Zm 2013 07 preview

8 9 10

€ 5,95

BASIS CURSUS

SLUITER TIJD BRENG BEWEGING IN JE FOTO

KIES JE CAMERA WELK SYSTEEM PAST BIJ JOU?

EXPERT CURSUS

HDR HAAL ALLES UIT HET CONTRAST

WORKSHOP LIGHTROOM 5

GETEST: CANON EOS 100D + 700D BASISCURSUS

SMAAKVOL

NAAKT • VOORBEREIDING • MODEL & LICHT • DO’S, DON’TS & ESSENTIËLE TIPS

inhoud Zoom.nl 7, juli/augustus 2013

14

08

20

06 Opening 08 Flits 13 Cameragadget Walimex bewegingsmelder

14 In the Picture Fred Scholte Fred Scholte verkocht zijn Hasselblad en Cambo en later ook zijn volledige Nikon-uitrusting. Nu ‘scharrelt’ hij alleen nog maar met kleine, handzame camera’s. Fred heeft een oogafwijking en ziet daardoor juist wat anderen niet zien. ‘Ik leef in een wondere wereld waar anderen aan voorbijlopen.’

20 Basiscursus Sluitertijd Bewust bewogen Meestal wil je alles scherp hebben op een foto. In deze basiscursus zoeken we het tegenovergestelde effect. We gaan op zoek naar een dynamisch beeld en onscherpte.

26 Naaktfotografie Less is more Het naakte vrouwelijke lichaam is sinds het ontstaan van de fotografie een inspiratiebron voor fotografen. Maar hoe fotografeer je dat goed en vooral smaakvol? We helpen je op weg.

35 Quickstart 38 Portfolioreview Maayke Klaver Maayke Klaver laat in haar portfolio de sprookjesachtige wereld van macrofotografie zien. Door het gebruik van kleur en lichtval geeft ze sfeer aan de alledaagse dingen. Macrofotograaf Frans Hodzelmans beoordeelt haar portfolio en komt met praktische tips voor iedereen die graag het leven van dichtbij bekijkt.

4

ZOOM.NL JULI/AUGUSTUS 2013

26

38

76

42

42 Expertcursus hdR

50

56

Vergroot je bereik Soms zijn de lichtverschillen te groot om nog een goed belichte foto te maken. Maar een creatieve fotograaf weet daar altijd wel iets op te verzinnen.

Zoals HDR, dat de laatste jaren in zwang is. We bekijken de drie belangrijkste technieken.

50 Camera kiezen Welk systeem past bij jou?

De ontwikkelingen gaan razendsnel in cameraland.

Er komen nieuwe systemen en sensoren bij en de aloude spiegelreflex en compactcamera veranderen mee. Welke soorten zijn er en wat is voor jou de beste keus? We gaan je helpen.

56 Gebruikersreview Sony nEX-6

65

Sony probeert je met de NEX-6 over te halen je reflex voortaan links te laten liggen en haalt een heel verleidelijk concept uit de kast. Zoomer John Jansen nam de camera een week mee op pad. Wat vindt hij van deze systeemcamera met een grote aps-c sensor en reflexaspiraties in een klein jasje?

62 Community-nieuws 65 Zoomers van het eerste uur ‘Macro blijft een rol spelen’ Zoom.nl bestaat tien jaar. Dit jaar stellen we tien Zoomers aan je voor die al vanaf de begindagen actief zijn. Deze keer is dat Mike Seuters.

68 Workshop Lightroom 5

FoToWEdSTRiJd

In versie 5 van Lightroom heeft Adobe veel grote en kleine verbeteringen verwerkt. Zo kun je nu gemakkelijker retoucheren en zijn kromme lijnen en achterovervallende gebouwen met een simpele muisklik weer te corrigeren. Wij proberen deze nieuwe versie voor je uit.

74 Fotowedstrijd Zomergevoel

76 Reviews

Zon, zee, strand, een idyllische plekje aan een meer in de Provence, of toch op een festival in eigen land. Voor de fotowedstrijd Zomergevoel vroegen we jullie om je mooiste foto binnen dit thema in te sturen. Kijk op pagina 74 voor de winnaars.

Canon EOS 100D, Samsung NX300, Panasonic Lumix GF6, Sony HX50, Canon EOS 700D

82 Colofon

ZOOM.NL JULI/AUGUSTUS 2013

5

PRAKTIJK tekst Cees de Jonge

Less is more is een belangrijke leidraad bij artistiek naakt. Door zelfs de kleuren weg te ďŹ lteren, blijft er alleen nog maar een spannend lijnenspel over.

less is more

NaaktfotograďŹ e Het naakte vrouwelijke lichaam is sinds het ontstaan van de fotografie een inspiratiebron voor fotografen. Maar hoe fotografeer je dat goed en vooral smaakvol? We helpen je op weg.

26

ZOOM.NL JulI/AuGuSTuS 2013

WIM TAAL (WIM-TAAL) • ISO 200 • F 7,1 • 1/125 sec

D

e naakte vrouw is sinds de begindagen van de fotografie een dankbaar onderwerp.

De redenen zijn simpel. Fotografie was vroeger een nogal technische aangelegenheid en trok daardoor veel mannelijke fotografen. Belangrijker echter zijn de weelderige vrouwelijke vormen, die veel geschikter zijn om te fotograferen dan de mannelijke torso.

Daarom fotograferen ook vrouwelijke

fotografen meestal vrouwelijk naakt.

Zij doen dat niet alleen vanwege het commerciële succes. Vrouwen zijn nu eenmaal gracieuzer, mooier, ronder en zachter om te fotograferen. In de naaktfotografie is dat een groot voordeel.

Ervaring opdoen Hoe kom je als fotograaf aan een naaktmodel? Als beginner zijn er twee

makkelijke wegen om te bewandelen.

Misschien het verstandigst is een keer een cursus te volgen bij een fotograaf die zijn sporen heeft verdiend in de naaktfotografie. Op zo’n dag kun je niet alleen ervaren hoe je als fotograaf je model benadert en verlicht, je kunt ook zelf met je eigen camera die foto’s maken. Zonder je druk te hoeven maken over verlichting, visagie en styling. Je stapt als het ware in een

ZOOM.NL Juli/AUGUSTUS 2013

27

PRAKTIJK

Voor je het weet

creëer je plastic botoxlichamen

BOB VAN DER WOLK (MODELDIANA) • ISO 100 • F 9 • 1/125 Sec

Modellen kun je niet alleen op Facebook of Hyves vinden.

Ook op onze site Zoom.nl staan erg goede modellen, zoals Diana.

rijdende trein. Het model dat je op zo’n dag fotografeert, is een professional die gewend is om zich bloot te geven.

Zij kent vaak de meest fotogenieke poses zonder dat je daarom hoeft te vragen. Dat maakt dat de eerste passen op het gebied van naaktfotografie succesvol zijn. En geeft je net dat zetje in de rug om verder te gaan met deze prachtige tak van fotografie.

Gevoed door veel ervaringen tijdens de workshop en met heel veel mooie opnamen op je geheugenkaart om veel van te leren.

Een iets langere weg is zelf de valkuilen ontdekken. Kies dan het liefst een net zo onervaren model als jijzelf. Na een flink aantal sessies merk je dan vanzelf wat wel en wat niet werkt.

Door zelf fouten te maken zoals te dicht op je onderwerp staan, te hard licht of een verkeerde kleurtemperatuur, leer je snel om die problemen bij de volgende shoot te vermijden.

JAAP VAN LENTHE (HEATWAVE) • ISO 1000 • F 4,5 • 1/30 Sec

Afspraken

28

Wie denkt dat je artistiek naakt alleen maar met dure flitsapparatuur kunt maken, hoeft maar één blik op deze foto te werpen om te zien dat het niet zo is. Een mooi model en zacht zonlicht zijn hier de basisingrediënten.

ZOOM.NL JulI/AuGuSTuS 2013

Natuurlijk leveren al die honderden opnamen tijdens een sessie genoeg prachtige foto’s op. Maar vaak net zoveel minder gelukte. Het is belangrijk om met je model ook die minder geslaagde foto’s te bekijken en te bespreken. Wat werkt wel en wat absoluut niet? Gooi daarna de mislukte opnamen gewoon weg; dat zal je model ook fijn vinden.

Wat goed werkt, zeker bij een minder ervaren model en fotograaf, is dat het model uiteindelijk mag bepalen welke foto’s worden gebruikt en naar buiten komen. Geen enkel onbetaald model zit erop te wachten dat naaktfoto’s die zij zelf niet mooi vindt, voor altijd over het internet blijven zwerven.

Stel een contract op, maar maak in elk geval goede afspraken. Spreek van tevoren af wat jullie willen gaan fotograferen. Naakt of bedekt naakt?

Topless of lingerie? Wat mag de fotograaf met die foto’s doen? Publiceren in een boek, op het web? Staat er als het een commerciële publicatie is

waarmee geld wordt verdiend, eventueel nog een vergoeding tegenover?

Allemaal dingen om over na te denken en van tevoren vast te leggen.

Model gevraagd Hoe kom je aan een model voor je eerste naaktfoto’s, zul jij je nu meteen afvragen. Het is een goed idee om een keer te gaan oefenen met een model waarmee je al eerder hebt gewerkt.

Heb je al een keer van iemand mooie portretten gemaakt, dan zal diegene vertrouwen in je hebben en misschien ook wel naakt voor je willen poseren.

In de praktijk werkt het het beste als je al eerder mooie naaktfoto’s hebt gemaakt, zodat je die in je portfolio kunt laten zien. En daar komt natuurlijk de befaamde kip-of-ei-kwestie om de hoek kijken.

Niet-professionele modellen zullen als je een goed idee hebt voor een shoot, bereid zijn om voor wat prints of een cd met opnamen belangeloos voor je te poseren. Het mes snijdt dan aan twee kanten. Zowel de fotograaf als het model werkt aan zijn portfolio, waardoor betaalde opdrachten eerder in het verschiet liggen. Er zijn verschillende sites waar modellen en fotografen elkaar kunnen ontmoeten, zoals modelzone.nl en modelmayhem.com.

Maar ook Hyves en Facebook hebben community’s waar modellen zich presenteren. Veel gepassioneerde modellen hebben zelfs hun eigen ‘zakelijke’ Facebook-profiel, zodat je goed kunt zien wat hun ervaring is en wat hun sterke kanten zijn. Let wel op, niet alle modellen werken naakt en sommige alleen betaald. Leg van tevoren goed uit wat je bedoeling is en maak voor de shoot duidelijke afspraken.

Visagie Net zoals bij het maken van portretten is visagie ook bij naaktfotografie een belangrijke toegevoegde waarde. In het analoge tijdperk werd het complete lichaam geschminkt, omdat achteraf retoucheren toen

GRENZEN Waar eindigt de esthetische naaktfotografie en begint de erotiek of zelfs de pornografie? Die grenzen verschuiven steeds maar weer en zijn ook erg afhankelijk van de culturele en religieuze achtergrond van de kijker. Naaktfotografie is vooral esthetisch en heeft eigenlijk niks of hoogstens zijdelings iets met verleiding te maken. Herkenbare mooie vormen die smaakvol, en dus nergens plat, in beeld worden gebracht. Met mooi licht en vaak abstracte vormen.

Less is more is een gevleugelde term in de fotografie, maar nergens zo toepasselijk als in de naaktfotografie.

Met een simpele kubus en twee kousen ontstaat door de spannende diagonale compositie en het mooie model een prachtige plaat.

ROB VAN BUUL (PHOTOROB) • ISO 200 • F 11 • 1/125 Sec

erg arbeidsintensief en prijzig was.

Dat laatste is in het digitale tijdperk natuurlijk een stuk makkelijker en goedkoper geworden. Het scheelt als je model zelf het haar en gezicht kan doen. En anders kun je de hulp inroepen van een visagist die voor haar eigen portfolio ook misschien op zoek is naar nieuw werk. Het is erg verleidelijk om in de digitale bijna perfecte wereld elke oneffenheid weg te plamuren. Pas daar een beetje mee op. Voor je het weet creëer je bijna plastic botoxlichamen zonder poriën of ziel. Met een juiste balans tussen mooier en puur blijven je foto’s de kijker boeien. Zonder dat die het gevoel heeft naar een gerenderde fantasiewereld te kijken.

Moodboard Ga nooit een shoot in zonder een concept. Het is voor jou als fotograaf een handige leidraad om je te concentreren op de foto’s, zonder je te verliezen in allerlei zijwegen. Maak een (digitaal) moodboard door beelden te verzamelen die erg lijken op de opnamen die jij zou willen schieten. Dat kunnen foto’s zijn van lingerie, kleurschakeringen of zelfs landschappen. Als het maar de sfeer ademt die je wilt bereiken met je

Als je model een mooi lijf heeft en daarnaast ook nog eens erg lenig is, kun je daar dankbaar gebruik van maken.

BAS DE COSTER (BAS1978) • ISO 100 • F 11 • 1/125 Sec

ZOOM.NL JulI/AuGuSTuS 2013

29

HANS FLEUREN (FRAMEDPICTURES) • ISO 100 • F 6,3 • 1/125 Sec

PRAKTIJK

Niets is zo intiem

als iemand naakt fotograferen

JANS LEEUWERIK (LEEUWERIK0803) • ISO 100 • F 22 • 1/160 Sec

Spelen met patronen en lijnen heeft een bijzonder effect op het naakte lichaam.

Gepaste afstand

Gebruik strijklicht om diepte te creëren en de vormen van het lichaam goed naar voren te laten komen.

30

ZOOM.NL JulI/AuGuSTuS 2013

foto’s. Niet alleen een handig handvat voor jezelf, maar vooral ook voor het model of eventueel de visagist.

Moodboards kun je printen, mailen maar ook handig digitaal delen door gebruik te maken van bijvoorbeeld het multiplatform softwareprogramma Evernote.

Niets is zo intiem als het fotograferen van een naaktmodel. Door genoeg afstand te bewaren creëer je voor je model een meer ontspannen ambiance. Zo krijgt ze de ruimte om zich te bewegen, zonder dat de fotograaf op haar lip zit. Dat geeft een model meer rust en vrijheid en dan gaat ze zich ook meer ontspannen bewegen.

Bijkomend voordeel is dat je als fotograaf een langer objectief moet gebruiken om je model te fotograferen, waardoor het perspectief van je foto’s veel natuurlijker overkomt.

Raak je model niet aan. Behalve natuurlijk als jullie elkaar al goed kennen. Zeg wat je bedoelt als je een andere pose wilt hebben of als er een arm niet goed ligt. Maar natuurlijk kun je ook de poses die je graag zou willen fotograferen ook even zelf aan je model voordoen. Een fotograaf van de Playboy vertelde ooit dat hij soms met een aanwijsstok werkt. Alles om het model niet aan te raken. Als een model nog niet veel ervaring heeft en dus wat huiverig is voor de opnamen, kan ze natuurlijk iemand meenemen naar de shoot. Tijdens het voorgesprek en eventueel de visagie kan die vertrouwenspersoon een steun zijn voor de eerste zenuwen. Tijdens de opnamen zelf is het beter om niet te veel mensen om jullie heen te hebben. Het leidt te veel af en zorgt ervoor dat je onervaren model misschien wat gêne heeft om zich naakt en tegelijkertijd vrij te voelen.

Zacht licht De mooie rondingen van een vrouw komen het best tot hun recht met

zacht licht. Zo voorkom je harde lijnen in de compositie en op het lichaam van je model. Rimpels en oneffenheden worden minder goed zichtbaar. Wat vooral bij een wat ouder model erg flatterend en dus fijn is. Door het zachte licht van de zijkant te laten komen, ontstaat er een mooie zachte schaduwwerking. En juist door die verschillen van licht en donker ontstaat er diepte in je foto, waardoor het naakte lichaam die prachtige vormen in je opname krijgt. Je krijgt dat zachte licht als je daglicht gebruikt door te fotograferen bij een bewolkte wolkenlucht.

Als dat zachte daglicht door een raam valt, krijg je vanzelf dat hele mooie zachte zijlicht. Als je in het bezit bent van een studioflitsset, heb je natuurlijk veel meer mogelijkheden.

Maakbaar licht dat wanneer je maar wilt een heldere warme harde zon tijdens de shoot kan toveren. Of dat mooie zachte zijlicht. Kies in dat geval voor de grootst mogelijke softbox of beautydish die je hebt.

Nu is zacht licht soms nogal saai.

Zeker als dat licht van links tot rechts en van boven tot onder in je compositie aanwezig is. Voor relatief weinig geld maak je de scène een stuk spannender. Door een paar grote piepschuimplaten bij de bouwmarkt te halen en die met zwarte latexverf te beschilderen kun je héél erg gemakkelijk dat zachte licht afkappen, zodat je model wel volop in het zachte licht baadt, maar er aantrekkelijke donkere delen in je compositie ontstaan.

Voorbereiding Als je werkt met een naaktmodel, kun je beter jezelf niet verliezen in technisch gehannes. Bedenk van tevoren wat je wilt maken en stem daar ook je materiaal op af. Zet alles klaar, inclusief achtergronden, opgeladen accu’s en lege geheugenkaarten, zodat je alle aandacht aan je model kunt besteden.

Een model voelt zich minder onzeker

MARTIN KOOLE (MARTINKOOLE) • ISO 640 • F 2,8 • 1/80 Sec

als je doortastend te werk gaat en niet continu je apparatuur gaat testen. Praat je model ook tijdens de opnamen bij over wat je aan het doen bent en vooral wat je wilt bereiken.

Zo bereiken jullie samen het beste resultaat.

Gebruik als het kan ook diafragmavoorkeuze, zodat je een bewuste scherpte en onscherpte kunt creëren.

Vooral onscherpte in de voor- of achtergrond leidt de blik van de kijker naar je model. Maar ook lichaamsdelen die bewust in de onscherpte vallen, maken een beeld extra spannend.

Retouche Zonder een stevige digitale nabewerking gebeurt er helemaal niks meer in de bladenwereld. En dat is niet zo verwonderlijk. Met de komst van de hr-sensoren en kwaliteitsobjectieven

wordt de scherpte van je foto’s aanzienlijk hoog. Zelfs professionele modellen als Doutzen Kroes kunnen niet meer zonder digitale make-over.

Zo extreem als in de glamourbladen hoeven jouw foto’s natuurlijk niet te worden nabewerkt. Met het stempel of kloongereedschap kun je heel gemakkelijk pukkeltjes of ongewenste plooien wegwerken.

Wie iets verder wil gaan, trekt de digitale Photoshop-trukendoos open en importeert het rawbestand twee keer. De eerste keer doe je dat met al je gebruikelijke gewenste instellingen voor belichting, kleurtemperatuur en verscherping. De tweede keer open je hetzelfde rawbestand, maar dan kies je voor een negatieve waarde van zeg -30 voor Lokaal Contrast (clarity).

Daardoor blijven hoge lichten en schaduwpartijen intact, maar wordt

het contrast in de middentonen sterk afgevlakt. Zodoende verdwijnt de scherpte in vooral de huidtinten waardoor oneffenheden en rimpels veel minder opvallen of zelfs verdwijnen.

Als je nu de scherpe variant als laag kopieert op de ‘botox’-variant, kun je door het lokaal weggummen van de scherpe laag heel gedoseerd je foto pimpen. Door nu heel slim de delen die scherp moeten blijven zoals ogen, wimpers en mond intact te houden, en met een zachte gum in de bovenste laag de huid digitaal weg te poetsen, ontstaat er een natuurlijk maar esthetisch mooier resultaat. Scherp waar het scherp moet zijn en gedoseerd soft op de plekken waar jij dat wilt.

Nu nog de twee lagen samenvoegen en je krijgt een mooie basis waar je de rest van je bewerkingen op kunt loslaten.

Een pure foto met weinig afleiding kan erg mooi zijn, maar het gebruik van attributen heeft soms ook zo zijn charmes. Probeer hierin te variëren.

ZOOM.NL WORKSHOPS Om je als fotograaf te helpen de naaktfotografie te ontdekken, organiseert Zoom.nl in samenwerking met Eric Kellerman workshops Artistiek Naakt. Op de volgende twee pagina’s zie je foto’s gemaakt tijdens deze workshop.

ZOOM.NL JulI/AuGuSTuS 2013

31

expertcursus expertcursus tekst Vaans Ruiten

Vergroot je bereik

HDR, exposure Fusion en DRI Soms zijn de lichtverschillen te groot om nog een goed belichte foto te maken.

Maar een creatieve fotograaf weet daar altijd wel iets op te verzinnen, zoals HDR dat de laatste jaren in zwang is. We bekijken de drie belangrijkste technieken.

42

ZOOM.NL JULI/AUGUSTUS 2013

MICHIEL BUIJSE (MICHIEL-BUIJSE) • ISO 100 • F 8 • 3 BELICHTINGEN

expertcursus

HDR zet je in wanneer lichtverschillen te groot zijn om een goed belichte foto te maken.

D

e techniek van het combineren van foto’s met verschillende belichtingstijden tot één goed belichte foto wordt vaak HDR genoemd. HDR (high dynamic range) is een verzamelnaam voor verschillende technieken. De drie meest gangbare zijn: HDR/tonemapping, exposure fusion en DRI (dynamic range increase). Elke techniek heeft specifieke eigenschappen en voor- en nadelen. Het kan lastig zijn om de techniek te kiezen die voor jou het

best van toepassing is. Wij zetten deze technieken en hun kenmerken daarom voor je op een rijtje.

Basisprincipe HDR zet je in wanneer lichtverschillen te groot zijn om een goed belichte foto te maken. Als er wordt belicht op de lichte delen, lopen de schaduwen dicht. Als er wordt belicht op de donkere delen, zijn de lichte delen uitgebeten en zonder details.

Het probleem zit ‘m in de manier

waarop beeldschermen foto’s weergeven, printers afdrukken maken en digitale camera’s beelden vastleggen. Al deze apparaten hebben een relatief beperkt dynamisch bereik. Het dynamisch bereik is de maximale hoeveelheid stops lichtverschil die kan worden weergegeven of vastgelegd.

In een natuurlijke situatie kan er een veel groter verschil tussen licht en donker aanwezig zijn dan deze apparaten aankunnen. Het gevolg is dat óf de donkere delen geen details meer

ZOOM.NL JULI/AUGUSTUS 2013

43