TT 2017 05 preview

05

JAARGANG 20

MEI

2017

AL 19 JAAR HET MEEST PRAKTISCHE COMPUTERBLAD!

BEN IK ECHT GEHACKT?

ZO WORD JE GEEN SLACHTOFFER VAN MALWARE!

10 HANDIGE CHECKLIST DOS-COMMANDO’S

STREAMING

BEPAAL ALLES ZELF

ALLES OVER APPARATUUR, APPS EN PROTOCOLLEN

VOOR EFFICIËNTER WINDOWS-GEBRUIK

AUDIO

IN WINDOWS 10 STILLER EN MET ULTIMATE WINDOWS TWEAKER WINDOWS INSIDER

KOELER! GEEF JE PC OF LAPTOP

TEST NÚ DE NIEUWSTE FUNCTIES EEN GOEIE OPFRISBEURT

27 WHATSAPP-TIPS Tekst, beeld of geluid? Verzenden maar!

EDITIE 05 • MEI 2017 • € 4,95

REDACTIE Hoofdredactie: Jeroen de Jager Eindredactie: Annemarie Korevaar, José Pauty, Theske Slijkerman MEDEWERKERS Randolf Bouma, Toon van Daele, Gijs Ettes, Martin Gijzemijter, Evi Maquoi, Robbin Ooijevaar, Dirk Schoofs, Richard Veenstra VORMGEVING LEFT Graphic Design ADVERTENTIE-EXPLOITATIE Jerry Moi-Thuk-Shung, Marcel Ott, Raymond Ullers. Telefoon: +31 (0)23-5430000 MARKETING Leontien Boere, Joep Preijde, Marjolein Sturk PRODUCTIE Marco Verhoog TECHNISCHE REALISATIE EN DISTRIBUTIE Senefelder Misset, Doetinchem (druk); Betapress (distributie Nederland); Imapress (distributie België) EDITORIAL DIRECTOR Remco de Graaf CONTACT KLANTENSERVICE Telefoon: +31 (0)23-5364401 Adres: Richard Holkade 8, 2033 PZ, Haarlem CONTACT REDACTIE E-mail redactie: redactie@tipsentrucs.nl Adres: Richard Holkade 8, 2033 PZ, Haarlem ABONNEMENT TIPS & TRUCS Een jaarabonnement (12 edities print én digitaal) Tips & Trucs kost € 51,- in Nederland. Een digitaal jaarabonnement kost € 41,-. Een los nummer kost € 4,95. Een dubbelnummer kost € 5,95. Voor verzending buiten Nederland worden extra kosten gerekend. Equrion Services B.V. verzorgt de financiële afhandeling voor Reshift Digital B.V. Na de eerste abonnementsperiode wordt het abonnement stilzwijgend voortgezet voor onbepaalde tijd. Vanaf dat moment is het abonnement opzegbaar met inachtneming van een opzegtermijn van 1 maand. Uw opzegging ontvangen wij bij voorkeur telefonisch. U kunt de Klantenservice op werkdagen tussen 10 en 14 uur bereiken via +31 (0)23-5364401.

VERHUIZING, BEZORGKLACHTEN EN VRAGEN Ga hiervoor naar www.mijnreshift.nl, de digitale klantenservice van Reshift Digital, de uitgever van Tips & Trucs. Nadat u zich hebt geregistreerd, kunt u voortaan inloggen met uw e-mailadres en wachtwoord.

Malware Malware … ik ben er nog nooit slachtoffer van geweest.

Tenminste, dat denk ik. Want het grote verschil met de virussen van vroeger is dat de ‘lol’ van de makers van dit soort ellende niet meer is om ervoor te zorgen dat je computer onbruikbaar wordt. Nee, het is juist de bedoeling dat jij er zo min mogelijk van merkt. Je pc, laptop, tablet of mobiel blijft bruikbaar zonder noemenswaardige haperingen. Ondertussen worden er allerlei gegevens van je afgevangen, worden je internetverbinding en je apparatuur misbruikt om andere internet-apparatuur te infecteren of aan te vallen, en worden eventueel je gegevens versleuteld. En als je dan merkt dat er wat aan de hand is, ben je te laat. Heb je geluk, dan kun je de boel zonder al te veel schade en tijdsverlies herstellen en ben je niet veel gegevens kwijt. Heb je pech, dan zijn je waardevolle bestanden zoals je trouwfoto’s, de foto’s van je kinderen of financiële databestanden versleuteld en mag je betalen om ze te ontsleutelen.

Allemaal horrorscenario’s die mij tot nu toe gelukkig bespaard zijn gebleven. Ik hoop dat jij ook nog geen slachtoffer bent geworden. Hoe je dat zo houdt en om te weten wat je moet doen als je wel bent gehackt, lees je op pagina 8. Tipje van de sluier: maak back-ups. En maak van die back-ups weer back-ups en zorg dat die niet online bereikbaar zijn.

Veel (veilig) leesplezier!

Jeroen de Jager Hoofdredacteur

PERSOONSGEGEVENS Wij nemen uw gegevens, zoals naam, adres en telefoonnummer op in een gegevensbestand. De verwerking van uw gegevens is aangemeld bij het College Bescherming Persoonsgegevens in Den Haag onder nummer 1276551 door Reshift Digital, de verantwoordelijke voor uw gegevens. U kunt uw eigen gegevens opvragen en verzoeken ze te corrigeren of te verwijderen. Stuur hiertoe een kaartje aan Klantenservice Reshift Digital, Richard Holkade 8, 2033 PZ Haarlem.

Wanneer u boven een artikel het Partner-logo ziet staan, is dit artikel niet gemaakt door de redactie van Tips & Trucs, maar door de Partnerredactie van uitgeverij Reshift. Dit is een redactieteam dat apart van de reguliere redacties opereert. Zowel de onderwerpkeuze als de inhoud van artikelen met dit logo komen tot stand in overleg met commerciële partners. Reshift vindt het belangrijk dat deze artikelen duidelijk herkenbaar voor u zijn.

Inderdaad, vandaar het Partner-logo.

DISCLAIMER Hoewel uiterste zorg is besteed aan Tips & Trucs, aanvaardt de redactie noch de uitgever enige aansprakelijkheid voor schade ontstaan door eventuele fouten en/of onvolkomenheden in het blad, online of enig andere digitale versie van Tips & Trucs. Alle in Tips & Trucs genoemde prijzen zijn onder voorbehoud (van wijzigingen en typfouten). Auteursrechten: © 2017 by Reshift Digital, Haarlem. Gehele of gedeeltelijke overname van artikelen is alleen toegestaan na voorafgaande schriftelijke toestemming van de uitgever.

Tipniveaus!

Niveau 1: erg eenvoudig Bijzonder eenvoudige tips waarbij geen enkele ervaring of computerkennis is vereist.

Niveau 2: gemakkelijk en snel Eenvoudige tips die iedere computergebruiker kan uitvoeren, ongeacht het kennisniveau.

Niveau 3: meer dan standaardhandelingen Tips die ‘iets verder gaan’ en waarbij dieper in de materie wordt gedoken.

Niveau 4: moeilijk maar begrijpelijk Tips waarin geavanceerde software-opties worden behandeld.

Niveau 5: voor de expert Tips voor wie het maximale uit de pc wil halen en niet terugdeinst voor complexe handelingen.

05 | 2017

3

Inhoud Eerste hulp bij malware

22 10 handige commando’s Het DOS-venster in Windows, ook wel de opdrachtprompt, wordt regelmatig doodverklaard. Onterecht: het is o zo handig! 10 slimme commando’s.

Hackers willen graag toegang tot jouw privacygevoelige data, en proberen allerlei malafide scripts en dito software uit te voeren op jouw pc. Tijd om je hier zo goed mogelijk tegen te wapenen. En ben je al gehackt of geïnfecteerd?

We laten je weten hoe je hier zo goed mogelijk op reageert.

52 Facebook en Instagram verenigd Eén app om Facebook en Instagram bij te houden, en dan ook nog eens meerdere accounts beheren: dat klinkt toch ideaal. Is het ook: het kan met Friendly.

58 Windows 10 finetunen

Pagina 8

Pc stiller en koeler Een nieuwe pc of laptop is aanvankelijk lekker stil. Helaas verandert dat.

De pc verzamelt stof en komt vol te staan met overbodige software. Het resultaat? Een pc die wel wat wegheeft van een opstijgend vliegtuig. Daar gaan we wat aan doen!

Pagina 16

Alles over WhatsApp WhatsApp is het grootste sociale platform in ons land. Deze chat-app is inmiddels uitgegroeid tot een zeer uitgebreidere chatdienst, die nog steeds volop in ontwikkeling is. Heb jij tekst, beeld of geluid? Verzenden maar!

Pagina 26

Om Windows 10 volledig naar je hand te zetten, moet je soms diep graven. Ultimate Windows Tweaker bevat meer dan 200 Windows-tweaks in één tool.

66 Word Windows Insider Microsoft laat nieuwe functies als eerste door bètatesters, ook wel Windows Insiders, uitproberen. En het leuke is, ook jij kunt er eentje zijn!

72 Foto’s digitaliseren De kwaliteit van die oude afgedrukte foto’s daalt elk jaar. Tijd om ze te digitaliseren, dat kan snel en eenvoudig met Google Fotoscan.

123: Snel resultaat in 3 stappen 35 Doe meer met F4 50 Sites slimmer afdrukken 65 Haal verloren foto’s terug 71 Bash: opdrachtprompt voor experts

3

Voorwoord/colofon

6

Lezerspost

36 Checklist: Audio streamen 42 Word abonnee!

44 Freeware

4

05 | 2017

Meld je aan voor de tips & trucs nieuwsbrief!

Elke week handige how to’s in je inbox om het maximale uit je apparatuur te halen

Regel het direct op

tipsentrucs.nl/nieuwsbrief

LEZERSPOST ONDER REDACTIE VAN ROBBIN OOIJEVAAR

Lezerspost Vragen en opmerkingen van lezers De afgelopen maand ontvingen we weer veel vragen. We kunnen de vragen helaas niet allemaal persoonlijk beantwoorden.

De interessantste vragen selecteerden we en hebben we voorgelegd aan onze experts.

Heb je zelf een vraag? Stuur hem naar redactie@tipsentrucs.nl.

‘stickertje’ hebben. Als je label niet meer aanwezig is, is het bericht niet weg. Kijk in de linkerkolom bij Alle berichten of gebruik de zoekfunctie om je verdwenen mailtjes te vinden.

Klik op het tandwielpictogram en kies Instellingen / Labels. Hier kun je aangeven welke labels je wilt zien in de linkerkolom. Met de optie Weergeven in IMAP maak je de berichten binnen een label ook beschikbaar als ‘map’ via imap. Imap wordt gebruikt door Windows Mail en Outlook om je Gmail te kunnen lezen.

Vraag 01: Labels in Gmail Sinds een viertal weken ben ik overgeschakeld naar Gmail. Tot voor kort werkte alles prachtig, maar plotseling waren mails verdwenen die ik had ondergebracht in zes labels. Volgens de helpfuncties is alles correct ingesteld. Is het mogelijk deze mails nog terug te halen?

Yves Theunis 01 Een label is niet meer dan een extra stickertje dat je aan een bericht geeft. Als je op een label klikt in Gmail, krijg je alle mails te zien die het gelijknamige

Mail ons!

Heb je een vraag of een opmerking? Mail hem naar redactie@tipsentrucs.nl. Voor vragen of opmerkingen over je abonnement of de bezorging van Tips & Trucs kun je contact opnemen met onze klantenservice (023-5364401). Iedere maand ontvangen we een mailbox vol vragen. Graag zouden we ze allemaal persoonlijk beantwoorden, maar we moeten noodgedwongen kiezen.

Neem ook eens een kijkje op de uitgebreide website van ons zusterblad Computer!Totaal (www.computertotaal.nl). Daar kun je ook vragen stellen.

6

05 | 2017

Vraag 02: Gevaarlijke software?

Sinds kort heb ik problemen op mijn laptop. Ik gebruikte WinSweeper en WinThruster. Mijn beveiliger Zemana zegt dat deze programma’s onveilig zijn. Dit lijkt me sterk, want ik betaal ervoor. Zemana plaatst de programma’s in quarantaine, waardoor ze niet meer werken. Opnieuw installeren lukt niet, want dan grijpt Zemana steeds in.

Jan Reinders 02 Betalen voor software zegt niets over de kwaliteit.

WinSweeper en WinThruster laten bij meerdere beveiligingsprogramma’s alarmbellen rinkelen en je hebt de programma’s bovendien niet nodig voor een stabiele computer. WinThruster sleutelt aan je Windows-register en dat is niet wenselijk. De ‘schoonmaakfuncties’ van WinSweeper kun je ver-

Vraag 01 Een label is iets anders dan een map, maar het werkt wel nagenoeg hetzelfde.

LEZERSPOST

vangen door het gratis CCleaner Free (www.piriform. com). Deïnstalleer eventueel (tijdelijk) Zemana als dit programma verhindert dat je WinSweeper en WinThruster kunt verwijderen.

Vraag 03 Met ‘Publiceren op internet’ maak je een Google-document leesbaar voor iedereen.

Vraag 04: Spookbestanden

Vraag 02 Beta-

Vraag 03: Mijn boek doorsturen

len voor software betekent niet automatisch dat je een veilig programma aanschaft.

Ik heb een boek geschreven in Google Documenten en wil dit aan mijn kennissenkring laten lezen. Ik heb het boek doorgestuurd via mail, maar krijg te horen dat de meeste mensen het niet kunnen openen. Waarschijnlijk ligt dit probleem bij degenen die geen Google-account hebben. Mijn vraag is dan ook: hoe kan ik mijn boek versturen zodat iedereen het kan lezen? Ik krijg het boek van zo’n negenhonderd pagina’s niet op een usb-stick. Alles opnieuw schrijven in Word lijkt mij een onmogelijke opgave.

Pieter den Breems 03 Omdat je boek gemaakt is in Google Documenten, ligt het voor jou voor de hand om de gelijknamige dienst te gebruiken. Als je vanuit je Google-document de optie Delen kiest, is de kans groot dat de ontvanger zich moet aanmelden met een Google-account. Als je het boek wilt laten lezen zonder dat hiervoor een extra verificatie nodig is, gebruik dan Bestand / Publiceren op internet.

Je krijgt een link waarmee anderen jouw Googledocument direct kunnen bekijken!

Er is nog een andere mogelijkheid: je kunt het boek via Bestand / Downloaden als / Microsoft Word (docx) binnenhalen als Word-bestand om het te versturen via bijvoorbeeld e-mail. Omdat niemand zit te springen om reusachtige mailbijlagen, kun je je boek het beste delen via een clouddienst. Bijna iedereen met Windows 10 heeft een Windowsaccount en dus ook OneDrive. Hier kun je het binnengehaalde Word-document ‘stallen’ en delen.

Ik gebruik Adobe Premiere om video’s te bewerken.

Sinds ik ben overgestapt op Windows 10 krijg ik na het renderen soms een leeg ‘spookbestand’ van nul bytes. Het bestand heet bijvoorbeeld ‘scr8’ en is niet te verwijderen. Aangezien ik Adobe Premiere vaak gebruik, stapelen de spookbestanden zich op. Weten jullie een methode om van deze plaag af te komen?

Ad van der Borght 04 Er zijn meer programma’s die vreemde tijdelijke bestanden achterlaten. We zijn niet bekend met het beschreven Adobe-bestand. Ons advies: als het Adobeprogramma verder correct werkt, neem de extra’s voor lief. We hebben eerder meegemaakt dat er serieuze problemen ontstonden bij het oplossen van een onschuldig euvel. Als je de bestanden niet wilt zien, vraag dan de eigenschappen op en activeer Verborgen.

Open Windows Verkenner en schakel de optie Verborgen bestanden, mappen (…) niet weergeven in via Beeld / Opties / Weergave. Zoals gezegd is het niet aan te raden om vreemde bestanden die je niet kent zomaar te verwijderen. Wil je dat desondanks toch doen, dan kun je LockHunter (www.lockhunter.com) inzetten. LockHunter bestaat al een tijdje, maar is nog steeds effectief om bestanden te lijf te gaan die zich niet laten verwijderen via Windows Verkenner.

05 | 2017

Vraag 04 Maak een bestand onzichtbaar door het kenmerk Verborgen mee te geven.

7

HACKERS EN MALWARE DOOR: TOON VAN DAELE

Gehackt? Geïnfecteerd?

Preventie en eerste hulp Hackers zouden maar wat graag je

ONLINE ACCOUNTS

accounts kraken om zo toegang te krijgen

Tip 01: Ben ik gehackt?

tot privacygevoelige data, en om allerlei malafide scripts en dito software uit te voeren op jouw pc. Tijd om je hier zo goed mogelijk tegen te wapenen. En als je al slachtoffer geworden bent, laten we je weten hoe je hier zo goed mogelijk op reageert.

Wat gaan we doen?

Het is al vaker gebeurd dat internetdiensten, inclusief grote spelers als LinkedIn, Dropbox en Adobe, het slachtoffer van hackers zijn geworden. Daarbij verkregen hackers telkens vele miljoenen datarecords, met daarin gebruikersgegevens als namen, e-mailadressen, wachtwoorden en zelfs creditcardnummers. Een bezoekje aan www.haveibeenpwnd. com/pwnedwebsites, met een lijst van tientallen inbraken, is ontluisterend. Bestaat je e-mailadres al wat langer, dan is de kans groot dat ook jouw gegevens bij zo’n inbraak werden buitgemaakt. Dat vis je snel uit door je e-mailadres in te vullen op www. leakedsource.com en op www.haveibeenpwnd.com, beide databases bevatten een paar miljard gehackte accounts. Bij deze laatste kun je via de link Notify me when I get pwned na een gratis registratie aangeven dat je een bericht wilt ontvangen zodra bekend wordt dat jouw adres is buitgemaakt.

Tip 01 Ook het e-mailadres van ondergetekende werd buitgemaakt bij een hack – tot 3x toe zelfs.

We gaan eerst na hoe je kunt uitvissen of één van je online accounts werd gehackt, vervolgens wat je in dat geval het beste kunt doen en hoe je zoiets voortaan kunt voorkomen. Daarna is het de beurt aan onze computer: hoe weet je of je pc gehackt is, wat staat je dan te doen en welke voorzorgsmaatregelen kun je in het vervolg nemen?

8

05 | 2017

Tip 02: Symptomen Dat je e-mailadres niet voorkomt in de in tip 1 vermelde databases, geeft je natuurlijk geen garantie dat één van je accounts intussen niet toch bij een hack betrokken is geraakt. Gewetensvolle webser-

HACKERS EN MALWARE

vices brengen zelf hun leden op de hoogte zodra ze een inbraak hebben vastgesteld, maar daar kun je niet zomaar van uitgaan. Je moet dus ook altijd zelf alert blijven. Symptomen die erop wijzen dat één van jouw online accounts echt gehackt is, kunnen divers zijn. Een paar mogelijke tekenen: je kunt plotseling zelf niet meer inloggen bij je account (omdat je wachtwoord ‘onjuist’ is), er worden uit jouw naam vreemde berichten gepost, je verneemt van kennissen dat ze geregeld mails ontvangen die van jou afkomstig lijken te zijn, of je ontvangt zelf spam- en phishing-mails die je heel correct met je naam en soms zelfs met je adres aanspreken. Of erger nog: je merkt dat er geld van je rekening is afgegaan voor online bestellingen waar je zelf niets van weet.

hebt beantwoord, zodat de hackers mogelijk langs die weg een wachtwoordwijziging in jouw naam kunnen aanvragen. Vermijd trouwens altijd antwoorden die men via sociale media makkelijk te weten kan komen.

Ga bovendien uit van een ‘worst case scenario’: alle gegevens via dat account beschikbaar waren, zijn in handen van hackers. Hoort daar een creditcardnummer bij, dan laat je die kaart het best meteen blokkeren. Op www.creditcardacties.nl/creditcardblokkeren vind je een lijst met telefoonnummers om precies dat te doen bij diverse organisaties.

Ga tevens na of je de gehackte service toestemming had gegeven om andere diensten te benaderen. In dat geval trek je die permissie meteen in. Voor Google bijvoorbeeld doe je dat vanaf https://myaccount.google.com/permissions, en voor Facebook via https://www.facebook.com/ settings/?tab=applications. Op de site https:// mypermissions.org vind je directe links naar de permissie-pagina’s van de grootste websites.

Tip 02 Net echt,

Tip 03 Voor je

maar toch: een

het goed en wel

phishing-mail!

beseft, hebben tientallen andere

De kans is reëel dat je e-mailadres ooit al werd gehackt Tip 03: Snel reageren Vermoed je dat één van je accounts is gehackt, dan is het zaak zo snel mogelijk je wachtwoord bij die dienst te wijzigen. Gebruik je ditzelfde wachtwoord nog bij andere diensten – wat geen goed idee is (zie ook tip 5) – dan moet je het wachtwoord daar ook aanpassen. Dat geldt eveneens voor het antwoord op de eventuele veiligheidsvraag, zoals ‘Wat is de naam van je eerste huisdier’. Immers, het risico bestaat dat je die vraag op dezelfde manier bij een andere dienst

services toegang tot gegevens uit je Google-account.

Tip 04: Gebeurtenissenlogs Heel wat webservices houden logs bij van de belangrijkste gebeurtenissen van je account, met name rond het aanmelden. We raden je aan deze logs regelmatig te controleren, zeker wanneer je vermoedt dat een van je accounts werd gehackt. Bij Google vind je deze informatie via https://myaccount. google.com, waar je achtereenvolgens Inloggen en beveiliging / Apparaatactiviteit en meldingen / Apparaten controleren opent. Je krijgt een overzicht van apparaten die zich de afgelopen 28

05 | 2017

9

HACKERS EN MALWARE

Tip 05: Wachtwoordrecycling In de vorige tips hebben we ons vooral gefocust op ‘eerste hulp bij mogelijke hacking’. Maar voorkomen is beter dan genezen, dus geven we je nu graag enkele tips mee waarmee je het hackers moeilijker maakt om hun slag te slaan. Belangrijk is in elk geval dat je geen wachtwoorden ‘recyclet’, waarmee we bedoelen dat je niet voor verschillende accounts hetzelfde wachtwoord gebruikt. Het zal niet de eerste keer zijn dat iemand een account creëert voor een gastenboek van een of andere hobbyclub, om dan te vernemen dat die gastenboek-software exploits bevatte. Gevolg: je account wordt gehackt en als je hetzelfde wachtwoord ook voor andere diensten hebt gebruikt, kunnen de hackers ook die accounts benaderen!

Gebruik dus verschillende wachtwoorden en het liefst ook nog eens lange, complexe en niet (zomaar) te raden wachtwoorden. Dat verzwaart in veel gevallen de inspanningen van de hackers om je wachtwoord te weten te komen wanneer ze in een database hebben ingebroken (zie ook het kader ‘Hashing’).

Tip 04 Onder meer Google en Facebook houden netjes bij vanaf welke apparaten je account is benaderd.

10

dagen bij jouw account hebben aangemeld. Klik zo’n apparaat aan om meer details te krijgen, zodat je bijvoorbeeld ziet welke browser voor de aanmelding werd gebruikt. Klik hier ook op Instellingen beheren, en laat een e-mail en sms aan jou versturen bij Kritieke beveiligingsrisico’s, bijvoorbeeld als een hacker uw wachtwoord heeft en probeert in te loggen op uw account .

Ook Facebook houdt zo’n logboek bij. Meld je aan, klik op het pijltje rechtsboven en kies Instellingen / Beveiliging / Waar je bent aangemeld. Klik op Alle activiteiten beëindigen als je inderdaad merkt dat er iets niet koosjer is. Ga tevens na bij Aanmeldingswaarschuwingen of je echt hebt geselecteerd dat je een melding wilt ontvangen wanneer iemand zich vanaf een onbekend apparaat of browser bij je account aanmeldt.

05 | 2017

Tip 05 Lange, complexe wachtwoorden, bij voorkeur met een random generator.

Zorg dat je een melding ontvangt wanneer iemand zich vanaf een onbekend apparaat aanmeldt Tip 06: Tweestapsverificatie Verschillende, complexe wachtwoorden zijn al een flinke stap in de goede richtingen, maar idealiter maak je waar mogelijk ook nog gebruik van tweestapsverificatie. Dat houdt in dat je naast een wachtwoord nog een andere code nodig hebt, die niet op dezelfde computer wordt gegenereerd als waarop je je aanmeldt. Deze code krijg je doorgaans via sms of een app. Zelfs als je wachtwoord is gekraakt of je pc is gehackt, kunnen hackers zich dan nog niet aanmelden omdat ze die extra code niet hebben. Heel wat bedrijven en services bieden