Zoom 10 preview

GETEST: CANON 5D MARK IV

IS DIT DE CAMERA DIE IEDEREEN WIL HEBBEN?

Oog voor lijnenspel

Gouden tips voor de mooiste architectuurfoto’s

Gaat de flitser verdwijnen?

Alles over

CONTINULICHT

WIN! e

Zo gebruik je

BEELDSTABILISATIE

en professionele continulichtset!

Pag 71

Nooit meer bewogen foto’s

Supertips voor avond- en ochtendfoto’s

HET MOOISTE LICHT

in je landschap

Filters!

Koffiedik voor iedere fotograaf

RAW MET JE SMARTPHONE

Zo hou je alles in de hand op je handheld € 6,50 • NOVEMBER/DECEMBER 2016

PRO-TIPS VOOR DE BESTE KINDERPORTRETTEN

Op zoek naar meer inspiratie?

Bestel ‘m nu online of word abonnee!

shutr.photo

INHOUD

72

TECHNIEK 8

Flits

12

Cameragadget Panono 360°-camerabal

30

72

Beeldstabilisatie Dankzij beeldstabilisatie kun je scherpe foto’s maken met lange sluitertijden. Hoe werkt dit eigenlijk?

61

Quickstart

100

90

Gebruikersreview

Spoedcursus: Landschap

Panasonic Lumix GX80

102

92

50

Alles wat je wilde weten over filters

Praktijktest Continulicht Een alternatief voor flitslicht is continulicht. Zoomers Ewa Cikla en Chantal Peerdeman probeerden drie type continulichtlampen uit.

Lang niet alle filters zijn te vervangen door nabewerking. Wij zetten de belangrijkste voor jou op een rijtje.

106

Review

INSPIRATIE

Canon EOS 5D Mark IV, Nikon D3400, Pentax K-70, Sony Planar T* 50 mm F1.4, Fujifilm X-T2

30

In the Picture

36

PRAKTIJK 14

Expertcursus avond- en nachtfotografie Landschapsfotografen fotograferen het liefst wanneer de zon opkomt of ondergaat. We gaan op zoek naar het perfecte licht.

36

Fotowedstrijd

Portfolioreview kinderportretten

CONTRAST

Professioneel fotograaf Janus van den Eijnden beoordeelt de kinderportretfoto’s van Mariëlle Vlaar.

Win een Jinbei ET-403 Continulicht set

64

CHECK PAGINA 71

Blog Eilandschoon

24

De 10 mooiste fotolocaties op Texel

Workshop Locatiegegevens

68

40

Smartphonefotografie

Community-nieuws 76

76

De kwaliteit van smartphonecamera’s wordt steeds beter. Wij helpen je op weg om je smartphonefotografie naar een hoger niveau te tillen.

Lezersreis Griekenland Naar Peloponnesos met drie winnaars

86

50

Feedback: Tegenlicht

Basiscursus Architectuurfotografie Architectuurfotografie biedt interessante technische uitdagingen en je kunt er veel kanten mee op. Hoe maak je de ultieme architectuurfoto?

ZOOM.NL NOVEMBER/DECEMBER 2016

Stedenfotograaf Roy Poots laat ons zien hoe hij te werk gaat.

Natuurfotograaf Marijn Heuts geeft feedback op tegenlichtfoto’s van Zoomers.

40

98

Hands on: Analoge magie 7

EXPERTCURSUS

Landschapsfotografie

Vroeger Landschapsfotografen fotograferen het liefst als het licht optimaal is. Vaak is dat wanneer de zon opkomt of ondergaat.

Maar ook onder de donkere hemel kun je nog volop spelen met licht. Dit kan het schijnsel van de sterren of de maan zijn of de sfeervolle verlichting van de stad.

In dit artikel gaan we op zoek naar het perfecte licht.

TEKST ALBERT DROS

14

of

l ater

↘ Een combinatie van het juiste moment, filters ter plekke en de juiste nabewerking met NIK zorgt voor bijzondere kleuren.

BORIS VAN BERKEL (KARIBUNDI) ISO 100 ∙ F 22 ∙ 15 SEC ∙ 18 MM

ZOOM.NL NOVEMBER/DECEMBER 2016

Onscherpte

Eerst even een stukje theorie. Als je op een zonnige dag foto’s maakt, kan dat makkelijk uit de hand. Hoe werkt dit nou precies?

Als je een foto maakt, gaat de sluiter van de camera open en dicht. Dit hoor je met een klik. Het licht wordt opgevangen door de camerasensor die er intern een beeld bij vormt. Er is een bepaalde hoeveelheid licht nodig om een goed belichte foto op de camerasensor te krijgen. De tijd die je sluiter nodig heeft om open en dicht te gaan noemen we de sluitertijd. Overdag

is die vaak erg kort, denk aan sluitertijden van soms wel 1/2000 sec. Beweging tijdens het openstaan van de sluiter heeft invloed op het beeld: onscherpte. Bij minder licht moet de sluiter langer open staan om dezelfde hoeveelheid licht op de sensor te krijgen, met meer kans op beweging.

Dit los je op met een statief.

Statief en afstandsbediening Statieven zijn er in overvloed. Wat een geschikt statief is voor jou moet je voor

15

PORTFOLIOREVIEW

Portfolio beoordeeld door professional Hoe vang je een persoonlijkheid in een enkel beeld? Een goede portretfoto is meer dan een simpele registratie van uiterlijke kenmerken. Niet voor niets verdiept een portretfotograaf zich voor de shoot in het leven van zijn model. Zoomer Mariëlle Vlaar laat haar portfolio beoordelen door professional Janus van den Eijnden. Wat is zijn oordeel?

TEKST SANNE RUHAAK MET DANK AAN JANUS VAN DEN EIJNDEN

Prof Janus beoordeelt Mariëlle ↘ Zoom.nl-lezer Mariëlle Vlaar stelt zich voor → ‘Ik ben geboren

en getogen in WestFriesland en heb van jongs af aan een passie voor fotografie. Sinds tien jaar woon ik met mijn man en twee zwarte labradors in een klein dorpje in de gemeente Schagen op nog geen 4 km van strand, bos en duinen, waar ik regelmatig te vinden ben. Ik heb een pedagogische achtergrond en ben altijd op zoek naar de klik en aansluiting met het kind. Mijn specialisaties zijn kinderfotografie en portretten.’

MARIELLEVLAAR.ZOOM.NL MARIELLEVLAARFOTOGRAFIE.NL

36

Mariëlle over haar fotografie

Bij het fotograferen is het mooiste licht vangen en dit omzetten in een beeld voor mij de grootste uitdaging. Op locatie fotografeer ik dan ook graag in de vroege uurtjes of op het einde van de dag, waar het licht een gouden warme gloed aanneemt.

Hierdoor krijg je mooie zachte foto’s en een dromerige uitstraling. Bij kinderfotografie gaat het mij om de blik en de emotie die worden overgebracht. Van mij hoeft het geen vrolijke foto te zijn. Bij Bo (pagina 39 onderin, red.) wilde ik dat hij recht in de camera keek, waardoor je je afvraagt wat hij denkt. Voor mij is fotograferen ook het vertellen van een verhaal, een bijzondere uitdrukking op het gezicht. Hierbij zet ik graag mijn creativiteit in, zowel tijdens de fotoshoot als in de bewerking van de foto’s. Naast fotograferen met gebruik van natuurlijk licht heb ik ook een mooie studio tot mijn beschikking. In de studio kan ik het licht volledig naar mijn hand zetten en

1 Yara

Bij dit portret is mooi gebruikgemaakt van een groot raam links van het model Yara. Het mooie strijklicht zorgt voor een mooie huidstructuur. Het model is duidelijk op haar gemak en ze kijkt met een ontwapenende blik de camera in. Ik vind dat haar bloes nog net iets te wit is, vooral in haar kraag.

Dit trekt te veel aandacht.

Daarnaast zou ik de ogen, maar vooral lippen iets minder verscherpen.

Vooral de droge rimpeltjes op haar lippen vragen nu net wat te veel aandacht.

Verder heb ik het gevoel dat de haarlok door de fotograaf zo gestileerd is, ik ben erg benieuwd of er ook een beeld is waar het haar helemaal opgestoken is. Het is een mooi open en eerlijk portret, ook dankzij de kleurenfilters, maar toch denk ik dat dit portret dit niet nodig heeft.

IS0 400 ∙ F 2,8 ∙ 1/250 SEC

Wie is prof Janus van den Eijnden? → Janus van den Eijnden

(1983) studeerde in 2008 af aan de Haagse kunstacademie en is freelance documentair portretfotograaf. Hij werk voor een grote verscheidenheid aan klanten en in zijn vrije tijd werkt hij aan eigen projecten. Die resulteren in publicaties, boeken en tentoonstellingen. Met zijn portretseries won hij verschillende prijzen bij de Zilveren Camera.

WWW.JANUSVANDENEIJNDEN.NL FOTO DEREK VONK

1

ZOOM.NL NOVEMBER/DECEMBER 2016

37

IN THE PICTURE

Roy Poots

‘Ik zou best alles ­ willen verkopen

om de wereld rond te reizen’ Reizen doet Roy met veel plezier en hij heeft al heel wat steden voor zijn lens gehad. Vandaag heeft hij twee bijzondere locaties in Rotterdam voor ons uitgezocht.

Omdat het tijdschema nogal strak is, heeft hij zelfs aan een auto met chauffeur gedacht, zodat we snel van locatie kunnen wisselen.

TEKST KEES KRICK

30

In Hong Kong is smog een groot probleem. Vaak kun je de overkant niet zien. Ik ben heel vroeg opgestaan om de zonsopkomst vast te leggen. Dan is de smog minder erg dan aan het einde van de dag. Ik heb expres de rand van de oever meegenomen, zodat je als kijker het idee hebt er zelf ook te zijn.

ISO 100 ∙ F 8 ∙ 1/40 SEC ∙ 17 MM

ZOOM.NL NOVEMBER/DECEMBER 2016

Even voorstellen → Roy Poots (33) is getrouwd en heeft

twee kinderen. Toen in 2009 zijn tweede dochter werd geboren, kocht hij een camera met het idee haar te gaan fotograferen. Maanden later ging zijn camera ook mee op vakantie. Omdat hij in alle denkbare situaties foto’s wilde kunnen maken, bekeek hij eerst online alle Zoom.nl video’s en zo leerde hij alles wat hij nodig had. Zijn interesse voor reis- en stedenfotografie was geboren.

31

BASISCURSUS

Architectuurfotografie

OOG VOOR HET

Een gebouw met een noemenswaardige architectuur is de Bibliotheek van Stuttgart.

JEROEN WEIJERS (MOD1971) ISO 400 ∙ F 8 ∙ 1/100 SEC ∙ 14 MM

50

LIJNENSPEL Ultramoderne stations, vervallen zwembaden en imposante bruggen. Met architectuurfotografie kun je heel veel kanten op en deze tak van sport biedt ook interessante technische uitdagingen. In deze basiscursus gaan we je voor op weg naar de ultieme architectuurfoto.

TEKST JEROEN JAZET

ZOOM.NL NOVEMBER/DECEMBER 2016

51

TECHNIEK

Beeldstabilisatie

Bewegingsloos Fabrikanten voorzien vaker hun camera’s, lenzen, smartphones en zelfs verrekijkers van beeldstabilisatie.

Daarmee kun je scherpe foto’s maken met lange sluitertijden. Hoe werkt dit eigenlijk, heb je het echt nodig en waar moet je op letten?

TEKST MARK MOED

1

↘

Volgens Wikipedia is ‘beeldstabilisatie een verzamelnaam voor technieken die in de fotografie gebruikt worden om bewegingsonscherpte – veroorzaakt door lange belichtingstijden in verhouding tot een bepaalde brandpuntsafstand te compenseren’.

Natuurlijk is de vraag: wanneer is een sluitertijd te lang? Bij welke sluitertijd kun je eigenlijk nog scherpe foto’s maken? Gelukkig is er een handige regel om hier achter te komen. Je kijkt welk brandpunt of zoomstand je gebruikt en maakt daar een breuk van. Met die sluitertijd kun je dan uit de hand fotograferen zonder gevaar voor bewegingsonscherpte. Fotografeer je met een 50 mm-lens, dan moet je 1/50 instellen om trilling te vermijden. Bij 300 mm is er meer gevaar voor bewegingsonscherpte, je moet

72

dan 1/300 instellen. Andersom heb je bij groothoek voordeel. Bij 24 mm kun je een sluitertijd van 1/24 gebruiken.

Deze regel geldt voor fullframe. Heeft jouw camera een kleinere aps-c of micro fourthirds sensor, dan heb je te maken met de brandpuntverlenging. Fotografeer je met een 50 mm-objectief dan is het alsof je met een 75 mm of 80 mm (aps-c) of een 100 mm (micro fourthirds ofwel mft) werkt. Je moet deze waarden dan ook voor de benodigde sluitertijd gebruiken.

Werk je bijvoorbeeld met een aps-c-sensor en een 50 mm dan heb je een sluitertijd van 1/75 nodig, bij mft is dat zelfs 1/100!

Fotografeer je met een tele met 300 mm dan zou je al een sluitersnelheid van 1/450 (aps-c) of 1/600 (mft) nodig hebben. Voor

2

langere sluitertijden ben je dan als snel op een statief aangewezen. Die zeldzame vogel is waarschijnlijk al weer gevlogen voordat jij je statief klaar hebt gezet.

Voor de komst van beeldstabilisatie was een hoge gevoeligheid of een statief of een andere stevige ondergrond de enige manier om scherpe foto’s bij (te) lange sluitertijden te krijgen. Gelukkig is daar beeldstabilisatie bijgekomen, waardoor je veel vaker uit de hand kunt fotograferen.

Techniek Er zijn verschillende vormen van beeldstabilisatie, maar het basisprincipe is dat trillingen worden gedetecteerd en door trillingen in de tegenovergestelde richting worden geneutraliseerd. Hiervoor worden

Variabel → De trilling van je handen is

niet met een vaste waarde aan te duiden. Als je tien foto’s met een te lange sluitertijd (zonder beeldstabilisatie) maakt, zullen er bijvoorbeeld vier redelijk scherp zijn. Probeer het nog eens en je hebt er maar een stuk of twee of juist meer. Trilling is zeer variabel en ook nog eens per persoon verschillend. Er zijn wel enkele trucs waardoor jouw percentage uit de hand geschoten geslaagde foto’s omhoog kan. Zoals het inhouden van je adem tijdens het maken van de opname. Houd de camera stevig tegen je hoofd gedrukt. Als je camera geen zoeker heeft maar wel een uitklapbaar scherm, druk ‘m dan tegen je buik. Natuurlijk helpt het gebruik van een lichtsterke lens en een hoge gevoeligheid ook. Vooral als je ze combineert met beeldstabilisatie!

DE VR-STABILISATIE MERKT DAT JE AAN HET PANNEN BENT extreem gevoelige en ultrasnel reagerende elektronica en mechanica gebruikt. Bij beeldstabilisatie wordt altijd het voordeel genoemd in aantal stops. Bij de introductie van beeldstabilisatie was er een voordeel van twee stops, tegenwoordig is dat drie tot zelfs vijf stops.

Een rekenvoorbeeld: zou je zonder stabilisatie met een sluitertijd van 1/60 kunnen fotograferen, dan heb je met stabilisatie twee stops voordeel en wordt dat 1/15 (1/60 – 1/30 - 1/15). Bij vijf stops scheelt dat zelfs 1/2 seconde. Behoorlijk indrukwekkend, nietwaar?

Optische beeldstabilisatie Er zijn twee soorten beeldstabilisatie: optische en mechanische stabilisatie.

ZOOM.NL NOVEMBER/DECEMBER 2016

↑ De Sony A7 II heeft een 5-assige beeldstabilisatie.

Optische stabilisatie is in het objectief ingebouwd. Het werkt met een in de optische as van het objectief geplaatst ‘zwevend’ lenselement (of een aantal elementen) dat is bevestigd aan elektromagneten. Als er horizontale of verticale trilling wordt gedetecteerd door twee gyroscopische sensoren wordt het zwevende lenselement via een microcomputer in (een corrigerende) beweging gebracht door de elektromagneten. Bij dit systeem kunnen in principe alleen verticale en horizontale trillingen gecorrigeerd worden. Het voordeel van de in het objectief gebouwde optische beeldstabilisatie is dat het behoorlijk effectief is omdat het aan het betreffende objectief is aangepast en dat ook het beeld in de zoeker gestabiliseerd is. Er zijn ook een paar nadelen. Het maakt een lens wat duurder en niet alle lenzen hebben het. In de eerste tientallen jaren na de introductie van beeldstabilisatie vonden fabrikanten deze functie alleen nodig bij lange telelenzen. Hoewel zelfs kitzooms tegenwoordig met beeldstabilisatie zijn uitgerust, moeten lichtsterke primes en groothoeklenzen het meestal zonder stellen.

1 Foto gemaakt zonder stabilisatie.

ISO 100 ∙ F 14 ∙ 1/8 SEC ∙ 55 MM

2 Dezelfde foto gemaakt met stabilisatie.

ISO 100 ∙ F 14 ∙ 1/8 SEC ∙ 55 MM

Mechanische stabilisatie Verschillende merken, zoals Olympus, Pentax en Sony passen de zogenaamde ‘in camera’ mechanische stabilisatie, ook wel sensor-shift genaamd, toe. Hierbij is de beeldsensor zwevend opgehangen waardoor hij de door hypersensitieve sensoren gedetecteerde trillingen kan compenseren. Het belangrijkste voordeel hiervan is dat je altijd en bij elk objectief over beeldstabilisatie beschikt, dus ook bij die oude lens die je via een adapter op de camera aansluit. Een ander voordeel is dat beeldstabilisatie in meer richtingen relatief gemakkelijk te realiseren is, dus niet alleen voor horizontale en verticale trilling, maar ook voor de trilling die ontstaat als de camera over de horizontale of verticale as draait. Je hebt zulke trilling bijvoorbeeld als je op de ontspanknop drukt. Olympus en Sony bieden al een 5-assige beeldstabilisatie. Pentax gebruikt de beweegbare sensor zelfs om de horizon automatisch recht te zetten. De beperking was altijd dat het beeld in de zoeker niet gestabiliseerd was, dat stabiliseren gebeurde immers pas tijdens de opname. Dat nadeel is verdwenen bij de actuele camera’s met

73

TEST

Continulicht test met drie type lampen

WYSiWYG Bij studiofotografie denk je vaak aan flitslicht, maar overweeg ook eens continulicht. Zoomers Ewa Cikla en Chantal Peerdeman probeerden verschillende soorten continulicht uit bij FotoFlits. Ze vonden het een openbaring: ‘Het licht werkt veel eenvoudiger en what you see is what you get!’

TEKST JEROEN JAZET

1

↘

Er hangt een opgelaten sfeertje in de studio annex showroom van importeur FotoFlits in Wormerveer. Twee Zoom.nlfotografen en twee modellen staan te popelen om mooie shots te maken met behulp van continulampen. ‘Dit is een echte snoepwinkel voor de fotograaf’, zegt Ewa, die alvast de ruimte inspecteert. ‘Ik ben heel benieuwd hoe dit er op de foto uit zal zien’, zegt Chantal instemmend. Zij is al druk in overleg met model Caresse en bespreken de visagie en kleding.

Lichtles Lichtspecialist Fabian van het Hof van FotoFlits roept iedereen bij elkaar om de diverse lampen te introduceren. We testen vandaag drie soorten licht: led-lampen (de Lupo 560 DMX en de 51120 DMX), fluorescentielampen (Lupo Striplight 2000 met dimmer) en led fresnel spots (de Lupo Dayled 650 fresnel 5600K en de 650 dual colour fresnel 3200-5600K). ‘Elk type lamp heeft een totaal andere lichtkarakteristiek’, laat Fabian de dames weten. ‘Zo zijn de led-panelen klein en geven relatief hard licht. Het licht van de fresnel-spots

92

1 Met een lichtsterk objectief kun je met continulicht nog steeds een lage iso-waarde gebruiken om ruis te voorkomen.

CHANTAL PEERDEMANSCHOLTEN (CHANTALS) ISO 100 ∙ F 2.8 ∙ 1/100 SEC ∙ 50 MM

2 Het licht in de studio is letterlijk het licht dat je terugziet in de uiteindelijke foto.

is ook hard, maar door hun speciale lens voor de lamp kun je ze beter richten, net als theaterspots. De Lupo fluorescentielampen zijn grotere panelen met buizen erin. Dit geeft een veel zachter licht, meer verdeeld over het onderwerp.’

Kunstmatig Van het Hof vertelt ook waar je op moet letten bij aanschaf van een continulamp: ‘In tegenstelling tot natuurlijke lichtbronnen, worden led- en fluorescentielicht kunstmatig opgebouwd. Dat heeft tot gevolg dat het licht niet het volle kleurenspectrum weergeeft, maar een deel ervan.

De kleurechtheid van de lampen verschilt daardoor erg.’

2

ZOOM.NL NOVEMBER/DECEMBER 2016

93

TECHNIEK

Alles wat je wilde weten over

Filters

Het effect van meerdere filters. Links is geen filter gebruikt. Rechts: een polarisatiefilter haalt reflecties weg, toont de zeebodem en verbetert de kleuren. Een grijsfilter maakt het water glad en een grijsverloopfilter maakt de lucht donkerder.

Digitale fotografie maakte veel filters overbodig.

Maar nog niet alle filters zijn te vervangen door nabewerking. Welke zijn er dan nog nodig? Wat doen ze precies? En waar moet je op letten bij aanschaf? Wij zetten alles voor jou op een rijtje.

TEKST VAANS RUIJTEN

Opschroeven → Vind je het werken

UV-FILTER Tegenwoordig wordt dit filter alleen nog als bescherming ingezet. De moderne camera is niet meer gevoelig voor uvlicht, waardoor deze functie van dit filter overbodig is geworden. Het is de vraag in hoeverre een uv-filter bescherming biedt in geval van een harde klap op de lens.

102

↑ Naast schroeffilters bestaan er ook insteekfilters.

In minder extreme gevallen biedt zo’n filter een bescherming tegen onheil dat de lens zou kunnen beschadigen of vervuilen. Denk aan een storm op het strand, waarbij het frontelement van een lens gezandstraald wordt. Of opspattend zeewater.

met schroeffilters lastig vanwege het op- en afschroeven? Er zijn magnetische ringen te koop die dit sterk vergemakkelijken. Je plaatst het filter met een klik en haalt het er zonder te schroeven weer eraf.

Beschikbaarheid → Twijfel je over het

merk? Let dan ook op beschikbaarheid.

Sommige merken zijn zeer slecht leverbaar of slechts in een enkele webshop.

Levertijden kunnen soms maanden bedragen.

Uiterst vervelend als je later wil uitbreiden.

1

POLARISATIEFILTER Het polarisatiefilter is misschien wel het meest gebruikte filter. Het zorgt ervoor dat gepolariseerd licht wordt gefilterd.

Dat klinkt moeilijk, maar de drie effecten van dit filter zijn eenvoudig uit te leggen: Het maakt blauwe lucht donkerder en eventuele wolken witter. Ofwel mooiere luchten in landschapsfoto’s.

Daarbij zijn reflecties minder zichtbaar.

Denk aan weerspiegelingen in glas, reflecties in water of in regendruppels na een mals zomerbuitje.

En het verbetert de kleuren. Kleuren worden een tikkeltje intenser.

Dit filter bestaat uit twee ringen. Eén ring met schroefdraad die wordt bevestigd op de lens en een tweede ring waarmee het filter kan worden gedraaid. Voor een optimale werking van het filter moet het in de juiste stand worden gedraaid. Je kunt de werking zien door in de zoeker te kijken terwijl je aan het filter draait. Soms kan het handig zijn om onder het draaien naar het histogram (via liveview) te kijken.

Daar waar het contrast het grootst is en de ‘bergjes’ in het histogram het verst uit elkaar gaan, is het effect maximaal.

De werking van het polarisatiefilter is maximaal onder een hoek van 90 graden met het zonlicht. Dus als de zon pal links of rechts staat. Fotografeer je tegen de zon in, of met de zon in de rug dan is het effect

nauwelijks waar te nemen. Hierdoor is een polarisatiefilter soms minder geschikt voor een (ultra)groothoek. Bij een heel wijde beeldhoek heb je delen in beeld waarbij de zon in een hoek van 90 graden staat en delen waarbij dat minder is. Het resultaat is dat een deel van de lucht donkerder wordt en een ander deel lichter blijft.

Het polarisatiefilter wordt meestal ingezet in landschapsfotografie, maar het heeft ook andere toepassingen.

Bijvoorbeeld bij productfotografie waarbij je gladde oppervlakken hebt die het licht weerkaatsen. Met een polarisatiefilter verminder je dit effect.

BIJ SCHROEFFILTERS KRIJG JE SNELLER VIGNETTERING 2

1 Dankzij het polarisatiefilter kijk je zo door het water heen.

CHARLES DE MEY (CHARLESDEMEY) ISO 200 ∙ F 7,1 ∙ 1/60 SEC ∙ 18 MM

2 Een 6 stops grijs- en een 2 stops grijsverloopfilter zorgen ervoor dat hier een belichtingstijd van 115 seconden mogelijk was.

ARNOUD VAN DE WEERD (ARNOUD78) ISO 100 ∙ F 11 ∙ 115 SEC ∙ 14 MM

GRIJSFILTERS OF ND-FILTER Een grijsfilter, of ND-filter (ND staat voor neutral density) is een donker stuk glas dat weinig licht doorlaat. Een goed grijsfilter doet niets anders dan ervoor zorgen dat er minder licht op de sensor valt (een minder goed filter verandert ook de kleuren). Als er minder licht op de sensor valt, wordt de foto donkerder, waardoor je langer moet belichten. Dit klinkt misschien vreemd omdat je meestal juist veel licht wilt hebben voor een goede foto. Maar in sommige gevallen is dat toch handig. Denk aan een portretfoto op een zonnige zomerdag of studioflitsers waarvan de flitskracht niet laag genoeg kan worden ingesteld. Dan is er te veel licht om te fotograferen met een groot diafragma.

De meest gebruikte toepassing is fotograferen met extreem lange sluitertijden.

Met een sterk grijsfilter kun je overdag met sluitertijden tot wel enkele minuten werken. Dit levert mooie effecten op als er bewegende onderwerpen in beeld zijn als wolken of water.

← Een grijsfilter kan een hoop licht tegenhouden.

ZOOM.NL NOVEMBER 2016

103