Zoom-0102-2023

Til je

foto’s

naar nieuwe hoogtes De basics van nabewerking

Fotograferen kent steeds minder geheimen voor je en de foto’s die uit je camera rollen, vervullen je steeds vaker met gepaste trots. Maar toch valt er vaak nog nét iets extra’s uit je foto’s te halen, juist als je die basis van het maken van een goede foto perfect onder de knie hebt. Welkom in de wondere wereld van de nabewerking! Met de juiste software én de juiste aanpassingen maak je foto’s die al bijna perfect zijn helemaal af!

Met een klein beetje nabewerking haal je nog nét iets meer uit je oorspronkelijke beeld.

TEKST TOM REUVERS

Roy Froma

‘Een goede foto maak je samen’

Meisjes, dames en missen glijden voor Roys lens voorbij. Hij meent ‘het schone geslacht’ te begrijpen als geen ander. Toch is er veel om op te letten in een tijd waarin manvrouwverhoudingen onder spanning en ter discussie staan en seksualiteit een veelbesproken thema is.

TEKST ZOË DE GOEDE

Even voorstellen

→ Roy Froma (43) woont in Emmen met zijn vrouw en hun elfjarige dochter. ’s Ochtends is hij fotograaf; ’s middag is hij vader. Zijn woonkamer doet dienst als studio en podium voor eenieder die even in de spotlights wilt staan, maar het liefst gaat hij op pad om foto’s te maken.

ACADEMY

Lightroom 2023 voordeelbundel

Bestel nu de extra dikke Lightroom Encyclopdie 2023 voor slechts € 49,95 en krijg een jaar lang gratis volledige toegang tot Zoom Academy! De Lightroom Encyclopedie mag je als fotograaf niet missen, ieder paneel en elke handige functie leggen we je uit. Met dit boek word je een expert. De voorraad is beperkt, wacht daarom niet met bestellen.

Over de Lightroom Encyclopedie 2023

Een fotograaf kan niet zonder. Maar je haalt pas echt het allerbeste uit je fotobewerkingen als je het programma tot in de puntjes kent. Als elke functie, iedere knop en alle panelen voor jouw geen verrassingen meer hebben, dan ervaar je als fotograaf hoe waardevol Lightroom is. Het vraagt alleen veel ervaring om op dit niveau te komen. Met de Lightroom Encyclopdie van Zoom Academy, word je razendsnel een expert.

In dit extra dikke boek bestaande uit ruim 240 pagina’s en de online cursus inclusief handige instructievideo’s, behandelen we elk aspect van Lightroom. Zo leer je niet alleen het programma goed kennen, maar heb je ook een naslagwerk dat voortaan tot je basisuitrusting behoort!

Scherpte en onscherpte

Scherpte is een sleutelbegrip in de fotografie. Maar als je fotografen vraagt wat scherpte (en de tegenhanger daarvan: onscherpte) precies is en wat een scherpe foto exact inhoudt, wordt het stil … of een gebekvecht van jewelste. We nemen een duik in de theorie om deze term haarscherp te definiëren, zodat je voortaan weet hoe je de optimale scherpte uit je beelden kunt persen. Tenminste … als je dat wilt.

Wat wil je haarscherp in beeld en wat niet?

↘ Scherp of onscherp is altijd relatief, zoals blijkt uit het volgende extreme voorbeeld. Stel dat je de scherpst denkbare foto op je beeldscherm had staan, bijvoorbeeld een ‘cityscape’ met hoge flatgebouwen. Bij zo’n foto zou je oneindig kunnen blijven inzoomen op de kleinste details, niet alleen op de voorgrond, maar óók verderop. Bij een torenflat met veertig verdiepingen zou je bijvoorbeeld kunnen rondneuzen op het balkonnetje van een bewoner, om te zien of in het kopje naast z’n ligstoel koffie, thee of stiekem wat sterkers zat. Je zou zelfs over z’n schouder de krant kunnen meelezen … Natuurlijk kan dat niet, en dat is maar goed ook. Deels komt dit door atmosferische omstandigheden, waardoor je zelfs op een kraakheldere dag niet helemaal tot de horizon scherp kunt zien. Maar ook technische beperkingen spelen een rol. Samsung heeft uitgerekend dat een 500-megapixelsensor nodig is om het menselijk gezichtsvermogen te benaderen (al hebben onze ogen weer geen bionische zoomlens ingebouwd). Daarnaast blazen ook natuurkundige wetmatigheden een partijtje mee. Het gevolg is dat onscherpte eigenlijk de regel is en scherpte de uitzondering. Gelukkig hoeft dat geen ramp te zijn!

Resolutie

Bij digitale fotografie wordt een verkleind beeld van een bepaalde scène door een objectief geprojecteerd op de beeldsensor. Bij een beeld dat helemaal scherp is, moeten ook de kleinste details duidelijk zichtbaar zijn. Het kleinst denkbare detail

OM VAN EEN HOGE SENSOR RESOLUTIE TE PROFITEREN, MOGEN JE OBJECTIEVEN NIET VOOR JE CAMERA ONDERDOEN

is een oneindig kleine punt.

Dat geeft al meteen aan waar de voornaamste bottleneck zit. Zoals eerder is uiteengezet, is een beeldsensor immers óók opgebouwd uit een soort puntjes, die ‘photosites’ of ‘pixels’ worden genoemd.

Stel dat een diepzwarte punt, omgeven door wit, op de sensor wordt geprojecteerd. Als die punt kleiner is dan zo’n pixel, kunnen verschillende dingen gebeuren.

Maar meestal ‘mengt’ de betreffende pixel de punt en diens omgeving, en kleurt grijs.

Als de punt zich precies op de grens tussen twee of meer pixels bevindt, kleuren die allemaal grijs. Maar ditmaal een lichter grijs, omdat het weinige zwart over meer pixels wordt verspreid. Het gevolg: het

Nachtwacht in HR

→ We kenden het al van foto’s van sterrenstelsels, maar nu moest ook Rembrandts Nachtwacht eraan geloven. Het Rijksmuseum heeft ter gelegenheid van de restauratie een foto van 717 gigapixels gepubliceerd. Deze is samengesteld uit meer dan 8000 detailopnamen met een 100-megapixel-middenformaatcamera, die met behulp van kunstmatige intelligentie aan elkaar zijn geplakt. Het resultaat kun je hier tot in het fijnste detail bewonderen: www.rijksmuseum.nl/nachtwacht

scherpe puntje wordt een wazig vlekje. In bepaalde situaties kunnen bij zulke ‘grensgevallen’ zelfs valse details in de foto opduiken, die bekendstaan als artefacten of moiré.

De maximale detaillering die een fotografisch proces nog kan weergeven, heet scheidend of oplossend vermogen. Vaak wordt ook de term resolutie gebruikt, net als bij beeldsensoren. Maar pas op! Je beeldsensor heeft misschien wel 36, 45 of 61 miljoen pixels tot z’n beschikking. Maar of je volledig van dit potentieel kunt profiteren, hangt tot op grote hoogte af van het scheidend vermogen van het gebruikte objectief. Vandaar dat je objectieven kwalitatief niet mogen onderdoen voor je camerabody. In het testlaboratorium van DxOMark is gebleken dat sommige objectieven slechts de helft overlaten van de sensorresolutie op papier. In de praktijk

ACADEMY

Hoe scherp je foto ook lijkt, als je maar genoeg inzoomt, verbrokkelt het beeld tot pixelblokjes.

Zoom Academy Cursus

Dit artikel is onderdeel van een grotere cursus van de Zoom Academy, namelijk de Cursus Camerabeheersing. Met deze cursus leer je jouw camera helemaal onder controle te krijgen. De gehele cursus vind je op Zoom Academy!

CADEMY

De mooiste foto’s liggen op straat!

Straatfotografie

Op straat kom je iedere keer weer andere mensen en situaties tegen, waardoor je telkens met leuke en bijzondere foto’s thuiskomt. Echt heel afwisselend dus, en je bent ook nog eens lekker buiten en in beweging. Hoe ga je als straatfotograaf te werk en welke apparatuur heb je nodig? Je leest het hier!

↘ Een van de eerste vragen waar je bij straatfotografie tegenaan loopt, is welke apparatuur je het beste kunt gebruiken. Laten we beginnen met te zeggen dat je gerust met elke camera de straat op kunt, en dat het daarom vooral belangrijk is dat je met apparatuur op pad gaat waar jij je prettig bij voelt. Voor de een is dat een

fullframe-spiegelreflex of -systeemca mera met een flinke zoomlens erop, terwijl een ander zich liever met een zo licht mogelijk toestelletje en een compact lens je door de straten begeeft. Mooie foto’s maken kun je met nagenoeg elke camera; het is zeker niet zo dat je zonder speciale apparatuur kansloos bent op straat.

Less is more Sterker nog: met relatief weinig spullen kom je al heel ver in dit fotografiegenre, waardoor je niet per se met een zware fototas vol objectieven hoeft rond te lopen. Ideaal, omdat je vaak urenlang door een drukke stad rondzwerft. Elke kilo minder is dan mooi meegenomen. Als straatfotograaf

TEKST KEES KRICK

kun je gerust voor een camera kiezen met een standaardzoomlens, dus met een bereik van zoiets als 24 of 28 tot 70 of 100 mm bij fullframe. Dat is een enorm veelzijdig bereik voor stedelijke omgevingen, waarmee je lekker snel kunt schakelen van groothoek naar tele en alles ertussenin. Of iets zich nu vlak voor je voeten of een stukje ver derop afspeelt, zo mis je niet snel een mooi straatshot. Ben jij meer van de telezooms, dan kan dat uiteraard ook, al kan de beschik bare werkruimte in de stad belemmerend werken. Of je pakt je ultragroothoek, dat is eveneens een optie.

Vaste brandpunten

In plaats van een zoomlens kun je ook voor een ‘prime’ gaan: een objectief met vaste

brandpuntsafstand. Daarmee leg je jezelf wel wat beperkingen op, want eventjes inzoomen is er niet meer bij. Waarom dan toch voor een prime kiezen? Veel primes zijn lekker klein en licht, reageren snel en zijn onopvallend, wat op straat een voordeel is. Veelgebruikte vaste brandpunten zijn traditioneel de 35mm-reportagegroothoek en 50mm-standaardlens, al winnen de 85mm-portrettele en 24mm-groothoek tegenwoordig aan populariteit.

Heb je meerdere primes? Probeer dan de verleiding te weerstaan om doorlopend van objectief te wisselen. In een smaller straatje werk je bijvoorbeeld met de 24- of 35mmlens, maar zodra je in meer open gebied of op een plein bent aanbeland, schroef je er direct de 50mm- of 85mm-lens op, en ga zo maar

door. Een oplossing is twee camera’s paraat houden, zodat je altijd twee brandpunten direct onder handbereik hebt. Helemaal geen gek idee, want (onder andere) trouwfo tografen en fotojournalisten zie je niet voor niets met meerdere camera’s rondlopen.

Onopvallend

Wat camera betreft, kun je dus met elke systeemcamera of spiegelreflex op

Fotowedstrijd Portretfotogra e

Zoom.nl gaat samen met SIGMA op zoek naar de mooiste Foto van het jaar. Iedere editie van Zoom. nl magazine krijg je via een fotowedstrijd de kans om jouw mooiste foto’s in te sturen, telkens in een ander thema. Elke wedstrijd kiezen we een winnaar die met een prachtig objectief van SIGMA naar huis gaat. Na alle fotowedstrijden gaat één van deze acht winnaars er ook nog eens van door met een prachtige hoofdprijs van SIGMA.

Meedoen

→ Voor deze laatste fotowedstrijd zijn we op zoek naar foto’s met het thema ‘Portretfotografie’. Heb je nog geen account op Zoom.nl, registreer je dan eerst gratis op www.zoom.nl. Maak een mooie foto, of kies er een uit jouw fotoarchief, en stuur deze vervolgens in. Deelnemen kan tot en met 12 januari 2023. Zorg dat je de foto in de hoogst mogelijke resolutie achter de hand hebt. Als je tot de genomineerden behoort, krijg je van de redactie het verzoek om de afbeelding in hoge resolutie te sturen. Je kunt maximaal 2 foto’s insturen voor deze fotowedstrijd.

Prijs

→ De winnaar van deze fotowedstrijd wordt door SIGMA beloond met een SIGMA 50mm F1.4 DG HSM Art objectief t.w.v. 829 euro. Dit onmisbare objectief voor iedere fotograaf zorgt voor uitzonderlijke scherpte van het onderwerp in focus, in combinatie met een fluweelzachte bokeh. De 50mm Art is ontwikkeld om tegemoet te komen aan het ultra-hoge megapixel tijdperk van vandaag en morgen en biedt een resolutie die de toon zet in zijn klasse, met scherpte tot in de hoeken. De tweede en derde prijs is een Zoom Academy online fotografiecursus naar keuze.

Dronefotografie wordt begrijpelijkerwijs steeds populairder. Als je rekening houdt met de extra uitdagingen qua dynamisch bereik en ruis, zijn prachtplaten mogelijk.

VINCENT CROCE, VINCENTCROCE

In elke situatie de best mogelijke beeldkwaliteit

Iso-waarden en ruis

De eerste digitale camera’s straften je genadeloos af als je de iso-waarde hoger dan 200 instelde. Wollige details waren nog nauwelijks zichtbaar achter een gordijn van ruis. De techniek heeft sindsdien grote sprongen gemaakt, en onder normale omstandigheden is ruis niet echt meer iets om je druk over te maken. Toch blijven fotografen de grenzen opzoeken. Er zijn daarom nog steeds situaties en omstandigheden die tot een overmaat aan ruis leiden. We leggen je uit hoe ruis tot stand komt, hoe je die voorkomt, en hoe je ruis kunt verwijderen als vermijden geen optie is.

↘

Als we het over ruis hebben, moeten we het ook over iso-waarden hebben. Elke fotograaf weet immers dat een hogere iso-waarde tot een toename van het ruisniveau leidt. Maar wat is die iso-waarde eigenlijk ook alweer …? De iso-waarde geeft kort (maar niet helemaal juist) gezegd de lichtgevoeligheid van de sensor van je camera weer. Het woord ‘ISO’ staat voor International Organization for Standardization: een internatio naal genootschap dat gaat over de

standaardisering van waarden op allerlei gebieden, en dus zeker niet uitsluitend de fotografie.

Analoog versus digitaal

Voor de digitale revolutie in fotoland stopten we nog rolletjes in onze camera’s, en voor de liefhebber zijn die er nog steeds. Die rolletjes hebben een bepaalde iso-waarde: een vastgestelde lichtge voeligheid. Volgens het instituut ISO is die waarde een standaard voor de minimale

Soorten ruis

→ Ruis kunnen we onderverdelen in twee soorten: helderheidsruis (ook wel luminantieruis genoemd) en kleurruis. Helderheidsruis bestaat uit pixels die te donker of te licht zijn vergeleken met hun omgeving. Deze ruis is het gevolg van de elders in de tekst genoemde emmertjes die niet allemaal even vol zitten, en het effect wordt versterkt bij verhoging van de iso-waarde. Kleurruis ontstaat vooral bij het ophelderen van de diepste schaduwen, die nauwelijks goede informatie bevatten om te versterken. Gekleurde pixels ontstaan ook bij lange sluitertijden, zoals het fotograferen van een time-lapse of star trails. De sensor wordt bij zulke lange sluitertijden erg warm, en die warmte leidt tot kleurruis. Helderheidsruis is minder storend dan kleurruis, en bovendien eenvoudiger te verwijderen. Kleurruis ver wijderen betekent dat pixels ‘ontzadigd’ moeten worden, zonder dat de omliggende pixels daar last van hebben. Dat is veel minder een voudig dan het middelen van de helderheid van omliggende pixels, zoals dat bij de reductie van helderheidsruis gebeurt.

hoeveelheid licht waarbij enige registratie van dat licht op de film ontstaat. Hoe hoger de iso-waarde, hoe minder licht dus nodig is om een reactie op het filmopper vlak teweeg te brengen. Dat filmoppervlak bestaat uit zilverkristallen. Een film met een hogere gevoeligheid bevat grotere zilverkristallen dan een film met een lage gevoeligheid, en kan daardoor bij minder licht al een chemische reactie vormen. Een verdubbeling van de iso-waarde betekent dat de film twee keer zo gevoelig is.

9 fotolocaties die bereikbaar zijn met de trein

Milieubewust op fotoreis

Meer en meer mensen houden zich bezig met milieu en klimaatverandering. Bij die betrokkenheid komen milieubewuste keuzes kijken. Zo wordt steeds vaker gekozen voor de trein als een duurzamer alternatief voor vliegtuig of auto. Maar treinen zijn niet alleen relatief groen, je kunt ook prachtige treinreizen maken. Daarbij is het een erg relaxte manier om je te verplaatsen. Daarom gingen we op zoek naar de mooiste goed per trein bereikbare Europese bestemmingen. Met hulp van onze lezers hebben we een to-seelijst met negen toppers voor je opgesteld!

Glenfinnan-viaduct is misschien wel ‘s werelds beroemdste viaduct. Probeer een plekje achter in de (stoom)trein te bemachtigen om een beeld als dit te maken.

1Verenigd Koninkrijk

↖ Wie aan het Verenigd Koninkrijk denkt, denkt aan prachtige, onge repte natuur en sfeervolle steden en dorpjes. Een treinreis laat je het mooiste van beide werelden zien. Begin met de trein naar Londen. Dat is natuurlijk al direct de perfecte stad voor een stedentrip. Het is dan ook zeker aan te raden om hier een paar dagen te blijven voordat je de trein naar elders pakt. Geniet van het Londense stadsleven en laat je verleiden door alle bekende beziens waardigheden, zoals de Big Ben en London Eye. Zie het vervolgens als een uitdaging om op zoek te gaan naar wat minder bekende plekjes en duik wat sfeervolle steegjes in. Vanuit Londen reis je door naar Edinburgh. Deze stad wordt door velen aangeduid als een van de meest fotogenieke steden ter wereld. Niet zo gek, want de stad is waanzinnig mooi. Loop je door de smalle, karakteristieke straatjes, dan lijk je zo een filmset op te stap pen. Natuurlijk staat Edinburgh Castle bovenaan het lijstje met bezienswaardigheden die de moeite waard zijn om te bezoeken. Verder zijn de Old Town en Royal Mile echte aanraders. Op zoek naar meer mooie plekjes? Loop gewoon simpelweg eens door de stad; je komt er gega randeerd een hoop tegen. Wil je juist even de natuur in, dan zijn er vanuit Edinburgh meerdere mogelijkheden om aan een dagtocht deel te nemen, bijvoorbeeld naar Loch Ness.

Vanuit Edinburgh reis je naar Glasgow, waarna je langs Fort William reist en vervolgens naar Mallaig. Fort William staat bekend om zijn prachtige natuur, en wan neer je uit Fort William naar Mallaig vertrekt, pak je de trein die over misschien wel ‘s werelds beroemdste viaduct gaat. Ook deze treinreis is weer erg bekend en staat aangeschreven als een van de mooiste treinreizen ter wereld.

De route wordt de West Highland Line genoemd en komt dus over een wereldberoemd viaduct. Het Glenfinnan-viaduct is namelijk het viaduct waar ook de stoomtrein uit de Harry Potterfilms overheen rijdt.

In de buurt van dit viaduct kun je ook een uitkijkpunt vinden dat op het viaduct kijkt én Saint Mary & Saint Finnan Church: een prachtig klein kerkje dat schitterend staat op de foto.