Tips&Trucs 0708 2018

0708EXTRA DIK ZOMERNUMMER! EXTRA DIK ZOMERNUMMER! JAARGANG 21

JUL/AUG 2018

HARDWARE UPGRADEN

PC ALS NIEUW! NIEUWE SCHIJF INDELEN WEES HACKERS ZOMERKNUTSELEN GOOGLE TE SLIM AF PAPER

(+ DE SLINKSE TRUCS VAN PHISHERS)

20 TOPTIPS VOOR FACEBOOK

SIGNALS

VOOR JE

SMARTPHONE OPSLAAN IN DE CLOUD

WANDEL- EN

HAAL (VEEL) MEER UIT ONEDRIVE GRATIS MEER DROPBOX-RUIMTE FIETSROUTES MAKEN

GRATIS BEWERKERS

HANDIGE VIDEOTOOLS

EDITIE 07/08 • JUL/AUG 2018 • € 5,95

Nu verkrijgbaar...

De eerste mobiele Windows 10 PC ooit gemaakt

Sirius A & Sirius A Pro Innovatie van Nederlandse bodem Besturingssysteem

Windows 10 Home / Pro (64-bit)

Processor

Quad-core Intel Atom x7-Z8750

RAM

4GB / 8GB

Opslag

64GB / 128GB eMMC flash

Nu verkrijgbaar bij:

www.ockelcomputers.com

REDACTIE Hoofdredactie: Dick van de Schraaf Eindredactie: Jurgen Nijhuis, José Pauty, Emke Slijkerman, Theske Slijkerman en Sjef Weller E-mail: redactie@tipsentrucs.nl MEDEWERKERS Toon van Daele, Maikel Dijkhuizen, Mark Gamble, Martin Gijzemijter, Peter Keizer, Dirk Schoofs, Edmond Varwijk, Majken Varwijk VORMGEVING LEFT Graphic Design ADVERTENTIE-EXPLOITATIE Jerry Moi-Thuk-Shung, Marcel Ott, Raymond Ullers. Telefoon: +31 (0)23-5430000 MARKETING Emilia Mantadakis, Joep Preijde, Marjolein Sturk (manager) PRODUCTIE Marco Verhoog TECHNISCHE REALISATIE EN DISTRIBUTIE Senefelder Misset, Doetinchem (druk); Betapress (distributie Nederland); Imapress (distributie België) EDITORIAL DIRECTOR Remco de Graaf CONTACT KLANTENSERVICE EN REDACTIE Telefoon: +31 (0)23-5364401 Adres: Richard Holkade 8, 2033 PZ, Haarlem ABONNEMENT TIPS & TRUCS Een jaarabonnement (12 edities print én digitaal) Tips & Trucs kost € 51,- in Nederland. Een digitaal jaarabonnement kost € 41,-. Een los nummer kost € 4,95. Een dubbelnummer kost € 5,95. Voor verzending buiten Nederland worden extra kosten gerekend. Equrion Services B.V. verzorgt de financiële afhandeling voor Reshift Digital B.V. Na de eerste abonnementsperiode wordt het abonnement stilzwijgend voortgezet voor onbepaalde tijd en betaalt u de reguliere abonnementsprijs. Vanaf dat moment is het abonnement opzegbaar met inachtneming van een opzegtermijn van 1 maand. U kunt de Klantenservice bereiken via klantenservice@reshift.nl of op werkdagen tussen 10 en 14 uur via +31 (0)23–5364401.

VERHUIZING, BEZORGKLACHTEN EN VRAGEN Ga hiervoor naar www.mijnreshift.nl, de digitale klantenservice van Reshift Digital, de uitgever van Tips & Trucs. Nadat u zich hebt geregistreerd, kunt u voortaan inloggen met uw e-mailadres en wachtwoord.

PERSOONSGEGEVENS Wij nemen uw gegevens, zoals naam, adres en telefoonnummer op in een gegevensbestand. De verwerking van uw gegevens voeren wij uit conform de bepalingen in de Algemene Verordening Gegevensbescherming. De gegevens worden gebruikt voor de uitvoering van afgesloten overeenkomsten, zoals de abonnementenadministratie en, indien u daar toestemming voor hebt gegeven, om u op de hoogte te houden van interessante informatie en/of aanbiedingen.

U kunt uw persoonsgegevens opvragen om inzicht te krijgen in welke gegevens wij van u hebben, deze te corrigeren of, na beëindiging van de abonnee-overeenkomst, te laten verwijderen. Stuur hiertoe een kaartje aan Reshift Digital, afd. klantenservice, Richard Holkade 8, 2033 PZ Haarlem of een e-mail naar klantenservice@reshift.nl.

Wanneer u boven een artikel het Partner-logo ziet, is dit gemaakt door de Partner-redactie van uitgeverij Reshift. Dit is een redactieteam dat apart van de reguliere redacties opereert. De artikelen met dit logo komen tot stand in overleg met commerciële partners. Reshift vindt het belangrijk dat deze artikelen duidelijk herkenbaar zijn, vandaar het Partner-logo.

DISCLAIMER Hoewel uiterste zorg is besteed aan Tips & Trucs, aanvaardt de redactie noch de uitgever enige aansprakelijkheid voor schade ontstaan door eventuele fouten en/of onvolkomenheden in het blad, online of enig andere digitale versie van Tips & Trucs. Alle in Tips & Trucs genoemde prijzen zijn onder voorbehoud (van wijzigingen en typfouten). Auteursrechten: © 2018 by Reshift Digital, Haarlem. Gehele of gedeeltelijke overname van artikelen is alleen toegestaan na voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Geboefte Jaren terug zat ik nietsvermoedend achter de pc toen er een mailtje binnenkwam van mijn toenmalige provider, Planet Internet. Men had geconstateerd dat vanaf mijn netwerk spam was verspreid. Als ik daar niet als de wiedeweerga wat aan deed, zou ik worden afgesloten van internet. Ik was me van geen kwaad bewust, maar een grondige speurtocht leerde dat een van mijn zoons op zijn pc een tooltje had geïnstalleerd dat een virus bevatte. Ik heb de boel opgeschoond en mijn zoon nogmaals gewezen op het belang van virusscannen. Sindsdien ben ik – gelukkig – verschoond gebleven van dit soort narigheid, maar niet zonder moeite. Het geboefte dat ons van overal op de wereld belaagt, wordt steeds sluwer en het vergt een meervoudige aanpak om ze voor te blijven. Collega Toon van Daele heeft zich verdiept in de nieuwste aanvalstechnieken en een stuk geschreven dat overzichtelijk laat zien wat je als gewone gebruiker kunt doen om malware-vrij te blijven. Je leest er alles over vanaf pagina 24. En als je pc dan goed beschermd is, kun je tenminste ongestoord genieten van de leuke kanten van het computeren. Want daar staat de rest van deze Tips & Trucs bol van.

Veel lees- en doe-plezier!

Dick van de Schraaf Hoofdredacteur dvdschraaf@reshift.nl

Tipniveaus!

Niveau 1: erg eenvoudig Bijzonder eenvoudige tips waarbij geen enkele ervaring of computerkennis is vereist.

Niveau 2: gemakkelijk en snel Eenvoudige tips die iedere computergebruiker kan uitvoeren, ongeacht het kennisniveau.

Niveau 3: meer dan standaardhandelingen Tips die ‘iets verder gaan’ en waarbij dieper in de materie wordt gedoken.

Niveau 4: moeilijk maar begrijpelijk Tips waarin geavanceerde software-opties worden behandeld.

Niveau 5: voor de expert Tips voor wie het maximale uit de pc wil halen en niet terugdeinst voor complexe handelingen.

07/08 | 2018

3

INHOUD NUMMER 07/08 2018 16 Inbreken in Windows Oeps, wachtwoord vergeten? Zo krijg je weer toegang.

20 Foto’s veilig in de cloud Steeds meer foto’s op je smartphone? Zorg met Google Foto’s dat je al die herinneringen niet zomaar kwijtraakt!

40 Facebook-tips Twintig tips over Facebook die lang niet iedereen kent.

48 Upgrade je pc

Veilig tegen indringers Proberen hackers of criminele organisaties je systeem binnen te dringen om privacygevoelige informatie te ontfutselen? Of misschien wel de overheid? Vind je dat niemand het recht heeft om je te bespioneren, dan is het meer dan ooit zaak je systeem goed te beveiligen.

Hup, even de handen uit de mouwen, dan draait je pc weer als een zonnetje.

Pagina 24

86 Oude hardware verkopen

Herken phishing

Een oude pc of smartphone kun je prima verkopen, als je het apparaat eerst even goed voorbereidt.

92 Moderne tweewieler Maak met leuke accessoires van je oude brik een slimme fiets.

96 Haal alles uit OneDrive

Iedere dag ontvangt Nederland vele tienduizenden phishingmails. Wat is phishing precies en welke gevolgen kan het hebben? En vooral, wat kun je doen om jezelf zo goed mogelijk te beschermen?

Bij OneDrive krijg je relatief veel gratis opslag en je kunt het vanaf elk apparaat gebruiken. Elf toptips.

Pagina 30

102 Filmpjes gratis bewerken

Accounts vakantieproof

De beste tools voor specifieke videobewerkingen.

108 Multi-dropboxen Meerdere Dropbox-accounts op één systeem? Het kan!

118 Onbekende Word-functies Ontdek de meer geavanceerde functies van je tekstverwerker.

4

Wél zo veilig!

07/08 | 2018

Knijp je er deze zomer even tussenuit?

Zet dan dure abonnementen tijdelijk stop, geef bekenden automatisch antwoord en maak media offline beschikbaar. Met een gerust hart op vakantie!

Pagina 68

Nieuwe schijf plaatsen Welke stappen moet je ondernemen om een nieuwe harde schijf of ssd aan je systeem te koppelen? We maken hem klaar als nieuwe systeemschijf én als schijf voor extra opslag voor data.

Terug in de tijd: Printers Tips & Trucs bestaat 20 jaar … tijd om terug te blikken! In iedere editie van 2018 kijken we terug op een tech-onderwerp. Want jeetje, wat is er veel veranderd! In dit nummer: printers.

Pagina 14

Pagina 8

Maak je eigen routes Lekker naar buiten deze zomer? Maak dan je eigen wandelroutes en fietsroutes en zet die op een smartphone zodat je ze onderweg gebruikt. En dat kan natuurlijk ook met bestaande routes.

Pagina 34

Checklist: Monitoren Bij je desktop-pc wil je natuurlijk een goed scherm hebben. En bij een laptop kan een tweede scherm ook ideaal zijn. We lichten de belangrijkste specificaties van monitoren toe, zodat je een goede keuze tegen een gunstige aanschafprijs kunt maken.

Pagina 56

Je favoriete apps op zak Wil je ook op een ‘vreemde’ pc toegang tot al je favoriete toepassingen en tools? Dan is LiberKey precies wat je zoekt: gratis software die je uit tientallen gratis programma’s laat kiezen én die al die software overzichtelijk op een usb-stick plaatst.

Checklist: Smartphones Een nieuwe smartphone kopen is best een uitdagende klus. Je kunt natuurlijk direct gaan voor de nieuwste Samsung Galaxy of Apple iPhone, maar verder kijken loont. Er zijn zó veel opties … en je kunt heel wat geld besparen als je weet wat je écht belangrijk vindt.

Pagina 80

Pagina 62

123: Snel resultaat in 3 stappen

Google Paper Signals Ja, we gaan knutselen! Google Paper Signals is een set van zes kartonnen experimenten die je (door z’n combinatie met een Arduino) met spraakcommando’s en de app Google Assistant kunt besturen.

Pagina 112

19 Noorse cloudopslag 47 Screenshot in Office 91 Gepersonaliseerde radio

3

Voorwoord/colofon

6

Lezerspost

54 Word abonnee!

72 Freeware

07/08 | 2018

5

LEZERSPOST ONDER REDACTIE VAN MARK GAMBLE

Lezerspost Vragen en opmerkingen van lezers De afgelopen maand ontvingen we weer veel vragen van lezers. De interessantste vragen selecteerden we en hebben we voorgelegd aan onze experts.

Heb je zelf een vraag? Stuur hem naar redactie@tipsentrucs.nl.

Vanuit een administrator-account kun je namelijk de wachtwoorden van andere accounts binnen Windows 10 aanpassen zonder ingewikkelde toeren.

De oplossing is in jouw geval iets ingewikkelder, want het omvat namelijk een hack van Windows 10.

Dat gaat te ver om in deze rubriek helemaal uit te leggen, want het zijn nogal wat stappen die je moet uitvoeren. Verderop in dit nummer lees je hoe je in Windows 10 komt zonder wachtwoord en je account alsnog kunt herstellen (zie pagina 16).

Vraag 01: Kom weer in Windows Mijn zoon heeft in een onbewaakt moment alles ontregeld op mijn laptop. Zowel het wachtwoord als de verificatie-telefoonnummers zijn veranderd, waardoor ik niet meer in mijn systeem kan komen.

Ik kan ook geen wachtwoordherstel uitvoeren, omdat ik niet weet wat er als wachtwoord is ingevoerd.

Kunnen jullie me helpen?

Piet 01 Tja, allereerst even een waarschuwing: het is altijd verstandig om in Windows 10 een extra administrator-account aan te maken. Hierdoor kun je problemen als deze voorkomen en oplossen.

Mail ons!

Heb je een vraag of een opmerking? Mail hem naar redactie@tipsentrucs.nl. Voor vragen of opmerkingen over je abonnement of de bezorging van Tips & Trucs kun je contact opnemen met onze klantenservice (023-5364401). Iedere maand ontvangen we een mailbox vol vragen. Graag zouden we ze allemaal persoonlijk beantwoorden, maar we moeten noodgedwongen kiezen.

Neem ook eens een kijkje op de uitgebreide website van ons zusterblad Computer!Totaal (www.computertotaal.nl). Daar kun je ook vragen stellen.

6

07/08 | 2018

Vraag 02: Deel Google Docs Ik heb in Google Docs een document gemaakt dat ik graag wil delen met vrienden en familie. Ik heb dat document via e-mail verstuurd, maar ik krijg van heel veel mensen te horen dat zij het document niet kunnen openen. Kan het zijn dat je daar dan ook een Google-account voor nodig hebt?

Daan de Jager 02 De manier waarop je een document vanuit Google Docs deelt met anderen bepaalt of iemand wel of geen account bij Google nodig heeft om het bestand te kunnen zien. Als je in Google Docs aan de rechterbovenzijde klikt op de knop Delen, dan deel je de link naar het document zoals deze op jouw Google Drive staat. In dat geval moet iedereen die de link opent, een Google-account (Gmail) hebben en daarmee inloggen om bij jouw document te kunnen.

Vraag 01 Kom je niet meer in Windows 10? Je kunt via een truc zonder wachtwoord in het besturingssysteem komen.

LEZERSPOST

Vraag 02 Als je een bestand vanuit Google Docs als bijlage verstuurt, hebben de ontvangers geen Gmailaccount nodig om het document te kunnen bekijken.

Het voordeel is dat als jij tussendoor wijzigingen aanbrengt aan het document, de andere genodigden die wijzigingen ook te zien krijgen.

Als je echter een definitief bestand hebt dat klaar is om te delen met anderen, kun je beter kiezen voor een andere route. Vanuit Google Docs klik je linksboven op het menu Bestand en kies je voor Als bijlagen e-mailen. Je hebt dan de keuze om het bestand te mailen als pdf, Word-document, rtf of html. De beste optie is dan om te kiezen voor pdf, zodat je zeker weet dat vrijwel iedereen het bestand kan openen. Let wel op dat de maximale grootte van de bijlage niet meer mag zijn dan zo’n 20 MB, omdat sommige e-maildiensten niet overweg kunnen met bestanden van dat formaat. Is je bestand flink groot, dan kun je het best gebruikmaken van een tijdelijke uitwisseldienst van bestanden, zoals WeTransfer.

In dat geval sla je je Google Docs-document eerst op je computer op (eventueel als pdf) en deel je ‘m vervolgens via www.wetransfer.com.

geluid wordt afgespeeld. Klik je er met de rechtermuisknop op, dan verschijnt er een menuutje waarin je de audio van dat tabblad kunt uitschakelen. Dat gaat natuurlijk veel sneller dan ieder tabblad afzonderlijk te openen. In Edge wordt overigens alleen maar getoond dat er in een bepaald tabblad geluid wordt afgespeeld, maar kun je dit niet uitschakelen. Die optie wordt wel in een volgende versie van de browser toegevoegd.

Vraag 04: Zet snel afbeeldingen om Ik heb op mijn laptop een hele reeks bmp-bestanden staan, die behoorlijk in omvang zijn en op een website moeten komen te staan. Het gaat om zo’n vijftig bestanden. Kan ik deze snel converteren naar het png-formaat zonder dat ik ze eerst afzonderlijk hoef te openen in een grafisch programma?

Erik Huisman 04 Dat is mogelijk, maar je hebt dan wel een extra programma nodig waarmee je met een batchcommando alle bestanden in één keer kunt omzetten naar een ander formaat. Dat kan bijvoorbeeld met het gratis IrfanView, dat je kunt downloaden van www. irfanview.com. Start het programma op en ga naar File / Batch Conversion/Rename. Selecteer aan de rechterkant de map met je bmp-bestanden. Bij Batch Conversion Settings kies je bij Output format voor png. Verder kun je nog wat extra conversie-opties aanzetten via de knop Advanced, zoals het automatisch wijzigen van het formaat, de kleurdiepte wijzigen of een watermerk toevoegen. Klik na het maken van de juiste instellingen op de knop Start Batch om alle bestanden in één keer om te zetten.

Vraag 04 Met IrfanView kun je eenvoudig al je grafische bestanden omzetten naar een ander formaat.

Vraag 03: Stop automatisch afspelen Ik kom regelmatig op websites waar bepaalde inhoud zoals video’s of advertenties automatisch beginnen af te spelen met geluid. Dat stoort mij, want als ik meerdere tabbladen open heb staan, kan ik alleen maar achterhalen waar het geluid vandaan komt door alle tabbladen afzonderlijk te openen en te zoeken wat er afspeelt. Is er een manier om het automatisch afspelen te stoppen of in ieder geval het geluid te dempen?

Paul van der Maden 03 Alle populaire browsers zoals Google Chrome, Mozilla Firefox en Opera hebben een handige optie waaraan je kunt zien op welk tabblad er audio wordt afgespeeld. Een klein audiopictogram links of rechts van de titel geeft namelijk aan dat er op dat tabblad

07/08 | 2018

7

OPSLAG DOOR: TOON VAN DAELE

Nieuwe schijf plaatsen Goede voorbereiding: van inbouwen tot formatteren Je hebt een nieuwe schijf gekocht en die wil je nu in je systeem inbouwen: als vervangschijf voor je huidige systeemschijf of gewoon als extra opslag. Dat vergt echter de nodige voorbereiding. Naast de fysieke inbouw is er immers ook nog de configuratie ervan, zoals de systeemmigratie en initialisatie, en het partitioneren en formatteren. Dit artikel loodst je door alle nodige fasen.

Wat gaan we doen?

Tip 01: Scenario’s We kunnen je jammer genoeg niet zomaar een rechttoe-rechtaan stappenplan meegeven om je nieuwe schijf helemaal klaar te maken voor gebruik.

Dat hangt namelijk niet alleen af van je computersysteem (voor de inbouw is de werkwijze bijvoorbeeld anders bij een laptop dan bij een desktop), maar ook van je bedoelingen. Het lastigste scenario is dat waarbij je je huidige schijf voor het nieuwe exemplaar wilt inruilen. Misschien wil je in dit geval de complete inhoud inclusief besturingssysteem van je oude naar de nieuwe schijf klonen. Óf of je wilt graag een gloednieuwe installatie van Windows, waarbij je dan wel nog je oude data moet zien over te zetten. Is het je bedoeling (op je desktop-pc) een tweede, interne dataschijf toe te voegen, dan bespaar je je weliswaar de beslommeringen van een systeemmigratie, maar moet je de schijf wel correct voorbereiden.

In dit artikel laten we al deze aspecten aan bod komen.

We beginnen met het vervangscenario, waarbij we eerst van een systeemmigratie uitgaan (door te klonen of via een imagebestand, ook wel schijfkopie genoemd) en vervolgens van een ‘schone’ Windows-installatie. In het tweede deel bespreken we het scenario van een extra schijf voor opslag van data, waarbij we de drie benodigde stappen in volgorde bespreken: initialiseren, partitioneren en formatteren.

Tip 01 In dit artikel komen verschillende mogelijke scenario’s aan bod.

NIEUWE SCHIJF VERVANGEN Systeemmigratie We laten je zien welke stappen je precies moet ondernemen om een nieuwe harde schijf of ssd aan je systeem te koppelen. We maken hem klaar als nieuwe systeemschijf (waarbij je Windows of migreert vanaf een andere schijf of schoon installeert) of gewoon als extra opslag voor data.

8

07/08 | 2018

TOEVOEGEN

Schone Windows-installatie

Initialisatie

Partionering

Klonen

Schijfkopiebestand

Formattering

OPSLAG

VERVANGSCENARIO Tip 02: Oude schijf

Tip 02 Desnoods stop je je nieuwe schijf tijdelijk in een externe usb-satabehuizing.

Je hebt ervoor gekozen om je oude systeemschijf door een nieuwe te vervangen, wellicht omdat je behoefte hebt aan een groter of sneller exemplaar. De neiging is dan ongetwijfeld groot om maar meteen de oude schijf uit je pc te halen, maar er zijn redenen waarom je daar beter nog even mee kunt wachten. Zo wil je misschien eerst het al geïnstalleerde besturingssysteem overzetten naar je nieuwe schijf en dan heb je de oude schijf nog even nodig. Zo’n systeemmigratie kan op twee manieren gebeuren. Je maakt van de oude schijf een imagebestand, bijvoorbeeld naar een externe usb-schijf en je zet dat image over naar je nieuwe schijf met behulp van een opstartmedium als een cd/dvd of een usb-stick. Of je gaat de schijf klonen, waarbij je zowel de oude als de nieuwe schijf gelijktijdig aan je systeem hangen. Bij een desktop-pc is dat niet eens zo lastig (zie ook tip 4). Gaat het om een laptop, dan kun je de nieuwe schijf aan je laptop hangen via een externe schijfbehuizing met een externe usb- en interne sata-connectie. Of je haalt de schijf uit je laptop en hangt die tijdelijk aan een desktop-pc, samen met je nieuwe schijf.

Ook wanneer je geen systeemmigratie overweegt, kan het handig zijn je oude schijf nog even te laten zitten.

Wil je namelijk (alleen) de data van die schijf nog bewaren, dan kun je die schijf wellicht als tweede schijf aan je pc koppelen, maar op een laptop is dit hoogstwaarschijnlijk niet mogelijk. In dat geval doe je er dus goed aan eerst een back-up van alle nodige data te maken naar bijvoorbeeld een externe usb-schijf.

Tip 03: Systeemmigratie

Tip 03 De kloonoperatie in EaseUS

Of je nou gaat klonen, of dat je met een imagebestand wilt werken voor de systeemmigratie, je kunt hiervoor goede gratis software inzetten als Macrium Reflect Free (www.macrium.com/reflectfree) of EaseUS Todo Backup (www.tiny.cc/easbu). Overigens kun je deze tools ook gebruiken voor gewone databack-ups. We tonen in het kort hoe je EaseUS Todo Backup gebruikt voor je systeemmigratie.

We beginnen met een kloonoperatie: klik op System Clone en zet een vinkje naast de doelschijf. Is je doelschijf een ssd, klik dan op Advanced options en plaats een vinkje bij Optimize for SSD. Bevestig je keuze met Next en wacht rustig af tot de operatie voltooid is. Zo makkelijk is het.

Werk je liever met een imagebestand? Kies dan Disk/ Partition Backup in het hoofdvenster van EaseUS Todo Backup en selecteer de schijf of partitie waar je een complete back-up van wilt maken. Laat de optie Sector by sector backup uitgevinkt staan. Via het mapicoon bij Destination verwijs je naar een ge-

07/08 | 2018

Todo Backup heb je zó aan de gang.

Tip 03 Zorg voor een opstartmedium van waaruit je het imagebestand kunt terugzetten.

9

OPSLAG

schikte (externe) doellocatie. Bevestig met Proceed.

Om het imagebestand naar je nieuwe schijf ‘uit te pakken’ kun je het systeem opstarten met een speciaal herstelmedium: dat maak je aan via Tools / Create Emergency Disk, waarbij je bij voorkeur Create WinPE emergency disk geselecteerd laat. Selecteer USB als je een opstartbare usb-stick wilt maken van waaruit je het imagebestand kunt terugzetten.

Er zijn verschillende scenario’s mogelijk voor wie een nieuwe schijf in gebruik wil nemen Tip 04: Vervanging (desktop)

Tip 04 De typische data- en stroomconnectoren voor een sataschijf.

10

Je beschikt nu over de benodigde databack-ups of een systeemkopie van je oude schijf. Nu kunnen we eindelijk de oude schijf uit de pc halen en die door je nieuwe schijf vervangen. Haal de stroomkabel uit je computer en ontlaad jezelf door een geaard metalen voorwerp aan te raken. Vervolgens verwijder je het zijpaneel, vaak kan dit zelfs zonder schroevendraaier, waarna je de schijf uit de behuizing kunt losschroeven. In wat oudere systeemkasten kan het gebeuren dat je daarvoor beide zijpanelen moet verwijderen.

Je harde schijf is met twee kabels verbonden: met een stroomkabel en met een smalle sata-kabel voor de dataoverdracht. Maak beide kabels los van de schijf: let op dat je bij het uittrekken geen andere kabels of onderdelen losmaakt of beschadigt. Je verbindt nu de nieuwe schijf met dezelfde connectoren. Let op de kleine uitsparing aan de zijkant van de connectoren: past de schijf niet, probeer het dan door die 180° te draaien. Een harde schijf schroef je op dezelfde manier vast. Een ssd hoeft niet zo vast te zitten als een

07/08 | 2018

ouderwetse schijf aangezien een ssd geen bewegende onderdelen bevat en dus niet vibreert, maar je wilt niet dat-ie los in je systeem bungelt, dus vastzetten (of klemmen) is evengoed nodig.

Is het je bedoeling de oude schijf naar de nieuwe te klonen (zie tip 3), dan koppel je je nieuwe exemplaar aan een vergelijkbare stroom- en sata-kabel. Na een succesvolle kloonoperatie verwissel je dan beide sata-aansluitingen.

AHCI-modus Voor je de nieuwe schijf aan je systeem koppelt, doe je er goed aan eerst even het (uefi-)bios van je systeem te checken. Immers, het is niet uitgesloten dat de sata-modus daar nog op het oudere IDE (Standard, Legacy of Native) staat ingesteld in plaats van op AHCI. Deze laatste modus is de juiste voor modernere schijven: die kunnen dan zelf de optimale volgorde bepalen voor het uitvoeren van parallelle lees- en schrijfverzoeken, wat efficiënter werkt.

Je roept het bios op tijdens het opstarten met een speciale toets als F10, Delete, Esc of F2: raadpleeg de handleiding bij je systeem. Vervolgens open je een rubriek als Integrated Peripherals, Onboard SATA Mode of SATA Configuration, waar je de AHCI-mode inschakelt.

Er is wel een potentieel obstakel: wanneer je dit doet bij een gekloonde schijf, is de kans groot dat Windows weigert op te starten aangezien de installatie nog op de IDE-modus was gebaseerd.

Dat los je mogelijk als volgt op: start de schijf op in IDE-modus. Open de Opdrachtprompt als administrator en voer dit commando uit: bcdedit /set {current} safeboot minimal.

Herstart je pc en stel nu de AHCI-modus in het bios in. Herstart nogmaals en voer op de Opdrachtprompt (nog steeds als administrator) deze opdracht uit: bcdedit /deletevalue {current} safeboot, waarna je alweer het systeem herstart. Als het goed is, start Windows nu wel netjes door.

Met een kleine kunstgreep lukt het meestal toch om de sata-modus om te schakelen.