TROUWFOTOGRAFIE LAAT HET BRUIDSPAAR STRALEN
€ 5,99 • MAART 2014
Basiscursus
Zo kies je de beste brandpuntsafstand
100% F
OTO’S VAN LEZERS
Tover met licht Zo worden je landschappen spectaculair!
Haal Hollywoodkwaliteit in huis
Sony Alpha 7
Een weekje hands-on Opslag voor fotografen Stel je foto’s voor altijd veilig
Nikon op je Canon? Werken met lensadapters
Filmen met een systeemcamera
Draai je lens om
Goedkope en slimme macro
in the picture opening
Marc Roos (crammer.zoom.nl) ISO 100 ∙ F 2,5 ∙ 1/2000 SEC ∙ 85 mm
Trouwfotografie
4
IN THE PICTURE
↘
Bruidsfotografie is een verkeerde aanduiding. Daar werden wij op gewezen door Marianne Ulrich. Zij is abonnee van Zoom.nl en stuurde ons een brief hierover. Zij schrijft dat wij de woorden BRUIDSfotografie en TROUWfotografie doorelkaar gebruiken, terwijl er toch verschillen zijn. “Denkbaar is dat de fotograaf in kwestie alleen bruiden fotografeert”, schrijft ze. ‘Zo niet, dan vind ik het bijna respectloos tegenover bruidegoms want deze nemen immers voor vijftig procent deel aan een bruiloft. Het is niet eerlijk om ze door het gebruik van BRUIDSfotografie buiten te sluiten of te degraderen - en dat zeg ik als vrouw!’ Marianne heeft helemaal gelijk. Bruidsfotografie zou je eigenlijk alleen moeten gebruiken als je een homohuwelijk fotografeert, waarbij twee vrouwen met elkaar in de echt verbonden worden. De verwarring komt door ingeburgerde woorden als bruidstaart en bruidssuikers. Daarom zijn we het ook bruidsfotografie gaan noemen. Hoe zit het met bruidssuikers? Zijn die alleen voor de bruid en moet de bruidegom er met zijn glacé’s vanaf blijven? Natuurlijk niet en daarom pleit ik ervoor dat we het vanaf nu hebben over trouwsuikers en een trouwtaart. ‘Trouwgom’ in plaats van bruidegom is ook een mooie, maar gaat voor nu misschien te ver. In Zoom.nl zullen we in elk geval bruidsfotografie gaan vervangen door trouwfotografie. Marianne, bedankt. Op trouwfotografie wordt vaak neergekeken, maar het is een edel vakgebied. Het is een hoge vorm van reportagefotografie omdat je maar één kans krijgt om het juiste moment ideaal te fotograferen. Verder heb je behoorlijke technische bagage nodig om het zwart van de man en het wit van de vrouw goed doortekend vast te leggen. In dit nummer leggen we je uit wat de eerste stappen op het lange pad van de succesvolle bruids, eh, trouwfotografie zijn. Later in het jaar maken we hierover een video omdat de technieken die je als trouwfotograaf toepast ook in veel andere vormen van fotografie goed van pas komen. Die video zal niet meer op een dvd-schijf komen. We hebben op Zoom.nl namelijk een omgeving ingericht waarin onze video’s integraal bekeken kunnen worden. Abonnees hebben daar toegang toe en kunnen de video daar bekijken, maar ook downloaden als ze hem liever op tv willen bekijken. Ze hebben bovendien toegang tot onze eerdere video’s, waardoor er een overzichtelijk en altijd beschikbaar archief ontstaat.
ROBERT THEUNISSEN HOOFDREDACTEUR ZOOM.NL
ZOOM.NL MAART 2014
5
inhoud
TECHNIEK 08
54
42
Flits
13
PRAKTIJK
Mitakon Lens Turbo
20
Cameragadget
26
Basiscursus brandpuntsafstand
Gebruik je oude objectieven via een adapter op je systeemcamera. We vertellen je hoe het werkt en wat er zoal te koop is.
De brandpuntsafstand van je objectief bepaalt hoeveel er op jouw foto’s te zien is. Deze basiscursus legt uit wanneer je welk brandpunt gebruikt.
Lensadapters
20
64
68
Gebruikersreview Sony Alpha 7
31
Quickstart
38
75
Trouwfotografie
Reviews
Marc Roos is sinds kort bezig met trouwreportages. Hij deelt zijn ervaringen en geeft tips.
Nikon D3300, Nikkor AF-S DX 18-55mm F3,5-5,6G VR II, Panasonic Lumix TZ60, Sony Alpha 5000, Samsung NX30
42
Filmen met een systeemcamera
72
Met een systeemcamera kun je beter filmen dan met een spiegelreflex. We geven tips waarmee je als filmer gelijk aan de slag kunt.
50
Workshop Apple Aperture 3
08
54
INSPIRATIE
Expertcursus Toveren met licht
14
In the Picture Gerard van Zeele Geduld is een schone zaak als je vogels fotografeert. Gerard van Zeele zit rustig een hele dag in z’n schuiltentje voor twee of drie goede foto’s.
34
60
Foto opslag
34
Je bent gehecht aan je foto’s. Wat als je harde schijf dan stuk gaat of een brand niet overleeft? We vertellen je hoe je je foto’s veilig stelt.
Portfolioreview Marco van Dijk
48
Community-nieuws
Licht is de secret ingredient voor een bijzondere landschapsfoto. In deze expertcursus vertellen we alles over licht en hoe jij het kunt gebruiken in je foto’s.
38
72
68
Macrofotografie met een omgedraaide lens
Terugblik op de inspirerende Vakantiebeurs.
Jeroen Hoppenbrouwers draait zijn lens om bij macrofotografie. Hoe dat werkt, legt hij uit.
Vakantiebeurs
ZOOM.NL maart 2014
7
expertcursus
Maak je landschappen spectaculair
Toveren met licht
Wat maakt een landschapsfoto bijzonder? Het landschap, de compositie, de beeldhoek? Nee, je zult zien dat licht de secret ingredient is. Adembenemend licht kan een doorsnee landschap omtoveren tot een sprookjesafbeelding. In deze expertcursus vertellen we alles over licht en hoe jij het kunt gebruiken in je foto’s. TEKST ROLF HENDRIKS
54
↘
Licht is het voor mensen zichtbare deel van een veel groter elektromagnetisch spectrum. En dat zichtbare licht varieert op drie niveaus: kleurtemperatuur, lichtintensiteit en lichtrichting.
Kleurtemperatuur Licht kan vrijwel elke denkbare kleurvariant aannemen, de zogeheten kleurtemperatuur. Voordat de zon opkomt, verkleurt de lucht van zwart naar donkerblauw en paars. Als de zon eenmaal boven de horizon uitstijgt, verandert dit in rood, oranje, geel en ten slotte wit. Andere kleuren ZOOM.NL MAART 2014
zijn groen tijdens en vlak na onweers- en sneeuwbuien, paars bij regenbuien en de honinggouden gloed waarin de zon op een buiige dag door de zwarte wolken breekt. Als fotograaf kun je hier je voordeel mee doen. Zacht rood, geel en oranje roepen gevoelens op van warmte en geborgenheid. Dat is waarom mensen foto’s van zonsopkomsten en –ondergangen mooi vinden. Fel wit en blauw licht worden ervaren als koel en vervreemdend. Schaduwen worden bij dit licht hard en diepzwart. Geen succes dus, tenzij je juist een afstandelijke sfeer zoekt in je foto.
Door bij heiige omstandigheden, net na zonsopkomst, tegen de zon in te fotograferen met een telelens, ontstaat een warm oranje filter. Deze ‘gouden gloed’ is perfect voor grafische plaatjes. j.p.oOSTINDIEN (OOSTINDIENJP) EXIF ONBEKEND
55
expertcursus
1
Lensflare → Lensflare treedt op wanneer
zonlicht recht (of bijna recht) op je lens valt. Het is zichtbaar als kleurige ronde vlekken of een wilde stervormige stralenkrans op je foto’s (een ‘sunburst’). Ook voorschroeffilters of vieze frontlensoppervlakken kunnen lensflare veroorzaken. Landschapsfoto’s met flares zijn vaak onbruikbaar, maar heel soms zijn ze acceptabel. Bijvoorbeeld een mooi gepositioneerde sunburst of wanneer de flare als een symmetrische serie vlekken diagonaal door je foto loopt. Fotografeer je tegen de zon in? Kies dan in ieder geval voor een klein diafragma, poets je lens schoon en gebruik een zonnekap.
verschilt telkens één belichtingsstop. Deze opnames beslaan samen een groter lichtspectrum (dynamisch bereik) dan één enkele foto. Met speciale software op je pc voeg je alle foto’s vervolgens samen tot een megabestand, waarna de software bepaalt welke pixels van welke foto worden gebruikt in het eindresultaat. Gebruik hdr niet te pas en te onpas, want het effect krijgt al snel iets onechts.
De gouden gloed is een soort optisch lichtfilter Ingrediënten Ook de intensiteit van het licht speelt een rol. Bij een heldere hemel is ochtendlicht minder krachtig dan het licht om twaalf uur ’s middags. De langere weg van de zonnestralen naar de aarde levert meer obstakels op in de vorm van bijvoorbeeld stof en vocht. Dat maakt het licht zwakker, maar tegelijkertijd kleurrijker, stemmiger en veelzijdiger. Wolken, mist, smog koudeen warmtestraling leveren fotogeniekere situaties op dan onbewolkte omstandigheden. Een extra reden om de camera met ‘slecht weer’ in je tas te stoppen. Naast kleurtemperatuur en lichtintensiteit speelt ook de lichtrichting een belangrijke rol in landschapsfoto’s. De positie van de zon verandert immers de hele dag. Daarnaast kun jij als fotograaf kiezen uit welke richting je het licht laat komen door de camera simpelweg een andere kant op te richten. Om je het juiste licht te helpen herkennen, bespreken we een aantal lichtomstandigheden met elk hun eigen karakter, sfeer en toepassingen. Dat zijn hard licht (mooi voor zwart-wit), zacht licht (tijdens de gouden uren) en gefilterd licht. Daarnaast
Reflecties 1 Trial en error-project:
Hard licht komt zeker niet alleen voor bij stralende zon. Opklaringen tijdens of vlak na buien kunnen voor ware lichtshows Hard licht zorgen. Zeker als de zon ineens door de Fel, doordringend wit licht komt in donkere wolken breekt. Na zo’n storm zie ARJAN KEERS (KEERS4) Nederland vooral in de zomermaanden je bovendien vaak met sneeuw bedekte ISO 100 ∙ F 14 ∙ 1/10 SEC ∙ 17 MM voor, maar ook wel eens daarbuiten bomen, regendruppels op bladeren, mist bijvoorbeeld wanneer er sneeuw ligt. Bij of grote plassen water. Reflecties, lichthard licht schijnt de zon loodrecht of bijna randen en stralenkransen zorgen voor loodrecht op de aarde. Dat is grofweg spectaculaire effecten en een grotere van twee uur na zonsopkomst tot twee dieptewerking in de compositie. uur voor zonsondergang, bij een heldere Pas bij hard licht op met polarisatiefilters. hemel. De schaduwen zijn daardoor klein, Deze bewijzen weliswaar goede diensten maar wel diepzwart. De contrastomvang door kleuren te intensiveren en schittein je foto’s is enorm en kan wel zes stops ringen en reflecties van glanzende opper(van F 32 tot F 4) uit elkaar liggen. Je vlakken weg te nemen. Maar bij teveel moet dus kiezen welke partijen je goed polarisatie kan de blauwe lucht bijna belicht wilt. Kies bij twijfel liever voor iets zwart worden en kun je een lelijk kleuronderbelichten. Onderbelichte rawverloop krijgen. Controleer de effecten lezerstip bestanden zijn namelijk prima op te van de polarisatie dus scherp tijdens halen op de pc. je shoot. Nog een tip: een beetje Vaak zorg ik dat ik wat eerder ter Is het contrast te groot voor bewolking werkt bij hard licht plaatse ben om mijn compositie en standpunt te bepalen en wacht ik op een correcte belichting? Denk beter dan een wolkeloze hemel. het juiste licht. En belangrijk, kom vaker dan eens aan high dynamic De wolken geven namelijk extra op dezelfde plaats terug om te kijken wat range (hdr). Met de bracketing contrast (en dus structuur en ander licht doet voor een landschap. En functie of met de hand maak body) aan je compositie. daarnaast draai je regelmatig om en kijk je meerdere opnames van Hard licht is ideaal voor zwartde andere kant op om te zien wat het licht doet. dezelfde compositie. Elke opname witfotografie. Zwart-wit draait
behandelen we enkele lichtrichtingen: ruglicht, strijklicht en tegenlicht.
‘backlighting’. Bij mist fotograferen met tegenlicht. De takken van de boom breken en spreiden het licht in een spectaculaire stralenkrans.
Vroeg
Frank van Es franknowhere.zoom.nl
56
2 Tegen de keiharde winterzon in fotograferen? Dat kan. Kies een steeds kleiner diafragma tot de zon een mooie ster is geworden, de zogeheten sunburst.
2
3
FRANK VAN ES (FRANKNOWHERE) ISO 125 ∙ F 22 ∙ 1/500 SEC ∙ 11 MM
3 De kleur van het licht bepaald voor een groot deel de sfeer in je foto. Kinh ho-dac (a6b7c8h4) ISO 200 ∙ F 5,6 ∙ 1/210 SEC ∙ 35 mm
bepaal je standpunt aan de hand van de richting van het licht immers om de contrasten tussen licht en schaduw. Train jezelf in het zien van die contrasten en het denken in zwart-wit. Let op contrasterende kleuren als gele zonnebloemen tegen een staalblauwe zomerhemel. Eenmaal omgezet naar zwart-wit geeft dat de beste resultaten. Fotografeer altijd in kleur en negeer de zwart-witstand op je camera. Je kunt je foto’s achteraf op je pc simpel omzetten naar zwart-wit en het contrast beïnvloeden met doordrukken en tegenhouden. ZOOM.NL MAART 2014
Zacht licht Bij zacht licht zijn de contrasten klein en is de lichtintensiteit zwak. Het komt voor vlak na zonsopkomst of vlak voor ondergang, de zogeheten gouden uren. Het vroege en late daglicht kan bijzonder spectaculaire kleurcombinaties opleveren. Van koelblauw, tot paars, dieprood, oranje en goudgeel. Zacht licht wordt vaak gebruikt voor landschapsfoto’s met reflecterende vlakken, zoals water-, sneeuw- of ijspartijen. Het warme, kleurrijke licht wordt dan
weerkaatst in de lichtere delen van je foto en is dan letterlijk dubbel effectief. Daarbij is de aarde net na zonsopkomst en net voor zonsondergang vaak nog in donker gehuld. In combinatie met de contrasterende kleurige lucht is dat ideaal voor contourfoto’s van bomen, gebouwen of andere herkenbare landschapselementen. Het enige dat je hoeft te doen is een goede beeldhoek kiezen (een laag standpunt zorgt voor maximale reflectie) en belichten op de lichte partijen. Zacht licht kent minder contrast: de schaduwen zijn lang, maar minder diep en je compositie wordt egaler uitgelicht. Deze langere schaduwen kunnen een mooi grafisch effect geven wanneer je patronen, structuren of vormen benadrukt. Een
57
expertcursus
ander voordeel van vroeg licht is de mist, nevel, dauw en rijp; stuk voor stuk geweldige toevoegingen aan je beeld. Geen toeval dus dat de meeste landschapsfotografen met plezier vroeg opstaan! Nog zo’n mooi effect van zacht licht is de gouden gloed, een soort optisch lichtfilter in je foto. De combinatie van koud water of koude grond, opwarmende lucht, de opkomende zon en een onderwerp met krachtige contouren kan spectaculaire foto’s opleveren. Het effect is simpel op te roepen. Positioneer je bij een open ruimte (kanaal, meer, weiland of bergdal) op een windstille ochtend terwijl er nog veel kou en vocht in de lucht zit. Zorg dat je tegen de opkomende zon in fotografeert en dat je onderwerp (een fuut, een hert of een fotogenieke vrijstaande kastanjeboom) zich tussen jou en de zon bevindt. Gebruik een telelens van 200 tot 500 mm en wacht tot de zon ten tonele verschijnt. Je zult verbaasd staan van het effect. De zon hult de hele scène in een fel, fluorescerend licht (waarbij het licht in het water, mist of dauw wordt gereflecteerd). Binnen enkele minuten passeren paars, rood, oranje en ten slotte ambergeel de revue. Met wat geluk is eventueel oppervlaktewater in de gele fase voldoende opgewarmd om mistflarden - de kers op de taart - te vormen.
Gefilterd licht
1 Buien en dreigende wolken zijn een speeltuin voor het late zonlicht. Resultaat: warm licht dat fraai contrasteert met de donkere wolkenlucht. henk dekker (HENK-DEKKER) ISO 160 ∙ F 7,1 ∙ 1/200 SEC ∙ 40 MM
1
2
2 De zon in de ochtend of avond kan mooie contourfoto's opleveren. bas heeres (basheeres) ISO 100 ∙ F 8 ∙ 1/400 SEC ∙ 135 mm
lezerstip
Diffuus licht krijg je als de zon door mist, bewolking en neerslag als Kijk goed om je heen, licht van achter of sneeuw, regen of ijzel moet branjuist niet, dat kan ook heel verrassend zijn. Houd je contrasten in de gaten. Soms kan den. Het onderwerp wordt van alle één meter links of rechts naar voren of achkanten als een enorme softbox teren staan een wereld van verschil maken. gelijkmatig verlicht. Schaduwen Neem de tijd en kijk goed wat je er wel en ontbreken grotendeels en de kleur niet op wil hebben. wordt feitelijk weggefilterd. Wat Henk Dekker Henk-dekker.zoom.nl resteert, is een vlak, egaal, zachtwit pastellicht. Met gefilterd licht creëer je romantisch en mysterieus ogende landschappen, waarbij kleurrijke onderwerpen zoals bloemenvelden, herfstbossen en tinten voorjaarsgroen de witte wereld compenseren. Het egale licht heeft als 3 Rijp op de takken, een voordeel dat storende schaduwen en lichte nevel en het contour vormen wegvallen, zodat het beeld rusvan een alert hert leveren een bijna monochroom tiger oogt. Zonder schaduwen en direct tegenlichtportret op. zonlicht maakt de lichtrichting niet veel Annelies van vuuren-van berckel (AVBERCKEL) uit. Pas wel op met belichten. Door al dat ISO 100 · F 5,6 · 1/800 SEC · wit neigt de belichtingsmeter naar onder135 MM belichten. Een stop overbelichten werkt vaak prima. Besef ook dat het licht ongeschikt is voor weidse, indrukwekkende panorama’s. Gebruik het voor intieme 3 beelden met kleurrijke details, krachtige
Observeer
58
Een opklaring tijdens een bui: een ware lichtshow