05
JAARGANG 23
MEI
2020
AL 22 JAAR HET MEEST PRAKTISCHE COMPUTERBLAD!
BLIJF RANSOMWARE VOOR
BACK-UP ÉN HERSTEL
AL JE DATA
VEILIG!
IN PC OF NAS
SIMPEL SCHIJF
VERVANGEN
MET BITLOCKER
VERSLEUTEL JE BESTANDEN
CHECKLIST
AUTONAVIGATIE
NU OP CHROMIUM
EDGE HELEMAAL IN HET NIEUW
MET
AUTOHOTKEY AUTOMATISEER
WINDOWS
MAAK WINDOWS PERSOONLIJK
PRECIES ZOALS JIJ HET WILT
EDITIE 05 • MEI 2020 • € 5,50 02005
8 718226 104274
<1KG Swift 5
< 1kg metalen behuizing en slechts 14,95 mm dun1 Tot 12 uur batterijduur1 Tot 10e generatie Intel® Core™ i7 processor1 NVIDIA® GeForce® MX 250 grafische kaart1 1- Specificaties kunnen variëren afhankelijk van het model en de regio. Alle modellen zijn onder voorbehoud van beschikbaarheid.
REDACTIE Hoofdredactie: Dick van de Schraaf Eindredactie: José Pauty, Eelko Rol, Theske Slijkerman, Ed Wiggemans E-mail: redactie@tipsentrucs.nl MEDEWERKERS Rens Blom, Robbert Brus, Toon van Daele, Maikel Dijkhuizen, Mark Gamble, Dennis Gandasoebrata, Martin Gijzemijter, Dirk Schoofs, Emke Slijkerman, Ap de Smits VORMGEVING LEFT Graphic Design ADVERTENTIE-EXPLOITATIE Michiel Kramer, Danny Thijssing en Raymond Ullers. Telefoon: +31 (0)23-5430000 MARKETING Joep Preijde en Marjolein Sturk (manager) PRODUCTIE Marco Verhoog TECHNISCHE REALISATIE EN DISTRIBUTIE Senefelder Misset, Doetinchem (druk); Betapress (distributie Nederland); Imapress (distributie België) EDITORIAL DIRECTOR Remco de Graaf CONTACT KLANTENSERVICE EN REDACTIE Telefoon: +31 (0)23-5364401 Adres: Richard Holkade 8, 2033 PZ, Haarlem ABONNEMENT TIPS & TRUCS Een jaarabonnement (12 edities print én digitaal) Tips & Trucs kost € 54,- in Nederland. Een digitaal jaarabonnement kost € 42,50. Een los nummer kost € 5,50 en een dubbelnummer € 6,95. Voor verzending buiten Nederland worden extra kosten gerekend. Equrion Services B.V. verzorgt de financiële afhandeling voor Reshift Digital B.V. Na de eerste abonnementsperiode wordt het abonnement stilzwijgend voortgezet voor onbepaalde tijd en betaalt u de reguliere abonnementsprijs. Vanaf dat moment is het opzegbaar met inachtneming van een opzegtermijn van 1 maand. U kunt de Klantenservice bereiken via klantenservice@reshift.nl of op maandag t/m donderdag tussen 9 en 12 uur via +31 (0)23–5364401.
VERHUIZING, BEZORGKLACHTEN EN VRAGEN Ga hiervoor naar www.mijnreshift.nl, de digitale klantenservice van Reshift Digital, de uitgever van Tips & Trucs. Nadat u zich hebt geregistreerd, kunt u voortaan inloggen met uw e-mailadres en wachtwoord.
PERSOONSGEGEVENS Wij nemen uw gegevens, zoals naam, adres en telefoonnummer op in een gegevensbestand. De verwerking van uw gegevens voeren wij uit conform de bepalingen in de Algemene Verordening gegevensbescherming. De gegevens worden gebruikt voor de uitvoering van afgesloten overeenkomsten, zoals de abonnementenadministratie en, indien u daar toestemming voor hebt gegeven, om u op de hoogte te houden van interessante informatie en/of aanbiedingen. U kunt uw persoonsgegevens opvragen om inzicht te krijgen in welke gegevens wij van u hebben, deze te corrigeren of, na beëindiging van de abonnee-overeenkomst, te laten verwijderen. Stuur hiertoe een kaartje aan Reshift Digital, afd. klantenservice, Richard Holkade 8, 2033 PZ Haarlem of een e-mail naar klantenservice@reshift.nl. Wanneer u boven een artikel de aanduiding #brandedcontent ziet staan, is dit gemaakt door de afdeling Branded Content van uitgeverij Reshift, die apart van de reguliere redacties opereert. Deze artikelen komen tot stand in overleg met commerciële partners. Reshift vindt het belangrijk dat deze artikelen duidelijk herkenbaar zijn, vandaar de speciale header #brandedcontent.
DISCLAIMER Hoewel uiterste zorg is besteed aan Tips & Trucs, aanvaardt de redactie noch de uitgever enige aansprakelijkheid voor schade ontstaan door eventuele fouten en/of onvolkomenheden in het blad, online of enig andere digitale versie van Tips & Trucs. Alle in Tips & Trucs genoemde prijzen zijn onder voorbehoud (van wijzigingen en typfouten). Auteursrechten: © 2020 by Reshift Digital, Haarlem. Gehele of gedeeltelijke overname van artikelen is alleen toegestaan na voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Nieuw? Sommige mensen denken dat ik als hoofdredacteur van een computertijdschrift altijd werk met het nieuwste van het nieuwste op hardwaregebied. Dat is niet zo. Weliswaar test ik met enige regelmaat nieuwe apparaten, maar thuis (en ook op kantoor) moet ik het doen met wat de portemonnee aan kan. En dat is – je herkent het waarschijnlijk – áltijd minder dan het begerige oog zou willen. Mijn thuis-pc is alweer een paar jaar oud en hoewel ie nog redelijk functioneert, wil ik ’m ergens in het komende jaar gaan vervangen. Als het er echt op aankomt, heeft ie namelijk steeds net te weinig vermogen om alle opdrachten vlot en soepel te verwerken. Ik dub nog wel of ik onderdelen van mijn huidige machine moet meenemen. De ssd en de harde schijf zijn bijvoorbeeld nog prima, dus die hoeven eigenlijk niet te worden vervangen. Misschien kan ik nog wat ideeën opdoen uit de workshop over het vervangen van een schijf. Maar voordat ik daaraan ga knutselen, maak ik eerst een back-up van mijn hele systeem, op een externe schijf. Met als handleiding de workshop over back-uppen in deze Tips & Trucs. Het is weliswaar wat werk, maar als ik al computerend door de jaren heen iets geleerd heb, dan is het wel dat een goede back-up, liefst op meerdere plekken bewaard, goud waard is in geval van nood. Veel lees- en doeplezier.
Dick van de Schraaf Hoofdredacteur dvdschraaf@reshift.nl
Tipniveaus! Niveau 1: erg eenvoudig Bijzonder eenvoudige tips waarbij geen enkele ervaring of computerkennis is vereist.
Niveau 2: gemakkelijk en snel Eenvoudige tips die iedere computergebruiker kan uitvoeren, ongeacht het kennisniveau.
Niveau 3: meer dan standaardhandelingen Tips die ‘iets verder gaan’ en waarbij dieper in de materie wordt gedoken.
Niveau 4: moeilijk maar begrijpelijk Tips waarin geavanceerde software-opties worden behandeld.
Niveau 5: voor de expert Tips voor wie het maximale uit de pc wil halen en niet terugdeinst voor complexe handelingen.
05 | 2020
3
Raak bestanden nooit meer kwijt Met het cursusboek én de online cursus leer je hoe jouw gegevens bij een crash behouden blijven. 50%
korting
€ 69,90 voor
code: t&t
€ 34,95
Cursusbundel: Back-up & Herstel
Bestel op techacademy.id.nl Voorkom ellende: stel alles veilig.
Automatiseer je back-ups.
Volledig herstelplan voor al je apparaten.
Inhoud 14 Ontdek de nieuwe Edge Edge, de standaardbrowser van Windows 10, heeft een gloednieuwe versie. Wat kun je ermee?
20 Harde schijf vervangen Hoe kun je een harde schijf vervangen? En dan natuurlijk het liefst met behoud van al je data?
26 Beveilig je data met BitLocker BitLocker is de ingebouwde versleuteling van Windows, waarmee je je gegevens beter beveiligt. Zo ga je snel en verantwoord aan de slag met BitLocker.
34 Presenteren met html5 Maak in plaats van een PowerPoint-presentatie eens gebruik van een van deze html5-alternatieven!
60 Windows, de datasprokkelaar Welke data logt Windows en wat kun je daarmee? En ook belangrijk: hoe houd je het privacyvriendelijk?
66 Syncen zonder cloud Wil je jouw data wel aan een online dienst toevertrouwen? Met Syncthing synchroniseer je data zonder de tussenkomst van een online server.
70 Pas het Windows-uiterlijk aan Windows heeft tal van onderdelen in huis waarmee je je werkomgeving écht persoonlijk kunt maken. Al moet je even weten waar je de juiste instellingen – soms goed verborgen – aantreft.
123: Snel resultaat in 3 stappen 25 Regelnummers in Word 31 Geluidskwaliteit verbeteren 43 Groeperen met Tekenpapier 49 Bijlage in Word
3
Voorwoord/colofon
6
Lezerspost
32 Word abonnee! 44 Checklist: Autonavigatie 54 Freeware
Recycle systeem en data Naast back-ups zijn er meer handige functies en tools om je bestanden niet te verliezen. We kijken naar tools die automatisch en op de achtergrond voor snapshots van je systeem of van je data kunnen zorgen.
Pagina 8
Scripten met AutoHotkey AutoHotkey geeft je Windows pas echt vleugels! Met één toets(combinatie) voeg je een reeks woorden toe, geef je de klembordinhoud aan Google door of start je meerdere programma’s op. Je verbeelding is daarbij de enige beperking. En het mooie is: je hoeft hiervoor echt geen programmeur te zijn.
Pagina 38
Beveilig je smartphone Kwaadwillenden maken eenvoudig misbruik van zwakke wachtwoorden, openbare wifi, oudere software en slecht beveiligde toestellen. Alle reden dus om de beveiliging van je smartphone(gebruik) te verbeteren door de tips in dit artikel ter harte te nemen.
Pagina 50
05 | 2020
5
LEZERSPOST ONDER REDACTIE VAN MARK GAMBLE
Lezerspost Vragen en opmerkingen van lezers De afgelopen maand ontvingen we weer veel vragen. We kunnen de vragen helaas niet allemaal persoonlijk beantwoorden. De interessantste vragen selecteerden we en hebben we voorgelegd aan onze experts. Heb je zelf ook een vraag? Stuur hem naar redactie@tipsentrucs.nl. Vraag 01: Schijfcontrole Bij het opstarten van mijn pc start automatisch een schijfcontrole. Als ik niet snel genoeg ben, gaat deze aan en duurt het soms meer dan tien minuten voordat Windows opstart. Hoe kan ik voorkomen dat de schijfcontrole automatisch opstart? Dirk
Sluit de computer altijd af via Start / Afsluiten en zet â&#x20AC;&#x2122;m nooit zomaar uit. De schijfcontrole kan ook duiden op problemen met de harde schijf, zoals beschadigde sectoren. Als tijdens de controle ook reparaties worden uitgevoerd, is dat een teken dat je de gezondheid van de schijf eens zou moeten inspecteren. Met het gratis tooltje CrystalDiskInfo (www.tiny.cc/crysdisk) kun je gemakkelijk zien of een schijf nog goed functioneert. Een laatste oorzaak kan een virus of malware zijn die het bestandsysteem schaadt. Laat de computer ook eens grondig scannen door een antivirus- of malwareprogramma. Hoewel een schijfcontrole niet kan worden voorkomen bij een fout aan het bestandssysteem, kun je wel voorkomen dat het automatisch wordt opgestart bij het verkeerd afsluiten van de computer. Ga naar Opdrachtprompt en geef de volgende opdracht: chkntfs /x c:. Let wel: gebruik deze opdracht alleen als je zeker weet dat de harde schijf geen fouten (meer) bevat. (RB)
01 Het opstarten van de schijfcontrole kan verschillende oorzaken hebben. Zo wordt schijfcontrole bijvoorbeeld gestart als de pc niet goed is afgesloten. Vraag 01 Met het programma
Mail ons!
CrystalDiskInfo kun je achterhalen of je schijf nog wel
Heb je een vraag of een opmerking? Mail hem naar redactie@tipsentrucs.nl. Voor vragen of opmerkingen over je abonnement of de bezorging van Tips & Trucs kun je contact opnemen met onze klantenservice (023-5364401). Iedere maand ontvangen we een mailbox vol vragen. Graag zouden we ze allemaal persoonlijk beantwoorden, maar we moeten noodgedwongen kiezen. Neem ook eens een kijkje op de uitgebreide website van ons zusterblad Computer!Totaal (www.computertotaal.nl). Daar kun je ook vragen stellen.
6
05 | 2020
goed functioneert.
Vraag 02: 3,5inch-schijfbehuizing Ik wil mijn oude harde schijf op mijn nieuwe laptop aansluiten. De schijf komt uit een pc en heeft een formaat van 3,5 inch. Ik wil het liefst een behuizing met een kabel en niet een waar ik nog een extra kabel in het stopcontact moet stoppen. Nu kan ik geen behuizing vinden voor deze schijf die direct op de usb-poort kan zonder extra stekkers. Roelof van Ommen
LEZERSPOST
krijg je snel en gemakkelijk een beter beeld van de wifi-verbindingen in je omgeving. Als meerdere buren op hetzelfde wifi-kanaal zitten, verstoren zij elkaars verbinding. In de app vind je de optie Kanaalbeoordeling, hier zie je hoeveel verbindingen er op hetzelfde kanaal zitten. Op een 2,4GHz-band heb je de keuze uit dertien verschillende kanalen. Zoek een kanaal dat het minst bezet is en stel deze in op het modem. Grote kans dat het probleem daarmee verholpen is.
Vraag 04: Windows 7 upgraden Nu Windows 7 geen updates meer krijgt, ben ik simpelweg gedwongen om over te stappen op Windows 10. Als ik via internet een sleutel koop, kan ik dan nog upgraden of moet ik een hele nieuwe installatie uitvoeren? Ik wil namelijk niet alle bestanden overzetten. Ton Schrooten
Vraag 02 Een externe behuizing van 3,5 inch zal altijd over een 12volt-aansluiting beschikken
02 Een 3,5inch-schijf heeft naast de 5 volt, dat geleverd kan worden via de usb-poort, ook nog 12 volt nodig om te functioneren. Dat is de reden dat bij 3,5inch-behuizingen een extra stroomadapter wordt geleverd. Een harde schijf van 2,5 inch heeft slechts 5 volt nodig en werkt daarom ook zonder een extra stroomvoorziening. (RB)
Vraag 03: Wifi-bereik vergroten Mijn wifi thuis werkt enorm slecht. Als ik op de bank zit, zit ik nog geen twee meter van het modem af, maar is het bereik op mijn telefoon al heel zwak en erg traag. Vaak zet ik het wifi dan maar uit en gebruik ik op mijn smartphone 4G. Maar hierdoor is mijn bundel na twee weken alweer op. Ik heb al geprobeerd het modem te verplaatsen van de kast naar de woonkamer, maar het heeft totaal geen effect op het bereik. Het gekke is dat de laptop wel prima bereik heeft en mijn smartphone het op andere wifi-verbindingen ook gewoon goed doet. Ik ben ten einde raad. Eelco Wubbeling
04 Upgraden naar Windows 10 kan nog steeds als de hardware op de pc dat toestaat. Hoewel de gratis upgrade-actie officieel voorbij is, werkt het nog steeds door de upgradetool te gebruiken. Die vind je op de website www.tiny.cc/win10down. Klik daar op de knop Update nu om de bewuste tool te downloaden. Eventueel kun je er ook nog voor kiezen om een schone installatie van Windows 10 uit te voeren met de Media Creation Tool, te vinden op dezelfde website via de knop Hulpprogramma nu downloaden. Als Windows 7 namelijk op je computer is geactiveerd, kun je probleemloos Windows 10 als schone installatie uitvoeren, omdat je computer al bij Microsoft geregistreerd is als een computer met een geldige licentie. (RB)
Vraag 04 Upgraden kan nog steeds via de Windows 10-updateassistent, het is niet bekend wanneer Microsoft definitief stopt met het aanbieden van de gratis upgrade naar Windows 10.
03 Vaak komt een zwakke verbinding doordat verschillende wifi-modems elkaars signaal verstoren. Met de app Wi-Fi Analyzer (voor Android en iOS)
05 | 2020
7
DATAHERSTEL DOOR: TOON VAN DAELE
Recycle systeem en data Terugdraaien maar!
De beste strategie om gegevensverlies
LOKALE OPSLAG
te vermijden of ongewenste wijzigingen
Tip 01: Systeemherstel
ongedaan te maken, blijft het maken van back-ups. Dat neemt niet weg dat er ook handige functies en tools zijn die automatisch en op de achtergrond voor snapshots van je systeem of van je data kunnen zorgen. Want als het even fout loopt, keer je daar maar al te graag naar terug.
Wat gaan we doen?
De systeemherstelfunctie is al sinds Windows ME een vast ingrediĂŤnt. Aanvankelijk behelsde die weinig meer dan een filter dat specifieke bestandsextensies monitorde en kopieerde voordat die bestanden werden overschreven. Sinds Vista is de functie slimmer geworden: met behulp van de Volume Shadow Copy-service (VSC) worden van beschermde volumes datakopieĂŤn op blokniveau gemaakt en laat de functie zich ook vanuit de Windows herstelomgeving aanspreken. Je doet er goed aan na te kijken of de functie wel is geactiveerd, ook na elke grote Windows-update. Druk op de Windows-toets en tik herstelpunt in. Kies Een herstelpunt maken, selecteer bij Beveiligingsinstellingen alvast je systeemschijf en klik op Configureren. Selecteer Systeembeveiliging inschakelen en leg via de schuifknop vast hoeveel schijfruimte deze functie mag innemen. Bevestig met OK en selecteer eventueel nog andere stations waarvoor je systeemherstel wilt activeren.
Tip 02: Herstelpunt maken
We laten je enkele functies en tools zien waarmee je snapshots van je systeem of van belangrijke bestanden kunt maken en vertellen je hoe je snapshots kunt terugzetten.
8
05 | 2020
Windows zal nu op geregelde tijdstippen en bij systeemgebeurtenissen een systeemherstelpunt maken, zoals bij de installatie van een nieuw stuurprogramma, maar je kunt ook op elk moment zelf een herstelpunt maken.
Tip 01 Controleer (na elke grote update) of het systeemherstel nog wel actief is.
DATAHERSTEL
door deze operatie zullen worden verwijderd en welke er mogelijk worden hersteld. Je kunt dan zo nodig voorzorgsmaatregelen nemen voordat je het systeemherstel daadwerkelijk laat uitvoeren.
Tip 02 Een chronologisch overzicht van de beschikbare herstelpunten.
Open opnieuw het venster van Een herstelpunt maken en druk op de knop Maken. Tik een beschrijving in en bevestig met Maken. Windows maakt meteen een herstelpunt voor de stations waarvoor je systeembeveiliging had ingeschakeld, een proces dat pakweg een halve minuut duurt. Om na te gaan of het herstelpunt is gelukt, druk je in hetzelfde venster op de knop Systeemherstel of op Windows-toets+R en voer je de opdracht rstrui. exe uit. Hier selecteer je Een ander herstelpunt selecteren en druk je op Volgende. Als het goed is, vind je het herstelpunt nu boven aan de lijst met herstelpunten. Om ook oudere herstelpunten te zien, plaats je een vinkje bij Meer herstelpunten weergeven.
Tip 03: Terugzetten Je bent gelijk op de plek beland van waaruit je een herstelpunt kunt terugzetten. Dat kun je overwegen als er bijvoorbeeld bij de installatie van een programma of driver of na een registeringreep iets fout is gelopen. Besef wel dat er hierbij geen gegevensbestanden worden hersteld of overschreven. In principe hoef je weinig meer te doen dan het gewenste herstelpunt te selecteren en op Volgende / Voltooien / Ja te klikken. Onderbreek de procedure niet. Als het goed is, zal je systeem na enige tijd herstarten en zijn de problemen weer hersteld. Maar let op, voor je hiermee aan de gang gaat, kun je het best eerst op de knop Zoeken naar programma’s die worden beïnvloed drukken. Er verschijnt dan een venster waarin je afleest welke (stuur)programma’s
Tip 03 Hoe ouder het teruggezette herstelpunt, hoe meer risico op complicaties.
Ga eerst goed na welke programma’s worden beïnvloed als je een herstelpunt terugzet Tip 04: Troubleshooten Wat als Windows niet meer doorstart, waardoor je langs de normale weg geen herstelpunt kunt terugzetten? Schakel dan de pc in, en zodra het Windows-logo verschijnt houd je de aan-uitknop net zo lang ingedrukt tot de pc zichzelf uitschakelt.
Tip 04 Het terugzetten van een herstelpunt laat zich weer ongedaan maken als het moet.
05 | 2020
9
DATAHERSTEL
Tip 05 Rollback Rx voert zijn reddingswerk netjes op de achtergrond uit.
Herhaal deze procedure iets van twee keer tot vanzelf de melding Automatisch herstel voorbereiden verschijnt. Vervolgens selecteer je Geavanceerde opties / Problemen oplossen / Geavanceerde opties / Systeemherstel / Volgende. Je belandt nu in het inmiddels vertrouwde venster van het systeemherstel en kunt het gewenste herstelpunt terugzetten. Overigens, mocht je een zojuist teruggezet herstelpunt alsnog weer ongedaan willen maken: als je het systeemherstel opstart, komt in dat geval ook de optie Systeemherstel ongedaan maken beschikbaar.
Tip 05: Rollback Rx Wil je wat meer mogelijkheden dan het standaard Windows Systeemherstel, dan valt de tool Rollback Rx te overwegen. De gratis Home-editie kun je weliswaar nog downloaden en gebruiken, maar wordt jammer genoeg niet langer doorontwikkeld. Dat is wel het geval voor de betaalde Pro-editie (circa 117 euro, maar we zagen ook prijzen van 41 euro voorbijkomen). Voor deze versie is een gratis demoversie beschikbaar. De verschillen tussen de edities lees je op www.tiny.cc/rollback-compare. Tijdens de installatie kun je het systeemherstel laten uitschakelen (wat ruimte bespaart) en geef je aan of je over een multibootsysteem beschikt. Je moet tevens aanduiden welke partities je wilt beschermen. Na een verplichte herstart vind je Rollback Rx terug
10
05 | 2020
via een pictogram in het Windows-systeemvak. Met een klik op Rollback Computer keert je systeem terug naar een eerder gemaakt snapshot waarbij je de gelegenheid krijgt mappen of bestanden uit te sluiten. Snapshots maak je via de knop New Snapshot of laat je automatisch en incrementeel creëren vanuit de rubriek Task Scheduler. Via de rubriek Instant Restore kun je met Recover Files naar specifieke bestanden zoeken om terug te zetten, of je klikt op Explore Snapshot om een snapshot als een virtueel station te benaderen. Is je systeem zo in de knoop geraakt dat je niet meer bij bij Rollback Rx kunt komen, druk dan kort na het inschakelen, als er een melding in beeld verschijnt, op de Home-toets. De Rollback Rx-console duikt dan op, van waaruit je alsnog snapshots kunt terugzetten.
Zelfs als Windows niet meer opstart, kun je Rollback Rx nog een snapshot laten terugzetten Tip 06: Systeemback-up Toegegeven, Rollback Rx integreert zich slim in Windows, maar je kunt ook altijd nog een ‘klassieker’ pad bewandelen: een ingeplande incrementele systeemback-up. EaseUS Todo Backup Free leent zich daar uitstekend toe (www.tiny.cc/EaseUSinstall).