgege-
deld aanbieden. Onder andere Google
2014. Ook de verdwenen YouTube-app
vens te verkrijgen. Maar dat bleek niet
en Apple doen dit aan hun gebruikers.
leidt tot veel klachten. De meeste
nodig, want een geregistreerde beveili-
Het andere pijnpunt is het uploadfilter
meldingen gaan over gestopte apps op
gingsonderzoeker kwam erachter dat
(gekscherend ook wel memeverbod
Samsung-tv’s. Niet vreemd: Samsung
je via een bruteforce-aanval gegevens
genoemd) voor sociale platformen.
is de grootste verkoper van slimme tv’s.
van iedereen kon bemachtigen. De
Partijen als Facebook en Reddit moeten
De consumentenvereniging wil dat
tag bevatte namelijk een link naar de
– als de wet ingaat – verplicht vooraf
fabrikanten zoals Samsung gedupeerde
BCard-app, waarvan een open API
media filteren op inbreuk van het
smart-tv-bezitters compenseren met
kwetsbaar was voor bruteforce. In zes
auteursrecht. Dat gebeurt nu meestal
bijvoorbeeld een gratis mediaspeler.
uur kreeg de beveiligingsonderzoeker
achteraf, waarbij inbreukmakende
Daarnaast vraagt de bond tv-makers
de persoonlijke informatie van alle
content doorgaans snel (automatisch)
om ‘belangrijke’ apps minstens zes
achttienduizend bezoekers in handen,
wordt verwijderd. Tegenstanders van
jaar te ondersteunen, bijvoorbeeld
claimt hijzelf tenminste. Het lek werd
het uploadfilter zijn bang dat er straks
door afspraken te maken met de app-
(pas) na vier dagen gedicht.
content onterecht wordt afgekeurd
ontwikkelaars.
en dat kleinere platforms niet aan de verplichting kunnen voldoen.
NR. 11 - NOVEMBER 2018
PCM11_p006-009_Bootsector (JP) v2.indd 7
WWW.PCMWEB.NL
7
01/10/2018 12:41
BOOTSECTOR
BYEBYE? AANJAGER
TOMTOM STUURT NAAR FAILLISSEMENT
OPROLBARE CONCEPTTABLET
“Probeer om te draaien.� Deze
Nederlandse TomTom verkeert al
uitspraak van de zachte, doch
jaren in zwaar weer en navigeert
dwingende stem van TomToms
langzaam richting faillissement.
De Queen’s University in Canada hee een prototype
navigatiesysteem is op dit moment
Het uitbrengen van navigatiekast-
gedemonstreerd van een oprolbare tablet. Het apparaat
van toepassing op het bedrijf zelf.
jes voor in de auto in 2001, bleek
bestaat uit een 3D-geprinte koker waar een 7,5inch-
Het eens zo wereldberoemde,
een gat in de markt. De kastjes
tabletscherm aan vastzit. Het scherm is aanraakgevoelig en hee een haarscherp qhd-display. In de koker
TIJDLIJN TOMTOM-PROBLEMEN
zi en onderdelen als de accu en de processor, en aan de zijkant is een scrollwiel geplaatst om het scherm
1991:
2001:
31 MEI 2005:
zelfstandig kan draaien (scrollen). De oprolbare tablet
Het Nederlandse
TomTom gaat
TomTom boert
bevindt zich nog in de conceptfase, al is er wel al een
goed en gaat naar
te bedienen. Het wiel bevat een motortje zodat hij
TomTom wordt
navigatiekastjes
werkend prototype dat de Magic Scroll wordt genoemd.
opgericht, het
voor in de auto
de AEX-beurs in
De Nederlander Roel Vertegaal is het onderzoekshoofd
bedrijf ontwikkelt
verkopen en
Amsterdam. Een
van het universiteitsproject en hij zegt dat zijn team de
de eerste jaren
wordt in de jaren
aandeel kost 15
komende tijd verder gaat werken aan de Magic Scroll.
business-to-busi-
erna marktleider
euro
Bij de release moet het apparaat, opgerold, in je broek-
ness-applicaties
zak passen. Wanneer die release moet plaatsvinden, durven de onderzoekers nog niet te zeggen.
GOED OF SLECHT VOOR JE HART?
NIEUWE IPHONES EN IWATCH
INHAKER
WAT KOOP JE VOOR EEN IPHONE?
Apple hee in september drie
Alle drie de iPhones hebben een
iPhones gepresenteerd. De XS,
voorkantvullend scherm met
met 5,8inch-oled-scherm, is de
uitsparing, draaien op iOS 12 en
directe opvolger van de X, die
ondersteunen draadloos opladen.
daarom uit het assortiment gaat.
Op het evenement werd ook de
De XS wordt even duur als z’n
vierde generatie Apple Watch
voorganger (vanaf 1159 euro) en
gepresenteerd, die zich meer richt
De onthulling van nieuwe
Het bedrijf laat hiermee zien dat
hee onder andere een snel-
op het meten van gezondheid via
iPhones wordt traditioneel
je in plaats van ĂŠĂŠn iPhone ook
lere processor, betere Face ID-
hartfilmpjes en valdetectie.
gevolgd door allerlei inhakers
een stapel Xiaomi-producten
gezichtsherkenning en een licht
van concurrerende smartphone-
kunt aanschaffen. De bundels
verbeterde dubbele camera. De
merken. Huawei deelde in de
zijn vooralsnog alleen in China te
iPhone XS Max is identiek aan
jaarlijkse wachtrij powerbanks
koop, al kun je de producten los
de XS, maar hee een fors groter
uit, omdat gebruikers die nodig
aanschaffen bij internationale
scherm van 6,5 inch. Daar betaal
gaan hebben. De beste inhaker
webwinkels. Een aantal Xiaomi-
je ook meer voor: de goedkoopste
dit jaar is van Xiaomi. De
smartphones zoals de Mi 8 en Mi
XS Max-versie kost 1259 euro. Bei-
fabrikant plaatste kort na de
A2 (Lite) zijn ook officieel te koop
de iPhones zijn in september ver-
presentatie van de drie iPhones
in Nederland.
schenen in het grijs en goud, met
een productpagina op zijn web-
minimaal 64 GB opslaggeheugen.
site voor drie elektronicabundels.
Vanaf oktober is de iPhone XR
Die dragen de namen XS, XS Max
verkrijgbaar, een model met
en XR – de iPhone-namen dus.
een lcd-scherm van 6,1 inch. Het
De bundels zijn ook even duur
toestel lijkt qua specificaties veel
als de iPhones, en omva en een
op de XS, maar hee maar ĂŠĂŠn
laptop, smartphone, fitnessarm-
camera achterop. Hij verschijnt
band en bluetooth-headset. Alle-
in maar liefst zes kleuren en
maal van Xiaomi, welteverstaan.
hee minimaal 64 GB geheugen.
8
PCM11_p006-009_Bootsector (JP) v2.indd 8
01/10/2018 12:41
BOOTSECTOR
waren niet aan te slepen, deels
aandeel TomTom klappen.
gaat zich – te laat? – richten op
opnieuw een harde klap, als
door de vernu igheid (de
Als de recessie in 2011 en 2012
andere producten als fitness-
een alliantie van grote auto-
papieren kaart hoe niet meer
het dieptepunt bereikt, komt
horloges en scooternavigatie. In
fabrikanten bekendmaakt te
mee) en deels door het gebrek
de smartphone op. Google en
2017 volgt een nieuwe strategie:
gaan stoppen met het afnemen
aan concurrentie (smartphones
Apple brengen gratis navigatie-
gedetailleerde kaarten maken
van TomToms kaartenso ware.
met handige apps bestonden
apps uit – een losse TomTom
voor zelfrijdende auto’s en die
Het aandeel TomTom levert
nog niet). Maar de crisis in 2008
met betaald abonnement is
kaartenso ware verkopen aan
op één dag bijna een kwart in
en de daaropvolgende recessie
niet meer nodig. De verkopen
automerken. Maar in septem-
en de dag erna nog eens tien
laten de verkoopcijfers én het
lopen verder terug en TomTom
ber krijgt het navigatiebedrijf
procent. Hoe nu verder?
30 NOVEMBER 2007:
2009:
2012:
De verkoop van
Google biedt gratis
Apple volgt met Apple
30 SEPTEMBER 2018: Nadat een alliantie
navigatieapparatuur
smartphonenavigatie
Maps en een jaar later
automakers bekend-
gaat uitstekend en
aan via Maps, onder an-
brengt ook Nokia zijn
maakt te gaan stoppen
het TomTom-aandeel
dere via het opkomende
eigen, gratis navigatie-
met TomTom-so ware,
bereikt zijn hoogtepunt
Android-besturings-
dienst Here Maps uit
van 53 euro
systeem
zakt het aandeel TomTom naar 6 euro
RETRO
GEEN MACBOOK, MAAR MATEBOOK
PLAYSTATION CLASSIC AANGEKONDIGD
HUAWEI BRENGT LAPTOPS UIT IN NEDERLAND
Misschien ken je hem nog, de
grote concurrent Nintendo boekt
eerste PlayStation. Het origineel
met de SNES en NES Classic
kwam op 3 december 1994 uit en
Mini. Deze retroconsoles gaan
Huawei is in Nederland
werkgeheugen en een ssd van
op 3 december dit jaar verschijnt
als warme broodjes over de toon-
succesvol met smartphones
512 GB. Huawei verkoopt ook
er een Classic-variant. Dit appa-
bank. Of de PlayStation Classic
en andere mobiele apparatuur,
twee modellen in de Mate-
raat is 45 procent kleiner, hee
ook zo’n hit wordt, gaan we met
en hoopt dat ook te worden
Book D-lijn met schermen
de knoppen op dezelfde plek en
de kerst zien.
met de verkoop van laptops.
van 14 en 15,6 inch. De laptops
verschijnt met twee controllers.
De fabrikant verkoopt zijn
hebben full-hd-displays, 8 GB
Ook die hebben hetzelfde ont-
MateBook-laptops al langer in
werkgeheugen en ssd’s van 256
werp als de originele controllers.
het buitenland en biedt sinds
GB. Bij de 14inch-variant kun
De Classic hee echter geen opti-
kort ook drie modellen aan in
je kiezen uit een Core i5- of
sche drive. Een druk op de knop
Nederland. België volgt later
i7-processor, de 15,6inch-versie
opent het menu, waarna je een
dit kwartaal. Het meest premi-
hee een i5. De MateBook X
van de twintig voorgeïnstalleerde
um model is de MateBook X
Pro van 13,9 inch kost 1.899
games kunt starten. Het gaat
Pro, die gepositioneerd wordt
euro, de Matebook D van 14
onder meer om R4 Ridge Racer
als een Apple MacBook-al-
inch kost 1.049 of 1.159 euro (af-
Type 4, Wild Arms en Tekken.
ternatief met Windows 10.
hankelijk van de processor) en
Ook Final Fantasy VII is aanwe-
De laptop hee een 13,9inch-
de 15,6inch-versie is verkrijg-
zig. De complete lijst met games
touchscreen met een resolutie
baar voor 949 euro.
houdt Sony nog even geheim. De
van 3000 bij 2000 pixels en
fabrikant levert de PlayStation
de schermranden zijn erg
Classic met een hdmi-kabel, zo-
smal. De webcam zit daarom
dat je de console kunt aansluiten
in het toetsenbord verwerkt
op de tv en vraagt honderd euro
en schui omhoog als je de
voor het apparaat inclusief de
camera opstart. De MateBook
twee controllers. De PlayStation
X Pro draait op een Intel Core
Classic volgt na de successen die
i7 8550U-chipset met 16 GB
NR. 11 - NOVEMBER 2018
PCM11_p006-009_Bootsector (JP) v2.indd 9
WWW.PCMWEB.NL
9
01/10/2018 12:41
PRIVACYMEETLAT
Spotify L O R A M O U R C O U S ( S O L V A D V O C AT E N )
PRIVACYMEETLAT
GOED NIEUWS VOOR DE GRATIS SPOTIFY-GEBRUIKERS! SPOTIFY TEST NAMELIJK EEN FUNCTIE WAARMEE DEZE GEBRUIKERS DE MOGELIJKHEID KRIJGEN OM ADVERTENTIES DIE ZE NIET INTERESSANT VINDEN ONBEPERKT TE KUNNEN OVERSLAAN. WIE ECHTER DENKT DAT DIT NIETS MEER IS DAN EEN GUL GEBAAR VAN SPOTIFY, HEEFT HET GOED MIS. DOOR ADVERTENTIES OVER TE SLAAN, BOUWT SPOTIFY LANGZAAM MAAR ZEKER EEN PROFIEL OP VAN DE GEBRUIKERS EN WEET SPOTIFY WELKE ADVERTENTIES GEBRUIKERS WÉL WILLEN HOREN EN ZIEN. DOOR GERICHTER TE ADVERTEREN WIL SPOTIFY MEER AAN RECLAMES VERDIENEN DIE WORDEN BELUISTERD. EEN MOOIE AANLEIDING OM EENS GOED IN HET PRIVACYBELEID VAN SPOTIFY TE DUIKEN.
RECHTSGRONDEN VOOR DE VERWERKING Als een organisatie persoonsgegevens gebruikt, moet voor elk soort gebruik van die gegevens een grondslag bestaan. Zonder rechtsgrond
BEWAARTERMIJNEN Op grond van de AVG dient Spotify
mogen gegevens niet worden gebruikt. De AVG kent zes mogelijke grond-
gebruikers te informeren over de bewaarter-
slagen, waaronder toestemming, uitvoering van een overeenkomst waar je
mijnen van persoonsgegevens of – indien dat
partij van bent of op basis van het gerechtvaardigd belang van de organi-
niet mogelijk is – de criteria om die periode te
satie. In een separaat hoofdstuk hee Spotify op heldere wijze in een tabel
bepalen. Zoals in de a eelding rechtsboven te
de verwerkingsdoeleinden en daarnaast de relevante rechtsgrond(en) en de
lezen is, lijkt het dus niet mogelijk om concrete
gebruikte categorieën van persoonsgegevens op een rij gezet.
bewaartermijnen te geven. De opslagperiode
De vraag die rijst is of dit overzicht van verwerkingen compleet is. Verderop
of de criteria om die te bepalen zouden altijd
in het privacybeleid van Spotify benoemt Spotify duidelijk de categorieën
zodanig moeten worden geformuleerd dat
van partijen aan wie Spotify gegevens verstrekt. Zo deelt Spotify persoons-
de gebruiker op basis van zijn of haar eigen
gegevens van gebruikers bijvoorbeeld met zogenoemde ‘Spotify Partners en
situatie kan beoordelen wat de bewaartermijn
Academische onderzoekers’. Op welke rechtsgronden deze verstrekkingen
voor specifieke gegevens/doeleinden is. Het is
plaatsvinden, wordt niet gespecificeerd.
niet voldoende dat Spotify in algemene zin verklaart dat persoonsgegevens zo lang worden bewaard als nodig is voor het rechtmatige doel van de verwerking. Want hoelang worden gegevens nu daadwerkelijk bewaard als ze worden bewaard ‘voor legitieme en essentiële zakelijke doeleinden, zoals het in werking houden van de Spotify Service, het nemen van op gegevens gebaseerde zakelijke beslissingen over nieuwe functies’? Spotify zou hier de verschillende opslagperioden voor verschillende categorieën van persoonsgegevens en/of verschillende verwerkingsdoeleinden moeten vermelden.
De rechtsgronden waarop Spotify de gegevensverwerkingen baseert.
10
PCM11_p010-011_Privacymeetlat - Spotify (ES).indd 10
27/09/2018 13:54