Zoom.nl 20170102 prev

1/2

WIN EEN REIS NAAR SPITSBERGEN! KIJK SNEL OP PAGINA 90 EN DOE MEE

Superdik!

0 6 1 PAGINA’S

Incl. Camera ste e be koopgids + d aus kerstcade

WINTERLICHT

De beste tips voor de mooiste landschapsfoto’s

Tech Awards

DE BESTE PRODUCTEN VAN 2016

JANUARI/FEBRUARI 2017

HOOGVLIEGERS Vogels spotten

17 LIGHTROOM-

TRUCS DIE JE MOET KENNEN

De nieuwste beeldbewerkers De nieuwste mogelijkheden voor optimalisatie

BOKEH

6 MYTHES OVER SCHERPTEDIEPTE

en fotograferen ZOOM.NL GALLERY!

Zoomers leggen uit hoe ze de mooiste winterfoto’s maakten

€ 7,95 • JANUARI/FEBRUARI 2017

FOTOWEDSTRIJD

Staat Spitsbergen ook op jouw bucketlist?

Doe dan mee met onze fotowedstrijd en maak kans op een volledig verzorgde fotoreis naar Spitsbergen met Nordic Vision Fotoreizen.

FOTO JAN SMIT

Hoe doe je mee? → Heb je nog geen account op

Zoom.nl, registreer jezelf dan eerst gratis op www.zoom.nl/registreer.

Maak een mooie foto of kies er een uit jouw foto-archief. Stuur vervolgens je foto in. Deelnemen kan tot en met 31 maart 2017. Zorg ervoor dat je de foto in de hoogste mogelijke resolutie bewaart. De redactie neemt contact met je op als je bij een van de genomineerden hoort.

Fotowedstrijd Spitsbergen → Vanwege haar 5-jarige bestaan in 2017 stelt Nordic Vision Fotoreizen een volledig verzorgde 10-daagse reis naar Spitsbergen beschikbaar in september 2017. Tijdens deze unieke reis, onder leiding van de gerenommeerde natuurfotograaf Jan Vermeer, fotografeer je vanaf het zeilschip de s/v Noorderlicht prachtige landschappen met bergen, gletsjers, herfstkleuren en met wat geluk ook de arctische bewoners zoals ijsberen, walvissen, rendieren en pool­vossen. Op het zeilschip zal alleen onze groep zijn, dus de fotografie staat centraal. Om deze plaats te kunnen winnen stuur je je beste foto in naar onze fotowedstrijd. Het thema is gelijk aan het motto van Nordic Vision Fotoreizen, namelijk: ‘geef verbeelding de ruimte’.

Het thema laat ruimte voor iedere fotograaf, dus niet alleen de liefhebbers van natuurfotografie.

FOTO JAN VERMEER

90

INHOUD

PRAKTIJK 14 Basiscursus Winterlicht De winter is misschien wel het beste seizoen voor de fotograaf. Met of zonder sneeuw. Want één ding is er namelijk altijd in overvloed: mooi licht.

72 Feedback Urbex Urbexfotograaf Martijn van Geloof geeft feedback op foto’s van Zoomers.

42 Workshop Tips en trucs voor Lightroom

82 Portfolioreview winterlandschappen Professioneel fotograaf Andrew George beoordeelt het portfolio van Zoomer Eugene Kitsios.

46 Expertcursus Groepsportret Een portret van één persoon vraagt al de nodige aandacht, laat staan een goed gelukt groepsportret. We geven je tien handige tips!

82

114 Op stap met een straatfotografe Debra Barraud

56 Hands on: Magische

Twee Zoomers liepen een middag mee met straatfotograaf Debra Barraud, bekend van haar succesvolle Facebookproject ‘Humans of Amsterdam’.

60

paddenstoelfoto

70 Spoedcursus Fine art portret

121 Gallery

86 Professioneel filmen

Een selectie van winterfoto’s door Zoomers, lees hoe ze tot stand zijn gekomen en doe inspiratie op!

met je camera We nodigen we je uit om eens een stap te wagen in de wondere wereld van video, gewoon met je camera.

95 Quickstarts

TECHNIEK

102 Vogelfotografie

6 Flits

Om vogels te fotograferen helpt enige kennis van vogels zeker. Een introductie in de vogelfotografie.

De laatste cameranieuwtjes 34

12 Cameragadget

82

Lume Cube led licht

110 Blog Concertfotografie

76 Gratis en betaalde fotosoftware

Zoom.nl-blogger Roland Wichser legt in deze blog uit hoe je je camera instelt tijdens concerten.

Fotosoftware heb je nodig om het mooiste uit je foto tevoorschijn te toveren.

Welke programma’s kun je hier zoal voor gebruiken?

INSPIRATIE 102

28 Kooptips voor een nieuwe camera Je wilt een nieuwe camera kopen. Waar moet je dan op letten? We zetten de aandachtspunten voor je op een rij.

Fotowedstrijd

SPITSBERGENI CHECK PAGINA 90

98 Mythes over scherptediepte Over scherptediepte gaan een hoop fabels en halve waarheden de ronde. Tijd voor de hele waarheid.

118 Gebruikersreview

34 In the Picture

Sony FDR X3000R

Photoshopper Ronald van Oostenbrugge laat je zien hoe hij te werk gaat.

130 Reviews

54 Community-nieuws

Panasonic Lumix DMC-G80, Panasonic Lumix LX15, Sigma 12-24mm F4 DG HSM Art, Sony A99 II, Sony RX100 V

60 Cadeautips voor de feestmaand Doe inspiratie op met deze cadeautips voor fotografieliefhebbers. Of zet ze stiekem op je eigen verlanglijstje.

ZOOM.NL JANUARI/FEBRUARI 2017

139 Tech awards 46

Van de duizenden nieuwe producten die afgelopen jaar zijn geïntroduceerd zijn 103 producten bekroond met een Tech Award.

3

BASISCURSUS

Landschapsfotografie

De winter is misschien wel het beste seizoen voor de fotograaf. Vanwege de kans op sneeuw natuurlijk. Maar ook als er geen sneeuwvlokje valt. Want één ding heeft de winter namelijk altijd in overvloed: mooi licht. Hoe speel je daarmee?

TEKST BAS MEELKER

14

Een uitstekend voorbeeld van hoe je als fotograaf kunt spelen met het licht.

De fotograaf heeft de zon zo geplaatst in het frame dat hij nog zichtbaar is, maar niet voor overbe­ lichting zorgt. Ook het spel met licht en schaduw geeft deze foto dat beetje extra. Het warme winter­ licht maakt deze foto helemaal af.

REMCO BAKS (REMCOBAKS) ISO 400 · F 6,3 · 1/125 SEC · 70 MM

↘

In Nederland hebben we weleens de neiging om te klagen over het weer.

Het is te warm of te koud. Regen, wind en sneeuw; we kunnen ons er allemaal over opwinden. Maar saai is het in ieder geval nooit. En dat komt natuurlijk ook door de veranderende seizoenen, die allemaal een eigen sfeer en weerbeeld met zich meebrengen. En nu staat de winter voor de deur. Voor een landschapsfotograaf

ZOOM.NL JANUARI/FEBRUARI 2017

15

TECHNIEK

Kooptips voor een nieuwe camera

Kijk & vergelijk Je kijkt weer eens naar je telefooncamera. Je zit er al een tijdje aan te denken. Wat zou het fijn zijn als je toch iets meer mogelijkheden zou hebben. En dan besluit je het: ik wil een nieuwe camera kopen! Maar nu? Waar moet je op letten en wat is minder belangrijk? We zetten alle aandachtspunten voor je op een rij.

TEKST MARC ROOS

28

HOE GROTER DE SENSOR DES TE BETER DE BEELDKWALITEIT

↘

De belangrijkste drie cameratypes zijn de compactcamera, de spiegelloze systeemcamera en de spiegelreflexcamera. Uiteraard zijn er nog meer mogelijkheden, maar we kijken hier naar deze drie en dan met name de laatste twee. De drie types in het kort.

Compact Wil je niet alles zelf instellen, handzaamheid, geen gedoe met het wisselen van objectieven en een goede kwaliteit voor ZOOM.NL JANUARI/FEBRUARI 2017

het delen van foto’s en filmpjes op social media, dan is wellicht een compactcamera voor jou het meest geschikt. Onder de 180 euro kun je tegenwoordig al een goede compactcamera kopen met filmfunctie.

Systeemcamera Wil je iets meer mogelijkheden om zelf één en ander in te stellen, vind je het geen probleem of juist een voordeel om objectieven te wisselen, maar houd je nog steeds van handzaam? Dan is misschien

een spiegelloze systeemcamera iets voor jou. Systeemcamera’s zijn meestal iets sneller dan compactcamera’s. De sensor is groter voor een betere beeldkwaliteit en over het algemeen maak je er kwalitatief betere video’s mee.

Spiegelreflex Hoewel de verschillen tussen de systeemcamera en de spiegelreflex steeds kleiner worden, zijn er nog wel verschillen (lees ook het artikel ‘Spiegelreflex of

29

Hiiii haaaa

De tractorfoto is van Yvonne van Driel, een workshopdeelneemster gespecialiseerd in agrarische fotografie. Ik heb er onder meer een andere lucht ingezet, brandende koplampen, een opvliegende eend en er snelheid en dynamiek ingebracht via opspattend gruis en diverse vervagingen.

34

IN THE PICTURE

Ronald van Oostenbrugge

‘In Photoshop komt alles samen’ Een beeld bedenken en dat vervolgens volledig vanaf de grond opbouwen door stukjes van foto’s in Photoshop samen te voegen tot een levensechte compositie. Dat is wat Ronald van Oostenbrugge doet. De benodigde technieken maakte hij zich de afgelopen jaren via zelfstudie meester. Nu leert hij het anderen op de snelle manier via zijn workshops.

TEKST KEES KRICK

Even voorstellen → Ronald woont samen met

vriendin Tamara, dochter Dinika, twee honden en een kat in Assendelft, een dorp vlakbij Amsterdam. Ongeveer tien jaar geleden kocht Ronald een spiegelreflex en begon met fotograferen. Hij probeerde van alles. Van macrofotografie tot straatfotografie tot het vastleggen van landschappen. Hij kon zijn draai niet goed vinden.

Dat veranderde radicaal toen hij Photoshop ontdekte.

PHOTOOOS.ZOOM.NL WWW.OOSBV.COM

ZOOM.NL JANUARI/FEBRUARI 2017

35

WORKSHOP

& Lightroom

Tips

tricks

voor de master

Lightroom is een goede keus om het uiterste uit je rawbestanden te halen en foto’s te genereren die van je scherm afspatten. De mogelijkheden van deze raw-converter zijn alleen zo groot dat je allerlei handigheidjes en trucjes misschien nooit ontdekt … tenzij iemand ze je toefluistert. Dat laatste is precies wat wij nu gaan doen.

TEKST KEES KRICK

01 Laat de muis boven het histogram zweven en pas bijvoorbeeld de hooglichten aan.

02 Lightroom markeert over- en onderbelichte gebieden.

42

Schuiven met het histogram → Lightroom heeft een reeks schuifregelaars waarmee je de belichting van een foto tot in de puntjes verzorgt. Met Belichting regel je de algehele helderheid, terwijl je met Hooglichten, Schaduwen, Witte tinten en Zwarte tinten volledige grip hebt op individuele gebieden. In plaats van deze vijf schuifregelaars mag je ook de muis boven het histogram laten zweven. Afhankelijk van de positie verschijnt onder de grafiek de naam van het bereik, zoals Hooglichten. Sleep vervolgens horizontaal met ingedrukte muisknop om het gebied aan te passen.

Visuele waarschuwing → Hoe weet je welke delen van een foto sterk onder- of overbelicht zijn? Daar kun je sneltoets J voor gebruiken (of Weergave, Uitknippen tonen). Lightroom laat het dan via kleuren aan je zien.

Blauw betekent zwaar onderbelicht, rood staat voor overbelicht.

Vervolgens verhelp je dit via de schuifregelaars uit stap 01. Je kunt deze visuele waarschuwing ook selectief inschakelen voor alleen onderbelichting of alleen overbelichting, door op het kleine vierkantje (met een driehoekje erin) te klikken dat je in de bovenhoeken van het histogram vindt.

03

Probleemgebieden accentueren → Ondanks stap 02 kan het nog steeds vrij lastig zijn om nauwkeurig in te schatten hoeveel je de belichting kunt aanpassen zonder dat belangrijke details verloren gaan. Houd de Alt-knop ingedrukt terwijl je een schuifregelaar verandert en je ziet aan de kleuren direct welke gebieden in de gevarenzone zitten. Gebruik je bijvoorbeeld Hooglichten, dan wordt het beeld volkomen zwart en zie je alleen nog wat overbelicht is. Schuif vervolgens naar links of rechts tot hooguit onbelangrijke stukjes van de foto nog gemarkeerd zijn.

Gebruik de Alt-knop en je ziet direct wat er gebeurt.

04

Verscherpen waar nodig

Verscherp alleen waar nodig.

→ Het verscherpen van een foto is ook zo’n bewerking waarbij het moeilijk inschatten is of je er niet te scheutig mee bent. Liefst wil je alleen opvallende details en contouren verscherpen. Zoiets als een egaal gebied wil je met rust laten. Zo voorkom je dat er artefacten verschijnen en ruis onnodig benadrukt wordt. In het onderdeel Details kun je bij Verscherpen hier de schuifregelaar Masker voor gebruiken. Door ook nu de Alt-toets ingedrukt te houden, wordt duidelijk geaccentueerd (wit op een zwart) wat er verscherpt wordt.

05 Kleurprofielen van je camera vind je ook terug in Lightroom.

06 Via het blokje in de kopregel schakel je een heel onderdeel tijdelijk uit.

07 Het effect van een schuifregelaar kun je perfect doseren via de Shift-toets.

PETER THEUNISSEN (PJHTHEUNISSEN)

ZOOM.NL JANAUARI/FEBRUARI 2017

Profielen

Alleen opvallende details en contouren wil je verscherpen

→ Veel fabrikanten stellen kleurprofielen beschikbaar waarmee je jouw foto’s direct in de camera al de gewenste uitstraling geeft. Extra verzadigde kleuren, ingetogen kleuren, of een zwartwitomzetting zijn hier voorbeelden van. Leuk als je in jpg fotografeert, of een raw-bestand omzet met software die de fabrikant meelevert, maar in Lightroom zie je er helaas niets van terug. Of toch? Blader je helemaal omlaag naar Camerakalibratie, dan kun je er bij Profiel bij veel camera’s alsnog voor kiezen.

Wel of geen verbetering → Als je allerlei bewerkingen hebt uitgevoerd, wil je natuurlijk wel zeker weten dat de foto er ook echt op vooruit is gegaan.

De bewerkte foto vergelijken met het origineel is een eitje, je drukt gewoon op de \-toets om ertussen te schakelen. Maar hoe weet je of een losse bewerking een succes is? Bij de meeste onderdelen zie je links in de kopregel een schakelaar (een wit blokje met een zwart blokje eronder). Klik erop en je schakelt alleen dat ene onderdeel uit.

Schuifregelaar resetten → Heb je een schuifregelaar veranderd en wil je dat weer ongedaan maken? Je kunt hem terugschuiven of de waarde nul in het veld erachter intikken, maar het kan ook sneller. Dubbelklik gewoon op de naam of op het knopje van de schuifregelaar. Een schuifregelaar precies afstellen is trouwens best lastig, probeer maar eens exact op 10 of 25 uit te komen. Het gaat ineens veel makkelijker als je op het laatst de Shift-toets erbij ingedrukt houdt.

43

EXPERTCURSUS

Het groepsportret

Allemaal naar De feestdagen komen eraan. Tijd voor een groepsportret bij de boom, een leuke foto van de besneeuwde groep op de alpenweide of van de rillende groep dapperen bij de nieuwjaarsduik. Een portret van één persoon vraagt al de nodige aandacht, maar wat zijn de valkuilen en aandachtspunten voor een heel goed gelukt groepsportret? We geven je tien handige tips!

TEKST CEES DE JONGE

46

1 Het maken van een groepsportret van mensen is net zoals het maken van een groep dieren.

De fotograaf moet de touwtje strak in handen hebben.

PIETER BEZUIJEN (PIETERBEZUIJEN) ISO 100 ∙ F 4 ∙ 1/400 SEC ∙ 20 MM

het vogeltje ZOOM.NL JANUARI/FEBRUARI 2017

47

ABONNEREN

Luxe cameratas Case Logic SLRC-206 t.w.v. € 95,bij een jaarabonnement op Zoom.nl

Op = op!

→ Luxe cameratas van hoge kwaliteit → Véél praktische opbergruimte → Veelzijdig dankzij uitneembare indeling → Compact: 43.2 x 20.3 x 31.7 cm → Licht: slechts 1.22 kg

! l .n o Zo nmnee aboordeel vo

Al abonnee?

Bestel deze tas voor € 69,Ga naar www.zoom.nl/abonneevoordeel*

→ Ontvang 10 nummers van Zoom.nl magazine thuis op je mat. → Zoom.nl VideoZine bij iedere uitgave op je computer, laptop en smartphone.. → Onbeperkte foto-opslag op www.zoom.nl. → Abonneevoordeel op events en foto-accessoires. → Bovendien lees je alle nummers ook digitaal.

Nu voor maar

€ 79.- *

(i.p.v. € 160,-)

+ Ga naar www.zoom.nl/rugzak word abonnee en ontvang die fototas! * excl. € 6,95 verzendkosten

KOOPTIPS

Cadeautips voor de feestmaand

Hier

maak je een

Fotograaf in de familie? Doe inspiratie op met deze cadeautips voor de fotografieliefhebbers. Of zet ze stiekem op je eigen verlanglijstje.

TEKST ELKE VAN DER HONING

→

Kids-gift: Nikon Coolpix W100

Tough camera’s kunnen wel tegen een stootje en een spatje en zijn dus zeer geschikt voor kinderen.

De Nikon Coolpix W100 ziet er stoer uit en heeft goede technologie aan boord. De lay-out is simpel, met vier grote knoppen achterop, en het aantal opties is bescheiden gehouden. Dat maakt de camera extra vriendelijk in het gebruik voor jonge kinderen. De camera biedt een mooie middenweg van 13,2 megapixel, 3x optische zoom en Full HD video.

Verkrijgbaar in de felle kleuren geel, blauw en roze voor € 146,-.

Kekke camerariem ← De meeste fotografen gebruiken gewoon de camerariem die

bij de camera zit. Je onderscheidt je van de rest met een exclusieve riem van Kekkecamerariem.nl. Deze zijn verkrijgbaar in leer, katoen of neopreen en komen in hippe, kleurige of vintage designs. De webshop verkoopt ook cameratassen en grappige lensdopzakjes. De winkel vraagt je wel rekening te houden met langere bezorgtijden in verband met de feestdagen, dus wees er op tijd bij. De prijzen van de riemen beginnen bij € 29,95.

WWW.KEKKECAMERARIEM.NL

60

Gorillapod → Met een gorillapod kun je fotograferen vanuit

de meest onmogelijke hoeken. Een gorillapod is een statief, maar dan in het klein. De gorillapods van Joby bijvoorbeeld, zijn zo flexibel dat je ze in bomen kunt hangen, aan relingen of aan een hoog hek kunt vastklemmen. Zo maak je foto’s die je nooit uit de hand had kunnen maken. De gorillapods zijn te krijgen in verschillende maten; prijzen beginnen bij € 17,95.

fotograaf blij mee Oefendrone

→ Geen budget voor een dure drone als kerstcadeau?

Gelukkig heb je tegenwoordig drones van zeer uiteenlopende prijzen. Van de mini-drone van de Hema (€ 37,50) tot aan de DJI Inspire 2 (vanaf € 3.399,-). Bij onder meer Bol.com vind je veel drones voor onder de honderd euro die het mogelijk maken te oefenen met vliegen en die zelfs foto’s en video’s kunnen maken.

Uiteraard van minder goede kwaliteit en ze vliegen vast minder hoog en ver, maar het idee alleen van een drone onder de boom is toch leuk genoeg?

stijlvol ↓ Ona Bags ↙ Dat een cameratas naast praktisch ook modieus

kan zijn, bewijst het Amerikaanse merk Ona Bags. Hun motto is jouw apparatuur beschermen terwijl je je stijl kunt uitdragen. Schoudertassen, rugtassen, aktetassen en accessoires; ze hebben het allemaal en in stijl.

Ona Bags heeft zelfs een speciale Leica Collection.

ZOOM.NL JANUARI/FEBRUARI 2017

61

SOFTWARE

Gratis en betaalde fotobewerkers en plug-ins

At your service!

Een gemaakte foto is eigenlijk zelden meteen klaar. Pas als je hem in een fotobewerker oppakt en aan een aantal knoppen draait, tover je de mooiste kleuren en details tevoorschijn. Welke fotobewerkers kun je hier zoal voor gebruiken?

TEKST KEES KRICK

FOTOBEWERKER | BETAALDI

Lightroom CC

→ Tegenwoordig is fotograferen in raw de normaalste zaak van de wereld. Niet verwonderlijk, want met een raw-bewerker haal je pas echt het uiterste uit je raw-bestanden en dus uit jouw geavanceerde camera. Nu je zelfs met een smartphone in raw kunt fotograferen, komt Lightroom nog vaker van pas. Vooral omdat er ook een versie voor je mobiele telefoon van bestaat.

Met Lightroom optimaliseer je onder meer belichting, kleuren, detaillering, scherpte en beelduitsnede. Licht retoucheerwerk kan er ook mee, maar daar bestaan handigere programma’s voor.

Ook voor het beheer van je fotoverzameling is Lightroom CC een uitstekende keuze.

Prijs: onderdeel van Adobe Creative Cloud (€ 12,09 per maand) WWW.ADOBE.NL

76

FOTOBEWERKER | BETAALDI

Photoshop CC

→ Fotobewerken wordt niet voor niets Photoshoppen genoemd: dit is het eerste pakket waaraan je denkt zodra een foto grondig bewerkt moet worden. Met dit programma kun je dezelfde rawbewerkingen doen als in Lightroom, want de onderliggende engine is hetzelfde. Maar in Photoshop kun je vervolgens enorm de diepte induiken. Geen bewerking is ondenkbaar. Je kunt geavanceerde selecties maken en retoucheeracties uitvoeren, werken met complexe lagen en maskers, en panorama- en hdr-foto’s maken.

Alles wat je als fotograaf ooit nodig kunt hebben en nog veel meer zit in Photoshop CC. Prijs: onderdeel van Adobe Creative Cloud (€ 12,09 per maand) WWW.ADOBE.NL

FOTOBEWERKER | BETAALDI

Photoshop Elements 15

geen bewerking is ondenkbaar

→ Toegegeven, niet iedereen heeft de meest geavanceerde fotobewerker of raw-bewerker zoals Photoshop CC of Lightroom CC nodig. Photoshop Elements heeft de noodzakelijke gereedschappen aan boord om je foto’s goed te bewerken, terwijl de look-and-feel toch dichtbij Photoshop CC blijft. Een pluspunt is dat er weinig ervaring nodig is om met Elements te werken. Er zitten bijvoorbeeld allerlei begeleide bewerkingen in, waarbij het programma je aan de hand neemt en stap voor stap uitlegt wat je moet doen. Een heerlijk laagdrempelige fotobewerker dus.

FOTOBEWERKER | BETAALDI

Prijs: vanaf € 89,99 WWW.ADOBE.NL

Corel PaintShop Pro X9

→ PaintShop Pro is een krachtige en uitgebreide fotobewerker waarmee je vergelijkbare dingen kunt doen als met Photoshop. Zo kun je mensen en objecten naar een andere plek verplaatsen of zelfs helemaal uit de foto wegpoetsen, waarbij de oude plek automatisch opgevuld wordt met passend beeldmateriaal. Ook kun je allerlei soorten lensafwijkingen corrigeren en kun je rawbestanden bewerken. De prijs is aantrekkelijk en het gaat nog om een traditionele download (koop), dus je hoeft geen abonnement af te sluiten. Kies je voor de Ultimateuitvoering, dan zit daar onder meer de raw-bewerker Corel AfterShot 3 bij.

Prijs: vanaf € 69,99 WWW.PAINTSHOPPRO.COM/NL

ZOOM.NL JANUARI/FEBRUARI 2017

77

PORTFOLIOREVIEW

Portfolio beoordeeld door professional

Prof Andrew

beoordeelt Eugene Zoomer Eugene werkt het liefst met landschappen waarin hij dieren kan vastleggen. In deze portfolioreview beoordeelt professional Andrew George een selectie van zijn winterfoto’s. Ook geeft hij tips voor anderen die meer uit hun winterfotografie willen halen.

TEKST ELKE VAN DER HONING MET DANK AAN ANDREW GEORGE

1

82

2

Wie is prof Andrew George (41)? → Natuur-, wildlife- en reisfo-

tograaf Andrew George werd in 2002 geïnspireerd door IJsland en de natuur. Hij wilde het natuurschoon voor altijd vastleggen en met iedereen delen en begon met een basiscursus aan de Fotovakschool. Andrew woont in Eindhoven en ontsnapt vaak aan zijn drukke leventje door de natuur in te gaan in zijn omgeving. Hij streeft altijd naar het vastleggen van het gewone op een ongewone en artistieke manier. Andrew is een prijswinnend fotograaf: van National Geographic, BBC Wildlife Photographer of the Year tot Glanzlichter en Windland Smith and Rice. Ook geeft hij zelf workshops en organiseert fotoreizen om zijn kennis en ervaring te delen.

WWW.AGFOTO.NL FACEBOOK: ANDREWGEORGEPHOTOGRAPHY INSTAGRAM: AGFOTO

Zoom.nl-lezer Eugene Kitsios (25) stelt zich voor → ‘Op mijn zestiende begon ik

te fotograferen. Ik was altijd al geïnteresseerd in de natuur en het leek me leuk om dieren en landschappen met mijn camera vast te leggen. Inmiddels ben ik 25 en is mijn interesse in natuurfotografie uitgegroeid tot een passie.

Mijn droom is om uiteindelijk van deze passie mijn werk te kunnen maken. Meer foto’s van mij kun je zien op mijn website.’

EUGENEK.ZOOM.NL WWW.KITSIOS-PHOTOGRAPHY.COM

ZOOM.NL JANUARI/FEBRUARI 2017

1 A Dragon’s Dance

De foto heeft een sterk lijnenspel. Het water in de voorgrond loopt door naar achteren in het landschap.

De harmonie is prettig om naar te kijken. De belichting van deze foto is ook goed, de sneeuw is wit en de weerspiegeling in het ijs is duidelijk. De zwarte bergen aan de linkerkant geven een sterk contrast.

Het geheel ziet er niet uit als een bekend landschap, dus hij heeft dit zelf ontdekt.

3

ISO 100 ∙ F 5,6 ∙ 1/100 SEC ∙ 12 MM

2 Muskusos

Het knappe aan deze foto is dat Eugene ook het landschap laat zien waar het dier leeft. Hij vertelt een verhaal. Ik had misschien zelf een stap naar links gezet zodat het dier loskomt van de bergen op de achtergrond. De muskusos had dan in de open ruimte gestaan, waardoor het beeld misschien iets rustiger overkomt.

ISO 200 ∙ F 5,6 ∙ 1/640 SEC ∙ 75 MM

3 Edelhert in winter

Een sterk beeld van een edelhert dat recht in de camera kijkt. Je krijgt een soort kiekeboe-effect.

De scherpte is op de juiste plek en hij heeft mooi gewerkt met scherptediepte. Ook goed aan deze foto is dat het hoofd van het hert loskomt van de horizon. Deze had niet dwars door het hoofd moeten gaan.

ISO 250 ∙ F 5,6 ∙ 1/1250 SEC ∙ 440 MM

↘

De mening van George

Eugene is sterk in het werken met contrasten. Hij weet hoe je een beeld interessant maakt door te werken met sfeer, sluitertijden en kleur. Ook de belichting in zijn foto’s heeft hij goed onder controle. In zijn portfolio zitten veel foto’s met contrast, ook in de landschapsfoto’s, en het is soms best lastig om de belichting dan goed te krijgen.

Ik kan zo snel niet goed zien hoeveel er aan nabewerking is gedaan, maar ik neem aan dat Eugene dat wel doet met zijn foto’s.

In het portfolio zijn van de twaalf foto’s er twee zwart-wit. Die verhouding vind ik zelf scheef, ik zou kiezen voor alles kleur of alles zwart-wit. Ik zou er als serie meer één geheel van maken. Het is al omschakelen tussen landschappen en dieren en dan nog eens extra tussen kleur en zwart-wit.

Eugene heeft in de meeste foto’s goed

gewerkt met compositie. Wel zou ik hem willen uitdagen om daar nog meer mee te spelen. Ga vaker op pad, ook naar dezelfde locaties. Hij heeft er al gevoel voor, dus dat finetunen komt wel goed. Er zit nog veel rek in om te leren en dat kan door vooral veel te doen. Op die manier creëer je ook een handtekening en een bepaalde stijl in je fotografie.

Wat zou je George mee willen geven?

Uit dit portfolio haal ik dat Eugene het fotograferen van landschappen en dieren mooi vindt. Het zou heel sterk zijn om deze twee samen te pakken en in een beeld te verwerken. Dat is wel lastiger, want je moet aan meer dingen tegelijk denken.

Het dier op de juiste plek in het landschap, de goede kleuren, zwart-wit of kleur.

Door zijn twee favoriete onderwerpen te

83

PRAKTIJK

Professioneel filmen met je fotocamera

De Hollywoodstandaard Grote kans dat je technisch gezien alle ingrediĂŤnten in huis hebt om een professionele video te maken. Toch is videografie een wezenlijk ander beestje dan fotografie, met eigen regels, andere obstakels en een vaak complexere nabewerking. In deze basiscursus nodigen we je uit om eens een stap te wagen in de wondere wereld van video.

TEKST MAARTEN JACOBI

86

↘

Stel je voor: je leeft eind 19e eeuw en hebt nog nooit een bewegend beeld gezien. De gebroeders Lumière zijn in de stad en hebben een speciale projector bij zich, de cinematograaf, waarmee ze een heuse film gaan vertonen. Iedereen verzamelt zich in het theater en de projector gaat aan. In de verte wordt een foto van een trein op de muur geprojecteerd. ‘Niks nieuws’, hoor je de mensen mompelen.

Maar dan begint de projector te draaien en komt de trein met zo’n vijftien beelden per seconde op ze af. De hele zaal schrikt!

Mensen duiken weg, moeders beschermen hun kinderen en iedereen vindt het na afloop geweldig: ‘Wat een attractie!’

Tegenwoordig is een video van een rijdende trein wat minder spannend, maar de essentie is nog altijd hetzelfde: een moderne video bestaat eigenlijk uit 24 foto’s per seconde, waardoor het beeld vloeiend ‘tot leven’ komt. Om het filmen met je spiegelreflex of systeemcamera onder de knie te krijgen, is dat ook een goede manier om erover na te denken: je maakt eigenlijk 24 foto’s per seconde, die worden samengeperst in één gecomprimeerd videobestand.

Tijdens het filmen Als je de camera eenmaal in de filmstand hebt gezet is het belangrijk om de optimale instellingen te kiezen voor tijdens het filmen. Hiervoor gelden grotendeels dezelfde principes als tijdens het fotograferen: in beide gevallen bepaal je handmatig de sluitertijd, iso-waarde, witbalans en het diafragma. Daarnaast wil je net als bij het fotograferen de iso-waarde zo laag mogelijk houden om ruis te voorkomen en gebruik je het diafragma om de scherptediepte te bepalen. Toch zijn er ook een paar fundamentele verschillen om rekening mee te houden.

Resolutie en bps Allereerst is het belangrijk om de resolutie van de video te kiezen, het aantal beelden per seconde (bps) en - als de camera dat toelaat - de bitrate in megabit per seconde (mbps). De meeste camera’s bieden minstens de mogelijkheid om in een resolutie van 1920x1080 te filmen (1080p of full hd) met een bitrate van 25 mbps. Filmen in 1080p kan in moderne camera’s met 30 of 60 bps; in 720p vaak nog hoger. Steeds meer camera’s filmen in 4K-resolutie (ook vaak Ultra HD genoemd) met een indrukwekkend aantal pixels van 3840x2160 (8 megapixel) bij 100 mbps.

ZOOM.NL JANUARI/FEBRUARI 2017

Het aantal beelden per seconde bepaalt uiteindelijk hoe vloeiend de video overkomt; de Hollywoord-standaard is 24 bps, die wordt toegepast in de meeste Hollywood films en series. Als je bijvoorbeeld met 100 bps kunt filmen, dan heb je de optie om deze vier keer vloeiend te vertragen voor een mooi slow motion-effect.

Tot slot kun je in sommige camera’s de bitrate en videocodec bepalen, ofwel het aantal MB’s die per seconde worden weggeschreven op de sd-kaart en de comprimeermethode van het videobestand. Als je uitrekent dat 24 beelden per seconde moeten worden weggeschreven, levert een hogere bitrate (met dezelfde comprimeermethode) een betere beeldkwaliteit op. Ons advies: kies de hoogste resolutie

↑ Een still uit de korte film ‘L’arrivée d’un train en gare de La Ciotat’ (1895, Lumière), een van de eerste ‘bioscoopfilms’.

Op bewegend beeld heeft de sluitertijd veel effect

Camera-instellingen ↓ In het instellingen menu van je camera kun je vaak kiezen welke resolutie, bps en bitrate je wilt gebruiken om te filmen.

met het hoogste aantal MB’s per seconde om tot de mooiste resultaten te komen.

Sluitertijd vuistregel Omdat in video de beweging centraal staat, heeft de sluitertijd hier veel effect op. Kies je voor een zeer korte sluitertijd (bijvoorbeeld 1/1000), dan bevriezen alle bewegingen op de foto’s, waardoor deze met 24 bps wat houterig en kunstmatig overkomen. Een klein beetje bewegingsonscherpte ziet er natuurlijker uit. Als vuistregel geldt daarom bij het filmen: zet de sluitertijd ongeveer twee keer zo snel als het aantal beelden per seconde waarmee je filmt. Film je bijvoorbeeld met 24 bps, dan is het goed om de sluitertijd rond de 1/50 of 1/60 in te stellen. Hiermee voorkom je bewegingsonscherpte veroorzaakt door je eigen toedoen en laat je genoeg ruimte voor een subtiele onscherpte bij

87

TECHNIEK

Scherptediepte, de feiten en fabels

vertes

1

Scherptediepte is zo’n begrip waarvan iedereen die fotografeert, vaag weet wat het is. Wie op internet te raden gaat, stuit op een boel informatie, maar vooral veel fabels en halve waarheden. Tijd voor de hele waarheid.

TEKST MARIJN HEUTS

↘

Wat is scherptediepte?

Wikipedia verwoordt het als volgt: ‘Scherptediepte is een centraal begrip in de fotografie, waarmee de afstand wordt bedoeld tussen de dichtstbijzijnde en verste punten die scherp worden afgebeeld.’ Anders gezegd: scherptediepte is het deel van een foto dat door de kijker als voldoende scherp wordt ervaren.

Hoe komt het dat niet alles in je zoeker scherp in de foto wordt vastgelegd?

Elk stukje van een gefotografeerd onderwerp wordt door de lens geprojecteerd op de sensor. Delen van de foto in het scherpstelvlak – het vlak waarop daadwerkelijk wordt scherpgesteld - worden als (kleine) punten geprojecteerd. Delen dichterbij of verderaf worden net voor of achter de sensor geprojecteerd en verschijnen

98

daardoor geleidelijk als (steeds grotere) vlekjes op de sensor. Op een goed moment worden de vlekjes zo groot dat het menselijk brein ze niet langer als voldoende gedetailleerd en dus scherp ervaart.

Het omslagpunt, de grootte die het vlekje nog net mag hebben, heet in het Engels ‘circle of confusion’. De minder gebruikelijke Nederlandse term is verstrooiingscirkel.

Deze bedraagt voor een kleinbeeldcamera 0,03 mm. Let wel: op de sensor. Ga je de foto op je computerscherm of op een grote print bekijken, dan wordt de cirkel evenredig groter ten opzichte van het sensorformaat (36x24 mm).

DOF De scherptediepte is op veel camera’s vooraf te controleren met de DOF-preview knop. DOF staat voor Depth of Field, Engels voor scherptediepte. Als je de knop indrukt, sluit het diafragma zich tot de gekozen waarde. Het beeld wordt een stuk donkerder, maar zodra je ogen daaraan zijn gewend, zie je in je zoeker welke delen van je foto bij dat diafragma scherp worden afgebeeld. Werk je in live view, dan wordt het beeld niet donkerder en kun je nauwkeurig op elk deel van je compositie inzoomen om te controleren of de scherptediepte naar wens is.

DE SCHERPTEDIEPTE WORDT BEPAALD DOOR DE (RELATIEVE) VERGROTING EN HET DIAFRAGMA

TELELENZEN DRUKKEN HET PERSPECTIEF IN ELKAAR, DAT VERSTERKT DE ONSCHERPTE

1 Met een diafragma van F 10 en een groothoekobjectief lijkt de foto van voor tot achter scherp.

MARIA KUENEN (MANIAK) ISO 100 ∙ F 10 ∙ 1/50 SEC ∙ 24 MM

2 Een macro-objecief geeft een zeer kleine scherptediepte.

HENK MEEUWES (HMEEUWES) ISO 100 ∙ F 8 ∙ 1/250 SEC ∙ 100 MM

2

Een compactcamera heeft een grotere scherptediepte dan een spiegelreflexcamera

1

Wat doet scherptediepte met je foto?

Een kleine scherptediepte zorgt ervoor dat alles voor en achter je onderwerp onscherp wordt afgebeeld. Zo komt je scherpe onderwerp mooi ‘los’ van de onscherpe omgeving. Storende details in die voor- en achtergrond vallen weg in de onscherpte en de achtergrond wordt afgebeeld als een zachte waas. Met name portret- en wildlifefotografen ervaren dat als wenselijk en mooi.

Een grote scherptediepte betekent dat veel details in voor- en achtergrond scherp worden weergegeven. Dit zie je vooral in de landschapsfotografie en productfotografie. Onscherpte in een deel van de foto leidt in zo’n foto immers eerder af dan dat het iets toevoegt.

Wat bepaalt de scherptediepte?

Scherptediepte is afhankelijk van een aantal variabelen: de camera, het brandpunt ZOOM.NL JANUARI/FEBRUARI 2017

van de lens, het diafragma, de scherpstelafstand, de grootte van een print en de afstand waarop je die print bekijkt. Op het diafragma na komen ze allemaal neer op één ding: relatieve vergroting.

Hoe groter een onderwerp in beeld komt, des te groter elk punt van dat onderwerp dat zich buiten het scherpstelvlak bevindt op de sensor wordt geprojecteerd. De ‘circle of confusion’ wordt eerder overschreden en delen van de foto ervaar je eerder als onscherp. Voilà, een kleine scherptediepte is het resultaat.

Met de wetenschap dat de scherptediepte wordt bepaald door de (relatieve) vergroting, en het diafragma, kunnen we feiten, fabels en halve waarheden gaan ontrafelen.

Twee dingen tot slot Door een converter verandert ook de scherptediepte. Een 500 mm-lens met een 1.4x-converter wordt effectief een 700 mm-lens. Gebruikt vanaf dezelfde afstand,

Niet elke camera levert dezelfde scherptediepte. Dat heeft niks te maken met merk of kwaliteit, maar met het oppervlak van de sensor. Het formaat van een fullframe sensor komt overeen met het vroegere 24x36 mm-filmrolletje. Een 1.6x aps-c ‘cropcamera’ is kleiner: 22,2x14,8 mm; een digitale compactcamera (of telefoon) nog weer veel kleiner.

Op een kleinere sensor wordt slechts een deel van het onderwerp geprojecteerd dat de lens ‘binnenhaalt’. De buitenste randen van het beeld vallen als het ware buiten de sensor.

Vandaar de term cropfactor. Iemand met een fullframe sensor zal dus vanaf dezelfde afstand een langere lens moeten gebruiken voor dezelfde compositie op de sensor dan iemand met een ‘cropcamera’. Anders gezegd: de fotograaf met een fullframe sensor moet het onderwerp groter weergeven om dezelfde foto te kunnen maken. En groter weergeven betekent zoals gezegd een kleinere scherptediepte.

Om het ingewikkeld te maken: een kleinere sensor heeft een kleinere ‘circle of confusion’. Dat betekent dat deze eerder wordt overschreden en dat zorgt juist weer voor een kleinere scherptediepte. Per saldo klopt de bewering dat een kleinere sensor een grotere scherptediepte levert, maar het effect is in de praktijk gering en alleen zichtbaar als je twee camera’s met verschillende sensoren naast elkaar gebruikt, vanaf dezelfde afstand en met dezelfde lens.

99

PRAKTIJK

Vogels spotten en fotograferen

Op vogeljacht Om vogels te fotograferen hoef je geen vogelaar te zijn, maar enige kennis van vogels en hun gedrag helpt zeker, net als een flink portie geduld. Maar vogelfotografen zijn bovenal natuurliefhebbers. Lijkt het je ook zo fascinerend?

Natuurfotograaf Patrick de Graaf, die woont op vogeleiland Texel, introduceert je in de vogelfotografie.

TEKST PATRICK DE GRAAF

Een ruigpootbuizerd die lekker aan het genieten is van een dode das.

Blijf op redelijke afstand, schrik de vogel niet af en probeer zo elke keer een stukje dichterbij te komen.

JOS DEKKERS (KARNAVALLEN) ISO 500 · F 7,1 · 1/640 SEC · 700 MM

102

↘

Vogels fotograferen is een liefhebberij waarin elke fotograaf op z’n eigen manier succesvol kan zijn. Zo kun je dezelfde euforie ervaren bij een mooie plaat van een grutto als van een foto met een stel foeragerende lepelaars op rij. Op pad gaan om vogels te fotograferen kan altijd, maar lukt het beste met een beetje basiskennis van vogels. Een fotograaf hoeft echt niet zoveel parate kennis te hebben als een doorgewinterde vogelaar, maar een kleine introductie in de wereld van de vogels kan geen kwaad.

ZOOM.NL JANUARI/FEBRUARI 2017

103

OP STAP MET

Op stap met maker ‘Humans of Amsterdam’

De schoonheid ligt op straat

Mensen op straat aanspreken moeilijk? Niet voor Debra Barraud. Regelmatig struint ze de straten van Amsterdam af op zoek naar nieuwe portretten en verhalen voor haar Facebookproject ‘Humans of Amsterdam’. We liepen - samen met twee Zoomers - een middag in haar kielzog mee.

TEKST JEROEN JAZET

1

De Zoomers → Peter Nijsen werkt

bij de overheid in Amsterdam. Naast zijn werk is hij fervent straatfotograaf. Meestal spreekt hij mensen niet aan, maar maakt onopvallende foto’s van mensen op straat. Peter werkt sinds kort met een Fujifilm FinePix X100.

PTR.ZOOM.NL

→

Mary Bruijn uit Hoorn heeft veel vrije tijd die ze vult met straatfotografie. Samen met een clubje Zoomers heeft ze onlangs een hele dag Amsterdam onveilig gemaakt. Mary fotografeert al van kinds af aan en is hele dagen op straat te vinden op zoek naar mooie beelden. Ze werkt met een Canon EOS 1000D en een 18-135 mm objectief.

MARYBRUIJN.ZOOM.NL

114

2

‘MIJN FACEBOOKPAGINA IS ONTPLOFT’

↘

Midden op het drukke Waterlooplein spreekt Barraud twee wildvreemde meiden aan. ‘Hi, mag ik jullie wat vragen?’ Een minuut later lijkt het of de drie elkaar al jaren kennen en kletsen ze honderduit.

Tien minuten later heeft Barraud wat ze wilde: een mooi portret van de twee, en nog belangrijker, een goed verhaal erbij.

Debra Barraud (27) woont en fotografeert sinds 2012 in de hoofdstad. ‘Voor mijn studie culturele maatschappelijke vorming heb ik stage gelopen in Israël. Ik zag daar het project ‘Humans of Tel Aviv’.

Portretten gemaakt op straat van gewone mensen met een verhaal. Eerder had ik een Amerikaanse variant ‘Humans Of New York’ gezien. Terug in Amsterdam wist ik dat ik ook zoiets wilde. Ik claimde de Facebookpagina ‘Humans of Amsterdam’ (www.facebook.com/humansofamsterdam) en begon te fotograferen. Eerst alleen straatartiesten, omdat ik het lastig vond om mensen aan te spreken. Maar langzamerhand ging ik ook anderen aanspreken en kwam ik erachter dat iedereen een verhaal heeft.’

Barraud plaatst bijna dagelijks nieuwe ZOOM.NL JANUARI/FEBRUARI 2017

foto’s, in totaal al meer dan 1100. ‘Mijn Facebookpagina is de laatste jaren letterlijk ontploft’, vertelt ze. ‘Ik heb nu meer dan 400.000 likes en ik krijg echt superleuke reacties op mijn foto’s en verhalen.’

Geen haast Donderdagmiddag 14 uur. Op Amsterdam CS begroet Barraud Peter en Mary, twee enthousiaste Zoomers die graag een kijkje in de keuken nemen van ‘Humans of Amsterdam’. Samen trekken ze door de rosse buurt en over de Nieuwmarkt. ‘Het is belangrijk dat je een plek uitzoekt waar mensen geen haast hebben’, legt Barraud uit. ‘In een stationshal heb je weinig kans van slagen, omdat iedereen de trein of de bus moet halen.’

Het plan is om via-via op het Waterlooplein uit te komen, op zoek naar nieuwe modellen. Onderweg vertelt ze nog meer over haar tactiek bij het aanspreken van modellen. ‘Wat ik eigenlijk nooit doe, is mensen in groepen aanspreken. Vaak krijg je een beetje lacherig sfeertje en gaan de mensen naar elkaar wijzen.

Ik probeer de modellen altijd te isoleren.

1 Debra (m), Peter en Mary op zoek naar potentiële modellen op het Waterlooplein.

2 Portret van Debra van twee meiden die ze even daarvoor ontmoet heeft.

Als je de goede mensen aanspreekt, zegt toch wel tachtig procent ja, dat valt erg mee. Wat ik wel merk, is dat mensen fotografie vervelender vinden dan vroeger. In de foto’s van Vivian Maier zie je terug hoe bijzonder fotografie in de jaren 60 nog was. Tegenwoordig fotografeert iedereen, dus je hebt wat meer overredingskracht nodig.’

115

GALLERY

Villa “Doe wel en zie niet om” uit de tijd van Lodewijk Napoleon Bonaparte, aan het bevroren Spaarne in Haarlem.

De foto heb ik een beetje nabewerkt in Photoshop en de NIK-filters om de sprookjesachtige sfeer te versterken.

OLAF KRAMER (OLAFKRAMER) ISO 200 ∙ F 13 ∙ HDR VAN 3 OPNAMES ∙ 25 MM

Winterpracht De sneeuw geeft ons land in de winter altijd een magisch sfeertje. Bekijk onze selectie van winterfoto’s, lees hoe ze tot stand zijn gekomen en doe vooral inspiratie op voor dit prachtige seizoen!

ZOOM.NL JANUARI/FEBRUARI 2017

121

1 Deze ochtend had het licht gevroren. De zon was nog achter de horizon, maar kleurde al wel de lucht.

PIET VAN DE WIEL (PIET-VAN-DE-WIEL) ISO 200 ∙ F 7 ∙ 1/13 SEC ∙ 39 MM

2 Ik heb bewust gekozen voor dit tijdstip omdat ik van het warme licht en de kleuren van een zonsondergang houd. Het grote diafragma en lange lens houden de achtergrond wazig. De stuifsneeuw komt van een boom af omdat het ineens begon te waaien.

WILLIE KERS (WILLIEK) ISO 500 ∙ F 2,8 ∙ 1/800 SEC ∙ 140 MM

ZOOM.NL JANUARI/FEBRUARI 2017

4 Het was op een prachtige januari-ochtend, met flinke vorst toen de ochtendnevel plotseling optrok en het verwarmende zonnetje doorbrak.

6

MARCO HOLLANDER (MARCOHOLLANDER) ISO 100 ∙ F 18 ∙ 1/25 SEC ∙ 17 MM

5 Het was een koude morgen en het had gevroren. Met de camera op de grond en met behulp een hoekzoeker kon ik deze foto maken.

SAM DIJKSTRA (SAMBIKKELTJE) ISO 200 ∙ F 4,5 ∙ 1/100 SEC ∙ 150 MM

3 De foto is gemaakt in Zweden, vanuit een schuilhut. Je moet bij vogelfotografie echt af en toe mazzel hebben, en dat had ik hier!

6 Om er een winterbeeld van te maken, heb ik in Photoshop een NIK-filter gebruikt, waardoor het groen van de achtergrond in een koele kleur veranderde. De larve heb ik vervolgens met een penseel schoongepoetst, omdat ik zijn eigen kleur zo prachtig vind.

MARIANNE BROUWER (GUURTJE) ISO 800 ∙ F 10 ∙ 1/160 SEC ∙ 440 MM

WIL MIJER (CREATION) ISO 640 ∙ F 7,1 ∙ 1/200 SEC ∙ 105 MM

125

XXX FOTOWEDSTRIJD

Kijk uit! "Uitzichten" is dit jaar het thema van de Fiets en Wandelbeurs fotowedstrijd.

Struin door je mooiste foto’s van je actieve vakanties en ga op zoek naar dat mooie uitzicht vanaf een berg, je fiets of de boom waar je ingeklommen bent. Wij laten de invulling van het thema verder aan jouw creativiteit over.

Vanaf 1 december t/m 18 januari kun je op Zoom.nl je foto's uploaden en meedoen.

Fotowedstrijd Fiets en Wandelbeurs Eregalerij → Tijdens de komende Fiets en Wandelbeurs in Jaarbeurs Utrecht stellen wij een selectie tentoon van de 15 mooiste inzendingen, afgedrukt op groot formaat door Albelli. Breng daar je stem uit en kies welke drie foto's volgens jou de beste zijn.

Hoe doe je mee? → Heb je nog geen account op Zoom.

nl, registreer jezelf dan eerst gratis op www.zoom.nl/registreer. Maak een mooie foto of kies er een uit jouw foto-archief. Stuur vervolgens je foto in. Deelnemen kan tot en met 18 januari 2017. Zorg ervoor dat je de foto in de hoogste mogelijke resolutie bewaart. De redactie neemt contact met je op als je bij een van de genomineerden hoort.

Wat kun je winnen? → De hoofdprijs is een 9-daagse wandelvakantie op het Griekse eiland Kythira ter waarde van € 450,-, beschikbaar gesteld door Pyrgos House.

Na afloop van de beurs op zondag 12

ZOOM.NL JANUARI/FEBRUARI 2017

februari kun je als genomineerde je fraai afgedrukte foto mee naar huis nemen.

De uitslag is op basis van de door de beursbezoekers van de uitgebrachte stemmen.

113