Tips&Trucs 05 2018 preview

05

JAARGANG 21

MEI

2018

AL 20 JAAR HET MEEST PRAKTISCHE COMPUTERBLAD!

VEILIG DELEN

VIA THUISNETWERK OF ONLINE SLIM HUIS? + DRAAI EIGEN SERVER

ONMISBARE

CHROME-TIPS

OUDE PC

DOE HET ZELF! 10 X IPAD-TIPS =

10 X AHA …

FACEBOOK

NIEUW OS UITGEMEST

Chromium, Linux HEERLIJK RUSTIG!

HIGHTECH HARDLOPEN APPS EN ACCESSOIRES

EDITIE 05 • MEI 2018 • € 4,95

Laat je niet chanteren. #voorkomransomware

Meer weten over hoe deze gijzelsoftware te werk gaat en wat je kunt doen om je er tegen te wapenen? Bekijk het preventieadvies en profiteer van korting op beveiligingssoftware naar keuze. kaspersky.nl/voorkom-ransomware

Š 2018 Kaspersky Lab. Alle rechten voorbehouden. Geregistreerde handelsmerken en servicemerken zijn het eigendom van de respectieve eigenaars.

TOT 30% KORTING

REDACTIE Hoofdredactie: Dick van de Schraaf Eindredactie: José Pauty, Eelko Rol, Emke Slijkerman en Theske Slijkerman MEDEWERKERS Robbert Brus, Toon van Daele, Maikel Dijkhuizen, Mark Gamble, Dennis Gandasoebrata, Martin Gijzemijter, Peter Keizer, Dirk Schoofs, Richard Veenstra VORMGEVING LEFT Graphic Design ADVERTENTIE-EXPLOITATIE Jerry Moi-Thuk-Shung, Marcel Ott, Raymond Ullers. Telefoon: +31 (0)23-5430000 MARKETING Leontien Boere, Joep Preijde, Marjolein Sturk PRODUCTIE Marco Verhoog TECHNISCHE REALISATIE EN DISTRIBUTIE Senefelder Misset, Doetinchem (druk); Betapress (distributie Nederland); Imapress (distributie België) EDITORIAL DIRECTOR Remco de Graaf CONTACT KLANTENSERVICE Telefoon: +31 (0)23-5364401 Adres: Richard Holkade 8, 2033 PZ, Haarlem CONTACT REDACTIE E-mail redactie: redactie@tipsentrucs.nl Adres: Richard Holkade 8, 2033 PZ, Haarlem ABONNEMENT TIPS & TRUCS Een jaarabonnement (12 edities print én digitaal) Tips & Trucs kost € 51,- in Nederland. Een digitaal jaarabonnement kost € 41,-. Een los nummer kost € 4,95. Een dubbelnummer kost € 5,95. Voor verzending buiten Nederland worden extra kosten gerekend. Equrion Services B.V. verzorgt de financiële afhandeling voor Reshift Digital B.V. Na de eerste abonnementsperiode wordt het abonnement stilzwijgend voortgezet voor onbepaalde tijd. Vanaf dat moment is het abonnement opzegbaar met inachtneming van een opzegtermijn van 1 maand. Uw opzegging ontvangen wij bij voorkeur telefonisch. U kunt de Klantenservice op werkdagen tussen 10 en 14 uur bereiken via +31 (0)23-5364401.

Hardlopen Met de zomer in het verschiet heb ik het hardlopen weer eens opgepakt. Lekker buiten zijn en ondertussen de conditie wat opvijzelen. Schoenen had ik nog, trainingsbroek en jack ook, dus eigenlijk het enige wat nog ontbreekt is moderne elektronica. Ik loop graag op tijd en dat kan alleen als je het verstrijken van minuten kunt bijhouden. Een horloge heb ik echter al tijden niet meer – want ja, die smartphone – vandaar dat ik nu op zoek ben naar een alternatief.

Je kunt meerdere kanten op, zo heb ik ontdekt. Het simpelste: een armband waarin ik mijn smartphone kan meedragen. Iets technischer: een slim bandje om de pols dat bijvoorbeeld stappen, hartslag en dergelijke bijhoudt. Nog mooier: een smartwatch die ook appjes kan tonen en zelfs de afgelegde route laat zien, met behulp van gps. Ik ben er nog niet uit, maar heb me in elk geval al deels georiënteerd met de bijdrage van Richard Veenstra in deze editie van Tips & Trucs. Hoe houd jij de tijd eigenlijk bij? Heb je nog een horloge? Of zelfs een smartwatch? Ben benieuwd.

Dick van de Schraaf Hoofdredacteur dvdschraaf@reshift.nl

VERHUIZING, BEZORGKLACHTEN EN VRAGEN Ga hiervoor naar www.mijnreshift.nl, de digitale klantenservice van Reshift Digital, de uitgever van Tips & Trucs. Nadat u zich hebt geregistreerd, kunt u voortaan inloggen met uw e-mailadres en wachtwoord.

PERSOONSGEGEVENS Wij nemen uw gegevens, zoals naam, adres en telefoonnummer op in een gegevensbestand. De verwerking van uw gegevens is aangemeld bij het College Bescherming Persoonsgegevens in Den Haag onder nummer 1276551 door Reshift Digital, de verantwoordelijke voor uw gegevens. U kunt uw eigen gegevens opvragen en verzoeken ze te corrigeren of te verwijderen. Stuur hiertoe een kaartje aan Klantenservice Reshift Digital, Richard Holkade 8, 2033 PZ Haarlem.

Tipniveaus!

Niveau 1: erg eenvoudig Bijzonder eenvoudige tips waarbij geen enkele ervaring of computerkennis is vereist.

Wanneer u boven een artikel het Partner-logo ziet staan, is dit artikel niet gemaakt door de redactie van Tips & Trucs, maar door de Partnerredactie van uitgeverij Reshift. Dit is een redactieteam dat apart van de reguliere redacties opereert. Zowel de onderwerpkeuze als de inhoud van artikelen met dit logo komen tot stand in overleg met commerciële partners. Reshift vindt het belangrijk dat deze artikelen duidelijk herkenbaar voor u zijn.

Inderdaad, vandaar het Partner-logo.

DISCLAIMER Hoewel uiterste zorg is besteed aan Tips & Trucs, aanvaardt de redactie noch de uitgever enige aansprakelijkheid voor schade ontstaan door eventuele fouten en/of onvolkomenheden in het blad, online of enig andere digitale versie van Tips & Trucs. Alle in Tips & Trucs genoemde prijzen zijn onder voorbehoud (van wijzigingen en typfouten). Auteursrechten: © 2018 by Reshift Digital, Haarlem. Gehele of gedeeltelijke overname van artikelen is alleen toegestaan na voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Niveau 2: gemakkelijk en snel Eenvoudige tips die iedere computergebruiker kan uitvoeren, ongeacht het kennisniveau.

Niveau 3: meer dan standaardhandelingen Tips die ‘iets verder gaan’ en waarbij dieper in de materie wordt gedoken.

Niveau 4: moeilijk maar begrijpelijk Tips waarin geavanceerde software-opties worden behandeld.

Niveau 5: voor de expert Tips voor wie het maximale uit de pc wil halen en niet terugdeinst voor complexe handelingen.

05 | 2018

3

HET COMPLETE JAAROVERZICHT VAN

OP ÉÉN DVD ALLE EDITIES VAN 2017 VOOR

SLECHTS

€49,95

BESTEL NU!

RESHIFTSTORE.NL/JAARGANG

Inhoud 8 Terug in de tijd: Telefoons Tips & Trucs bestaat 20 jaar … we blikken terug! In deel 4 een kijkje in de geschiedenis van de telefoons.

Data delen (thuis & online) Er zijn allerlei manieren om bestanden en informatie met anderen te delen. Belangrijk is vooral dat het veilig gebeurt en niet te ingewikkeld is.

In twee artikelen gaan we aan de slag, zowel in je eigen thuisnetwerk als via internet.

22 Info op groot scherm tonen Zo’n groot scherm dat in de kantine staat, met afwisselende info? Dat maken we zelf met Google Sites!

32 10 handige iPad-tips We laten je tien ‘verborgen’ handigheidjes in de interface van iOS op de iPad zien. Supertrucs!

36 Facebook opschonen Haal die bezem door Facebook, zodat je je kunt richten op de dingen die je wél leuk vindt.

54 Chrome-tweaks Hoewel Chrome er op het oog ietwat kaal uitziet, kan deze browser meer dan je denkt. Dit zijn de tweaks die iedere gebruiker móét kennen!

66 Hardlopen met je smartphone Met deze handige hardloop-apps en tips voor hardware maak jij meer kilometers in de frisse lucht.

70 Audio bewerken Hoe doe je eenvoudige audiobewerkingen? Je leest hoe je een cd ript, een stream opneemt en bestanden converteert.

123: Snel resultaat in 3 stappen 47 Pc uit met Taakplanner 53 Screenshots maken en aanpassen

Pagina 10 en 16

Tweede kans voor oude pc Is je ouwe laptop of pc tergend langzaam?

Probeer dan eens iets anders dan Windows 10, zoals Chromium OS of Linux Mint. Je zult merken dat de boel een stuk vlotter werkt, aangezien deze alternatieve besturingssystemen minder eisen stellen aan het systeem.

Pagina 26

Domoticz op de Pi

59 Opruimen met een bestandsboom

3

Voorwoord/colofon

6

Lezerspost

48 Checklist: Externe schijf 60 Freeware 68 Word abonnee!

Lampen die vanzelf aanspringen, de thermostaat die je woning aangenaam op temperatuur houdt en de wasmachine die je op afstand inschakelt: heb jij je woning al slim gemaakt? Met een Raspberry Pi en de software Domoticz krijg jij de controle over al je slimme apparaten.

Pagina 40

05 | 2018

5

LEZERSPOST ONDER REDACTIE VAN MARK GAMBLE

Lezerspost Vragen en opmerkingen van lezers De afgelopen maand ontvingen we weer veel vragen. We kunnen de vragen helaas niet allemaal persoonlijk beantwoorden.

De interessantste vragen selecteerden we en hebben we voorgelegd aan onze experts.

Heb je zelf een vraag? Stuur hem naar redactie@tipsentrucs.nl.

Vraag 01: Hoe krijg ik foto’s terug?

Twee weken geleden heb ik een nieuwe installatie uitgevoerd van Windows 10. Ik heb toen mijn usbstick als installatiemedium gebruikt. Ik kom er nu pas achter dat Windows alle bestanden heeft gewist die op die stick stonden. Ik had de stick van 128 GB als back-up voor mijn foto’s die op mijn pc stonden!

Nu zijn dus zowel mijn computer als de usb-stick leeg! Ik ben radeloos en hoop dat jullie nog een manier hebben om de foto’s te redden.

Jessie N.

Mail ons!

Heb je een vraag of een opmerking? Mail hem naar redactie@tipsentrucs.nl. Voor vragen of opmerkingen over je abonnement of de bezorging van Tips & Trucs kun je contact opnemen met onze klantenservice (023-5364401). Iedere maand ontvangen we een mailbox vol vragen. Graag zouden we ze allemaal persoonlijk beantwoorden, maar we moeten noodgedwongen kiezen.

Neem ook eens een kijkje op de uitgebreide website van ons zusterblad Computer!Totaal (www.computertotaal.nl). Daar kun je ook vragen stellen.

6

05 | 2018

01 De kans is groot dat een deel van de foto’s is overschreven door de installatiebestanden van Windows. Het is belangrijk dat je niets meer op je usb-stick opslaat en ook de schijf in de pc niet gebruikt. Zo voorkom je dat de gegevens die nog te redden zijn, ook overschreven worden. Download en installeer via een andere computer het gratis programma Recuva (www.piriform.com/recuva) en sluit de usb-stick op die computer aan. Start Recuva en kies het bestandstype dat je wilt herstellen. Geef in de volgende stap de usb-stick op als bestandlocatie en schakel het selectievakje voor Uitvoerig Scannen inschakelen in. Klik op Start en wacht tot de scan klaar is. Selecteer de gevonden bestanden en druk op de knop Terughalen om ze te herstellen, zorg dat je herstelt naar een locatie op die andere pc, en dus niet direct naar de usb-stick. Als je over een externe usb-behuizing beschikt, kun je dit trucje ook uithalen met de harde schijf waar de nieuwe installatie van Windows op staat. Je kunt ook een opstartbare usbstick of cd met Active@ LiveCD maken en daarmee de pc opstarten. Op www.livecd.com staat de software die je door het proces helpt om een opstartmedium te maken. Als de computer is opgestart en de Active@ Live-omgeving is geladen, open je Active@ UNDELETE en kies je Undelete Files. Klik met de rechtermuisknop op de schijf en kies Scan. Na het

Vraag 01 Via Active@ LiveCD kun je de computer opstarten en verwijderde bestanden herstellen.

LEZERSPOST

scannen kun je de gewenste bestanden of mappen herstellen via Recover.

Vraag 02: Amerikaanse Netflix Netflix heeft in de Benelux veel minder leuke films en series dan in Amerika. Daarom gebruik ik een vpn om de dienst te foppen. Deze vpn-dienst heeft zowel op Android als op mijn pc een applicatie die prima werkt, tot ik wil streamen naar mijn Chromecast.

Zodra ik de vpn inschakel en vervolgens wil casten, geeft Netflix aan dat ik niet kan streamen. Het gekke is dat als ik hem uitschakel, ik wel kan streamen.

Controleert Google ook mijn locatie? Kan ik de Chromecast zover krijgen toch Amerikaanse films te streamen?

Dirk Hirsh

Vraag 02 Via Google Chrome kun je het beeld vanuit je browser naar de Chromecast streamen.

02 Het is niet Google die de locatie controleert, maar Netflix. In werkelijkheid stuur je via je smartphone of computer een link naar je Chromecast, die op zijn beurt de website van Netflix opent en de film afspeelt. Tijdens dat proces controleert de dienst opnieuw de locatie, maar ziet nu het onvervalste ipadres. De gemakkelijkste oplossing om dit probleem te tackelen is om het beeld te streamen naar je Chromecast via een andere pc of laptop. Op je computer kun je via Google Chrome naar de Chromecast streamen. Klik op het pictogram met de drie stipjes en kies voor Casten. Klik naast Casten naar op het driehoekje en kies Bureaublad casten. Selecteer je Chromecast om te beginnen met casten. Nu hoef je alleen je gewenste video aan te zetten. Helaas werkt dit trucje niet door via de Google Home-app op je smartphone (als je daar kiest voor Scherm/audio casten wordt het beeld zwart zodra Netflix wordt gestart). Wil je per se via de smartphone casten, zoek

dan naar een router met vpn-ondersteuning. De meeste routers ondersteunen dit niet, een router met DD-WRT vaak wel.

Vraag 03: Een partitie verwijderen Ik wil mijn oude harde schijf wissen, maar er staat een partitie op die ik niet kan verwijderen. Ik heb op internet al naar antwoorden gezocht en verschillende programma’s geïnstalleerd, maar die geven doodleuk aan dat ze geen toegang krijgen. Is er een instelling die verkeerd staat? Ik gebruik Windows 10 en ben zover ik dat weet gewoon de beheerder van de computer.

Siebrand W. 03 Mogelijk gaat het om de efi-systeempartitie.

Deze partitie wordt gebruikt door het uefi-systeem (de vervanger van het bios). Op deze partitie slaat de computer informatie op over de hardware en het besturingssysteem. Via DiskPart kun je de partitie snel en gemakkelijk wissen van je oude schijf. Open het startmenu en typ cmd, rechtsklik op Opdrachtprompt en kies Als administrator uitvoeren. Geef de opdracht diskpart om het programma te openen. Typ nu list disk voor een lijst met aangesloten schijven. Zoek de schijf die je wil wissen op en typ select disk gevolgd door het nummer van de juiste schijf (!) en druk op Enter.

Controleer via de opdracht list disk of de juiste schijf is geselecteerd. Als je alles wilt wissen, kun je simpelweg de opdracht clean gebruiken. Typ nu exit om het programma te verlaten en sluit de opdrachtpompt. Via Schijfbeheer kun je de schijf nu opnieuw indelen.

05 | 2018

Vraag 03 De partitie met efisysteeminformatie is beveiligd, maar via DiskPart kun je hem toch verwijderen.

7

TIJDLIJN DOOR: MARTIN GIJZEMIJTER

Terug in de tijd

Telefoons: van koelkast tot reep chocola Tips & Trucs bestaat 20 jaar … tijd om terug te blikken. Vandaag de dag heeft bijna iedereen een smartphone (en zijn vrijwel alle telefooncellen uit het straatbeeld verdwenen), maar laten we niet vergeten dat er een tijd was dat het zelfs nog héél luxe was om überhaupt een telefoon te bezitten.

In de tijd van de ouderwetse telefoon kon de

De geschiedenis van de telefoon is eigenlijk niet echt te vangen in een korte tijdlijn als deze. De punten die we hieronder uitlichten, laten echter wel zien dat er niet eens zo heel veel grote sprongen zijn gemaakt. Het gaat maar om een aantal innovaties, met daartussen telkens zeer subtiele stappen ter verbetering. Maar door al die subtiele stappen, zijn wij nu wel allemaal gewend dat we álles op onze smartphone kunnen doen. En dat was voor de komst van de iPhone wel anders.

Telefoonkosten

telefoonrekening flink oplopen.

8

Wat we tegenwoordig bijna vergeten zijn, is dat bellen ‘vroeger’ echt godvergeten duur was. In de tijd voor de komst van de mobiele telefoon kostte bellen via een landlijn gerust een kwartje per minuut. Dat weerhield overigens niemand ervan om uren aan de lijn te hangen. Ook toen de mobiele telefoon net in opkomst was, kostte bellen een fortuin (sms was aanvankelijk gratis). Vooral jongeren kwamen in

problemen, met telefoonrekeningen van soms 300 gulden per maand. Daar zijn we nu met onze vaak onbeperkte bundels nauwelijks nog mee bezig.

Apps kopen Apps zijn van smartphones niet weg te denken. Ook die hebben een enorme ontwikkeling doorgemaakt.

Op de Nokia 3310 kreeg je een paar leuke spelletjes, zoals Snake. Toen de telefoons wat slimmer werden, werden de eerste pogingen ondernomen om daar betere programma’s voor te maken. Providers, telefoon- en softwareontwikkelaars konden het maar niet eens worden wie recht had op geld voor die gemaakte programma’s. Dat maakt de introductie van Apple op de markt zo bijzonder. Apple deed waar het zin in had en introduceerde z’n eigen App Store.

Providers stonden buitenspel en vanaf dat moment nam de markt voor apps een grote vlucht.

Beeldtelefoon Als we naar de toekomst kijken, dan denken we altijd dat uitvindingen groots worden geïntroduceerd, terwijl

1874

1963

1973

1983

1989

Alexander Graham Bell bedenkt het concept van de telefoon (al waren er al veel soortgelijke concepten).

De eerste telefoon met druktoetsen werd aan klanten van The Bell Telephone Company geleverd.

Motorola komt met de eerst écht mobiele telefoon zonder basisstation, al is deze nog niet beschikbaar voor consumenten.

Eindelijk is er nu ook een Motorola-mobiel voor consumenten.

Innovatie kwam wederom van Motorola, met de eerste (gigantische) flip-phone.

05 | 2018

TIJDLIJN

Beeldbellen, niemand kijkt er nog van op.

ze in werkelijkheid stiekem ons leven binnenkruipen.

Denk maar eens aan films van vijftien jaar geleden waarin nog gesproken werd over de beeldtelefoon als iets revolutionairs. De komst van UMTS maakte beeldbellen mogelijk, maar asociaal duur. Partijen als Apple (FaceTime) en Skype kwamen met betere oplossingen, die ook nog eens gratis waren. De kwaliteit was aanvankelijk erbarmelijk slecht, maar internet werd sneller, camera’s werden beter … en inmiddels kunnen we beeldbellen. Zonder grootse introductie dus.

Uniformiteit Ooit waren telefoons niet zo verschillend: ze verschilden misschien wat van vorm, maar je kon ermee bellen en allemaal op dezelfde manier. Toen smartphones een vlucht namen, ontstond er een wildgroei aan toestellen. De ene had nog geavanceerdere functies dan de andere. Maar nu deze markt volwassen is geworden, zie je dat smartphones steeds meer op elkaar gaan lijken, zowel qua uiterlijk als functionaliteit. En op wat uitzonderingen na, kun je met alle smartphones in principe hetzelfde.

Sociale verarming Toen de telefoon populair werd, was een veelgehoorde klacht (zo hebben wij aan onze opa’s gevraagd) dat mensen minder sociaal werden. Ze kwamen niet meer bij elkaar op de koffie, maar belden liever. Toen de mobiele telefoon een vlucht nam was die klacht er ook: mensen bellen elkaar niet meer, ze sturen elkaar gewoon een berichtje. En nu appen mainstream is, horen we precies hetzelfde: mensen zijn niet sociaal meer, ze appen alleen nog maar met elkaar. Het blijft grappig om te zien: wat voor innovatie er ook plaatsvindt, mensen blijven altijd mensen.

Interface

Mensen zijn altijd bang geweest voor vernieuwing.

Nu is WhatsApp de boosdoener.

Een van de belangrijkste onderdelen van de innovatie op telefoongebied, is de komst van een gebruiksvriendelijke interface. De ouderwetse telefoon had uiteraard gewoon druktoetsen of een draaischijf.

De mobiele telefoons werkten met een hiërarchisch menu, waardoor je soms echt minuten onderweg was naar het gewenste onderdeel. Toen Apple met de iPhone het aanraakscherm introduceerde, introduceerde het tegelijk een belachelijk eenvoudige interface. Een paar pictogrammen op een scherm.

Maar wat bleek? Meer was ook helemaal niet nodig.

En deze simplistische interface (al vinden we die van Android nog nét iets flexibeler) heeft ervoor gezorgd dat smartphones voor iedereen toegankelijk zijn.

1999

2002

2007

2008

Nu

Na nog een paar stappen is het in 1999 Nokia die de mobiele telefoon écht populair maakt met de beroemde 3210 (gevolgd door de nog beroemdere 3310).

BlackBerry verovert de markt met de BlackBerry 5810.

Na talloze verschenen modellen, stapt ook Apple in 2007 in de markt voor mobieltjes. De iPhone is geboren.

Een jaar later is het de beurt aan Google; de HTC Dream slider is de eerste smartphone die op Android draait.

Het aantal verkochte smartphones wereldwijd is voor het eerst gedaald.

Mensen gebruiken hun smartphone langer en stappen minder snel over.

05 | 2018

9

BESTANDEN THUIS DELEN DOOR: TOON VAN DAELE

Houd het binnenshuis Delen via je thuisnetwerk

Zowat elk gezin heeft tegenwoordig een

WINDOWS

thuisnetwerk, al was het maar om via een

Tip 01: Werkgroep

router op internet te kunnen. Het wordt pas echt leuk als je dat netwerk ook gebruikt om allerlei zaken met elkaar te delen, zonder hiervoor de cloud of een dure nas nodig te hebben. Windows bevat standaard al enkele functies en er zijn ook handige externe tools beschikbaar.

Een ‘thuisgroep’ is een handige manier om binnen Windows bestanden of een printer via het thuisnetwerk te delen. Echter, blijkbaar zal Microsoft deze functie binnenkort (vanaf build 17063) niet langer aanbieden, daarom pakken we het hier anders aan.

Overigens vind je in het tekstkader ‘Thuisgroep’ wel nog de nodige instructies, mocht je daar alsnog mee aan de slag willen.

Voordat je gegevens gaat delen, controleer je eerst een aantal instellingen in Windows. Zo zorg je ervoor dat alle betrokken pc’s in dezelfde werkgroep zitten. Dat check je als volgt: klik op Start , tik Configuratiescherm in en start de tool. Kies Systeem en beveiliging / Systeem: je leest de naam af bij Werkgroep. Om die aan te passen, klik je op Instellingen wijzigen / Wijzigen en tik je bij Werkgroep de gewenste naam in. Bevestig met OK (2x) en herstart je pc.

Wat gaan we doen?

We stellen je enkele Windows-functies en (gratis) externe programma’s voor waarmee je allerlei zaken binnen je eigen thuisnetwerk kunt delen. Dat kunnen gegevensbestanden zijn of een printer, maar ook streaming media, je complete bureaublad, persoonlijke berichten, het Windowsklembord en foto’s.

10

05 | 2018

Tip 02: Netwerk Vervolgens open je via het startmenu van Windows

Tip 01 Geef de betrokken pc’s dezelfde werkgroepnaam.