Analyse #5 Sustainability en Facility Management by Contentway

Dit is een commerciële uitgave van European Media Partner bij deze krant. NOVEMBER 2018 | NR. 5

Analyse

CONTENT WITH A PURPOSE

Sustainability en Facility Management

Sustainability:

Peter Bakker - President van het World Business Council for Sustainable Development “Toen ik hier binnenkwam leek klimaatverandering wel religie: er waren mensen die wel geloofden en mensen die niet geloofden. Het is geen kwestie van wel of niet geloven, was mijn boodschap toen. Het is zo, en wat doe je eraan? Die boodschap is wel aangekomen. Het is wetenschappelijk bewezen, we moeten in 2050 naar een uitstoot van nul. En wetenschap is geen religie, dat is betrouwbare informatie. Of het haalbaar is, is een tweede, maar bedrijven kunnen niet zeggen dat wetenschap niet klopt. Vijf jaar geleden was het zo dat als de CEO echt iets zag in duurzaamheid, dan deed een bedrijf er iets mee. Puur op basis van persoonlijk leiderschap. Nu doet de hele sector mee. De CEO’s willen weten wat er gaande is op duurzaamheidsgebied. En dit maakt implementatie van oplossingen bij bedrijven veel krachtiger.”

JOOST BAKS

ARCHITECT EN MEDEOPRICHTER SPACE ENCOUNTERS

Lees meer op pagina 22

Lees meer interessante artikelen op analysenederland.nl Sustainability:

Anne-Marie Rakhorst, Ondernemer

Om de waarde van een onderneming te bepalen werd jaren geleden slechts naar de financiële resultaten gekeken. Gelukkig draait het vandaag de dag ook om de maatschappelijke relevantie van een bedrijf. Lees meer op pagina 16

‘Je kan pas met iets unieks komen als je referentieloos werkt’ Lees meer op pagina 10

Facility Management:

Digitalisering, Artificial Intelligence, Big Data. De ontwikkelingen gaan voor ondernemingen steeds sneller. Dat dwingt bedrijven steeds sneller en steeds vaker de eigen strategie aan te passen. Maar kan het personeel daarin mee? Lees meer op pagina 12

Human Centric Lighting in kantoren heeft een positieve invloed op het welzijn van medewerkers. Dat geldt niet alleen voor kantoren waar weinig daglicht naar binnen komt, dat is ook aan de orde gedurende donkere wintermaanden. Lees meer op pagina 14

Workforce management, geen bedrijf kan nog zonder

De ideale klimaatregeling met

Kunstlicht heeft invloed op werkprestatie

2 INLEIDING – ANALYSENEDERLAND.NL

ANALYSE.

PROFIELEN IN DEZE PUBLICATIE

European Media Partner presenteert Analyse Facility Management en Duurzaamheid. In deze campagne leest u alles over ergonomie, workforce management, ontwikkelingshulp, duurzaam beleggen en nog veel meer interessante ontwikkelingen in deze sectoren. Facility management zit voor het eerst sinds 2009 in de lift en laat, na jaren van krimp, een groei zien van 0,9%. De rol van de facility manager is steeds strategischer en belangrijker geworden. Bedrijven krijgen steeds vaker door dat de Facility Manager een grote rol speelt in de algehele werknemerstevredenheid. Hun belangrijkste uitdagingen? Het inrichten van mensgerichte werkplekken, het implementeren van de nieuwste technologie en het garanderen van een schone werkomgeving. Deze zaken zullen ook in deze campagne uitgebreid behandeld worden. Zo spreken we onder andere met architect Joost Baks over

Natalie Hofman Voorzitter FMN

gebruikersgerichte kantoren. Daarnaast zullen we in deze campagne ingaan op duurzaamheid. Nu de deadlines van het Klimaatakkoord en de Duurzame Ontwikkelingsdoelen van de Verenigde Naties met rasse schreden naderen is het voor zowel bedrijven als consumenten van groot belang om meer na te denken over duurzame oplossingen. Maar wat houden deze doelen precies in en wat moeten we hier in Nederland doen om aan deze doelen te kunnen voldoen.

Joost Baks Medeoprichter Space Encounters

Of u nou meer wilt lezen over werken in een mensvriendelijke omgeving met heerlijke koffie, of graag meer wilt weten over zonne-energie en duurzaam investeren, bij deze campagne bent u aan het juist adres. Wij wensen u veel leesplezier!

Anne-Marie Rakhorst Ondernemer, publicist en investeerder

4 6 7 8 10 12 14

Voorwoord: Natalie Hofman Koffie op de werkvloer Baanbrekende IoT oplossingen Facilitair nieuws Profiel: Joost Baks Workforce management Kunstlicht en de werkprestatie

SUSTAINABILITY Peter Bakker President WBCSD

16 18 19 20 22 24 26

Voorwoord: Anne-Marie Rakhorst Duurzaamheid en het bedrijfsleven Een duurzaam businessmodel Duurzame energie Profiel: Peter Bakker Vaker duurzaam beleggen Duurzaam wonen

ANALYSE. Campagne Manager: Bas Geerling & Boyd Ridder

bas.geerling@europeanmediapartner.com boyd.ridder@europeanmediapartner.com

POPULAIRE ARTIKELEN OP ANALYSENEDERLAND.NL Zet in op soft skills

De manier waarop startups werven verschilt vaak enorm van het wervingsproces van grotere organisaties. Waar grote bedrijven vaak kijken naar opleidingen en werkervaring, besteden startups juist meer aandacht aan de zogenaamde soft skills. Er wordt vooral gekeken of de kandidaten goed binnen de bedrijfscultuur passen.

@europeanmediapartner

Bekijk exclusieve films en video's op onze campagne website.

analysenederland.nl

Managing Director:

Amanda Ghidoni

Chief Content Officer Redacteur: Layout: Tekst:

Mats Gylldorff Marjon Kruize Rowan Brandt Ger de Gram Mark van der Heijden Jerry Huinder Marjon Kruize Hugo Schrameyer Tseard Zoethout M. Hofmans WBCSD Fotolia Huib van Wersch Het Financieele Dagblad 2018 RODI Rotatiedruk

Coverfoto:

Op onze campagne website vindt u nog veel meer interessante artikelen en interviews.

Gedistribueerd: Drukkerij:

CONTENT WITH A PURPOSE

Foto: Fotolia

De voordelen van ontwikkelen volgens de Scrum-methode zijn evident. Problemen komen snel aan het licht en nieuwe ideeën kunnen direct worden meegenomen. Het eindresultaat is daardoor vaak beter. De verantwoordelijkheid voor resultaat, planning, enzovoort ligt bij de leden van een team. Daardoor voelen zij vaak een grote betrokkenheid. Foto: Fotolia

Foto: F-Academy

INHOUD

EXCLUSIEF VOOR HET WEB

Agile werken buiten de IT

Volg ons digitaal:

Wilt u weten wat voor effect goede koffie heeft op de productiviteit van uw werknemers? U leest er meer over op pagina 6!

FACILITY MANAGEMENT

DIGITALE CONTENT

“Wat zouden we ervan merken als de afdeling Facility Management er niet zou zijn?” vraagt Peter van den Hout, hoofdredacteur F-Facts.nl en programmamanager F-Academy zich af. Volgens hem zou dat zonder twijfel rampzalige gevolgen hebben. U leest er nog veel meer over in onze digitale kroniek op analysenederland.nl.

BAS & BOYD TIPPEN!

Bas Geerling & Boyd Ridder Campaign Managers

ANALYSENEDERLAND.NL

DIGITALE KRONIEK

CONTENT WITH A PURPOSE

European Media Partner Nederland B.V Kleine-Gartmanplantsoen 21, 1017 RP Amsterdam Tel: +31 20 808 82 00 Email: nl@europeanmediapartner.com www.europeanmediapartner.com

Recycle of geef het magazine door!

European Media Partner is gespecialiseerd in contentmarketing en native advertising. Wij combineren redactionele inhoud met themakranten die bij toonaangevende dagbladen zijn bijgevoegd. Wij zorgen ervoor dat de boodschap van uw merk wordt overgebracht, en uw doelgroep de juiste beslissingen neemt.

ADVERTENTIE

Business Innovation = making change happen The Business Innovation programme at Inholland University of Applied Sciences knows that it is often hard for businesses to sit back and focus on the innovation side of your business, while in the midst of day-to-day activities. “How do we as a business stay relevant in the future?” “How can we develop new products or services to create value for our customers?” Relevant questions in a constantly changing environment. Business Innovation Studies can help! In our Partnership Programme, we are ready and keen to help you answer these questions. We will create a valuable experience for your company and for our students, guided and supported by our team of lecturers. All elements of innovation are covered. From Innovation leadership, Culture and Structure for Innovation, idea generation, business model (re-)design and implementation. What we ask from you is to participate in our courses and workshops, either inschool or at your workspace, and to share the information needed for our students to perform the tasks. Together we will work on your challenge and create a valuable experience for all. We adopt your innovation challenge! For further information, please contact International Business Innovation Studies in Diemen: Edwin van der Sleen | Business Network Liaison | +31 6 83 70 00 70 | edwin.vandersleen@inholland.nl

Learning = being courageous

Wat je klant écht denkt van je verpakking? Onderzoek onder 5.000 e-shoppers onthult wat hen triggert of juist afschrikt.

Download whitepaper ‘e-packaging 2018’ www.strategic-packaging.com/ download-whitepaper-e-packaging

ADVERTENTIE 19506-V2-e-packaging ad 265 x 195.indd 1

29/10/18 12:04

Zicht op uw energiezaken, kijk op een duurzame toekomst Binnenkort heeft Nederland voor het eerst in de geschiedenis een Klimaatwet. De nieuwe wet is vooral gericht op het terugdringen van de CO2-uitstoot. Het doel: 95% minder uitstoot in 2050, waarvan 49% al in 2030. Een uitdaging, zéker ook voor ondernemers. Met de nieuwe Klimaatwet gaan we in hoge versnelling van duurzaam denken naar duurzaam doen. Juist ook voor ondernemers brengt de wet energieke vraagstukken met zich mee. Fudura helpt aan duurzame antwoorden. Al meer dan 25.000 ondernemers maken gebruik van onze diensten, innovaties én inzichten. Op weg naar een duurzame toekomst. En naar merkbare besparingen.

Energie besparen start met inzicht Besparen begint met inzicht, zo eenvoudig is het. Wil je als ondernemer besparen op je energie dan is helder zicht op gebruik en verbruik essentieel. Daarvoor moeten metingen correct lopen. Exacte cijfers, duidelijke data. Als erkend meetbedrijf én

als partner in duurzaamheid leidt Fudura dit in gestroomlijnde, goede banen. In het afgelopen jaar: hielpen wij 100 bedrijven met hun SDE+-traject, van advies tot realisatie. Op dit moment helpen we ruim 400 bedrijven met hun warmte-, biogas-, (groen)gasoplossing. plaatsten zo’n 500 ondernemers zonnepanelen waarbij zij door onze correcte brutoproductiemeters maximaal profiteren van de zonnige energie die zij opwekken. maakten wij het besparingspotentieel van vele kantoorgebouwen direct inzichtelijk. Via een slim energiemeetsysteem is er altijd actueel inzicht in energiestromen. Zo maken we sturen en bijsturen op energieverbruik op elk moment mogelijk. verwelkomden we de 10.000ste gebruiker van ons gratis online klantportaal Mijn Fudura. Het is niet ons voornaamste doel, maar we zijn er wel trots op: we zijn inmiddels de grootste aanbieder van inzicht in energiezaken voor zakelijk Nederland.

Samen naar een duurzame toekomst De toekomst maken we samen. Zeker ook waar het gaat over eerlijk en efficiënt omgaan met energie, want dát gunnen wij de wereld. En iedere ondernemer. Daarom zijn wij nieuwsgierig naar uw energieke ondernemersvragen én ondernemersdoelen. Want die hebben volgens ons alles met elkaar te maken. Uw duurzame stip op de horizon, die bereikt u met inzicht in uw energiestromen en met een energieinfrastructuur die volledig op orde is. Precies waar Fudura u bij helpt. Van advies tot realisatie tot onderhoud en beheer. Samen hebben en houden we uw energiezaken volledig in de hand. Zodat u kunt ondernemen. Doorlopend en vooroplopend.

Wilt u in 2019 duurzame stappen maken, dan zijn wij er voor u!

Lees hoe klanten ons ervaren op fudura.nl

CONTENT WITH A PURPOSE

Foto: FMN

Foto: Fotolia

4 FACILITY MANAGEMENT VOORWOORD – ANALYSENEDERLAND.NL

Natalie Hofman, voorzitter FMN, de beroepsvereniging voor het facilitaire domein

Geen duurzame toekomst zonder facility management Weinigen zullen het zich beseffen, maar facility management is de sleutel naar een duurzame toekomst. Organisaties die hun facility management op orde hebben, zullen makkelijker kunnen voldoen aan de uitdagingen rond de verduurzaming van gebouwen en duurzame inzet van mensen. Het traditionele beeld rond facility management verdient dus bijstelling. Facility management is een breed vakgebied en gaat niet alleen over het onderhouden en exploiteren van gebouwen, maar ook – en wellicht vooral – over de interactie van een gebouw met de mensen

die er werken, leren, beter worden of wonen en de interactie van gebouwen met hun omgeving en de samenleving. Ons vakgebied is verantwoordelijk voor de prestaties van gebouwen en beïnvloedt het gedrag en welbevinden van de mensen die er verblijven. Facility management houdt niet op

bij schoonmaak of beveiliging. Het omvat alle diensten en middelen die organisaties moeten organiseren om het primaire proces te ondersteunen. Van huisvesting en beveiliging, tot het organiseren van alle benodigde dienstverlening om het personeel op de werkplek te

ondersteunen. Er wordt dan ook steeds meer gesproken over werkplekmanagement. Maar dat is niet de enige ontwikkeling in ons vakgebied. Waar facility management vroeger vooral een uitvoerende taak was, is het nu een strategische discipline. Samenwerking met aanpalende vakgebieden, zoals HR en IT zijn belangrijk en de facility manager pakt daarin steeds vaker de regierol. Binnen het vakgebied verschoof de aandacht de afgelopen jaren naar het bevorderen van duurzaamheid en de omgang met de toenemende digitalisering. Zo moeten we nu

voortdurend rekening houden met de ambitieuze klimaatdoelen van Parijs en de strenge regels van de Algemene Verordening Gegevensbescherming (AVG). Een zware opgave gezien de snelle digitalisering van bedrijfsprocessen en het toenemende gebruik van (eigen) apparaten op de werkvloer. Ook cybersecurity wordt steeds meer de verantwoordelijkheid van de FM’er, doordat steeds meer apparaten verbonden zijn met het internet. Waar we voorheen de voordeur moesten beveiligen, vraagt een gebouw dat vol zit met technologische toepassingen om een hele andere aanpak en beveiliging.

Samenwerking is dan ook ‘key’ en – niet verrassend – in 2019 een belangrijke rode draad in de activiteiten van onze vereniging. Samen ontdekken, elkaar inspireren om samen te groeien naar en verbonden te zijn met een duurzame toekomst. Explore. Inspire. Connect. Natalie Hofman, voorzitter FMN

FOCUS OP SAMENWERKING Om tot verbeterde werkomgevingen te komen is meer samenwerking nodig. Op analysenederland.nl leest u er meer over. ADVERTORIAL

“Hoe kan ik mijn collega, een vrije werkplek of vergaderruimte vinden?” Dit is een veelgestelde vraag onder het personeel zodra over wordt gegaan op flexwerken. Binnen een organisatie heeft iedereen andere belangen: de facilitaire dienst wil graag meer weten over de bezetting, de ICT -afdeling een makkelijk te implementeren en veilig product en er is natuurlijk een budget om rekening mee te houden. FlexWhere is een handige tool waarmee je altijd en overal een collega, vrije werkplek en/of vergaderruimte kunt vinden zonder dat er gebruik wordt gemaakt van dure hardware. De informatie is beschikbaar via een webapplicatie (touchscreen, PC, laptop en het intranet) en app (smartphone en tablet). Informatie over de bezetting wordt geanonimiseerd weergegeven in de managementtool en

het systeem is uit te breiden met sensoren voor een daadwerkelijke bezetting van de vergaderruimtes. Wie zijn wij? Zeven jaar geleden zijn wij begonnen met FlexWhere omdat wij geloven dat overzicht en persoonlijke aandacht zorgt voor plezierig en efficiënt werken. Dagelijks gebruiken 20.000 medewerkers in binnen- en buitenland ons systeem. Wil je meer weten over FlexWhere? Bel ons voor meer informatie 0570 572 214 of bezoek onze website: www.flexwhere.nl

volledig ontzorgd all-in concept geen investering DE LAAGSTE INVESTERING IN UW PERSONEEL

Ruim twee op de drie medewerkers geeft aan zich meer gewaardeerd te voelen wanneer er goede koffie op kantoor geschonken wordt. Tevreden medewerkers zijn loyaler en productiever. Een kopje koffie is een heel stuk goedkoper dan een wekelijkse stoelmassage of een verzorgde lunch.

DE EERSTE INDRUK OP KLANTEN

Koffie is een marketinginstrument. Het benadrukt het soort dienstverlening dat een klant van u kan verwachten. 75% van de medewerkers geeft aan dat slechte koffie een negatieve indruk achterlaat bij bezoekers. Hoe ziet uw eerste contactmoment eruit?

echt Italiaans vanaf €0,19* per kopje inclusief espresso-automaat, koffiebonen én service!

KOSTELOOS* een espresso-automaat van WMF, Jura of Franke én een startpakket thee

als u kiest voor Buscaglione op kantoor!

De beste koﬃe voor een vaste prijs per kop

Bel 088-7378299 of ga naar Pertazza.nl/analyse

*Vraag naar de voorwaarden

ADVERTENTIE

Nilfisk-Adv-265x195mm-facilitymanagement FD-nov1818.indd 1

13-11-18 13:42

6 FACILITY MANAGEMENT – ANALYSENEDERLAND.NL

CONTENT WITH A PURPOSE

Koffie op de werkvloer van groot belang Waar we vroeger allemaal onze eigen werkplek hadden, werken Nederlandse bedrijven tegenwoordig steeds meer met flexplekken. Uit onderzoek van Bureau Leesman blijkt dat de flexibele werkomgeving een positief effect heeft op de productiviteit van werknemers. Variëteit in werkplaatsen zorgt ervoor dat veel werknemers zich productiever voelen omdat ze de omgeving waarin zij werken kunnen aanpassen aan de taak die ze moeten uitvoeren. Denk hierbij aan de mogelijkheid je terug te trekken in een stilteruimte wanneer je je moet concentreren op een complexe opdracht, of een grote gezamenlijke ruimte waarin makkelijk overlegd kan worden. Ook planten op kantoor kunnen bijdragen aan een verhoogd gevoel van welzijn en een verbeterde concentratie. ‘Groene’ kantoren leiden volgens onderzoek van de Universiteit van Exeter tot wel 15 procent meer productiviteit. Dit had vooral te maken met het feit dat werknemers hun werkomgeving als gezonder ervaarden en de luchtkwaliteit in het kantoor volgens hen beter was. Eerdere onderzoeken toonden dat planten stress kunnen reduceren en het gevoel van welzijn kunnen

Foto: Fotolia

Bedrijven zijn continu op zoek naar manieren om de productiviteit van hun werknemers te vergroten. Een focus op een stimulerende werkomgeving en goede voorzieningen (zoals kwalitatief goede koffie) zijn van groot belang.

Niet alleen de kwaliteit van de koffie, maar ook de bijbehorende koffiepauzes kunnen flink bijdragen aan de productiviteit van werknemers.

verhogen. In een kantooromgeving leidt dit tot meer werkgeluk en een verbeterde productiviteit. Aanwezige voorzieningen, met name

de aanwezigheid van goede koffie, lijken zelfs nog belangrijker te zijn dan de inrichting van het kantoor. Uit onderzoek van Dutch Network Group blijkt dat de helft van de medewerkers aangeeft dat goede koffie op de werkvloer hun werkmotivatie verhoogt. Koffie draagt bij aan het werkgeluk en de bereidheid om harder te werken. De kwaliteit van deze koffie is hiervoor echter wel belangrijk en daar valt ook nog het een en ander te winnen. 69 procent van de medewerkers geeft aan zich meer gewaardeerd te voelen wanneer er goede koffie geschonken wordt. Tegelijkertijd geeft meer dan de helft van de werknemers

‘Niet alleen de kwaliteit van de koffie, maar ook de bijbehorende koffiepauzes kunnen flink bijdragen aan de productiviteit van werknemers.’ aan dat de kwaliteit van de koffie op kantoor moet verbeteren. Het is dus raadzaam voor bedrijven om nog eens goed te kijken naar het koffieaanbod op kantoor.

Goede koffie is een relatief goedkope investering. Wanneer je de investering in goede koffie vergelijkt met andere oplossingen voor werkgeluk, zoals een stoelmasseur, dan vallen deze aanzienlijk lager uit. Volgens het onderzoek van Dutch Network Group zijn de meeste ondernemers bereid tot tien cent extra te betalen voor een kop goede koffie op kantoor. Het onderzoek van Dutch Network

Group stelt bovendien dat goede koffie fungeert als een visitekaartje voor het bedrijf. Wanneer (potentiële) klanten of sollicitanten op kantoor langskomen vindt meer dan vier op de vijf ondernemers het belangrijk hen een goede kop koffie aan te bieden. 75 procent van de medewerkers geeft zelfs aan dat slechte koffie een negatieve indruk

achterlaat. Naast een manier om je werknemers te motiveren, is koffie dus ook een belangrijk marketinginstrument. Bij het eerste contact wordt er vaak een kopje koffie gedronken en de soort koffie die geserveerd wordt is symbolisch voor de kwaliteit die een bedrijf uitstraalt. Een eerste indruk is snel gemaakt. Niet alleen de kwaliteit van de koffie, maar ook de bijbehorende koffiepauzes kunnen flink bijdragen aan de productiviteit en het werkgeluk van werknemers. Onderzoek van MIT heeft aangetoond dat een sterke band met collega’s leidt tot een verhoogde productiviteit, en dat deze band versterkt kan worden door werknemers op vaste tijden pauze te laten houden. Zeker nu de werkomgeving flexibeler wordt en men niet meer altijd op dezelfde plek met dezelfde collega’s zit, is het belangrijk het moment voor sociale interactie te verplaatsen. Het kan dan ook goed zijn een speciale plek voor deze koffiepauze’s in te richten, waar collega’s samen kunnen ontspannen en hun band kunnen versterken, om vervolgens weer gemotiveerd aan de slag te gaan. Marjon Kruize

HET ZWARTE GOUD Niet alleen op kantoor, maar ook in de horeca en thuis wordt goede koffie steeds belangrijker. U leest er meer over op analysenederland.nl. ADVERTENTIE

DE BARISTA OP HET WERK Innovatieve melkoplossing Horecakwaliteit cappuccino’s Geen onderhoud

Lu�

c� L ��

giocoffee.nl/ofﬁce-barista

Foto: Fotolia

We staan anno 2017 meer in verbinding met elkaar dan ooit. Of het nu gaat om broodroosters met wifi (echt) of uitgebreide monitoringsapparatuur voor het bedrijfsleven: dankzij het Internet of Things wordt onze wereld steeds meer ‘connected’. Maar hoe veilig is dat eigenlijk?

‘Encryptie is van vitaal belang, maar daar zijn inmiddels gelukkig goede standaarden voor.’

PETER VAN DEN HOUT

goede standaarden voor. Zorg je voor apparaten en verbindingen met end-to-end encryptie, dan kom je al heel erg ver.” Giezeman sluit zich hierbij aan.

Volgens hem is end-to-end encryptie momenteel steeds gangbaarder. Daarbij is het echt heel moeilijk een bepaald systeem te kraken. “Uiteindelijk gaat het altijd om data. Waar die data uitkomt, is bij IoT niet anders dan bij andere onlineoplossingen, namelijk het netwerk. Je moet dus dezelfde aandacht aan veiligheid geven als bij andere systemen.”

‘Het Internet of Things (IoT) komt

Maar toch heeft dat niet zoveel met IoT te maken, zo stelt Wienke Giezeman, oprichter van The Things

DIGITALE KRONIEK

Foto: F-Academy

IoT zorgt voor baanbrekende oplossingen eraan.’ Deze zin had tien jaar geleden ook al opgeschreven kunnen worden, maar lange tijd stond het gebrek aan een goede en veilige verbinding met het netwerk echte baanbrekende oplossingen in de weg. Er zijn enge voorbeelden van beveiligingscamera’s die zo slecht beveiligd zijn dat er door derden op afstand in je huis gekeken kan worden. Zo kwam de CIA nogal negatief in het nieuws doordat de instantie de interne camera van je smarttv zelfs als ‘ie uit stond kon gebruiken.

ANALYSENEDERLAND.NL – FACILITY MANAGEMENT

CONTENT WITH A PURPOSE

Is de encryptie goed geregeld, dan kun je met het Internet of Things mooie dingen doen..

Network: “Beveiliging is altijd een ding. Er gaat in dat soort situaties zoveel mis, terwijl je bij het slimmer maken van producten gewoon rekening moet houden met goede encryptie.” Ook in de facilitaire markt is het

IoT momenteel booming, zo blijkt uit marktonderzoek van Twynstra Gudde en FMN. Zo’n zestig procent van de ondervraagden gaf aan Internet of Things de belangrijkste technologie voor facilitymanagement te vinden. Zo kan deze technologie bijvoorbeeld bijdragen aan een betere klimaatregeling en efficiënter desk management, waardoor agile, flexibel en prettig werken gestimuleerd worden. De oplossing voor het veiligheidspro-

bleem schuilt volgens Giezeman in

‘Apparaten zijn door alle connectiviteit veel vatbaarder voor lekken.’ end-to-end encryptie. Dat is echter nog niet zo heel eenvoudig, meent Sanket Khandare, VP technology van het Indiase Winjit. “Apparaten zijn door alle connectiviteit veel vatbaarder voor lekken. Het is nog steeds een uitdaging om dat allemaal goed te gaan doen.” Volgens Khandare brengt IoT grote veranderingen met zich mee, zowel op persoonlijk als zakelijk vlak. “Encryptie is van vitaal belang, maar daar zijn inmiddels gelukkig

Is die encryptie goed geregeld, dan kun je met het Internet of Things hele mooie dingen doen. Zo wordt The Edge, het kantoor van Deloitte aan de Amsterdamse Zuidas, momenteel uitgerust met maar liefst 30.000 sensoren, zo stelt facility platform F-Academy. De sensoren meten bijvoorbeeld de bezettingsgraad van de ruimtes, hoe medewerkers door het gebouw lopen en de temperatuur in het gebouw. Deze gegevens zullen via IoT-technologie gebruikt worden om de werkbeleving van de medewerkers te verbeteren. Ger de Gram & Marjon Kruize

IOT VOOR EEN VERBETERDE WERKBELEVING Wanneer het Internet of Things slim wordt ingezet kan het de werkbeleving enorm verbeteren. Op onze campagne website, analysenederland.nl, leest u er meer over.

Hoofdredacteur F-Facts.nl en programmamanager F-Academy.

Wat zouden we ervan merken als de afdeling Facility Management er niet zou zijn? Of als we er geen rekening mee zouden houden? Een manier om de toegevoegde waarde van een (staf)afdeling of functie binnen een organisatie te meten, is het weglaten cq. wegdenken ervan. Een prachtig voorbeeld hiervan wordt ons op een presenteerblaadje aangereikt in de vorm van het Rijkskantoor aan de Rijnstraat 8 in Den Haag. Hoewel ‘prachtig’? Eerder een rampzalige werkervaring voor duizenden ambtenaren… Ruim een jaar geleden zijn in dit gebouw de ministeries van Buitenlandse Zaken, van Infrastructuur en Waterstaat en drie diensten van het ministerie van Justitie en Veiligheid samengevoegd. Al vanaf het begin regende het klachten van de medewerkers over hun nieuwe werkomgeving. Filevorming bij binnenkomst op kantoor om nog snel een werkplek te bemachtigen; medewerkers die werken in de koffiehoek wegens overbezetting of hun toevlucht nemen tot de auto om rustig te kunnen bellen. HET GEHELE ARTIKEL LEEST U OP: ANALYSENEDERLAND.NL ADVERTENTIE

SENSOREN ALS DIENST SLIM GEBOUW ZONDER ZORGEN Gebouwgebruik wordt steeds dynamischer, denk aan nieuwe kantoorconcepten, aandacht voor vitaliteit en flexibilisering van huurcontracten. Daarmee groeit ook de behoefte aan betrouwbare en gedetailleerde data over de prestaties en het gebruik van het gebouw. iotta levert u deze data. Zonder zorgen. Wij zorgen voor de juiste sensoren, infrastructuur, plaatsing, datalevering, storingsopvolging en integratie met uw systemen. U zegt wat u wilt meten, wij regelen de rest. Voor een vast bedrag per meetpunt per jaar.

Iotta. www.iotta.nl - info@iotta.nl - 010 223 2281

BEZETTING Real-time inzicht in de benutting van elke ruimte en werkplek. Met harde data toetst u het kantoorconcept aan het werkelijke gebruik. Klopt uw flex-factor nog?

GoBright

Our solutions create availability of your meeting rooms and flexible workspaces

WORK

BINNENKLIMAAT Continue meting van CO2, temperatuur, luchtvochtigheid, fijnstof en vluchtige organische stoffen (VOC). U bewaakt de gezondheid van uw medewerkers en de prestaties van uw klimaatsystemen.

MEET

ENERGIE Gedetailleerd inzicht in uw energieverbruik en -levering, van hoofdaansluiting tot individueel stopcontact.

www.gobright.com

Ergonomie gaat niet alleen om werkplekin-

richting, maar ook om werkgedrag en -gewoontes. Op die gebieden is er in Nederland nog veel te winnen. “Ergonomisch werken betekent dat werkap-

paratuur en werkplek zijn afgestemd op de gebruiker, zodat er efficiënt, comfortabel en gezond gewerkt kan worden”, vertelt John van Hooft, directeur van ErgoDirect. Daarbij is het vooral belangrijk dat de nieuwe kantooromgeving een combinatie van werken en bewegen wordt. “We beschikken over de sterkste computers ter wereld: onze hersenen. Maar er zit één klein nadeel aan: onze hersenen hebben namelijk een spanningsboog van maar vijftig tot zestig minuten. Daarna nemen de concentratie en het probleemoplossend vermogen af.” Als je dan door blijft werken, werk je minder efficiënt en ben je aan het eind van de dag ook nog eens fysiek en mentaal vermoeid. bewegen”, vertelt Van Hooft. “Maak elke vijftig tot zestig minuten een korte pit stop en maak een wandelingetje van minstens drie minuten, om zowel lichamelijk als mentaal te bewegen. Je hersenen krijgen dan iets anders te zien dan alleen je beeld-

ingericht dat fysieke én mentale beweging worden gestimuleerd. “Om dat te realiseren moeten facilitymanagement, ICT en HR samenwerken. Die sterke computer heeft namelijk nog een tekortkoming. We zijn slecht in het combineren van werk en tijdsbesef. Je vergeet de tijd, en dan gaan er soms zomaar uren voorbij waarin je helemaal vergeet te bewegen. Daarom is het nodig mensen hierbij te helpen, bijvoorbeeld met een persoonlijke coach die je een seintje geeft op het moment dat er vijftig minuten voorbijgegaan zijn. Zo’n coach registreert ook natuurlijke pit stops zodat de software alleen beweging stimuleert als het nodig is. Zo zorg je ervoor dat de werknemer zelf een beter werk-beweegritme adopteert, wat zowel zijn werkcomfort, gezondheid als zijn productiviteit zal verhogen.”

Foto: Fotolia

HET NIEUWE WERKEN IS FLEXIBEL

Waar vroeger iedereen zijn eigen bureau had worden binnen het nieuwe werken flexplekken steeds vaker de norm. Uit onderzoek van de International Workplace Group bleek dat 70 procent van de werknemers minimaal een dag per week op een andere locatie werkt. Dit kan thuis of op een ander kantoor zijn, maar ook op een andere werkplek binnen het kantoor. Afhankelijk van de behoeften kiezen organisaties er steeds vaker voor om binnen de kantooromgeving verschillende ruimten in te richten. Stilteruimten waarin werknemers geconcentreerd aan de slag kunnen, maar ook grote open ruimten waarin makkelijk overlegd kan worden. Uit het onderzoek blijkt dat deze flexibele ruimten kunnen leiden tot een verhoogde productiviteit van werknemers, omdat zij de ruimten waarin zij werken makkelijk kunnen aanpassen op de taak die ze uitvoeren. Ook verhoogt het de tevredenheid van de werknemers, omdat irritatiefactoren als omgevingsgeluid kunnen worden uitgesloten.

VRAGEN AAN

MARC MEYER

De kantooromgeving moet dus zo worden

Foto: Fotolia

Hou je lichaam én hersenen in beweging

“Daarom is het belangrijk om regelmatig te

scherm, waardoor ze kunnen herstarten. De informatie die je in het uur daarvoor hebt opgenomen kan bezinken en je batterij laadt op. Met het juiste werk-beweeg ritme blijft de medewerker fitter, geconcentreerder en energieker, maakt hij minder fouten, verhoogt de productiviteit en verbetert de kwaliteit van het werk.”

CONTENT WITH A PURPOSE

Foto: Measuremen

Foto: ErgoDirect

8 FACILITY MANAGEMENT – ANALYSENEDERLAND.NL

Strategist bij Measuremen.

Hoe haal je waarde uit verzamelde data? “Door uit te vinden hoe je deze data voorspellend kan maken. Door datasets slim met elkaar te combineren komen inzichten vrij die anders verborgen zouden blijven. Ze maken het bijvoorbeeld mogelijk om tevredenheid over de werkomgeving te analyseren en daarmee een krachtige werkplekstrategie te ontwikkelen. Daardoor kan data ervoor zorgen dat bedrijven the War for Talent kunnen winnen. Als je big data inzet om de werknemerstevredenheid te verbeteren, kan je daar goede mensen mee trekken.”

Hoe kan Big Data leiden tot extra tevreden personeel?

ONGENODE GASTEN BUITEN HOUDEN Voor een facility manager is het van groot belang om de vei-

ligheid van de werknemers en de organisatie te waarborgen. Naast de wetten en regels die zijn opgesteld vanuit de Nederlandse overheid, moeten er ook vanuit de organisatie zelf een aantal maatregelen getroffen worden. Volgens Facto, een informatieplatform voor facility professio-

nals, moet daarbij bijvoorbeeld gedacht worden aan zaken als toegangscontrolesystemen en geautomatiseerde afsluitingen. Wanneer er een risico is dat onbevoegden het gebouw kunnen of willen betreden, is het slim om een toegangssysteem te installeren en een omheining om het gebouw te plaatsen. Zo’n omheining vormt een eerste barrière tegen ongewenste

bezoekers. Een afgesloten hekwerk met toegangscontrole in de vorm van een intercom, pasjessysteem of vingerafdruk- of irisscanner vormt een betere bescherming dan bijvoorbeeld een enkele slagboom waar men te voet nog langs kan.

“Organisaties kunnen door de inzet van big data een betrouwbaar en objectief beeld krijgen van de betrokkenheid van de werknemers. Als je weet hoe en waarom mensen betrokken zijn, kun je de productiviteit verhogen en tevredenheid verbeteren.” “Ook kan je bijvoorbeeld anticiperen op drukte door de (historische) bezettingsgraad te raadplegen. Als het heel druk is kunnen meer introverte werknemers zich weggedrukt voelen. Daar kun je op inspelen door in drukke periodes meer ruimte te bieden om bijvoorbeeld thuis te werken. Dan kunnen mensen alsnog rustig werken. Deze data moet je altijd combineren met softe data uit bijvoorbeeld een werknemerssurvey. Daaruit kan weer blijken wat je werknemers op individueel niveau fijn vinden.”

Wat moet men vooral niet vergeten bij het creëren van een fijne werkplek? “Company culture is denk ik het allerbelangrijkste. Er is geen perfect model dat voor elk bedrijf werkt, ieder bedrijf is anders en wat werkt is vaak ook afhankelijk van de sector. Wat voor de een werkt, kan voor de ander desastreus zijn. De kern van elke big data strategie moet zijn: wat wil je bereiken, met wie en hoe?”

Marjon Kruize

Wel is de veilige werking van zo’n omheining erg belangrijk.

Een geautomatiseerde afsluiting moet worden gezien als een machine, met alle veiligheidsvoorzieningen die daarbij horen. Het is dus belangrijk om bij aanschaf van een omheining goed na te denken over bijvoorbeeld het risico op beknelling, maar wanneer de installatie goed gebeurd, is de omheining een ideale oplossing om de organisatie te beveiligen.

BETER WERKEN Op analysenederland.nl vindt u nog veel meer interessante artikelen over het inzetten van facility management voor verhoogd werkgeluk. ADVERTENTIE

Veilige werkplek door snelle en gecontroleerde toegang Een veilige werkplek begint bij een totaaloplossing op het gebied van perimeter protection. Niet alleen beschermt fysieke perimeter protection mensen en middelen binnen een afgebakend gebied, maar het voorkomt ook ongeautoriseerde fysieke betreding. De eerste beschermingslaag is de perimeter, welke vijf functies heeft: afbakenen, ontmoedigen, vertragen, detecteren en gecontroleerde toegang verlenen. Perimeter protection oplossingen werden voorheen alleen gebruikt bij militaire installaties, kritieke infrastructuur en andere risicovolle locaties, maar zijn inmiddels gemeengoed bij bedrijfslocaties, woningen, logistieke centra en vele andere stedelijke en afgelegen locaties. Perimeter protection draagt bij aan een veilige werkplek

Het sGate portfolio bestaat uit drie varianten. Eerder bestonden de sGate

Een van de behoeften op het gebied van perimeter protection is een snelle en

bovengeleider en de sGate ondergeleider al. Sinds kort is daar de sGate

gecontroleerde toegang, vooral bij drukke bedrijfslocaties met veel bewegingen.

trackless aan toegevoegd. Dit om tegemoet te komen aan de vraag naar

Dit zijn bijvoorbeeld distributiecentra met veel verkeer, maar ook kantoorpanden

een sGate zonder geleide-goot én zonder hoogtebeperking, bijvoorbeeld op

waar op vaak vaste tijden, veelal werknemers, een terrein snel op of af willen.

locaties waar geen ruimte is voor een betonnen fundatie, maar waar wel hoge

Tegelijkertijd is het van belang dat niet zomaar iedereen het terrein kan betreden.

voertuigen door de poort moeten kunnen. Met de uitbreiding is er nu voor elke situatie een passende oplossing voor snelle en gecontroleerde toegang, aldus

Het sGate portfolio van Heras voorziet in deze behoefte. Deze poorten kunnen

Jeroen Huijbregts, Marketing Manager Nederland bij Heras.

binnen enkele seconden worden geopend en gesloten. Met het plaatsen van een sGate ontstaat enerzijds een snelle gecontroleerde toegang tot het terrein

Benieuwd welke sGate het beste toegang verleent tot uw terrein?

en anderzijds is het terrein goed afgegrendeld om toegang door onbevoegden

Kijk op heras.nl/speedgates

te voorkomen. De sGate combineert de snelheid van een slagboom met de beveiligingsfunctie van een poort, op plekken waar geen ruimte is voor

Over Heras

traditionele draaipoorten of schuifpoorten.

Heras, opgericht in 1952, heeft zich ontwikkeld van een klein Nederlands familiebedrijf gespecialiseerd in hekwerken en poorten, naar een vooraanstaande Europese totaalleverancier van perimeter protection oplossingen. We werken in 6 landen met 1200 experts. Weten hoe uw werkplek veiliger kan worden door een perimeter protection oplossing van Heras? Kijk op heras.nl en neem contact op met één van onze experts.

10 FACILITY MANAGEMENT PROFIEL – ANALYSENEDERLAND.NL

CONTENT WITH A PURPOSE

‘Gezond bouwen wordt de number one thing’ Met een uniek antwoord komen op de behoeftevraag van de gebruiker. Dat is volgens Joost Baks in essentie zijn werk als architect. Maar: “Het doel an sich van het ontwerpen van een gebouw is niet dat het direct gewaardeerd hoeft te worden.” Van voormalige machinefabriek tot broedplaats voor positive design. Waar mensen prettig kunnen werken. Of nog beter: met werkplekken waar mensen gezonder van worden en bewuster van gaan leven. Ambitieus? Zeker. Onmogelijk? Volgens Joost Baks, architect en medeoprichter van het architectenbureau Space Encounters, niet. Of althans, hij en zijn collega’s geloven erin. En de uitwerking van dat geloof, hun ontwerpen, blijft niet onopgemerkt. Met hun ontwerp van het hoofdkantoor van kinderwagenproducent Joolz wonnen ze in 2017 de Nextstep Award, waar ze omschreven werden als ‘Toptalent in de architectuur’, én de prijs BNA Beste Gebouw van het jaar 2017. In hetzelfde jaar wonnen ze met het ontwerp van het kantoor van Sony Music Entertainment in de A’DAM Toren de ARC17 Interior Award. En in 2018 won het bureau de Frame Award Emerging Designer of the Year. De sleutel tot hun succes? Misschien wel Pippi Langkous. ‘Ik heb het nog nooit gedaan, dus ik denk dat ik het wel kan’, is een basisprincipe bij Space Encounters. Of zoals Baks het verwoordt: “Je kan pas met iets unieks komen als je referentieloos werkt.” Referentieloos werken. Leg uit.

“Wij werken niet vanuit een vooropgezet beeld. Kijk: iedereen heeft beelden in zijn hoofd. Die referentiebeelden kun je opzoeken en combineren met elkaar om zo tot een uniek antwoord te komen. Wij proberen dat werken met referentiebeelden zo lang mogelijk uit te stellen om zo associatieloos

te kunnen werken. We gaan eerst fascinaties onderzoeken, maquettes bouwen en brainstormen met alle partners. We koesteren serendipiteit: de onverwachte en toevallige uitkomst. Zo was het idee bij Joolz eerst om een heel bos te creëren en geen werkplekken toe te voegen. Dat leverde wat problemen op…” Want de gebruiker wilde wel een werkplek?

“Ja. En elk ontwerp begint en eindigt met de gebruiker. Dat betekent dat we minutieus moeten weten wat iedereen op welk moment in het kantoor doet. Hoeveel vergaderingen, hoe lang, wie zit waar, welke werkzaamheden worden waar verricht: we analyseren alles. Maar dan gaan we één stap verder. Dat is de essentie van het werk van een architect: je brengt de dagelijkse routines één stap verder en creëert een droom. Elke goede architect werkt vanuit de vraag en komt met een uniek antwoord.” Staat een inspirerende werkplek gelijk aan werknemerstevredenheid?

“Ja, maar na verloop van tijd. Het doel an sich van het ontwerpen van een gebouw is niet dat het direct gewaardeerd hoeft te worden. Een inspirerende werkplek moet je veroveren. Bij Joolz is de kas (de uiteindelijke versie van het bos, met geïntegreerde werkplekken, red.) in de winter een graadje te koud en in de zomer een graadje te warm. Dat vonden wij prima, je moet de seizoenen ook binnen kunnen voelen. Maar in het begin vonden de mensen dat lastig. Langzaam zijn ze

dat gaan waarderen.” In hoeverre is gezondheid belangrijk binnen jullie ontwerpen?

“Voor ons is dit een heel actueel thema, wij geloven daar heel erg in. We proberen als bureau te claimen dat we werkplekken creëren waar mensen gezonder van worden. Als jij op een plek zit waar het barst van het groen, waar jij een loopje kan maken tussen je werkzaamheden door, waar het gebouw je tal van ervaringen kan aanbieden, dan ben jij gelukkiger, gezonder en dus ook productiever. Gezondheid wordt de number one thing. Gezondheid wordt de parameter waarop gestuurd gaat worden. De hele hype rondom gezondheid gaat zich nu ook vertalen naar kantoren. ‘Hoe gezond is jouw gebouw’, is de vraag die wij als architecten steeds vaker zullen moeten gaan beantwoorden. En terecht.” Dus gezondheid als parameter waarop gestuurd gaat worden, niet duurzaamheid?

“Wat vroeger een eng woord was, is nu als vragen of je gebouw waterdicht is. Duurzaamheid hoort erbij. Gelukkig. De vraag is: wat doe je ermee? Je kan heel makkelijk duurzaam zijn zonder dat iemand het merkt. Zonnepanelen op het dak bijvoorbeeld. Of goede isolatie. Maar het is veel interessanter om de gebruikers van het gebouw bewust te maken van duurzaamheid door het als ontwerptool in te zetten. Binnen het grotere project van Amsterdam Rainproof zijn wij hier op microniveau mee bezig. Bij een

gebouw dat we ontwerpen vangen we alle regen die op het dak terechtkomt op in een bassin dat midden in het gebouw staat. Bewoners kunnen dan het waterpeil en dus het gevolg van klimaatverandering met eigen ogen zien.” Je moet kiezen: verbouwen of nieuw bouwen?

“Verbouwen.”

Waarom maak je deze keuze?

“We zijn als bureau geïnteresseerd in een gezonde toekomst. Als je dat in een wat breder perspectief trekt naar duurzaam werken, kan ik niet anders dan verbouwen kiezen. Er zijn al zoveel mooie gebouwen, dus daar waar het kan, moet je transformeren. Met een kleine toevoeging kan je zoveel bereiken.” Licht is zo’n toevoeging waar jullie veel mee werken, zoals bij Sony bijvoorbeeld. Wat is de gedachte hierachter?

“Licht dient eenzelfde doel als het gebruik van veel groen. We willen de veranderlijke lichtcondities van buiten ook binnen voelbaar maken. Je kan met licht perfect de sfeer bepalen in een kantoor. En dan bedoel ik niet dat alle ruimtes daglichtkwaliteit moeten hebben. Nee, je creëert juist donkere, intiemere plekken en ruimtes met zonlicht voor verschillende typen werkzaamheden. Bij Sony was dat heel belangrijk, omdat de A’DAM Toren rondom ramen heeft die het verschillende daglicht sterk voelbaar maken.” Technologie is een andere mogelijke toevoeging.

“Zeker, en we proberen ook bij elk project nieuwe technologieën te gebruiken, mits dat iets toevoegt. Juist ook door technologie weg te laten kan je namelijk iets nieuws creëren. Bij Joolz hebben we bijvoorbeeld de technologie juist beperkt. Tegenwoordig heb je hele moderne systemen die het binnenklimaat regelen, maar wij hadden zoiets van: is dat wel gezond? Zijn mensen wel gemaakt voor geconditioneerde ruimtes? Met de kas hebben we een deel van die binnenklimaatregelaars eruit kunnen laten doordat de planten ook lucht verversen. Zijn we wat analoger gegaan.” Tot slot: de werkplek van de toekomst is…

“Is geen werkplek. Het wordt een plek waar iedereen, op elk moment van de dag, zelf kan bepalen hoe zij of hij wil werken. En dan niet alleen op het gebied van werk, maar ook op sociaal vlak en qua gezondheid. Een plek waar je beter wordt doordat je je maximaal kunt ontplooien in de breedste zin van het woord.” Jerry Huinder

GEBOUW OP MAAT Wanneer een kantoorpand ontworpen wordt is het vooral belangrijk dat de wensen van de gebruiker centraal staan. Op analysenederland. nl leest u hier meer over. ADVERTENTIE

Vanaf nu werken én bewegen? Let’s WORK & MOVE IQ Sit-Stand Desk • De IQ Sit-Stand Desk is een innovatief zit-sta werkplekconcept. • Een van de unieke aspecten is de geïntegreerde WORK & MOVETM software. • Gepatenteerd Twist & LockTM systeem. • Geïntegreerd kabelmanagement. • Geen gereedschap nodig, eenvoudig in elkaar te zetten.

WORK & MOVETM Software • U ontvangt persoonlijke tips om slimmer en gezonder te werken. • U krijgt inzicht in uw vorderingen op het vlak van gezondheid, vaardigheden, beweging en geconcentreerd werken. • Leg uw persoonlijke werkplekinstellingen vast in uw werkplekpaspoort. • WORK & MOVE PitStops beloont gezond gedrag. U ontvangt trofeeën, bekers en complimenten bij gezond gedrag. • Door af te wisselen in houding, meer te bewegen en slimmer te werken, stijgt uw concentratie en productiviteit.

www.ergodirect.nl | info@ergodirect.nl | 036 547 24 40

ANALYSENEDERLAND.NL – PROFIEL FACILITY MANAGEMENT

VRAGEN AAN ROELOF LANGIUS Foto: In2Brands

Foto: M. Hofmans

CONTENT WITH A PURPOSE

CEO van In2Brands.

Waarom is het in een zakelijke omgeving zo belangrijk om rekening te houden met ergonomie?

“Met een ergonomische werkplek voorkom je onnodig ziekteverzuim en vergroot je, haast vanzelfsprekend, het werkplezier van je medewerker, waardoor men uiteindelijk graag bij je als werkgever wil blijven werken. Steeds meer zzp’ers of medewerkers krijgen echter last van gewrichten of rug, doordat ze in een slechte houding op hun laptop werken. Dat moet anders.”

Welke trends zijn er zichtbaar op het gebied van ergonomie in producten?

“We wisselen steeds meer af. Vroeger zaten we alleen achter ons bureau, maar tegenwoordig werken we ook staand. Daar moet op ingespeeld worden. Ook is een goede akoestiek van belang om zo een optimale werkomgeving te bewerkstelligen.”

FEITEN

Bij welke productcategorie valt er het nodige te winnen op ergonomisch gebied?

Joost Baks vormt samen met zijn broer Gijs Baks, Stijn de Weerd en Remi Versteeg het architectenbureau Space Encounters. Het bureau won tal van prijzen met hun ontwerp van het hoofdkantoor van Joolz en het kantoor van Sony Music Entertainment in de A’DAM Toren. De oprichters geven naast hun werk regelmatig les aan verschillende architectuuropleidingen.

“In de hoek van flexwerkplekken is er nog veel te verbeteren. Daar mist nog een hoop. Een mooi accessoire is bijvoorbeeld de monitorarm, waarop je verschillende devices kunt aansluiten. Dan moet je denken aan houders voor tablets, laptops, smartphones, laadstations en zelfs meerdere monitoren. Dat aansluiten moet snel en eenvoudig, haast ad hoc, kunnen gebeuren, om zo specifieke ‘Bring your own device’ (BYOD) - werkplekken te creëren. Zo kun je van je bureau een echte (flex-)werkplek maken.”

Ger de Gram

ADVERTENTIE

嘀攀爀戀攀琀攀爀甀眀眀攀爀欀漀洀最攀瘀椀渀最漀瀀戀愀猀椀猀瘀愀渀漀戀樀攀挀琀椀攀瘀攀搀愀琀愀

⼀䜀刀伀䔀䤀

嘀攀爀猀渀攀氀最爀漀攀椀搀漀漀爀攀攀渀愀愀渀琀爀攀欀欀攀氀椀樀欀攀眀攀爀欀漀洀最攀瘀椀渀最琀攀挀爀攀爀攀渀Ⰰ 搀椀攀洀愀砀椀洀愀愀氀戀椀樀搀爀愀愀最琀愀愀渀瀀爀漀搀甀挀琀椀瘀椀琀攀椀琀⸀

⼀䈀䔀匀倀䄀䄀刀

伀渀琀搀攀欀洀漀最攀氀椀樀欀栀攀搀攀渀漀洀琀攀戀攀猀瀀愀爀攀渀搀漀漀爀戀攀琀爀漀甀眀戀愀爀攀椀渀稀椀挀栀琀攀渀椀渀戀攀稀攀琀琀椀渀最攀渀戀攀渀甀琀琀椀渀最⸀

⼀嘀䔀刀䈀䤀一䐀

匀琀椀洀甀氀攀攀爀猀愀洀攀渀眀攀爀欀椀渀最Ⰰ 椀渀琀攀爀愀挀琀椀攀攀渀琀攀瘀爀攀搀攀渀栀攀椀搀瘀愀渀洀攀搀攀眀攀爀欀攀爀猀椀渀甀眀漀爀最愀渀椀猀愀琀椀攀⸀

䈀攀稀漀攀欀漀渀猀漀瀀眀眀眀⸀洀攀愀猀甀爀攀洀攀渀⸀椀漀漀昀戀攀氀㈀㌀㜀㐀㜀㌀㐀瘀漀漀爀愀搀瘀椀攀猀漀瀀洀愀愀琀⸀

12 FACILITY MANAGEMENT – ANALYSENEDERLAND.NL

Foto: Fotolia

En als een bedrijf een nieuwe koers

gaat varen, levert dat intern ook vaak problemen op, zo meldt Managementscope.nl. Medewerkers die blijven kunnen niet altijd mee met de nieuwe strategie. Ze worden ziek of presteren onvoldoende. Anderen melden zich zelfs al ziek voordat de koers wordt gewijzigd.

Kortom, technische en organisatori-

sche veranderingen hebben effect op de werknemers van bedrijven (fusies zijn daar ook een goed voorbeeld van). Organisaties die daar geen rekening mee houden zien dat vooral terug in een hoger ziekteverzuim, stijgende arbeidsongeschiktheid en dus hogere kosten. Bovendien zal de buitenwereld ook anders, met minder sympathie waarschijnlijk,

bedrijf gekozen heeft. Zo kunnen zij alle kwaliteiten ontwikkelen die de organisatie later nodig heeft. Workforce management is er niet

alleen voor de werknemers die blijven. Zeker nu de ontwikkelingen steeds sneller gaan, zullen werknemers afvallen, omdat ze overtallig zijn of de ontwikkelingen niet kunnen bijbenen. Deze medewerkers begeleiden naar een nieuwe baan hoort ook bij goed workforce management.

Toen een bank een paar jaar geleden

op hetzelfde moment aankondigde dat er honderden medewerkers moesten vertrekken én dat er nieuwe medewerkers met andere vaardigheden nodig waren, leverde dat de bank een berg kritiek vanuit de samenleving op. Had de bank niet de eigen werknemers kunnen omscholen?

Neem bij het kiezen van een nieuwe strategie altijd mee welke impact dat heeft op de medewerkers..

naar die organisatie gaan kijken. Ook geen prettig vooruitzicht. Dat is wat workforce management

probeert te voorkomen. Goed workforce management zorgt ervoor dat de medewerkers – de workforce – aansluiten op de strategie. Zij moeten passen bij de nieuwe richting die de onderneming heeft gekozen. En nee, dat kan niet andersom. Wil een bedrijf overleven, dan kan de strategie niet afhangen van de medewerkers. Het belang van workforce manage-

ment wordt daarom steeds groter. De snelle digitalisering van de samenleving dwingt ondernemingen om sneller van koers te veranderen. YouTube bijvoorbeeld, bestaat nog maar dertien jaar, Steve Jobs presenteerde de iPhone slechts elf jaar geleden voor het eerst. Geen bedrijf dat niet zijn strategie daarop heeft

aangepast. En dan staan nu al weer Artificial Intelligence en Big Data voor de deur. Dus wat te doen als een nieuwe stra-

tegie gekozen wordt? Wat kan een bedrijf dan met workforce management? Allereerst moet het bedrijf goed anticiperen als de strategie veranderd wordt.. Grote winkelketens kunnen er bijvoorbeeld rekening mee houden dat winkels gesloten zullen moeten worden doordat steeds meer mensen online hun aankopen doen. Het kan dan verstandig zijn om het normale verloop niet op te vangen, maar tijdelijk minder werknemers accepteren om later ontslagen te voorkomen. Goed workforce management is ook

medewerkers een opleidingsbudget te geven, met als voorwaarde dat dit geld wordt ingezet voor cursussen die aansluiten op de richting die het

Neem dus bij het kiezen van een nieu-

we strategie ook altijd mee welke impact dat heeft op de medewerkers. Het voorkomt negatieve publiciteit en een hoger ziekteverzuim.

Mark van der Heijden

FEITEN Workforce management zorgt bij veel ondernemingen (75 procent) voor een besparing van wel 6 tot 10 procent op de arbeidskosten per jaar, zo blijkt uit onderzoek van website HR.com. De invoering ervan blijkt echter vaak lastiger dan gedacht, met name doordat het moeite kost om de medewerkers hierin mee te nemen. Zes op de tien ondervraagde organisaties gaf aan dat workforce management meer inzicht geeft.

HOU REKENING MET DE WORKFORCE Wanneer er een nieuwe strategie ingezet wordt, moet er rekening gehouden worden met de werknemers. Hoe u dat het beste aan kan pakken leest u op analysenederland.nl.

WIST U DIT AL OVER FACILITY MANAGEMENT? De tevredenheid over de facilitaire dienstverlening is in 2018 beoordeeld met een 7,2. Dit is een stijging van 0,1 punt ten opzichte van 2017.

62 %

HOU ONGEDIERTE BUITEN Foto: DSD

Workforce management, geen bedrijf kan nog zonder

CONTENT WITH A PURPOSE

van de facilitaire diensten worden uitbesteed aan derden.

De belangrijkste doelstellingen van een Facility manager zijn kosten reduceren (43%) en het verbeteren van contracten leveranciersmanagement (42%).

Het bestrijden van ongedierte is van groot belang voor de hygiëne op kantoor.

Voor de meeste facility managers is het hun grootste nachtmerrie: ongedierte op kantoor. Uit cijfers van Google blijkt dat de online vraag naar ongediertebestrijding met 25% is toegenomen, en dat er een sterke toename is van het aantal kantoren waar muizen, wespen, vliegen en andere beestjes zich thuis voelen. Het bestrijden van deze beestjes is van groot belang voor de hygiëne op kantoor. Ongedierte kan virussen bij zich dragen en geven veel overlast. Wanneer je dit soort plagen tegen wilt gaan is een combinatie van bestrijden en tegenhouden altijd de aangewezen methode. Allereerst is het voor het buitenhouden van zowel muizen als insecten van groot belang om het kantoor goed schoon te houden en voedsel in goed afgesloten bakken of kasten te bewaren waar het ongedierte er niet bij kan komen. Daarnaast is het ook van groot belang om gaten, voegen, ventilatoren en kapot voegwerk dicht te maken. Hiervoor bestaat zelfs speciaal muizengaas. Mocht er nou toch ongedierte de kantooromgeving binnen sluipen, dan zijn ze vaak gauw bestreden met gif, lokdoosjes of een professionele ongediertebestrijder.

Marjon Kruize

55 % van de mensen met een kantoorbaan werkt in een traditionele kantoortuin. De grootste ergernis in deze tuinen is omgevingsgeluid (59%). Dit leidt tot concentratieproblemen (51%), frustratie (36%) een onrustig gevoel (34%) vermoeidheid (27%) en hoofdpijn (17%).

De rol van big data bij Workforce management Preventie is de beste manier om ziekteverzuim terug te dringen. Big data en machine learning kunnen bedrijven daarin stappen verder brengen.

Nederland kent een complex systeem van sociale

ontsluiten, verwerken en koppelen van grote hoeveel-

rekenregels opnieuw beoordeeld. In de basis is dit een

zekerheid, waarin (ex-)medewerkers, werkgevers,

heden data het verschil. Die data zijn steeds beter

voorbeeld van een zelfregulerend model. En in ons

bedrijfsartsen, verzekeraars, de Autoriteit Persoonsge-

beschikbaar en óók binnen de kaders van de nieuwe

toekomstige model zullen we het aanpassen van de

gevens en UWV stuivertje wisselen in de hoofdrol.

regels voor de verwerking van persoonsgegevens

rekenregels vervangen door machine learning.”

Tegelijk wil niemand een terugval in inkomen, produc-

(AVG) te gebruiken. Door het doelgericht uitvragen

tiviteit of participatie bij de inzet van human capital.

van gegevens en het vervolgens analyseren van de

Voorkom onnodige kosten

Daarom is ‚duurzame inzetbaarheid’ een populair

data ontstaat inzicht in afwijkingen en trends.”

„De belangen voor alle stakeholders zijn groot”, zegt Duran. „De directe en indirecte gevolgen van verzuim

HR-thema. De echte winst zit echter in het voorkomen in plaats van genezen. Stefan Duran, directeur bij

Nieuwe technieken

reiken tot wel 12 jaar na de eerste ziektedag. Welke

elipsLife, en James van der Spek, eigenaar van onder

„Dat klinkt natuurlijk fantastisch”, zegt Duran, „maar

besparingen voorzie je op lange termijn met dergelijke

andere Human Capital Alert, gaan in gesprek over

hoe doe je dat dan?” Van der Spek legt uit: „Wij

technieken?”

nieuwe technieken om verzuim te voorkomen.

bouwen al geruime tijd aan een risico-inventarisatie per verzuimmelding, gebaseerd op een arbeidsdes-

Van der Spek: „De inzet van voorspelmodellen helpt nu

Ziekteverzuim beperken

kundige analyse van het verzuimdossier. We vragen

al bij het voorkomen van onder meer sancties en

Human Capital Alert helpt organisaties met het

stelselmatig dezelfde gegevens uit, rubriceren deze

WGA-instroom. Maar bij vroege signalering van risico’s

beperken van verzuim. Zo zet risicoverzekeraar

data en onderzoeken de relevantie van de vragen. Dat

kunnen we meer doen dan uitval voorkomen. Het

elipsLife specialisten van Human Capital Alert in om

is de basis geweest voor een gevalideerde vragenlijst,

herkennen van patronen biedt veel mogelijkheden om

bedrijven met een arbeidsongeschiktheidsverzekering

een bruikbare dataset en een ruw voorspelmodel.”

risico’s en rendement van een bedrijf te beïnvloeden.”

te begeleiden in het voorkomen en beheersen van langdurig verzuim en arbeidsongeschiktheid. Duran is

Duran is benieuwd wat dat model oplevert. „Het model

nu benieuwd hoe het bedrijf bepaalt of programma’s,

voorspelt ruim voor de eerstejaarsbeoordeling de kans

interventies en ondersteuning werken of een verloren

op een WGA-instroom, loonsancties en twee andere

investering zijn. Van der Spek geeft aan dat data-ana-

risicothema’s. Met iedere risicoanalyse trimt het model

lyse werkgevers en HR een grote stap verder kan

zichzelf”, zegt Van der Spek. „Als de praktijk – ofwel de

brengen in verzuimbeheersing: „Anno 2018 maakt het

uitkomst – afwijkt van de voorspelling, dan worden your insurance

elipsLife I Bijkantoor Nederland I Startbaan 8 I 1185 XR Amstelveen I Nederland I T +31 20 7 55 98 00 I contact.nl@elipsLife.com I www.elipsLife.com

ADVERTENTIE 05.11.18 10:35

elipsLife_InseratInterview_VanDerSpek_NL_265x195mm.indd 1

Foto: Marjo van de Peppel-Kool

ONLINE INTERVIEW

MARC LAMMERS OP ANALYSENEDERLAND.NL Van een mislukte middelbare schoolcarrière tot coach van een Olympisch kampioenselftal tot inspirator voor het bedrijfsleven. Marc Lammers: “Je moet focussen op je sterke punten, maak van een 8 een 10 en niet van een 4 een 6.” Je leraar Engels heeft je van school gestuurd en werd zo jouw bron van motivatie. Leg eens uit.

“Het was een moeilijke tijd. Ik had veel problemen thuis: mijn ouders lagen in scheiding, mijn vader was overspannen en mijn moeder zat bij de Bhagwan, een sekte. Daarnaast had ik dyslexie, en haalde ik daardoor slechte cijfers op school en werd ik gepest. Ik leefde op het hockeyveld. Toen zei mijn leraar Engels opeens: ‘Je moet van school af, het wordt niks met jou.” Auw.

“Ja en nee. Op dat moment wel natuurlijk, maar volgens mij heb je twee keuzes bij een crisis: je kan vluchten of je kan vechten. Ik koos ervoor om te vechten. Ik koos ervoor hem te laten zien dat ik wel iets kon, dat het wel wat zou worden. Ik heb vroeg geleerd dat daar waar een crisis is, ook een kans is.” Marc kwam op het CIOS (Centraal

Instituut Opleiding Sportleiders) terecht waar hij al snel de woorden van zijn oud-leraar logenstrafte. Hij had voor het eerst een 8 op zijn rapport en zoog de leerstof op. Daarna ging het snel. Hij

werd coach van een jeugdteam, assistent-coach bij het Nederlands dameshockeyteam, hoofdcoach bij het Spaanse nationale damesteam waarmee hij vierde werd op de Olympische Spelen in Sydney, waarna hij hoofdcoach werd bij het Nederlands damesteam. Vergeven en vergeten was de leraar Engels, zou je denken, maar niks was minder waar. Bij elke tegenslag kwam hij terug. ‘Zou hij dan toch gelijk hebben?’ Toen hij met het Nederlands damesteam tweede werd op de Olympische Spelen in Athene, de zoveelste tweede plaats op een rij, werd hij in de media Marc Jammers genoemd. Een moeilijke tijd, en het was zijn moeder die vlak voordat ze overleed, de leraar Engels nog maar eens aanhaalde. ‘Laat hem geen gelijk krijgen, laat het hem zien, niet opgeven’, sprak ze Marc toe. In dezelfde tijd kwam Marc judocoach Cor van der Geest tegen, en begon te klagen over het feit dat zijn team altijd de beste was, maar nooit won. ‘Wat een pech toch’, zei Marc. Maar daar was Van der Geest het niet helemaal mee eens?

“Zeker niet. Hij zei: als je een keer op de paal schiet, dan heb je pech. Als je twee keer op de paal schiet, dan heb je heel veel pech. Als je drie keer op de paal schiet, dan schiet je niet goed. Dan moet je binnenkant paal leren schieten. Ik besefte me dat ik wel een goede speler was geweest, maar nog geen goede coach was.”

Wat miste je?

“Ik besefte me niet dat niet iedereen in een team hetzelfde is. Ik behandelde iedereen hetzelfde maar moest leren situationeel leiderschap toe te passen. Wat bij de ene speler werkt, werkt niet bij de andere. Coaches, maar ook managers in het bedrijfsleven, zijn altijd op zoek naar een kopie van zichzelf. Terwijl ze naar diversiteit moeten zoeken. Ik heb toen diverse cursussen gevolgd om daar inzicht in te krijgen. En met succes: in 2008 wonnen we de gouden medaille in Beijing.” Hoe krijg je dat in het bedrijfsleven voor elkaar?

“Op dezelfde manier. Je moet erachter komen waar iedereen binnen je organisatie energie van krijgt. Je moet ze in de flow krijgen en eigenlijk gaat het dan om drie dingen. Ten eerste willen mensen wel veranderen, maar ze willen niet veranderd worden. Je moet er dus voor zorgen dat ze ‘owner’ worden van hun eigen werk, hun eigen verbeterpunten en dat ze daar erkenning voor krijgen. Simpelweg door open vragen te stellen: waar zou jij in willen verbeteren?”

HEBBEN WE UW INTERESSE GEWEKT? Het gehele artikel leest u op analysenederland.nl.

14 FACILITY MANAGEMENT – ANALYSENEDERLAND.NL

CONTENT WITH A PURPOSE

Kunstlicht heeft invloed op werkprestatie Foto: Pixabay

Een stukje biologie om te beginnen. In bijna alle organismen op aarde heeft zich een biologische klok ontwikkeld. En dat heeft alles te maken met voorspelbare veranderingen gedurende elke 24 uur. Het licht op kantoor moet daarop aansluiten, zodat de productiviteit omhoog gaat. Er is verschil in temperatuur overdag

en ’s nachts, hetzelfde geldt voor de hoeveelheid en samenstelling van het licht. Ons dagen nachtritme is bepaald, maar wordt ook gestuurd door licht. Het oog bevat receptoren, ganglioncellen, deze zijn vooral gevoelig voor koelwit licht. Vangt ons oog dit licht op dan worden er signalen naar onze biologische klok gestuurd, die op haar beurt de aanmaak van melatonine voorkomt. Bij hoge verlichtingssterkte wordt het stresshormoon cortisol geproduceerd en zijn wij alerter. Eenvoudig verklaard, kun je stellen dat; hoe meer je aan koel wit licht wordt blootgesteld, hoe meer de behoefte aan slaap wordt verplaatst. Biologisch effectieve verlichting waar-

bij de mens centraal staat wordt gebruikt om ons welzijn te verbeteren. Om goed te functioneren hebben wij goed licht met de juiste kleurtemperatuur nodig op verschillende momenten van de dag. Met veranderingen in de lichtintensiteit en kleurtemperatuur wordt de natuur nagebootst. Human Centric

Human Centric Lighting heft in kantoren een positieve invloed op het welzijn van medewerkers.

Lighting kan het circadiaans ritme van de mens ondersteunen, de concentratie verbeteren, slaapstoornissen voorkomen en daarmee ons algehele welzijn verbeteren. Human Centric Lighting heeft enorme

resultaten in de gezondheidssector. Zo hebben diverse onderzoeken aangetoond dat patiënten sneller herstellen in ruimtes met voldoende zonlicht of dynamisch kunstlicht. Vooral in verpleegtehuizen kregen de bewoners, die overdag werden blootgesteld aan een voorgeprogrammeerde cyclus van verlichtingssterkte in combinatie met kleurtemperatuur een beter

slaap-waakritme. Ook in psychiatrie en dementie hebben deze installaties veel voordelen. Patiënten kunnen ondersteund worden door

‘We weten dat licht effect heeft op ons bioritme en daarmee op onze gezondheid’ verlichting op hen toe te spitsen en men nam een zichtbare daling van

medicijngebruik en angsten waar. Ook in scholen worden diverse onderzoeken gedaan met Human Centric Lighting. Naast een standaardcyclus kan de docent kiezen voor een concentratiestand en een sociale stand. Dit om de leerlingen optimaal te begeleiden naar een toets en te kunnen laten ontspannen op de sociale momenten. Ook hier is een beter slaap-waakritme van groot voordeel voor de leerlingen, in het bijzonder in de puberteit. Deze ervaringen vertalen zich nu ook

door naar de kantooromgeving. Uit

het PILCS (Personalised Intelligence Lighting Control Systems) onderzoek van de Technische Universiteit Eindhoven blijkt dat Human Centric Lighting in kantoren een positieve invloed heeft op het welzijn van medewerkers. Dat geldt niet alleen voor kantoren waar weinig daglicht naar binnen komt, dat is ook aan de orde gedurende donkere wintermaanden. Denk hierbij aan aspecten als het bioritme, alertheid, welbevinden, stressvermindering en prestatie tijdens werktijden. Ook kijken we naar lichtinvloed op rust, ontspanning en slaap in vrije tijd. Licht heeft een groot effect op ons mensen. Het stelt ons niet alleen in staat om te zien. Licht stimuleert ons en beïnvloedt onze stemming en activiteitsniveau. Human Centric Lighting oplossingen zijn er voor het individu. Geen mens is hetzelfde en standaardwaarden zijn derhalve nooit leidend. Stel de wensen en behoeften van uw medewerkers centraal. Zo verhoogt u het welzijn van alle medewerkers. Hugo Schrameyer & Marjon Kruize

BETER VERLICHT Op analysenederland.nl kunt u nog veel meer lezen over de positieve effecten van verschillende soorten verlichting. ADVERTENTIE

Bekijk onze interactieve demo: Human Centric Lighting in de praktijk

Verhoog het welzijn van uw medewerkers

Informasjon om vår 5-års garanti

Een verlichtingsinstallatie is onmisbaar in onze huidige kantooromgeving, får du på våre hjemmesider.

www.glamox.nl

licht is nodig om goed te kunnen functioneren. Iedere werkgever wenst tevreden gezonde werknemers, die in een goede sfeer hun beste prestaties kunnen leveren. Werkgevers hebben hiervoor een hulpmiddel voorhanden; Human Centric Lighting. Door het variëren van de lichtintensiteit en de

kleurtemperatuur kunnen wij ons natuurlijke ritme ondersteunen, hierdoor verbeteren wij het welzijn met als gevolg een hogere productiviteit en motivatie op de werkvloer. Glamox is een Scandinavische verlichtingsproducent met een leidende positie in HCL oplossingen. Neem vrijblijvend contact op voor meer informatie over verlichtingsoplossingen.

Ongediertebestrijding en -preventie in de 21e eeuw

Monitoren

Optimaliseren

Alarmeren

Zo werkt het: ongediertebestrijding in het digitale tijdperk

PestConnect van Rentokil helpt organisaties om ongedierte efficiënter en effectiever te bestrijden.

Wereldwijd verschijnen regelmatig berichten over organisaties die te maken hebben met knaagdierbesmettingen. Als deze niet goed worden gecontroleerd en bewaakt, kosten deze plagen veel tijd en geld. Uit onderzoek blijkt dat 55% van alle onderzochte bedrijven aangeeft per jaar minstens 1 werkdag te verliezen als gevolg van een ongediertebesmetting en dat bijna 40% van alle besmettingen langer dan twee weken duurt. Het is een probleem dat voor veel frustratie zorgt. Veel organisaties geven aan dat ze regelmatig controles uitvoeren.

Gelukkig is er nu wel een antwoord: Rentokil, marktleider op het gebied van ongediertebestrijding en -preventie, ontwikkelde Rentokil PestConnect. Dit systeem is zo geavanceerd en efficiënt dat het organisaties de mogelijkheid biedt om 24 uur per dag hun locaties te controleren en steeds weer met passende reacties te komen. In combinatie met de conventionele ongediertebestrijdingsmaatregelen is dit een oplossing die ongediertebestrijding misschien wel voorgoed verandert.

Ook worden preventieve maatregelen genomen. Vooral in de voedsel- en cateringsector met hun producten met grote omloopsnelheden, zijn er vaak geen middelen om locaties 24/7 te bewaken zonder dat dit inbreuk heeft op de dagelijkse bedrijfsvoering.

The Internet of Things (IoT) is het wereldwijde netwerk van apparaten voorzien van elektronica, sensoren en netwerkverbindingen. Het verandert de manier waarop organisaties werken. Onder invloed van het IoT verandert de wijze waarop organisaties zaken regelen; bijvoorbeeld in de logistiek, facility management en industrie. En het gaat snel. Geschat wordt dat dit jaar elke dag bijna 5,5 miljoen nieuwe apparaten in netwerken zullen worden opgenomen. In 2020 zullen wereldwijd 20 miljard apparaten met elkaar verbonden zijn. Met PestConnect heeft Rentokil nu deze wereldwijde technologische revolutie volledig toegepast op het gebied van ongediertebestrijding. Het systeem is opgebouwd uit met elkaar verbonden eenheden met infraroodsensoren, signaalversterkers en een controle-unit. De signaalversterkers worden gebruikt om het bereik van het systeem te vergroten, de controle-unit communiceert met de Rentokilserver. Als een muis of rat een eenheid activeert, wordt er een bericht verzonden naar een servicemedewerker van Rentokil om hem/haar op de vangst te wijzen. Het doorslaggevende voordeel van dit systeem is dat de controle 24 uur per dag, 365 dagen per jaar plaatsvindt.

Moderne technologie in combinatie met traditionele expertise

55%

van alle onderzochte bedrijven gaf aan minstens 1 werkdag per jaar te verliezen door een ongediertebesmetting; bijna 40% van de besmettingen duurt langer dan 2 weken.

PestConnect is niet alleen fascinerend door het slimme gebruik van technologie. Als de PestConnectsensoren een alarm activeren, maken servicemedewerkers van Rentokil een beoordeling van de situatie en bezoeken de klantlocatie voor aanpak van het ongedierteprobleem ter plekke. Tijdens dit bezoek onderzoekt de servicemedewerker ook de rest van de locatie op tekenen van aanwezigheid van ongedierte. Vervolgens geeft hij of zij adviezen over preventieve maatregelen om de geïntegreerde ongediertebestrijdingsstrategie zo effectief mogelijk te maken. Al deze informatie wordt vervolgens geregistreerd in myRentokil; een uniek, veilig, online, 24/7-werkend rapportagesysteem waarmee organisaties trends kunnen beoordelen en real-time nieuwe risico’s voor hun bedrijfsprocessen kunnen vaststellen. De grensverleggende partnerschappen die Rentokil heeft met organisaties als Google, PA Consulting Group en Qlik voegen nog meer waarde toe. Zo wordt het in de cloud opererende platform Qlik Sense gebruikt om via PestConnect gegevens te visualiseren en te combineren met gegevens uit andere bronnen – bijvoorbeeld door knaagdiergedrag af te zetten tegen weerpatronen.

Rapporteren

Reageren

Het is deze combinatie van menselijke deskundigheid en technische innovatie die klanten volgens Rentokil beter beschermt dan ooit tevoren: “Als wereldleider op het gebied van plaagdierbestrijding zien wij dat onze medewerkers en de kennis die zij hebben voor onze klanten bijzonder belangrijk zijn.” “Ook weten we dat onze klanten op ons vertrouwen om kennis en technologie te ontwikkelen die toonaangevend zijn in de ongediertebestrijdingsbranche. Het is zelfs zo dat onze klanten sinds de oprichting in 1925 altijd op ons gerekend hebben om innovaties te introduceren, nieuwe technologieën te benutten en gebruik te maken van de meest actuele wetenschappelijke doorbraken op het gebied van diergedrag om hun bedrijven beschermd en vrij van ongedierte te houden. Met PestConnect hebben we onze benadering van mensen en innovatie samengebracht. Wij beschermen bedrijven met behulp van slimme en preventieve oplossingen, die plagen stoppen voordat ze zich hebben kunnen ontwikkelen. Dit tot grote opluchting van onze klanten. Ook zijn wij ervan overtuigd dat als dit systeem op wereldschaal zou worden ingezet, dit ons nieuwe gegevens en kennis zal opleveren, waarmee plaagdierbestrijding naar een geheel nieuw niveau getild kan worden.”

Radicale verandering van ongediertebestrijding met Rentokil Pest Control 24/7 bescherming & controle met behulp van sensoren tegen ongediertebesmettingen Snelle reacties door deskundige servicemedewerkers voor het vaststellen van de bron van besmetting en verdere actie Effectieve en snelle vervolgbehandelingen om de invloed op bedrijfsprocessen te controleren en te minimaliseren Gemakkelijk toegankelijke real-time-rapportage die online onmiddellijk de status van een incident aangeeft Aanvullende zekerheid voor auditerende instanties zodat ze zich aan de voorschriften kunnen houden

Voor meer informatie over Rentokil PestConnect: www.rentokil.nl

RENT184476_Rentokil Advertorial 265x395.indd 1

13-11-18 12:03

CONTENT WITH A PURPOSE

Foto: Huib van Wersch

16 SUSTAINABILITY VOORWOORD – ANALYSENEDERLAND.NL

Anne-Marie Rakhorst, ondernemer, publicist en investeerder.

De winnaars van de toekomst Om de waarde van een onderneming te bepalen werd jaren geleden slechts naar de financiële resultaten gekeken. Gelukkig draait het vandaag de dag ook om de maatschappelijke relevantie van een bedrijf. Jouw product of dienst moet toegevoegde waarde leveren, anders voorspelt dat weinig goeds voor je toekomst. Niemand zit erop te wachten dat we grondstoffen uit de aarde halen, eenmalig gebruiken en daarna vernietigen. Het gaat niet over minder slecht of schadelijk, maar over het goede doen voor de wereld. De manier waarop we producten ma-

ken en gebruiken verandert. Als je nu een auto produceert, dan is dat er een die rijdt op zonne-energie. En als je een kledingstuk ontwerpt dan gebruik je circulair textiel. Als

je vervoer biedt in de stad, dan zorg je voor deeloplossingen, zodat mensen zich snel van A naar B kunnen verplaatsen, zonder dat er auto’s, scooters en fietsen grotendeels ongebruikt stil staan. Als bedrijf moet je je afvragen waarin je maatschappelijk relevant kunt zijn en wat je op een andere manier zou kunnen aanpakken dan je gewend bent. Natuurlijk brengt dat risico’s met zich mee. Ondernemen is en blijft een vak. Je móét winst maken, want er is niks duurzaams aan failliet gaan. Maar winst maken is slechts een randvoorwaarde en geen doel op zich. We wensen allemaal een mooie

toekomst voor onszelf en volgende generaties op deze prachtige planeet. Daarom is het zo belangrijk dat we met elkaar de transitie naar

een circulaire economie aanjagen. Daarbij helpt het als we verkeerde prikkels uit ons economische sys-

Ik zie een groeiende beweging van sociale ondernemers die een positieve impact hebben. Van start-

‘We wensen allemaal een mooie toekomst voor onszelf en volgende generaties op deze prachtige planeet. Daarom is het zo belangrijk dat we met elkaar de transitie naar een circulaire economie aanjagen.’ teem halen. Denk aan het invoeren van een hogere belasting op CO2-uitstoot en producentenverantwoordelijkheid. Je kunt plastic uit oceanen halen, maar het is nog belangrijker om ervoor te zorgen dat het er niet in komt.

ups tot multinationals die zichzelf opnieuw uitvinden en meehelpen om klimaatverandering, armoede en honger de wereld uit te helpen. Voor deze grote uitdagingen vormen de Sustainable Development Goals een routekaart. Die werden door

193 lidstaten van de VN ondertekend voor een betere, veiligere en duurzamere toekomst voor iedereen. De ondernemers die met slimme en duurzame oplossingen komen zijn de winnaars van de toekomst. Anne-Marie Rakhorst Ondernemer, publicist en investeerder

ONDERNEMEN MET EEN POSITIEVE IMPACT Op analysenederland.nl leest u nog veel meer mooie artikelen over het belang van duurzaam en maatschappelijk verantwoord ondernemen. ADVERTORIAL

Big data helpt efficiënt verwarmen ThermoSmart, een Nederlandse onderneming die slimme thermostaten produceert, zet vol in op big data. Als enige in de markt combineert ThermoSmart de data uit de slimme meter, de CV-Ketel (of warmtepomp) met data die de ThermoSmart zelf registreert. Hierdoor kunnen warmtepompen efficiënter en energiezuiniger werken. Ook kan ThermoSmart meten welke CV-ketels het meest zuinig zijn. Door de warmtekarakteristiek van het huis gedetailleerd in kaart te brengen kan zelfs vooraf vastgesteld worden wat de terugverdientijd zou zijn van betere isolatie. Op basis van big data analytics heeft ThermoSmart tools voor haar klanten ontwikkeld waarmee zij meer inzicht in en meer grip krijgen op hun energieverbruik. Zo biedt ThermoSmart verbruiksrapporten en een besparings-simulatie tool. ThermoSmart gebruikers kunnen hun huizen efficiënter verwarmen en dus minder energie verbruiken, zonder verlies van comfort. Kijk voor meer informatie op www.thermosmart.nl

19.0

Door intensieve samenwerking met leveranciers kan ThermoSmart de werking van warmtepompen verder optimaliseren, waardoor het verbruik omlaag gaat bij gelijkblijvend comfort. Kern van onze technologie is, dat ThermoSmart modelleert hoeveel energie nodig is om een specifiek huis op te warmen.

Uniek is dat gebruikers van een ThermoSmart gedetailleerd inzage krijgen in hun energieverbruik, opgesplitst naar verwarmen, tapwater en koken. Daardoor weten gebruikers bijvoorbeeld wat de kosten zijn van een douche. De nieuwste ontwikkeling is een besparingstool, die met 95% nauwkeurigheid laat zien wat bespaard kan worden wanneer de verwarming een graad lager wordt gezet, of wat het kost als het huis een graad warmer wordt gestookt.

Door de warmtekarakteristiek van een huis te modelleren en te koppelen aan de analyse van de warmtepomp of CV ketel, kan ThermoSmart voor individuele woningen vooraf uitrekenen wat de terugverdientijd van isolatie is.

IN EEN WERELD IN VERANDERING,

MAAI UW GRAS 99% SCHONER* MAAI UW GRAS DIT WEEKEND...

BELEG JE OOK VOOR TOEKOMSTIGE GENERATIES.

99% SCHONER DIT WEEKEND SCHONE BRANDSTOF VOOR UW TUINMACHINE

Aspen 4 is een reukloze, lang houdbare alkylaatbenzine die Euro 95 vervangt. Er zitten vrijwel geen schadelijke stoffen zoals zwavel, benzeen en tolueen in en het bevat geen ethanol. Aspen 4 is te gebruiken in alle viertaktmotoren zoals uw grasmaaier, tuintractor, aggregaat maar ook in uw boot.

Kijk op www.aspen-benelux.nl voor verkooppunten!

DUURZAAM EN VERANTWOORD BELEGGEN BNP Paribas Asset Management selecteert bedrijven met oog voor duurzaamheid en verantwoorde bedrijfsvoering. Zo dragen uw beleggingen bij aan het gemeenschappelijk belang. Beleg voor een betere wereld. www.bnpparibas-am.nl

* dan gewone benzine m.b.t. de hoeveelheid gevaarlijke koolwaterstoffen

BNP PARIBAS ASSET MANAGEMENT Nederland N.V. (adres: Postbus 71770, 1008 DG Amsterdam), de beheerder, is geregistreerd bij de Autoriteit Financiële Markten. Voordat u investeert in enig financieel instrument dient u het prospectus alsmede de Essentiële Beleggersinformatie (EBi) met informatie over het product, de kosten en de risico’s te lezen. Het prospectus, de EBi alsmede overige informatie zijn verkrijgbaar op de website: www.bnpparibas-am.nl. De in deze advertentie opgenomen opinies zijn het oordeel van BNP PARIBAS ASSET MANAGEMENT Nederland N.V. op het gespecificeerde moment en kunnen worden gewijzigd zonder voorafgaand bericht.

18 SUSTAINABILITY – ANALYSENEDERLAND.NL

DUURZAAMHEID EN HET BEDRIJFSLEVEN 1. Welke rol spelen bedrijven bij het Klimaatakkoord en de Ontwikkelingsdoelen? 2. Welke trend zal de norm worden binnen het Nederlands bedrijfsleven? 3. Hoe kan een onderneming verduurzamen en waar vindt zij ondersteuning? Mark van der Heijden

mensen en milieu doet. Bij wijze van spreken kun je op de kassabon zien wat je aan CO2 verbruikt hebt.”

Maria van der Heijden Directeur MVO Nederland 1. “Verduurzamen betekent ook veranderen, er is een transformatie nodig om op een andere manier naar ondernemen te kijken. Het bedrijfsleven heeft die veranderkracht. Het is nu belangrijk dat we schaal creëren. In 2025 moet twintig procent van de economie klimaatneutraal en circulair zijn. Dat is het kantelpunt, dan beweegt de rest mee.” 2. “Grondstoffen halen uit afval staat op één. Al het afval kunnen we verwerken en ergens anders voor gebruiken. Een trend is ook dat we met werkelijke prijzen gaan rekenen, zodat ook verrekend wordt wat een product met

Eppy Boschma Secretaris VNO-NCW 1. “De zeventien duurzame ontwikkelingsdoelen, ook wel Sustainable Development Goals (SDGs), sluiten aan bij het DNA van Nederlandse ondernemers. Dat is er één van doen! De structuur van de Nederlandse economie, de oriëntatie van ondernemingen op duurzaamheid en internationale ketens, sluiten daar ook op aan. Ook voor het Klimaatakkoord geldt ‘doen’; via doorbraakprojecten, innovatie, samenwerking en een internationale oriëntatie.” 2. “Waar jaren geleden het maatschappelijk verantwoord ondernemen pas net opkwam,

‘Waar jaren geleden het maatschappelijk verantwoord ondernemen pas net opkwam, is dat nu veelal praktijk.’

3. “Verduurzaming werkt het best als die aansluit op je core business. Kijk bijvoorbeeld naar inkoop; waar haal je energie of grondstoffen vandaan? Daar zijn vaak duurzame alternatieven voor die niet duurder zijn. Wees ambitieus, maar start met kleine stappen.”

‘Verduurzamen betekent ook veranderen, er is een transformatie nodig om op een andere manier naar ondernemen te kijken.’ en Renewi werken in Haarlem samen voor efficiënter en duurzamer inzamelen van afval.”

is dat nu veelal praktijk. De ondernemers zien de SDGs nu als wereldagenda tot en met 2030. Nederlandse bedrijven spelen daarop in, onder meer via de topsectorenaanpak, waarin bedrijven samenwerken met kennisinstellingen en overheid.” 3. “Vorig jaar werden de Nederland ‘Global Challenges, Dutch challenges’ gelanceerd over ondernemers en hun inzet voor de SDGs. Deze maand lanceren we een update met praktische tips over het hoe. Waar draag jij bij en waar kun je verschil maken? En hoe kun je die bijdrage vergroten?”

CONTENT WITH A PURPOSE

Eline Kik Directeur Green Business Club Nederland 1. “De koplopers in het bedrijfsleven zullen als leidend moeten worden gepositioneerd. Je ziet ook dat deze worden uitgenodigd aan bijvoorbeeld de Klimaattafels. Er kan meer gebruik worden gemaakt van pionieren, dat wat een ondernemer een ondernemer maakt.” 2. “Op termijn vallen bedrijven op als ze niet werken aan zero waste en energieneutrale bedrijfsvoering. Ook zoeken bedrijven elkaar meer op. Binnen Green Business Club werken een aantal bedrijven al jaren samen aan de uitvoering van klimaatdoelen. Zelfs concurrenten als afvalinzamelaars Suez

3. “De grootte en het type van het bedrijf maken elke aanpak verschillend. Plaats daarom een stip op de horizon en kijk naar wat past bij het bedrijf. Probeer niet alles zelf uit te vinden, maar zoek steun. Er zijn veel platformen die veel tools en informatie beschikbaar hebben.”

‘Er kan meer gebruik worden gemaakt van pionieren, dat wat een ondernemer een ondernemer maakt.’

ADVERTORIAL

VAN KOSTENPOST NAAR WINSTMACHINE BOEK NU UW GRATIS STRATEGIESESSIE

Verduurzaming van uw organisatie is een must. Reeds over twee jaar moet u aan tal van scherpe doelstellingen voldoen. Gelukkig snijdt dit mes aan twee kanten. Het biedt kansen voor groei en bloei. Het geeft handvatten om succesvol te innoveren. Juist door nu een duurzame strategie te ontwikkelen.

De Trippple aanpak van Constantis biedt een krachtig denken doe-model. U ontwerpt een integrale visie. U krijgt impulsen voor innovatieve productontwikkeling. Gemotiveerde medewerkers volgen de Trippple Academy en gaan geïnspireerd aan de slag.

Hoe pakt u de verduurzaming van uw organisatie aan? Hoe maakt u de stap van losse initiatieven en projecten naar een integrale strategie? Hoe zorgt u ervoor dat het niet extra kosten met zich meebrengt maar juist meer winst? Hoe krijgt u medewerkers en leveranciers mee in dit verhaal? Waar begint u?

De Plan-Do-Check-Act cyclus zorgt voor een lange adem en degelijke onderbouwing. Van doelstellingen formuleren tot stakeholders betrekken. Een MVO-rapportage, de Zelfverklaring ISO 26000 en GRI G4 leveren de bewijsvoering.

Het antwoord op deze vragen ontvangt u tijdens een strategiesessie. Gratis en vrijblijvend voert u een telefonisch adviesgesprek met een Constantis expert. U krijgt: • Een luisterend oor t.a.v. wat er speelt in uw organisatie. • Goede raad hoe u duurzaamheid kunt inzetten, strategisch en winstgevend. • Een aanbod om aan de slag te gaan, praktisch en concreet. De Trippple aanpak: van incidentele projecten naar een integrale strategie Constantis staat voor verduurzaming als een constante cyclische beweging. Een proces dat, eenmaal in gang gezet, geen einde kent. Op de juiste manier ingebed in de hele organisatie houdt een duurzame strategie zichzelf in stand.

De Trippple aanpak belooft driedubbele winst. Eén: U maakt de wereld groener, schoner en eerlijker. Twee: U voldoet aan nieuwe wetten en regels. Drie: U zet op alle terreinen grote stappen voorwaarts. Van HRM tot milieu. Van governance tot productie. Van innovatieve diensten tot inkoop. Boek uw gratis strategiesessie op www.constantis.nl

Foto: Solidaridad

Natuurlijk, overheden hebben zich wereldwijd achter het klimaatakkoord van Parijs geschaard. En ja, steeds meer bedrijven zetten zich in voor een duurzame samenleving – of zeggen dat in ieder geval. Maar dat gaat lang niet snel genoeg om tot een toekomstbestendig businessmodel te komen.

FairClimateFund zoekt met name naar wegen om de CO2-uitstoot te verminderen. Bedrijven kunnen uitstoot die niet te vermijden is, compenseren door via de CO2-handelsmarkt en met hulp van het Fair Climate Fund te investeren in Fairtrade gecertificeerde klimaatprojecten in ontwikkelingslanden, die bovendien de leefomstandigheden van de mensen daar verbeteren. De twee ngo’s helpen direct en

concreet in ontwikkelingslanden. Solidaridad ondersteunt bijvoorbeeld katoenboeren. “Katoen is een best vervuilende grondstof, er wordt veel water, kunstmest en veel pesticide bij gebruikt. Met de boeren werken we samen om op een milieuvriendelijke manier katoen te verbouwen”, zegt Heske Verburg, directeur van Solidaridad Europa.

het reduceren van hun CO2-footprint en bieden veel fairtrade-producten aan, waar klanten speciaal voor naar hen toe komen. Ze bewegen met de tijd mee.” Maar vaak lijkt duurzaam onder-

Solidaridad is een ngo met als missie

om iedereen, van boer tot consument, te verleiden tot duurzaam en eerlijk gedrag; een betere prijs voor de boer, duurzame productie door fabrikanten en de consument die bereid is dat kleine beetje extra daarvoor te betalen.

TIPS VAN MARJAN MINNESMA Foto: Urgenda

Investeren in een duurzaam businessmodel

Dat gaat goed, vertelt ze. “Ka-

ANALYSENEDERLAND.NL – SUSTAINABILITY

CONTENT WITH A PURPOSE

Verburg: “Bedrijven zien vaak nog geen probleem, dat vind ik onbegrijpelijk.”

toen wordt in toenemende mate duurzaam geproduceerd; al vijftien procent van het katoen wordt duurzaam geproduceerd. Het aanbod is echter veel groter dan de vraag, maar drie procent van de katoen wordt duurzaam ingekocht door textielbedrijven.” Dat kan wel wat ambitieuzer. Net zoals je het compenseren door bedrijven van de eigen CO2-uitstoot zou kunnen zien als de vervuiler betaalt (maar ondertussen vervuilt het nog wel). Tot dusver zijn het vooral de ontwik-

kelingslanden die de prijs betalen, zegt Neera van der Geest, directeur FairClimateFund. “Door het veranderende klimaat vermindert de koffieproductie, maar de verkoop van koffie levert boeren niet genoeg op om te investeren in aanpassingen aan klimaatveranderingen. Bedrijven zullen dus moeten inves-

teren in ontwikkelingslanden door goede prijzen te betalen voor hun producten.” “De gemiddelde leeftijd van een koffieboer is zestig jaar. Ze verdienen te weinig dus de jongere generatie wil geen koffieboer worden”, vult Verburg aan. “Bovendien is vijftig procent van de koffieplantages in 2050 door klimaatverandering niet meer geschikt voor de koffieteelt. Koffiebedrijven zouden moeten bedenken wat de strategie wordt om de aanvoer van koffiebonen veilig te stellen. Ze zien echter nog geen probleem, dat vind ik onbegrijpelijk.” Als gezegd, er zijn ook bedrijven die zich goed inzetten. “PLUS is een bedrijf dat zijn verantwoordelijkheid neemt”, zegt Van der Geest over de supermarktketen. “Zij kopen bij ons CO2-compensatie, zijn bezig met

nemen voor grote bedrijven een kwestie van aftasten; iets wat naast de corebusiness valt. En niet alleen voor hen, zegt Van der Geest. “Consumenten willen goedkopere producten en daar worden anderen de dupe van.” Daarom dus: Wakker worden! Het is tijd dat consumenten, bedrijven, overheden én maatschappelijke organisaties hun verantwoordelijkheid gaan nemen. Verburg: “Het enige businessmodel dat toekomstbestendig is, is een duurzaam businessmodel.” Mark van der Heijden

FEITEN Alle aan consumenten verkochte lattes, frapucino’s en gewone bakjes troost hebben een totale waarde van 200 miljard dollar. Minder dan 10 procent daarvan gaat naar de exportlanden van de groene koffiebonen. De koffieboeren in Latijns-Amerika ontvangen 87 procent van de exportprijs, boeren in Oost-Afrika slechts 61 procent daarvan.

DE VERVUILER BETAALT Maar ondertussen vervuilt het nog wel. Wat kunnen we veranderen om de CO2-uitstoot daadwerkelijk te verminderen? Daar leest u meer over op analysenederland.nl.

Directeur Urgenda.

Moeten kolencentrales sluiten?

“We zijn heel blij met de uitspraak van het gerechtshof dat de Staat de CO2-uitstoot in 2020 met 25% moet reduceren. Aan feiten wordt niet langer getornd. Het sluiten van kolencentrales levert het meeste op, maar er zijn meer mogelijkheden. Dat vereist maatwerk voor elke sector.”

Naar een CO2 verwijderingsbijdrage

“De consument heeft de sleutel voor verduurzaming. Ik pleit voor een verwijderingsbijdrage van beton en staal, enkele tientjes per ton. Zo laten we zien wat hun prijs zou moeten zijn. En stel daarvoor een fonds in, waarmee bedrijven hun processen kunnen verduurzamen. Als na 2030 een CO2-prijs van ruim honderd euro zou gelden, dan versnelt dat deze omslag.”

Bossen en bodemleven bevorderen

“Hoewel het IPCC een voorstander is van CCS (opvang en opslag van CO2 onder de grond), geeft dat het onterechte idee dat we door kunnen gaan met uitstoten. Als we dan toch iets willen doen met zogenaamde negatieve emissies dan kunnen we beter inzetten op meer bossen aanplanten en bodems anders bewerken, zodat er meer koolstof in de bodem komt.”

Tseard Zoethout

ADVERTENTIE

BELEG MET IMPACT

VOOR SCHONE ENERGIE

Francis Adornor, klant van PEG Africa

Onze partner PEG Africa biedt mensen op het platteland van Ghana met off grid zonne-energie-systemen toegang tot betrouwbare, schone én goedkope energie. Maak ook impact met uw geld en beleg in het Oikocredit Nederland Fonds. Stichting Beheer Oikocredit Nederland Fonds is als beheerder van het Oikocredit Nederland Fonds (ONF) opgenomen in het register van de AFM. Het Oikocredit Nederland Fonds is een beleggingsfonds en er zijn risico’s verbonden aan een belegging in het ONF.

KIJK OP WWW.OIKOCREDIT.NL

LEES MEER OP ANALYSENEDERLAND.NL

Bij online shoppen is het pakketje nog het enige fysieke contact tussen de klant en de online winkel. Alle reden voor de winkel om te zorgen dat dat geheel naar de wensen van de klant is. “Er valt hier voor webshops nog veel winst

Ook zien consumenten het liefst een verpak-

king die gemakkelijk te openen is en even gemakkelijk weer te hersluiten is voor een retourzending. Berkhout: “Klanten laten schaar, mes en tape liefst in de kast liggen,

Een vlotte retourzending is sowieso iets waar

Nog een laatste wens van consumenten: de verpakking moet stevig zijn. Een kwart van de online shoppers ontvangt jaarlijks een beschadigde verpakking. Voor velen is dat een reden om niet nog eens wat te bestellen. Als ergens voorkomen beter is dan genezen, is het hierbij wel, benadrukt Berkhout. “55 procent van de Nederlanders informeert de webshop niet over de beschadigde verpakking, maar ze delen die ervaring wel met anderen.”

KLIMAATAKKOORD BIEDT BEDRIJVEN KANSEN

Het kabinet heeft de ambitieuze doelstelling om al in 2030 de CO2-uitstoot tot bijna de helft te verminderen. Dit biedt bedrijven ook kansen; nieuwe product-marktcombinaties zullen opkomen. Voor het bedrijfsleven in Nederland zal het klimaatakkoord een grote impact hebben. De klimaattransitie zal sneller gaan dan velen zich kan voorstellen. DNV GL, dat organisaties helpt de veiligheid en duurzaamheid van hun bedrijfsvoering te verbeteren, adviseert bedrijven daarom voorbereid te zijn. De energievoorziening wordt voor een organisatie een strategisch instrument voor de concurrentiepositie. Bedrijven moeten op zoek naar slimme en duurzame oplossingen voor hun energievoorziening. Daardoor zullen nieuwe product-marktcombinaties ontstaan die kansen bieden voor bedrijven. Denk hierbij bijvoorbeeld aan alternatieven voor gasverwarming, slimme laaddiensten voor elektrische auto’s of fossielvrije grondstoffen voor de industrie. En daar zal ook zeker geld mee te verdienen zijn.

VOLLEDIG ELEKTRISCH WONEN, EEN LOGISCHE KEUZE

consumenten naar op zoek zijn. “Hoe eenvoudiger voor je klant om een product terug te sturen en hoe vlotter de terugbetaling verloopt, hoe lager de drempel om opnieuw te bestellen”, zegt Berkhout. “Je doet er dus goed aan een strategie uit te dokteren die het hen gemakkelijk maakt.”

Jonker: "Gas zal nooit helemaal verdwijnen, maar we moeten ons gasgebruik wel minimaliseren."

Foto: Fotolia

Volop kansen door goede verpakking

te halen”, zegt Remko Berkhout, sales & marketing director bij leverancier van e-commerce packaging DS Smith, op basis van consumentenonderzoek. Hieruit blijkt dat maar twee op de tien consumenten tevreden zijn wanneer ze een pakket openen. “Zes op de tien consumenten geven aan dat ze liever minder verpakking zouden zien. Wordt er te veel verpakkingsmateriaal gebruikt, dan is dat voor een op de acht Nederlanders een reden te stoppen met bestellen.”

daar is iedereen het over eens. Daarnaast wint ook een vlot recyclebare verpakking aan belang.”

CONTENT WITH A PURPOSE

Foto: THE FCTR

Foto: DS Smith

20 SUSTAINABILITY – ANALYSENEDERLAND.NL

Gasloos wonen is de toekomst, is de overtuiging van Joris Jonker, directeur van THE FCTR E, een bedrijf dat all-electric wonen mogelijk maakt.

Stel ik wil een nieuwbouwhuis met gas. Kan dat?

“Nee, sinds afgelopen juli mogen er geen huizen meer worden gebouwd met een gasaansluiting. Er mag enkel nog elektrisch gekookt en verwarmd worden met alternatieven voor gas.”

INVESTEREN MET EEN GROEN GEWETEN Het mede financieren van projecten die vallen onder Stimulering

Duurzame Energieproductie (SDE+) is een interessante optie. De subsidie voor SDE+ richt zich op grootverbruikers van energie. Hierdoor kan het investeren in deze projecten voor u een goed rendement opleveren.

Met de SDE+ stimuleert het ministerie van Economische Zaken

en Klimaat de ontwikkeling van een duurzame energievoorziening in Nederland. Agrariërs maken hier bijvoorbeeld gebruik van. Zij verbruiken veel energie, maar hebben ook de ruimte om bijvoorbeeld zonnepanelen te plaatsen. Het plaatsen van zonnepanelen of een andere duurzame energie-

bron gaat gepaard met grote investeringen. De overheid ondersteunt deze investeringen met subsidies uit de SDE+-regeling. Via bedrijven als Veba Funding kan iedereen mede investeren in deze energieprojecten. De subsidies zorgen ervoor dat de risico’s lager en de opbrengsten hoger zijn.

Verdwijnt gas dan helemaal uit de samenleving?

“Het zal nooit helemaal verdwijnen, pas over een jaar of dertig hebben we zoveel windmolens en zonne-energie dat we 80 procent van alle energie groen kunnen opwekken. Maar het is wel belangrijk dat we nu al ons gasgebruik gaan minimaliseren.”

Wat zijn de voordelen voor Nederland?

“Een infrastructuur van energie is goedkoper, veiliger en beter voor het klimaat dan gas. En in huis merk je helemaal niet dat er geen gas meer wordt gebruikt. Je huis is nog net zo lekker warm.”

Heeft het zin mijn huis nu al te elektrificeren?

“Zeker. Een warmtepomp zorgt dat het altijd aangenaam warm is in huis, zonder dat het meer geld kost. Met zonnepanelen ben je minder afhankelijk van een energiebedrijf. Nu kan al 10 procent van de woningen zonder meerkosten gasloos worden, dus waarom zou je wachten als het nu al gemakkelijk kan.?”

Mark van der Heijden

Voor het project wordt gestart, wordt een opbrengstenrapport

opgesteld. Daarna wordt het project openbaar gemaakt en wordt vastgelegd welke investering nodig is om het betreffende project te realiseren. De investeerder wordt hier nauw bij betrokken. Wie investeert in het project wordt op de hoogte gehouden van het behaalde rendement.

WILT U MEER LEZEN? Op analysenederland.nl vindt u nog veel meer interessante artikelen over sustainability. ADVERTENTIE

JE CO2-VOETAFDRUK VERKLEINEN? DOE HET FAIRTRADE! Kijk voor meer informatie op fairclimatefund.nl Banner FairClimateFund - 31 oktober 2018.indd 1

26-9-2018 10:34:07

3 TIPS OM JE PAKKETTEN DUURZAMER TE VERPAKKEN EN VERSTUREN In de e-commercebranche wordt veel aandacht besteed aan duurzaam ondernemen. Vaak wordt vooral gedacht aan het verminderen van de CO2 uitstoot bij het transport van de pakketten. De CO2-uitstoot is echter niet de enige factor die van invloed is op het milieu, verpakkingen spelen ook een grote rol. Daarnaast zijn te grote verpakkingen een doorn in het oog van de ontvanger. 3 tips om je pakketten duurzamer te verpakken én versturen.

VERPAKKINGSLOOS VERZENDEN Laat je pakketten verpakkingsloos bezorgen. De meeste producten zitten standaard in een fabrieksverpakking. In plaats van de producten daarnaast ook nog in een doos te plaatsen met opvulmateriaal, laat je jouw product in een afsluitbaar krat bij je klant afleveren. De kratten zijn er in verschillende maten, waardoor er ruimte wordt bespaard en er dus meer verzendingen in een bus passen. En dat betekent weer een vermindering van CO2-uitstoot per zending. Daarnaast bespaar je meteen kosten: je hoeft geen verpakkingen meer in te kopen en het inpakproces wordt vereenvoudigd.

GA VOOR DUURZAAM MATERIAAL Wees zuinig met verpakkingsmateriaal en kies voor gerecyclede of milieuvriendelijke verpakkingsmaterialen, zoals papier, karton, biobased plastics en gerecycled kunststoffolie. Laat je klanten weten hoe ze het verpakkingsmateriaal het best kunnen weggooien. Verpak je pakketje daarnaast zo klein mogelijk, zodat het zo min mogelijk ruimte inneemt bij het transport. Hoe meer lucht er in de verpakking zit, des te minder pakjes er in de bus passen. Daardoor wordt er per pakketje meer CO2 uitgestoten dan nodig is.

VERGROOT DE AFLEVERKANS Zorg dat je pakket de eerste keer wordt bezorgd. Je klanten zijn beter bereikbaar dan ooit. Door ze meerdere keren te informeren en invloed te geven op de bezorging, vergroot je de afleverkans. Kies een bezorger die jouw klant de mogelijkheid biedt om afleverdetails te wijzigen als het pakket al onderweg is. Bijvoorbeeld het wijzigen van het aflevermoment, een opmerking toevoegen voor de bezorger of het veranderen van het afleveradres. Hoe flexibeler je bezorger, des te groter is de kans dat hij niet een tweede of derde keer terug hoeft.

1 2 3

Meer informatie over verpakkingsloos verzenden? Ga naar www.sandd2me.nl

ADVERTORIAL

Op zoek naar groene marketeers Duurzaamheid en circulariteit zijn voor ondernemingen van strategisch belang. De multinationals voorop, steken hun circulaire ambities niet onder stoelen of banken. Vaak worden ze vertaald in globale doelstellingen, zoals reductie van de CO2-uitstoot en kleinere ecologische footprints. “Maar op het gebied van verpakkingen worden de doelstellingen juist steeds concreter”, signaleert directeur Chris Bruijnes van het Kennisinstituut Duurzaam Verpakken (KIDV). Het KIDV adviseert en inspireert bedrijven over duurzaam verpakken. Tijdens het World Economic Forum in Davos begin dit jaar, verklaarden elf multinationals dat zij in 2025 alleen nog maar herbruikbare en volledig recyclebare verpakkingen gebruiken. Onlangs schaarden tweehonderdvijftig internationale organisaties zich achter het initiatief van de Ellen McArthur Foundation voor de New Plastic Economy, gericht op het uitbannen van problematische of onnodige plastic verpakkingen en op de ontwikkeling van meer herbruikbare verpakkingen in plaats van de single use plastics. “De beweging naar duurzame verpakkingen is er en die is onomkeerbaar. Maar de ambities omzetten in resultaten – de stap van strategie naar de praktijk – is nog steeds een uitdagende opgave voor bedrijven”, aldus Bruijnes. Het KIDV ondersteunt ze hierbij met kennis en advies. Zo werd dit voorjaar het model Vijf perspectieven op duurzaam verpakken® gepubliceerd. Dit biedt een overzicht van de belangrijkste invalshoeken om rekening mee te houden bij de verduurzaming van productverpakkingscombinaties. Er zijn ook praktische KIDV-tools, zoals een Recyclecheck voor kunststof verpakkingen om snel antwoord krijgen op de vraag of die goed zijn te recyclen. Wat bedrijven volgens Bruijnes echt nodig hebben, zijn groene marketeers. “Op strategisch niveau zijn de doelstellingen helder, maar op operationeel niveau worden duurzaamheidscriteria nog onvoldoende meegenomen.

In het proces van ontwikkeling en ontwerp van productverpakkingscombinaties, worden de uiteindelijke keuzes meestal gebaseerd op kosten en efficiency of op verpakkingslijnen die al in de fabriek staan.” “Duurzaamheid en circulariteit moeten veel meer een bepalende stem in het ontwikkelingsproces krijgen. Dat stelt ondernemingen in staat om hun duurzaamheidsstrategie in de praktijk vorm te geven én impact te bereiken. Dat is van belang, want consumenten pikken de plastic soep en overbodige verpakkingen niet langer. Dat is toch het laatste wat je wilt”, zegt Bruijnes, “dat mensen om zulke redenen jouw product niet meer uit de schappen halen.” Ook over vraagstukken omtrent de toepassing van bioplastics, circulair ontwerpen of nieuwe recyclingtechnieken, kunnen bedrijven advies inwinnen bij het KIDV. Directeur Bruijnes: “Wij krijgen elke maand méér vragen over dit soort onderwerpen. Dat is een teken dat bedrijven serieus met verduurzaming van verpakkingen aan de slag zijn.”

CHRIS BRUIJNES

Directeur Kennisinstituut Duurzaam Verpakken

Blikken verf bevatten zestig procent water. RAW Paints bedacht verf in poedervorm. Water wordt pas toegevoegd op het moment van schilderen. Er is minder verpakking nodig en er wordt ruimte bespaard bij transport en opslag. De lege verpakking kan na gebruik bij het kunststof afval worden weggegooid. Raw Paints won dit jaar onder meer de NL Packaging Award en onlangs nog de Accenture Innovation Award.

22 SUSTAINABILITY PROFIEL – ANALYSENEDERLAND.NL

CONTENT WITH A PURPOSE

‘De duurzaamheidsagenda bij bedrijven gaat niet meer wegvallen’ Duurzaamheid als integraal onderdeel van de bedrijfsvoering. Dat is het streven van Peter Bakker, CEO van de World Business Council for Sustainable Development. En hij gelooft erin. “De CEO’s die nu aan het roer staan bij bedrijven willen echt weten wat er gaande is op duurzaamheidsgebied.” Toen hij in 2012 begon als president

van de World Business Council for Sustainable Development (WBCSD) stelde hij dat hij de organisatie wilde veranderen van een think tank naar een think-do tank. De WBCSD was volgens Peter Bakker vooral bezig zeer goed doordachte rapporten te schrijven. Erg belangrijk, maar het was tijd voor actie. “Ik zei toen meteen: ‘Dat er iets aan de hand is, dat weten we nu wel, we moeten er iets aan gaan doen.’” En dat deed hij. Hij zette 180 bedrijven bij elkaar, geclusterd binnen vijf programma’s. Binnen die programma’s wordt door de bedrijven gerapporteerd op vooruitgang. “Dus het is nu zo dat we iets constateren, er iets op verzinnen en er daadwerkelijk iets mee doen.” Kunt u hier een concreet voorbeeld van geven?

“Ons programma FReSH is hier een goed voorbeeld van: Food Reform for Sustainability and Health. Dat zijn we drie jaar geleden begonnen en daarbinnen kijken we onder meer naar voedselverspilling en voedselverlies, een enorm probleem. De Europese Unie en de FAO (de voedsel- en landbouworganisatie van de Verenigde Naties, red.) willen dat halveren. Alleen: het probleem binnen bedrijven is dat ze het niet konden meten. Samen met 70 aangesloten bedrijven hebben we hier een tool voor ontwikkeld waarmee dat wél kan. En die tool wordt ook geïmplementeerd bij die bedrijven.”

Nog iets dat u zei bij uw aantreden was: ‘Ik ben er om de wereld te veranderen’. En? Is de wereld aan het veranderen?

“Jazeker, maar wel langzamer dan zou moeten. Maar als je kijkt naar de politiek dan zie je dat zelfs de VVD het in zijn Europese verkiezingsprogramma over klimaat heeft. Duurzaamheid is niet meer alleen voorbehouden aan NGO’s en GroenLinks.” En bij bedrijven?

“Daar is die verandering ook duidelijk zichtbaar. Toen ik hier binnenkwam leek klimaatverandering wel religie: er waren mensen die wel geloofden en mensen die niet geloofden. Het is geen kwestie van wel of niet geloven, was mijn boodschap toen. Het is zo, en wat doe je eraan? Die boodschap is wel aangekomen. Het is wetenschappelijk bewezen, we moeten in 2050 naar een uitstoot van nul. En wetenschap is geen religie, dat is betrouwbare informatie. Of het haalbaar is, is een tweede, maar bedrijven kunnen niet zeggen dat wetenschap niet klopt.” Wat betekent dit voor uw werk?

“Dat de discussie fundamenteel anders is. Vijf jaar geleden was het zo dat als de CEO echt iets zag in duurzaamheid, dan deed een bedrijf er iets mee. Puur op basis van persoonlijk leiderschap. Nu doet de hele sector mee. Binnen de WBCSD hebben we altijd twee contactper-

sonen bij bedrijven: de CSO (Chief Sustainability Officer, red.) en de CEO. Alle uitkomsten van onze discussies, ons onderzoek en onze oplossingen gaan via een management brief naar de CEO. De CEO’s willen weten wat er gaande is op duurzaamheidsgebied. En dit maakt implementatie van oplossingen bij bedrijven veel krachtiger.” Maar uiteindelijk gaat het toch puur om de winstgevendheid?

“Natuurlijk, en dus gaat het ook over cost of capital. Een daarbij worden de milieu en sociale prestaties steeds belangrijker. Een voorbeeld: Danone (een Frans voedingsmiddelenbedrijf, red.) heeft onlangs voor 2 miljard financiering opgehaald bij 12 banken. Bij het bepalen van de rente van deze lening is gekeken naar de financiële risico’s én de milieu- en sociale risico’s. Sterker nog, er zijn op het gebied van milieu en op sociaal gebied targets gesteld en als ze die halen, krijgen ze een korting op de rente. Banken weten tegenwoordig dat milieu- en sociale risico’s ook meewegen. Milieu- en sociale risico’s worden niet meer behandeld als: ‘Oh dear, how sad that happened’, maar zijn onderdeel van de cost of capital-discussie. Duurzaamheid is een risicomanagementdiscussie geworden, en ligt nu dus bij de CFO op het bordje.” Maar hoeveel duurzaamheidsprogramma’s en -initiatieven zouden er

bij bedrijven nog overblijven als er morgen een one shot oplossing komt voor de opwarming van de aarde door middel van een raket die alle CO2-uitstoot tenietdoet?

En is het dan aan regeringen om het speelveld te bepalen en bedrijven te dwingen om duurzame beslissingen maken en duurzame strategieën te ontwikkelen?

“Ik mag hopen dat die raket bestaat als ik morgen wakker word, dat ten eerste. Maar zelfs dan is klimaatverandering slechts één van de duurzaamheidsproblemen in de wereld. In 2015 hebben de Verenigde Naties 17 duurzaamheidsdoelen opgesteld, klimaatverandering is nummer 13. Dus ook al zou jouw raket bestaan, dan blijven er nog 16 doelen over. En ik geloof niet in 17 verschillende wonderraketten. Nee, de duurzaamheidsagenda bij bedrijven gaat niet meer wegvallen, daarvoor is de discussie te breed.”

“Soms zijn regeringen bepalend, zoals op het gebied van klimaat. Dan zal het bedrijfsleven zich moeten aanpassen. Maar op andere gebieden, zoals ons wereldvoedselsysteem, zijn geen afspraken gemaakt. Daar is geen top over geweest. Terwijl er op dit gebied wel degelijk grote duurzaamheidsuitdagingen liggen. Daar moeten wij als WBCSD dan een rol in spelen. Als verkenners en als platform om discussies te voeren.”

Wat is de rol van bedrijven en wat is de rol van regeringen en wetgeving om de veranderingen te bewerkstelligen binnen duurzaamheid?

“De koers van beursgenoteerde bedrijven wordt bepaald door meer dan financiële performance, namelijk environmental - en social performance. Dan is de discussie over het waarom van duurzaamheid voorbij en is duurzaamheid binnen bedrijven onafhankelijk van de CEO.”

“We gaan steeds meer naar een model waarin progressief denkende bedrijven als eerste een oplossing omarmen. Dit zal regeringen de moed geven om te zeggen dat verandering mogelijk is en die zullen daar vervolgens regulering en wetgeving op maken. Dat zal op zijn beurt weer de rest van de bedrijven meezuigen. Onze organisatie heeft als rol de leidende, veranderingsgezinde bedrijven samen te brengen met kleinere innovatieve bedrijven om die innovatie aan te zetten. Om te laten zien: het is mogelijk.”

Over tien jaar leef ik in een wereld waar…

Jerry Huinder

NIET DENKEN, MAAR DOEN Dat de aarde opwarmt weten we inmiddels wel, maar wat gaan we daar precies aan doen? Op analysenederland.nl leest u er meer over ADVERTENTIE

ANALYSENEDERLAND.NL – PROFIEL SUSTAINABILITY

VRAGEN AAN ERIC HOLTERHUES Foto: Oikocredit

Foto: WBCSD

CONTENT WITH A PURPOSE

Directeur Oikocredit Nederland.

Microkredieten zijn een veel gebruikt middel bij ontwikkelingssamenwerking. Wat is de kracht daarvan?

“Leningen bevorderen de zelfredzaamheid. Het stimuleert ondernemerschap, want het geld moet worden terugbetaald. Door te lenen neem je de mensen serieus, er is sprake van een gelijkwaardige relatie. Dit zorgt ervoor dat mensen groeien.”

Hoe helpt dit bij bijvoorbeeld de energietransitie?

“We richten ons er met name op om de inkomenspositie te verbeteren van mensen die onderaan de sociale ladder in lagelonenlanden staan. Daarbij zijn we gefocust op de zelfredzaamheid van vrouwen in rurale gebieden. We willen daadwerkelijk het verschil maken. Dus investeren we bijvoorbeeld in initiatieven voor mensen die niet aangesloten zijn op het elektriciteitsnet.”

FEITEN

Als voorzitter van de Raad van Bestuur bij TNT was hij al bovenmatig geïnteresseerd in duurzaamheid in de breedste zin van het woord. Hij initieerde en omarmde veel duurzaamheidsprojecten en werd ook vaak gezien als icoon van de maatschappelijk verantwoorde CEO’s. De overgang van het bedrijfsleven naar de World Business Council for Sustainable Development was dan ook een logische stap. Sinds januari 2012 is hij hier verantwoordelijk voor ‘making more sustainable business more successful’.

Hoe ziet een investering er concreet uit?

“PEG Africa bijvoorbeeld maakt kleine zonnepanelen in Ghana en Ivoorkust en levert daar lampen bij. Hierdoor kunnen vervuilende brandstoffen en kaarsen worden vervangen. Inyenyeri in Rwanda levert duurzame kookmethodes op biomassa aan huishoudens. We investeren in deze bedrijven. De gebruikers kunnen deze producten dan met een microkrediet kopen. Het mes snijdt aan twee kanten; mensen in achterstandsgebieden worden gestimuleerd, en dat doen we met een goede tool, namelijk duurzame energie.”

Mark van der Heijden

ADVERTENTIE

LET’S RETHINK YOUR BUSINESS

MET GOLFKARTON LEIDT DUURZAAMHEID TOT WINST Golfkarton geeft je business een duurzame boost. Het wordt geproduceerd met aantoonbaar hernieuwbare grondstoffen, bestaat uit steeds minder basismateriaal en kan volledig gerecycleerd worden. Zodat duurzaam verpakken echt een winstgevende zaak wordt.

Ontdek alle inspirerende cases op www.golfkarton.org Vragen? info@golfkarton.org

24 SUSTAINABILITY – ANALYSENEDERLAND.NL

CONTENT WITH A PURPOSE

Beleggingswereld omarmt duurzaam beleggen Er is een kentering gaande in de financiële wereld. Duurzaamheid wordt in toenemende mate gezien en beoordeeld als financieel relevant. Zo ook bij ING. Mens, milieu en maatschappij, zijn de drie pijlers van duurzaam beleggen bij deze bank. “We hebben als Nederlandse bank de maatschappelijke functie om een betere toekomst voor onze kinderen te garanderen. Duurzaam beleggen is hier onlosmakelijk mee verbonden”, zegt Bob Homan, Head Investment Office ING. De verhouding conventioneel be-

leggen en duurzaam beleggen, is bij ING 70 tegenover 30 procent. Homan plaatst hier wel een kanttekening bij. “Onze klanten met een vermogen boven de 500 miljoen euro beleggen veelal duurzaam. De verwachting is dat dit percentage verder zal verschuiven richting duurzaam beleggen. We zien de afgelopen vijf jaar een groei.” Het is een hardnekkig misverstand dat duurzaam beleggen, geen of minder rendement oplevert, laat Homan weten. “De grafieken van duurzaam en conventioneel beleggen over de afgelopen dertig jaar verschillen nauwelijks van elkaar. Rendement en aandacht voor mens, milieu en maatschappij gaan goed samen. Het kost de belegger niets extra’s. Vooral jongeren maken de keuze voor duurzaam beleggen. Ze kijken niet alleen naar hun eigen omgeving, maar ook naar de volgende generaties.”

Foto: Fotolia

Banken en verzekeraars nemen de verantwoordelijkheid om een maatschappelijke rol te vervullen bij beleggen. Duurzaam beleggen wordt mainstream. Het financiële rendement is zeker zo aantrekkelijk als bij een traditionele belegging.

gaan dit convenant uitdragen bij onze collega’s in Europa.” Convenantspartijen zijn verzekeraars,

niet-gouvernementele organisaties (NGO’s), vakbeweging en overheid. “We kunnen daardoor kennisdelen en samenwerken. Ik ben er trots op dat we dit voor elkaar hebben gekregen. We hebben echt invloed.” Aanbieders van beleggingen maken

Duurzaamheid wordt in toenemende mate gezien en beoordeeld als financieel relevant.

Ook ABN AMRO draagt bij aan een

betere wereld met hun producten en hun diensten. Bijvoorbeeld door het stimuleren van het verduurzamen van door hen gefinancierde woningen en kantoren, en door de verduurzaming van haar eigen panden. Circl, het circulaire paviljoen van ABN AMRO op de Zuidas, is daar een voorbeeld van. Duurzaam beleggen is een heel belangrijk onderdeel van de duurzaamheidsstrategie van ABN AMRO, laat Judith Sanders, Beleggingsstrateeg Duurzaam van ABN AMRO, weten. Het vermogen in duurzaam beleggen is ruim € 10 miljard. “Sinds 1 januari 2018 bieden we cliënten die beginnen met beleggen standaard duurzaam beleggen aan. In 2020 moet de portefeuille zijn doorgegroeid naar €16 miljard. Inderdaad, ambitieus, maar haalbaar. Daarnaast nemen we ook contact op met bestaande beleggende cliënten om met hen te spreken over een overstap van traditioneel naar duurzaam beleggen. Beleggers vragen daar in toenemende mate om.” Over het rendement is Sanders helder.

Ook duurzaam beleggen doe je niet

voor een half jaar of een jaar. Voor de langere termijn is er nauwelijks verschil tussen traditioneel en duurzaam beleggen. Nog sterker; bedrijven die investeren in de juiste balans tussen mens, milieu en maatschappij hebben volgens ons een beter toekomstperspectief. Deze bedrijven zijn namelijk innovatiever en richten zich op vernieuwende technologieën waardoor zij op termijn beter kunnen presteren. Ook verzekeraars voeren een maatschappelijk verantwoord beleggingsbeleid. In het IMVO Convenant Verzekeringssector is dat nogmaals onderstreept en vastgelegd. “We willen onze verantwoordelijkheid nemen, dat geldt voor onder meer mensenrechten, klimaatverandering, arbeidsomstandigheden of sociaal onrecht”, zegt Richard Weurding, algemeen directeur Verbond van Verzekeraars. “Dit convenant benadrukt de inzet van verzekeraars om internationaal maatschappelijk verantwoord te beleggen en levert een bijdrage aan een duurzame wereld. De hele verzekeringssector heeft dit convenant ondertekend. Dat is uniek. We

gebruik van ESG-criteria (Environmental, Social en Governance) om hun weg te vinden in het groeiende aanbod van duurzame ondernemingen. Environment, Social en Governance zijn de pijlers waarop je duurzaam beleggingsbeleid kunt bouwen en kunt toetsen. ABN Amro gebruikt een duurzaamheidsindicator met daarin 65 tot 90 factoren om een onderneming te beoordelen. “Van grondstoffenverbruik tot sociale aspecten als omgaan met klanten. Allen hangen onder het ESG-label”, zegt Sanders. Zowel ABN Amro als ING maakt gebruik van een onafhankelijk gesponderzoeksbureau Sustainalytics die de bedrijven toetst op de ESG-factoren. Ook de overheid roert zich in het duurzame beleggingsdebat. Om de doelstellingen van het klimaatakkoord van Parijs te halen, heeft de Europese Commissie EU-labels ingevoerd voor groene financiële producten. De focus ligt op klimaat en energie. De opvatting is dat beleggers daardoor gemakkelijker groene of koolstofarme beleggingen herkennen. Weurding plaatst een kanttekening bij deze EU invloed. “Verzekeraars maken bij Solvency II (Toezichtraamwerk op het gebied van kapitaal, risicobeheersing en verslaglegging, red.) het onderscheid in welk kapitaal je belegt en

in welke categorie. Als de politiek zich gaat bemoeien met Solvency II en dus financiële kaders maakt, vind ik dat een lastig dilemma. Beleggers moeten nog op een lange termijn kunnen blijven beleggen. En dat wordt niet altijd mogelijk bij de strategie van de EU.” De EU-labels gaan volgens Homan

zeker een rol spelen. “Hoe gaan we daar als bank mee om? Tot nu zijn onze eigen criteria leidend. Ik vind dat we daar voorzichtig mee moeten zijn als de EU ze gaat opleggen. Zo is governance een vaag begrip.” Homan van de ING gelooft in zelf-

regulering. “Bedrijven zullen meer en meer opschuiven naar duurzaam verantwoordelijk ondernemen. En dat zal leiden tot een groenere en duurzamere wereld. Op de lange termijn wordt duurzaam de standaard.” Sanders van ABN AMRO merkt op

dat mensen meer en meer verantwoordelijk zijn voor de eigen financiële toekomst. “Het sociale vangnet wordt kleiner en de eigen verantwoordelijkheid voor bijvoorbeeld de pensioenopbouw groter. Beleggen kan een rol spelen om financiële lacune op te vangen. Kies je voor duurzaam beleggen dan kun je hierin ook nog een belangrijke stap zetten. Namelijk die voor een groene en duurzame planeet.” Mark van Seggelen

BELEGGEN MET EEN MISSIE Steeds meer mensen houden rekening met de ESG-criteria wanneer zij investeren. Op analysenederland.nl leest u er meer over. ADVERTENTIE

Excellent Zorgvastgoed Garantiefonds Het Nederlandse zorglandschap verandert snel. Zorginstellingen zijn nu zelf verantwoordelijk voor de huisvestingskosten en hierdoor heeft vastgoed een grotere bedrijfseconomische impact. Zorgvastgoed moet in de eerste plaats aansluiten op de behoefte van de zorgcliënt en een efficiënt middel zijn in de zorgexploitatie. Een gedegen vastgoedbeleid en een doordachte visie zijn daarom essentieel. Excellent Zorgvastgoed Garantiefonds (EZG) is een gespecialiseerde zorgvastgoedbelegger die door heel Nederland een aantal nieuwe zorglocaties ontwikkelt volgens het ‘celebrate your retirement’-concept. Zij hebben bovendien ruime ervaring in de advisering van zowel zorginstellingen als beleggers in zorgvastgoed.

“Celebrate your retirement” BELEG IN EXCLUSIEF ZORGVASTGOED EN ONTVANG DIRECT 7% RENTE PER JAAR MEER INFORMATIE: WWW.EZVG.NL INFO@EZVG.NL TEL. 0570-238283

5 JAAR

ZORGVASTGOED MOET IN DE EERSTE PLAATS AANSLUITEN OP DE BEHOEFTE VAN DE ZORG-CLIËNT

PER JAAR

Wilt u ook 7% rente ontvangen? Schrijft u dan in op www.ezvg.nl

Warmtepomp installeren? Prijs €

11.00 € 0 00

. en BTW e g f. a t van a mon , g r o e l i n o e idi Incl. b e subs d t a a Daar g * Voor een modern huis met LT verwarming

Ziet u door de bomen het bos niet meer? Geen nood, Klimaatexpert.com ondersteunt u met onafhankelijk advies op maat over een warmtepomp. Ga naar www.klimaatexpert.com/vragenlijst en ontvang vrijblijvend een indicatie met daarin:

• • • •

Selectie van een geschikte warmtepomp Totaalprijs inclusief montage Subsidiemogelijkheden Besparing en terugverdientijd t.o.v. een CV-ketel en warmtenetten • Besparing aantal kg CO² uitstoot • Het te verwachte energieverbruik • Aantal benodigde zonnepanelen

Totaalconcept warmtepompen • • • • •

Advies Ontwerp Levering Installatiepartners Inbedrijfstelling

Laan van de Ram 50 7324 BV Apeldoorn (088) 146 00 00 info@klimaatexpert.com www.klimaatexpert.com

ADVERTENTIE

26 SUSTAINABILITY – ANALYSENEDERLAND.NL

CONTENT WITH A PURPOSE

Voor duurzaam wonen moet iedereen meedoen Foto: Earth and Eternity

Foto: DGBC

Nederland staat aan de vooravond van de verduurzaming van ruim vier miljoen particuliere woningen. Daaraan zal de hele bouwketen moeten meedoen, van beleggers tot huiseigenaren. Met speciale aandacht voor de beslissende rol van de vrouw.

Voor de woningbouw heeft DGBC op

de Provada, de jaarlijkse beurs voor de vastgoedbranche, het nieuwe DGBC Woonmerk gelanceerd. Het is een laagdrempelig online instrument waarmee je eenvoudig de duurzaamheidprestaties van een woning inzichtelijk maakt en geldt zowel voor nieuwbouw als de bestaande bouw. Naast bekende onderwerpen als energie en gezondheid kan je tevens kijken naar de leefomgeving, levensloopbestendigheid en veiligheid.

“Duurzaam bouwen draait om veel

meer dan materialen”, zegt Erik Schampers, marketing innovatie strateeg van Earth and Eternity dat duurzame oplossingen en meer voor de bouw en vastgoed op de markt brengt. Sinds jaar en dag heeft hij zich gespecialiseerd in consumentenkoopgedrag. “Verbinding met elkaar zoeken is nog belangrijker.” De laatste tijd is het hem opgevallen dat het altijd weer mannen zijn die zich bezighouden met verduurzaming. En dat terwijl vrouwen er meer toe doen. “Mannen interesseren zich voor techniek en kunnen opbrengsten van bijvoorbeeld PV-panelen prima uitrekenen. Voor vrouwen gelden andere aspecten: schoonheid, comfort, een betere wereld. Wist je dat 85% van alle verbetertrajecten voor particuliere woningen door vrouwen worden geïnitieerd?” Dat uitgangspunt heeft nogal wat

dig integraal gevoerd, bijvoorbeeld bij de verduurzaming van scholen. Nadrukkelijk betrekken we schooldirecteuren dan ook bij de totstandkoming van dit handboek.”

gevolgen. In plaats van eigenaren te dwingen tot meer duurzaamheid, is het volgens Schampers beter om hen te inspireren. “Wij gaan de komende twee jaar een woonwijk

Van Doorn: “Duurzame renovatie kan het beste op natuurlijk momenten worden gedaan.”

ontwikkelen waarin we het proces tot de totstandkoming van het mooiste en meest duurzame huis zullen belichten. Maatregelen voor een gezond binnenklimaat zijn een voorwaarde, bijvoorbeeld goede ventilatiesystemen. We willen iedereen aanspreken. Zowel de overheid als de bouwbranche zullen van waardering van bezit naar die van gebruik moeten gaan.” Volgens Annemarie van Doorn,

directeur van DGBC (Dutch Green Building Council), is alles voor de verduurzaming van de gebouwde omgeving – van kennis en techniek

Schampers: “Duurzaam bouwen draait om veel meer dan materialen.”

tot aan kapitaal – in ons land wel aanwezig. Waar het op aan komt, is duidelijkheid. Daarom tuigt de DGBC nu een deltaplan voor bouw, verbouw en renovatie op waarin alle producten en maatregelen komen te staan. “De gebouwde omgeving is verant-

woordelijk voor circa 40% van alle CO2-emissies. Eén-derde kan met duurzame energiebronnen worden ingevuld, de rest vanuit besparing. Voor de utiliteitsbouw mikken we op een energieverbruik van 50 kilowatt per m2. Zuinige verlichting, betere isolatie en installaties beter

inregelen zijn hierin speerpunten. Zulke duurzame renovatie kan het beste op natuurlijke momenten worden gedaan”, zegt Van Doorn. Een eerste handboek voor de utiliteit – met name voor kantoren – is recent gepubliceerd. Voor particuliere woningbouw, winkels en scholen wordt zo’n handzame route nu door DGBC ontwikkeld. “Net als dat voor de kantoren zullen we de volgende handboeken heel praktisch gaan inrichten”, licht de directeur toe. “Alle spelers in de keten brengen we bij elkaar. Soms wordt die discussie toch niet volle-

“Alle partijen in de keten krijgen hiermee, heel praktisch, inzicht in de te treffen maatregelen”, licht Van Doorn toe. “Denk aan energie- en materiaalgebruik, comfort, binnenklimaat of onderhoud. Ook de omgeving wordt erbij betrokken. Zo kan iedereen, van belegger tot particulier, meten hoe duurzaam de woning is.” Tseard Zoethout

BETER GEBOUWD Op analysenederland.nl leest u nog veel meer interessante artikelen over verduurzaming in de gebouwde omgeving. ADVERTORIAL

Elektrisch wonen is de toekomst In tegenstelling tot elektrisch rijden roept de overstap naar een volledig elektrische (en dus gasloze) woning nog veel vragen op over onder andere de financiering, techniek, comfort, toekomstige elektriciteitsrekeningen en onderhoud. Maar een (nieuwbouw)woning klaarmaken voor de toekomst is gemakkelijker dan je op voorhand denkt. Toen Joris Jonker zijn huis ging renoveren en direct gasvrij en energiezuinig wilde maken, ontdekte hij tot zijn verbazing dat geen enkel bedrijf hem daarbij goed kon ondersteunen. Bedrijven met uiteenlopende specialismen konden slechts een deel van het traject invullen, en adviseurs wisten wel te vertellen welke warmtepomp de beste was, maar niet waar je die vervolgens moest kopen: “Ik zag een gat in de markt.”, zegt hij nu, “Ik dacht: waarom is er niet één partij die het hele verhaal op zich neemt, inclusief de financiering? Die partij wilde ik worden.” Nu neemt hij met zijn bedrijf THE FCTR E het hele proces rondom het gasvrij maken van woningen volledig uit handen. Van advies, techniek, installatie tot onderhoud, THE FCTR

Generaal Vetterstraat 82

E zorgt voor een onafhankelijk, modern energiesysteem en maakt van iedere woning een e-home. En dat zonder dat de consument zelf hoeft te investeren. Zo betaal je een vaste maandelijkse fee en die bedraagt meestal niet eens meer dan de verwachte energierekening. The FCTR E gebruikt alleen bewezen technieken van de beste kwaliteit, zoals zonnepanelen met de hoogste opbrengst en de efficiëntste en stilste warmtepompen. Na de installatie monitort The FCTR E alles nauwlettend. Is er een storing? Die wordt meteen verholpen door de 24/7-technischehulpdienst. Het zit allemaal standaard in het membership, dat ook nog eens heel flexibel is. Later kopen, uitbreiden, overnemen of zelfs stopzetten kan heel makkelijk. Met THE FCTR E is er geen enkele reden meer om te wachten met de overstap naar een e-home. Maak nu je woning klaar voor de toekomst. Kijk nu voor meer informatie op www.e-home.nl

1059BW Amsterdam

Info@Thefctre.com

+31 20 215 9303

Het comfort van duurzaamheid

SKYVILLAS.AMSTERDAM

VORM.NL/DEPARKWACHTER

VORM staat vooraan bij de duurzame ontwikkeling van Nederland. Van het schitterende architectonisch ontwerp van volledig geïntegreerde zonnepanelen in BOLD Amsterdam tot het duurzame klimaatsysteem van de Parkwachter in Leidsche Rijn.

Slimme verlichting maakt opmars in Nederland Intelligent verlichtingssysteem met Philips LED-verlichting levert een energiebesparing op van 70%.

Gemeente Ameland is een van de circa 100 gemeentes in Nederland die nu gebruikmaken van het intelligente verlichtingssysteem.

Besparen op energie- en onderhoudskosten – LED-verlichting verbruikt jaarlijks

Facilitymanagement – Installateur heeft directe toegang tot informatie

circa 80.000 kWh minder elektriciteit, en gaat 15 tot 20 jaar langer mee.

over de verlichting en storingen. Operators controle – lichtniveaus

Verlichting instellen waar en wanneer nodig, met veiligheid voorop – alle lichtpunten zijn verbonden en kunnen

van individuele lichtpunten zijn op afstand instelbaar.

individueel worden ingesteld. Zo kan

Facilitymanagement is

precies bepaald worden waar meer of minder licht nodig is, wat de burger een extra veilig gevoel geeft.

efficiënter – het verlichtingssysteem geeft op ieder moment inzicht in de status van de lichtpunten, de kosten en de energiebesparing.

Storingen proactief verhelpen – intelligent systeem meldt storingen, de exacte locatie en de oorzaak. Storingen kunnen worden opgelost voordat burgers bellen.

Natuurvriendelijk – de LED-verlichting reduceert lichtvervuiling, CO2-uitstoot en draagt bij aan de duurzaamheids doelstellingen.