DE STANDAARD
IJZERWAREN
LORAWAN
7 CHROMEBOOKS
DECEMBER 2021
Verbind apparaten over de hele wereld
Modellen in uiteenlopende prijsklassen
VOOROP IN TECH DE TWEE GEZICHTEN VAN HACKEN
DE TWEE GEZICHTEN VAN HACKEN HACK JE HARDWARE: CHIPS UITLEZEN EN HARDWARE AANPASSEN
ACHTERGROND
GLASVEZELMARKT Waarom duurt de uitrol zo lang?
TECH & RECHT
RECHT VAN REPARATIE
Waarom je je eigen apparaten niet mag repareren
DETECTEER KWETSBAARHEDEN IN JE NETWERK HET EERZAME WERK VAN ETHISCH HACKERS BESCHERM JE INTERNETVERKEER TEGEN HACKERS
GROEPSTEST
SMARTWATCHES Communiceren, meten en sporten
DIY
WWW.PCMWEB.NL
KERSTBOOMALARM Kerstboom stuurt appje als-ie dorst hee
MASTERCLASS Het einde van de tracking cookies De belangrijkste veranderingen en alternatieven 001_PCM1221 (JP).indd 1
PCM
nummer 12
december 2021
€ 7,25
PC
02112
BP 8 7 1 8 2 2 6 1 0 2 2 1 8
25-10-2021 08:54
A MASTERPIECE OF CONNECTIVITY Orbi® WiFi 6 is perfecte WiFi voor het hele huis. Snelheid. Design. Gemak. Orbi is speciaal ontworpen voor razendsnelle, superieure WiFi in de meest geavanceerde slimme woningen.
Upgrade naar topklasse WiFi via NETGEAR.com/NL/BestWiFi
Naamloos-2 1
22-10-2021 13:30:10
VOORWOORD
HACKERS ONDANKS DE NEGATIEVE BETEKENIS DIE VAAK AAN HACKEN WORDT TOEGEKEND, ZIE IK HACKEN LIEVER ALS IETS POSITIEFS, EEN AMBACHT. VAARDIGHEDEN DIE TEN GOEDE ZIJN AAN TE WENDEN, KUNNEN NU EENMAAL OOK WORDEN INGEZET VOOR CRIMINELE HANDELINGEN. ZOALS JE MET EEN HAMER ZOWEL MEUBELS KUNT BOUWEN ALS RUITEN INSLAAN.
Zelf houd ik vast aan de definitie
en zelfs te saboteren. Ook
die Koen Vervloesem verderop
het risico om als consument
in dit nummer voor hacken han-
te maken te krijgen met
teert: toepassingen vinden die
gijzelsoftware wordt groter.
de makers niet hadden voorzien.
Het dossier belicht beide kanten
Daarin zit al besloten dat je die
van hacken. Om je minder
toepassingen ten goede of ten
kwetsbaar te maken voor
kwade kunt inzetten. Dankzij
kwaadwillenden, is een reverse-
het vermogen om op een andere
proxy een ideale oplossing voor
manier naar dingen te kijken en
als je bijvoorbeeld bepaalde
anders te denken dan de meesten
delen binnen je thuisnetwerk
van ons, openen hackers (soms
veilig van buitenaf wilt kunnen
letterlijk) deuren die voor andere
bereiken. Je leest er alles over in
gesloten zijn, nee: gesloten lijken.
de masterclass. En hoe kwets-
Het mag van mij ook vrij breed,
baar zijn je systemen eigenlijk?
een goeie lifehack valt wat mij
Is je (thuis)netwerk nu helemaal
betreft volledig binnen het
veilig? Over hoe je je systeem en
begrip – afgezien dan van de vaak
netwerk veiliger maakt, praat
vergezochte oplossingen voor
Toon van Daele je helemaal bij.
niet-bestaande problemen waar
Het artikel over ethisch hacken
het internet vol mee staat. Maar
maakt duidelijk dat de enige
van een slimme tip of truc die
manier om te veiligheid van een
meer behelst dan een gimmick
systeem grondig te testen, is
word ik altijd wel enthousiast.
door dat systeem aan te vallen.
Toch kunnen we niet om de
Ethisch hackers gebruiken
en het aanpassen van hardware. Vaak met
duistere kant heen. Daarvoor
dezelfde tools en vaardigheden
behulp van software, die op steeds meer
zijn er te veel voorbeelden van
als criminelen, maar handelen
apparaten een cruciale rol speelt. Het
criminelen die actief op zoek
verantwoordelijk. Dat kan louter
verkrijgen van data uit en het aanpassen
gaan naar gaten in software met
voor eer en glorie zijn, of voor
van apparatuur is een boeiend terrein,
als enig doel geldelijk gewin, ten
geld dat wordt betaald door
waarbinnen eindeloos veel te ontdekken valt.
koste van onwetende gebruikers.
bedrijven die de hackers inhuren
Hack ze!
Het lijkt er bovendien op dat dit
om de systemen te testen.
een groeiend probleem is, nu ook
En in de masterclass over
landen elkaars infrastructuur
hardware-hacken, lees je alles
Martijn Overman
hacken om digitaal te spioneren
over het uitlezen van chips
moverman@reshift.nl
NR. 12 - DECEMBER 2021
PCM12_p003-003_Voorwoord (SvW).indd 3
WWW.PCMWEB.NL
3
22/10/2021 17:25
INHOUD
DE TWEE GEZICHTEN VAN HACKEN
31 HET RISICO GEHACKT TE WORDEN IS GROTER DAN OOIT, TERWIJL ETHISCH HACKERS NUTTIG WERK DOEN. NIEUWE TOEPASSINGEN VOOR HARD- EN SOFTWARE STAAN CENTRAAL IN DIT DOSSIER.
32
46
DE STAAT VAN ... HACKEN
MASTERCLASS: HACK JE HARDWARE
Niet alleen vitale infrastructuur loopt een
Bij hacken denken we vaak aan software die
risico door computercriminaliteit, maar door
op een pc draait, maar er zit ook heel wat soft-
de gebrekkige beveiliging van IoT-apparaten
ware in andere apparaten. Haal er gevoelige
ook je eigen huis. Wat doe je eraan?
informatie uit of pas de werking aan.
34
52
MASTERCLASS: VEILIG ACHTER EEN REVERSE PROXY
HET NUTTIGE WERK VAN ETHISCH HACKERS
Met een reverse proxy maak je webdiensten
Ethisch hackers kennen hun grenzen en han-
binnen je netwerk op een veilige manier be-
delen verantwoordelijk. Bedrijven huren ze in
schikbaar van buitenaf. Dat kan met Nginx.
om systemen te testen op hackbaarheid.
40 MASTERCLASS: KWETSBAARHEDEN DETECTEREN Je hebt phishingmails zo door en je hebt een firewall en een antivirustool draaien, maar zijn je systeem en je netwerk helemaal veilig? Softwareontwikkelaars waarschuwen geregeld voor kwetsbaarheden. Met onze tips detecteer je die en dicht je gaten in Windows en in je netwerk.
4
PCM12_p004-005_Inhoud (ingevuld,JP).indd 4
22/10/2021 17:24
INHOUD
10
70
78
SNEL INTERNET
IJZERWAREN
OVERZICHT
Glasvezel in Nederland
Chromebooks
De afgelopen tijd kondigden providers aan
Vanwege de aantrekkelijke prijs, het formaat
Verborgen systeemtools in Windows
miljarden te investeren in de aanleg van
en de vele mogelijkheden zijn Chromebooks
Windows bevat veel handige functies,
glasvezel in Nederland. We leggen de grootse
gewilde producten. In deze IJzerwaren
modules en apps voor diverse beheertaken.
plannen uit en gaan in op de huidige aan-
komen zeven interessante Chromebooks uit
De verborgen tools zijn door hun mogelijk-
dachtspunten én onzekerheden daarvan.
uiteenlopende prijsklassen aan bod.
heden de moeite van het ontdekken waard.
20
84
KWANTUMTOEPASSINGEN
DIY
Fotonische chips
Kerstboomalarm
Chipontwerpers richten hun pijlen in de
Kerstbomen lusten graag een slokje op zijn
zoektocht naar nog betere chips op de
tijd. Water natuurlijk! Wie controleert het
fotonica. Deze technologie belooft niet alleen
water nog nadat de boom is opgetuigd? Een
enorme energiebesparing, maar mogelijk ook
DIY-project voor alle knutselaars die geen zin
werkelijk bruikbare kwantumcomputers.
hebben in een kale kerstboom!
60
74
90
GROEPSTEST
ON THE MOVE
MASTERCLASS
Smartwatches
Milieuvriendelijke vrachtschepen
We testten vijf smartwatches die meer en
Om het klimaat te redden, zullen we alle
Alternatieven voor third-party cookies
meer hetzelfde bieden als een smartphone.
zeilen moeten bijzetten om de uitstoot van
In 2023 valt het doek voor tracking cookies:
Vanaf je pols bel je ermee, bekijk je berichten,
broeikasgassen terug te dringen. Letterlijk,
dan stopt de ondersteuning in Google
betaal je mobiel en bekijk je je sportprestaties.
want de internationale scheepvaart is ver-
Chrome. Een blik op de alternatieven en wel-
Bij versies met e-sim lukt dat zelfs zonder dat
antwoordelijk voor 4% van het totaal. Bieden
ke voor- en nadelen die met zich meebrengen.
je je smartphone op zak hebt.
nieuwe zeiltechnieken een oplossing?
Wat verandert er echt voor de consument?
EN VERDER ... 6
BOOTSECTOR Geruchten en nieuwe producten
16 BINNENSTEBUITEN
66 REVIEW
PineTime Pine64 breidt zijn assortiment uit met de smartwatch PineTime. Het bedrijf zorgt voor de hardware en laat software over aan de online community. Kan deze wearable zich meten met de bekende namen?
Panic Playdate
17 TECH & RECHT Heb ik het recht mijn digitale spullen te repareren?
18 PRIVACYMEETLAT Flink
26 TECHBESPREKING Podcast IT voor Nederland
27 TECHHELDEN Elon Musk
28 DE STANDAARD LoRaWAN
96 DRAADBREUK Netwerknieuws en -tips
100 CHEATSHEET Sneltoetsen, codes en opdrachtregels
102 CURSUS Zelf apps bouwen, deel 8 (en slot)
106 COLOFON Lezersservice en abonnementen
NR. 12 - DECEMBER 2021
PCM12_p004-005_Inhoud (ingevuld,JP).indd 5
WWW.PCMWEB.NL
5
22/10/2021 17:25
BOOTSECTOR
BOOTSECTOR AAN NIEUWS, GERUCHTEN, UITGLIJDERS EN NIEUWE PRODUCTEN IS ELKE MAAND GEEN GEBREK. IN BOOTSECTOR LEES JE DE DINGEN DIE ONS HET MEEST OPVIELEN.
#FAIL
FACEBOOK FAALT MET ETHIEK ÉN TECHNIEK Facebook is regelmatig negatief in het nieuws, maar had laatst een periode waarin de ene fail de andere opvolgde. Een boeiend voorbeeld: uit berichtgeving van The Washington Post bleek dat Instagram (dat van Facebook is) weet dat zijn app schadelijk kan
POLDERTECH
zijn voor het zelfbeeld van kinderen. Maar met het
HOME ASSISTANT GAAT HARDWAREKITS MAKEN
interne Instagram-onderzoek werd niets gedaan. Toen een klokkenluider ermee naar de Amerikaanse krant stapte, deed Facebook-directeur Mark Zuckerberg de bevindingen af als ‘onlogisch’. Maar toen het bewijs verscheen, zei Facebook-topman Nick Clegg dat Facebook opener moet communiceren
Home Assistant, de
uitleveren. Dat zou een
later in 2022 beschikbaar
over de wijze waarop zijn algoritmen werken. Een
organisatie achter
Poldertech-succes zijn,
komen. De Amber-hard-
serie vage beloftes over hoe Instagram kindvriende-
de populaire Home
omdat Home Assistant is
warekit heeft een M2-slot
lijker wil worden volgde, maar daarna moest Clegg
Assistant-software om
opgericht door de Neder-
voor een NVMe-ssd of
toegeven dat hij alleen plannen opnoemde en er
domotica te bedienen,
lander Paulus Schoutsen,
AI-accelerator en een
niets in ontwikkeling is. Facebook snapt niet alleen
gaat na een succesvolle
inmiddels fulltime bezig
gigabit-etnernetpoort
weinig van ethiek, maar ging in deze gevoelige
crowdfundingscampag-
voor de organisatie. De
met optionele PoE-func-
periode ook twee maal letterlijk op zwart. Een
ne ook hardwarekits
Amber is een print-
tie. Goed om te weten, is
technische fout in Facebooks routersysteem leidde
maken. Het bedrijf
plaat (PCB) met een
dat de Amber-hardware-
tot een zes uur durende storing van Facebook,
haalde in een paar weken
Silicon Labs MGM210P
kit pas werkt als je er een
WhatsApp en Instagram. Miljarden mensen en
honderdduizenden euro’s
Mighty Gecko-module,
Raspberry Pi Compute
bedrijven op de wereld ondervonden daar hinder
op, waar 121 duizend euro
inclusief ondersteuning
Module 4 aan koppelt.
van. Een paar dagen na die megastoring waren de
nodig was. Met het geld
voor Zigbee, Zigbee+,
Welke variant maakt niet
drie diensten nog eens drie uur slecht bereikbaar.
van particulieren kan
bluetooth 5.1 en thread.
uit. Duurdere model-
Facebook bood zijn excuses aan.
Home Assistant door
De hardwarekit gaat ook
len maken de Amber
met de ontwikkeling en
ondersteuning bieden
krachtiger. Een Amber-
later ook de productie
voor Matter, de smart
kit inclusief Raspberry
van zijn hardwarekits,
homestandaard waar
Pi 4 Compute Module
Amber geheten. Volgens
grote techbedrijven aan
kost 155 euro, exclusief
de huidige planning
werken om domotica
verzendkosten. Mogelijk
wil Home Assistant de
beter te laten samen-
verhoogt Home Assistant
producten in juni 2022
werken. Matter moet
de prijs later nog.
6
PCM12_p006-009_Bootsector (SvW).indd 6
22/10/2021 17:20
BOOTSECTOR
THE GOOD, THE BAD AND THE UGLY ELKE MAAND ZIJN ER WEL BEDRIJVEN OF INSTELLINGEN DIE POSITIEF OF JUIST (ONBEDOELD) NEGATIEF IN HET NIEUWS KOMEN. WIE VIELEN ONS DEZE MAAND OP?
GOOD
BAD
UGLY
OPPO-SMARTP HONES KRIJGEN LANGER UPDATES
AUTOFABRIEK DICHT DOOR CHIPTEKORT ÉN CYBERAANVAL
TOEZICHTHOUDER AP KRIJGT GEEN HOGER BUDGET
Oppo voert grote verbete-
Autofabriek VDL NedCar
Privacytoezichthouder
ringen door aan zijn up-
in Limburg produceert
Autoriteit Persoons
datebeleid. Het bedrijf maakte onlangs
tot 2023 de BMW 1 en verschillende
gegevens (AP) krijgt geen hoger budget.
bekend dat het niet twee, maar drie
Mini-modellen. Althans, normaliter.
Dat heeft het demissionaire kabinet dit
jaar beveiligingsupdates ging uitrollen
Begin oktober lag de productie zeker
najaar bekendgemaakt. Een opvallend
naar zijn smartphones en verhoogt dit
een week stil, veroorzaakt door twee
besluit, want eerder dit jaar nam de
nu naar vier jaar. Waarom er niet direct
problemen die steeds vaker spelen
Tweede Kamer twee moties aan die
voor vier jaar gekozen is, is onbekend.
bij productiebedrijven. VDL moest de
het kabinet opriepen om de AP wél
De langere updateperiode geldt voor
autoproductie in die week maandag,
fors meer budget toe te kennen. De AP
smartphones in de Find X-, Reno-, F- en
dinsdag en woensdag annuleren,
is al jaren onderbezet en kan daarom
K-series. De goedkopere A-serie blijft
omdat het van partners te weinig chips
maar een klein deel van de ontvangen
steken op drie jaar beveiligingsupdates.
geleverd had gekregen. Dit chiptekort
privacyklachten onderzoeken. Veel be-
Oppo geeft ook aan dat sommige
heerst wereldwijd, omdat de fabrieken
drijven en overheidsinstanties die (on)
toestellen in de dure Find X-serie
niet aan de vraag kunnen voldoen.
bewust de privacywet negeren, komen
niet twee, maar drie Android-versie-
Alsof een dichte fabriek nog niet erg
hier daarom mee weg. Onafhankelijk
-updates krijgen. Goedkopere Find
genoeg was, werd VDL NedCar ook nog
onderzoek wijst uit dat de AP 100
X-modellen (de Lite en Neo) ontvangen
het slachtoffer van een cyberaanval.
miljoen euro per jaar nodig heeft om
er nog steeds twee. Oppo verbetert
De hack haalde alle onlinesystemen
daadkrachtiger op te kunnen treden.
zijn updatebeleid vermoedelijk omdat
uit de lucht, waardoor veel bedrijfspro-
Het kabinet houdt het bij 25 miljoen
het achterliep op de concurrentie. Zo
cessen gestaakt moesten worden en
per jaar tot 2026. Daarom kan de AP
garanderen Apple, Samsung, OnePlus
medewerkers niet eens meer konden
nauwelijks tot geen extra personeel
en Xiaomi al langer vier jaar updates
e-mailen. De hack trof ook andere VDL-
werven. De Tweede Kamer pleitte juist
of langer. Oppo is één van de grootste
bedrijfsonderdelen in andere landen en
voor meer budget, zodat de AP kan
telefoonverkopers ter wereld.
daarmee duizenden medewerkers. VDL
groeien van 184 naar 470 fte.
doet samen met een cybersecuritybedrijf onderzoek naar de hack.
NR. 12 - DECEMBER 2021
PCM12_p006-009_Bootsector (SvW).indd 7
WWW.PCMWEB.NL
7
22/10/2021 17:20
BOOTSECTOR
AANJAGER
STARLINK
EU KIEST VOOR USB-C
INTERNETTEN VIA SATELLIETEN
De Europese Unie kiest nadrukkelijk voor usb-c als connector voor consumentenelektronica. Onlangs
Internetten via satellieten die zich
low earth orbit. SpaceX maakt
diende de Europese Commissie een wetsvoorstel in
dicht bij de aarde bevinden, in de
het mogelijk via zijn Starlink-
waarin staat dat alle smartphones met een oplaadpoort gebruik moeten maken van usb-c. Het Europees Parlement stemt hier binnenkort over en neemt het
TIJDLIJN STARLINK
wetsvoorstel naar verwachting aan. Als dat gebeurt, is de kans groot dat smartphones vanaf 2024 gebruik moeten maken van usb-c. Dat zou vooral een veran-
2014
MEI 2019
5 MEI 2021
dering zijn voor Apple, dat vast wil houden aan zijn
SpaceX start met
Naast testsatel-
SpaceX heeft
lightning-poort op de iPhone. Android-toestellen
inmiddels 500.000
de ontwikkeling
lieten lanceert
maken – uitgezonderd een verdwaald budgetmodel
van Starlink.
SpaceX ook de
pre-orders voor
– al langer gebruik van usb-c. De EU betoogt dat één
Vier jaar later
eerste echte satel-
Starlink, waarvan
connector gebruiksvriendelijker is voor de consument
gaan de eerste
lieten de ruimte
een onbekend
en beter is voor het milieu, omdat consumenten be-
testsatellieten
in. Starlink gaat
aantal het al
omhoog.
van start.
gebruikt.
staande kabels kunnen (her)gebruiken. Apple bestrijdt dat met de redenatie dat zijn lightning-poort al zo lang bestaat (tien jaar) dat er veel kabels weggegooid zullen worden als de iPhone over moet op usb-c. Er gaan al langer geruchten dat Apple over een paar jaar een iPhone zonder fysieke oplaadpoort wil introduceren. Een toestel zonder oplaadpoort – dat dus draadloos oplaadt – hoeft van de EU geen usb-c te gebruiken.
NIEUWKIA NEXT-GEN VOOR MINDER
AMD RADEON RX 6600 VOOR FULL-HD-GAMING
STEVIGE NOKIA-TABLET KOST 219 EURO Nokia heeft half oktober de
en gebruikt volgens Nokia extra
Nokia T20 uitgebracht, zijn eerste
stevig glas. De fabrikant noemt
AMD heeft een nieuwe video-
kelde gpu-kernen met lagere
Android-tablet in jaren. De wifi-
de tablet daarom ook geschikt
kaart onthuld, de Radeon RX
kloksnelheden. Het geheugen
versie van de tablet kost 219 euro.
voor kinderen. De focus op kin-
6600. Deze videokaart heeft
van 8 GB is ook lager geklokt: 14
Wil je een model met 4G-onder-
deren uit zich ook in de speciale
een adviesprijs van 345 euro
Gbit/s tegenover 16 Gbit/s van
steuning, dan betaal je 249 euro.
Google-kindersoftware die in
en is gericht op gamers die in
de RX 6600 XT. De kaart heeft
De tablet is te koop in het blauw
Android 11 verwerkt is. Nokia
Full-HD-resolutie spelen. Wie
daarnaast minder geheugen-
en heeft een IP52-certificering,
belooft de tablet te updaten naar
interesse heeft in de RX 6600
bandbreedte (totaal 224 Gb/s)
waardoor een spatwaterbesten-
Android 12 en 13. Ook krijgt de
moet de komende tijd ongelo-
en een total board power van
dige behuizing gegarandeerd is.
T20 elke maand een beveiligings-
felijk veel geluk hebben, want
132 watt. Andere eigenschappen
De behuizing is van aluminium
update voor een periode van drie
de verkrijgbaarheid valt tegen.
zijn wel identiek aan de
jaar. Dat is vaker en langer dan
AMD biedt geen referentiekaart
XT-versie. Zo gebruikt
gebruikelijk voor een goedkope
aan en dus ben je aangewezen
de videokaart de RDNA
tablet. De Nokia T20 heeft een
op videokaarten van partners als
2-architectuur met de
lcd-scherm van 10,4 inch (2000 ×
Gigabyte, ASUS en MSI. Video-
Navi 23-gpu en een
1200 pixels), 4 GB werkgeheugen,
kaarten die nagenoeg onvind-
128bit-geheugenbus.
64 GB opslagruimte en een
baar zijn en door retailers en
De AMD Radeon RX
8200mAh-accu. Opladen gaat
opkopers voor erg hoge prijzen
6600 is in de vorm van
via usb-c met maximaal 15 watt,
aangeboden worden. De RX 6600
partnervideokaarten
al zit er in de doos slechts een
is een iets goedkopere variant
per direct te koop.
10watt-adapter. De tablet draait
van de RX 6600 XT (adviesprijs
Fabrikanten gaan de
op een eenvoudige processor en
389 euro) en heeft in vergelijking
videokaart ook verwer-
heeft camera’s op de voor- en
met die kaart minder ingescha-
ken in desktop-pc’s.
achterkant.
8
PCM12_p006-009_Bootsector (SvW).indd 8
22/10/2021 17:20
BOOTSECTOR
programma. Bijna tweeduizend
router om naar wifi. Starlink
per maand voor de dienst. Uit
gemiddelde latency bedraagt
kleine satellieten vliegen nu
is in relatief korte tijd ontwik-
praktijkervaringen van onder
50 milliseconden. SpaceX
gezamenlijk om de aarde en
keld en inmiddels in veertien
meer Tweakers.net blijkt dat
benadrukt dat de snelheden
communiceren met antennes
landen beschikbaar, waaronder
Starlink een downloadsnel-
verder omhooggaan en de
van klanten. Die antennes
Nederland en België. Klanten
heid van gemiddeld 150 Mbit/s
latency omlaaggaat, naarmate
vangen het internetsignaal op
betalen eenmalig 559 euro
en een uploadsnelheid van
het duizenden extra satellieten
en zetten dit via een speciale
voor de antenne en 99 euro
gemiddeld 20 Mbit/s biedt. De
in een baan om de aarde brengt.
14 MEI 2021
10 JUNI 2021
29 JUNI 2021
13 OKTOBER 2021
Starlink komt be-
SpaceX praat met lucht-
SpaceX verwacht tot
Starlink is nu in heel
perkt beschikbaar in
vaartmaatschappijen
dertig miljard dollar
Nederland en België
Nederland. België volgt
om via Starlink wifi aan
aan investeringen nodig
beschikbaar. SpaceX
een week later, ook
te bieden in vliegtuigen.
te hebben om Starlink
mikt op wereldwijde
winstgevend te maken.
dekking.
beperkt.
IETS VOOR JOU?
LANG VERWACHT
5 NIEUWE MICROSOFT SURFACEAPPARATEN
YUBICO-BEVEILIGINGSSLEUTEL MET VINGERAFDRUKSCANNER
Microsoft heeft op zijn jaarlijk-
Yubico heeft eindelijk de
steunen. Je vingerafdrukken
se hardware-evenement vijf
YubiKey Bio uitgebracht, zijn
voeg je toe en verwijder je via
nieuwe Surface-apparaten
eerste fysieke beveiligings-
de Yubico Authenticator for
aangekondigd.
sleutel met een geïntegreerde
Desktop-app op je computer.
De Surface Go
vingerafdrukscanner. De
De vingerafdrukken worden
3 – per direct te koop –
beveiligingssleutel – populair
veilig en alleen op de beveili-
is met zijn startprijs van 439
voor diensten die tweestaps-
gingssleutel bewaard, aldus de
euro het goedkoopste product
(vanaf 1699 euro) draaien op het
verificatie ondersteunen – is te
fabrikant. De YubiKey Bio is
en doet veel denken aan de Go
nieuwe Windows 11 en verschij-
koop met een usb-a-connector
water- en stofdicht, valbe-
2. Wel heeft hij een krachtigere
nen ‘begin 2022’. De Surface Pro
(80 euro) of usb-c-connector
stendig en krijgt stroom van
processor. De Surface Duo – die
X wifi is een 2-in-1-machine met
(85 euro). De YubiKey Bio werd
het apparaat waar hij mee
in november uitkomt – is een
een ARM-chip en een lagere prijs
al in 2019 getoond en in 2020
verbonden is. Daarom heeft de
1649 euro kostende smartphone
dan de 4G-variant die al te koop
officieel gepresenteerd, maar
beveiligingssleutel geen accu.
die alleen voor zakelijke klanten
is. De Pro 8 volgt de Pro 7 op, is
is dus pas nu verkrijgbaar.
te koop is. Het toestel heeft
ook een 2-in-1 en innoveert met
Omdat de beveiligingssleutel
twee 5,8inch-oledschermen die
thunderbolt4-usb-c-poorten en
geen NFC-chip heeft, kunnen
je los of als één groot scherm
een 120Hz-scherm. Het scherm is
smartphone- en tabletgebrui-
kunt gebruiken. De smart-
bovendien gegroeid naar 13 inch.
kers het best de usb-c-versie
phone draait op Android, heeft
De Laptop Studio heeft een nog
kopen. De YubiKey Bio is onder
high-end specificaties en krijgt
groter scherm, van 14,4 inch, met
meer compatibel met de FIDO-
(slechts) drie jaar updates. De
eveneens een verversingssnel-
en FIDO2-protocollen en op
Surface Pro 8 (vanaf 1179 euro),
heid van 120 Hz, en dit scherm
www.tiny.cc/yubi zie je welke
Surface Pro X wifi (vanaf 949
kun je naar voren halen of plat
apps en websites inloggen via
euro) en Surface Laptop Studio
op het toetsenbord leggen.
de beveiligingssleutel onder-
NR. 12 - DECEMBER 2021
PCM12_p006-009_Bootsector (SvW).indd 9
WWW.PCMWEB.NL
9
22/10/2021 17:20
GLASVEZEL IN NEDERLAND
Waarom het zo lang duurt
DE KOMST VAN GLASVEZEL
RENS BLOM
INTERNETPROVIDERS STAKEN JARENLANG RELATIEF WEINIG MOEITE IN HET AANSLUITEN VAN HUISHOUDENS EN BEDRIJVEN OP HET RAZENDSNELLE GLASVEZELNETWERK. DE AFGELOPEN TIJD IS DAT VERANDERD EN ZIJN ER MILJARDENINVESTERINGEN AANGEKONDIGD VOOR DE KOMENDE JAREN. WE LEGGEN DE GROOTSE PLANNEN UIT EN GAAN IN OP DE HUIDIGE AANDACHTSPUNTEN ÉN ONZEKERHEDEN.
10
PCM12_p010-015_Achtergrond - Glasvezel in Nederland (JP).indd 10
22/10/2021 17:24