Tips&Trucs 06 2018 preview

06

JAARGANG 21

JUNI 2018

AL 20 JAAR HET MEEST PRAKTISCHE COMPUTERBLAD!

ALLES OP

JE TV

EIGEN VIDEO, MUZIEK EN FOTO’S

ZO START JE PC SUPERSNEL

SUPERTRUCS APPS IN WINDOWS 10 DE BESTE

DE HANDIGSTE ONBEKENDE FUNCTIES

VOOR OP

REIS

OORSTRELEND SPOTIFY OP JE SPEAKERS VOOR BUITEN

VOORDELIGE FLYER? ZELF MAKEN, IN WORD

OUDE STEREO EDITIE 06 • JUNI 2018 • € 4,95

Wil jij GRATIS de nieuwste tech-producten en -diensten testen, zoals digitale camera’s, tablets, routers en software?

Maak een account aan op www.techpanel.nl en test mee!

Met een GRATIS account op TechPanel.nl kun je onder andere: • zien welke product- of software-testen eraan komen; • je aanmelden voor deze TechPanels; • reviews over producten lezen van andere testers; • reageren op de TechPanels; • deelnemen aan onderzoeken; • je eigen profiel beheren; • deelnemen aan winacties.

AANMELDEN KAN VIA: WWW.TECHPANEL.NL/REGISTREREN TechPanel is een samenwerking van:

REDACTIE Hoofdredactie: Dick van de Schraaf Eindredactie: José Pauty, Eelko Rol, Emke Slijkerman en Theske Slijkerman E-mail: redactie@tipsentrucs.nl MEDEWERKERS Toon van Daele, Maikel Dijkhuizen, Mark Gamble, Martin Gijzemijter, Peter Keizer, Evi Maquoi, Dirk Schoofs, Richard Veenstra VORMGEVING LEFT Graphic Design ADVERTENTIE-EXPLOITATIE Jerry Moi-Thuk-Shung, Marcel Ott, Raymond Ullers. Telefoon: +31 (0)23-5430000 MARKETING Leontien Boere, Joep Preijde, Marjolein Sturk PRODUCTIE Marco Verhoog TECHNISCHE REALISATIE EN DISTRIBUTIE Senefelder Misset, Doetinchem (druk); Betapress (distributie Nederland); Imapress (distributie België) EDITORIAL DIRECTOR Remco de Graaf CONTACT KLANTENSERVICE EN REDACTIE Telefoon: +31 (0)23-5364401 Adres: Richard Holkade 8, 2033 PZ, Haarlem ABONNEMENT TIPS & TRUCS Een jaarabonnement (12 edities print én digitaal) Tips & Trucs kost € 51,- in Nederland. Een digitaal jaarabonnement kost € 41,-. Een los nummer kost € 4,95. Een dubbelnummer kost € 5,95. Voor verzending buiten Nederland worden extra kosten gerekend. Equrion Services B.V. verzorgt de financiële afhandeling voor Reshift Digital B.V. Na de eerste abonnementsperiode wordt het abonnement stilzwijgend voortgezet voor onbepaalde tijd. Vanaf dat moment is het abonnement opzegbaar met inachtneming van een opzegtermijn van 1 maand. Uw opzegging ontvangen wij bij voorkeur telefonisch. U kunt de Klantenservice op werkdagen tussen 10 en 14 uur bereiken via +31 (0)23-5364401.

VERHUIZING, BEZORGKLACHTEN EN VRAGEN Ga hiervoor naar www.mijnreshift.nl, de digitale klantenservice van Reshift Digital, de uitgever van Tips & Trucs. Nadat u zich hebt geregistreerd, kunt u voortaan inloggen met uw e-mailadres en wachtwoord.

Toerist Kortgeleden ben ik een paar weken op vakantie geweest naar Vietnam. Hoewel het een prachtig land is, is het voor toeristen niet altijd even gemakkelijk.

Veel Vietnamezen spreken geen of amper Engels, en probeer dan maar eens iets te eten te bestellen of een excursie te regelen. Gelukkig hoef je je als moderne toerist in dergelijke gevallen niet (alleen) meer te behelpen met handen en voeten. Zo heeft Google de gratis app Translate beschikbaar voor zowel iOS als Android. Daarmee kun je weliswaar niet hele gesprekken voeren, maar woordjes en zinnetjes vertalen gaat prima. De app kan de vertaling ook hardop voorlezen, wat onder andere handig kan zijn als je gesprekspartner analfabeet is. Toen freelancemedewerker Richard Veenstra met het voorstel kwam aandacht te besteden aan vakantieapps, hoefde ik niet lang na te denken. “Natuurlijk, moeten we doen.” Het resultaat van zijn noeste arbeid lees je vanaf pagina 30. Duurt het nog wel even voordat je met vakantie gaat?

Dan herbergt deze editie van Tips & Trucs meer dan voldoende andere onderwerpen om je tanden in te zetten. Bijvoorbeeld een productie die uitgebreid het startproces van Windows belicht en laat zien hoe je dat kunt versnellen. Veel plezier ermee!

Dick van de Schraaf Hoofdredacteur dvdschraaf@reshift.nl

PERSOONSGEGEVENS Wij nemen uw gegevens, zoals naam, adres en telefoonnummer op in een gegevensbestand. De verwerking van uw gegevens voeren wij uit conform de bepalingen in de Algemene Verordening Gegevensbescherming. De gegevens worden gebruikt voor de uitvoering van afgesloten overeenkomsten, zoals de abonnementenadministratie en, indien u daar toestemming voor hebt gegeven, om u op de hoogte te houden van interessante informatie en/of aanbiedingen.

U kunt uw persoonsgegevens opvragen om inzicht te krijgen in welke gegevens wij van u hebben, deze te corrigeren of, na beëindiging van de abonnee-overeenkomst, te laten verwijderen. Stuur hiertoe een kaartje aan Reshift Digital, afd. klantenservice, Richard Holkade 8, 2033 PZ Haarlem of een e-mail naar klantenservice@reshift.nl.

Wanneer u boven een artikel het Partner-logo ziet, is dit gemaakt door de Partner-redactie van uitgeverij Reshift. Dit is een redactieteam dat apart van de reguliere redacties opereert. De artikelen met dit logo komen tot stand in overleg met commerciële partners. Reshift vindt het belangrijk dat deze artikelen duidelijk herkenbaar zijn, vandaar het Partner-logo.

DISCLAIMER Hoewel uiterste zorg is besteed aan Tips & Trucs, aanvaardt de redactie noch de uitgever enige aansprakelijkheid voor schade ontstaan door eventuele fouten en/of onvolkomenheden in het blad, online of enig andere digitale versie van Tips & Trucs. Alle in Tips & Trucs genoemde prijzen zijn onder voorbehoud (van wijzigingen en typfouten). Auteursrechten: © 2018 by Reshift Digital, Haarlem. Gehele of gedeeltelijke overname van artikelen is alleen toegestaan na voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Tipniveaus!

Niveau 1: erg eenvoudig Bijzonder eenvoudige tips waarbij geen enkele ervaring of computerkennis is vereist.

Niveau 2: gemakkelijk en snel Eenvoudige tips die iedere computergebruiker kan uitvoeren, ongeacht het kennisniveau.

Niveau 3: meer dan standaardhandelingen Tips die ‘iets verder gaan’ en waarbij dieper in de materie wordt gedoken.

Niveau 4: moeilijk maar begrijpelijk Tips waarin geavanceerde software-opties worden behandeld.

Niveau 5: voor de expert Tips voor wie het maximale uit de pc wil halen en niet terugdeinst voor complexe handelingen.

06 | 2018

3

HET COMPLETE JAAROVERZICHT VAN

OP ÉÉN DVD ALLE EDITIES VAN 2017 VOOR

SLECHTS

€49,95

BESTEL NU!

RESHIFTSTORE.NL/JAARGANG

Inhoud 16 Sneller opstarten in Windows Er zijn een hoop (softwarematige) trucs waarmee je een sloom opstartproces sneller kunt maken.

Mediabestanden op je tv Eigen media op tv afspelen is vaak lastig. Jammer, want je wilt films of zelfopgenomen video’s natuurlijk in groot formaat terugzien. LibreELEC is een zeer gebruiksvriendelijke oplossing waarmee je alle audio- en videobestanden afspeelt op je televisie!

22 Tijdlijn: Besturingssystemen Tips & Trucs bestaat 20 jaar … we blikken terug!

In deel 5 staan we stil bij de geschiedenis van onze besturingssystemen.

24 Handige functies in Windows 10 Er zijn nog zo veel handige functies in Windows 10 die niet iedereen kent ... tijd om ze te bespreken!

36 Foto’s bewerken met darktable Met de software darktable kun je je foto’s op een professionele manier beheren en bewerken.

54 Veilig online shoppen Laat je niet oplichten bij het shoppen via internet.

Wij geven je een aantal tips en aandachtspunten.

66 Chromecasten via VLC Via een sluipweggetje kun je streamen naar de Chromecast vanuit VLC. Officieel werkt dat (nog) niet.

70 Flyer in Word Voor het maken van een flyer hoef je echt geen Photoshop te gebruiken, het kan ook in Word!

123: Snel resultaat in 3 stappen 59 Speciale tekens 74 Google-data zelf downloaden

3

Voorwoord/colofon

6

Lezerspost

44 Checklist: Speakers voor buiten 60 Freeware 68 Word abonnee!

Pagina 8

Met apps op vakantie De zomer komt er weer aan! En natuurlijk gaat je smartphone of tablet mee naar de camping of het hotel. Je kunt er immers mee navigeren, op je vakantieadres films kijken of checken waar in de buurt je het best kunt gaan zwemmen. Welke apps maken het leuker?

Pagina 30

Maak je audiosysteem slim Wie van muziek houdt, kan niet om Spotify en consorten heen.

Maar hoe doe je dat met je ouwe muziekinstallatie? Met goedkope hulpmiddelen gaan we een traditionele muziekinstallatie voorzien van de mogelijkheid om er draadloos muziek van bijvoorbeeld Spotify op af te spelen.

Pagina 40

06 | 2018

5

LEZERSPOST ONDER REDACTIE VAN MARK GAMBLE

Lezerspost Vragen en opmerkingen van lezers De afgelopen maand ontvingen we weer veel vragen. We kunnen de vragen helaas niet allemaal persoonlijk beantwoorden. De interessantste vragen selecteerden we en hebben we voorgelegd aan onze experts.

Heb je zelf een vraag? Stuur hem naar redactie@tipsentrucs.nl.

Vraag 01: Geen goede resolutie?

Na een harde crash van mijn computer kan ik mijn LG-beeldscherm niet meer gebruiken in de hoogste resolutie (1920 x 1080). Ik heb de stuurprogramma’s opnieuw geïnstalleerd en die werken goed, maar ik kan de oude resolutie niet via Beeldscherminstellingen instellen. Er geldt nu een maximum van 1400 x 1050 bij 64 Hz. Mijn grafische adapter gebruikt de Microsoft Basic Driver, wellicht dat daar de fout zit? Ik heb een LG 24mp48HQ full-hd-monitor.

W. Groot

01 In sommige gevallen is de standaarddriver die Windows 10 automatisch installeert voor de grafische kaart niet voldoende. Doordat de driver minder functionaliteit biedt en soms ook niet in staat is om de exacte informatie van je videokaart op te vragen, kan het stuurprogramma dan automatisch terugspringen naar een lagere resolutie dan wat de aangesloten monitor aankan. Hierdoor heb je niet het optimale beeld. Je bent dan beter af met de officiële driver voor jouw videokaart. Je geeft aan dat bij Apparaatbeheer en de subcategorie Beeldschermadapters alleen Microsoft Basic Display-adapter staat. Je moet dan op een andere manier achterhalen welke videokaart er in jouw computer zit. Dat kan met een tool als HWiNFO, te downloaden van de website www.hwinfo.com/download.php. Deze tool geeft uitgebreidere informatie weer over de in jouw computer aanwezige hardware. Zoek met deze tool op welke hardware er precies in de computer zit en zoek aan de hand daarvan meteen de juiste driver op.

Mail ons!

Heb je een vraag of een opmerking? Mail hem naar redactie@tipsentrucs.nl. Voor vragen of opmerkingen over je abonnement of de bezorging van Tips & Trucs kun je contact opnemen met onze klantenservice (023-5364401). Iedere maand ontvangen we een mailbox vol vragen. Graag zouden we ze allemaal persoonlijk beantwoorden, maar we moeten noodgedwongen kiezen.

Neem ook eens een kijkje op de uitgebreide website van ons zusterblad Computer!Totaal (www.computertotaal.nl). Daar kun je ook vragen stellen.

6

06 | 2018

Vraag 02: Kan ik een dia beveiligen?

Ik wil graag een PowerPoint-bestand beveiligen.

Ik wil dat een aantal dia’s tegen wijzigen worden beveiligd, maar dat hoeft niet voor alle dia’s. Ik kan – in tegenstelling tot Excel – nergens vinden hoe je afzonderlijke dia’s kunt beveiligen met een wachtwoord. Is er een mogelijkheid om in PowerPoint afzonderlijke dia’s te beveiligen tegen bewerken?

Frits Snoek

Vraag 01 Met de tool HWiNFO zie je de specifieke hardware, zodat je op zoek kunt naar het juiste stuurprogramma.

LEZERSPOST

Vraag 02 PowerPoint kan geen afzonderlijke dia’s beveiligen, alleen het gehele document kun je van een wachtwoord voorzien.

02 Nee, dat is met PowerPoint niet mogelijk. Je kunt in deze presentatiesoftware alleen het gehele document beveiligen. Dat kan dan met een wachtwoord of je kunt het document finaliseren, waardoor het wordt ingesteld als alleen lezen. Die laatste optie is overigens heel eenvoudig te omzeilen, want bij het openen van een presentatie die is ingesteld op ‘Alleen lezen’, kan eenvoudig met een druk op de knop ‘Bewerken’ in de bovenste balk van PowerPoint het document alsnog bewerkt worden. Kortom, de beste manier om een PowerPoint-bestand te beveiligen, is met behulp van een wachtwoord. Die geldt dan voor het gehele bestand, afzonderlijke dia’s kun je er dus niet mee beveiligen.

Vraag 03: Hoe kan ik ruis weghalen?

Ik ben op zoek naar en audiobewerkingsprogramma waarmee ik ruis kan elimineren in audiobestanden. Welk programma kan ik daar het best voor gebruiken?

Bruno Bruin

Vraag 03 Met Audacity kun je ruis weghalen uit audiosporen.

03 Vrijwel alle audiopakketten bieden de mogelijkheid om ruis en andere storingen in een of meerdere audiosporen weg te poetsen. Dat kan doorgaans automatisch, waarbij de software de audiosporen kan analyseren en zo de ruis kan wegfilteren. Maar

meestal werkt handmatige ruisonderdrukking nog wat beter, omdat via de automatische optie soms te veel geluid van de oorspronkelijke audio wordt verwijderd. Er is een aantal gratis audiobewerkingspakketten te vinden die automatische en handmatige ruisverwijdering kennen. Audacity is een audiobewerker met veel mogelijkheden. We schreven er vorige maand over (pagina 70), je kunt het programma downloaden vanaf www.audacityteam.org/download.

Vraag 04: Live Mail overzetten Ik heb lange tijd het programma Windows Live Mail op mijn computer gebruikt, maar de software werkt niet meer onder Windows 10. Kan ik de mail overzetten naar Outlook 2016?

Peter Frank 04 Ja, dat is mogelijk. Daarvoor kun je gebruikmaken van de gratis tool Mailstore Home, te downloaden van www.mailstore.com. Met Mailstore kun je eenvoudig mail exporteren van het ene naar het andere programma. De software ondersteunt daarbij een aantal mailprogramma’s, zoals Windows Live Mail en Mozilla Thunderbird. Eerst moet je de mail uit Windows Live Mail archiveren. Start het programma en kies de mailclient vanuit waar je wilt archiveren, in jouw geval Windows Live Mail. Vervolgens selecteer je de mappen die je wilt exporteren en klik je op de knop Uitvoeren, rechtsonder in het scherm van Mailstore. Er wordt nu een archief aangemaakt van alle berichten in het programma. Als het programma klaar is met het archiveren, druk je op de knop E-mails exporteren linksboven. Kies voor het Outlook-profiel en de mail wordt voor je overgezet naar Outlook 2016.

06 | 2018

Vraag 04 Mailstore Home is een handige tool voor het importeren en exporteren van mailberichten van en naar andere mailclients.

7

ALLES OP TV DOOR: MAIKEL DIJKHUIZEN

Mediabestanden op je tv Aan de slag met LibreELEC Eigen mediabestanden op televisie afspelen is vaak problematisch. Jammer, want je wilt die gedownloade films of zelfopgenomen video’s natuurlijk in groot formaat terugzien. De oplossing vind je in het zeer gebruiksvriendelijke LibreELEC. Sluit een mediaspeler of (gedateerde) computer met dit eenvoudige

Tip 01: LibreELEC Voordat je aan de slag gaat met LibreELEC wil je natuurlijk exact weten wat dit besturingssysteem inhoudt. LibreELEC is gebaseerd op Linux en geeft gebruikers enkel en alleen toegang tot de mediacentersoftware Kodi. In tegenstelling tot bekende andere besturingssystemen als Windows en macOS heb je dus geen gelegenheid om eigen programma’s toe te voegen. Het voordeel van deze beperking is dat de systeemeisen zeer laag zijn, waardoor je een mediaspeler of oude computer naast de televisie kunt gebruiken.

besturingssysteem aan en speel werkelijk alle audio- en videobestanden af op je televisie!

Wat gaan we doen?

Kodi biedt zeer interessante eigenschappen voor wie mediabestanden op de televisie wil afspelen.

Zo is het menu dankzij grote bedieningsknoppen geoptimaliseerd voor grote schermen. Bovendien ondersteunt Kodi alle gangbare audio- en videobestanden, zodat je niet zo snel te maken krijgt met een weigerende film, serie of muziekalbum. Het menu van Kodi ziet er ook nog eens oogstrelend uit en je kunt onder meer filmbeschrijvingen, trailers en afbeeldingen opzoeken.

Tip 02: Eminent EM7680 We laten zien hoe je LibreELEC op de televisie aan de praat krijgt via een mediaspeler of een (wat oudere) pc/laptop. Vervolgens leggen we uit hoe je een fraaie mediacatalogus opbouwt, de juiste instellingen kiest en interessante uitbreidingen installeert.

8

06 | 2018

Het leukste (en goedkoopste) is natuurlijk om zelf een oude computer met LibreELEC op te tuigen, waarna je toegang hebt tot Kodi op de televisie.

Wie dat niet ziet zitten, bijvoorbeeld omdat een

Tip 01 LibreELEC is in feite niets meer dan een laagdrempelige toegangspoort tot het programma Kodi.

ALLES OP TV

Tip 02 Via hdmi sluit je de Eminent 7680 eenvoudig op een televisie of receiver aan.

oudere computer best wat geluid maakt en stroom verbruikt, kan ook een kant-en-klare mediaspeler met LibreELEC overwegen. Het voordeel hiervan is dat je weinig tijd in de configuratie hoeft te steken.

Bovendien kun je de compacte behuizing van een mediaspeler wellicht wat beter rondom de televisie kwijt dan een pc of laptop. Nog een voordeel is dat een mediaspeler weinig bijgeluiden produceert en er standaard een afstandsbediening bij hoort. Hoewel LibreELEC enorm geliefd is onder filmfanaten, zijn er vreemd genoeg nauwelijks mediaspelers met dit besturingssysteem verkrijgbaar. De EM7680 van het Nederlandse merk Eminent is een uitzondering. Bij de bekende elektronicaketens kost dit apparaatje 109 euro. De EM7680 ondersteunt een maximale resolutie van 3840 × 2160 pixels, zodat je haarscherpe beelden kunt afspelen.

LibreELEC is een klein besturingssysteem met uitsluitend de mediacentersoftware Kodi Tip 03: Opslagmedium Wil je LibreELEC zelf op een computer installeren, waarna je het systeem op de televisie aansluit?

Hiervoor creëer je eerst een opstartbaar opslagmedium met alle installatiebestanden. Je hebt een usb-stick of sd-kaart met minimaal 1 GB opslagcapaciteit nodig. Verder gebruik je voor het maken van het opstartbare opslagmedium een willekeurige Windows-pc/laptop. De makers van LibreELEC stellen een speciaal programma beschikbaar om het opstartbare opslagmedium te genereren. Surf naar https://libreelec.tv/downloads en klik op Download for Windows (info) om het tooltje te downloaden.

Je dubbelklikt vervolgens op het exe-bestand om het programma te openen. Een installatie uitvoeren is niet nodig. Doe eerst de beoogde usb-stick of sdkaart in de computer. In het programma selecteer je onder Kies versie de optie Generic AMD/Intel/ NVIDIA (x86_64). Via Download en Map selecteren wijs je een bestandslocatie op de computer aan,

Tip 03 Met het

Kodi

hulpprogramma van LibreELEC creëer je een op-

Goed om te weten is dat Kodi niet louter is voorbehouden aan gebruikers van LibreELEC. Je gebruikt deze software namelijk net zo gemakkelijk onder andere besturingssystemen, zoals Windows, macOS en Android. Dat is handig als je een goedwerkende computer hebt die je wil aansluiten op de televisie. Het vereiste downloadbestand vind je op de webpagina www.kodi.tv/download. Volg in dit geval de tips vanaf tip 7 in dit artikel om te lezen hoe je Kodi installeert en configureert.

06 | 2018

startbare usb-stick of sd-kaart.

Op www.kodi.tv zijn er downloads voor diverse besturingssystemen beschikbaar.

9

ALLES OP TV

waarna het programma automatisch het benodigde installatiebestand ophaalt. Na afloop selecteer je de juiste schijfletter van de usb-stick of sd-kaart. Besef goed dat het programma alle bestaande gegevens van het opslagmedium verwijdert. Je bevestigt ten slotte met Schrijf en Ja om het opstartbare opslagmedium te maken.

Het beste sluit je de computer via hdmi op de televisie of het audiosysteem aan Tip 04: Computer aansluiten Pak het systeem erbij waarop je dadelijk LibreELEC wilt installeren. Je gaat de pc of laptop eerst op je televisie aansluiten. Dat kan op verschillende ma-

Mini-pc

Een Intel NUC fungeert prima als mediaspeler en neemt bovendien zeer weinig ruimte

Met LibreELEC bouw je in feite je eigen mediaspeler. In plaats van een traditionele laptop of computer kun je hiervoor ook een mini-pc met een platte behuizing overwegen. Die kun je gemakkelijker bij je televisie kwijt en bovendien zijn veel mini-pc’s geoptimaliseerd voor het afspelen van mediabestanden. Zo maken ze veelal weinig geluid en is er een infraroodsensor aanwezig voor gebruik van een afstandsbediening. Nieuwsgierig?

De Intel Nuc en Gigabyte BRIX zijn twee bekende series mini-pc’s die je prima als mediaspeler kunt gebruiken. Houd er rekening mee dat je aan deze mini-pc’s vaak wel zelf een opslagstation en geheugen moet toevoegen.

in beslag.

10

06 | 2018

nieren. Gebruik je een soundbar of receiver om filmgeluid af te spelen? Wanneer er hierop een hdmi-ingang beschikbaar is, verbind je de computer via hdmi met dit apparaat om beeld en geluid door te geven. Dit is de gemakkelijkste en beste methode.

Het is goed mogelijk dat er op het audioapparaat geen geschikte videopoort vrij is. In dat geval sluit je via hdmi de pc of laptop rechtstreeks aan op de televisie, waarna je het geluid vervolgens via de televisie naar de soundbar of receiver kunt doorsturen. Als het goed is bestaat er tussen de televisie en versterker namelijk al een werkende audioverbinding.

Een andere mogelijkheid is dat je via een geluidsuitgang van de pc het audiosignaal apart aan de home-cinemaset doorgeeft, bijvoorbeeld met een optische, coaxiale of analoge kabel. Je laat in dat geval voor beeldoverdracht een hdmi-snoertje vanaf de computer naar de televisie lopen. Oudere pc’s en latops hebben in plaats van hdmi meestal alleen een vgaen of dvi-uitgang. Hiervoor zijn er aparte adapters verkrijgbaar, waarbij je vga of dvi omzet naar hdmi.

Zeker in het geval van vga heeft dat wel nadelige gevolgen voor de beeldkwaliteit.

Tip 05: Instellingenmenu Nadat de pc of laptop op de televisie en het audiosysteem is aangesloten, voer je de installatie uit van LibreELEC. Zorg ervoor dat er een muis en toetsenbord op het systeem zijn aangesloten. Prik de geprepareerde usb-stick of sd-kaart in de computer en zet de machine aan. Belangrijk is dat je het systeem vanaf het opslagmedium opstart. Hiervoor is het meestal noodzakelijk om de usb-stick of sd-kaart als eerste opstartschijf aan te wijzen. Druk tijdens het opstarten op de juiste sneltoets om het instellingenmenu (bios/uefi) van de computer te openen. Vaak verschijnt de juiste sneltoets tijdens de opstartfase kort in beeld, bijvoorbeeld F2, F10 of Del. Zoek binnen het instellingenmenu naar de functie om de opstartvolgorde te wijzigen. Meestal vind je deze functie onder een menuoptie als Boot , Bootmenu of Boot Priority. Zorg ervoor dat de

Tip 04 Controleer de beeld- en geluidsuitgangen op je computer en bepaal hoe je de boel gaat aansluiten.