WINDOWS 10 POWER-UPDATE
POWERED BY
200
TWEAKS VOOR WINDOWS 10
Zo gebruik je de ultieme toolverbetering
Mis de Creators Update niet: dit is nieuw! EXPERTGIDS
THUISSYSTEEMBEHEER Meer controle over je pc’s en netwerk
EXTRA FUNCTIONALITEIT Via de opdrachtprompt
GEDEELDE PC
Gedeelde bestanden: efficiënt en veilig
WINDOWS BIG BROTHER-EDITION De software gratis, maar de gebruiker betaalt
HOTLIST
Reddingsplan, voor als Windows het niet doet
€ 9,95
Word Windows Insider en test als allereerste Windows 10 Vekenner: de allernieuwste functies BP
WINDOWS 10 POWER-UPDATE
GRATIS UPDATE WINDOWS
SNELLER, BETER, STABIELER Finetune Windows 10 maximaal
OVERSTAPPEN
COMPLEET PLAN VOOR ELK SCENARIO: VAN BACK-UP TOT MIGRATIE
SPECIAL Tuning-tips voor Windows
WINDOWS TUNEN Maak je systeem sneller en beter Het valt niet te ontkennen: wanneer je een pc met een kersverse Windows-installatie opstart, loopt alles lekker snel en vlot. Een paar maanden verder, als alles begint te vertragen, ben je echter heel wat minder enthousiast. Zie je een compleet nieuwe Windows-installatie niet zitten, dan zijn er gelukkig nog heel wat minder ingrijpende tweaks die weer vaart in je Windows-sessies kunnen brengen.
1
Kritische blik
Op internet circuleren massa’s tips en trucs die beloven je Windows-pc “faster and better” te maken. Maar hierbij moet je wel opletten! De kwaliteit van die tweaks varieert namelijk van bruikbaar tot ronduit belachelijk, en er zitten er ook bij die je systeem minder stabiel maken. Laat je ook niet verleiden om een tooltje met één-klik-optimalisatie te kopen. Vaak opereert zo’n programma als een ‘black box’ waarbij je als gebruiker weinig of geen zicht hebt op wat de applicatie precies uitvreet, zodat je ook niet weet hoe je bepaalde handelingen kunt terugdraaien mocht er iets fout lopen. Wij zien dus meer heil in ingrepen waarbij je de touwtjes zelf stevig in handen houdt. In dit artikel
TO O N VA N D A E L E
geven we heel uiteenlopende tips, tot het BIOS en de hardware toe. Tenzij anders vermeld, gelden de tips voor zowel Windows 7, 8(.1) als 10.
WAT GAAN WE DOEN? We gaan Windows tunen, lees: beter en vooral ook sneller maken, niet alleen bij het opstarten, maar ook tijdens je dagelijkse werk of gamesessies.
01 Het internet puilt uit van de tips voor een sneller Windows-systeem.
2
AHCI-modus
Laten we meteen een open deur intrappen: naast het bijprikken van extra RAM-geheugen (op een geheugenhongerig systeem) is en blijft je harde schijf vervan-
2
WINDOWS 10 CREATORS UPDATE
SPECIAL Tuning-tips voor Windows
gen door een SSD één van de beste ingrepen om je systeem in één keer een heel stuk sneller te maken. Ga dan wel eerst na in het BIOS of de SATA-modus correct staat ingesteld: in de veronderstelling natuurlijk dat je je SSD aan een SATA-controller hebt gekoppeld. De meeste SSD’s werken namelijk sneller als die modus op AHCI (Advanced Host Controller Interface) staat ingesteld in plaats van op (Native of Standard) IDE. Eventueel kun je ook de RAID-modus activeren (indien beschikbaar), maar dat is uiteraard alleen zinvol wanneer je die functionaliteit nodig hebt (en over minstens twee schijven beschikt). Een belangrijk voordeel van de
Alignment Test (http://diskat.net/download-en.html)
AHCI-modus (en RAID-modus) is namelijk dat die NCQ
maakt het eenvoudiger. Blijkt de uitlijning inderdaad
na een kloonop-
ondersteunt. Dat staat voor Native Command Queu-
niet in orde, dan kun je dat herstellen met bijvoor-
eratie check je
ing, wat inhoudt dat de controller de volgorde van de
beeld de tool Minitool Partition Wizard Free (www.
maar beter de
AHCI-modus
lees- en schrijfopdrachten zal optimaliseren. Let wel
partitionwizard.com/free-partition-manager.html). Klik
uitlijning van je
ondersteunt
op! Wijzig deze modus niet zomaar op een werkend
met de rechtermuisknop op je SSD en kies Align All
SSD.
ook NCQ-opti-
systeem: zo’n omschakeling houdt namelijk in dat je
Partitions.
malisatie.
Windows zult moeten herinstalleren.
02 De
03 Met name
Ga tevens na of de TRIM-functie wel is geactiveerd, die zorgt namelijk voor betere prestaties van je SSD. Open daartoe de opdrachtprompt en voer het volgende commando uit: fsutil behavior query disabledeletenotify. Krijg je DisableDeleteNotify = 0 als resultaat, dan is TRIM inderdaad actief. Is de waarde 1, dan kun je TRIM alsnog activeren met de opdracht fsutil behavior set disabledeletenotify 0.
Gaming Als gamer ben je natuurlijk altijd op zoek naar de beste ervaringen en dan ben je het aan jezelf verplicht om geregeld het internet af te struinen (bijvoorbeeld via Steam, gebruikersgemeenschappen of social media) op zoek naar ‘user mods’ (modifications). Voor heel wat games verschijnen geregeld
Een SSD? Zorg dan voor correct uitgelijnde parities! 3
User mods le-
nieuwe modificaties die je favoriete games er niet
veren vaak een
alleen beter doen uitzien of van extra functies voor-
betere (en soms
zien, maar die ze ook sneller en stabieler maken.
snellere) gameervaring op.
SSD-optimalisatie
Je hebt al een SSD? Dan heb je al een stevige optimalisatie achter de rug. Het kan echter geen kwaad om een aantal instellingen te checken die je SSD nog iets sneller kunnen laten werken. Vooral wanneer je een bestaande Windows-installatie naar een SSD hebt overgeplant, ga je maar beter na of de partitionering wel correct is ‘uitgelijnd’. Immers, een foutieve uitlijning vermindert de prestaties en de levensduur van je SSD. Zo’n controle kan weliswaar via een (complex) opdrachtregelcommando gebeuren, maar het gratis Disk
WINDOWS 10
3
SPECIAL Freeware
FREEWARE
Freewaremakers zijn meestal enthousiaste computergebruikers die niet programmeren uit winstbejag, maar hun vaardigheden inzetten om iets te verbeteren. Dankzij de gratis programma’s wordt computeren leuker en handiger! We bespreken de beste programma’s van dit moment en nieuwe versies van ‘evergreens’. R O B B I N O O I J E VA A R
1
Veilige pc
canner een score van 0 tot 30. Hierbij wordt onder
Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10
andere nagegaan of de scanner actueel is en wanneer
Iedereen met een beetje tech-verstand weet dat het
de laatste systeemscan heeft plaatsgevonden. Een
noodzakelijk is om een goede virusscanner te heb-
onderdeel waar bijna niemand goed op zal scoren
ben. Helaas zijn virussen zijn niet de enige bedreiging
is encryptie. Endpoint is pas blij als je harde schijf
voor je computer. Metadefender Endpoint is geen
volledig onleesbaar is versleuteld, een functie die
beveiligingsprogramma, maar biedt wel een controle
alleen door bedrijven en een handvol nerds wordt
om je veiligheid in kaart te brengen. Metadefender
toegepast.
Endpoint doorzoekt je computer op risico’s en maakt
Metadefender Endpoint, www.opswat.com
hiervan een samenvatting. Wat je met deze informatie doet, is helemaal aan jou. Klik op Security score voor een overzicht in taartvorm. Klik op de
2
Ander videobestand
onderdelen voor meer details over de score. Metade-
Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10
fender Endpoint is streng, waardoor je score al snel
Er zijn veel verschillende videoformaten en misschien
laag uitvalt. Het programma kijkt bijvoorbeeld of je
wel net zo veel afspeelprogramma’s om de filmbe-
een clouddienst gebruikt als Dropbox, Google Drive
standen mee te bekijken. Voor mobiele apparaten
of OneDrive en beschouwt dit als potentieel risico.
is juist het aantal ondersteunde videobestanden
fender End-
Ook wordt gekeken of Windows Update actief is, of je
beperkt. Wil je bijvoorbeeld een video ‘meenemen
point kijk hoe
kwetsbaar bent voor phishing en de firewall correct
op reis’ voor de kinderen op de achterbank? Dan kan
veilig je pc is.
werkt. Metadefender Endpoint geeft ook je viruss-
SuperSimple Video Converter je videobestanden snel
01 Metade-
omzetten in een bestandsformaat dat jouw tablet kan afspelen. Het programma bestaat al een tijdje, maar werkt nog uitstekend en heeft geen overbodige rommel aan boord (in tegenstelling tot veel andere tools in de categorie videoconverters). SuperSimple Video Converter heeft twee belangrijke knoppen: Open en Convert. Met Open voeg je één of meer videobestanden toe aan een wachtrij. Klik daarna op Convert om het videobestand om te zetten in een ander formaat. Je kunt een opslaglocatie opgeven (bijvoorbeeld je bureaublad of een geheugenkaart) en kiezen in welk formaat je het wilt bewaren. De meeste apparatuur kan overweg met mpeg-4 (mp4). Het is ook mogelijk om video’s achter elkaar te plakken en op te slaan als één lange film voor de achterbankbrigade. SuperSimple Video Converter, www.gromada.com
6
VEILIGHEID & PRIVACY EDITIE 2017
SPECIAL Freeware
omgaan met verwijderde bestanden. Door een taak in te plannen, worden de handelingen automatisch ingepland. Dit kun je op een specifieke tijd laten doen of bijvoorbeeld elke tien minuten. Uiteraard is het ook mogelijk om taken handmatig te starten. Synchredible, www.ascomp.de
4
Cloud op slot
Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10 Alles wat je bewaart in Dropbox, OneDrive of Google Drive wordt beveiligd via techniek van de betreffende clouddienst. Als iemand zich eenmaal toegang weet te verschaffen tot jouw clouddienst, zijn al die bestanden volledig toegankelijk. Boxcryptor voegt een extra
3
encryptielaag toe, die los staat van de clouddienst die
Identieke inhoud
je gebruikt. Hiervoor wordt een virtuele schijf ingericht.
Geschikt voor: Windows 7, 8(.1), 10 Er zijn veel scenario’s waar Synchredible een uitstekend hulpmiddel biedt. Zoals de naam al doet
Slakkenspoor van Google
vermoeden, kan het programma synchroniseren. Je
Bij bepaalde freeware krijg je direct enge waarschu-
kunt Synchredible dus gebruiken om bijvoorbeeld
wingen van je beveiligingsprogramma. Laat je niet
de map met je werkdocumenten te synchroniseren
afschrikken, maar lees goed wat er aan de hand is
naar een usb-stick. Wijzigingen worden over en weer
en of je dit logisch vindt. Sommige programma’s
bijgehouden; dat geldt ook verwijderingen, pas dus
maken bijvoorbeeld verbinding met internet. Deze
op. Dit maakt Synchredible uitermate geschikt om
actie kan al een reactie uitlokken bij je beveiliger.
bijvoorbeeld een map documenten, foto’s en andere
Ook voor software die relatief nieuw is of wordt
bestanden automatisch ook op je nas te zetten. Ook
aangeduid als ‘zeldzaam’ kan je beveiligingspro-
kun je Synchredible inzetten om clouddiensten te
gramma een waarschuwing geven. Alles in de haak?
synchroniseren. Zo zorg je ervoor dat de foto’s uit je
Laat het programma dan uitvoeren. Vertrouw je
Dropbox ook beschikbaar worden in OneDrive. Het
het niet helemaal? Laat je download onderzoeken
programma is (grotendeels) Nederlandstalig en dankzij
door www.virustotal.com, dat doen wij ook! Deze
een handige wizard snel in te stellen. Synchredible
website controleert jouw programma met meer dan
werkt met taken. In een taak definieer je wat Synchre-
vijftig beveiligingsprogramma’s. Zo zie je snel of
dible voor je moet doen en hoe het programma moet
je te maken hebt met een risico of een overijverig beveiligingsprogramma.
WINDOWS 10
7
SPECIAL Overstappen
OVERSTAPHULP Van Windows Vista, 7 of 8.1 naar Windows 10 Een van de problemen die Microsoft nog niet heeft opgelost met Windows is het eenvoudig migreren van je data, instellingen en applicaties bij aankoop van een nieuwe pc of laptop. In dit artikel geven we je tips om het overstappen zo pijnloos mogelijk te maken.
Je bestanden 1
Externe schijf
De eenvoudigste manier om je bestanden over te zetten naar je nieuwe pc of laptop is door middel van een externe harde schijf. Zoek al je persoonlijke bestanden bij elkaar en verplaats deze naar de externe schijf. Je
JOCHEM DE GOEDE
vindt je bestanden terug via Windows Verkenner en dan in de mappen bij C:\Gebruikers\[gebruikersnaam]. Zorg ervoor dat je alles verplaatst wat je nodig hebt, maar houd wel overzicht over alle mappen en bestanden. Koppel de schijf veilig los door in het systeemvak op de taakbalk op het usb-icoon te klikken en je schijf uit de lijst te kiezen. Sluit de schijf
WAT GAAN WE DOEN?
aan op je nieuwe pc of laptop en zet de bestanden op de juiste plek terug. Hiermee is het niet mogelijk om
We gaan je helpen om over te stappen op je nieuwe pc
instellingen te kopiĂŤren. Die zul je apart per applicatie
of laptop met Windows 10. Daarvoor helpen we je met
over moeten zetten, indien mogelijk.
het verplaatsen van je bestanden en met het overzetten van je e-mail en je contactpersonen, je (browser) instellingen en zelfs je software, met behulp van een
01 De
speciale tool.
eenvoudigste manier om je bestanden terug te zetten, is door ze te kopiĂŤren naar een externe harde schijf.
2
Bestandsgeschiedenis
Als je de ingebouwde back-uptool van Windows 8.1 (Bestandsgeschiedenis) gebruikte, dan heb je de mogelijkheid om je oude back-up te gebruiken met je
44
WINDOWS 10
SPECIAL Ovestappen
Blader naar het station of de netwerklocatie waar de back-up van je oude pc of laptop is opgeslagen. Kies daarna de betreffende back-up uit de lijst en klik op Volgende. Vink de optie aan Alle bestanden in deze back-up selecteren en klik op Volgende. Kies daarna waar je ze wilt terugzetten: naar de oorspronkelijke of een andere locatie. Het is aan te raden naar een andere locatie te herstellen, omdat ook de map AppData
Ook als je
meekomt en die kun je beter niet herstellen naar een
de Windows
nieuwe pc. Daarnaast kan het zijn dat je gebruikers-
7-back-uptool
namen op de oude en nieuwe pc’s verschillen als je
gebruikt, kun je
ingelogd bent met een Microsoft-account. Als je een
die in Windows
locatie hebt gekozen, klik je op Terugzetten om het
10 terugzetten.
herstel te starten. 02 Met
nieuwe Windows 10-pc om zo je bestanden te herstel-
Bestands-
len. Daarvoor sluit je de back-upschijf die je gebruikt
geschiedenis
voor Bestandsgeschiedenis aan op je nieuwe pc of
kun je een back-
laptop. Ga dan in Windows 10 naar het Configuratie-
up herstellen
scherm en dan naar Systeem en
van je vorige pc
beveiliging / Bestandsgeschiedenis. Klik rechts
of laptop.
op Station selecteren. Blader naar de schijf van je oude back-ups. Indien je een netwerklocatie gebruikt, klik op Netwerklocatie toevoegen en blader naar de map van Bestandsgeschiedenis. Zodra je die vorige locatie hebt gekozen, zet je een vinkje bij Ik wil een oudere back-up van dit station voor Bestandsgeschiedenis gebruiken. Zodra je dat aanvinkt, kun je daaronder een van je back-ups selecteren en zie je meteen wanneer die back-ups gemaakt zijn. Klik op OK om de instellingen op te slaan. Om je bestanden te herstellen, klik je links op Persoonlijke bestanden terugzetten. Selecteer dan alle mappen en klik op de groene knop onderaan om de bestanden op de originele locatie terug te zetten.
Een back-up gemaakt via de back-uptool van Windows 7 kun je ook in Windows 10 terugzetten
02 Selecteer
4
alle mappen en klik onderaan op
Lokaal netwerk
Herstellen om je
Als je niet de beschikking hebt over een externe harde
bestanden terug
schijf of als deze niet genoeg schijfruimte heeft, dan
te zetten.
kun je ook bestanden kopiĂŤren en plakken via je lokale netwerk door de schijf te delen. Dan is het wel nodig
3
Windows 7-back-up
dat je oude pc of laptop enige tijd aan kan staan. Om op Windows Vista, 7 of 8.1 je schijf te delen, ga je naar
Voor een back-up gemaakt in Windows 7 ga je naar het
Windows Verkenner. Klik met links op Computer of
Configuratiescherm in Windows 10 en klik je op Back-
Deze pc en klik met de rechtermuisknop op de schijf
up maken en terugzetten (Windows 7) bij Systeem
die je wilt delen. Kies voor Eigenschappen en ga naar
en beveiliging. Klik dan op Een andere back-up
het tabblad Delen. Klik op Geavanceerd delen en vink
selecteren voor het terugzetten van bestanden.
de optie Deze map delen aan. Klik op OK / Sluiten. Op
WINDOWS 10 CREATORS UPDATE
45
SPECIAL Dit deelt Windows 10
VOORKOM TECHPROBLEMEN VRIENDEN EN FAMILIE Systeembeheer in huiselijke kring Als PCM-lezer zul je er ook vast niet aan ontkomen: tech-support verlenen aan familie en vrienden. Je kunt dan een vast tarief instellen, óf je kunt het wat slimmer aanpakken. Met deze tips houd je de systemen met minimaal systeembeheer in de lucht. E D M O N D VA R W I J K
J
e bespaart jezelf al een hoop ellende als je
10 de pc opnieuw instellen met behoud van alle
Windows 10 zo inricht dat problemen niet
gegevens, maar als je de verkeerde optie kiest of
snel ontstaan en mochten ze zich alsnog
als Windows stukgaat, moet je weer een live-usb-
Zet alle standaardmappen op de andere partitie via Windows Verkenner.
voordoen, dan kun je de problemen oplossen
stick maken met Linux om de bestanden eraf te
zonder dat je de deur uit hoeft. De mate waarin
halen. Dat probleem heb je niet met partities.
Back-up
je de boel dichttimmert, hangt natuurlijk af van
Open Schijfbeheer en maak een partitie aan
Als er één ding is dat je later tijd bespaart tijdens
de persoon in kwestie: een gebruiker die al
voor persoonlijke gegevens. Vervolgens maak
het opzetten van een nieuwe pc, dan is het wel
blij is als ‘het internet het doet’ vraagt om een
je op die partitie (of beter: individuele schijf)
om een back-up op te zetten en uit te leggen wat
totaal ander type beheer dan iemand met een
alle bekende mappen van Documenten. Stel
diegene daarvoor moet doen. Zorg er dus voor
thuisnetwerk die ook af en toe wat wil kunnen
daarna in dat alle bestanden standaard worden
dat ze met die nieuwe laptop of pc ook meteen
installeren. Uit onderstaande stappen is voor alle
opgeslagen op die partitie. Dat doe je eenvoudig
een externe harde schijf aangeschaft hebben.
gebruikers een passend beheerrecept samen te
in Windows Verkenner. Bewerk de eigenschap-
Je kunt dan twee kanten op: of je kiest voor
stellen.
pen van bijvoorbeeld de map Documenten en
een complete systeemback-up of alleen voor
ga naar het tabblad Locatie om daar de map op
losse bestanden. Afhankelijk van de persoon
de partitie te kiezen. Handig is ook om Bibliothe-
moet je die keuze zelf maken. Een complete
Bij het inrichten van de pc is het een goed idee
ken te gebruiken en daarnaar te laten verwijzen.
systeemback-up is handig voor als diegene niet
om meteen naar de partities te kijken. Met een
Dat doe je in Windows Verkenner door links te
zo veel software zal installeren. Gebeurt dat wel
schone computer heb je daar namelijk nog de
klikken en te kiezen voor Bibliotheken weerge-
en je zet een systeemback-up terug, dan is alles
kans voor. Voor als je de pc ooit opnieuw wilt
ven. Als je dan een bibliotheek aanklikt, kun je in
alsnog traag en kan het zo weer stuk gaan. Dan
installeren of als deze niet te redden is, is het
het lint bovenaan bij Beheren de opslaglocaties
is Bestandsgeschiedenis een beter idee: dan kun
een goed idee als de data gescheiden is van de
instellen en dan de nieuwe partitie als standaard
je gewoon de pc vernieuwen en hoef je verder
rest van het systeem. Weliswaar kan Windows
instellen.
niet zo veel meer te doen.
Partities
66
WINDOWS 10
SPECIAL Dit deelt Windows 10
Leer ze een wachtwoordbeheerder te gebruiken, om gevolgen van een hack te beperken en zodat ze jou niet
Wachtwoordbeheer “Hallo, wat is mijn wachtwoord voor X ook
(On)Handige software
meer lastigvallen met vergeten wachtwoorden.
Een handig tooltje dat je érg veel tijd kan bespa-
alweer?” “Heb je het geprobeerd met de geboor-
ren op den duur is Unchecky. Unchecky vinkt bij
maar ook andere ergernissen zoals spyware en
tedatum van Y of met/zonder hoofdletters?”
nieuwe installaties automatisch extra mee-
adware. Zorg er verder voor dat alles automa-
Het is altijd heel erg frustrerend en kan erg veel
geïnstalleerde software of aanbiedingen uit. Zo
tisch bijgewerkt wordt, met bijvoorbeeld Secunia
tijd kosten als een wachtwoord is vergeten. Het
voorkom je ongewenste add-ons en werkbalken,
PSI of PatchMyPc. Probeer vrienden en familie
ideale moment om wachtwoordbeheer goed op te zetten is met een nieuwe laptop of pc, als
ook Google Foto’s te laten gebruiken, zodat ze nooit meer iets kwijtraken en bij alle foto’s op
bestaande wachtwoorden vaak niet (eenvoudig)
Back-up naar huis
overgezet kunnen worden. Je kunt het dan in één
Als het niet lukt om vrienden en familie aan een
er altijd een back-up van de foto’s in de cloud.
keer goed aanpakken met een wachtwoordbe-
externe harde schijf te krijgen, dan kun je het
Verder is het beter om clean-uptools te ontwij-
heerder. Wel zul je er wat tijd in moeten steken
met de cloud proberen of je kunt eens kijken
ken, die kunnen alleen maar leiden tot vreemde
om ze het gebruik daarvan te leren. Een goede
naar CrashPlan. Daarmee kun je een externe
foutmeldingen in de verkeerde handen. Verder
manager voor meerdere platformen is LastPass,
back-up maken en die gratis ergens opslaan. Je
is het belangrijk om de aanvalsvector van de
die gratis synchroniseert tussen apparaten en
zou dan zelf thuis een schijf kunnen aansluiten
Windows-pc te verkleinen. Zorg ervoor dat
je privacy respecteert. Voeg het toe als brow-
en CrashPlan opzetten, waarna je kennis of
onnodige software is verwijderd en denk dan
serextensie en vertel hoe het werkt. Daarmee
familie op afstand automatisch de back-ups
aan Java, maar ook aan Adobe Flash en Adobe
voorkom je ook nog eens dat ze later slachtoffer
maken. Zo heb jij eenvoudig toegang tot een
Reader. Voor bijvoorbeeld die laatste kun je
worden van kwaadaardige aanvallen. LastPass is
back-up, als ze per ongeluk het verkeerde be-
zonder problemen Edge, Chrome of Firefox als
erg eenvoudig te gebruiken en te begrijpen, zo-
stand hebben verwijderd.
standaard-pdf-lezer instellen.
lang ze maar het hoofdwachtwoord onthouden
CrashPlan Free:
Unchecky: https://unchecky.com
... Daarom is het misschien handig dat ook zelf
https://store.crashplan.com/store
Secunia PSI: www.tiny.cc/psinsp
achter de hand te houden.
alle apparaten kunnen komen. Op die manier is
PatchMyPc: https://patchmypc.net
WINDOWS 10
67