09
JAARGANG 24
SEPTEMBER 2021
AL 23 JAAR HET MEEST PRAKTISCHE COMPUTERBLAD!
WINDOWS
AUTOMATISCH INSTALLEREN
ZO HOEF JE ZELF AMPER IETS TE DOEN
DIGITALE DETOX
GUN JE BREIN EEN BEETJE RUST REISADVIES, ANNULEREN EN BESPAREN
VEILIG OP VAKANTIE
CHECKLIST
LUID EN DUIDELIJK VIDEOBELLEN
MICROFOONGEDOE SIMPEL VERHELPEN
OMZEIL DE DOWNLOADLIMIET
SLIMME ALARMSYSTEMEN VAN GOOGLE DRIVE
HANDIGE TIPS VOOR VEILIGER GEBRUIK VAN ONEDRIVE
EDITIE 09 • SEPTEMBER 2021 • € 5,75 02109
8 718226 106278
GENIET VAN VEILIG INTERNET, SAMEN MET 110 MILJOEN GEBRUIKERS WERELDWIJD ESET.NL/BEGINMETONS
REDACTIE Hoofdredactie: Jeroen de Jager Eindredactie: José Pauty, Eelko Rol, Emke Slijkerman, Theske Slijkerman, Ed Wiggemans E-mail: redactie@tipsentrucs.nl MEDEWERKERS Rens Blom, Robbert Brus, Toon van Daele, Maikel Dijkhuizen, Marianne Eggink, Harry Hol, Dirk Schoofs, Ap de Smits, Edmond Varwijk, Richard Veenstra, Saskia van Weert VORMGEVING LEFT Graphic Design ADVERTENTIE-EXPLOITATIE Michiel Kramer en Raymond Ullers. Telefoon: +31 (0)23-5430000 MARKETING Joep Preijde en Marjolein Sturk (manager) PRODUCTIE Marco Verhoog TECHNISCHE REALISATIE EN DISTRIBUTIE Senefelder Misset, Doetinchem (druk); Betapress (distributie Nederland); AMP (distributie België) EDITORIAL DIRECTOR Remco de Graaf CONTACT KLANTENSERVICE EN REDACTIE Telefoon: +31 (0)23-5364401 Adres: Richard Holkade 8, 2033 PZ, Haarlem ABONNEMENT TIPS & TRUCS Een jaarabonnement (12 edities print én digitaal) Tips & Trucs kost € 59,95 in Nederland. Een digitaal jaarabonnement kost € 43,-. Een los nummer kost € 5,75 en een dubbelnummer € 7,95. Voor verzending buiten Nederland worden extra kosten gerekend. Equrion Services B.V. verzorgt de financiële afhandeling voor Reshift Digital B.V. Na de eerste abonnementsperiode wordt het abonnement stilzwijgend voortgezet voor onbepaalde tijd en betaalt u de reguliere abonnementsprijs. Vanaf dat moment is het opzegbaar met inachtneming van een opzegtermijn van 1 maand. U kunt de Klantenservice bereiken via klantenservice@reshift.nl of op maandag t/m donderdag tussen 9 en 12 uur via +31 (0)23–5364401.
VERHUIZING, BEZORGKLACHTEN EN VRAGEN Ga hiervoor naar www.mijnreshift.nl, de digitale klantenservice van Reshift Digital, de uitgever van Tips & Trucs. Nadat u zich hebt geregistreerd, kunt u voortaan inloggen met uw e-mailadres en wachtwoord.
PERSOONSGEGEVENS Wij nemen uw gegevens, zoals naam, adres en telefoonnummer op in een gegevensbestand. De verwerking van uw gegevens voeren wij uit conform de bepalingen in de Algemene Verordening gegevensbescherming. De gegevens worden gebruikt voor de uitvoering van afgesloten overeenkomsten, zoals de abonnementenadministratie en, indien u daar toestemming voor hebt gegeven, om u op de hoogte te houden van interessante informatie en/of aanbiedingen. U kunt uw persoonsgegevens opvragen om inzicht te krijgen in welke gegevens wij van u hebben, deze te corrigeren of, na beëindiging van de abonnee-overeenkomst, te laten verwijderen. Stuur hiertoe een kaartje aan Reshift Digital, afd. klantenservice, Richard Holkade 8, 2033 PZ Haarlem of een e-mail naar klantenservice@reshift.nl. Wanneer u boven een artikel de aanduiding #brandedcontent ziet staan, is dit gemaakt door de afdeling Branded Content van uitgeverij Reshift, die apart van de reguliere redacties opereert. Deze artikelen komen tot stand in overleg met commerciële partners. Reshift vindt het belangrijk dat deze artikelen duidelijk herkenbaar zijn, vandaar de speciale header #brandedcontent.
DISCLAIMER Hoewel uiterste zorg is besteed aan Tips & Trucs, aanvaardt de redactie noch de uitgever enige aansprakelijkheid voor schade ontstaan door eventuele fouten en/of onvolkomenheden in het blad, online of enig andere digitale versie van Tips & Trucs. Alle in Tips & Trucs genoemde prijzen zijn onder voorbehoud (van wijzigingen en typfouten). Auteursrechten: © 2021 by Reshift Digital, Haarlem. Gehele of gedeeltelijke overname van artikelen is alleen toegestaan na voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.
Automatiseren Gelukkig hoef ik Windows 10 lang niet zo vaak opnieuw te installeren zoals dat met Windows XP of Windows 95/98 het geval was. Daarvan kon ik alle stappen vrijwel blindelings uitvoeren. Toch was slipstreamen, het opnemen van nieuwere updates en drivers in de installatiebestanden, erg prettig omdat het veel tijd en handelingen bespaarde. Dat kan met Windows 10 nog steeds, en het is vooral zinnig als je specifieke drivers direct mee wilt laten installeren. Mocht je harde schijf of ssd opeens onherstelbaar kapotgaan, dan kun je direct een schone installatie doen op een nieuwe schijf. Natuurlijk kun je ook je recente back-up terugzetten, maar die zal maar net niet goed gelukt zijn ... Je losse bestanden staan waarschijnlijk op meerdere (cloud)plekken, maar een back-up van Windows doet het wel of niet. Plus, het blijft Windows. Dus om de zoveel tijd met een schone lei beginnen kan helemaal geen kwaad. Datzelfde geldt voor een digitale detox: ook dit kan geen kwaad om regelmatig even toe te passen. Met het zomerse weer en de vaccinatiegraad, is op vakantie gaan weer mogelijk. Hoe je veilig een vakantie zoekt en boekt, en actueel reisadvies inwint, lees je op pagina 18. Voor de thuisblijvers die dapper online door blijven vergaderen en net als wij weleens worstelen met het wonderlijke microfoongedrag van Windows 10: check het artikel op pagina 36. Veel leesplezier!
Jeroen de Jager Hoofdredacteur jdejager@reshift.nl
Tipniveaus! Niveau 1: erg eenvoudig Bijzonder eenvoudige tips waarbij geen enkele ervaring of computerkennis is vereist.
Niveau 2: gemakkelijk en snel Eenvoudige tips die iedere computergebruiker kan uitvoeren, ongeacht het kennisniveau.
Niveau 3: meer dan standaardhandelingen Tips die ‘iets verder gaan’ en waarbij dieper in de materie wordt gedoken.
Niveau 4: moeilijk maar begrijpelijk Tips waarin geavanceerde software-opties worden behandeld.
Niveau 5: voor de expert Tips voor wie het maximale uit de pc wil halen en niet terugdeinst voor complexe handelingen.
09 | 2021
3
Hoe goed ken jij jouw NAS? Ontdek alle mogelijkheden! Hoe beter je weet hoe jouw NAS werkt, hoe meer je ermee kunt. En ermee gáát doen, geloof ons!
€ 69,95 voor
€ 39,95
Cursusbundel: NAS-beheer
Bestel op techacademy.id.nl Cursusboek én online cursus
Voor Synology en QNAP
Inclusief video’s
Inhoud 18 Vakantie boeken Hoe zorg je bij het boeken voor een vangnet als een reis wordt afgelast en hoe vind je de beste deals?
Slipstreamen
Als veel mensen dezelfde bestanden van Google Drive willen downloaden, trapt Google op de rem. Wij laten zien hoe je zo’n blokkade omzeilt.
Het kan gebeuren dat Windows 10 tijdens de installatie een driver of patch over het hoofd ziet. Maar door zelf een installatiemedium van de gewenste drivers te maken, heb je een compleet pakket dat je eventueel zelfs geautomatiseerd kunt installeren.
46 Digitale detox
Pagina 8
36 Microfoonperikelen Een onlinevergadering is een ramp als een ander jou slecht verstaat. Vaak zijn de microfooninstellingen de oorzaak en die problemen kun je verhelpen.
40 Google Drive-limieten
Moe van de hele dag online te ‘moeten’ zijn? Hoog tijd voor wat minder digitale verleidingen.
62 Twister OS TwisterOS is een modern besturingssysteem die van je Raspberry Pi een heuse desktop-pc maakt.
Zorin OS
OneDrive is bijna net zo makkelijk als je harde schijf. Wij geven extra tips voor écht zorgeloos gebruik.
Gedateerde computers hebben te weinig rekenkracht om Windows zonder morren te draaien. Probeer dan eens het laagdrempelige besturingssysteem Zorin OS Lite uit en blaas je oude vertrouwde machine nieuw leven in.
123: Snel resultaat in 3 stappen
Pagina 22
16 34 43 49 66
Printer delen
68 Commodore 64 Voor het echte C64-gevoel wil je een apparaat dat zich net zoals vroeger gedraagt. En dat kan, met de Linux-distributie Combian 64.
70 Tips voor OneDrive
Wazige tekst herstellen Postvak IN Outlook repareren Back-uppen naar Google Drive Facebook verwijderen Paginavolgorde in Word aanpassen
3
Voorwoord/colofon
6
Lezerspost
28 Checklist: Slimme alarmsystemen 44 Word abonnee! 50 Freeware
Je kunt je gezinsleden gemakkelijk vanaf hun eigen computer documenten naar een en dezelfde printer laten sturen door die printer als netwerkprinter in te stellen. Daar zijn verschillende manieren voor. Welke, dat lees je in dit artikel.
Pagina 56
09 | 2021
5
LEZERSPOST ONDER REDACTIE VAN MARK GAMBLE
Lezerspost Vragen en opmerkingen van lezers De afgelopen maand ontvingen we weer veel vragen. We kunnen de vragen helaas niet allemaal persoonlijk beantwoorden. De interessantste vragen selecteerden we en hebben we voorgelegd aan onze experts. Heb je zelf ook een vraag? Stuur hem naar
Is Windows 10 nog steeds geïnstalleerd op oude schijf? In dat geval start de computer waarschijnlijk op vanaf deze schijf. Wat je kunt doen, is in het BIOS of de UEFI de opstartvolgorde wijzigen. Per fabrikant verschilt het hoe je in het BIOS terechtkomt. Voordat Windows 10 start, maar er al wel letters in beeld komen, kun je op een toets drukken om het BIOS/ UEFI op te starten, vaak is dat F2, Del, F8 of F12. Zoek vervolgens naar de aangesloten schijven en zorg dat de ssd als eerste wordt opgestart.
redactie@tipsentrucs.nl. Vraag 01 Waarom is mijn pc zo traag? Ik heb mijn harde schijf succesvol kunnen klonen naar een ssd. De pc is ook enorm snel. Helaas is dit niet het geval als ik mijn oude harde schijf als extra opslaglocatie aansluit. Opstarten duurt dan enorm lang. Nu heb ik het idee dat als ik mijn oude schijf aansluit, de pc opstart vanaf die harde schijf en daarom zo traag is. Is er een manier om mijn pc met die harde schijf ook snel te krijgen? Simone Staphorst
Mail ons! Heb je een vraag of een opmerking? Mail hem naar redactie@tipsentrucs.nl. Voor vragen of opmerkingen over je abonnement of de bezorging van Tips & Trucs kun je contact opnemen met onze klantenservice (023-5364401). Iedere maand ontvangen we een mailbox vol vragen. Graag zouden we ze allemaal persoonlijk beantwoorden, maar we moeten noodgedwongen kiezen. Neem ook eens een kijkje op de uitgebreide website van ons zusterblad Computer!Totaal (www.computertotaal.nl). Daar kun je ook vragen stellen.
6
09 | 2021
Vraag 01 In de UEFI of het BIOS kun je aangeven vanaf welk opslagmedium de pc moet opstarten.
Vraag 02 Facebook afschermen? Ik heb jarenlang Facebook gebruikt en er dus ook veel foto’s op staan. Nu wil ik eigenlijk een beetje af van Facebook. Ik heb al bijna al mijn vrienden verwijderd en nu wil ik eigenlijk ook ‘verdwijnen’ voor de buitenwereld, zonder dat ik mijn account hoef te verwijderen. Dit vooral omdat ik ook games via Facebook heb gekocht met mijn VR. Is er een manier om mijn Facebook-account te behouden, maar het wel zo veel mogelijk verwijderen? Evert Wat je kunt proberen, is de privacy-instellingen op Facebook aanpassen. Klik op de website van Facebook rechtsboven op het pictogram met het pijltje en kies Instellingen en privacy / Privacycontrole. Hier kun je voor verschillende onderdelen de zichtbaarheid van je account aanpassen. Klik op Hoe mensen je kunnen vinden
LEZERSPOST
vens versleuteld zijn. Een andere optie is Chrome Remote Desktop. Zorg ervoor dat Google Chrome is geïnstalleerd en je bent ingelogd met je Googleaccount. Ga via Google Chrome naar de website https://remotedesktop.google.com/access en kies Externe toegang instellen. Klik vervolgens op Accepteren en installeren en installeer de applicatie. Geef een naam aan de computer, klik op Volgende en stel een pincode in. Start de applicatie door op Starten te klikken. Installeer vervolgens de Chrome Remote Desktop-app op je smartphone en log in met je Google-account. Klik op de naam van je computer en geef de pincode op. www.tiny.cc/chrede
Vraag 04 Volgorde van icoontjes? Vraag 02 Je kunt veel privacyinstellingen aanpassen op Facebook.
op Facebook om in te stellen wie je account kan zien en vinden op Facebook. Hier kun je aangeven wie jou als vriend kan toevoegen, wie je e-mailadres en telefoonnummer kunnen zien en of zoekmachines je account mogen delen. Ook is het mogelijk om je account tijdelijk te bevriezen. Ga ook naar Instellingen en privacy en kies Instellingen. Klik in de linkerkolom op Je Facebook-gegevens en kies Deactiveren en verwijderen. Kies dan voor Account deactiveren.
Vraag 03 Inloggen op smartphone? Ik wil graag kunnen inloggen en werken op mijn computer via mijn Samsung Galaxy S20. Ik weet dat ik ook Office-applicaties kan gebruiken op mijn telefoon, maar ik werk liever direct op mijn pc. De oplossing van Windows 10 werkt helaas niet, omdat ik geen Windows 10 Professional heb, maar wat zijn veilige en snelle alternatieven? M. Vischer Vraag 03 Met Googles Chrome Remote Desktop kun je gemakkelijk een pc op afstand overnemen.
Er zijn verschillende apps waarmee je op afstand toegang kunt krijgen tot je pc. Een heel bekende is TeamViewer, maar die is alleen gratis voor privédoeleinden te gebruiken. Het voordeel van een zakelijk TeamVierwer-account is wel dat je gege-
Op mijn computer had ik altijd een eigen volgorde van de icoontjes op het bureaublad, maar de computer gaat daar niet meer mee akkoord. Als ik icoontje A bijvoorbeeld rechts wil plaatsen, zet Windows 10 deze weer links terug bij de andere iconen. Ik wil graag weten hoe ik zelf de controle krijg over de iconen op mijn bureaublad. Serge Stamper Mogelijk heb je per ongeluk de optie Pictogrammen automatisch schikken ingeschakeld. Klik met de rechtermuisknop op een lege plek op het bureaublad en ga naar Beeld. Als er een vinkje voor Automatisch schikken staat, klik je erop om deze keuze ongedaan te maken. Lost dit het niet op? Druk dan op de Windows-toets+R, voer de opdracht %userprofile%/AppData/Local in en druk op OK. Zoek het bestand IconCache.db en verwijder dit. Werkt dat ook niet, dan zit er mogelijk een thema in de weg. Ga naar Start / Instellingen en open Persoonlijke instellingen. Ga naar Thema’s en klik rechts op Instellingen voor bureaubladpictogrammen. Haal het vinkje weg voor Thema’s mogen bureaubladpictogrammen wijzigen.
09 | 2021
Vraag 04 Schakel de optie Pictogrammen Automatisch schikken uit als je wilt bepalen waar de pictogrammen komen te staan.
7
WINDOWS-INSTALLATIE AUTOMATISEREN DOOR: TOON VAN DAELE
Een automatische setup Slipstream en automatiseer je Windows-installatie Als je Windows 10 installeert, worden standaard ook de nodige stuurprogramma-updates geïnstalleerd. Toch kan het gebeuren dat Windows tijdens de installatie een driver of patch over het hoofd ziet. Door je installatiemedium van
Tip 01: Schijfkopiebestand Voordat je kunt beginnen met slipstreamen, heb je een schijfkopiebestand van Windows 10 nodig. Dat vind je via www.tiny.cc/w10down, via de link Hulpprogramma nu downloaden. Tijdens de setup kies je voor Installatiemedium maken en selecteer je de juiste Windows-versie. Kies in de stap erna voor ISO-bestand en wijs een opslaglocatie aan voor het imagebestand.
de gewenste drivers te voorzien, heb je een compleet pakket, dat je bovendien geautomatiseerd kunt installeren. Tip 01 Download eerst het isobestand.
Tip 02: Installatiebestand
Wat gaan we doen?
We gaan een geautomatiseerde installatie van Windows 10 maken. Zo installeer je het besturingssysteem compleet met alle stuurprogramma’s en updates en hoef je tijdens de installatie zelf nauwelijks nog iets te doen.
8
09 | 2021
Klik in de verkenner met rechts op dit iso-bestand en kies Koppelen, zodat je de inhoud te zien krijgt (in een virtueel dvd-station). Om geen bestanden te missen, open je het menu Beeld en plaats je een vinkje bij Verborgen items. Druk vervolgens op Ctrl+A, zodat je de complete inhoud selecteert en kopieer die met Ctrl+C naar het klembord. Navigeer naar een
Tip 02 Het kopieerproces van virtuele dvd naar schijfmap is in volle gang …
WINDOWS-INSTALLATIE AUTOMATISEREN
lege map op je schijf (bijvoorbeeld D:\windowsiso), plak de inhoud met Ctrl+V in die map en ga hier naar de submap \sources. Je vindt hier het bestand install.esd of het bestand install.wim. In het laatste geval kun je meteen doorgaan met tip 5.
Tip 03: Windows-editie kiezen
/DestinationImageFile:”D:\windowsiso \sources\install.wim” /Compress:max /CheckIntegrity
Uiteraard gebruik je ook hier de correcte paden en vervang je X door het gewenste indexnummer. Na deze operatie mag je het esd-bestand verwijderen.
Bevindt zich hier inderdaad een install.esd-bestand, dan moet dat eerst worden geconverteerd naar een wim-bestand. Een esd-bestand is namelijk een (gecomprimeerd en) versleuteld wim-bestand, en daar kunnen we bij het slipstreamen weinig mee. Klik in het Windows-startmenu met rechts op Opdrachtprompt en kies Als administrator uitvoeren, waarna je het volgende commando intikt: → dism /Get-WimInfo /WimFile:”D: \windowsiso\sources\install.esd”
Uiteraard vervang je ons voorbeeldpad door het pad waar het bestand op jouw pc staat. Het resultaat is een overzicht met indexnummers die elk naar een andere Windows-editie verwijzen. Je selecteert hier het nummer van de editie die je wilt installeren – en de versie waarvoor je dus ook een legale productcode hebt.
Tip 04 De image-extractie is voltooid, met een wim-bestand als resultaat.
Tip 05: Grafische dism-tool Het wim-bestand kun je nu gebruiken om daarin updates en drivers te injecteren. Dat kan weliswaar vanuit het opdrachtregelcommando dism , maar de grafische omgeving van DISM GUI maakt het je makkelijker. Download de gratis tool via www.tiny. cc/dismgui (klik hier op Latest releases). Pak het zip-bestand uit, klik met rechts op het uitgepakte exe-bestand en kies Als administrator uitvoeren. Open het tabblad Mount Control , klik op Choose
Tip 03 Wij hebben een productcode voor Windows 10 Home en kiezen dus nummer 1.
Tip 04: Esd naar wim Om nu de juiste versie uit het esd-bestand te halen en in een wim-bestand te plaatsen, voer je de volgende opdracht uit: → dism /export-image
Tip 05 Zorg ervoor dat je het juiste index-
/SourceImageFile:”D:\windowsiso\ sources\install.esd” /SourceIndex:X
nummer overneemt.
09 | 2021
9
WINDOWS-INSTALLATIE AUTOMATISEREN
WIM en verwijs naar het install.wim-bestand. Druk op de knop Display WIM info: je ziet hier het indexnummer en de naam van de Windows-editie. Selecteer ditzelfde nummer vervolgens rechtsboven in het uitklapmenu bij Index . Bij Mount Location klik je nu op Choose Folder en verwijs je naar een lege map waaraan je dit wim-bestand wilt koppelen (bijvoorbeeld D:\koppelwim). Bevestig je keuze met Mount WIM en wacht het einde van de operatie af. In het Output-venster onderaan lees je dan als het goed is: The operation completed successfully.
Tip 06: Drivers toevoegen Laat DISM GUI gewoon openstaan: je hebt het namelijk nog nodig voor het slipstreamproces. Laten we in ieder geval alvast beginnen met het ophalen van de juiste drivers. We gaan er wel van uit dat je die al op de pc hebt geïnstalleerd. Maak een lege map aan voor deze stuurprogramma’s en download vervolgens de gratis tool Double Driver. Die wordt weliswaar niet langer doorontwikkeld, maar blijkt ook in Windows 10 nog goed te functioneren. Je vindt de directe downloadlink via www.tiny.cc/dbdriver. Pak het zip-bestand uit en start het uitgepakte bestand dd.exe op. Open het tabblad Back-up en klik op Scan Current System . Laat alleen een vinkje staan bij de stuurprogramma’s die je bewust mee wilt slipstreamen. Klik op Backup Now, laat Structured folder geselecteerd, verwijs naar je doelmap en rond af met OK .
Tip 06 Selecteer alleen drivers waarvan je weet dat Windows ze bij een standaardinstallatie niet automatisch ‘oppikt’.
Tip 07: Updates toevoegen Voor de nieuwste Windows-updates kun je terecht op www.catalog.update.microsoft.com. Op basis
10
09 | 2021
van KB-ID’s (Knowledge Base) kun je hier naar specifieke updates zoeken. Deze KB-ID’s vind je onder meer in (de geschiedenis van je) Windows Update en in allerlei supportartikelen van Microsoft. Zo voert de zoekterm KB4579311 je bijvoorbeeld naar een cumulatieve update voor x64-systemen met Windows 10-versie 20H2. Je kunt ook alle updates van een bepaalde Windows-editie opvragen, bijvoorbeeld met een zoekopdracht als Windows 10 20H2 x64. Klik op een item voor extra uitleg, druk op de knop Downloaden als je het wilt ophalen en klik vervolgens op de downloadlink (van het exe-, msu- of cab-bestand). Plaats alle updates bij voorkeur in dezelfde map.
Tip 08: Slipstreamen Je hebt nu alle stuurprogramma’s en updates verzameld en bent klaar voor het eigenlijke slipstreamproces. Zoals gezegd, maken we hiervoor weer gebruik van DISM GUI. Ga naar het tabblad Driver Management en klik op Choose Driver Folder. Verwijs naar je map met de driverback-ups en laat het vinkje staan bij Recurse. Klik vervolgens op Add Drivers. De betreffende stuurprogramma’s verschijnen in het Output-venster en worden in install.wim geïnjecteerd. De Windows-updates injecteer je op een gelijksoortige manier. Open het tabblad Package Management , klik op Choose Package Folder, verwijs naar je map met updates en bevestig met Add Packages. Het injectieproces kan even duren. Na afloop open je het tabblad Mount Control en klik je op Dismount WIM. Bevestig met Ja . Zodra dit proces is voltooid, mag je DISM GUI sluiten en kun je de mappen met de wim-koppeling, updates en drivers verwijderen. Die heb je in principe niet meer nodig.
Tip 07 In deze online catalogus kun je gericht zoeken naar bepaalde Windows-updates.