1
GETEST NIKON D5300; REFLEX MET WI-FI EN GPS
€ 5,99 • JANUARI 2014
De Foto van het jaar
Bekijk de dertig(!) kanshebbers op deze titel
Reis
fotografie Zo maak je unieke vakantiebeelden
Weg met je compact?
Grote Zoom.nl smartphone cameratest
Photoshop Elements 12
Alle nieuwe functies voor professioneel resultaat
Scherptediepte
Leer scherpte en onscherpte te besturen
Powercursus Fotografeer beter met je mobiel
JANUARI 2014
in the picture opening
Plan nu
je fotovakantie ↘
Cho Tang (chopen) ISO 100 ∙ F22 ∙ 1/125 sec ∙ 17mm
ZOOM.NL januari 2014
Uit recent onderzoek is gebleken dat mensen in de vakantie het minste televisie kijken. Gedurende het jaar komen ze vaak moe thuis van hun werk en het enige waar ze dan blijkbaar nog toe in staat zijn is voor de buis hangen. Tijdens de vakantie is dat anders: dan vullen ze hun dagen met activiteiten en hobby’s. Fotograferen bijvoorbeeld, want tijdens vakanties worden de meeste foto’s gemaakt. Fotografie hoort bij vakantie als zon bij de zomer. Volgens mij is het de laatste tijd zelfs zo dat mensen hun telefoon op vakantie meer voor fotografie gebruiken dan om te bellen. Een persoonlijk onderzoekje in mijn familie- en vriendenkring wees uit dat iedereen tegenwoordig zelfs zijn compactcamera thuis laat omdat hij tevreden is met de kwaliteit van zijn fotofoon. Dat is de reden waarom de compactcameramarkt het afgelopen jaar is ingestort. In deze Zoom.nl geven we je daarom tips over hoe je betere foto’s maakt met je smartphone en we voelden, samen met uiterst kritische Zoomers, een aantal telefoons aan de tand op het gebied van hun fotokwaliteiten. De winter is begonnen en dat is voor veel mensen aanleiding om aan hun zomervakantie te gaan denken. Daarom wordt in januari traditioneel de Vakantiebeurs georganiseerd in Nederland. Zoom.nl heeft daar een groots fotografiepaviljoen, waarin allerlei fotografische activiteiten worden georganiseerd zoals workshops, informatiesessies door importeurs van foto-apparatuur, een Zoom.nl- lounge waarin je andere Zoomers, fotografen en de redactie kunt ontmoeten en de expositie met de winnaars ven de Foto van het Jaar-wedstrijd. Op de beurs organiseren wij ook een fotowedstrijd met mooie prijzen. Degene die de sfeer van de vakantiebeurs het beste vastlegt, wint. De beurs biedt bovendien de beste mogelijkheden om je fotovakantie te bedenken, plannen en boeken. We nodigen je dan ook van harte uit om daar tussen 14 tot en met 19 januari bij ons langs te komen. Robert Theunissen hoofdredacteur Zoom.nl
3
INHOUD
PRAKTIJK 20
Basiscursus Reisfotografie
14
Exotische bestemmingen inspireren enorm om mooie foto’s te maken. Maar hoe voorkom je de doorsnee toeristische plaatjes? 8
31
Quickstart
38
Fotograferen met je telefoon
INSPIRATIE
Dankzij betere sensoren, lenzen en nieuwe apps kun je steeds betere foto’s maken met je telefoon. We geven de ins en outs van deze nieuwe tak van sport.
14
In the Picture
58
58
Expertcursus Scherptediepte Net als goede belichting, het juiste moment en spannende compositie spelen scherpte (en onscherpte) een cruciale rol in een geslaagd beeld. Wij leggen uit hoe je hier goed mee omgaat.
26
Fotowedstrijd van het Jaar De Winnaars van de Fotowedstrijd van het Jaar zijn bekend. En de wedstrijd is nog niet afgelopen.
68
Workshop Photoshop Elements 12 20
34
Portfolioreview Zoë Daez
TECHNIEK
50
08
Fotoreis naar IJsland
Flits
Zoom.nl bestaat 10 jaar en we verlootten een fotoreis naar IJsland onder onze abonnees. Marco van der Kelen was de gelukkige en vertrok in het kielzog van fotograaf Theo Bosboom naar de herfst in IJsland.
13
Cameragadget Samyang 800mm F8 spiegelobjectief
42
Smartphone-cameratest De camera in je smartphone wordt steeds beter. Maar welke is het best? Wij gaan op pad met negen Zoom.nl lezers om dat uit te zoeken.
Lory van der Neut Dromerige portretten met natuurlijk licht is de specialiteit van Lory van der Neut. Eerst waren alleen haar kinderen het onderwerp, nu werkt ze zelfs in opdracht.
49
26
Community-nieuws
64
Gebruikersreview Panasonic Lumix DMC-GF6
42
FOTOWEDSTRIJD
75
Donker
Reviews Nikon D5300, Canon PowerShot G16, Sony A7, Pentax K-3, Canon 55-250mm F4-5.6 IS STM ZOOM.NL JANUARI 2014
38
56 5
basiscursus basiscursus
Reisfotografie Maak de plaat die niemand heeft Verreweg de meeste foto’s worden gemaakt op reis. Exotische bestemmingen inspireren enorm om met de camera vast te leggen. Maar hoe voorkom je de doorsnee toeristische plaatjes? De meeste winst haal je uit de voorbereiding. TEKST JEROEN JAZET
20
basiscursus
Strak beeld van man en paard in de woestijn. Tijdens het gouden uurtje gemaakt. Francis Tilborghs(cesco) ISO 500 ∙ F 14 ∙ 1/250 SEC ∙ 70 MM
ZOOM.NL januari 2014
21
basiscursus
1
↘
Reisfotografie begint voor een belangrijk deel zittend op je eigen bank en achter de computer. Hier doe je inspiratie op voor de komende trip en zoek je geschikte fotografieplekken. Onderschat de voorbereiding niet, in feite voer je op reis alleen maar uit wat je thuis al helemaal hebt onderzocht en voorbereid. Als eerste lees je natuurlijk alle relevante informatie over de plek waar je naartoe gaat. Van politiek tot geschiedenis, van fauna tot cultuur. Inlezen zorgt ervoor dat je de plaatselijke situatie beter begrijpt en dat resulteert vaak in betere foto’s. Reisgidsen als Lonely Planet geven zakelijke, kwalitatief goede informatie over de bestemming. Daarnaast kun je op internet een schat aan informatie vinden. Reisverhalen, en dan vooral van ervaren fotografen, zijn ook onmisbaar in de voorbereiding. Maar ook gewoon even afbeeldingen googelen geeft je al een overvloed aan gemaakte beelden op je bestemming. Hieraan kun je ook zien wat er al heel veel gedaan is en wat je dus zeker niet hoeft te fotograferen. Google eens op
22
afbeeldingen van Antelope Canyon en je ziet ontelbare min of meer dezelfde foto’s van deze kloof in de Verenigde Staten. De uitdaging is dan ook om iets nieuws te maken.
Virtuele verkenning Op Google Earth kun je een heleboel verborgen plekken vinden. Zoom in op je hotel of camping en verken virtueel alvast de omgeving. Zo zie je misschien een vervallen ruïne op honderd meter van je camping of een levendige markt net achter het hotel. Op Google Earth vind je de minder bekende locaties, die fotografisch juist vaak interessant zijn. Je kunt een markering (way-point) maken van een interessante plek en die later opzoeken met een gps-app op je telefoon (zie bijvoorbeeld Motion X GPS, verderop in dit artikel).
Travel light Het is belangrijk om vooraf te bedenken welke apparatuur je meeneemt. Veel beginnende fotografen hebben de neiging om alles wat ze hebben mee te zeulen.
1 Een laag standpunt zorgt voor een verrassend andere kijk op je onderwerp. Gerhard Sluiter (gerhard11) ISO 60 ∙ F 3,6 ∙ 1/80 SEC ∙ 23 MM
2 Prachtige lichtval in Antelope Canyon. Dit licht schijnt maar een paar minuten per dag de vallei in. Je kunt thuis al uitzoeken wanneer dit ongeveer is. Bas Vermolen (bazzje) ISO 3200 ∙ F 10 ∙ 1/30 SEC ∙ 20 MM
De familiefoto
→ De vakantie is ideaal om een nieuwe familiefoto
te maken. Iedereen is relaxed, met een beetje geluk lekker gebruind, en niemand heeft haast. Dit zijn uitstekende uitgangspunten voor een geslaagd groepsportret. Zet je camera op statief of muurtje, focus en stel de zelfontspanner in. Bij moderne camera’s kun je naast de tijd tot de opname ook vaak het aantal opnames in stellen. Maak er bijvoorbeeld vijf achter elkaar, zo is er altijd wel een waar iedereen zonder knipperen in de camera kijkt. Let bij toeristische plekken wel op dat je de camera niet te ver af plaatst, zodat de gelegenheidsdief geen kans krijgt je camera weg te grissen.
Op reis komen ze er dan achter dat ze een aantal objectieven helemaal niet gebruiken en voor niets meeslepen. Door een te volle fototas doe je ook dingen juist niet. Lange afstanden lopen ga je vermijden en op bepaalde locaties mag de tas simpelweg niet mee naar binnen. Hierdoor mis je dus mooie plekken en fotomomenten. Zo licht mogelijk reizen houdt overigens niet in dat je alleen je compactcamera in je borstzak steekt. Ga eens na welke objectieven je het meest gebruikt en neem alleen die mee. Tip: maak in Lightroom een slimme verzameling naar brandpuntafstand. Zo zie je welk percentage van de foto’s je met welk objectief maakt. Stel dat je driekwart met de 24-70 mm maakt, dan is de keuze voor op reis snel gemaakt.
Statief Een statief kan een handige aanvulling zijn op reis, maar het kan je ook enorm in de weg zitten, vooral tijdens wandelingen. Bedenk daarom per dag of een statief echt nodig is. Neem het wel mee in de koffer, maar laat het regelmatig achter in het hotel. De gelegenheid moet goed zijn om het statief te kunnen gebruiken. Diverse fabrikanten hebben tegenwoordig carbonversies van hun statieven, die een stuk lichter zijn. Helaas wordt je portemonnee van deze light-statieven ook een stuk lichter.
lezerstip
Gids
Als je in een stad fotografeert, vraag dan aan een inwoner of hij je tegen vergoeding wil rondleiden langs mooie plekjes en gebeurtenissen. Je komt dan in aanraking met zaken die je anders niet zou zien en kunt zo een prachtige reportage maken. Marcel van Hoof (mphvanhoof)
weer als nadeel dat ze niet al te groot zijn. De keuze is vooral persoonlijk, probeer gewoon wat verschillende tassen uit in de winkel. Lees ook de blog van Martin Vonk op Zoom. nl over de verschillende tassen: www.zoom.nl/ martinvonk
Systeem Op reis kom je een groot aantal mooie, maar vaak onverwachte situaties tegen. Soms is het zaak snel te handelen. Zoals bij een herder die met zijn schapen net het zonlicht inloopt. Het is dan zaak intuïtief je instellingen goed te hebben staan.
Op Google Earth vind je de minder bekende locaties Gebruik de periode voorafgaand aan de reis als “oefentijd”. Zorg dat je snel alle camerastanden kunt vinden en raak ermee vertrouwd. Zo kun je snel beweging toevoegen met S (of Tv). De scherptediepte regel je met A(v). Als je dat op het moment suprême allemaal nog
moet uitvinden, zijn de schapen alweer drie heides verder voor je alles goed hebt staan. Over het algemeen kun je voor een aantal situaties een vaste instelling kiezen: • Portret: A(v), diafragma 3,5 • Overzichtslandschap: A(v), diafragma 16 • Bevriezing van bewegende personen of voertuigen: S/Tv, sluitertijd 1/1000 • Bewegingsonscherpte en meetrekken: S/Tv, sluitertijd 1/15 Let op: dit zijn kort-door-de-bocht instellingen, het is per situatie verschillend. Maar als uitgangspunt zijn ze goed om te onthouden. Let bij het instellen altijd op dat sluitertijd en diafragma niet knipperen of dat er LO in beeld komt. Is dit het geval, dan krijg je onder- of overbelichting, doordat de gekozen combinatie onmogelijk is bij het aanwezige licht. Je kunt een spiekbriefje maken voor onder op je camera voor noodsituaties. Uiteraard is het handiger om alles in je hoofd te hebben zitten.
Alleen Wie z’n foto’s op reis serieus neemt, maakt onderscheid naar twee niveaus: de kiekjes en het serieuze werk. Natuurlijk dienen foto’s ook als herinnering en passant maak je kiekjes van het hotel, de
Tas Een heikel punt voor de reisfotograaf: welke tas neem ik mee? Je fototas op reis moet altijd een balans zijn tussen gemakkelijk lopen, goede bescherming en grote inhoud. Je zult merken dat gemakkelijk lopen belangrijker is dan je aanvankelijk denkt. Op reis loop je toch altijd langere afstanden dan je van plan was. In het algemeen kun je drie soorten tassen onderscheiden: schoudertas, rugtas en slingtas. Een schoudertas wordt veel gebruikt door professionele fotografen, omdat hij snel en gemakkelijk toegankelijk is. Lange afstanden lopen is wat minder geslaagd, je gaat al snel naar een kant hangen. Een rugtas zorgt voor een stabiele balans en je merkt veel minder dat je hem bij je hebt. Onhandig is dat je hem telkens af moet doen om bij je apparatuur te kunnen. De slingtas lijkt een ideale combi. Hij hangt op je rug en door hem heel hip te ‘slingen’ hangt hij ineens voor je buik. Slingtassen hebben ZOOM.NL januari 2014
2
23
basiscursus
skyline, het restaurant en die grappige ober. Maar het serieuze werk vereist wat meer aandacht. Om te beginnen: ga niet met de hele familie of het voltallige reisgezelschap op pad. Zo voorkom je irritatie en opmerkingen (“schiet eens op!”). Als je lekker alleen op pad gaat, heb je veel meer tijd om rond te kijken. Op reis geldt dat je sommige dingen pas ziet als je er de tijd voor neemt. Soms is een incubatietijd nodig, je moet ergens iets langer rondhangen. En dat lukt vaak niet met alle reisgenoten erbij. Overigens is solo reisfoto’s maken vaak prima te combineren met een vakantie met anderen. Plan je fotosessies gewoon om het standaardprogramma heen. ’s Ochtends voor het ontbijt twee uur alleen op pad is prima te doen en heeft meerdere voordelen. Het licht is vaak veel beter dan overdag en geen gek die op dit tijdstip op straat loopt. Je ontwijkt de massa dus. Op toeristische plekken zie je dan veel meer van het echte leven. In de haven van een vakantieplaats staan dan ineens de lokale vissers hun netten te stoppen. De schaapsherder loopt met zijn
1
24
lezerstip
Pareltjes
Plan je fototrip als er op de locatie waar je heen wilt iets bijzonders aan de hand is. Zo maakte ik de foto’s van de koeienrace, de 'pacu jawi' in het gebied Tanah Datar (Sumatra), die daar twee tot drie maal per jaar gehouden wordt. Annemarie Rulos (Impian)
kudde door de straten. Er gaat een nieuwe wereld voor je open.
Foto points
Vermijd altijd de foto points. De bordjes dat je op een bepaalde plek een mooie kiek kunt maken, staan garant voor clichébeelden. Iedereen maakt daar dezelfde plaat. In de kiosk kun je zo een ansichtkaart kopen met hetzelfde beeld, dus die foto kun je je sowieso besparen.
Blauw
1 Dynamisch beeld van een koeienrace in Indonesië. De fotograaf heeft door bevriezing de actie goed te pakken. annemarie rulos ISO 200 ∙ F 8 ∙ 1/500 SEC ∙ 235 MM
Net voor zonsopgang is er meestal een blauw (half)uurtje. De lucht krijgt al kleur, maar de zon is er nog niet. Deze combinatie zorgt voor pure magie in je foto’s. Het uur na zonsopgang is het licht nog steeds erg mooi. Lange schaduwen en een gouden gloed zorgen ervoor dat alles in een prachtig licht komt te staan, ervan uitgaand dat de zon die dag schijnt. In Schotland zal deze theorie dus niet
opgaan, maar rond de evenaar zijn het aantal blauwe uurtjes bijna niet te tellen.
Apps Tijdens je voorbereiding kun je ook een groot aantal apps op je telefoon installeren waar je veel aan hebt op vakantie. Een aantal op een rij: Sun Surveyor Met deze gratis app kun je zien waar en hoe laat de zon opkomt en ondergaat op de plaats waar je bent. Ook kun je zien waar hij precies opkomt. Daarnaast geeft de app ook zonder omwegen het blauwe uurtje weer en het gouden uur. Je hoeft hier dus niet ter plekke allerlei moeite voor toe doen. Er is ook een betaalde uitgebreide versie, waarbij je plaatsen kunt opslaan. Motion X GPS Dit appje zou iedereen die reist, moeten hebben. Het geeft je positie op de kaart weer. Daarnaast kun je gelopen of gefietste routes opnemen en bekijken. Maar je kunt ook way-points inladen van mooie fotoplekken, die je thuis op Google Earth al hebt opgezocht. Ook
tip
Handbagage Reis je met het vliegtuig, neem dan je fotoapparatuur altijd mee in de handbagage. Je wilt niet dat jouw kostbare lenzen en camera’s door de smijthanden van de bagagemedewerkers gaan. Bovendien reist je koffer wel eens een heel andere kant op dan jijzelf, ook geen prettig idee. Een statief of reflectiescherm kun je uiteraard wel beter in je ingecheckte bagage stoppen. De limiet voor handbagage ligt tegenwoordig al op 5 of 10 kg. Met een beetje serieuze uitrusting heb je hiermee een probleem. Het ligt heel erg aan de maatschappij hoe groot het probleem van overbagage is. Neem bij teveel gewicht een fotovest mee en stop daar je lenzen tijdelijk in. Dit hoeft in principe alleen tijdens het inchecken en bij de gate, later wordt er niet meer naar gekeken.
in onherbergzaam gebied loop je dan feilloos naar dat verlaten dorpje. Fotometer pro Met deze professionele app heb je altijd je lichtmeter bij je. Werkt precies als een traditionele lichtmeter. De iso en het diafragma zijn instelbaar, waarna de app de sluitertijd uitrekent. Je kunt er zowel opvallend als gereflecteerd licht mee meten. Vooral handig als je op z’n Ansel Adams spotmetingen wilt uitvoeren. Photosynth De meeste foto’s maak je natuurlijk met je goeie camera. Maar een 360 graden panorama is toch wel leuk om met je telefoon te maken. Met dit programma kun je dit redelijk gemakkelijk doen. Hij maakt losse opnames en stitcht ze na die tijd aan elkaar. Je kunt de gemaakte pano’s direct delen op Facebook. Ook kun je inspiratie opdoen met duizenden panorama’s van anderen.
Thema’s Een leuke insteek voor je reisfoto’s is het werken met bepaalde thema’s. Maak twintig foto’s van plaatselijke straatverkopers en je hebt een prachtige ZOOM.NL januari 2014
Vakantiebeurs
→ Een goede voorberei-
ding kun je ook treffen op de Vakantiebeurs 2014. Van 15 t/m 19 januari in de Jaarbeurs Utrecht. Zoom.nl staat er met een fotografiepaviljoen dus je kunt ook nog de nodige fotografietips op doen. www.vakantiebeurs.nl
2
3
serie. Een thema geeft je houvast. Reisfotografen gaan vaak jaren door met een bepaald thema. In Andalusië kun je bijvoorbeeld ook een simpel thema nemen als schoorstenen. Pas wel op dat het thema niet te voor de hand ligt. Zoek iets wat je ook echt opvalt in het land of de stad. Als je het gek vindt dat in een bepaald land iedereen op blote voeten loopt, is dat een prachtig uitgangspunt voor een serie.
2 Magnifiek silhouet van een visser op de kade. Ook zijn brommer staat erop, het nationale vervoersmiddel op Lombok. walter stoffers (walterstoffers) ISO 200 ∙ F 10 ∙ 1/1000 SEC ∙ 52 MM
3 Goed gevonden detail van een interieur van een auto op Cuba. Hier loop je gemakkelijk voorbij als je niet even de tijd neemt om rond te kijken. Marcel van Hoof (mphvanhoof) ISO 800 ∙ F 5,6 ∙ 1/160 SEC ∙ 90 MM
25