SP EC IA L
5 6 7 8 9 10
Alles van landschap tot macro, van de dierentuin tot in het wild, van A tot Z
SPECIAL
SPECIAL NATUURFOTOGRAFIE
NATUUR DE BESTE
UITRUSTING
FOTOGRAFIE
NATUUR
OP REIS
€ 6,95 SPECIAL
PERFECTE
LANDSCHAPPEN DIEREN
IN NEDERLAND
NOG VEEL MEER NATUUR!
INHOUD Zoom.nl 5, natuurspecial 2013
14
08
06 Opening 08 Flits 14 In the Picture Cho Tang Cho Tang heeft zijn pen, voor het schrijven van gedichten, ingeruild voor de camera. Maar de poëzie heeft hij niet volledig aan de kant gezet. Als fotograaf vangt Cho de poëzie nu in zijn landschappen.
22
21 Cameragadget Vanguard point-and-shoot statiefkop
22 Basiscursus Landschapsfotografie In tien stappen naar de perfecte foto De locatie, het tijdstip, het objectief, de camerainstellingen, de compositie en waar jij staat in het landschap spelen allemaal mee bij het maken van een goede landschapsfoto. We helpen je in tien stappen op weg naar de perfecte landschapsfoto.
28 Community-nieuws 30 Dierenfotografie in eigen land Over het fotograferen van dieren bestaan veel misverstanden. Dat je ver moet reizen, peperdure teletoeters nodig hebt of zoiets als een zesde zintuig. Toch kan elke fotograaf dichtbij huis de meest indrukwekkende dierenfoto’s maken.
41 Zoomers van het eerste uur ‘Ineens had ik fans en bergen reacties’ Zoom.nl bestaat tien jaar. Dit jaar stellen we tien Zoomers aan je voor die al vanaf de begindagen actief zijn. Deze keer is dat Madeleine Assink.
43 Quickstart 48 Portfolioreview Sven Butstraen In het portfolio van Sven Butstraen valt al snel zijn liefde voor natuurfotografie op. Natuurfotograaf Marsel van Oosten beoordeelt Svens portfolio en komt met praktische tips voor iedereen die graag de natuur in trekt.
4
ZOOM.NL NATUURSPECIAL 2013
48
30
52
60
68
52 Expertcursus De natuur in Van vakantiekiek naar topplaat Het aftellen naar de welverdiende vakantie is begonnen. Straks kom je weer helemaal tot rust en slaat het fotografievirus genadeloos toe. We geven je tips en inspiratie om deze vakantie met verrassend goede en creatieve platen terug te komen.
60 Fotoapparatuur Voor landschaps- en natuurfotografie Net als in elke tak van fotografie is het juiste fotomateriaal ook in de landschaps- en natuurfotografie van groot belang. Maar wat heb je zoal nodig? En is goedkoop altijd duurkoop? In dit artikel geven we je antwoord op deze vragen. 78
80
68 Zoom.nl lezersreis India Daar zitten we dan. Drie prijswinnaars en een redacteur van Zoom.nl, wachtend op ons vertrek vanaf Schiphol. En als we eerlijk zijn we allemaal een beetje huiverig. Want India staat bij niemand van ons bovenaan het lijstje met favoriete landenbestemmingen.
76 Feedback Roofvogels Vier Zoomers slaagden erin om een roofvogel levensgroot voor hun lens te krijgen. Professioneel natuurfotograaf Martijn de Jonge bekeek hun foto’s aandachtig. Laat je inspireren door zijn praktijktips.
80 Een dag op pad
FOTOWEDSTRIJD
Met Marco de Paauw in de Biesbosch Sinds een jaar geeft beroepsnatuurfotograaf Marco de Paauw voor Zoom.nl een unieke workshop in natuurgebied de Biesbosch. Een dag lang neemt hij zijn deelnemers per boot mee in het gebied waar hij geboren en getogen is.
88 Fotowedstrijd Zwart-wit
90 Reviews
Niet elke foto heeft kleur nodig, soms is het zelfs beter om alle kleur weg te laten. Wat dan overblijft, is de kunst om met licht en contrast het verhaal te vertellen. De winnende foto op pagina 88 is daar een mooi voorbeeld van.
Olympus Pen E-PM2, Sony DSC RX1, AF-S Nikkor 80–400 mm F 4,5-5,6, Sony SLTA58, Pentax MX-1
98 Colofon
ZOOM.NL NATUURSPECIAL 2013
5
INOPENING THE PICTURE foto Ralf Regeer (fotoscape)
Jachtinstinct H
et mooie van natuurfotografie is dat je er je jachtinstinct mee kunt bevredigen zonder dat er dieren aan sterven. Natuurfotografie is de grootste categorie op Zoom. nl en veel fotografen jagen uitsluitend op dieren om er foto’s van te maken. Een van de belangrijkste eigenschappen van de goede natuurfotograaf is geduld. De echte natuurfotograaf staat om vijf uur op, sleept zijn dure uitrusting door weer en wind, waadt door een moeras naar een afgelegen schuilhut, brengt daar lange oncomfortabele uren door en maakt vervolgens geen foto omdat het licht te slecht was of de juiste dieren zich niet lieten zien.
6
ZOOM.NL NATUURSPECIAL MAART 2009 2013
De volgende dag keert hij terug om het weer te proberen. Wie dit in het achterhoofd houdt, is al een stap verder op weg naar de natuurfotografie van niveau. De omslagfoto van deze natuurspecial is gemaakt door een Zoom.nl lezer met geduld: Harrie Dirksen. Eind september 2011 nam hij om acht uur ’s ochtends plaats in een kijkhut op de Lepelaarsplassen. “Om twee uur ’s middags streek de ijsvogel eindelijk neer op het bij vogelfotografen meest bekende stokje van Nederland”, grapt Harrie. “Het duurde een paar seconden voor hij weer weg was en ik had een topdag omdat ik hem zo kon vastleggen.”
Geduld, instinct, biologisch en fotografisch inzicht zijn nog steeds eigenschappen die een natuurfotograaf moet bezitten. Inhoudelijk gezien is de natuurfotografie niet veranderd, maar technisch gezien wordt het steeds gemakkelijker om een mooie foto in de natuur te maken. De apparatuur wordt steeds beter en ook beter bereikbaar voor hobbyisten. Bovendien kun je achteraf veel aan je foto verbeteren en hoef je bijvoorbeeld niet meer met tassen vol filters te zeulen. Twee filters zijn nog wel onmisbaar voor landschapsfotografen: het polarisatiefilter en het grijsverloopfilter. Dat laatste is voor een landschapsfotograaf een onmisbaar hulpmiddel
ISO 100 • F 16 • 60 SEC
IN THE PICTURE
om het verschil in belichting tussen lucht en land uit te balanceren. Zo blijven de details op de voorgrond doortekend zonder dat luchten overbelicht raken. Voor de hier geplaatste foto werd het filter subliem ingezet door Ralf Regeer. In deze natuurspecial besteden we aandacht aan alle aspecten die de natuurfotografie van tegenwoordig zo aantrekkelijk maken: van de juiste uitrusting via de beste fotomomenten naar veredeling met beeldbewerking. En natuurlijk van Zeeland tot Nieuw-Zeeland. ROBERT THEUNISSEN
hoofdredacteur Zoom.nl
ZOOM.NLZOOM.NL NATUURSPECIAL MAART 2009 2013
7
inin thethe picture picture tekst Hans Kluppel
‘ik wil alles een keer proberen’
cho tang
Cho Tang heeft zijn pen, voor het schrijven van gedichten, ingeruild voor de camera. Maar de poëzie heeft hij niet volledig aan de kant gezet. Als fotograaf vangt Cho de poëzie nu in zijn landschappen waarmee hij zijn publiek hoopt te raken.
J
e gebruikt op Zoom.nl de naam Chopen. Hoe ben je daar bij gekomen?
Voordat ik fotografeerde, was ik op een andere manier creatief. Ik schreef veel gedichten en heb een grote muzikale interesse. Chopin is een van mijn favoriete componisten, de pen (van het schrijven) heb ik gecombineerd met Chopin: Cho-pen. Ook heb ik een tijdje als tekstschrijver gewerkt voor een rapgroep, waarbij ik zelf ook een paar keer als rapper heb opgetreden. Dat was het toch niet helemaal voor mij. Vroeger keek ik naar een situatie en zag ik teksten die ik dan opschreef. Daarmee ben ik gestopt. Nu kijk ik naar een situatie en denk ik 200
14
ZOOM.NL natuurspecial 2013
mm, F 2,8, 1/320 sec, omzetten naar zwart-wit. Deze beelden geef ik dan nog wel poëtische titels.
Voor wie schreef je die gedichten? Die gedichten schreef ik vooral voor mezelf. Ik vond het fijn om dingen op die manier van me af te schrijven. Het waren ook vaak best zware gedichten. Niet dat ik ongelukkig was hoor, maar het was fijn om bepaalde gedachten op papier te zetten.
Waarom ben je gaan fotograferen? Ik ben daarmee begonnen op mijn 23ste. Dit kwam door mijn vriendin, die actief was op de art-community Deviantart.com. Daar kwam ik in aanraking
isO 100 • F 22 • 30 sec
Scars don’t fade
Door deze foto om te zetten naar zwart-wit komen de harde contrasten, door de felle zon midden op de dag, nog beter uit. Kleuren in deze foto leiden alleen maar af. Dit is in het Zuiderpark in Den Haag.
EVEN VOOrStELLEN Cho Tang (27) woont samen met zijn vriendin in Den Haag. Sinds kort werkt Cho voor zichzelf. De fotostudio waar hij werkte had, toen het wat minder ging, niet meer voldoende werk voor hem. Hij is nu een half jaar bezig en wisselt grote opdrachten zoals voor een groot vakantiepark af met bruiloften en evenementen. ‘Deze eerste tijd als zelfstandige is erg spannend. Veel netwerken, op zoek naar nieuwe opdrachten en m’n werk aan de man brengen. De variërende inkomstenbron is wennen. Maar ik geniet wel van m’n vrijheid.’ CHOPEN.ZOOM.NL WWW.CHOPEN.NL
ZOOM.NL natuurspecial 2013
15
in the picture
Apparatuur º Canon EOS 5D Mark III, EOS 7D en EOS 450D º Canon EF 50 mm F 1,8 II º Canon EF 100 mm F 2,8 Macro USM º Canon EF 24-105 mm F 4 L IS USM º Canon EF 17-40 mm F 4 L USM º Canon EF 80-200 F 2,8 L º Sigma 10-20 mm F 4-5,6 EX DC HSM º Sigma 70 mm F 2,8 EX DG Macro º Sigma 18-250 mm F 3,5-6,3 DC OS HSM º Tamron 18-270 F 3,5-6,3 Di II VC PZD º Samyang 14 mm F 2,8 IF ED UMC º Benro A2691TB1 statief º Hoya ND400 filter º B+W ND110 filter º Cokin P filterset
16
ZOOM.NL natuurspecial 2013
met de eerste hdr-foto’s. Dat was in het begin nog heel erg over de top, maar het sprak me wel aan. Dat wilde ik ook zelf wel eens proberen. Ik kreeg meteen enthousiaste reacties na het plaatsen op internet. Kort daarna kocht ik mijn eerste spiegelreflex. Dat was mijn eerste stap in de fotografie.
lichtbereik in de foto te tonen. Dan zie je vaak niet direct dat het een hdr-foto is. Het menselijk oog ziet namelijk veel meer dan de sensor van je camera. Dit kun je evenaren door meerdere belichtingen over elkaar te leggen. Ik gebruik hdr dus vaak om realistische landschappen te bereiken.
Gebruik je fotografie ook om dingen van je ‘af te schrijven’?
Waarom landschapsfotografie?
Fotografie doe ik voor mezelf, maar meer nog voor anderen. Ik wil de kijker aan het denken zetten met mijn foto´s. Dit probeer ik nog extra door de keuze voor bepaalde composities en kleurstellingen. Het gevoel dat ik heb bij het zien van een bepaald landschap probeer ik zo goed mogelijk over te brengen aan de kijker. Nabewerking kan hierbij zeker helpen.
Mijn eerste foto´s waren vooral landschappen, ook omdat hdr daar goed bij past. De reacties op die foto’s waren zo lovend dat die me aanzetten tot het maken van meer landschapsfoto’s. Eigenlijk dus gevoed door de reacties zijn landschappen mijn hoofdonderwerp geworden. Het is leuk om mooie foto´s te maken en dan achteraf te horen dat mensen dat waarderen, dat werkt voor iedereen nu eenmaal motiverend.
Pas je vaak hdr toe? Zo’n 95 procent van mijn foto´s, schat ik, is hdr, met uitzondering van hoog contrast zwart-wit en highen lowkey foto´s. Tegenwoordig maak ik mijn hdr’s een stuk gematigder qua nabewerking, realistischer. De techniek wordt ook vaak gebruikt om een groter
De meeste van je landschappen zijn gemaakt in Scheveningen of Hong Kong, waarom die twee locaties? Ik ben geboren in Hong Kong en kwam op vijfjarige leeftijd met mijn ouders en broer naar Nederland.
isO 100 • F 13 • 30 sec
‘Ik wil de kijker
met mijn foto’s aan het denken zetten’
Realm of shades
Omdat ik graag mensen in mijn landschappen zet, heb ik hier gewacht tot deze hardlopers door het beeld kwamen. Hier heb ik voor het eerst nd-filters gebruikt.
Diamonds are forever
Een van de mooiste uitzichtpunten van Hong Kong. Dit was oorspronkelijk niet zo´n beste foto, maar door het lokale contrast flink op te voeren en er een duotoon van te maken, vond ik ‘m veel beter worden.
Ook al woon ik het langst in Nederland, toch voelt Hong Kong als een tweede thuis. We zijn verhuisd naar Nederland, omdat de levensomstandigheden hier een stuk beter zijn. Mijn vader is na een paar jaar teruggegaan en mijn moeder is hier gebleven om bij ons te zijn tijdens onze opleidingen. Na een paar jaar ben ik van Utrecht naar Den Haag verhuisd. Daarna begon ik met fotografie, maar had ik nog geen auto. Ik moest dus mooie landschappen in de buurt zoeken. Zo zijn Scheveningen en Kijkduin favoriete locaties geworden. Het strand zelf vind ik niet heel bijzonder, maar de luchten en zonsondergangen kunnen dat wel zijn. Regelmatig ga ik terug naar Hong Kong om ook daar op zoek te gaan naar bijzondere landschappen.
Heb je altijd een plan voordat je op pad gaat? Nee, meestal bepaal ik ter plekke wat voor foto ik ga maken. Dat hangt af van wat ik tegenkom. Vaak kijk ik even op de webcam van Scheveningen om te zien hoe de wolken en golven erbij staan. Als ik dan zie dat er een storm in aantocht is, pak ik mijn camera,
isO 100 • F 22 • 1/2 sec
ZOOM.NL natuurspecial 2013
17