Zoom.nl 10 november december 2022

Page 1

€ 8,75 • NOVEMBER/DECEMBER 2022 SHOOTOUT TEST: WAT IS DE BESTE 135MM? VIER OBJECTIEVEN GETEST LIGHTROOM VS LIGHTROOM CLASSIC 2022: WELKE IS HET BESTE? BIJZONDERE NACHTFOTO’S PORTFOLIO REVIEW EXPERTCURSUS WITBALANS LICHTMENGING IN DE PRAKTIJK FEEDBACK WILDLIFE FOTOGRAFIE BIG FIVE VAN NEDERLAND FOTOGRAFEER DE PRACHTIGE TINTEN INSPIRATIE BLOEMENCORSO IN BEELD LEER HET FOTOWEER VOORSPELLEN + ADVIES VAN EEN METEOROLOOG BASISCURSUS BIJZONDER HERFSTLICHT DOE MEE MET DE FOTOWEDSTRIJD ‘DIERENFOTOGRAFIE’ EN WIN EEN OBJECTIEF VAN SIGMA

Jaarabonnement Zoom.nl

voor maar

→ Ontvang 10 nummers van Zoom.nl magazine thuis op je mat.

→ Leer de mooiste foto’s maken, met elke editie weer nieuwe inspiratie en cursussen.

→ Lees Zoom.nl gemakkelijk digitaal, ook offline voor onderweg.

→ Haal meer uit je passie, met exclusieve abonneevoordelen en kortingen.

Ga naar www.zoom.nl/zoommagazine en word ook abonnee.

Nu
€ 79,95

Grip op kleur

Het weer voorspellen

INSPIRATIE

In The Picture

Uitslag fotowedstrijd

IN THE PICTURE 5 PRAKTIJK 10 Basiscursus Herfstkleuren Haal het optimale uit de herfstkleuren in het najaar! 26 Forumdiscussie: Overzicht in je foto Zo blijf je door de bomen het bos zien! 43 Quickstart: Afbeelding toepassen in Photoshop 45 Quickstart: Schaduw monteren in Photoshop 54 Expertcursus
De volledige controle over de kleuren in je fotografie. 66 Spoedcursus: Paddenstoel 86 De opdracht: Same place, different time Bekijk de resultaten van ‘Onmogelijke foto’. Plus: de nieuwe opdracht! 88 Hands On: Mist fotograferen INHOUD 62 Portfolioreview Fotografe Mischa Keijser beoordeelt de nachtfoto's van René Bosselaar. 68 #Zoom.nl 82 Feedback: The Big Five NL Professioneel fotograaf Glenn Blanker beoordeelt foto’s van 5 Zoomers! 90 Fotografiegeheimen:
De diepte in met drie experts uit het vakgebied! 96 Fotokalender: november/ december
20
De prachtige zeefotografie van Arjan Sijtsma! 36 Zoomers op pad! Vier enthousiaste Zoomers fotograferen de bloemencorso in Zundert. 46
Uitslag van de fotowedstrijd Straatfotografie. TECHNIEK 6 Flits De laatste cameranieuwtjes 9 Cameragadget HOYA Mist Diffuser Black 30 Lightroom of Lightroom Classic: de verschillen 74 Shootout test: De beste 135mm Waarom iedere fotograaf een 135mm objectief kan gebruiken. 94 Gebruikersreview Panasonic Lumix GH6 Zoomer Ilonka test voor Zoom.nl de nieuwe GH6. ZOOM.NL NOVEMBER/DECEMBER 2022 ZOOM.NL FOTOWEDSTRIJD 'DIERENFOTOGRAFIE' Doe mee en win een SIGMA objectief. PAGINA 48 54 82 36 62 10 6 9
10 Herfstkleuren en herfstsfeer vind je ook in het kleine. Je hebt niet altijd een heel bos nodig. KARIN DE JONGE, KARIN-DE-JONGE SONY A7 III · ISO 640 · F 3,5 · 1/200 SEC · 90 MM

Herfstkleuren

Na een zonnige zomer gaan de temperaturen weer langzaam omlaag en loopt de luchtvochtigheid op. In de natuur ruik je de komst van de herfst en hoor je de bijbehorende stilte. Pas daarna wordt de herfst ook goed zichtbaar, als bomen en struiken hun bladeren opofferen om de winterperiode door te komen. Maar voor die bladeren vallen, verschieten ze eerst nog flink van kleur. Rode, oranje, gele en bruine tinten overheersen; de herfst is synoniem met kleur. We vertellen je hoe je die kleur het beste kunt vastleggen.

11ZOOM.NL NOVEMBER/DECEMBER 2022 BASISCURSUS
Het onderste uit de kan tijdens het kleurige najaar
TEKST MARIJN HEUTS

Arjan Sijtsma ‘Het moment zelf is belangrijker dan de foto’

Voor Arjan is de zee zo verraderlijk als ze mooi is, zo spannend als ze gevaarlijk is en zo rustgevend als zijn foto’s. Het liefst legt hij vast wat ze achterlaat als ze zich terugtrekt, en een scala aan lijnen, geulen en groeven in de zeebodem tekent: ‘Het ziet er altijd anders uit, waar je ook kijkt.’

TEKST ZOË DE GOEDE

Even voorstellen

→ Arjan Sijtsma (40) woont met zijn vrouw en twee dochtertjes in een dorpje boven Dokkum. Als buschauffeur rijdt hij dagelijks dezelfde rondjes door zijn geliefde stadje. Maar wanneer de zon laag boven de hemel hangt, roept de zee.

20 IN THE PICTURE
ARJANSIJTSMA

Dode zeehond bij Moddergat

→ In deze situatie werd Arjan met zijn neus op de feiten gedrukt. ‘Dergelijke momenten geven natuurlijk een dub bel gevoel. Aan de ene kant heb je een prachtige foto te pakken. Aan de andere kant hoort het niet dat een zeehond zo uitdroogt aan onze kust. Ik nam deze foto in de zomer van 2018. Het was toen maandenlang kurkdroog: er was geen druppel water te beken nen in kilometers. Juist door de vraag die de foto oproept, betekent die veel voor mij. De foto is later gepubliceerd in het boek Ooggetuigen, naar aanlei ding van de fotografiewedstrijd van Frans Lanting. Eronder stond de pas sende tekst: “Dit is het eeuwenoude verhaal van de natuur die geen mede lijden kent.” Als ik de foto nu terugzie, zou ik wel wat rustiger aan doen met de verzadiging en het contrast. Maar misschien deed ik dat juist voor de dramatiek.’

21ZOOM.NL NOVEMBER/DECEMBER 2022
Dode zeehond bij Moddergat CANON
80D · ISO 100 · F 14 · 4 SEC · 16 MM

Zoek de verschillen …

Lightroom versus

Lightroom Classic

Wie het over nabewerking heeft, komt veelal uit bij de bekende grote namen: Luminar, Photoshop, Capture One en Lightroom. Waarvan de laatste misschien wel de bekendste is, maar ondanks die bekendheid ook de meeste vragen oproept. Lightroom kent namelijk meerdere versies. Welke moet je kiezen …? We helpen je graag met het maken van de juiste keuze.

↘ De tijd dat een beeld klaar was nadat de ontspanknop van de camera ingedrukt werd, ligt voor velen ver achter ons. Juist na het maken van de foto’s begint voor menig fotograaf de zoektocht naar de juiste contrasten, afgewogen kleuren en een interessante uitsnede. Nabewerking is dan ook voor veel fotografen niet meer weg te denken uit hun zoektocht naar perfectie binnen hun vorm van fotografie. Lightroom staat bij zulke fotografen hoog aangeschreven. Probleem is dat er meer Lightrooms zijn …

Lightroom-versies

In de volksmond spreken we over Lightroom. Maar wat bedoelen we nu eigenlijk? Lightroom kent namelijk meerdere versies. En die versies worden nog weleens door elkaar heen gebruikt. Adobe, de ontwikkelaar, heeft het ook niet direct gemakkelijker gemaakt. Ze hebben namelijk versies in het verleden hernoemd, waardoor er nóg meer versies lijken te bestaan: Lightroom 5, Lightroom 6,

Lightroom Classic, Lightroom, Lightroom Mobile, et cetera. Snap jij het nog …? Gelukkig is het tegenwoordig eigenlijk heel simpel. Vergeet alle genoemde versies. Er zijn er heden ten dage nog slechts

twee: Lightroom en Lightroom Classic. Wil je dus aan de slag, dan hoef je dus nog slechts een keuze te maken voor één van deze twee. Of, als je niet kiezen kunt, voor allebei!

30
TECHNIEK
TEKST
TOM REUVERS Dankzij nabewerking kunnen we (veel) meer uit onze foto’s halen.
Voor Na

Wat is Lightroom?

→ Allereerst: wat zijn Lightroom en Lightroom Classic nu precies? Lightroom en Lightroom Classic zijn rawconverters en foto-editors, waarmee je je gemaakte foto’s tot in detail kunt bewerken. Een vlekje verwijderen? Schaduwen verbeteren? Of herfstkleuren wat extra aanzetten? In Lightroom is het in een handomdraai gedaan, evenals uitgebreidere taken zoals lensfouten camoufleren en vertekening corrigeren. Lightroom en Lightroom Classic kennen een bijna oneindige functionaliteit, waar nog bij komt dat de programma’s je ook nog in staat stellen om een archief of collectie op te bouwen. Lightroom Classic en Lightroom omvatten eigenlijk de totale workflow van het beheren, bewerken en publiceren van je foto’s.

Koop of huur

Voorheen was het mogelijk om de Adobeproducten los aan te schaffen door een eenmalige aankoop. Je kreeg dan een downloadlink of een (inmiddels ouderwetse) cd-rom, waarmee je het programma installeerde. Als het programma verouderde, kon je het blijven gebruiken of kiezen voor een nieuwere versie. De laatste versie die nog los te koop was, is echter Lightroom 6. Deze voorloper van Lightroom Classic stamt alweer uit 2015 en kent allang geen ondersteuning meer. Wie nu wil werken met Lightroom of Lightroom Classic, kan deze producten dus niet meer los kopen. Lightroom Classic en Lightroom maken deel uit van Adobe Creative Cloud, dat via een abonnement verkrijgbaar is. Je betaalt dus maandelijks of jaarlijks een bedrag om Lightroom of Lightroom Classic te kunnen gebruiken.

Lightroom Classic kent een speciale Bibliotheekmodule om foto’s te ordenen.

Lightroom Classic

Lightroom kent twee versies: Lightroom en Lightroom Classic.

Al snel wordt geroepen dat een abonnement gedurende meerdere jaren duurder is dan de vroegere eenmalige losse aanschaf. En inderdaad, dat kunnen we niet ontkennen. Daartegenover staat dat je te allen tijde beschikt over de meest recente versie van Lightroom. Je hebt dus altijd de beschikking over de allernieuwste functies en mogelijkheden. Daar komt bij dat je ook niet bang hoeft te zijn dat je toekomstige nieuwe camera niet ondersteund wordt. Het leuke van Creative Cloud is bovendien dat er een speciaal fotografenabonnement is, voor een relatief aantrekkelijke prijs. Daarmee heb je de beschikking over Lightroom, Lightroom Classic én Photoshop. Completer kan bijna niet.

We hebben dus twee versies. Lightroom en Lightroom Classic. Beide zijn verkrijgbaar via een abonnement. Maar welke van die twee kies je?

Lightroom Classic is de versie met een rijke historie. Zoals de naam al aangeeft, betreft het de ‘klassieke’ versie. Deze versie borduurt voort op het solide ontwerp, zoals het programma altijd al bedoeld was. Zo maakt het programma gebruik van een Catalogus-bestand, dat het hart vormt. In dit bestand worden kort samengevat alle bewerkingen, wijzigingen, trefwoorden enzovoort bijgehouden. Zie het als een notitieboekje met alle informatie over jouw foto’s. Lightroom Classic is ontworpen om dit notitieboekje lokaal op te slaan, dus op bijvoorbeeld je harde schijf. De software is dan ook bedoeld voor gebruik op een desktop-pc of laptop, en biedt zowel ondersteuning voor Windows- als Mac-gebruikers.

In principe wordt je Catalogus dus lokaal opgeslagen. Werken met Lightroom Classic kan overal. Je hebt er geen (continue) internetverbinding voor nodig.

Lightroom-versies worden via een abonnement aangeboden.

Als je dus bijvoorbeeld een vaste pc hebt waarop je met jouw foto’s aan de slag wilt,

31ZOOM.NL NOVEMBER/DECEMBER 2022
LIGHTROOM CLASSIC IS BIJ UITSTEK GESCHIKT VOOR FOTOGRAFEN DIE VELE DUIZENDEN FOTO’S SCHIETEN

Het grootste bloemencorso ter wereld Zoomers fotograferen Corso Zundert

We mogen weer, dat lijkt wel het thema van het jaar. Ook het bloemencorso in Zundert kon na twee lange jaren weer in volle glorie doorgaan, en dat was voor ons een goede reden om daar eens een kijkje te nemen. Vier enthousiaste Zoomers mochten met ons mee naar Zundert, waar ze een workshop kregen van corsofotograaf Malou Evers en vervolgens de kans kregen om het hele corso te fotograferen.

↘Op zondagochtend 4 september om half tien verzamelden de vier uitgekozen fotografen zich op de parkeerplaats. De zon scheen al volop en het beloofde opnieuw een warme dag te worden, een van de laatste van dit jaar. De dag begon met een workshop, waarna de fotografen na een korte lunch flink aan het werk wer den gezet.

Tijdens de workshop

De vier fotografen die vanuit Zoom. nl mee mochten naar het corso kregen eerst een workshop van corsofotograaf Malou Evers. Zij fotografeert het corso al jaren voor Stichting Corso Zundert en kon dan ook als geen ander tips geven. Het

belangrijkste is een goede voorbereiding, volgens Malou. ‘Weet welke wagens er rijden en bedenk voor jezelf hoe je ze mooi zou kunnen vastleggen’, vertelt ze. De ontwerpen van de wagens worden in juni al bekendgemaakt en zijn vanaf half juni vaak al online te vinden. Op die manier kun je je dus al inlezen over de wagens die rijden. Ook de volgorde van de stoet komt in juni online. De route die de stoet rijdt, is ook via de website van Stichting Corso Zundert te vinden.

De wagens van alle buurtschappen wor den ‘s morgens vroeg richting het ten toonstellingsterrein gereden. Al vanaf zes uur in de ochtend zijn de buurtschappen daarmee bezig. Wil je een wagen zonder

Over Corso Zundert

→ Misschien ken je het bloemencorso in Zundert nog niet. Dat is ook niet zo gek, want Zundert is een kleine gemeente, helemaal in het zuiden van Brabant. Toch is het corso van Zundert bijzonder: het is namelijk het grootste dahliaco rso ter wereld. Twintig buurtschappen (een soort clubs) in de gemeente bou wen allemaal een wagen. Deze wagens mogen maximaal negen meter hoog en negentien meter lang zijn en worden helemaal bedekt met dahlia’s. Vaak gaan er zo’n duizend kratten met bloemen op één wagen. Op de eerste zondag van september zijn alle wagens klaar en rij den ze door heel Zundert langs rijen vol publiek.

36
INSPIRATIE

al te veel mensen en met meer ruimte in het landschap vastleggen, dan is dit hét moment daarvoor. Je moet er vroeg voor uit de veren, maar je kunt zo al een hoop beelden schieten voordat de optocht überhaupt begonnen is. De wagens worden op het tentoonstellingsterrein geplaatst, van waaruit ze aan het begin van de middag voor de optocht vertrekken. Na de optocht komen de wagens ook weer terug op het tentoonstellingsterrein, waar ze zondagavond en de hele maandag nog te bezichtigen zijn. Hier heb je nog wat meer tijd om de corsowagens te fotograferen.

‘De wagens rijden niet snel’, vertelt Malou, ‘maar tijdens de optocht heb je toch niet veel tijd om ze vast te leggen. Ik bedenk daarom vaak van tevoren welke wagens ik écht per se op de foto wil hebben en waar ik ze wil fotograferen. Ik zet tijdens de optocht niet altijd alle wagens op de foto, want daar heb ik niet genoeg tijd voor. Ik ben constant op en neer aan het rennen, over hekken aan het klimmen en op zoek naar de juiste standpunten.’

Aan de slag bij de optocht Malou had het al aangegeven en nu mogen

onze fotografen het zelf ervaren: de hectiek van het fotograferen van een corso. We hebben een goede plek uitgezocht, namelijk in de buurt van een bocht. In een bocht is het makkelijker om de enorme wagens in beeld te krijgen. Vanaf deze locatie kunnen de fotografen alle kanten op. Zo gaan ze bijvoorbeeld op zoek naar

Over de Zoomers

plekken bij de tribunes, of juist kleine steegjes om als doorkijkje te gebruiken. Malou: ‘Toen ik net begon, wilde ik de wagens altijd in hun geheel en zonder mensen vastleggen. Dat is natuurlijk onmogelijk, aangezien het corso duizenden bezoekers heeft. Inmiddels zie ik ook dat het veel mooier is om die mensen te

AB WITKAMP

Ab studeerde in 2017 af aan de Fotovakschool in de richting sportfotografie en portretten. Dit was dan ook een nieuwe uitdaging voor hem.

Aangezien hij afkomstig is uit Roosendaal, was dit niet zijn eerste aanraking met Corso Zundert.

JOYCE KEPERS

Joyce komt uit Breda, maar had toch Corso Zundert nog nooit gezien. Wel rondde ze in Zundert de Vakopleiding Fotografie af. Ze specialiseert zich in bedrijfsfotografie.

GABY KUIPERS

Gaby begon enkele jaren geleden met fotograferen, waarna ze de smaak te pakken kreeg. Inmiddels heeft ze haar eigen bedrijf opgericht, waarbij ze zich focust op studio- en portretfotografie.

MAX TER BURG

Max fotografeert het liefst landschappen. Als het even kan in de vroege ochtend bij zonsopkomst, of juist tijdens zonsondergang en het blauwe uur. Verder maakt hij regelmatig reportages voor twee show- en marchingbands.

37ZOOM.NL NOVEMBER/DECEMBER 2022
Doordat
de omgeving is opgenomen in de foto, lijkt het net alsof de vleesetende planten van de corsowagen tussen de bomen door komen en dreigend naar de mensen kijken. MAX TER BURG, MAXTERBURG NIKON D7200 · ISO 100 · F 2,8 · 1/500 SEC · 30 MM

Fotowedstrijd Dierenfotografie

Zoom.nl gaat samen met SIGMA op zoek naar de mooiste Foto van het jaar. Iedere editie van Zoom. nl magazine krijg je via een fotowedstrijd de kans om jouw mooiste foto’s in te sturen, telkens in een ander thema. Elke wedstrijd kiezen we een winnaar die met een prachtig objectief van SIGMA naar huis gaat. Na alle fotowedstrijden gaat één van deze acht winnaars er ook nog eens van door met een prachtige hoofdprijs van SIGMA.

48
FOTOWEDSTRIJD

Meedoen

→ Voor deze fotowedstrijd zijn we op zoek naar foto’s met het thema ‘Dierenfotografie’. Heb je nog geen account op Zoom.nl, registreer je dan eerst gratis op www.zoom.nl. Maak een mooie foto, of kies er een uit jouw fotoarchief, en stuur deze vervolgens in. Deelnemen kan tot en met 17 november 2022. Zorg dat je de foto in de hoogst mogelijke resolutie achter de hand hebt. Als je tot de genomineerden behoort, krijg je van de redactie het verzoek om de afbeelding in hoge resolutie te sturen. Je kunt maximaal 2 foto’s insturen voor deze fotowedstrijd.

Voor fotograferen van steenuilen is het aan te bevelen om stil te zijn. Maak niet teveel geluid en blijf op je plek. Deze foto is genomen vanuit een schuiltentje op een boerenerf. Ook vanuit een schuiltentje ANDY VAN DER STEEN, ANDYVDSTEEN NIKON D500 · ISO 320 · F 4 · 1/250 SEC · 400MM

Doe mee en win Ga naar zoom.nl/ fotowedstrijd

Prijs

→ De winnaar van deze fotowedstrijd wordt door SIGMA beloond met een SIGMA 85mm F1.4 DG HSM Art objectief t.w.v. 1029 euro. Dit objectief zorgt dat je (dieren)portretfoto's fluweelzacht worden en een prachtige onscherpe achtergrond krijgen. Door de buitengewoon nauwkeurige scherpstelling is het mogelijk om te focussen op een pupil, terwijl de wimpers onscherp zijn. De tweede en derde prijs is een Zoom Academy online fotografiecursus naar keuze.

ZOOM.NL NOVEMBER/DECEMBER 2022 49

Beter leren fotograferen met Zoom Academy

Met Zoom Academy zet je je volgende stap in fotografie! Om jou daar nog beter in te ondersteunen, hebben we de Academy onlangs flink onder handen genomen. Dankzij het nieuwe abonnement heb je bijvoorbeeld onbeperkt toegang tot ruim 60 cursussen. Aan de hand van tekst, beeld, vragen, downloads en webinars kun je direct aan de slag. Je bepaalt bovendien helemaal zelf in welk tempo en op welke manier je dat doet. In dit artikel leggen we je meer uit over een aantal unieke leermethodes van Zoom Academy.

Perfect belichten Het allerbelangrijkst in fotografie: licht. In bijna elke cursus leer je beter omgaan met licht, of dat nu in de natuur is of in de studio, en bij dag of bij nacht. Met goede belichting leg je de basis voor een goed eindresultaat. In onze cursussen gaan we nog een stap verder. Je leert immers ook over specifieke meetmethodes en andere trucs. Aan het eind van de rit ben je zo vertrouwd met de materie dat je creatief kunt spelen met je belichting door al die standaardregels op je eigen manier toe te passen. Mocht je je helemaal willen verdiepen in licht, volg dan bijvoorbeeld de cursus Licht en Belichting.

Materiaal

Je camera bevat veel complexe techniek. De M- of P-stand weet je vast te vinden, net zoals je instellingen om het diafragma of de sluitertijd te wijzigen. Maar je moet een stap verder gaan om persoonlijke instellingen te wijzigen voor knoppen die je veel gebruikt, je firmware een update te geven of je camera te reinigen. Dat vereist specifieke kennis van je materiaal. Je moet weten wat je doet, zodat je jouw toestel niet onherstelbaar beschadigt. In onze cursussen gaan we specifiek in op de meest gangbare cameramodellen zoals die van Canon, Nikon en Sony, en leggen we je in detail uit hoe je je camera optimaal gebruikt.

Smaakvolle composities

Ook al heb je de techniek helemaal in de vingers, dan ben je er nog niet. Een goede fotograaf beheerst ook de kunst van het kijken en kiest het moment en het juiste kader. Zonder dat laatste is er geen evenwicht in het beeld. Ook al is je beeld haarscherp en de belichting perfect, met een verkeerde compositie is je foto alsnog niets waard. Daarom leggen we je op Zoom Academy uit hoe de gulden snede werkt, de regel van derden en nog vele andere composities die beelden tot een krachtig geheel kunnen maken. We geven je inspirerende voorbeelden en handige trucs waardoor je compositie altijd klopt! En ook hier geldt: ken je die regels eenmaal, dan kun je ze op jouw manier toepassen.

Nabewerking

Nabewerking zien we als een essentieel onderdeel van fotografie. Vaak gaat dat om het bewerken van je beelden in Lightroom. Maar je kunt ook leren over het ordenen van je catalogus in Lightroom of het compleet monteren van beelden in Photoshop. Op Zoom Academy vind je de cursussen over de meest recente versies van deze populaire programma’s. Bij grote updates spijkeren we je kennis meteen bij via webinars en nieuwe cursussen. Zo hoef je niets te missen en kun je je workflow nog verder optimaliseren. Daarnaast vind je bij onze fotobewerkingscursussen vaak voorbeeldbestanden of handige presets om bewerkingen zelf uit te proberen.

Zo pas je je nieuwe vaardigheden meteen toe in de praktijk

Over Zoom Academy

Zoom Academy is de plek waar je aan de hand van online cursussen beter leert fotograferen. Onze cursussen zijn samengesteld door de beste specialisten uit het vak en we zorgen ervoor dat er maandelijks updates zijn en nieuwe cursussen verschijnen. Daarnaast kun je webinars volgen en vragen over de materie stellen aan onze docenten. Vanaf 9,99 per maand heb je onbeperkt toegang tot de ruim 60 cursussen. Of je kiest voor ons extra voordelige jaarabonnement van 99,99 euro. Scan de QR-code om meteen te beginnen!

Kijk voor de nieuwste aanbieding op www.zoomacademy.nl

of scan de QR-code

Kleuren die kloppen … of juist niet

Grip op kleur

Het is een technisch wonder dat we kleuren kunnen fotograferen en filmen zoals we die met ons blote oog zien. Omdat onze camera meestal automatisch de benodigde maatregelen neemt, zijn we dit als vanzelfsprekend gaan beschouwen. Daardoor valt het vooral op als het eens níét goed gaat en de kleuren op de foto afwijken van onze visuele indruk, verwachtingen of herinneringen. We vertellen hoe je een zo natuurgetrouw mogelijke kleurweergave krijgt, maar óók hoe je die naar eigen smaak kunt bijsturen.

54 EXPERTCURSUS
TEKST RAYMOND HARPER 1

↘ We kunnen voorwerpen zien doordat ze licht reflecteren. In het pikkedonker zien we niets. Naast een sterkte of inten siteit heeft licht ook een kleur. Een groen voorwerp oogt groen doordat het groen licht weerkaatst en andere kleuren licht absorbeert. Als een voorwerp alle kleuren licht reflecteert, oogt het wit, en als het geen enkele kleur licht reflecteert zwart. Veel diersoorten nemen kleuren anders waar dan wij. Dat wij kleuren zien zoals de meeste mensen dat doen, komt doordat het menselijk oog drie soorten kleurge voelige cellen bevat. Deze ‘kegeltjes’ zijn gevoelig voor rood, geelgroen of blauw/ violet. Wat buiten dit spectrum valt (infra rood respectievelijk ultraviolet), is met het blote oog niet zichtbaar.

Een camerasensor is opgebouwd uit lichtgevoelige cellen, pixels of photosites genaamd, die kleurenblind zijn. In begin sel registreert zo’n pixel dus alleen maar verschillen in helderheid, niet in kleur. Bij digitale camera’s is hier een mouw aan gepast door elke pixel te voorzien van een groen, blauw of rood filtertje, dat uitslui tend licht doorlaat in de betreffende kleur.

In de meeste gevallen is het filterpatroon voor de sensor opgebouwd uit blokjes van vier pixels: één rode, één blauwe en twee groene, omdat ons oog het gevoeligst is voor de groene ‘middenkleur’.

Als daarmee de kous af was, zouden je foto’s opgebouwd zijn uit een heel fijn mozaïekpatroon. Daarom wordt een vorm van kleureninterpolatie toegepast, die toepasselijk ‘demosaicing’ heet. Simpel gezegd kijkt elke pixel de ontbrekende kleuren af bij z’n buren. Daardoor ontstaat een beeld waarbij elke pixel specifieke hel derheidswaarden heeft voor rood, groen én blauw (RGB). Als je in jpeg-formaat fotografeert, neemt de camera je dit klusje uit handen. Een raw-bestand daarentegen moet eerst worden ‘ontwikkeld’ voordat het een echte kleurenfoto wordt. In een zogenaamde raw-converter als Adobe Lightroom of Camera Raw kun je daardoor veel meer invloed op dat ontwikkelproces uitoefenen, en dus ook op de kleurweer gave. Je zit zogezegd achter het controle paneel van de mengmachine.

Kleurtemperatuur en witbalans

Het spreekt vanzelf dat deze omzetting naar een kleurenbeeld goed moet gebeu ren. De voornaamste variabele waarmee je rekening moet houden, is de kleur van het licht zelf. Deze wordt uitgedrukt in de

kleurtemperatuur in Kelvin (K). Hoe lager de kleurtemperatuur, des te ‘warmer’ het licht. Een halogeenlamp geeft licht met een kleurtemperatuur van pakweg 3000 K. Buiten op een zwaarbewolkte ochtend is de kleurtemperatuur veel hoger: ongeveer 7000-8000 K. Neutraal daglicht of flits licht zit daartussenin (± 5500 K).

Ons gezichtsvermogen kan zich vrij soepel aan zulke verschillen aanpassen, zodat een wit vel papier altijd wit lijkt bij de meeste soorten licht. Fotografische media zijn helaas minder flexibel. Als je dat vel papier eerst onder een halogeenlamp zou fotograferen en vervolgens onder een bewolkte hemel, zou het witte papier op de eerste foto vergeeld lijken en op de tweede een blauwzweem vertonen. In het analoge tijdperk was dat een uitda ging voor fotografen. Als je bij lamplicht werkte, moest je speciale kunstlichtfilm of een blauwfilter voor je lens gebruiken om toch neutrale kleuren te krijgen.

Digitale foto- en videocamera’s hebben echter een handig trucje aan boord om de kleurweergave af te stemmen op de kleur van het licht. Dit staat bekend als de witbalans. Veel beginnende fotografen zijn zich daar niet eens van bewust, omdat de witbalans standaard op automatisch (AWB) staat. In de meeste gevallen doet die automatische witbalans z’n werk heel behoorlijk. Mocht die toch te warme of koele plaatjes geven, dan bevat het menu een heel arsenaal instellingen voor

1 Bij grauw weer zal de automatische witbalans de kleuren meestal koel weergeven. Als fotograaf heb je dan de keus uit verschillende opties: laat ik dit zo, maak ik de kleuren warmer, of zet ik de koelheid nog wat sterker aan?

ARJAN SIJTSMA, ARJANSIJTSMA

CANON 80D · ISO 100 · F 13 · 1,3 SEC · 11 MM

2 Bij exotische dieren in een natuurlijke setting is het lastig om kleuren ‘kloppend’ te krijgen als het beeld niet of nauwe lijks zuiver wit bevat. Bedenk echter dat de kijker evenmin een referentie heeft. Het voornaamste is dat het geheel geloof waardig overkomt.

CAROLIEN HOEK, CAROLIEN114

CANON 5D III · ISO 800 · F 7,1 · 1/1000 SEC · 250 MM

specifieke lichtsituaties, zoals bewolkt weer, schaduw, gloeilamplicht en diverse soorten tl-verlichting.

De automatische witbalans kan ook op het verkeerde spoor worden gezet doordat één specifieke kleur in beeld overheerst. In zulke gevallen kun je het beste handmatig ‘witten’. Dit kan bij geavanceerde camera’s op twee manieren. Je kunt de kleurtempe ratuur van het licht (in Kelvin) instellen via het menu, waarbij je op het camerascherm het effect op de kleurweergave kunt inschatten. Als een zo neutraal mogelijke kleurweergave een must is, kun je echter beter een wit of neutraal grijs onderwerp (bijvoorbeeld een grijskaart) als hulpmid del gebruiken om de witbalans te ijken via een proefopname. Merken als ExpoDisc leveren ook alternatieven in de vorm van een filter dat je tijdelijk voor de lens plaatst.

Kleurtemperaturen (±)

Kaarslicht

Zonsopkomst/ondergang

lamplicht

Zwaarbewolkt weer/schaduw 7000-10.000 K

Tl- en ledlampen zijn verkrijgbaar met verschillende kleur temperaturen. Tl-lampen kunnen ‘gaten’ in de kleurweer gave geven doordat ze een discontinu kleurenspectrum heb ben. Bij ledlampen wordt de ‘kleurechtheid’ uitgedrukt in de Color Rendering Index (CRI): hoe dichter bij 100, hoe beter.

55ZOOM.NL NOVEMBER/DECEMBER 2022
1500 K
2000 K Warm
3000 K Flitslicht 5000-5500 K Zonlicht 6000 K
2

Portfolio beoordeeld door professional

Prof Mischa beoordeelt René

Niet iedereen bergt z’n camera op zodra het donker wordt. Ook op Zoom.nl zijn veel nachtfotografen actief. René Bosselaar is een van hen. Professional Mischa Keijser buigt zich over de resultaten van Renés nachtelijke omzwervingen met de camera, en heeft uiteraard ook een paar tips voor nachtfotografen in het algemeen.

1 Schiedam, Oude Sluis

De reflectie werkt ook hier weer mooi in het water. Persoonlijk zou ik iets minder op het beeld willen hebben. Als je meer doortekening in het torentje rechts wilt, kun je dit stukje met een krappere belichting apart fotograferen. Je plakt het dan later, bij de nabewerking, in het eerste beeld.

2 Rotterdam, Willemsbrug doorkijkje

Dit vind ik het sterkste beeld. Mooi contrast en visueel een hele mooie vondst. De dieptewerking is ook erg mooi door de kleuren in voor- en achtergrond. Je kunt de lantaarn palen en het bord nog wegsnijden, maar verder is het een topbeeld!

3 Schiedam, Overmaassesteeg

Een geslaagde foto. Er is veel sfeer, en mooi is dat je niet ziet waar de weg naartoe gaat. Prettig is ook dat het licht midden in beeld helder is en naar de rand toe donkerder wordt. De steentjes zouden ook als mooie rand van je beeld kunnen dienen.

PORTFOLIOREVIEW
62
SONY A77V · ISO 100 · F 8 · 25 SEC · 16 MM
SONY A7R II · ISO 100 · F 11 · HDR (10/20/30 SEC) · 73 MM
SONY A7R II · ISO 100 · F 13 · 30 SEC · 24 MM 1 © Marcel de Buck

↘ De mening van Mischa

‘Als ik het portfolio van René bekijk, valt mij direct op dat hij houdt van foto’s waarop veel te zien is. De gebouwen die hij fotografeert, staan bijna nooit alleen, maar zijn altijd geplaatst in hun context. René laat zo de hele omgeving zien. Dat levert in zijn foto’s soms veel mooie kleu ren op; daar heeft René zeker gevoel voor. Daarnaast valt natuurlijk gelijk op dat René voor stedelijke landschappen kiest. Dat vind ik grappig, omdat ik zelf eigenlijk juist vaak in donkere natuurlijke landschap pen fotografeer. Ook doet René veel met water. Dat levert mooie spiegelingen op. Zeker wanneer de foto’s goed zijn aange sneden, zoals bij die van het Mauritshuis, doet René dit erg knap. Soms zie je dat de spiegeling net wat te weinig ruimte

krijgt. Dat is altijd een valkuil. Voordat je het weet, snijd je te veel, waardoor het onderwerp niet volledig zichtbaar is in de reflectie.

Technisch zijn de foto’s van dit portfolio goed in orde, en alles is prima waterpas. René onthoekt kundig en de belichting en het kleurgebruik zijn goed. Ook de doortekeningen in de lucht vind ik mooi: die geven diepte. Alle beelden uit dit port folio zijn ook ontzettend scherp en stevig gediafragmeerd. Ik doe dat zelf wat min der, maar het is duidelijk de stijl van deze fotograaf. Ik ben wel benieuwd hoe René het zou vinden om eens in een hele andere setting te fotograferen, een donker land schap bijvoorbeeld. Het kan best leuk zijn om eens iets heel anders te doen, juist om je verder te ontwikkelen.

Zoomer René Bosselaar (1963) stelt zich voor → ‘Ik ben een allround-hob byfotograaf met een sterke voorkeur voor nachtfotogra fie en stedelijke landschap pen. Fotografie is mij met de paplepel ingegoten en loopt als een rode draad door mijn leven. Tijdens mijn reizen gaat de camera als eerste in de kof fer. Ik woon al vele jaren in Schiedam, een uitstekende uitvalsbasis voor vele soorten fotografie.’

Wie is prof Mischa Keijser (1974)?

→ Mischa studeerde fotografie aan de St. Joost Academie in Breda. Hij fotografeert veel landschappen en regelmatig trekt hij met zijn camera de nacht in. In zijn commerciële fotografie concentreert Mischa zich op de onderwerpen land schap, architectuur en duur zaamheid. Veel van zijn werk is gemaakt in of boven water. Daarnaast is hij gediplomeerd droneoperator.

63ZOOM.NL NOVEMBER/DECEMBER 2022
‘TECHNISCH ZIJN DE FOTO’S VAN DIT PORTFOLIO GOED IN ORDE, EN ALLES IS PRIMA WATERPAS EN ONTZETTEND SCHERP’
2 3
FOTOGRAFIE GEHEIMEN De diepte in Zicht op het weer Fotografeer je graag buiten? Dan weet je dat het weer een belangrijke factor is in je fotografie. Zoomer Frank Hoogeboom en professional Harmen Piekema vertellen hoe zij zich voorbereiden op een buitensessie. Meteoroloog Raymond Klaassen legt uit hoe hij tot zijn weerberichten komt. TEKST MARIJN RUHAAK How Dreams Are Made X. FRANK HOOGEBOOM, FHOOGEBOOM CANON 6D · ISO 100 · F 5,6 · 1/30 SEC · 105 MM 90

Zoomer Frank Hoogeboom (1970)

→ Frank Hoogeboom foto grafeert fine-art-(water)land schappen. Zijn werk kenmerkt zich door lange sluitertijden en dreigende wolkenpartijen. Ook lege landschappen en stille bossen vind je terug in zijn port folio. In zijn fototas bevinden zich, naast zijn Canon EOS 6D en 17-40mm-, 24-105mm- en 100-400mm-zoomobjectieven, ook diverse verloop- en grijsfil ters (‘stoppers’).

De weersvoorspelling van Frank

→ Als echte buitenfotograaf is Frank altijd op zoek naar de mooiste omstandigheden. Die zijn natuurlijk afhankelijk van het weer. ‘Helemaal egaal grijs of juist een vlekke loze blauwe hemel vind ik niet spannend.

Voor mij moet er iets dreigends in de lucht zitten. Daarom zoek ik altijd naar wolken en gebruik ik lange sluitertijden van soms wel vijf minuten.’ Op die manier ziet hij de wolken voorbijtrekken in de foto, en dat geeft actie. ‘Je moet kijken wanneer de wind sterk genoeg is en uit de juiste rich ting komt om de wolken links of rechts je beeld uit te laten trekken. Dat is het nadeel van hobbyfotografie: je bent sterk afhan kelijk van de uren waarop je vrij bent om op pad te gaan.’

Gelukkig zijn er veel apps die Frank helpen. Niet allemaal betrouwbaar, weet hij, maar die van de Noorse meteorologische dienst Yr.no doet het best aardig en laat overal ter wereld zien hoe het weer is.

‘Uiteindelijk loont het meestal om gewoon naar buiten te gaan. Als je ziet dat er echt een lange bui komt, wordt het lastig, maar zodra je ziet dat het ook even droog gaat worden, kun je prachtig licht vangen.’ Je moet dan wel snel zijn, dus het liefst al op locatie, ook al sta je even in de stromende regen. ‘Buien kunnen elkaar heel snel

opvolgen, maar juist in die minuten tussen de buien door kan de zon even tevoorschijn piepen. De wolken die er nog hangen, geven extra drama aan je foto.’

Verder houdt Frank het weerbericht goed in de gaten. Hij weet dat een koude nacht na een warme dag mist in de och tend betekent, dus dan gaat hij het liefst naar het bos. ‘Meestal is een bos chao tisch met de bomen op elkaar, maar met de mist krijg je hele stille, bijna “spooky” foto’s.’

Hoewel Frank fan is van de Scandinavische leegte, komt hij in Nederland het liefst op de Wadden of in Zeeland. ‘Aan de kust drijven de wolken sneller over en zie je ook nog de ribbels die de wind in het zand achterlaat.’ Wel tipt Frank goed de water standen te checken, zeker in het buiten land. ‘Voordat je het weet, zit je vast op een strand en moet je zes uur wachten tot het weer eb wordt. Ook moet je je spullen goed beschermen tegen het opwaaiende zand.’ Jezelf en je camera beschermen is voor Frank sowieso prioriteit. ‘Zeker als je zoals ik met lange sluitertijden werkt, moet je ’s winters zorgen dat je goed warm blijft. Warme zolen en laagjes kleding in je tas. Met een goede voorbereiding maak je de mooiste foto’s.’

91ZOOM.NL NOVEMBER/DECEMBER 2022
FHOOGEBOOM WWW.FRANKHOOGEBOOM.NL 2 Someday X. FRANK HOOGEBOOM, FHOOGEBOOM CANON 6D · ISO 100 · F 11 · 30 SEC · 85 MM
‘Met een goede voorbereiding op het weer maak je de mooiste foto’s’
1 Shoreland V. FRANK HOOGEBOOM, FHOOGEBOOM CANON 6D · ISO 100 · F 11 · 1/6 SEC · 22 MM 1 2

Turn static files into dynamic content formats.

Create a flipbook
Issuu converts static files into: digital portfolios, online yearbooks, online catalogs, digital photo albums and more. Sign up and create your flipbook.