Analyse #100 - Toekomst van de Economie en Maatschappij by Contentway

Dit is een commerciële uitgave van European Media Partner bij deze krant. Nr. 100 November 2021

Toekomst van de Economie en Maatschappij Lees meer interessante artikelen op analysenederland.nl

Met focus op International Business, Ondernemen en Zorginnovatie.

We gaan een nieuw jaar vol mogelijkheden tegemoet Wat staat ons te wachten op het gebied van internationaal ondernemen, entrepreneurship en innovatieve gezondheidszorg? Taco Carlier:

Ik vind het mooi als je een product ontwerpt en een bedrijf daaromheen bouwt

International business:

Ondernemen:

Zorginnovatie:

We kunnen niet meer zonder e-commerce

Ondernemen is leren Heb je eenmaal je eigen bedrijf, dan begint het leerproces pas echt. Allerlei vaardigheden, bijvoorbeeld op het gebied van leidinggeven, moet je in de praktijk leren. In de opstartfase van een bedrijf is er vaak nog weinig structuur en draait alles om overleven.

Zorginnovatie zoekt supersnelle implementatie

Lees meer op pagina 14 Lees meer op pagina 10

Lees meer op pagina 12

Uw merk, logo of identiteit beschermen? Bel: 020-3306610 of mail naar: info@demerkplaats.nl

Transitie in de zorg is noodzakelijk en daarvoor zijn zorginnovaties voorwaardelijk; ik hoor dit al minstens 30 jaar. Veel beschreven innovaties zijn succesvol ingevoerd; een aantal werd niet in het systeem geborgd. Lees meer op pagina 18

de Merkplaats is een eigentijds merkenbureau en betrokken partner op het gebied van de bescherming en het beheer van intellectuele eigendomsrechten. Onze juristen helpen u graag verder met: • Merkonderzoek • Merkregistratie • Merkbewaking

Partner Content - STIBAT SERVICES analysenederland.nl

STIBAT SERVICES - Partner Content

Batterijen belanden bij bedrijven nog te vaak in de prullenbak

Partner Content Stichting Stibat Services

Afgedankte batterijen en accu’s belanden bij bedrijven nog te vaak in het restafval. Dat is zonde, want batterijen en accu’s zitten vol bruikbare metalen die nodig zijn voor het maken van nieuwe producten. Stichting Stibat Services, de organisatie die zich in Nederland bezighoudt met het inzamelen, sorteren en recyclen van afgedankte batterijen en accu’s, is daarom een campagne gestart gericht op het bedrijfsleven. Tijdens deze campagne kunnen bedrijven de Batterij Bewaarbox Zakelijk gratis aanvragen. Batterijen scheiden en recyclen Hoewel veel bedrijven duurzaam willen ondernemen, is de afvalscheiding en -inzameling lang niet altijd goed geregeld. Met name in het MKB valt nog heel wat terrein te winnen. Batterijen slingeren veelal rond in bureaulades en kasten, of worden in de prullenbak gegooid. De batterijen komen dan met het restafval in de verbrandingsoven terecht en kunnen niet meer gerecycled worden. Door afgedankte batterijen gescheiden in te leveren, dragen bedrijven bij aan een

duurzame wereld. Batterijen bevatten bruikbare metalen die hergebruikt kunnen worden. Zoals ijzer, lood, zink, mangaan, kobalt en nikkel. Van die metalen worden nieuwe producten gemaakt. Onder andere ﬁetsen, kranen, pannen, brilmonturen, leidingen en dakgoten. Het is bovendien niet veilig om batterijen in de prullenbak weg te gooien, omdat er kortsluiting kan ontstaan, met mogelijk brand als gevolg. Batterijen kunnen het beste bewaard worden op een vaste plek. Bedrijven kunnen hun batterijen inleveren bij een inleverpunt of meegeven aan de afvalvalinzamelaar van het bedrijf. Afvalscheiding verplicht Voor bedrijfsafval gelden sinds dit jaar nieuwe regels, waardoor afvalscheiding vaak zelfs verplicht is. De regels zijn afhankelijk van de bedrijfssituatie, maar de meeste bedrijven zijn verplicht om hun dagelijkse afvalstromen te scheiden. Batterijen dienen ook gescheiden ingeleverd te worden. Op 2 maart 2021 is de gewijzigde LAP3 inwerking getreden: het landelijk afvalbeheerplan zoals vastgesteld door de Staatssecretaris van Infrastructuur en Waterstaat.

Batterijen inzamelen, inleveren en recyclen. Goed plan. En nog makkelijk ook met de Batterij Bewaarbox Zakelijk van Stibat. Vraag hem tot en met 15 december 2021 gratis aan. Scan de QR-code of ga naar www.batterijbewaarbox.nl.

”

“Ondernemers zijn zich vaak niet bewust van de grote hoeveelheden afgedankte batterijen en accu’s op kantoor. We willen met onze campagne meer bewustwording creëren en ondernemers oproepen ook hún steentje bij te dragen aan een duurzamere wereld. Het is een kleine moeite om de metalen uit batterijen een tweede leven te geven”, vertelt Arie de Jong, directeur van Stibat Services. ‘Heb je hart voor de zaak én voor het milieu? Vraag dan nu de Batterij Bewaarbox Zakelijk aan voor op kantoor.’ Dat is de oproep van Stibat Services aan het MKB. Van 15 november tot en met 15 december 2021 is de Bewaarbox gratis aan te vragen. De aanvrager ontvangt de Bewaarbox met een promotiepakket om de collega’s op kantoor aan te sporen hun gebruikte batterijen en accu’s in te leveren. Meer informatie is te vinden op www.batterijbewaarbox.nl. Wanneer de Batterij Bewaarbox Zakelijk vol is, kunnen de batterijen bij een van de ruim 25.000 inleverpunten ingeleverd worden óf door de afvalvalinzamelaar van het bedrijf worden opgehaald. Zo komen de batterijen en accu’s alsnog bij Stibat Services terecht, die deze op een veilige en verantwoorde wijze recyclen.

Uw merk, logo of identiteit beschermen? Ga naar deMerkplaats.nl of bel ons op 020-3306610

Onze juristen helpen u graag verder met:

Merkonderzoek

Merkregistratie

Merkbewaking

Stap 1: Juridische beschikbaarheid volgende dag de uitslag.

Stap 2: Eerst in de juiste klassen deponeren, daarna publicatie en dan inschrijving.

Stap 3 : 24 uur per dag bewaking door juristen die gek zijn op merken. Een goed gevoel.

020-3306610 info@demerkplaats.nl deMerkplaats.nl

Toekomst van de Economie en Maatschappij analysenederland.nl

IN DE PUBLICATIE Toekomst van de Economie en Maatschappij

6. Het mkb is de ruggengraat van onze economie 7. Veranderingen in douanewetgeving 10. We kunnen niet zonder e-commerce 12. Opinie: Ben Tiggelaar

14. Snelle ondernemingsgroei 16. Bescherm intellectueel eigendom 18. Opinie: Cathy van Beek 20. Profiel: Lucien van Engelen 21. Toekomstbestendige zorg 27. Technologie in de zorg

ANALYSENEDERLAND.NL Zijn we wel juridisch voorbereid? Nu we langzaam maar zeker het gewone leven weer oppakken komt ook het interna tionaal ondernemen weer op gang.

ANALYSENEDERLAND.NL Iedereen schiet in de versnelling tijdens een crisis De zorg staat onder grote druk en vraagt om innovatie..

Wie innovatief is zal internationaal scoren meer dan ooit de draaischijf voor economische groei en Schiphol heeft zijn belang als Europese hub voor luchtverkeer nog maar eens bewezen. horen we heel wat succesverhalen, ook nu. Ondernemers die erin slagen zichzelf in deze tijden heruit te vinden, hebben een streepje voor. Bij NLinBusiness

Opinie

Het blijven turbulente tijden. Het coronavirus slaat nog steeds om zich heen en blijft zijn stempel op ons dagelijks leven drukken. En toch is er ook goed nieuws. Ondernemers laten zich niet van de wijs brengen, de Europese grenzen blijven open voor handel. Wie innovatief is, gaat vooruit. Foto: Persfoto

e afgelopen achttien

maanden heeft de internationale goederen- en dienstenstroom zijn veerkracht bewezen. Denk aan het boomende containerverkeer. Onze havens zijn

aan het verhaal van Karel-Oscar van Hengel, oprichter en eigenaar van het recruitment agency HyperTalented. Tijdens de lockdown in Parijs wilde niemand nog personeel aanwerven en mensen raakten hun baan kwijt. Dus ging hij meteen onderzoeken wat zijn klanten wel konden gebruiken. Bleek dat velen van hen nood hadden aan sales training. Hij is zich daarin gaan verdiepen en vandaag is dit een volwaardige aanvulling van zijn business, met inmiddels zestig organisaties getraind. Zo denk ik

meer goed nieuws. Niet alleen Europa is open for business. Ook de Verenigde Staten en het Midden-Oosten Er is nog

ANALYSE #100 Toekomst van de Economie en Maatschappij Disclaimer alle informatie omtrent de COVID-19 maatregelen in deze bijlage was actueel op het moment van drukken.

hebben hun deuren weer geopend. Laat ons hopen dat ook de Aziatische landen snel terug ontsluiten zodat onze ondernemers ook daar weer volop kansen kunnen benutten.

De economie zal in 2022 verder aantrekken. in 2022 verder aantrekken. We verwachten dat ook internationaal reizen weer meer tot de mogelijkheden gaat behoren. En toch moeten we blijven rekening houden met een veranderende realiteit. Een fysieke reis zal wel nog even een uitdaging blijven. Maar uitdagingen zoals deze wakkeren innovatie aan. Wat als we digitaal en fysiek zakendoen kunnen matchen?

ontdekt als buitenlandse kijker Nederlandse innovaties, zonder te hoeven reizen. En op het Virtual Gateway NL webplatform stellen Nederlandse bedrijven zichzelf en hun oplossingen voor, zo komen de kijkers makkelijk in contact met de partijen achter de oplossingen. NL focust op sectoren waar Nederland sterk in staat. De Virtual Gateway

Denk aan water en marine energy bijvoorbeeld. De brillen worden ingezet op internationale evenementen, zoals de Dubai Expo. Verschillende belangrijke ambassades en NL Business Hubs wereldwijd gebruiken de brillen ondertussen. dat het Chinese woord voor ‘crisis’ ook een ‘opportuniteit’-component heeft. Daar zit een grond van waarheid in.

Nederland staat als klein land in de top vijf van de meest exporterende landen ter wereld. Dat komt niet vanzelf. We zijn een land van ondernemers en vernieuwers. En zo zullen we ook sterker uit deze periode komen.

Er wordt gezegd

Edo Offerhaus Managing Director van NLinBusiness

De economie zal

zijn we al even bezig met de Virtual Gateway NL. Dit is een virtual reality showcase van Nederlandse oplossingen voor wereldwijde uitdagingen. Zet de 3D-bril op en je Binnen NLinBusiness

Campagne Managers: Olav Kusters, Kelvin Ramaker & Ricardo Goncalves Managing Director: Amanda Ghidoni Redactie: Marjon Kruize, Féline van der Linde Graphic Design: Blanca van Megen Tekst: Pepijn Dros, Mauran Verniers, Roos Breed, Marc van der Sterren, Jerry Huinder, Marjon Kruize, Féline van der Linde, Gisele Defares Coverfoto: Adobe Stock Gedistribueerd met: Het Financieele Dagblad 2021 Drukkerij: RODI Rotatiedruk

European Media Partner Wij maken online en print campagnes met waardevolle, interessante content die gedistribueerd worden naar relevante doelgroepen om de business van onze klanten te laten groeien. Onze branded content en native advertising oplossingen zetten jouw verhaal op de eerste plaats.

Uitgegeven door: European Media Partner Nederland B.V Keizersgracht 424 NL-1016 GC Amsterdam Tel: +31 20 808 82 00

Partner content in deze campagne is tot stand gekomen in samenwerking met onze klanten. Dit zijn commerciële uitingen.

Web: www.europeanmediapartner.com

Dit is een commerciële uitgave. De FD-redactie heeft geen betrokkenheid bij deze productie.

Email: nl@europeanmediapartner.com redactie@europeanmediapartner.com

ADVERTENTIE ACG INTERNATIONAL - Partner Content

ACG INTERNATIONAL – Partner Content

Juridisch advies zo scherp als een Zwitsers zakmes weet wat er mogelijk is en die een relevant netwerk in het buitenland heeft”, vertelt Edith Nordmann, Als ondernemer wil je vroeg of managing partner en advocaat bij laat de grens over om je markt ACG International. “Iemand die te vergroten en nieuwe kansen niet alleen de taal van de te creëren. Dat brengt echter Nederlandse ondernemer spreekt, ook onbekende juridische risico’s maar ook de taal van het land met zich mee die, zonder de waar je naartoe wilt.” juiste voorbereiding, de winst En natuurlijk iemand die feilloos behoorlijk kunnen aantasten. de weten regelgeving kent in Ook het inhuren van personeel over de grens is arbeidsrechtelijk beide landen. ACG International en fiscaal niet eenvoudig. is gespecialiseerd in grensoverschrijdende zakelijke transWie denkt dat hij zijn businessacties en werkgelegenheid. model in het buitenland één op één kan overnemen, komt van “Succesvol ondernemen begint de koude kermis thuis. “Om in met een goede voorbereiding”, stelt Nordmann. “Wij kunnen het buitenland te slagen heb je ondernemers optimaal helpen bij een juridisch partner nodig die Partner Content

ACG International

acginter.com

Edith Nordmann managing partner en advocaat bij ACG International

deze voorbereiding zodat zij juridisch veilig de grens over kunnen om te ondernemen.” ACG International biedt hiervoor vrijblijvend de crossborder check

”

“In een eerste gesprek inventariseren we met de ondernemer wat hij of zij wil bereiken” aan, waarmee ondernemers van tevoren hun juridische risico’s in kaart kunnen brengen om de kans op succes te maximaliseren en dure lessen te voorkomen. “In een eerste gesprek inventariseren we

met de ondernemer wat hij of zij wil bereiken”, vertelt Edith Nordmann. “Aan de hand daarvan attenderen wij hen op de juridische risico’s die bij deze wensen horen en vervolgens adviseren we de ondernemer hoe deze de risico’s kan beheersen of voorkomen. Zo weet je waar je aan toe bent en welke stappen je moet ondernemen om veilig de grens over te gaan.” Op deze weg is ACG International ‘Your Legal Swiss Knife’, zo heb je altijd alle juridische tools bij de hand.

ADVISIE - Partner Content

analysenederland.nl

ADVISIE - Partner Content

Hoe realiseer je een optimaal e-commerce proces? verkoopkanaal zichtbaar is. Apps, of digitale log-ins, bieden de mogelijkheid om elke winkelervaring, zowel online als offline, Groeien met e-commerce klantgerichter en persoonlijker te maken. Door alle informatie rondom e-commerce De afgelopen periode ging de aandacht te centraliseren, kan het proces dat van veel consumenten naar de lokale bijdraagt aan een complete en persoonlijke ondernemers om hen te helpen tijdens ervaring makkelijk worden aangeboden. de pandemie. Maar er waren ook veel De orderintake centraliseer je in het winkels niet of nauwelijks bereikbaar, deze ERP systeem en alle artikelinformatie werden ingeruild voor het online alternatief, centraliseer je in een PIM systeem of in het webshops. Hierdoor kochten consumenten ERP systeem. Een integrated commerce ook meer voedsel en huishoudelijke oplossing, zoals onze koppelingstool de artikelen online dan voorheen. Met Webshop Connector, zorgt er vervolgens deze verschuiving zien wij de afgelopen voor dat de informatie veilig en 24/7 tussen periode een flinke toename van het aantal de systemen wordt uitgewisseld. webshops binnen het (groot) MKB. Er zijn nog steeds veel bedrijven die een webshop willen toevoegen als extra verkoopkanaal. Voor deze organisaties geldt vaak dat hun processen worden geoptimaliseerd met de inzet van e-commerce. Partner Content Advisie

De meeste e-commerce platformen en ERP systemen springen in op de groei van e-commerce door nieuwe functionaliteiten toe te voegen die te maken hebben met taalbarrières en lokale regelgeving om de processen eenvoudig te maken. Zij beloven de belemmeringen voor het openen van (internationale) webshops weg te nemen door valutaconversie, lokalisatie en zelfs regionale SEO te verzorgen. Dit zijn mooie ontwikkelingen voor organisaties die onder andere op zoek zijn naar internationale B2B-verkoop. Integrated commerce Het is belangrijk om online en offline dezelfde ervaring te creëren voor klanten én consistente informatie te bieden. Het ultieme proces zou zelfs zijn om aankopen te starten op één verkoopkanaal en af te ronden op een ander kanaal, waarbij de voortgang van deze aankopen op ieder

www.advisie.nl/e-commerce

”

“Door alle informatie rondom e-commerce te centraliseren, kan een complete en persoonlijke ervaring worden aangeboden.”

Gedurende dit e-fulfilment proces komt nog meer informatie vrij; voortgang in het proces, verrijking van serienummers, inzet van alternatieve producten of wijzigingen in orders achteraf. Het is goed om te analyseren op welke manier onnodige handelingen kunnen worden geëlimineerd of geautomatiseerd binnen deze processen. Zo kan een ontvangstproces alleen nog bestaan uit het scannen van het artikel en het ingeven van aantallen. De leveranciers, bestellingen, afwijkingen of bepaling van de locatie zijn allemaal zaken die geautomatiseerd kunnen plaatsvinden. Ook zijn er diverse mogelijkheden om geautomatiseerd de vervoerder te bepalen, de inhoud van de zending aan te melden bij de vervoerder en een verzendlabel af te drukken voor het pakket. Door dit bijvoorbeeld toe te passen in een proces waarbij gekoelde en niet-gekoelde producten gescheiden moeten worden vervoerd, kan veel winst worden behaald. Klantbeleving

De verschuiving naar online winkelen heeft mensen nog meer blootgesteld aan online beoordelingen en recensies. De manier waarop data wordt gebruikt om de ervaring van een klant te optimaliseren E-fulfilment en te beïnvloeden is dus cruciaal. Er moet altijd een balans zijn tussen het verkrijgen De primaire focus van de meeste van voldoende gegevens om een goede e-commerce platformen ligt op conversie; klantervaring te leveren en de privacy een webshop is vaak perfect in staat om grens. Door een tweeweg-koppeling wordt klanten helder door de productcatalogus te er optimaal gebruik gemaakt van de kracht leiden, te verleiden en de aankoop te doen. van bestaande systemen en de data die De afwikkeling, of after-sales, verloopt daarin wordt opgeslagen. Daarmee maak meestal niet via de software van de webshop je het je klanten makkelijk om producten te zelf. Voor de afwikkeling van de order, het onderzoeken en te kopen, maar eventueel picken, packen, shippen en betalen wordt ook te retourneren. bijvoorbeeld een ERP systeem gebruikt. Klanten verwachten snelheid, duidelijkheid

en diverse manieren van ondersteuning bij aankoop, maar ook na ontvangst van aangekochte producten. Binnen de oplossingen die wij aan organisaties bieden staan het ERP systeem, CRM systeem én het e-commerce platform continue in verbinding met elkaar. Hierdoor is de actuele status veilig en 24/7 voor handen op ieder verkoopkanaal. Ook een integratie met Marketplaces, zoals BOL.com, behoort tot de mogelijkheden. De dienstverlening van een webshop is een belangrijk onderdeel van de totaal beleving en heeft veel invloed op het behoud en de groei van klanten. Ook nieuwe ontwikkelingen kunnen bijdragen aan een nog betere klantbeleving. Denk aan de inzet van een Progressive Web App, het tonen van je producten in een live videostream of een abonnement service. De juiste kennispartner ondersteunt in alles.

Groei met de juiste e-commerce oplossing. Doe een quick-scan over procesoptimalisatie of download de factsheet over 6 e-commerce systemen.

Toekomst van de Economie en Maatschappij analysenederland.nl

Het mkb is de ruggengraat van onze (internationale) economie International Business

‘Sommige mensen dromen van een betere wereld. Anderen blijven wakker en doen het gewoon’: als die spreuk voor iemand opgaat, dan wel voor het mkb. Kleine en middelgrote ondernemingen zorgen voor welvaart, werkgelegenheid en vooruitgang. Maar dan is de juiste ondersteuning wel broodnodig. Tekst: Marjon Kruize

‘

Kleine en middelgrote

ondernemingen zijn de ruggengraat van de Europese economie. Hun ontwikkeling en groei is essentieel voor het verbeteren van het concurrentievermogen van Europa en de versterking van de aantrekkelijkheid als een plaats voor investeringen en productie. Wij moeten hen dan ook helpen met efficiënte internationaliseringstrategieën die hen toestaan om kansen op de wereldmarkt te grijpen’. Niet onze woorden, maar die van de Oostenrijkse Europarlementariër Paul Rübig. En gelijk heeft hij: in de EU zijn er maar liefst 23 miljoen mkb’ers, samen goed voor 99 procent van de bedrijven en 58 procent van de totale omzet in de EU. Toch kunnen mkb’ers niet op hun lauweren rusten. Om die Europese koppositie te behouden is het belangrijk dat ze zich blijven ontwikke-

len en verder groeien, en een van de belangrijkste en meest efficiënte manieren daartoe is internationalisatie. Door te internationaliseren

krijgen kleine en middelgrote ondernemingen toegang tot nieuwe markten en kunnen ze hun concurrentievermogen via export, import, investeringen, onderaanneming, outsourcing en samenwerking aanzienlijk opkrikken. Logisch, want ze krijgen door die letterlijk grenzeloze blik toegang tot nieuwe expertise en technologie, ze kunnen opschalen dankzij de vergrote competentie en door moeilijke, onbekende markten te betreden plaveien zij de weg voor andere ondernemingen. belangrijke rol kan spelen bij die internationalisering, is e-commerce. De e-commercemarkt in Europa groeide in 2020 met 12,7 procent, goed voor een online omzet van 717 miljard euro. Naar verwachting zal tegen 2023 meer dan 80 procent van de groei van de pakketpost in de EU afkomstig zijn van e-commerce. En bij het wereldwijd actieve expressvervoerbedrijf FedEx bestond in de twaalf maanden voor de pandemie meer dan 60 procent van het nieuwe e-commerceverkeer uit internationaal exportvolume. Wat een enorm

Naar internationale expan-

toe lijkt e-commerce dus de ideale business, op voorwaarde dat die handelsbarrières verder worden verlaagd, dat de spelers voldoende ondersteund worden met sie

middelen en knowhow, en dat ondernemers lef tonen – wat bij vooral jongere ondernemers meer en meer het geval is. zij soms een steuntje in de rug gebruiken. Een mooi voorbeeld van organisaties die mkb’ers steunen in hun internationale ambities, is FedEx: dat lanceert in Europa voor het eerst zijn Small Business Grant Competition in 16 landen (tegenover drie bij de start in 2016). Het koerierbedrijf heeft bijna 250.000 euro beschikbaar gesteld om mkb’ers te helpen groeien. De behoefte lijkt er te zijn met 74 Nederlandse kleinbedrijven die meedingen naar de Publieksprijs, nu dat MOYU als Nederlandse finalist door gaat voor de Europese hoofdprijs of voor één van de Judges Choice Awards. Moyu maakt notitieboeken en andere fijne schrijfartikelen gemaakt van duurzaam steenpapier. Toch kunnen ook

zijn in hun product, dienst of bedrijfsmodel, die de potentie hebben om sociaaleconomische ontwikkeling aan te wakkeren en die milieuduurzaamheid integreren in hun bedrijfsvoering en daarbuiten, komen in aanmerking voor de prestigieuze prijs. Maar bovenal wordt de jury enthousiast van bedrijven die laten zien dat ze klaar zijn om markten over de grens te betreden en wereldwijd zaken te doen. Mkb’ers die misschien nu al in- of verkopen over de grens, of die een solide bedrijfsplan hebben ontwikkeld Mkb’ers die innovatief

om dat te doen. Mkb’ers die een product of dienst hebben met enorm potentieel voor een wereldmarkt, of die stappen ondernemen om ervoor te zorgen dat hun product of dienst voldoet aan certificeringen of voorschriften in landen buiten het eigen land. Daarnaast is FedEx

betrokken bij de jongerenprogramma’s van Junior Achievement (JA) in Europa. Vorig schooljaar bereikte het JA-netwerk in Europa bijna 4 miljoen jongeren in 40 landen. Met de Junior Achievement programma’s ontdekken scholieren en studenten ondernemerschap. “Bij jongeren doen we dat met praktisch onderwijs en mentorschap door onze FedEx professionals”, zegt Helena Jansson, Senior Vice President Finance International, FedEx Express. “Onze jonge professionals zetten zich vrijwillig in als mentor van scholieren en delen kennis op hun vakgebied, zoals marketing, finance en logistiek, om hen te helpen bij het opzetten van hun eigen bedrijf – een zogeheten Junior of Student Company. Doen ze dat goed dan maken ze kans Company van het Jaar te worden en op het winnen van de FedEx Access Award, die FedEx uitreikt aan de ‘companies’ die aantonen innovatief te zijn, nieuwe markten verbinden en de impact van hun eigen bedrijf op het klimaat en gemeenschappen aanpakken; voor sommigen is dit een extra stimulans om ook na het onderwijsprogramma hun bedrijf verder te zetten.”

3Vragen aan Joost Eras

International Business Om e-commerce in het buitenland te kunnen bedrijven, moet je voldoen aan allerlei internationale richtlijnen. Om dat op de juiste manier te kunnen doen is het gebruik van goede software essentieel. Tekst: Féline van der Linde

Welke uitdagingen ziet de e-commerce retailer wanneer deze over de grens wil ondernemen? “In verschillende landen gelden verschillende richtlijnen. Neem bijvoorbeeld de BTW. Die is in het ene land 18 procent en in het andere land 21 procent. Als een klant op jouw webshop terechtkomt moet deze de prijs krijgen die voor hem relevant is. Moderne software is noodzakelijk om te zorgen dat dat altijd het geval is.” Wat zijn de voordelen van het gebruik van de juiste software voor je web portal? “Je kan pas goed e-commerce bedrijven als je logistiek goed is. Om dat te realiseren heb je een uitgebreide CRM en Product Information Management (PIM) nodig, waardoor je je klant al je producten in al hun variaties kunt laten zien. Daarnaast zorgt de juiste software ervoor dat je gemakkelijk via marketplaces kunt handelen. Marketplaces, zoals Amazon en Bol.com regeren het e-commerce landschap en het kan voor retailers dus een hoop schelen om via deze kanalen internationaal te verkopen. Uiteindelijk maakt het natuurlijk niet uit waar je je producten aan verkoopt, als je ze maar verkoopt.” Hoe kan deze software worden ingezet om internationaal kansen te realiseren? “Met slimme softwareoplossingen, op maat gemaakt voor jouw bedrijf, kan je ervoor zorgen dat orders te allen tijde geregistreerd kunnen worden en dat gevolgd kan worden wanneer producten geleverd worden. Als er iets verandert in de planning rond de productie, dan wordt het via de juiste software automatisch aangepast in de webshop van de retailer. Software helpt je de logistieke waarheid met je klanten te delen, waardoor er geen valse beloften gemaakt worden. En je website is altijd compliant en alle benodigde informatie voor bijvoorbeeld belastingaangifte wordt op de juiste manier opgeslagen. Zo kunnen retailers internationaal zakendoen zonder zich voortdurend bezig te houden met de achterliggende administratie. En dat geeft weer meer tijd om te groeien.”

Je kan pas goed e-commerce bedrijven als je logistiek goed is.

ADVERTENTIE

Wij brengen jouw merk naar de juiste doelgroep Het is onze missie om jouw merk als marktleider neer te zetten in de meeste gerespecteerde distributiekanalen. Wij zorgen dat je boodschap jouw doelgroep bereikt en een impact op hen heeft.

Meer weten? www.europeanmediapartner.com

SELECT COURIER - Partner Content

analysenederland.nl

SELECT COURIER - Partner Content

Innovatief verzendplatform Select Courier creëert kansen voor bedrijven Alle regels rondom import en export zijn onderdeel van ons systeem en worden dus gelijk duidelijk aan de klant gecommuniceerd. Wij maken onze software zelf, begrijpen de industrie, helpen klanten om controle te krijgen over hun logistiek en dat bespaart hen tijd en geld.”

Partner Content

Select Courier

In een wereld vol aanbieders van vervoer is het moeilijk te beslissen welk vervoer geschikt is voor een bepaald product. Zeker als het gaat over zendingen die de grenzen van de Europese Unie voorbijgaan. Bij Select Courier wordt geloofd dat wereldwijde logistiek voor iedere organisatie toegankelijk zou moeten zijn. Zowel eenvoudig en zorgeloos als betaalbaar en transparant. Zendingen wereldwijd versturen kan net zo makkelijk zijn als een bezorging bij de buren. “Wij staan voor innovatie. Wij ondersteunen bedrijven via ons verzendplatform”, vertelt Hans Versnel, een van de oprichters van Select Courier. “Wij bieden niet alleen vervoersoplossingen aan maar ook exportcontrole en sanctiescreening. Bedrijven willen steeds zekerder zijn van hun business. Wij zijn een innovatief platform waar we de kracht van automatisering gebruiken om verzendingen eenvoudiger te maken. Daarnaast kunnen klanten hun eigen vervoerscontracten en systemen kop-

“Ook onze customer service onderscheid ons van andere platformen. Geen wachtrijen, keuzemenu’s of bellen met tallozen partijen. Direct een medewerker aan de lijn die je ondersteunt bij je zendingen. Dit maakt het verzendplatform persoonlijk.”

pelen aan hun account. Het gehele verzendproces geregeld vanuit één omgeving.” Als je iets verkoopt aan een klant in het buitenland heb je te maken met regels volgens Versnel. “Vandaag de dag is transport de sluitpost van de order. Als transport namelijk niet onder goede kosten kan worden uitgevoerd, dan gaat het niet door. Select Courier is heel goed in staat om

met twee knoppen inzichtelijk te maken wie de zending kan vervoeren en hoeveel het kost. Het systeem controleert vervolgens of het vervoeren überhaupt wel mogelijk is. Wij nemen hiermee bedrijven een hele hoop zorgen uit handen. Dit is de reden dat veel bedrijven zich veilig voelen bij ons systeem.” Naast het feit dat Select Courier bedrijven een hoop werk bespaart, doet het bedrijf dit ook op een

duurzame manier. Versnel: “Je kan op iedere zending de emissie uitrekenen en compenseren. Wij doen dit al sinds 2010. De vraag is welk transport beter is. Op onze manier leggen we deze keuze bij de klanten neer, zo kunnen zij zelf beslissen of ze er iets mee willen doen.” Select Courier helpt veel bedrijven met hun platform. “Bij ons portaal heb je het volledige overzicht. Je hebt de keuze voor snelheid, prijs en duurzaamheid.

”

“Wij zijn een innovatief platform waar we de kracht van automatisering gebruiken om verzendingen eenvoudiger te maken.”

www.selectcourier.com

Digitale kroniek

Pieter Schoen: ‘De ondernemer zelf is het allerbelangrijkste’ Online interview

Het idee kan perfect zijn, de cijfers geweldig en het plan tot in de puntjes uitgewerkt. Maar als Pieter Schoen het niet ziet zitten in de ondernemer zelf, zal hij nooit investeren. “Het verschil wordt gemaakt door de ondernemer, zonder twijfel.” Tekst: Jerry Huinder Foto: Fotograaf

een ideaal programma voor een ras-ondernemer als Pieter Schoen. Gedreven startende ondernemers pitchen hun idee, en als hij er als Dragon geld in ziet, biedt hij een bedrag voor een meerderheidsbelang. Beter wordt het bijna niet, zou je denken. Toch had hij zijn twijfels toen hij werd gevraagd. Ten eerste om persoonlijke redenen, want de vraag was of hij wel een Bekende Nederlander wilde worden. “Je komt toch op teragons Den lijkt

levisie, ik heb zes kinderen en woon in een klein dorp, mijn vrouw vroeg me serieus of ik dat wel wilde.” Maar toen die horde was genomen was er nog een tweede, en misschien nog wel veel belangrijkere, reden om het niet te doen: eigenlijk is investeren in startups helemaal niet de stiel van Pieter Schoen. Hij zoekt het met zijn investeringsmaatschappij Shoe Investements liever in scale-ups. “Met startups is het meer spray en pray: investeren in veel verschillende bedrijven en hopen dat je raak schiet. Dat kost heel veel tijd en energie, want je moet de ondernemers echt helpen om van idee naar product of dienst te komen.” Waarom heb je het uiteindelijk toch gedaan?

“Omdat dit echt mijn leven is, dit is wat ik al twaalf jaar onafgebroken met veel passie doe. Ondernemers helpen iets te creëren, is gewoon geweldig. Ik weet uit eigen ervaring hoeveel doorzet-

tingsvermogen ondernemers moeten hebben. Om dan op deze manier een bijdrage te kunnen leveren aan ondernemend Nederland is heel erg leuk.”

overigens, want ondernemers krijgen na de uitzending soms zoveel aandacht dat andere investeerders betere voorstellen doen.” Toch lijkt me anderhalf uur

Op televisie lijkt het alle-

nog steeds kort voor zulke

maal f ingerspitzengefühl:

investeringsbeslissingen.

het idee wordt gepitcht en

Hoe belangrijk is de onder-

enkele ogenblikken later

nemer voor jou?

wordt er met miljoenen

“Voor mij is de ondernemer zelf het allerbelangrijkste. We hebben bij Shoe Investments een aantal criteria waar we naar kijken bij een investering en nummer één is: eerst de vent, dan de tent. Of: eerst de vrouw dan het gebouw. De meest succesvolle ondernemingen waar wij in investeren worden echt gedreven door de ondernemer. Het verschil wordt gemaakt door de ondernemer zelf, zonder twijfel. Hoe is hij of zij als persoon? Wat is zijn ervaring? Hoe is het ondernemingsplan opgesteld? Dat soort vragen zijn echt cruciaal.”

gestrooid. Lijkt me een riskante investering.

“Wat je in acht tot tien minuten ziet op televisie duurt in werkelijkheid zo’n anderhalf uur. Soms ziet dat er inderdaad ook wel gek uit, zo snel van het idee naar biedingen, maar we vragen in die anderhalf uur dus veel meer waarop de ondernemers antwoorden formuleren. En we krijgen achteraf de cijfers ook te zien. In principe is een deal een deal, we hebben echt een mondelingen overeenkomst, maar als er iets niet klopt, dan kan het uiteraard nog afketsen. Van beide kanten

Hebben we uw interesse gewekt? Het gehele artikel leest u op: analysenederland.nl

Toekomst van de Economie en Maatschappij analysenederland.nl

Veranderingen in douanewetgeving: dit moet je weten International Business

De weten regelgeving voor de internationale handel is altijd in beweging. Ook op het gebied van de douane zijn er belangrijke veranderingen.

Tekst: Roos Breed Foto: Renaldo Matamoro & Alexander Suhorucov

m te beginnen

voert het Verenigd Koninkrijk beetje bij beetje nieuwe importregels en grenscontroles in. Dit gebeurt op basis van het Border Operating Model (BOM). Hierin heeft het Verenigd Koninkrijk met Brexit eigen regels opgesteld voor de invoer van producten. Deze regels in het BOM staan los van het handelsakkoord tussen de EU en het VK. Vanaf 1 juli 2022 eindigt de overgangsperiode en gaan alle grensformaliteiten en-procedures die in het BOM zijn vastgelegd volledig in. Dit betekent onder andere dat er vanaf dan een veterinair gezondheidscertificaat verplichtis. Hierin staat een omschrijving van de producten, het gewicht, waar het vandaan komt en waar het in de EU naar toe gaat. Dit certificaat is verplicht voor vlees, eieren, zuivel, visserijproducten en andere producten van dierlijke oorsprong. Daarnaast is er vanaf 1 juli 2022 ook een fytosanitair certificaat verplicht. Dit is een verklaring waarin de autoriteiten van het land van herkomst verklaren dat de producten die ze exporteren gezond zijn en niet aan een ziekte lijden. Dit certificaat is verplicht als ‘laag risico’ landbouwgoederen zoals snijbloemen, groenten en fruit geëxporteerd worden naar het Verenigd Koninkrijk.

Het is daarom belangrijk om altijd up-to-date te zijn over de nieuwe douane weten regelgeving. juli 2022 het huidige aangiftesysteem (AGS) vervangen met het nieuwe Douaneaangiften Management Systeem dat geschikt zal zijn voor de volgende manieren van douOok wordt vanaf

Kennis hebben van de nieuwe douane weten regelgeving is niet alleen handig, maar het is ook beter voor je portemonnee.

aneaangifte doen: normale aangifteprocedure, met een vereenvoudigde (onvolledige) variant en vooraf aangifte. administratie van de aangever, met ontheffing van aanbrengen en met periodieke aanvullende aangifte. Aan de huidige aangifteprocedure verandert niets, maar voor andere aangiftevormen is een ‘Vergunning Inschrijving in de Administratie van de Aangever (IIAA)’ vereist. De huidige Geautomatiseerde Periodieke Aangifte (GPA) en de Schriftelijke Periodieke Aangifte (SPA) komen te vervallen. Ook is de douanewetgeving voor e-commerce-zendingen veranderd. Voor alle zendingen met een waarde tot 150 euro is een elektronische aangifte ten invoer verplicht. Inschrijving in de

Het VK heeft eigen regels opgesteld voor de invoer van producten.

De weten regelgeving voor de internationale handel is altijd in beweging. Een zorgzame afhandeling

van verschillende douaneprocessen is heel belangrijk. Kennis hebben van de nieuwe douane weten regelgeving is namelijk niet alleen handig, maar het is ook beter voor je portemonnee. Naast dat het voldoen aan douane-eisen noodzakelijk is, kan het ook een hoop geld besparen of juist opleveren. Het foutloos opvolgen van de douaneprocedures en een correcte afhandeling kan een onderneming op jaarbasis flinke kosten in vertragingen of zelfs boetes besparen. Inspelen op veranderingen, zoals de REX-registratie, kan een bedrijf geld opleveren vanwege de versnelde en kostenefficiënte goederenstroom. Het is daarom belangrijk om altijd up-to-date te zijn over de nieuwe douane weten regelgeving.

Toekomst van de Economie en Maatschappij

analysenederland.nl

Begin februari 2020 besloot het Verenigd Koninkrijk (VK) de Europese Unie (EU) te verlaten. Deze keuze heeft grote gevolgen op persoonlijk, fiscaal, zakelijk en economisch gebied.

Langetermijneffecten van Brexit steeds duidelijker zichtbaar S is er geen vrij verkeer meer van personen en goederen tussen de EU en het VK. De EU en het VK hebben een handelsakkoord bereikt over een nieuw partnerschap. Dit akkoord voorkomt de meeste importtarieven. Daarentegen nemen controles, transportkosten, douaneprocedures en wachttijden toe. Oponthoud aan de grens door gezondheidscontroles en reisbeperkingen verstoren de handel tussen de EU en het VK. Aan cijfers van het CBS is te zien dat het handelsakkoord tussen de EU en het VK effect heeft. Zo nam bijvoorbeeld de wederuitvoer, invoer en uitvoer van inds de Brexit

International Business

Begin februari 2020 verliet het Verenigd Koninkrijk (VK) de Europese Unie (EU) .Deze keuze heeft grote gevolgen op persoonlijk, fiscaal, zakelijk en economisch gebied. Sommige effecten waren vanaf het begin al te zien, maar stapsgewijs worden de langetermijngevolgen steeds duidelijker. Tekst: Roos Breed Foto: Tom Fisk & Pexels

producten, van Nederland naar het VK flink af. Sinds 1 januari 2021 gelden voor de handel tussen de EU en het VK oorsprongsregels. Hierdoor kunnen goederen die oorspronkelijk uit landen buiten de EU komen, niet zonder invoerrechten verhandeld worden. Daarom is wederuitvoer steeds minder aantrekkelijk aan het worden.

Controles, transportkosten, douaneprocedures en wachttijden nemen toe.

de manier waarop de invoer en uitvoer van producten in zijn werk gaat veranderd. Sinds het VK een ‘derde land’ is geworden na het verlaten van de EU, worden zonder nadere afspraken, douanerechten verschuldigd bij de handel van goederen tussen het VK en de EU. Dit heeft natuurlijk grote gevolgen voor de internationale handel. Verder dienen, ongeacht het soort handelsovereenkomst dat uiteindelijk overeen wordt gekomen, alle goederen die de EU/VK grens overgaan, aangegeven en door de douane ingeklaard te worden. Dit proces zorgt voor kosten, extra administraDaarnaast is ook

tieve procedures en mogelijk vertraging. Ook het wetgevende systeem van de EU, over douanevergunningen die bij grensoverschrijding van toepassing zijn, ondervindt gevolgen van de Brexit. Wanneer zo’n soort vergunning wordt beheerd in het VK, is het vereist dat deze vergunning wordt overgedragen aan één van de resterende EU-lidstaten om deze te behouden. Hierbij moet het bedrijf in die lidstaat wel voldoende omvang hebben om de administratieve processen te ondersteunen en de douaneautoriteiten in staat te stellen de vergunning op de juiste wijze te controleren.

Een langetermijneffect hiervan kan zijn dat douaneregelingen van de EU niet langer bindend zijn voor de Britse belastingdienst of dat douaneregelingen die uitgegeven zijn door die belastingdienst niet langer geldig zijn in de EU. De Brexit brengt zoals vermeld heel wat teweeg. Het blijft een onderwerp waar ondernemers niet meer omheen kunnen.

ADVERTENTIE

Snellere liquiditeit om te kunnen blijven ondernemen Veel ondernemers krijgen te maken met opdrachtgevers die een betalingstermijn hanteren van 30 tot 60 werkdagen …. Als je vandaag factureert, betekent dat dus dat je pas over twee maanden betaald krijgt. En dat terwijl je nog wel de kosten van je onderneming moet blijven betalen. Factoring biedt hierin de oplossing. Factoring is het financieren van de debiteurenposities door een derde partij. “Hiermee kan werkkapitaal of vrije cashflow vrijgemaakt worden voor de ondernemer”, stelt Bas van Lingen, medeoprichter van FlowFactoring. “Als je een hoop geld vast hebt zitten in debiteurenposities kan het zijn dat je een rem moet zetten op je eigen groeiplannen, omdat je anders niet langer de mogelijkheid hebt om aan je maandelijkse verplichtingen te voldoen. Wij nemen die debiteurenpositie over en financieren deze direct voor, de debiteuren nemen we dan als onderpand over.” Volgens Van Lingen is dit een snelle manier om over je geld te beschikken. “Als een ondernemer geld nodig heeft om te groeien of uit te breiden, of over meer liquiditeit wil beschikken zou deze natuurlijk naar een bank kunnen gaan. Echter, bij een bank duurt het vaak lang voordat er een beslissing genomen wordt, dit geldt met name voor starters en snelgroeiende bedrijven. Met factoring kan er veel sneller geschakeld worden en bekijken we vooral naar het onderpand en minder naar de cijfers. Op basis van de debiteurenpositie kunnen wij snel inschatten of deze kredietwaardig is en of we deze dus over kunnen nemen. Je krijgt hiermee dus eerder beschikking over het geld waar je sowieso al recht op hebt.” Bij FlowFactoring kan dat snel en flexibel, maar ook met de garantie dat je je betaling ontvangt. “Ook als de debiteur uiteindelijk toch niet kan betalen”, stelt Van Lingen.

“Wij herverzekeren de portefeuille, waardoor je risico’s gedekt zijn. Daarnaast zit je niet vast aan lange looptijden en kan je ook op korte termijn weer uitstappen, waardoor je zeer flexibel bent.” En je klant? Die merkt er eigenlijk niets van. “Alleen het rekeningnummer op de factuur verandert”, vertelt Van Lingen. “Wij nemen ook het debiteurenbeheer over, waardoor er dus rechtstreeks aan ons betaald wordt. Als het bedrag te lang openstaat wordt er netjes een herinnering uitgestuurd, en bij een dispuut gaan we aan de slag om een oplossing te vinden. Kan iemand niet voldoen, dan kunnen we dus nog de verzekering inschakelen. We zijn echt een partner die met je meedenkt. Met factoring zoals die van ons kan je vandaag je informatie inleveren en heb je binnen 48 uur het geld op je rekening. Dan kan je als ondernemer blijven ondernemen.” Wil je meer weten over factoring? Kijk dan op FlowFactoring.nl info@flowfactoring.nl

Toekomst van de Economie en Maatschappij analysenederland.nl

We kunnen niet meer zonder e-commerce International Business

Internationale e-commerce wordt een steeds groter begrip waar bedrijven niet meer omheen kunnen. Door onder andere de digitalisering en de coronamaatregelen maken steeds meer bedrijven de transitie naar een webwinkel. Tekst: Roos Breed

oor de lockdown

begin 2021, waarin niet-essentiële winkels tijdelijk moesten sluiten, kochten steeds meer mensen online. Volgens een onderzoek van de Thuiswinkel Markt Monitor is dit dan ook een van de redenen dat er een stijging in online aankopen heeft plaatsgevonden van 31 procent ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. Dit is het hoogste percentage dat ooit is gemeten. Naast de toename het aantal online aankopen is ook de toename in de online consumenten-

bestedingen onder andere veroorzaakt door de coronamaatregelen. Zo waren er bijna 1 miljoen nieuwe online kopers ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar, maar ook het gemiddeld bestede bedrag per online koper heeft een sterke groei doorgemaakt. Veel bedrijven moesten

door de lockdown de keuze maken tussen een online of fysieke winkel. De meerderheid maakte de transitie naar online, omdat er in de fysieke winkels natuurlijk geen klanten konden worden ontvangen. E-commerce wordt daarnaast ook een steeds belangrijker begrip voor bedrijven, omdat steeds meer klanten, los van de coronamaatregelen, graag online hun producten willen kopen. Het is namelijk veel makkelijker en goedkoper voor klanten om vanuit huis hun producten te kopen en het scheelt ook een hoop tijd. Het is voor veel bedrijven dan ook van belang om deze wensen van de klant te vervullen.

meer webwinkels bij komen, wordt er volgens een onderzoek van Verpakkings Management geschat dat webwinkels rond de 5.000 producten per seconde verpakken. Het verpakken van al deze producten biedt natuurlijk nieuwe kansen voor de verpakkingsindustrie, maar resulteert ook in zorgen over het milieu en de kwaliteit. Zo zijn er zorgen over het optimale gebruik van verpakkingsmateriaal, zoals bijvoorbeeld het hergebruiken van de verpakkingen na het uitpakken van het product. Maar ook over de informatievoorziening richting de klant zijn grote zorgen. Omdat er steeds

Veel bedrijven moesten door de lockdown de keuze maken tussen een online of fysieke winkel. dat bedrijven rekening moeten houden

Naast het feit

met de gevolgen voor het milieu, als ze een online winkel openen, moeten ze ook voldoen aan de Europese wetgeving. Deze wetten beschermen de consument, zodat hij of zij veilig online kan shoppen. Zo moeten Europese webshops bijvoorbeeld alle klanten toegang geven tot hun volledige website en diensten, ongeacht het land van waaruit klanten de website bezoeken. Wel mag een webwinkelier zelf bepalen aan wie hij producten wel of niet levert. Leveren aan klanten in landen waar je bijvoorbeeld geen activiteiten verricht hoeft niet, omdat internationaal leveren niet wettelijk verplicht is. Naast de regels die gaan over de webshop zelf, heeft een webshop ook met producteisen en andere lokale regels in het buitenland te maken als het aan klanten over de grens producten levert. Het is bijvoorbeeld belangrijk dat, wanneer er via de webshop een order uit een ander Europees land

Internationale e-commerce wordt een steeds groter

binnenkomt, er eerst wordt nagegaan of het product wel zomaar geleverd mag worden. Verder moet er ook rekening gehouden worden met de bescherming van de consument. Bij een koop op afstand, bijvoorbeeld via internet telefoon of post, is de consument vanuit de wet beschermd. Zo heeft een webwinkelier een informatieplicht naar zijn consument. Zoals een omschrijving van het

aanbod, contactgegevens van een bedrijf, bedenktijd en betaling. Tot slot heeft een webshop verplichtingen bij het verwerken van persoonsgegevens, zoals geboortedatums, e-mailadressen en burgerservicenummers. Het zijn een hoop eisen waar webshops aan moeten voldoen, maar als die eisen eenmaal opgevolgd zijn, gaat er een nieuwe digitale wereld voor bedrijven open.

STREAM SOFTWARE - Partner Content STREAM SOFTWARE – Partner Content

Douane is onze core business. Together we make international trade run faster. Partner Content

Stream Software

Stream Software is een toonaangevend provider van Customs Management Systems, dat naadloos kan integreren met uw ERP-pakket. Aan de hand van uw data, gaat de Customs Streamliner® intelligent de nodige aangiftestromen aansturen en de eventuele administraties automatiseren. Douane is onze core business. Onze gehele organisatie streeft naar efficiëntiewinsten voor eenieder die met internationale handel geconfronteerd wordt! via DMS, conform de gewijzigde bijlage B van het Douanewetboek Wijzigingen in het douanelandvan de Unie. Daarnaast komt er schap. een nieuwe functionaliteit in DMS: Het komende jaar wachten ons de verwerking van controlebevindingen. In AGS 3.1 ‘corrigeerde’ enorme uitdagingen binnen het de Douane altijd de aangifte. Met douanelandschap. Allereerst gaat het oude AGS op de schop. Voor DMS 4.0 moet de aangever de verde Nederlandse markt zal Stream beteringen zélf aanleveren, nadat Software het nieuwe declaratiehij een bericht met de controleresysteem DMS4.0 ontwikkelen. De sultaten heeft ontvangen vanuit gegevensvereisten (dataset) van de DMS. Goederen worden pas aangifte zullen wijzigen. Aanvrijgegeven als de ‘gecorrigeerde’ gevers die nu aangifte doen via aangifte volledig is verwerkt door de Douane. AGS moeten straks aangifte doen

www.streamsoftware.eu

zogenoemde ketenregeling, gaan voor het uitwisselen van controle-informatie, die voorheen in de GPA was opgenomen, gebruikmaken van de zogenoemde auditfile voorraad. Stream Software is vertegenwoordigd in de pilootgroep van ADS (Alliantie Douane Software), zodat we op de eerste rij zitten om de wijzigingen binnen DMS4.1 (en de auditfile) te capteren, en tijdig op te nemen in onze applicatie. e-Commerce. Vanaf 1/7/2021 dient voor alle zendingen met een waarde lager Naast de wijziging in de standaar- dan 150€, een aangifte ingestuurd te worden via een reduced data daangiftesystemen in Nederland set. Stream Software heeft voor (DMS4.0) zal ook de GPA, en gans z’n werking, wijzigen in 2022. Nederland (DECO) en België (H7) een cloudapplicatie ontwikVergunninghouders Inschrijving keld. Eén oplossing, ongeacht of in de Administratie van de Aanuw e-Commercezendingen in gever (IIAA) gaan ten laatste op Maastricht, Luik, Schiphol of 1 januari 2023 hun aanvullende aangifte(n) en/of aanbrengberich- Brucargo toekomen! ten moeten insturen met DMS 4.1. Hiermee komt het aangiftedeel van Via een Customs Advanced Advisory Service (CAAS) bepalen we GPA en SPA te vervallen. voor u het scenario van een pakket aan de hand van intelligentie Vergunninghouders IIAA die en validatie regels. Vervolgens gebruik gaan maken van de

ontvangt u een terugkoppeling op pakketniveau in geval van eventuele data-fouten of u krijgt een overzicht welke pakketten een andere flow dienen te volgen. Alle pakketten worden reeds gevalideerd tegen de business rules van de douane vooraleer deze worden verstuurd om al zoveel mogelijk fouten aan de voorkant af te vangen.

Steam Software helpt je mee te bewegen met wijzigende weten regelgeving, zodat je zonder kleerscheuren internationaal kunt blijven ondernemen. Stream Software (HQ) Potvlietlaan 4 2030 Antwerpen België Stream Software NL High Tech Campus 41 5656AE Eindhoven Nederland www.streamsoftware.eu info@streamsoftware.eu

Digitale facturatie helpt ondernemers strategische doelen te behalen Partner Content

Basware

Digitalisering is in alle branches aan de orde van de dag, en ook op het gebied van facturatie zullen we dus steeds meer elektronisch gaan werken. Want software voor digitale facturatie maakt het voor de ondernemer gemakkelijker om te factureren en om te zorgen voor tax compliance. “Compliance gaat over heel veel verschillende onderdelen, waaronder het ontvangen en versturen van facturen”, vertelt Kris Vanhoutte, presales consultant bij Basware. “Het elektronisch ontvangen en versturen van facturen is sterk afhankelijk van lokale weten regelgeving. In Nederland en België is die situatie vrij liberaal. Er zijn een aantal algemene regels, maar de manier waarop je digitale facturatie vormgeeft is verder aan de ondernemer zelf. Echter, wanneer je als ondernemer de grens over gaat word je geconfronteerd met allerlei complexe regelgeving rondom facturatie.”

Kris Vanhoutte presales consultant bij Basware

Als je daar als internationaal bedrijf in mee wilt gaan, moet je dus iemand hebben die zich echt verdiept in die weten regelgeving. “Je kan niet zomaar software gaan toepassen die je thuis gebruikt, wanneer je op een andere markt gaat werken, want daar kunnen andere regels gelden”, vertelt Vanhoutte. “Maar veel kleinere ondernemers hebben daar geen eigen legal afdeling voor. Dan is het slim om met een serviceprovider als Basware in zee te gaan, omdat wij ervoor zorgen dat de software die je via ons platform gebruikt altijd compliant is met de weten regelgeving in dat land.

BASWARE - Partner Content 11

”

analysenederland.nl

onze partners. Als je verzender bij een bepaald netwerk aangesloten zit, verplichten we die niet om over te stappen op Basware. Daardoor is de factuur gemakkelijk te versturen voor de leverancier maar is het even gemakkelijk voor de klant om die te ontvangen. Uiteindelijk willen we onze klanten helpen van papier volledig over te stappen op digitaal. Met het uitwisselen van e-invoices loop je minder risico op fouten en heb je betere data. En daarnaast is het ook nog eens een fl inke efficiëntiewinst op. Ook het Wij zorgen ervoor dat we westuk veiliger dan het papieren alarchief wordt automatisch door de ternatief. Daarvoor zijn ook allerlei reldwijd de regels snappen en dat controles ingebouwd, waardoor software bijgehouden, waardoor eraan voldaan wordt. Niet alleen daar geen menselijk handelen meer fraude vermeden kan worden.” voor het versturen en ontvangen aan te pas hoeft te komen.” van facturen, maar ook voor het Met Basware wordt elektronische verwerken ervan en bij het interne facturatie efficiënt, veilig en kwacompliance luik. Want ook intern Wat Basware als partner daarin litatief vormgegeven. “Wij zorgen worden er allerlei verschillende zo uniek maakt, is het feit dat ze ervoor dat je systeem beter geauregels uitgeschreven die digitaal internationaal opereren en een tomatiseerd kan worden, zodat je gemakkelijker bij te houden zijn.” open network approach aanhouden. “We begeleiden onze klanten je als ondernemer kan richten op je kerntaken. Zo staan we onze En dat levert grote voordelen op wereldwijd en zorgen ervoor dat voor ondernemers en hun werkhet gebruik van onze software zeer klanten als een partner bij in het facturatie en compliance proces.” nemers. “De eindgebruiker krijgt laagdrempelig is door een open enkel taken toebedeeld die hij of zij network approach te hanteren”, ook echt moet uitvoeren”, vertelt stelt Vanhoutte. “We hebben er Vanhoutte. “De rest wordt door van oudsher voor gekozen om acde software gedaan. Dat levert een tief informatie uit te wisselen met

“Wij zorgen ervoor dat je systeem beter geautomatiseerd kan worden, zodat je je als ondernemer kan richten op je kerntaken. Zo staan we onze klanten als een partner bij in het facturatie en compliance proces.”

www.basware.com

ADVERTENTIE

Grensloos Pluriform Software

POSSIBILITIES WITHOUT END... | Grensloos Pluriform is een bijzondere ERP applicatie. Zo gebouwd dat de strategische voordelen van ERP gecombineerd worden met de voordelen van Best of Breed. Bovendien geeft de flexibele technologie moderne e-commerce en e-logistics bedrijven de mogelijkheid om hun organisatie snel uit te bouwen en te optimaliseren om zo tegemoet te komen aan de steeds toenemende vraag.

Contactgegevens Grensloos e-logistics & e-commerce® is een geregistreerde merknaam van ESi IT Solutions b.v. Postbus 61 - 5060 AB Oisterwijk Sprendlingenstraat 50 - 5061 KN Oisterwijk - NL T E I

+31 (0)13 711 33 08 info@grensloos.nl www.grensloos.nl

Toekomst van de Economie en Maatschappij analysenederland.nl

Ondernemen is leren Opinie Zijn mensen geboren ondernemers? Of is ondernemerschap iets dat je kunt leren? Foto: Elisabeth Ismail

geleden dook de Nederlandse onderzoeker Mirjam van Praag, samen met enkele collega's, in de gegevens van 4.000 Zweedse adoptiekinderen. Deze kinderen waren geboren tussen 1940 en 1970 en hadden inmiddels een heel of een half leven achter zich. Van deze mensen én hun biologische ouders én hun adoptieouders werden door de Zweedse overheid talloze gegevens bijgehouden. Een walhalla voor onderzoekers. en paar jaar

Ondernemerschap kun je leren van je ouders of van andere rolmodellen. de researchers: is ondernemerschap aangeboren of aangeleerd? Het antwoord dat ze vonden: beide. Zowel wat de biologische als de adoptieouders deden qua werk, had impact op de kinderen. Maar beide telden niet even sterk. De invloed die de adoptieouders - via hun opvoeding - hadden op de kinderen, was ongeveer twee keer zo groot als de invloed - via hun genen - van de biologische ouders. Ondernemerschap kun je dus De vraag van

leren. Misschien niet tijdens een cursus van een middag, maar wel van je ouders of van andere rolmodellen. eenmaal je eigen bedrijf, dan begint het leerproces pas echt. Allerlei vaardigheden, bijvoorbeeld op het gebied van leidinggeven, moet je in de praktijk leren. In de opstartfase van een bedrijf is er vaak nog weinig structuur en draait alles om overleven. In deze fase doet een ondernemer heel veel dingen zelf. Maar als een bedrijf eenmaal volwassen is, dan zijn er naast de oprichter vaak andere mensen aan het werk die ook coördineren. Dat betekent dat je als ondernemer niet alleen uitvoerend werk moet kunnen delegeren, maar ook verantwoordelijkheden.Vaak verloopt deze ontwikkeling van de ondernemer en het bedrijf via verschillende crisis waarin veel wordt geleerd. Trouwens, heb je

De invloed die de adoptieouders - via hun opvoeding - hadden op de kinderen, was ongeveer twee keer zo groot als de invloed - via hun genen - van de biologische ouders.

we het nog niet gehad over veranderingen in de markt of in technologie die je als ondernemer telkens weer aanzetten tot aanpassing en innovatie. Ook dat is een leerproces. Eigenlijk zou je kunnen stellen: ondernemen is een voortdurend proces van experimenteren, de vinger aan de pols houden, nieuwe dingen uitproberen, vallen en opstaan. Kortom: ondernemen is leren. En dan hebben

Ondernemen is een voortdurend proces van experimenteren, de vinger aan de pols houden, nieuwe dingen uitproberen, vallen en opstaan. Dr. Ben Tiggelaar Expert in leiderschap, gedrag en verandering

ADVERTENTIE

Flexibel, snel en duurzaam: ‘Wij creëren bedrijfsruimte waar de klant dat nodig heeft’ Waar vind je als ondernemer nog extra bedrijfsruimte? Het aanbod aan bedrijfshallen en andere bestaande bouw was niet eerder zo klein. Tegelijkertijd verplichten de coronapieken medewerkers om anderhalve meter afstand te houden en houden veel bedrijven graag grotere voorraden aan vanwege de stijgende grondstofprijzen. Donselaar Structures is dé specialist in semipermanente bedrijfshallen en opslagtenten. We hebben het aanbod en de materialen zoveel mogelijk gestandaardiseerd en houden de producten ruim op voorraad. Dat lukt, omdat de tenthallen volledig in-house worden geproduceerd. Een gedreven team van engineers is bovendien steeds op zoek naar nieuwe mogelijkheden om de tenten verder te verbeteren volgens de wensen van klanten. Op die manier creëren we ruimte voor zowel transportbedrijven zoals TNT, ziekenhuizen en voor McDonalds. Onze standaardisatie, flexibiliteit en snelheid maakt de oplossingen bijzonder breed inzetbaar.

Scan de QR-code of bekijk de website: www.donselaarstructures.nl voor meer informatie

Qredits - Partner Content

analysenederland.nl

Qredits - Partner Content

Qredits helpt ondernemers met meer dan krediet alleen Partner Content Qredits

Het is de afgelopen jaren voor (startende) ondernemers steeds moeilijker geworden om een krediet bij een bank te krijgen. Qredits is in 2009 opgericht om deze groep ondernemers te helpen en doet dit door middel van het verstrekken van leningen tot 250.000 euro. Hiermee helpen zij startende en bestaande ondernemers bij het succesvol starten van of investeren in hun bedrijf. Dit doen zij niet alleen met het geven van leningen, maar ook middels het aanbieden van ondernemers tools, coaching en trainingen.

werkdag, zo groot is de behoefte aan passende Onderwijsprogramma Qredits gaat ook actief naar scholen toe met financiering.” haar EigenBaas Onderwijsprogramma. Groenevelt: “Ondernemen is een vak apart. Coaching en training En veel jongeren worden in de huidige maatQredits heeft een poule van ruim zevenhonschappij getriggerd om voor zichzelf te gaan derd ondernemers die graag iets terug willen doen voor de maatschappij. “Begin jij net met beginnen. We vinden dan ook dat studenten al tijdens hun studie alle facetten van het ondernemen dan kun je wel een klankbord ondernemerschap moeten leren. Zeker op gebruiken”, zegt Groenevelt. “Iemand die het MBO. Jaarlijks volgen nu 3.000 studenten zelf veel ervaring heeft met alle facetten van het EigenBaas programma, een interactief het ondernemerschap. Want ondernemen is het moeilijkste vak van de wereld! Daarnaast programma met een e-learning, een app en veel verhalen uit de praktijk. Op deze manier stimuleren we ondernemers om trainingen proberen wij studenten te stimuleren bij het te volgen via onze Qredits Academy. Hier “Qredits is een sociale onderneming”, vertelt bieden wij acht soorten trainingen aan, die starten van een eigen onderneming en hen Elwin Groenevelt, oprichter en directeur een weloverwogen keuze te laten maken voor gratis gevolgd kunnen worden door onze van Qredits. “En daarmee hebben we ook het ondernemerschap.” kredietklanten. Sinds 2021 zijn deze trainineen bijzondere positie in de financiële markt. gen ook toegankelijk voor heel ondernemend Doordat wij een stichting zijn hebben wij Corona Nederland.” geen winstoogmerk. Wij zijn er dus niet op uit Veel ondernemers hebben het de afgeloom winst te maken, maar om winst te laten pen twee jaar erg moeilijk gehad. “Door de Het effect van een coach of het volgen van maken. En dan gaat het om meer dan alleen trainingen kan heel groot zijn. “Maar liefst coronacrisis zijn er ook ondernemers die het krediet. Qredits biedt ondernemers vooral juist goed hebben gedaan, maar er zijn heel 86 procent van de ondernemers is na drie veel ondersteuning om te kunnen groeien.” veel ondernemers die hard zijn geraakt”, jaar nog actief als ondernemer. Dat is zo’n 15 procent meer dan het landelijke gemiddel- besluit Groenevelt. “Tegelijkertijd zien we dat De afgelopen jaren is Qredits gegroeid tot een de. Actief investeren in je bedrijf zorgt dus startende ondernemers terughoudend zijn. organisatie met 120 medewerkers. Inmiddels voor betere overlevingskansen en het helpt Om ondernemers bij te blijven staan nu de zijn ruim 27.000 ondernemers gefinancierd coronasteun van de overheid grotendeels is om financieel/economisch onafhankelijk te voor een totaal bedrag van € 600mln. “Op dit worden.” gestopt hebben we twee dingen geïntrodumoment ontvangen we 70-90 aanvragen per

Elwin Groenevelt, oprichter en directeur van Qredits

ceerd. Allereerst hebben we de MKB Diagnosetool ontwikkeld. Ondernemers beantwoorden vijftien vragen en aan de hand daarvan kunnen zij zien hoe hun bedrijf ervoor staat en welke opties zij kunnen overwegen voor de toekomst van hun bedrijf. Daarnaast zijn we de training Toekomstgericht Ondernemen gestart. Deze training wordt vaak samen met gemeenten georganiseerd om ondernemers uit deze regio goed naar zichzelf te laten kijken. De vraag is kunnen de ondernemers door na corona of moeten ze hun activiteiten bijstellen? De ondernemers willen zo goed mogelijk uit de crisis komen en daar helpen wij hen graag bij.” Wil je meer informatie ga dan naar www.qredits.nl

Qredits biedt jou krediet, training en coaching.

ALLES VOOR JOUW WINST Scan de QR-code voor ons overbruggingskrediet tegen 2% rente

Toekomst van de Economie en Maatschappij analysenederland.nl

Snelle ondernemingsgroei zonder obstakels: kan dat? Ondernemen

Bedrijven krijgen vandaag steeds meer uitdagingen voorgeschoteld. Hoe ga je daar het beste mee om? Tekst: Mauran Verniers Foto : Persfoto

Lizanne Jakobs Bedrijfscoach en adviseur bij Brilliant Work

een krappe arbeidsmarkt: het zijn twee actuele uitdagingen voor ondernemers. Dat ziet ook Lizanne Jakobs, bedrijfscoach en adviseur bij Brilliant Work. Hoe de uitdagingen zich in een organisatie uiten, hangt onder andere af van de grootte van een bedrijf. ”Starters hebben het moeilijk om iets nieuws te introduceren in een onzekere tijd. Waar ze voorheen een netwerk opbouwden door 1-op1 gesprekken, moeten ze dat door de coronamaatregelen anders organiseren. Gevestigde bedrijven hebben doorgaans meer stabiliteit, naamsbekendheid en financiële zekerheid, maar zij worstelen enigzins om medewerkers gemotiveerd te houden,” aldus Jakobs.

je als organisatie een plan waar je de komende jaren naartoe wilt werken. ”Zo’n plan wordt snel van tafel geveegd tijdens een pandemie. Het is lastiger om te anticiperen op wat je wilt gaan doen,” vertelt Jakobs. Daarbij wordt volgens haar nog te vaak gedaan alsof een bedrijf een entiteit is met een eigen wil. ”Bedrijven worden geleid door mensen die iedere keer het roer moeten omgooien. Privé kan het gevolgen hebben, maar het management moet ook de medewerkers geruststellen en soms het volledige bedrijfsplan en -budget aanpassen. Dat vergt veel van mensen. Hoewel sommige ondernemers juist leven voor dergelijke uitdagingen.” Normaal gesproken maak

De coronacrisis en een krappe arbeidsmarkt: het zijn twee actuele uitdagingen voor ondernemers.

e coronacrisis en

Bedrijven worden geleid door mensen die iedere keer het roer moeten omgooien. laten zien dat ieder bedrijf verschillend is. ”Sommige bedrijven zijn gekrompen door de crisis, anderen fors gegroeid. Organisaties waar mensen plots thuis moesten werken, hebben het moeilijker om hun mensen te motiveren. Zij krijgen al snel het gevoel dat er geen geld en ruimte is voor groei. Bedrijven die hard moesten opschalen, hebben soms niet het gepaste leiderschap ingezet. Dat zorgt ook voor onrust en onzekerheid.” Maar ook de huidige krapte op de arbeidsmarkt zorgt voor uitdaging. ”Bedrijven vinden geen mensen of niet de perfecte match.” De pandemie heeft

ondernemers zich ervan bewust zijn dat er ook nu heel wat mogelijkheden zijn om te groeien, stabiliseren of professionaliseren. ”Kijk vooral naar wat je wél kunt doen. Als je momenteel niet voldoende omzet haalt uit de Nederlandse markt, waarom dan niet je sales uitbreiden naar het buitenland? Net op het moment dat het uitdagender wordt, merk je pas hoe belangrijk doorzettingsvermogen en flexibiliteit is. Het vuurtje moet net harder gaan branden. Zo kom je toch tot het gewenste resultaat.” Volgens Jakobs moeten

adviesbureau, dat Jakobs in 2016 oprichtte, huisvest twaalf bedrijfscoaches, adviseurs en trainers met hun eigen expertise. Allen bieden maatwerk aan voor ondernemers en organisaties”. Heel wat ondernemers snappen niet wat coaching doet of hoe het werkt. We hebben een all round team met bakken ervaring op het gebied van verschillende thema’s. Van marketing, logistiek tot leiderschap. Op die manier tillen we bedrijven naar een hoger niveau.” Het coaching- en

bureau gebruik van subsidies om coachingstrajecten mogelijk te maken”. Subsidies zijn het grote geheim. Heel wat ondernemers hebben geen idee dat het er überhaupt is. Onze klanten tappen inmiddels uit dertien verschillende subsidiepotjes. Een coachings- of adviestraject is veel goedkoper dan wat de meeste mensen denken”, aldus Jakobs. Daarnaast maakt het

‘Ik ben veel meer nog een ontwerper dan een ondernemer’ Ondernemen

VanMoof succesvol? “Ach, we maken nog geen winst, dus dat zou ik niet willen zeggen.” Hij en zijn broer superondernemers? “Nee joh, dat mag alleen Elon Musk van zichzelf zeggen.” Het potje nuchterheid is niet aan de neus van Taco Carlier voorbijgegaan. Een echte Hollandse ondernemer? Niet helemaal. Hij droomt als een Amerikaan: “Je moet altijd groot blijven denken, de mogelijkheden zijn eindeloos. Al je dromen zijn bereikbaar.” Tekst: Jerry Huinder

laten fietsen zoals Nederlanders dat in Amsterdam doen. Dat is het doel van Taco Carlier en zijn broer Ties. En met hun, tegenwoordig uberhippe, VanMoof fiets zijn ze aardig op weg. Onlangs nog geholpen door een fikse investering van externe investeerders. Maar liefst 128 miljoen durfden zij te stoppen in de verdere ontwikkeling van het fietsmerk, dat groeit als kool, maar tot nu toe nog geen winst maakt. Maar die winst er gaat komen, dat weten ze zeker, want: de elektrische fiets is volgens de broers het stadsvervoersmiddel van de toekomst. e hele wereld

Even terug naar de kern: industrieel ontwerper of ondernemer?

“De combinatie. Ik vind het mooi als je een product ontwerpt en een bedrijf daaromheen bouwt. Dat zie bijvoorbeeld heel goed bij Apple: dat begon met de Mac en toen ontstond het bedrijf. En het bedrijf veranderde toen de Iphone kwam. Ik geloof dus heel erg in een situatie waarin product en bedrijf volledig geïntegreerd zijn. Bij Nike was dat in het begin ook zo. Nike was hun sneaker en hun sneaker was Nike. Of Tesla, nog zo’n goed voorbeeld. Zo werken we bij VanMoof ook, het kan dus zomaar zijn dat ons bedrijf verandert als onze fiets verandert, of andersom.” Maar dat begint bij het ontwerp van het product.

“Ja, klopt. Ik ben ook wel veel meer nog een ontwerper dan een ondernemer. Ik zit liever nieuwe concepten of toepassingen voor de fiets te bedenken dan dat ik met bankiers of juristen aan het onderhandelen ben. Maar het is niet iets dat ik uitbesteed. Als je begint met ondernemen is dat het eerste advies dat je vaak krijgt: besteed alles uit dat je niet goed kan of niet leuk vindt. Daar geloof ik dus niet in. Alles van ons bedrijf is als een schil om ons product gemaakt, ik moet dus alles snappen. Want de accounting heeft invloed op het klantsysteem en dat heeft invloed op de klantervaring en dat heeft weer invloed op het product. Ik kan een fantastische fiets leveren, maar als de klantenservice niet goed is, dan is de klant niet tevreden. Je moet als ondernemer alles weten. Zelfs de keuze van het boekhoudpakket is onderdeel van het product dat je aanbiedt.”

Is dat ook de crux van jullie succes als ondernemers?

“Dat denk ik wel. Althans, succes… We maken nog geen winst hoor, dus van succes wil ik niet spreken. Dan kan pas als we onze eigen broek kunnen ophouden. Tot nu toe is het wat mij betreft gewoon een project met harde groei. Maar het feit dat wij zo lang mogelijk alles in eigen hand hebben gehouden, is wel een grote reden van die harde groei. Elk onderdeeltje op een VanMoof is ontworpen, ontwikkeld en wordt geproduceerd in opdracht van ons. Dat, gecombineerd met directe verkoop aan de klant, is de crux van ons succes. Want door die directe verkoop krijgen we directe feedback van de klant, waardoor we het product weer kunnen verbeteren en weer meer fietsen verkopen. Dat vliegwiel draait nu hard.” Maar nu hebben jullie wel investeerder, voor 128 miljoen.

“Ja, klopt, en dat verandert onze manier van werken deels. De eerste tien jaar hebben we zonder investeerders gewerkt, waardoor we heel lang hele gewaagde, innovatieve keuzes hebben kunnen maken zonder verantwoording af te hoeven leggen. Dan veranderden we iets aan het product en hadden we twee maanden geen fiets op voorraad omdat alles moest worden aangepast. Nu moeten we veel meer weloverwogen keuzes maken, maar daar waren we aan toe. De grootte van het bedrijf dwingt ons hiertoe. Met 800 werknemers over de hele wereld mag de machine niet meer stilvallen omdat we ad hoc besluiten dat het nog beter kan. Dat past niet meer.” Wat is jouw drijfveer als ondernemer?

“Het is niet echt een drijfveer, maar de basis voor mij als ondernemer is wel dat het bedrijf of het product de wereld mooier maakt. Ik zou nooit een oliebedrijf of een gokbedrijf of iets dergelijks beginnen. Ik kan me er geen voorstelling bij maken dat ik daar mijn tijd aan verdoe. Het bedrijf moet de potentie hebben om een probleem op te lossen, en op dit moment is er maar één groot probleem: het klimaatprobleem. Al het andere is verwaarloosbaar. Verder vind ik het gewoon onwijs mooi om groepen mensen bij elkaar te brengen en de omstandigheden te creëren zodat zij optimaal hun talenten kunnen benutten en samen een doel te bereiken. Ik vind het schitterend om een bedrijf te bouwen, ik ga het verschrikkelijk vinden als het straks af is.” En als het dan af is, en je f ietst met je broer ergens door Amsterdam, hoe wil je dan herinnerd worden als ondernemer?

“Ik hoop dat iedereen mijn broer en mij herinnert als de uitvinders van al die mooie technologie die we dan hopelijk op de markt hebben gebracht. Als de personen die de Nike van de e-bikes hebben neergezet waardoor steden groener zijn geworden. Meer als ontwerper dan ondernemer dus, dat zou ik het mooiste vinden.”

ADVERTENTIE

Toekomst van de Economie en Maatschappij

analysenederland.nl

3Vragen aan Michiel Hordijk

Met de komst van alternatieve financieringsvormen kan elke ondernemer een passende financiering krijgen.

Alternatieve financieringsproducten vragen om meer kennis en ervaring van de adviseur Ondernemen

Waar een ondernemer vroeger naar de lokale bank ging om advies in te winnen voor financiering van zijn of haar onderneming is het sinds ongeveer tien jaar ook mogelijk om bij non-bancaire instellingen financiering aan te vragen. Tekst: Féline van der Linde Foto: Kindel

“

En de f inanciering-

voor ondernemers is zich nog enorm aan het ontwikkelen”, vertelt Ronald Kleverlaan, voorzitter Stichting MKB Financiering. “Tot ongeveer tien jaar geleden hadden ondernemers toegang tot drie grootbanken om financiering voor hun onderneming te krijgen. Niet elke ondernemer kwam bij de bank in aanmerking voor de juiste financiering en startende ondernemers kwamen vaak überhaupt niet in aanmerking voor financiering. Ook als het risico te groot was voor de bank werd de financiering niet toegekend.” Om deze redenen zijn er de afgelopen jaren meerdere financieringsproducten op de smarkt

markt gekomen. “Zo kunnen betere financieringen worden verstrekt aan de ondernemers die beter passen bij de onderneming en de ‘levensfase’ waarin de onderneming zich op dat moment bevindt. Crowdfunding, direct lend-

en factoring zijn vormen van non-bancaire financiering die de ondernemer ontzettend kunnen helpen, eventueel gecombineerd met traditionele bancaire financiering. Niet alleen kan de ondernemer op elk moment in aanmerking komen voor financiering voor zijn onderneming, maar verschillende financieringsproducten kunnen ook gecombineerd worden en ook bij een hoger risico kunnen deze financieringsproducten worden ingezet. Zo kan eigen vermogen bijvoorbeeld gecombineerd worden met crowdfunding of factoring. Waar je met een bancaire lening vijf jaar vast zat en dus vijf jaar vooruit moest denken ben je als ondernemer met een alternatieve vorm van financiering veel flexibeler. Met de huidige ontwikkelingen in de financieringsmarkt en de hulpmaatregelen, in het leven geroepen door de coronacrisis, is flexibiliteit voor de ondernemers zeer gewenst.” ing

als ondernemer naar de accountmanager van de bank met je boekhouder of accountant om vervolgens financiering aan te vragen, stelt Kleverlaan. “Maar lokale vestigingen van de banken zijn grotendeels weg en ondernemers hebben niet meer de mogelijkheid om naar de accountmanager van de lokale bank te gaan met vragen over het aanvragen van financieringen. Als gevolg van de intrede van de vele nieuwe vormen van financiering is de markt enorm diffuus geworden. We zien dan ook een enorme toename van mkb-adviseurs die ondernemers helpen bij de nieuwe vormen van financieringen, maar in de praktijk gaat het hier soms mis. Kennis en ervaring varieert tussen de adviseurs, sluit soms niet aan op de snel veranderende markt en er is onvoldoende kennis van mogelijke oplossingen en partijen in de markt omdat er te weinig aanvragen worden gedaan Voor de ondernemers zijn er daarom twee keurmerken in het leven geroepen. Als eerste het keurmerk Erkend MKB Financier en het tweede keurmerk is het keurmerk Erkend Financieringsadvies MKB. Financiers met het keurmerk Erkend Vroeger kon je

MKB Financier voldoen aan een gedragscode en richtlijnen voor passend financieren. Heeft een adviseur het keurmerk Erkend Financieringsadvies MKB dan weet je zeker dat je bij een goede en vooral betrouwbare partij advies inwint.” van alternatieve financieringsvormen kan elke ondernemer een passende financiering krijgen, besluit Kleverlaan. “En er zullen in de toekomst nog meer aanbieders van financieringsvormen komen. Hierdoor kan elke ondernemer een financiering aanvragen, van klein tot groot met een klein of groot risico. Hierdoor worden de prijzen van financiering steeds aantrekkelijker. Maar door het toenemende aanbod is juiste informatie voor ondernemers cruciaal. Vele ondernemers weten nu niet welke vorm van financiering het beste bij hen past. Het herkennen van de twee keurmerken zorgt ervoor dat je advies kan inwinnen bij een betrouwbare adviseur met de juiste kennis en ervaring. Zo kun je als ondernemer de juiste, flexibele financiering aanvragen die het beste past bij jouw onderneming.” Met de komst

Michiel Hordijk Directeur MKB, Instituut voor ondernemers

Ondernemen Ondernemers succesvol laten zijn. Dat gebeurt niet van de ene op de andere dag. Uitdagingen met financiering of problemen in de privésfeer kunnen voor roet in het eten zorgen. Hoe kan een ondernemer ervoor zorgen dat hij of zij die uitdagingen op een goede manier kan tackelen? Tekst: Féline van der Linde Foto: Persfoto

Voor wat voor soort uitdagingen staan ondernemers? “Je kunt de uitdagingen verdelen in positieve en negatieve uitdagingen. Positieve uitdagingen zoals een financiering die nodig is voor een overname of uitbreiding. Maar een uitdaging kan ook zorgen voor negatieve energie. Wanneer een ondernemer bijvoorbeeld voor een schuld of achterstallige kosten staat die in een conflict zouden kunnen resulteren.” Hoe kunnen ondernemers omgaan met de uitdagingen waar zij voor staan? “Door allereerst de gezondheid te bepalen van de onderneming. Als een onderneming in het Good Company Register staat ingeschreven betekent dat dat die onderneming jaarlijks door de APK is gekomen en gezond is. De eerste scan kan iedere ondernemer zelf verrichten. Middels 67 vragen komt er een mooi rapport tot stand waaruit blijkt op welke punten de onderneming nog zwak is of juist sterk. En je komt erachter hoe gezond de onderneming is. Niet alleen de gezondheid van de onderneming, maar de gezondheid heeft ook betrekking op de ondernemer zelf. Een ondernemer kan bijvoorbeeld last hebben van een scheiding in de privésfeer wat zijn (financiële) weerslag heeft op de onderneming. Door inzicht te geven over hoe de onderneming ervoor staat heeft de onderneming meer inzicht en kan zich als gevolg richten op waar hij of zij goed in is: het ondernemen.” Op welke manier leidt overzicht tot succesvol ondernemen? “Af en toe wordt een ondernemer opgebeld door bijvoorbeeld de Belastingdienst of een crediteur en schiet vaak dan in de stress. Wordt de gezondheid van de onderneming en het ondernemen van elkaar los getrokken dan weet de ondernemer wat de kostprijs is, hoe de balans ervoor staat en weet alles over de (juridische) positionering. En kan de ondernemer zich focussen op echt belangrijk is voor de ondernemer. Iedere ondernemer in het Register heeft het telefoonnummer van een persoonlijke Good Company Consulent. Die kan helpen bij bijvoorbeeld het blijven communiceren met diensten als de Belastingdienst of een crediteur. En ook het oplossen van conflicten verloopt voorspoediger wanneer iemand van buitenaf meekijkt naar een probleem.” ADVERTENTIE

The future of debt collection:

Digital, social responsible and highly effective. www.troy.nl

incasso

Toekomst van de Economie en Maatschappij analysenederland.nl

Bescherm intellectueel eigendom via merkenrecht of blockchain Goliath”, lacht Geerlings. “Die snackbareigenaar kan zomaar een paar miljoen opstrijken.” Wendy’s is genoemd

Alphons Geerlings Merkendeskundige

Ondernemen

Wie op zijn spullen past, beschermt ook zijn intellectueel eigendom. Via het merkenrecht, of met blockchain-technologie. Tekst: Marc van der Sterren Foto: Persfoto

“

zaak”, zegt merkendeskundige mr. Alphons Geerlings. Dat geldt voor materieel eigendom minstens zo zeer als voor intellectueel eigendom. “Je fiets zet je toch ook op slot?” zegt de Amsterdammer. “Waarom zou je daar bij geestelijk eigendom over na moeten denken?” Als een merknaam niet geregistreerd is, dan kan een ander daar zomaar mee aan de haal gaan. Pas op uw

colleges aan de Universiteit van Amsterdam, Nijenrode en zo meer. Daar maakt hij graag gebruik van metaforen, maar ook van voorbeelden. Neem Wendy’s. De Amerikaanse fastfoodgigant wil graag in Europa een vestiging beginnen, maar heeft hier geen merknaam geregistreerd. En nu is het miljoenenconcern al twintig jaar aan het procederen tegen snackbar Wendy’s uit Goes. “Dat is David tegen Geerlings geeft veel

naar de dochter van de Amerikaanse fastfoodmagnaat, maar ook naar de dochter van de kleine Zeeuwse ondernemer. In het begin heeft een naam nog weinig waarde, maar een naam groeit. “De naam van een startup is als de naam van een kind. In het begin is het nog heel abstract. Pas later leren ook anderen het kennen en het kind groeit met de naam. De naam vult zich met waarde”. Gaat het om merken, dan is de naam letterlijk in euro’s te waarderen. Geerlings verkoopt met zijn bedrijf de Merkplaats merken van vijfduizend euro tot vijf miljoen. Momenteel is hij bezig met het vastleggen van het automerk Spyker. Ook een naam met allure die het in slechts twee decennia opgebouwd heeft. te tonen hoe belangrijk het registreren van een merknaam is. “Staat het alleen bij de Kamer van Koophandel geregistreerd, dan heb je geen poot om op te staan. Het moet echt volgens het merkenrecht worden vastgelegd, zo ver als je ambities gaan. Nationaal, Europees of Internationaal. “Alleen hebben we geen nationaal merkenrecht, dus dit regel je meteen voor de hele Benelux”, weet Geerlings. “En daarmee kun je best een vuist maken.” Om maar aan

Niet alle intellectueel

eigendom hoeft vastgelegd te worden via dit merkenrecht. Auteursrecht bijvoorbeeld hoeft niet te worden geregistreerd, je hoeft slechts te kunnen aantonen dat jij degene

bent die de oorspronkelijke tekst heeft opgesteld. En dat kan tegenwoordig heel eenvoudig via blockchain-technologie. via de blockchain de concepttekst van dit interview toestuurt, kan er nooit discussie zijn over hoe het is aangeleverd. Alles is voor iedereen openbaar. Wie wat hoe en wanneer heeft aangepast. Je maakt een uniek product en jij bent de enige met een code waar je al deze informatie achter kunt zetten.” NFT’s heten deze codes. Die registreer je met CC Proof. “Als jij mij

Klinkt ingewikkeld, maar het komt erop neer dat eenmalig je ID wordt geregistreerd en vervolgens al je werk onlosmakelijk wordt verbonden met jouw naam. “Het gaat erom of je bij de rechter kunt bewijzen dat jij de bedenker bent. En de rechter kijkt altijd of iets aannemelijk is. Ben je CC Proof geregistreerd, dan kun je het bewijzen en is het dus aannemelijk.” Sterker nog: CC Proof is erop gericht om zo’n rechtszaak te voorkomen. “Wie procedeert om een koe, geeft er een toe”, stelt Geerlings. Niet zomaar een gezegde, volgens hem is

het echt zo. “Want je kunt veel geld uitgeven aan een zaak, maar daar is alleen de advocaat blij mee.”

Je fiets zet je toch ook op slot. Waarom zou je daar bij geestelijk eigendom over na moeten denken?

Feiten CC Proof levert binnen enkele minuten een ‘geboortecertificaat’ van ideeën, ontwerpen en teksten. Een digitale stempel van de datum waarop uw creaties zijn geregistreerd, leveren een wettelijk bewijs waaruit blijkt wie de eigenaar van het auteursrecht is. Aanmelden en werk registreren kan onbeperkt, online via een eigen account.

ADVERTENTIE

Ambitieuze ZZP‘er of MKB‘er? Laat onze ondernemerscoaches en adviseurs je helpen! Omzetgroei NL - Internationale groei - Betere interne organisatie 13 verschillende subsidies mogelijk voor ZZP en MKB, van 33-100%!! Bel 026 2130704 of mail info@brilliantwork.nl, of kijk op www.brilliantwork.nl

Brilliant Work

Verko zen t coach ot beste advies ings en bu Neder reau van land het M voor KB

Toekomst van de Economie en Maatschappij

analysenederland.nl

Gedegen incasso helpt schuldeiser én schuldenaar Ondernemen

De afgelopen jaren is de incassobranche enorm veranderd. Men besefte steeds meer dat gespierde taal en brede schouders niet werken en maatschappelijk verantwoord incasseren is inmiddels breed omarmd. Toch worden incassobureaus in vele gevallen nog gezien als de boeman. Tekst: Marjon Kruize Foto: Mikahil Nilov

olledig onterecht,

Connie Maathuis, directeur van de Nederlandse Vereniging van Gecertificeerde Incasso-ondernemingen (NVI). “De branche komt in de media vaak enkel naar voren als er incidenten plaats vinden. Natuurlijk is het voor iemand met schulden ook niet leuk om met een incassobureau in aanraking te komen, maar de manier waarop de gehele branche wordt weggezet is simpelweg onjuist.” vindt

Immers, voor NVI-incasso-

geldt al jaren een fatsoenlijke Gedragscode. “Deze behelst tien punten waarlangs goede incasso moet plaatsvinden”, stelt Maathuis. “Voor onze leden zijn dit de piketpalen waarlangs ze moeten werken. Als ze eraan voldoen, krijgen ze een keurmerk van een onafhankelijk instituut, wat elke twee jaar opnieuw gereviewd wordt. bureaus

Zo houden we in de gaten dat men echt doet wat ze beloven.”

die zaken kunnen worden opgepakt.” Want dat regulering

De komende tijd moeten we heel hard gaan werken aan het laten kantelen van het wetsvoorstel dat er nu ligt. Echter, nieuwe wetgeving

op het gebied van incasso lijkt deze ontwikkeling juist in de weg te zitten, in plaats van deze verder door te trekken in de gehele branche. “De komende tijd moeten we heel hard gaan werken aan het laten kantelen van het wetsvoorstel dat er nu ligt”, vertelt Maathuis. “Dat is gebaseerd op diezelfde incidenten die de branche in een slecht daglicht zetten, maar zet in feite geen zoden aan de dijk. Zo wordt in het wetsvoorstel enkel gereguleerd met het afgeven van een vergunning, zonder een periodieke audit nadien. Bovendien komt er een toezichthouder zonder ervaring in de incassobranche. Wanneer de vergunning afgegeven is, is er daarna geen enkele verdere controle anders dan na klachten. Daardoor is de kans ruim aanwezig dat de wet toch met de voeten getreden zal gaan worden. En dat is nou zo jammer, want er ligt gewoon een goede ervaringsroute van het Incasso Keurmerk inclusief periodieke audit waarlangs

nodig is, daar is Maathuis het volledig mee eens. “De NVI kan en mag niet tegen incassobureaus die geen lid zijn zeggen wat ze wel en niet goed doen”, stelt Maathuis. “Die bevoegdheid hebben we simpelweg niet. Maar als je dan toch een nieuwe wet maakt, doe het dan ook goed. Met het voorstel dat er nu ligt wordt de gehele branche tekort gedaan.” Maathuis noemt het

verkopen van vorderingen daarnaast als voorbeeld van onbekendheid met effecten in de incassobranche. “Door vorderingen te verkopen hebben de schuldenaren over het algemeen een veel langere tijdspanne waarbinnen ze kunnen betalen”, stelt ze. “De opkopers geven hun meer tijd, maar toch blijft er vanuit de politiek gedacht worden dat juist die opkopers voor problemen zullen gaan zorgen. Echter, als we kijken

naar Engeland waar zo’n 95 procent van de vorderingen wordt opgekocht, zie je juist dat dat helemaal niet het geval is. Het aantal procedures dat naar de rechtbank gaat is juist heel laag. Die aversie is volledig ongegrond.” gedegen incassobureaus het veld in te sturen, kan een gang naar de rechtbank voorkomen worden. “Wij zorgen er juist voor dat ondernemers hun werk kunnen doen en zijn degene die zoeken naar oplossingen voor de schuldenaar”, stelt Maathuis. “Schuldeisers snappen heus wel dat een schuldenaar die niets heeft niet kan betalen, dus dan bieden we ze de juiste hulp aan. Uiteindelijk is het juist het incassobureau dat ervoor zorgt dat een zaak niet rücksichtslos naar de deurwaarder en daarmee de rechtbank gaat, waardoor de extra kosten juist laag blijven. En toch zijn wij degenen die als de slechterik gezien worden. Daar kan ik met mijn hoofd echt niet bij.” Want juist door

Door vorderingen te verkopen hebben de schuldenaren over het algemeen een veel langere tijdspanne waarbinnen ze kunnen betalen.

3Vragen aan

Daniela Straube

Daniela Straube Managing Director Nederland Troy

Ondernemen Wanneer iemand te maken krijgt met een incassobureau voelt men zich onzeker en komt er zelfs schaamte om de hoek kijken. Tekst: Féline van der Linde Foto: Persfoto

Hoe komt het dat klanten de factuur veelal niet betalen? “Wanneer mensen de facturen niet meer kunnen betalen en ze daardoor schulden gaan opbouwen, dan heeft dat een reden. Uit studies blijkt dat zestig procent van alle onbetaalde facturen veroorzaakt worden door een kortdurend verzuim en soms zelfs simpelweg omdat hij of zij vergeten was te betalen. Daarom loont het om deze klanten te willen behouden. Immers het vinden van nieuwe klanten is ontzettend duur en daarnaast, als iemand één keer zijn factuur niet betaalt, maakt dat hem of haar niet gelijk een ‘slechte’ klant.” Wat is Het Nieuwe Incasseren? “Met een glimlach kom je altijd verder. Vriendelijk incasseren is dan ook dé manier om ervoor te zorgen dat de factuur betaald wordt. Het Nieuwe Incasseren gaat helemaal over de ‘customer journey’ en wordt door moderne technologieën ondersteund. Zo wordt er bijvoorbeeld gevraagd via welk communicatiekanaal het liefst wordt gecommuniceerd. Op een vriendelijke manier wordt vervolgens de klant aangesproken en op een transparante manier wordt uitgelegd wat de situatie is. Belt een klant bijvoorbeeld met ons, dan kan hij of zij na afloop van het gesprek een sms verwachten met een korte samenvatting, om vervolgens via het klantenportaal tot actie over te gaan. Bijvoorbeeld het uploaden van een betaalbewijs of zelf een betalingsregeling aanmaken.” Waarom werkt deze methode wel? “Iedereen heeft wel eens een rekening niet betaald. En wanneer iemand meerdere facturen open heeft staan kan hij of zij vaak door de bomen het bos niet meer zien. Dat kan natuurlijk gebeuren. Op door een sociale, transparante manier openstaande facturen inzichtelijk te maken en in een makkelijk te begrijpen taal communiceren maakt dat de klant sneller de oplossing kan zien. Ook hierin ondersteunt technologie het gehele proces. Door onder andere het toepassen van sentiment- en intentieanalyse (ML/AI) kan geheel geautomatiseerd ingegaan worden op zowel de emotie van de klant als ook op de juiste oplossing sturen. Zo worden mensen op de best mogelijke manier benaderd, wat leidt tot betere incassoresultaten.”

ADVERTENTIE

Beleggen en genieten in de IJsselstreek • Stijlvolle 4- tot 8-persoons lodges • Verhuur en beheer door Landal Greenparks • All electric & duurzame materialen • Royale kavels, eigen grond • Koopsom v.a. € 210.000,- v.o.n. excl. BTW • 5 jaar vast rendement mogelijk

Verkoop: Parc Estate Recreatie Makelaars 0513 62 70 50 // info@parcestate.com

www.uwbui tenhuis.nl

Residentia Projectmakelaars 0548 53 87 50 // info@residentia.nl

Parkadres: Bathmenseweg 7, Kring van Dorth

Toekomst van de Economie en Maatschappij analysenederland.nl

Zorginnovatie zoekt supersnelle implementatie innovatie-implementatie normaliter kost betekent dat we ten opzichte van deze urgentie veel te weinig te tijd hebben. Dertig jaar zijn in een vloek en een zucht voorbij… De tijd die

voor om die innovaties te selecteren die aantoonbaar planeet- èn arbeidsbesparend zijn en om vol in te zetten op wat nodig is voor de onmiddellijke invoering. Schakel parallel in plaats van serieel als het gaat om toelatingsprocessen en experimenteer meteen. Daarom stel ik

Opinie

Transitie in de zorg is noodzakelijk en daarvoor zijn zorginnovaties voorwaardelijk; ik hoor dit al minstens 30 jaar. In 1991 lanceerden Thomas van Dorsten en ik het Handboek Zorgvernieuwing wat een bestseller werd; er bleek een enorme behoefte aan informatie over innovatie. Veel beschreven innovaties zijn succesvol ingevoerd; een aantal werd niet in het systeem geborgd of had zoveel impact op ingesleten gedragspatronen dat

implementatie is uitgebleven. Over 30 jaar zijn we het jaar 2050 voorbij, het jaar met categorisch imperatief om wereldwijd binnen 1.5 graad opwarming te blijven.

Zorgprofessionals die in de pauze naar buiten gaan in een groene omgeving blijken significant minder kans te lopen op burn-out.

bij de patiënt (op school, werk of thuis) wordt gegeven. Luchtvervuiling neemt zo ook af.

van Daan Hoek cs die door het FD eerder is geselecteerd als veelbelovend; Uv-licht gebruiken voor sterilisatie van (medische) hulpmiddelen.

We hebben ongelofelijke haast!

Medicijnvrij drinkwater, de

Maximale circulariteit,

2, kan bereikt worden allereerst door de eerste trede van de circulariteitsladder van disposables te gaan naar re-useables. De groene OK, IC, SEH, huisartsenpraktijk en het groene verpleeghuis zijn nog maar net ontstane bewegingen van die enorme innovatie impulsen nodig hebben zoals de innovatie pijler

3e pijler, start al bij innovaties in de farmasector; veel meer aandacht voor drinkwater-proof medicijnen bij ontwikkeling en toelating door de EMA en het CBG. Tot slot innovaties die onder 4e pijler kunnen worden geschaard; de gezondmakende omgeving. Leefstijlgerichte innovaties maar ook vernieuwing in groenere leef-, verblijfs- en werkomgeving. Zorgprofessionals die in de pauze naar buiten gaan in een groene omgeving blijken

significant minder kans te lopen op burn-out. de was doen maar wat voor de hand ligt wordt vaak over het hoofd gezien. Actoren aller landen verenigt U om nu te investeren onder andere. in de in dit katern beschreven zorginnovaties anders is het ‘too little too late’ voor de planeet, de patiënt en het personeel in de zorg. Een kind kan

We hebben ongelofelijke haast!

Cathy van Beek Kwartiermaker Duurzame Zorg

Foto: Persfoto & Tara Winstead

van de vier pijlers van de Green Deal Duurzame Zorg geef ik een voorbeelden waar innovaties broodnodig zijn. Er kan conform pijler 1, CO2 neutrale gebouwen in 2050 met slimme (digitale) technologie op maat gebouwd, gekoeld, verwarmd en verlicht worden. Minder vierkante meters zijn nodig als er meer zorg dicht Aan de hand

eze speciale uitgave

gaat over transitie van de zorg waarbij zorginnovatie een essentieel middel is. Gegeven de enorme maatschappelijke opgaves, waarbij de klimaatcrisis de coronacrisis en arbeidsmarktcrisis overkoepelt, is topversnelling geboden en vertraging verboden.

Zorginnovaties zijn voorwaardelijk.

ADVERTENTIE

Hier groeit de beweging die duurzame transformatie faciliteert en versnelt… Dutch Health Hub is dé nieuwe plek waar professionals en organisaties uit zorg en life sciences elkaar ontmoeten, ideeën uitwisselen, inspiratie en kennis opdoen, leren, samenwerken en zaken doen, zowel live als online www.dutchhealthhub.nl Wil je samenwerken? Bel met director Ruud Koolen, 06 55 000 751 Dutch Health Hub is een initiatief van

Onwijs - Partner Content 19 ONWIJS – Partner Content analysenederland.nl

Zorg met een betekenis Partner Content

Onwijs

Verbinding is van groot belang in de zorg, maar nu de druk op de verschillende vormen van langdurige zorg steeds groter wordt, wordt het voor de verpleging steeds lastiger aandacht voor deze verbinding vrij te maken. De BelevenisTafel biedt hiervoor de perfecte oplossing. “Het idee van de BelevenisTafel begon bij Onwijs”, vertelt Bart van der Wouden, Manager Marketing bij Onwijs. “Een softwareontwikkelingsbedrijf dat al meer dan 25 jaar software maakt voor van origine het onderwijs. Dat begon met cd-roms met een educatieve achtergrond om kinderen computervaardig te maken en te helpen met rekenen en taal. Nadat Microsoft zich bezighield met het ontwikkelen van (multi) touchscreens verdiepten wij ons in het maken van (multi) touchscreenapplicaties waarna een partnership ontstond. In eerste instantie waren deze bedoeld voor het onderwijs, maar al snel kregen de tafels ook een plek in musea en bibliotheken.”

De toekomst vra

Sectra onderzocht: de Return o Bart van der Wouden Manager Marketing bij Onwijs

In 2011 begon het balletje richting de zorg te rollen. Van der Wouden: “Een zorgprofessional nam contact met ons op omdat hij zag dat de tafel mensen bij elkaar kon brengen. Zodoende zijn we na gaan denken over een manier om ook een touchscreen tafel voor de zorg ontwikkelen en werd de BelevenisTafel in samenwerking met de zorgprofessionals geboren.”

Efficiënter

Betere

renzorg hebben we bijvoorbeeld ook gericht op educatie rondom(samen)werken tegengaan van eenzaamheid. Ook zorgkwaliteit mooie muziek uit de jaren dertig bijvoorbeeld intimiteit, maar ook stimuleert het de hersenfunctie en tot zeventig, herkenbare platen het belang van handen wassen. houdt het de mensen in beweging. en polygoonjournaals. Hiermee Daarnaast zitten er spelletjes in en In het afgelopen jaar hebben we kunnen de ouderen gezamenlijk leuke televisieprogramma’s.” ook veel gehad aan de ingebouwherinneringen ophalen. Voor de beeldbel-functie, waarmee de Return on Investment van AI in de ra ouderen met dementie dieSectra dit niet onderzocht: De tafel brengt de bewoners mensen in contact konden blijven meer kunnen hebben we een zoge- samen. “Je kan het eigenlijk vermet hun familie. Voor de zorg Het idee achter de tafel is het heten ‘prikkelmenu’. Hierin zitten gelijken met de Thea Topics van is het echt een uitkomst en een doorbreken van het sociaal isolebijvoorbeeld veegfoto’s. Hier kun- Pickwick”, stelt Van der Wouden. ondersteuning en we blijven de ment door gezamenlijk aan tafel nen de ouderen overheen vegen “Aan de tafel kan men gezamenBelevenistafels dan ook samen te zitten. Samen actief belevenisen dan verschijnt er bijvoorbeeld lijk spelletjes spelen en samen met hen door ontwikkelen, om sen creëren. “We hebben verschil- een mooie foto van een lachende praten over hun herinneringen. deze nog beter te maken.” lende soorten tafels voor verschil- baby. Ook die foto’s roepen herHet neemt een stukje overpriklende doelgroepen”, vertelt Van inneringen op. Voor de gehandikeling weg, waardoor de cliënten Sne Efficiënter Preventie enhelptBetere SnellerePreventie en Betere der Wouden. “Voor de oudecaptenzorg is de BelevenisTafel Efficiënter rustiger zijn en het met het vroege detectie beoord (samen)werken vroege detectiezorgkwaliteit zorgkwaliteit (samen)werken beoordelingen

De toekomst vraagt om andere zorg

De toekomst vraagt om andere Sectra onderzocht: de Return on Investment van AI in de radiologie

zorg

Drs. Naaktgeboren

Weten wat de BelevenisTafel voor jou kan betekenen? Kijk dan op: www.belevenistafel.nl

Vi e

ADVERTENTIE

De toekomst vraagtvraagt omvraagt andere zorgandere De toekomst om andere zorgzorg De toekomst om

dio

lo g

Sectra onderzocht: de Return on Investment van AI in devan radiologie Sectra onderzocht: de Return on Investment AIvan in de Sectra onderzocht: de Return on Investment AI radiologie in de radiologie Dr. Kock Drs. Naaktgeboren

raNieuwsgierig? w Sectra onderzocht: Sectra de onderz Retu dio Se lo g e n a n h et a

Vi e

Snellere beoordelingen

Preventie en vroege detectie

Betere zorgkwaliteit

De toekomst De tov

Dr. Kruit

Vi e

Drs. Naaktgeboren Efficiënter (samen)werken

Sec

Dr. Kru

Efficiënter Preventie en SnellereSnellere Betere Betere Efficiënter Preventie en r (samen)werken a d detectie (samen)werken zorgkwaliteit vroege detectie beoordelingen zorgkwaliteit vroege w beoordelingen

io lo

Dr. Kock

Nieuwsgierig? Vi e

ons (samen)werken AI ROI artikel Efficiënter

Dr. KruitDr. Kruit

ons AI ROI artikel oo

dio ra d w tw e t ioloDr. lo g eProf. h e n aa gn eRanschaert n aan h

Vi e

Dr. Kock

(samen)werken zorgkwal Sectra onderzocht:(samen)werken de Return Sectra

De toekomst De tov Download Sectra onderzocht: de Retu Sectra onderzo

ons AI R

De toekomst vra Efficiënter Efficiënter Beter

Dr. Kruit

w dio t e lo g e n a n h a

Prof. Dr.de Ranschaert Sectra onderzocht: Return Sectra (s

Prof. Dr. Ranschaert

Download

Drs. Naaktgeboren ra Drs. Naaktgeboren

De toekomst vra Downlo

Dr. Kock

Nieuwsgierig?

Drs. Naaktgeboren

t gen aan he

Betere Eff zorgkwaliteit (same

Sectra

BetereEff De toeko De Drs. N zorgkwaliteit (same De toekomst v

Efficiënter (samen)werken

Sectra onderzocht: Sectra on Sectra onderzocht: de Retu Efficiënter Beter Efficiënter

(samen)werken (samen)werken zorgkwal

De toekomst v De toeko De

Drs. Naaktgeboren Drs. Naaktgeboren Drs. Eff (same

Sectra onderzocht: de Retur

20 Toekomst van de Economie en Maatschappij analysenederland.nl

‘Ik zeg altijd: digital first, physical next’ Zorginnovatie

Laat het duidelijk zijn: over e-health praat Lucien Engelen niet meer. Want, zo stelt hij, we hebben ook niet meer over internetbankieren. “E-health impliceert dat het een apart hokje is binnen de zorg, maar dat is het allang niet meer. Dat stadium zijn we echt voorbij. Dus praat ik liever over digitale zorg.” Tekst: Jerry Huinder

Welke uitdagingen heb je het dan over? “Een verdubbeling van de zorgvraag met de kosten die daaraan verbonden zijn en de personeelstekorten die alleen maar groter worden. Want dat is niet iets van corona: dat was voor de corona al zo en zal in de toekomst alleen maar erger worden. En wat ga je nou doen als je twee keer zoveel patiënten hebt met een kwart minder collega’s en hetzelfde geld? Dat kan niet. In die zin hebben we nu door de pandemie een doorkijk gekregen hoe het in 2030 zou zijn. Digitale zorg is een broodnodig puzzelstukje, zo simpel is het.” Waar staan we nu op het gebied van digitale zorg? “Mijn meest recente boek (Augmented Health, red) heb ik de ondertitel ‘The end of the beginning’ meegegeven, een quote van Winston Churchill, omdat die de lading goed dekt. Digitale zorg is nu overal aanwezig en ik verwacht een exponentiele groei. De integrale visie ontbreekt nog, maar daar zijn alle partijen nu hard mee bezig. De overheid doet zijn stinkende best om standaarden in te stellen. Zeven jaar geleden werd ik nog zo ongeveer van een het podium afgehaald, omdat ik het had over videoconsulten. Of ik gek geworden was, dat willen patiënten helemaal niet. Die tijd is echt voorbij. Digitale zorg is één van de grootste aandachtspunten van dit moment.” Waar liggen de uitdagingen van de toekomst? “Laat ik beginnen te vertellen met waar de uitdagingen niet liggen: op het gebied van geld. Als je iets goed aanpakt, krijg je financiering. Daar ben ik van overtuigd. Ten tweede: veiligheid is ook geen belemmerende factor. Het kan echt veilig. En ja, er zal altijd een hacker slimmer zijn dan het slimste systeem, maar in de Middeleeuwen waren er schurken en in de toekomst ook. Daar moeten we ons niet door laten regeren, we moeten er gewoon voor zorgen dat we systemen robuust en zo veilig mogelijk inrichten. Ethiek is wel echt een uitdaging. Wat gaan we straks doen als we alles digitaal kunnen?” Beantwoord de vraag zelf eens. “Ik zeg altijd: digital first, physical next. Dat betekent dat de digitale voordeur altijd als eerste open staat, maar kun je daar om welke reden dan ook niet doorheen, dan is er altijd nog een de fysieke deur waar je doorheen kan.

Andere tijden vragen om nieuwe (technologische) oplossingen in de gehandicaptenzorg Zorginnovatie

In de gehandicaptenzorg wordt er voortdurend gezocht naar manieren om zorg voor en ondersteuning van cliënten te verbeteren. Ondersteuning die cliënten in staat stelt om bepalende invloed uit te kunnen oefenen op het eigen leven, gezondheid en welzijn. De Vereniging Gehandicaptenzorg Nederland (VGN) heeft samen met een groot aantal van haar leden, netwerk en mensen met een beperking een visietraject ontwikkeld met de droom, de visie, dat Nederland in 2030 een samenleving heeft waarin gewoon meedoen centraal staat. De VGN ziet zichzelf als een platform waar gehandicapteninstellingen kennis en ervaringen met technologie kunnen uitwisselen. Een voorbeeld is de organisatie van een hackaton, waarmee de VGN onder haar leden al jaren ontwikkeling en gebruik van technologie stimuleert.

Dat is een belangrijk ethisch uitgangspunt: het moet niet óf/óf worden. Maar dat is wel een uitdaging: kijk maar naar de banken. Daar is het vrijwel geen óf/óf systeem meer. Dat kan in de gezondheidszorg niet.” Zijn de mensen in de gezondheidszorg klaar voor digital first? “Nou, de cultuur binnen de gezondheidszorg is wel een uitdaging. Zijn mensen bereid om iets dat ze zeventien jaar lang geleerd hebben te verlaten? Ik merk nog steeds dat mensen binnen de zorg bang zijn dat door digitale zorg hun baan verloren gaat… Maar met een verdubbeling van de zorgvraag, denk ik dan: ‘Jongens, kom op, we krijgen het gewoon niet voor elkaar. Het gaat je niet overbodig maken, maar juist helpen’. We hebben natuurlijk wel een verplichting om te zorgen dat het zorgpersoneel digitaal mee kan, maar dat geldt eigenlijk voor de hele maatschappij. Ik vind dan ook dat we op de basisschool moeten beginnen met digitale (zorg)vaardigheden. Dat moet al van jongs af aan geborgd worden.”

Waar gaat de zorg naartoe? “Dat is de million-dollar question. Negentig procent van het budget in de zorg gaat op dit moment naar dingen oplossen, zieke mensen beter maken. Ik denk dat er door de digitalisering een verschuiving zal plaatsvinden meer naar de voorkant, preventie. Daar is wel eigen regie voor nodig, en daarvoor is dan weer informatie nodig. Mensen moeten nu op tot wel zeven verschillende portals kijken voor hun medische informatie, en soms krijgen ze het zelfs niet. Stel je voor dat je bij een bank komt om je saldo op te vragen en de bank zegt: ‘Neuh, neuh, dat krijgt u niet, daar kunt u niet mee omgaan…’ Nou goed, dat gebeurt in de zorg nog steeds.”

Tekst: Féline van der Linde Foto: Marcus Aurelius

“

En als dat is opgelost? “Dan vervagen de grenzen tussen preventie, welzijn en zorg. De zorgsector heeft zichzelf in verschillende silo’s gestopt, vanwege financieringsredenen en het afbakenen van verantwoordelijkheden, maar voor de patiënt slaat het nergens op. We gaan naar een systeem toe waar alles samenkomt. Waar een apparaat, je telefoon, een horloge of wat je ook wilt, real-time metingen over je gezondheid combineert met je persoonsgegevens en met, bijvoorbeeld, een analyse van je bacterie-huishouding en op basis van die combinatie een boodschappenlijstje tevoorschijn tovert. Gepersonaliseerd dus, omdat jij dat op basis van je gezondheid nodig hebt. Maar datzelfde apparaat kan ook zeggen dat je nu toch echt moet gaan sporten. Of die vergadering moet afzeggen, omdat je energielevel te laag is. En, tenslotte, als er echt iets mis is, waarschuwt het device de dokter, en krijg je een uitnodiging om online een gesprek te voeren. Of, en nogmaals, dat moet altijd blijven kunnen, een uitnodiging om fysiek langs te komen als je dat prettiger vindt.”

De inzet van ICT kan een wezenlijke bijdrage leveren aan een betere zorg en ondersteuning van cliënten in de gehandicaptenzorg. ontzettend veel technologische ontwikkelingen in de praktijk ingezet”, vertelt Huizinga. “In Nederland is er veel mogelijk om mensen met een beperking letterlijk en figuurlijk stappen te laten maken in het sociale domein. Zo sprak ik ooit een jongeman met een dwarslaesie die dankzij een exoskelet weer kon lopen. Geweldig dat dit kan. Maar tegelijkertijd staan dit soort ontwikkelingen nog in de kinderschoenen. Ieder lichaam is anders en een exoskelet werkt bij iedere cliënt weer anders.” Van den Brink: “Toen ikzelf nog bij een zorgorganisatie werkte kwam ik i contact met een cliënt die meervoudig gehandicapt is en niet in staat om via woorden te kunnen communiceren. Maar middels een speciale pen op haar hoofd kon zij op een computer de juiste woorden aantikken en zo toch met mij praten. Dit zorgde voor een hele omslag in denken en werken voor zorgmedewerkers, want de cliënt kon op deze manier voor het eerst aangeven wat zij wilde en belangrijk vond.” “Er worden al

dus gaandeweg terrein gaan winnen. Huizinga: “En dat zal ook moeten. Maar daarvoor moeten nog een aantal hobbels worden genomen. Betere financiering van projecten middels subsidies, geld van externe partijen en eigen geld zijn nodig, maar wat is in de praktijk haalbaar? En voor nieuwe technologische toepassingen moet er een degelijke basis ICT infrastructuur a zijn, die nog niet alle zorginstellingen beschikbaar is.” Technologische zorginnovaties zullen

geen totaaloplossing”, vertelt Sam van den Brink, communicatieadviseur bij VGN. “Het is echt een onderdeel om de zorg te verbeteren. Het stelt cliënten in staat om te werken aan een betekenisvol leven. En voor de zorgmedewerkers betekent het inzetten van technologische innovaties een verlichting van het werk.” Het allerbelangrijkste daarbij is dat de toepassingen die worden ingezet in de zorg zowel voor de zorgmedewerker als de cliënt senang zijn. “Elke betrokken partij die gebruik gaat maken van een nieuwe innovatie moet zich daar prettig bij voelen. Er is dan ook grote aandacht voor wat de familieleden of andere verwanten vinden van nieuwe technologieën die worden ingezet”, vertelt Han Huizinga, senior beleidsadviseur bij VGN. Maar technologie is

dat de maatschappij voor een groot aantal uitdagingen staat in de zorgsector en ook in de gehandicaptenzorg. Huizinga: “Actuele ontwikkelingen vragen een andere manier om de zorg te organiseren. Digitale behandeling en begeleiding zullen steeds meer een vanzelfsprekend onderdeel worden van de zorg. Zorgaanvragen worden inhoudelijker complexer en het aantal oudere cliënten zal fors blijven toenemen, de beschikbare financiële middelen worden schaarser terwijl de arbeidsproblematiek toeneemt.” Er is groeiend tekort aan mensen in de zorg. Zeker wanneer zorg wordt aangeboden zoals dat nu nog gebeurt. Dit maakt de gehandicaptenzorg kwetsbaar. Daarnaast is betaalbaarheid van de gehele zorg een uitdaging. Zorgkosten groeien en administratieve lasten zijn hoog.

als zorgmedewerker mee te nemen in nieuwe ontwikkelingen, het vrijmaken van meer financiële middelen om de (technologische) innovaties door te kunnen voeren en te zorgen voor een degelijke ICT-infrastructuur kan de gehandicaptenzorg verbeteren en daarmee bijdragen aan een betekenisvol leven van cliënten.” “Door zowel cliënt

Het is duidelijk

Han Huizinga Senior Beleidsadviseur bij VGN

Sam van den Brink Comunicatieadviseur bij VGN

ADVERTENTIE

Brengt arts en patiënt veilig bij elkaar Virtuele praktijk voor online en hybride zorg

Marktleider in beeldschermzorg

• • • • •

Veilig beeldbellen en chatten (NEN7510, ISO27001) Integratiemogelijkheden met ieder systeem (o.a. EPD) en elke website Eenvoudige en snelle implementatie Inclusief online inloopspreekuur en spreekuur op afspraak Met online anamnese formulier

Meld je nu aan voor ons GRATIS webinar op 7 December, 15:00 uur! “Beeldbellen in de zorg eenvoudig gemaakt!” Hoe haal je de technische en organisatorische drempels weg? www.beeldbellenindezorg.nl

Toekomst van de Economie en Maatschappij

analysenederland.nl

Nederland krijgt een steeds grotere zorgvraag.

Toekomstbestendige zorg met flexwerk Zorginnovatie

Van vergrijzing tot verzuim: de gezondheidszorg staat momenteel onder druk. De hoge werkdruk van zorgprofessionals is een prangende maatschappelijke kwestie. Het vraagt om een ander beleid in de zorg: flexwerken kan uitkomst bieden. Tekst: Giselle Defares Foto: Persfoto & Pexels

e coronapandemie

bijgedragen aan het voortschrijdend inzicht rondom het belang van flexibiliteit binnen organisaties in de gezondheidszorg. “Zorgorganisaties kunnen veel meer doorontwikkelen op het vlak van strategisch personeelsplanning. Het is mijn ambitie ze heeft

te helpen om daarbij stappen vooruit te maken”, zegt Enrike Rutten, directeur van HappyNurse het uitzendbureau voor zorgprofessionals. “Dat ze niet alleen vandaag de bemensing in de zorgorganisatie op orde hebben, maar dat ze ook in de toekomst over de juiste mensen én benodigdheden in de zorg beschikken. Want één ding is zeker: Nederland krijgt een steeds grotere zorgvraag.” continu. Meer aandacht voor de flexibele inzet van zorgprofessionals draagt bij aan de kwaliteit van de zorgbranche. Rutten: “Wij hebben een talentpool met een grote diversiteit aan zorgprofessionals: van jong tot oud, starter tot ervaren kracht. Onze zorgprofessionals hebben één gemeenschappelijke deler: een zorghart. Door hun De zorg verandert

passie voor de zorg verdienden zij het om in een goede en gezonde werkomgeving, erkenning en waardering te krijgen voor het werk wat ze doen.”

Meer aandacht voor de flexibele inzet van zorgprofessionals draagt bij aan de kwaliteit van de zorgbranche. De ondersteuning van

teams in de gezondheidszorg vraagt om meer flexibiliteit van zorgprofessionals. “Flexwerk is de constante factor om de zorg van dag op dag uitvoerbaar en toekomstbestendig te houden. De huidige visie op flexwerken is dat op het moment dat een

werkgever de flexwerker een vast contract moet aanbieden, ze hem of haar eruit gooien. Wij bieden iedereen de kans op een vast contract en dan kun je flexibel parttime of fulltime werken”, zegt Rutten. “Bij een grote zorgorganisatie zijn zorgprofessionals toch vaker een nummer. Vanuit hoger in de hiërarchie bepalen zij de planning. Daar moet je dan maar aan gehoorzamen.” Het uitzendbureau biedt aan werknemers de ruimte om te werken bij één of meerdere vaste klanten of wisselende diensten bij een of bij meerdere zorgorganisaties. als de zorgprofessional heeft eigen wensen en behoeften. “Een zorgorganisatie heeft een bepaalde personeelsbehoefte en die vullen zij voor een gedeelte in met de vaste medewerkers. Een deel – en Zowel de klant

dan gaat het om ziekteverzuim, openstaande vacatures of medewerkers die uit dienst gaan – moet zij flexibel invullen”, legt Rutten uit. “Meestal is dat rond de tien procent. Vaak kiest een zorgorganisatie voor één of meerdere preferred suppliers en een aantal onderleveranciers. middel om de zorg toegankelijk te maken én houden voor iedereen. Rutten: “In iedere fase van je leven wil je iets anders. Soms wil je doorleren en soms gematigder kunnen werken met meer flexibiliteit. In de toekomst kunnen zorgorganisaties en uitzendbureaus nog beter met elkaar samenwerken, zodat het niet zozeer een klant-leverancier relatie is, maar een partnership. Wij sluiten nu steeds meer partnerships ten gunste van

zowel de zorgmedewerker als de zorgorganisatie en daarmee dragen wij bij aan het toekomstbestendig houden van de zorg.”

Flexwerk is een

Enrike Rutten Directeur van Happy Nurse

ADVERTENTIE

RAM-IT ziet ICT-behoefte in de zorg razendsnel veranderen Vrijwel geen branche ligt in deze coronaperiode zo onder het vergrootglas als de zorgsector. Bovendien vergrijst de bevolking in rap tempo, hetgeen ook zijn impact heeft op de zorgvraag. Die factor is van grote betekenis om de dienstverlening en de zorg aan cliënten en patiënten structureel te veranderen. Met andere woorden: de zorg zelf moet weer centraal komen te staan. Cloud Service Partner RAM Infotechnology benadrukt dat ICT juist daartoe de geëigende oplossingen biedt. Of, zoals commercieel directeur Niels van Peer dat formuleert: “ICT moet zoiets zijn als water uit de kraan. Het moet altijd beschikbaar zijn, maar als zorgorganisatie en gebruiker wil je er niet over nadenken.” De grote ICT-transformatie waar de zorg doorheen gaat, is dat ICT steeds vaker als dienst wordt afgenomen. En dus niet als product wordt gekocht. Belangrijk voordeel daarvan is dat alle innovatieve diensten in de cloud worden aangeboden ‘as a service’. ICT ligt daarmee letterlijk voor het grijpen op elke werkplek. Dik van Deursen, directeur Service: “Daardoor ontstaan tal van nieuwe mogelijkheden.

Je hoeft als zorginstelling zelf geen hoge investeringen te doen, terwijl er wel telkens gebruik wordt gemaakt van op maat gesneden en actuele oplossingen. De eindgebruiker kan telkens op elke werkplek beschikken over de meest actuele informatie via een eigen device – aan het zorgbed, maar ook achter de schermen.” Daarmee ontwikkelt ICT zich als facilitator om de zorg verder te helpen. In de zorgketen neemt de samenwerking tussen verschillende zorgpartijen toe. Denk aan partijen als thuiszorg, ouderenzorg, huisarts en ziekenhuis. Door deze samenwerking te intensiveren, en informatie-uitwisseling beter toegankelijk te maken, groeien de kansen voor zorgpreventie. ICT maakt een integrale benadering mogelijk en faciliteert het keten-denken. Een belangrijk nieuw aspect van deze ontwikkeling is bovendien dat sociale portalen steeds meer ingebed raken op de werkplek. ICT dient niet uitsluitend voor patiënteninformatie, maar kan ook een interne communicatie met medewerkers faciliteren. Vanuit de organisatie richting medewerkers, maar ook tussen medewerkers onderling.

Voor

wie h

et vo lledig inter view e Van met Peer en V wil b an D eluis eurs teren via d en , dat eze l kan ink. K ies h Podc ast # ier voor 002. http s:// w asts ww.ram-ictin-d it.nl/ e-zo rg/

podc

22 Toekomst van de Economie en Maatschappij analysenederland.nl

‘We hebben iedereen in de samenleving nodig om de zorg anders te organiseren’

Milan Tjioe: Tijdens corona heeft beeldschermzorg zichzelf dubbel en dwars bewezen

Zorginnovatie

De zorg voor ouderen en chronisch zieken moet radicaal anders. Tot 2040 zal het aantal 65-plussers met 55 procent toenemen tot bijna vijf miljoen. En het aantal 90-plussers zal gaan verdriedubbelen. De vergrijzing heeft als gevolg dat de zorgvraag de komende jaren sterk toeneemt. Echter is nu al duidelijk dat het zorgpersoneel niet gaat verdubbelen. Op dit moment komt de VVT-sector (verpleging, verzorging en thuiszorg) al ruim 25.000 mensen tekort. Naar verwachting loopt dat aantal op tot 90.000 in 2030. Tekst: Féline van der Linde Foto: Pexels

“

Hoog tijd voor actie dus” ,

stelt Conny Helder, bestuurder bij ActiZ. “Er is nu al een tekort aan zorgpersoneel en dat betekent dat zorgprocessen daarop moeten worden aangepast. Gelukkig zien we dat technologische innovaties de druk op de zorg verlichten. Zo is er een airbag voor de heupen van ouderen met valgevaar. Met de airbag, maar ook met bijvoorbeeld een slimme vloer die neiging tot vallen kan voorspellen, voorkom je een heupbreuk of wordt zelfs het valrisico verminderd. Dit kan een hele

samenwerkingen op met bijvoorbeeld ouderenbonden, universiteiten, designers en sociaal innovators die meedenken over oplossingen. We hebben iedereen in de samenleving nodig om de zorg anders te organiseren.” Verandert het maatschap-

bewustzijn niet, dan kunnen we in de toekomst er niet meer op rekenen dat de zorg voor ouderen vanzelfsprekend is. “Op dit moment zijn plekken in bijvoorbeeld verpleeghuizen schaars en wordt er vreemd opgekeken als er geen plek blijkt te zijn. Ook thuiszorgorganisaties kunnen soms niet alle cliënten in de wijk helpen”, aldus Schmidt. “De meeste mensen kijken naar de overheid om de zorg voor ouderen te organiseren. Maar we kunnen de toekomst niet alleen laten afhangen van politieke ingrepen. Het is ook zaak dat mensen bij zichzelf nagaan te gaan hoe zij tachtig willen worden. De meesten willen zelfstandig blijven, zo lang mogelijk thuis blijven wonen en contact blijven houden met vrienden en familie. Wat kun je nu al doen om daarvoor te zorgen? Wanneer deze vragen eerder worden beantwoord, hoe eerder iemand de verantwoordelijkheid voor zijn eigen gezondheid neemt. Waarbij technologische innovaties preventief kunnen bijdragen aan de gezondheid.” pelijk

Gelukkig zien we dat technologische innovaties de druk op de zorg verlichten

hoop tijd en ellende schelen, voor zowel de patiënt als zorgverlener.” Daarvoor moet technolo-

wel tijdig worden ingezet. Helder: Nu worden bijvoorbeeld ouderen met dementie nog vaak opgenomen. Maar we weten inmiddels ook dat wanneer er op tijd wordt gestart met de inzet van leerprogramma’s en technologische hulpmiddelen, de cliënt in staat is langer thuis te blijven wonen. De cliënt wordt zelfredzamer en zwaardere zorg wordt voorkomen. Daarnaast helpt technologie ook de zorgmedewerker zelf. Bijvoorbeeld met slimme applicaties die administratieve taken vereenvoudigen of door innovaties die medewerkers helpen te ontspannen tijdens een drukke werkdag.’ gie

Ronald Schmidt, vice-

van ActiZ, is het roerend met Helder eens: “Zorgmedewerkers moeten een andere manier van werken adopteren, innovatie in zorgprocessen moet plaatsvinden en de cliënt moet zelf aan het roer zitten van zijn eigen gezondheid. Maar het vraagt ook dat mensen die zorg ontvangen hun verwachtingen bijstellen en accepteren dat meer zorg met behulp van technologie wordt geleverd.” voorzitter

De kosten voor de zorg

voor ouderen bedragen in 2029 naar schatting tussen 15-25 miljard. Schmidt: “Met behulp van technologie is het mogelijk om deze kosten tussen 1,2 en 1,4 miljard euro te reduceren. Dat is dus echt de moeite waard. Tegelijkertijd lost technologie alleen, het maatschappelijke vraagstuk niet op. Daarom zoekt ActiZ

Milan Tjioe Dermatoloog in het Bavis ziekenhuis en medeoprichter van Webcamconsult

Zorginnovatie

Milan Tjioe is dermatoloog (en voormalig Chief Medical Information Officer) in het Bravis ziekenhuis en medeoprichter van Webcamconsult. Door een artikel over beste klinieken in Elsevier, waarbij de dermatologie afdeling van het ziekenhuis als beste uit de bus kwam, wisten mensen met huidproblemen uit heel Nederland Tjioe en zijn collega’s te vinden. Vanuit Groningen is het een behoorlijk stuk rijden naar Bergen op Zoom en videoconsulten boden uitkomst. Tekst: Marjon Kruize

Tjioe: “Deze nieuwe patiëntengroep moest een paar uur rijden voor een afspraak. En zeker voor korte vervolgafspraken was dit best wel veel gevraagd van onze patiënten. Omdat wij geen geschikt videoconsult platform konden vinden zijn we gaan kijken of wij het zelf konden ontwikkelen.” Hoe reageerden jullie patiënten op jullie videoconsult platform? “Een van de eerste patiënten die wij hadden was een patiënt van 92 jaar. Deze kon zonder problemen gebruik maken van een webcamconsult en dat was voor ons meteen proof of concept dat het werkte hoe wij het voor ogen hadden.”

“Als dokter heb je niet meer nodig dan een login en als patiënt niet meer dan een link. Die eenvoud maakt het geschikt om snel te implementeren en op te schalen. En dat was ineens meer dan nodig de afgelopen tijd. Tijdens corona heeft beeldschermzorg zich dubbel en dwars bewezen.” Waarom duurt het zo lang dat digitale zorg omarmd wordt? “Doktoren hebben moeite met veranderingen. Maar dat zie ik ook terug in ziekenhuizen en zorgorganisaties. Binnen zorg is niet echt enorme competitie zoals in het zakenleven. Of je nu wel of geen digitale zorg aanbiedt, voor de concurrentiepositie maakt het niet zoveel uit. Er is veel behoefte aan zorg, en iedereen is druk aan het werk. Er is geen prikkel om de werkwijze aan te passen.” Voor welke typen zorg vind je beeldschermzorg geschikt? “Eigenlijk voor alle zorg waar de patiënt zich niet voor uit hoeft te kleden. Ze worden namelijk niet allemaal lichamelijk onderzocht. Behandeling van chronische patiënten of medicatie begeleiding kan allemaal via een webcamconsult. Bij metingen of lichamelijk onderzoek komen ze langs. Zo is hybride zorg wat mij betreft de ideale oplossing.” ADVERTENTIE

Een tijdperk met veel onzekerheden en grootse veranderingen. Zorgorganisaties moeten juist dan kunnen vertrouwen op een professionele partner voor de dagelijkse invulling van vacatures en openstaande diensten. HappyNurse is 24/7 bereikbaar en door heel Nederland actief met 28 vestigingen en duizenden gekwaliﬁceerde zorgprofessionals. HappyNurse is er voor de zorg, nu en morgen!

Veilig en makkelijk informatie delen in de zorg Als zorgverlener wilt u medische gegevens goed beschermen. Toch ervaren veel zorgverleners dat beperkingen van systemen en koppelingsmogelijkheden het moeilijk maken om informatie met andere zorgverleners te delen. Met de KPN Health Exchange kunt u deze informatie wél gemakkelijk delen, zonder dat de veiligheid en privacy in het gedrang komen. Zo verbetert u de (digitale) dienstverlening en zorg naar uw patiënten, terwijl u tegelijkertijd samenwerkingen in de regio mogelijk maakt. Multidisciplinaire zorg wordt daarmee realiteit. Bovendien maakt de Health Exchange het gemakkelijker om aan de VIPP-beleidsdoelstellingen te voldoen. Benieuwd naar de andere voordelen van de Health Exchange en wat het voor uw organisatie kan betekenen? Onze Health-experts vertellen u er graag over. Kijk op kpn.com/healthx

24 Toekomst van de Economie en Maatschappij analysenederland.nl

De bekostiging van de zorg behoeft een hervorming Zorginnovatie

Nu de samenleving vergrijst en mensen langer thuis blijven wonen, verschuift de specialistische zorg steeds verder naar de thuisomgeving. Om hier in de toekomst beter in tegemoet te komen ligt nu ook de bekostiging van de wijkverpleging onder de loep.

en kan daardoor een betere inschatting maken. Op basis van de zorgvraag van de cliënt worden zij ingedeeld in een cliëntprofiel, een zogenaamde ZN-doelgroep. Deze zijn echter beperkt voorspellend voor de daadwerkelijke zorginzet op maandbasis, zo vermeldde de Nederlandse Zorgauthoriteit (NZa) onlangs in het Onderzoeksrapport Pilot Cliëntprofielen Wijkverpleging.

Tekst: Marjon Kruize Foto: Pexels

Het bedrag dat

werd de hoeveelheid zorgverlening die gegeven werd bepaald door het CIZ. De zorginstelling belde hen op en legde uit welke hulp een cliënt nodig had. Moest de cliënt bijvoorbeeld geholpen worden bij het douchen, het aantrekken van de steunkousen en het toedienen van bepaalde medicatie, dan rolde daar vanuit het CIZ een aantal uren zorg dat gegeven mocht worden uit. n het verleden

daar verandering in gekomen. In plaats van een urenindicatie vanuit het CIZ mocht de wijkverpleegkundige nu zelf aangeven hoeveel uur zorg bepaalde cliënten nodig hadden. Immers, de verpleegkundige komt zelf bij de cliënten achter de voordeur Sinds 2015 is

door de zorgverzekeraars toegekend wordt, is momenteel gestoeld op de doelmatigheid van de geleverde zorg binnen deze cliëntprofielen. In de wijk-

Er wordt gezocht naar nieuwe manieren om de zorg te bekostigen. verpleging betekent dit dat er gekeken wordt naar de gemiddelde zorgkosten per klant, de zorgduur in weken en het gemiddeld aantal uren per week. Deze wordt gecorrigeerd naar onder andere leeftijd, geslacht, sociaaleconomische status, aandoeningen en zorgduur: kortom, het cliëntprofiel waarbinnen de cliënt zou moeten passen. Echter, volgens de zorgverzekeraars is de zorg momenteel niet doelmatig genoeg.

er gezocht naar nieuwe manieren om de zorg te bekostigen. Volgens het rapport van de NZa is inzicht in de zorgvraag en een uniforme classificatie van cliënten hierbij zeer belangrijk. In hun pilot bij vier grote zorgaanbieders hebben zij getracht nieuwe cliëntprofielen op te stellen die zowel voldoende voorspellend als voldoende herkenbaar zijn. De huidige cliëntprofielen zijn volgens hen niet voorspellend genoeg voor de daadwerkelijke zorginzet op maandbasis. Immers, de ene cliënt is de andere niet. Want waar mevrouw Janssen naast de wijkverpleging ook nog twee dochters heeft die mantelzorg leveren, heeft meneer Smit enkel de hulp van de wijkverpleging die bij hem langskomt. Ondanks dat ze een vergelijkbare zorgvraag hebben gaan de reëele zorgvraag dus behoorlijk verschillend zijn. En dus wordt

Op basis van de zorgvraag van de cliënt worden zij ingedeeld in een cliëntprofiel, een zogenaamde ZN-doelgroep.

Met vragenlijsten hoopt de NZa zo dicht mogelijk in de buurt te komen van het werkelijke zorggebruik van de cliënt.

De wijkverpleegkundigen

bij dit onderzoek betrokken waren vulden voor elke cliënt een case-mix vragenlijst in waarin niet alleen de formele zorg geregistreerd is, maar ook de informele zorg. In de vragenlijst worden elf vragen gesteld met betrekking op vier domeinen: het verwachte verloop van de conditie van de cliënt (bijvoorbeeld of de conditie verbetert, stabiel blijft of verslechtert), het fysiek functioneren, het cognitief functioneren en de sociale steun die de cliënt behoeft. Uit deze vragenlijsten wordt informatie gehaald die voorspellend kan zijn voor het zorggebruik van de cliënt, nu die

en in de toekomst. Zo hoopt de NZa zo dicht mogelijk in de buurt te komen van het werkelijke zorggebruik van de cliënt.

de zorg op deze manier doorgevoerd zal worden en dat schiet bij veel zorgaanbieders in het verkeerde keelgat. Vanuit de zorgaanbieders

geleid tot een nieuwe manier van bekostigen die in 2024 van start zou moeten gaan. Echter, vanuit de zorg worden deze vragenlijsten flink bekritiseerd. In de vragenlijsten zouden namelijk de nuances die in de complexe zorg voor kunnen komen niet naar voren komen. Ondanks dat de onderzoeksfase nog niet goed en wel is afgerond, is reeds besloten dat deze nieuwe manier van bekostiging voor Dit onderzoek heeft

wordt dan ook de vraag gesteld of er niet toegewerkt kan worden naar een efficiënter systeem waarin gebruik gemaakt wordt van meer objectieve data, zoals de informatie uit cliëntdossiers die door de wijkverpleging bijgehouden worden. Door deze te analyseren en op basis hiervan voorspellingen te doen, kan veel efficiënter gekeken worden naar de daadwerkelijke zorgvraag van verschillende cliënten. ADVERTENTIE

Grondige data-analyses leiden tot betere zorg Om doelmatigheid in de wijkverpleging te bepalen wordt gekeken naar de gemiddelde zorgkosten per klant, de zorgduur in weken en het gemiddeld aantal uren per week. Deze data worden gecorrigeerd op onder andere leeftijd, geslacht, sociaaleconomische status, aandoeningen en zorgduur. Een te hoge doelmatigheid kan ertoe leiden dat een zorgaanbieder minder geld krijgt van een financier. Het is dus belangrijk dat je zorgt dat je je doelmatigheid in toom houdt. “Waar organisaties nu echter mee worstelen, is dat de doelmatigheid in sommige gevallen oploopt omdat er meer tijd per cliënt moet worden uitgetrokken”, vertelt Josan Preijde, BI & analytics consultant bij Esculine.

Om dat te kunnen doen is het gebruik van data essentieel, meent Preijde. “Het is heel moeilijk om als wijkverpleging te kwantificeren wat er daadwerkelijk gebeurt met de doelmatigheid in de wijk. Met behulp van data kan dit in kaart gebracht worden. Dat begint bij nagaan wat de doelmatigheid op dat moment precies is, om vervolgens digitaal te analyseren hoe deze zich over de tijd heen ontwikkelt. Als je dat kunt aantonen kan je dat gebruiken in het gesprek met de financier. De zorgaanbieder staat dan sterker in zijn schoenen.” Daarnaast wordt er momenteel ook hard gewerkt aan de ontwikkeling van AI en machine learning voor de wijkverpleging. “Je wilt de data niet alleen kunnen gebruiken om iets aan te tonen, maar ook om veranderingen in de zorg aan te brengen om de productiviteit te verhogen”, vertelt Preijde. “Daarom zijn we bezig met patroonherkenning in de zorg, bijvoorbeeld om bepaalde cliëntgroepen te kunnen clusteren.” En dat zal ook leiden tot een verandering binnen onze zorgverzekeringen, vertelt Preijde. “Er zijn nu zeven doelgroepen in de zorgverzekeringswet. Echter, de ureninschatting van de benodigde hoeveelheid zorg voor die verschillende groepen blijkt niet goed overeen te komen met de werkelijkheid. En dus is het belangrijk om nieuwe

groepen te maken en een voorstel voor een nieuwe manier van bekostigen in te stellen. Ook daarbij kunnen digitale innovaties een belangrijke rol spelen, omdat zij op basis van objectieve data een beeld kunnen schetsen.” Door de zorg op deze manier slimmer te organiseren kunnen kosten worden bespaard, maar kan vooral betere zorg geleverd worden. “Het digitaal analyseren van data zorgt ervoor dat je precies weet hoe je cliënten zijn en hoeveel ze van je vragen”, vertelt Preijde. “En als je weet wat er gaande is, dan kan je daar ook doelgericht op inspelen om betere, doelmatiger zorg te leveren.”

VCS OBSERVATION - Partner Content 25 analysenederland.nl

VCS OBSERVATION - Partner Content

Cameratechnologie vermindert de druk op overbelast verplegend personeel Partner Content VCS Observation

Het aantal ziekenhuisopnames vanwege corona is hoog. De druk op de rest van de zorg neemt toe en het personeel op o.a. neonatale, intensive-, medium- en cardiocareafdelingen staat onder grote druk. Overbelasting ligt op de loer. Met speciale cameratechnologie realiseert VCS Observation een taakverlichting voor verpleegkundigen. Ook draagt het bij aan patiëntveiligheid. De fysieke en mentale belasting op verplegend (ic-)personeel is groot. Sandor Olivari werkt bij de specialist in cameratechnologie VCS Observation. Hij ziet dat steeds meer ziekenhuizen cameratechnologie inzetten om verpleegkundigen te ontlasten. “Met ons patiëntobservatiesysteem PatientWatch kunnen verpleegkundigen alle patiënten en medische apparatuur in één oogopslag observeren, vanaf één centrale plek. Per bed wordt een camera geïnstalleerd die zowel de patiënt als de bijbehorende medische apparatuur in beeld brengt, ondersteund met audio. Zo kan de verantwoordelijke verpleegkundige zien en horen wat er gebeurt. Hierdoor hoeven de

”

“Alle patiënten en medische apparatuur observeren, vanaf één centrale plek.”

PatientWatch: optimaal zicht in kleur, ook in het donker

www.vcsobservation.com

verpleegkundigen minder heen en weer te lopen, houden zij beter grip op de patiënt en is er minder kans op besmetting.” Motion control en geluidsdetectie De camera’s van PatientWatch beschikken over bewegings- en geluidsdetectie, aldus Olivari. “Zodra een patiënt beweegt of geluid maakt, ziet de (ic-) verpleegkundige bij het desbetreffende bed een duidelijke notificatie in beeld, een waarschuwingskader om het camerabeeld. Daarbij pikt het observatiesysteem ook de auditieve signalen van de medische apparatuur op. Ook dan verschijnt er direct een waarschuwingskader als notificatie in beeld, met specificaties van de afwijking. Deze optie kan per kamer of bed geactiveerd worden en is met name geschikt voor patiënten die in een kunstmatige slaap zijn gebracht.” Scherp zicht in het donker In het donker of bij gedempt licht ’s nachts kunnen verpleegkundigen rekenen op optimaal zicht in kleur. “Alarmsignalen van medische apparaten worden vaak weergegeven in de kleuren groen, geel en rood. Terwijl veel andere camera’s ’s nachts overschakelen naar zwartwitbeeld, is dit bij de camera’s van VCS Observation niet het geval. Deze camera’s zijn zeer krachtig en blijven óók in het donker een helder kleurenbeeld geven. Hierdoor kunnen verpleegkundigen de situatie altijd optimaal monitoren.” Voor verschillende afdelingen De cameratechnologie van PatientWatch wordt ingezet op verschillende afdelingen en voor diverse vraagstukken. “Van dwaling van ouderen op de geriatrie tot deurbewaking bij gesloten afdelingen zoals een PAAZ. Of om op afstand te kunnen kijken hoe het met een patiënt

”

Installatie van een tijdelijk patiëntobservatiesysteem op een operatiekamer die dienstdoet als ic

gaat die in quarantaine ligt. Een belangrijke extra functionaliteit hierbij is valdetectie, voor patiënten die uit bed zijn gevallen of dreigen te vallen. En met bewegingsdetectie kan de verpleegkundige bepalen hoe lang een patiënt uit bed is, of zien dat een oudere of zwakke patiënt op de bedrand gaat zitten. Zo blijft er – ook op afstand – steeds zicht op patiënten.” Oók voor tijdelijke ic’s Vanwege het hoge aantal ic-opnames van coronapatiënten worden in Nederland tijdelijke ic’s ingericht. VCS Observation is in staat om binnen enkele uren een tijdelijk patiëntobservatiesysteem te installeren. Olivari: “Voor de tijdelijke ic’s zijn geavanceerde oplossingen voor telemetrie en observatie verre van vanzelfsprekend. Ic-verpleegkundigen zijn continu in de weer om coronapatiënten de beste zorg te verlenen, met vaak beperkte middelen. Hierdoor rennen zij de benen uit hun lijf en staan zij onder enorme druk.” PatientWatch ondersteunt de veelal overbelaste ic-verpleegkundigen in hun werk en stelt hen in staat om meerdere patiënten vanaf één scherm te monitoren, zo vertelt Olivari. “VCS Observation installeerde al een tijdelijk patiëntobservatiesysteem bij verschillende ziekenhuizen. Oók op corona-afdelingen die geen ic zijn, maar waar zorgverleners beter niet continu in en uit kunnen lopen. Dan hoeven ze niet de hele tijd een pak aan en uit te trekken en daalt de kans op besmetting.” Olivari benadrukt wel dat het observatiesysteem ter ondersteuning is van de mensen die werken in de zorg. “Het is geen medisch instrument.”

“VCS kan in enkele uren een tijdelijk patiëntobservatiesysteem installeren.”

Sandor Olivari van VCS Observation

Geïnteresseerd? Wij verschaffen u graag referenties en projectvoorbeelden. Neem contact op met Sandor Olivari via: sandor.olivari@vcsobservation.com of tel. 0416 54 10 10. VCS Observation Havenweg 28 5140 AM Waalwijk www.vcsobservation.com

26 Toekomst van de Economie en Maatschappij analysenederland.nl

Medische technologie moet je stimuleren, niet remmen Zorginnovatie

De medische technologie schrijdt immer voort en dat biedt allerhande nieuwe mogelijkheden. Zo kunnen deze ontwikkelingen helpen bij betrouwbaardere en snellere diagnostiek en kunnen medische ingrepen vaak efficiënter en minder belastend voor de patiënt plaatsvinden. Ook medische hulpmiddelen en therapieën aan huis worden steeds vaker ingezet. Wat betekent dat voor de patiënten? En welke mogelijkheden en uitdagingen brengt dat met zich mee? Tekst: Marjon Kruize Foto: Unsplash & Pexels

ieuwe technolo-

de zorg tal van mogelijkheden. “Zo draagt big data bij aan het stellen van betere diagnoses en kunnen er op basis hiervan betere behandelplannen worden gemaakt”, stelt Luc Knaven, directeur medische technologie bij de FHI. “Door de ontwikkeling van artificial intelligence komen er steeds meer toepassingen die klinische uitkomsten toegankelijk maken. In feite zien we dat de afstand tussen de technologie en het lichaam afneemt en gieën brengen

dat er steeds meer opties op de markt komen waarmee we de gezondheid van de patiënt op afstand kunnen monitoren en meten.” biedt enorme voordelen. “Door patiënten ook buiten een klinische setting op afstand te monitoren, bijvoorbeeld in de thuissituatie, komen afwijkingen of complicaties veel sneller aan het aan het licht dan tijdens een reguliere controle in het ziekenhuis”, vertelt Knaven. “Door het herstel van een patiënt op afstand te monitoren kan de patiënt eerder ontslagen worden uit het ziekenhuis en wordt de zorg ontlast. Ook in de beeldvormende diagnostiek zijn grote stappen gezet. Door technologische innovaties en software ondersteuning kunnen sneller en betrouwbaarder diagnoses worden gesteld. Vaak met een voor de patiënt lagere stralingsbelasting en meer comfort.” Zorg op afstand

Daarnaast heeft technol-

ook de behandelmethoden enorm verbeterd. Knaven: “Waar vroeger vaak ingrijpende operaties uitgevoerd moesten worden is het nu met de inzet van operatierobots of andere technologische innovaties steeds vaker mogelijk dezelfde ingreep uit te voeren door te opereren via kleine sleutelgaatjes in het ogie

lichaam. Veel minder belastend waardoor de patiënt ook veel sneller weer naar huis kan.”

Zo draagt big data bij aan het stellen van betere diagnoses en kunnen er op basis hiervan betere behandelplannen worden gemaakt. voordelen van deze vooruitstrevende medische technologie, is er echter ook een flinke uitdaging waar de sector mee geconfronteerd wordt. “Vanuit Brussel is nieuwe productregel ing voor medische technologie geïntroduceerd, de medical device regulation”, vertelt Knaven. “Het is uiteraard noodzakelijk dat er hoge eisen gesteld worden aan de medische technologie, zodat we zeker zijn dat het veilig is, maar ik denk dat er op sommige onderdelen te veel geëist wordt. De vraag is dan of de technologie en de hulpmiddelen die nu al op de markt zijn ook in voldoende mate beschikbaar blijven. Als het goedkeuringsproces voor een product te kostbaar of te complex is en daardoor het product niet meer rendabel Ondanks de vele

De medische technologie schrijdt immer voort en dat biedt allerhande nieuwe mogelijkheden.

is, bestaat een reële kans dat het product van de markt verdwijnt. Als dat in de komende jaren op te grote schaal gaat gebeuren komt mogelijk de continuïteit van zorg in gevaar.” Daarnaast ontstaan veel

van deze technische innovaties in het mkb, vertelt Knaven. “Daar zit de echte innovatiekracht binnen de sector, maar als de wetgeving voor kleine bedrijven te complex en te kostbaar wordt dan stappen deze bedrijven uit de medische technologie markt. Dat is uiterst zorgelijk, want het gevolg is dat er op termijn voor patiënten minder technologische innovaties beschikbaar komen. Natuurlijk

is het enorm belangrijk dat medische technologie veilig is, maar nu dreigt het kind met het badwater te worden weggegooid.” er werk aan de winkel voor Brussel en de Nederlandse politiek. “De overheden moeten hier echt op bijsturen om te voorkomen dat innovaties in de medische technologiesector ernstig afgeremd worden”, vertelt Knaven. “Want die innovaties hebben we, zeker in de toekomst, ontzettend hard nodig om de uitdagingen in de zorg aan te kunnen. De inzet van medische technologie draagt bij aan het terugdringen van de zorgkosten omdat patiënten sneller en En dus is

effectiever behandeld kunnen worden. Dat is hard nodig, want onze samenleving heeft te maken met vergrijzing, waardoor er meer mensen met gezondheidsproblemen zullen komen. Daarnaast is er een groot personeelstekort in de zorg. Technologie kan een belangrijke rol spelen in het bedwingen van die uitdagingen en het beperken van de kosten. In plaats van technologie te remmen door allerlei drempels op te werpen, moeten we het juist stimuleren om ons zorgsysteem draaiende te houden. Medische technologie is nadrukkelijk niet een deel van het probleem maar een deel van de oplossing.”

WESTBURG - Partner ADVERTENTIE Content

‘Westburg draagt bij aan innovaties in medisch onderzoek’ Partner Content

onderzoeker is het lastig geworden om op de hoogte te blijven van de laatste ontwikkelingen en innovaties Sinds 1979 is Westburg actief in op het gebied van apparatuur en de life sciences markt, met name welke mogelijkheden deze nieuwe in de Benelux. Westburg is een apparatuur biedt voor het onderaanbieder van producten voor zoek wat zij doen. Het is aan ons laboratoria. Westburg is een partij de taak om ervoor te zorgen dat wij die dicht bij haar klanten staat en met de onderzoekers meedenken beschikt over de juiste vakkennis en met onze producten de kansen om klanten te adviseren en te vergroten om mooie resultaten en ondersteunen. nieuwe inzichten te behalen.” Westburg

Innovaties “De medische wereld verandert snel en er zijn volop ontwikkelingen en innovaties,” vertelt Jannet van Driel-Ilgün, Marketing Specialist bij Westburg. “Dat zorgt voor een grote druk op de bestaande middelen en producten die dagelijks gebruikt worden door onze klanten. Voor een www.westburg.eu

Vooruitgang in eiwitstudies Westburg verkoopt onder andere een openSPR systeem, die wetenschappers in staat stelt onderzoek te doen naar eiwit interacties. Dat is belangrijk voor diepgaand begrip van gedragingen van eiwitten in het lichaam als ook reactie van eiwitten op bepaalde medicaties.

”

“De medische wereld verandert snel en er zijn volop ontwikkelingen en innovaties.” Als voorbeeld noemt van DrielIlgün de volgende casus: “Voor een academische onderzoeker, waar we nauw mee samenwerken, was het onderzoek naar de signaalfunctie van bepaalde eiwitten alleen mogelijk door gebruik te maken van een complex apparaat. Binnen het hele academische ziekenhuis was

WESTBURG – Partner Content

er slechts één systeem beschikbaar, welke door een enkeling bedient kon worden. Met ons apparaat hebben wij kunnen zorgen voor een betaalbare, makkelijk te bedienen oplossing. Ons openSPR systeem voert exact dezelfde metingen uit en levert de gevraagde data zonder dat er een uitvoerige training voor nodig is. Iedereen in het laboratorium kan nu makkelijker eiwit analyses uitvoeren en sneller data produceren. Dat zorgt ervoor dat de onderzoeker controle krijgt over zijn experimenten”.

periode is de vraag naar verbruiksgoederen groter geweest dan het aanbod. Toch is het ons gelukt om enkele biotech bedrijven binnen een beperkt tijdsbestek op een juist manier de gewenste producten aan te leveren zodat hun processen niet in het gedrang komen. Als onderneming gespecialiseerd in de life sciences begrijpen wij dat iedereen andere behoefte heeft. Omdat wij makkelijk schakelen en ons netwerk kunnen inzetten bieden wij bedrijven maatwerk oplossingen die zorgen dat hun processen niet vertragen “

Ondersteunen Een ander voorbeeld is dat biotech bedrijven belang hebben bij snelle en soepele processen om een hoger rendement uit de investering te halen. Van Driel-Ilgün: “De afgelopen

Het doel van Westburg is om klanten te helpen om zo snel als mogelijk tot mooie en nieuwe inzichten te komen.

Toekomst van de Economie en Maatschappij

analysenederland.nl

Technologie in de zorg: minder werkdruk, meer kwaliteit Zorginnovatie

De druk op de zorg is groot en door corona loopt die druk nog verder op. Technologie kan een belangrijk rol spelen om de werkdruk van verpleegkundigen te verlichten. Tekst: Pepijn Dros Foto: Pexels

een pasgeboren kind is de kraamperiode vaak een combinatie van groot geluk en een enorme hectiek. Maar wat als de zwangerschap anders verloopt dan verwacht? oor ouders van

te vroeg wordt geboren en in een couveuse moet liggen in een ziekenhuis, volgt een kraamperiode vol angst en onzekerheid”. Voor ouders is zo iets verschrikkelijk om mee te maken”, zegt Carel ten Horn, sales director bij VCS Observation”. Ouders willen niets liever dan dag en nacht bij hun baby waken, maar dat is vaak niet mogelijk. Met behulp van technolgie kan dat wél. Met ons observatiesysteem BabyWatch bieden wij zowel ouders als verpleegkundigen de mogelijkheid om 24/7 zicht te houden op de baby. Dit gebeurt door middel van een camera die is geplaatst op de couveuses of een wiegje op de Neonatale Intensive Care Unit (NICU) of de Neonatale Medium Care Unit (NMCU).” Als een baby

meemaken, hebben grote behoefte aan informatie en communicatie. Ten Horn”: De camera is gekoppeld aan software die door ons is ontwikkeld in nauwe samenwerking met onze kennispartner het Radboudumc in Nijmegen. Naast de livestream biedt ons observatiesysteem ook een eenzijdige chatfunctie waarin verpleegkundigen elke ochtend een update geven over het wel en wee van de baby. Dit is een efficiente manier om te communiceren met ouders. Dankzij deze updates hoeven ouders minder vaak contact op te nemen met de verpleegkundigen, zodat zij meer tijd overhouden voor hun zorgtaken.” Ouders die zoiets

van deze technologie maakt VCS Observation het voor verpleegkundigen makkelijker om alle verschillende suites te monitoren”. Zo worden de beelden van alle couveuses en wiegjes getoond op een groot scherm op de verpleegpost, zodat verpleegkundigen in één oogopslag een totaaloverzicht hebben. Met geluidsdetectie worden verpleegkundigen gealarmeerd als er iets aan de hand is met een baby. Als een kindje inderdaad verzorging nodig heeft, kan de verpleegkundige de videostream tijdelijk stopzetten. In zo’n geval ontvangen de ouders een notificatie om hen gerust te stellen.” Door de inzet

te nodigen deel te nemen aan een beveiligde community en de live beelden van de baby zien. Op deze plek kunnen ouders hun familieden, vrienden en kennissen informeren over hoe het met hun baby gaat. Ten Horn”. Op deze manier kunnen mensen op gepaste afstand meeleven en het gezin steunen in deze moeilijke tijd. Wanneer het kindje uit het ziekenhuis wordt ontslagen, ontvangen de ouders een pdf-bestand met daarin alle foto’s en berichten die in de community zijn gedeeld. Zo hebben de ouders een waardevolle herinnering die helpt bij het verwerken van deze moeilijk periode.” technologie inzet binnen de zorg en

tijdens zo’n emtioneel beladen periode, moet je er zeker van zijn dat je aan alle veiligheidseisen voldoet”, vervolgt Ten Horn”. Ons systeem is ISO-27001 en ISO-9001 gecertificeerd en voldoet aan alle eisen van de privacywetgeving (AVG). We laten onze sofware door onafhankelijke partijen testen op informatieveiligheid, onder meer door periodiek technische testen uit te voeren. Met Babywatch voorzien

we op deze manier in de behoefte van ouders om voortdurend dichtbij hun baby te zijn én bieden we verpleegkundigen meer tijd om zich te richten op hun primaire taken.”

"Wanneer je deze

ouders bovendien de mogelijkheid om mensen uit

Zorginnovatie

Binnen het gloednieuwe initiatief icudata.nl gaan Nederlandse intensive care afdelingen nog intensiever samenwerken om de behandeling van ernstig zieke patiënten te verbeteren. Dat doen zij door de zeer grote hoeveelheden gegevens die routinematig worden verzameld bij de behandeling van kritiek zieke patiënten met elkaar te delen. Die gegevens komen met name uit intensive care apparatuur zoals bewakingsmonitoren en beademingsmachines. Christiaan Boerman, intensivist Medisch Centrum Leeuwarden Paul Elbers, intensivist Amsterdam UMC

Het gaat hierbij om meer dan 30.000 datapunten per IC-patiënt per dag. Elke kleine verandering in de situatie van een IC-patiënt levert gegevens op waarvan artsen kunnen leren. Door elkaars gegevens slim te combineren kunnen alle deelnemende ziekenhuizen kunstmatige intelligentie inzetten om erachter te komen welke behandeling het beste werkt bij welke patiënt. En hoe meer data, hoe groter de kans dat die kan worden ingezet om intensivisten te helpen bij het maken van behandelkeuzes voor toekomstige kritiek zieke patiënten. De Nederlandse Vereniging voor Intensive Care (NVIC) heeft het initiatief genomen voor deze samenwerking. Om de uitdagingen op het gebied van techniek, privacy en governance in goede banen te leiden wordt de stichting icudata.nl opgericht die de gegevens beheert. Hierin worden de deelnemende ziekenhuizen, intensivisten, intensive care verpleegkundigen en intensive care patiënten vertegenwoordigd. “Tijdens de coronacrisis hebben veel intensive care afdelingen data gedeeld over de behandeling van coronapatiënten. Dat was niet eenvoudig, omdat elk ziekenhuis hun gegevens net op een andere manier vastlegt. Maar het is wel gelukt. Daardoor weten we nu veel preciezer hoe we moeten beademen en welke medicijnen werken,” vertelt Christiaan Boerma, intensivist in Medisch Centrum Leeuwarden en beoogd voorzitter van icudata.nl. Initiatiefnemer Paul Elbers, intensivist in Amsterdam UMC vult aan: “Het was geweldig om te zien dat zo’n beetje alle Nederlandse intensive cares meteen wilden meedoen. Logisch dus om die samenwerking voort te zetten, want we kunnen we veel van elkaar leren. Maar het moet natuurlijk wel zorgvuldig worden opgezet.”

Het observatiesysteem geeft

Icudata.nl: intensive care data delen om levens te redden

Technologie kan een belangrijk rol spelen om de werkdruk van verpleegkundigen te verlichten.

De privacy van patiënten staat voorop. Daarom worden privacywetgeving en beveiligingsnormen strikt nageleefd. En er worden alleen gegevens gedeeld die niet direct herleidbaar zijn tot individuele personen. De data wordt gestandaardiseerd, veilig samengebracht en geanalyseerd in samenwerking met Pacmed. Dit technologiebedrijf heeft veel expertise en ervaring in verwerken, controleren en analyseren van intensive care data. Daarnaast zijn er nauwe banden met de intensive cares van Amsterdam UMC en met de Stichting NICE vanwege hun ruime ervaring met het analyseren van intensive care data. Zorgverzekeraars Nederland ondersteunt de samenwerking met ruim twee miljoen euro voor de eerste vijf jaar. Maar de ziekenhuizen bepalen wat er met de data gebeurt.

ADVERTENTIE

Digitale zorg kan en moet gebruiksvriendelijker De druk op de zorg neemt toe en meer technologie lijkt de oplossing. Langer thuis wonen, medicatie aan huis bezorgen, persoonlijke gezondheidsomgevingen, slimme apps en natuurlijk beeldbellen. We raken er niet over uitgepraat, maar slechts een klein deel wordt succesvol geïmplementeerd. De bestaande EPD’s en zorgsystemen waar duizenden professionals mee werken zijn niet intuïtief en niet gebruiksvriendelijk. Dat heeft deels te maken met de mentaliteit van ontwikkelaars en IT leveranciers in de zorg. Die zijn vooral druk met technologie en het voldoen aan wet en regelgeving. Binnen het proces van productontwikkeling is geen tijd om de eindgebruikers te betrekken. Dat moet gaan veranderen. Het borgen van de gebruiksvriendelijkheid van bijvoorbeeld een EPD, PGO of patiëntenportaal verhoogt direct de productiviteit van zorgverleners. Door gemakkelijk informatie te delen, maar ook op mobiele apparaten patiënteninformatie raad te kunnen plegen. Meer tijd voor de zorg dus. Onderzoek en design integreren in productontwikkeling

Voor de ontwikkelaars van digitale zorg wordt het een gigantische uitdaging om aan alle toekomstige normen, eisen en criteria voor gebruiksvriendelijkheid te voldoen. Zorgverleners en patiënten verwachten het allerhoogste niveau van gebruikersgemak. Hoe zorg je dat iedereen die in aanraking komt met digitale zorg gemakkelijk hun taken kunnen uitvoeren? User experience design (UX) is een deel van de oplossing. UX designers ontwerpen interfaces op basis van data en gebruikersonderzoek en toetsen digitale oplossingen continu met alle belanghebbenden. Door deze competentie te integreren binnen productontwikkeling, wordt de kans op fouten verlaagd en technologie menselijker en gebruiksvriendelijker. Geen fan van pilots Zorginnovaties stranden te vaak in de pilotfase. Veel innovaties waar flink in is geïnvesteerd, bereiken nooit de eindgebruiker. Volgens Machiel Oskam van Online Department, een UX design bureau gespecialiseerd in de zorg, ontstaat dit probleem doordat van tevoren niet goed onderzocht is of het product wel waarde heeft. Oskam: “Onderzoek voordat je investeert in IT of iedereen wel op je idee zit te wachten. Begin bij het probleem. Creëer in korte tijd oplossingen en test proto-

types, koppel verschillende bestaande systemen aan elkaar. Als dan blijkt dat een oplossing inderdaad waarde heeft, is het interessant om het verder op te schalen.“ Serie expert video’s Om ICT leveranciers en ontwikkelaars van digitale zorginnovaties te helpen bij het innovatieproces, heeft Online Department een serie expert video’s gemaakt. Bijvoorbeeld over het organiseren van een design sprint, de verschillende UX-rollen en het toepassen van gebruikersonderzoek binnen productontwikkeling.

28 Toekomst van de Economie en Maatschappij analysenederland.nl

Tekort aan testosteron niet altijd herkend Zorginnovatie

Een tekort aan testosteron is niet altijd gemakkelijk te herkennen. Vanaf het dertigste levensjaar kan de hoeveelheid testosteron in het mannelijk lichaam afnemen. Klachten doen niet altijd hier gelijk aan denken doordat het vaak een scala van algemene klachten zijn, die bij veel mensen voorkomen in de moderne maatschappij. Tekst: Féline van der Linde Foto: Fotolia & persfoto

“

vermoeidheid, somberheid, afname van de spierkracht en een gebrek aan initiatief om te vrijen. Soms worden deze klachten verward met een burn-out. De klachten kunnen zich verder ontwikkelen tot een depressie, opvliegers en erectie verlies”, vertelt Jack Beck, uroloog in St. Antonius Ziekenhuis. “Een afname, en een tekort op de lange termijn kan door verschillende factoren komen. Zo kan een verstoorde testosteronaanmaak, maar ook het ‘anti-testosteronstof ’, die het hormoon uitschakelt en die toeneemt naarmate mannen ouder worden, de oorzaak zijn. Daarnaast is het verlies van testosteron ook een natuurlijk proces, dat hoort bij het ouder worden. Jonge mannen tussen de 15 en 25 jaar hebben een testosteronpiek dat vervolgens elk jaar met ongeveer een procent afneemt. De één heeft meer testosteron dan de ander. Iemand die dus als twintiger een hoge waarde heeft zal bij het ouder worden weinig merken van het langzame testosteronverlies.” Denk bijvoorbeeld aan

en diabetes hebben een grotere kans op het ontwikkelen van klachten als gevolg van een tekort van testosteron, gaat Beck verder. “Stap één, wanneer de conclusie is getrokken van een tekort van het hormoon, is het verbeteren van de levensstijl. Geen alcohol, een goede nachtrust, gezond eten en meer bewegen zal niet alleen tot gewichtsafname leiden, maar verminderen ook de klachten van het tekort aan testosteron. Wanneer de waarden te laag zijn en de klachten nog niet weg zijn kan er medicatie volgen.”

van een tekort aan testosteron zijn klachten, die algemeen van aard zijn, moeilijk te linken aan de diagnose, aldus Beck. “Naar de huisarts gaan kan nuttig zijn, maar hangt ook af van de ernst van de klachten en hoe deze beleefd worden. “Minder zin om te gaan vrijen kan een grote impact hebben op de relatie. En kan een probleem worden, zeker als men nog graag wilt vrijen. Andere mannen en partners vinden het niet erg als het libido afneemt. Raadpleeg dus vooral de huisarts als je een behandelwens hebt bij erectieproblemen. Ook zie ik vaak mannen in de behandelkamer die al langere tijd tobben met hun gezondheid, en uiteindelijk een laag testosteron gehalte blijken te hebben.” In het geval

Vaak worden de klachten verward met een burn-out of depressie. In eerste instantie kan een huisarts bloed af-

nemen en aan de hand daarvan bepalen welke vervolgstappen genomen moeten worden, besluit Beck. “Meestal komt er een onderzoek of behandeling bij een testosterongehalte van elf of lager. De waarde van testosteron kan worden aangevuld door het veranderen van levensstijl, maar ook door het aanbrengen van een gel op de huid bij een waarde die echt te laag is, vertelt Beck. “Bij een aantoonbaar tekort aan testosteron is het dus van groot belang dat het ontstane tekort aangevuld wordt zodat de hormoonbalans weer hersteld wordt en de klachten verdwijnen.”

Mannen met overgewicht

Na een dag kwam mijn energie al terug, daarna de focus en mijn gemoedstoestand verbeterde enorm.

“Testosteron therapie zorgde voor een grote verbetering in de kwaliteit van mijn leven” Zorginnovatie

Als we horen over een gebrek aan testosteron denken we al gauw aan een man van middelbare leeftijd die geen zin meer heeft in seks. Maar testosterondeficiëntie is veel meer dan dat en komt daarnaast ook nog eens veel vaker voor. Tekst: Féline van der Linde Foto: Pexels

R Jack Beck Uroloog in St. Antonius Ziekenhuis

ond het 35ste jaar gaat het testosteronniveau bij mannen omlaag. Zodra je vijftig bent, is het testosteronniveau al met zo’n twintig procent gedaald. “Als de hormonale balans bij mannen niet op orde is, kan je gaan lijden aan zwaarlijvigheid, een kort lontje, diabetes, gebrek aan concentratie, angstaanvallen, onzekerheid, lage energie, laag zelfbeeld, laag libido, erectiestoornissen, slaapproblemen, nervositeit, buikvet, borstvorming, minder spiermassa en zelfs depressie. Mocht je jezelf in één van deze symptomen herkennen dan bestaat er een kans dat je lijdt aan een te laag testosterongehalte oftewel: aan testosterondeficiëntie”, aldus Max Moszkowicz.

had Moszkowicz zelf last van een aantal onverklaarbare klachten. “Ik had last van buikvet, zeer lage energie, ik was snel vermoeid, prikkelbaar en had last van een onverklaarbaar rotgevoel. Door de geboorte van mijn kind had ik zeer weinig slaap, om te ontspannen dronk ik ’s avonds alcohol, ik rookte, ik sportte niet meer, ik lette niet op mijn voeding en ik had veel stress. Dat zijn allemaal elementen in je leven die funest zijn voor het testosteronniveau. Een poging om te gaan sporten mislukte door een te laag energieniveau, en op het moment dat sporten wel lukte ging dat niet met de kracht die ik gewend was. Na wat online onderzoek kwam hij uit bij de Amerikaanse Joe Rogan die al tien jaar een TRT therapie, oftewel Testosteron Replacement Therapy. In zijn podcast praat Een paar jaar geleden

In eerste instantie kan een huisarts bloed afnemen en aan de hand daarvan bepalen welke vervolgstappen genomen moeten worden

hij hier uitgebreid over met artsen, patiënten en deskundigen. Ook mannen als Mel Gibson, Sylvester Stallone en vele anderen praatten over wat de TRT therapie voor hen betekent.” wilde er mee aan de slag. Maar mijn arts drong er eerst op aan om de eerste drie maanden mijn testosterongehalte op eigen kracht op te gaan krikken. Met tegenzin stemde ik toe. Ik at gezond, dronk minder, stopte met roken en bleef sporten ondanks het gebrek aan energie. Na drie maanden werd mijn bloed weer getest en er was een duidelijk vooruitgang te zien. Ik kon op eigen kracht testosteron maken. Een behandeling was dus in principe niet nodig. Maar ik vertelde mijn behandeld arts hoeveel energie het me kost om iedere dag te diëten, nooit meer een drankje te kunnen doen en naar de sportschool te gaan, ondanks enorme vermoeidheid. We besloten toen dat ik de TRT mocht gaan proberen. Na een dag kwam mijn energie al terug, daarna de focus en mijn gemoedstoestand verbeterde enorm. Na een paar weken was het mogelijk om fluitend heel vroeg uit bed te springen, mijn kind te voeden, bergen werk te verzetten, na het werk met mijn zoontje te spelen en dan ook nog eens als een gek te keer gaan in de sportschool. Na een aantal bezoeken aan mijn arts over vier maanden verspreid zat mijn testosterongehalte op het niveau van een jongvolwassene en dat merkte ik.” Moszkowicz: “Ook ik

Moszkowicz bijna twee jaar aan de gang met TRT. “Het is fantastisch. Ik voel me mentaal sterk, ik bén ook weer sterk en mijn leven is een stuk leuker geworden. De buik en de oogwallen zijn weg, mijn spieren zijn terug en ik heb weer volop zelfvertrouwen. TRT blijf ik dus zeker doen, want het werkt zonder twijfel.” Inmiddels is

Wat je moet weten over Testosteron Deficiëntie Testosteron is een mannelijk hormoon dat een belangrijke rol speelt in het lichaam van de man. Met het ouder worden, neemt het testosterongehalte geleidelijk af. Dit is een normaal proces. Het vormt pas een probleem als er klachten ontstaan. Een tekort aan testosteron kan grote impact hebben op het welzijn én de gezondheid van de man.

35+ Testosteron neemt af vanaf 35 jaar

40%

Bijna van de mannen van 45 jaar en ouder heeft een tekort aan testosteron (Mulligan 2006)

Meest voorkomende klachten:

Testosteron daalt met ongeveer 1,5% per jaar. De afname van testosteron kan leiden tot klachten

Moeheid Afname libido Slaapstoornissen

1,5%

Gebrek aan energie en motivatie Slechte concentratie en geheugen Stemmingswisselingen Depressieve gedachten Erectiestoornissen Spierzwakte

wordt behandeld

Er wordt geschat dat slechts 5% van de mannen met Testosteron Deficiëntie wordt behandeld met Testosteron Therapie (Nieuwenhuijzen Kruseman; NTvG 2006)

Bij mannen met overgewicht en of diabetes komt het zelfs vaker voor Test je voor een testosteron tekort

Afvallen en gezonde levensstijl zijn belangrijk in combinatie met testosteron therapie

Deze pagina is financieel mogelijk gemaakt door Besins Healthcare

Mocht je willen weten of je last hebt van testosteron tekort, doe de test en krijg direct de uitslag. De test bestaat uit 17 vragen en neemt slechts enkele minuten in beslag

30 Toekomst van de Economie en Maatschappij analysenederland.nl

‘Met hiv kan je een normaal leven leiden’ Zorginnovatie

Dit jaar is het veertig jaar geleden dat hiv (het virus) en aids (de aandoening) in 1981 voor het eerst hun intrede deden in Nederland. Wat begon met een klein, doch onheilspellend bericht in de krant groeide al snel uit tot een epidemie die in eerste instantie voornamelijk de homogemeenschap in ons land raakte. Een hiv-infectie, die kan leiden tot aids, was in die tijd meestal een doodsvonnis. Inmiddels is er veel veranderd. Er kwam medicatie waardoor aids eerst niet meer dodelijk was, en nu het virus zelfs niet meer overdraagbaar is. Het stigma rondom hiv en aids leeft echter nog steeds. Tekst: Marjon Kruize Foto: Anna Shvets

“

in Nederland loopt als een rode draad door mijn leven”, vertelt Tempert Tempert, voorzitter van de Hiv Vereniging. “Zelf kwam ik in 1982 als homo uit de kast. Hiv en aids waren in Nederland nog niet erg bekend. De eerste keer dat ik las over deze ‘dodelijke homoziekte’, want zo noemden ze dat toen, was in een klein bericht in de krant. Het was in die eerste paar jaar een ver van mijn bed show.” Veertig jaar hiv

hiv en aids echter ook in ons land op. “Ik besloot toen mijn steentje te willen bijdragen voor de homogemeenschap”, vertelt Tempert. “Ik werd in 1987 buddy bij de toenmalige Schorerstichting. Ik was begin twintig en kreeg te maken met allemaal mensen die net zo jong waren als ik die heel snel heel ernstig ziek werden en stierven. Ik begeleidde in vijf jaar vier mannen met aids, waarvan er twee al binnen een paar maanden overleden. Het was in die tijd echt vechten tegen de bierkaai, want we wisten allemaal dat er geen oplossing was. De Britse serie ‘It’s a Al snel rukten

Het stigma rondom hiv en aids leeft echter nog steeds.

Sin’ geeft dat heel mooi weer, maar in het echt was het nog veel heftiger. Er was enorm veel onzekerheid, angst en onwetendheid, het enige dat we wisten was dat de meeste mensen die hiv opliepen en ziek werden heel snel zouden overlijden. In die tijd, eind jaren tachtig, begin jaren negentig, stonden er standaard rouwkransen op de begroting van de Hiv Vereniging, zoveel uitvaarten waren er. Door het onbegrip en het stigma rondom hiv en aids zagen we mensen die verstoten werden door hun families, maar er was ook veel solidariteit en activisme in de gemeenschap. Men verenigde zich, voerde actie, en kwam samen om te rouwen en te herdenken.” was er voor hiv nog geen medicatie. “En wat er was, was zo toxisch dat mensen er vaak nog zieker van werden dan van het virus zelf ”, vertelt Tempert. “De grote omslag was in 1996, toen de combinatietherapie beschikbaar kwam. Deze therapie bestond uit twee tot drie pillen die het virus dermate konden afremmen dat mensen niet meer aan de ziekte overleden. Dat was natuurlijk In de beginjaren

fantastisch, maar ook een hele grote omslag. Je ging van ‘ik ga dood’ naar ‘ik ga verder leven’, dat was voor veel mensen met hiv wennen. Er waren mensen die niet meer werkten en hun hele erfenis opgemaakt hadden. Ineens was er weer een toekomst.” medicatie steeds verder doorontwikkeld. “Er kwamen steeds betere medicijnen met minder bijwerkingen die je in verschillende combinaties kon gebruiken. Als iets niet werkte, dan kon je een andere therapie proberen. Zelf ben ik in 2002 gediagnosticeerd met hiv en heb ik drie combinaties geprobeerd. De eerste jaren heb ik behoorlijk last gehad van bijwerkingen, maar uiteindelijk heb ik een combinatie gevonden die voor mij goed werkt.” Sindsdien is de

2011, de volgende grote omslag in de zoektocht naar een antwoord op hiv en aids. “De medicatie was inmiddels zo goed dat hiv niet alleen onderdrukt konden worden, maar zelfs niet meer meetbaar is in het bloed en daardoor niet meer overdraagbaar is. Sinds 2011 En toen kwam

Debat Op 15 november vond in centrum De Nieuwe Liefde in Amsterdam het Hiv maatschappelijk debat plaats, georganiseerd door Volle Maan in samenwerking met ViiV Healthcare, Gilead Sciences en Janssen Pharmaceutical. Ter gelegenheid van 40 jaar hi in Nederland werd hier vijf jaar vooruit geblikt. Kijk het debat terug via

www.volle-maan.nl/hivdebat.

is het zogeheten n=n-principe (niet meetbaar = niet overdraagbaar) veelvoudig onderzocht en bewezen. Inmiddels weten we dat mensen met hiv even oud worden als mensen zonder hiv, we kinderen kunnen krijgen zonder hiv en dat het virus niet meer overgedragen wordt dankzij effectieve medicatie. Dit heeft mensen met hiv een enorme boost gegeven en dit heeft ook geholpen in het verminderen van het stigma. Je hoeft niet langer bezorgd te zijn dat je hiv overdraagt op een ander en anderen hoeven niet meer bang te zijn dat je het virus oploopt.”

De medicatie was inmiddels zo goed dat hiv niet alleen onderdrukt konden worden, maar zelfs niet meer meetbaar is in het bloed en daardoor niet meer overdraagbaar is. er naar schatting 23.700 mensen met hiv, zo stelt Stichting Hiv Monitoring. Het grootste deel van hen weet dat ze hiv hebben, 93%, wordt behandeld. Zij hebben dankzij In Nederland leven

de hiv-remmers dezelfde levensverwachting als mensen zonder hiv. Bovendien kunnen mensen die succesvol worden behandeld het virus niet overdragen. in de westerse wereld onder controle is, is genezing van hiv nog steeds niet mogelijk. “Het vinden van een geneesmiddel blijkt een enorme opgave voor de wetenschap, want hiv is een slim virus”, stelt ook Aidsfonds directeur Mark Vermeulen. “Een geneesmiddel kan het einde van een enorm stigma betekenen en zelfs het verschil maken tussen leven en dood.” Ook de Hiv Vereniging houdt zich hier mee bezig, stelt Tempert. “Het gaat goed met de meesten van ons in Nederland, maar we blijven ons hard Ondanks dat hiv

maken voor mensen met hiv waar het minder of niet goed mee gaat. De kwaliteit van de hiv-zorg moet op peil blijven. In het afgelopen jaar heeft het onderzoek naar het hiv-vaccin een nieuwe boost gekregen. Als we voor covid zo snel een vaccin kunnen ontwikkelen, waarom is het voor hiv in die veertig jaar dan nog steeds niet gelukt? Dan blijkt maar weer eens dat hiv een stuk geniepiger is. Verder zijn we vanaf het begin betrokken bij onderzoeken naar hiv-genezing en nieuwe therapieën. Nothing about us, without us. Gelukkig is er veel aandacht voor genezing en dat is ook echt de stip op de horizon. Ik hoop dat ik dat nog mee mag maken, dat we hiv in de toekomst kunnen genezen.”

Stigma Mensen met hiv krijgen vaak te maken met het stigma rondom de ziekte. “Men kent allemaal René Klijn, de eerste bekende Nederlander met aids die doodziek op TV een lied zong”, vertelt Bertus Tempert. “Dit was baanbrekend, maar dit beeld blijft hardnekkig hangen bij veel mensen, terwijl er sindsdien gelukkig heel veel is veranderd en verbeterd. Dat beeld willen we als vereniging omdraaien. De hiv-zorg in Nederland is van grote klasse en iemand met hiv is al lang niet meer een doodzieke patiënt, maar een mens als ieder ander. Daarom blijven we dit onder de aandacht brengen, zodat iedereen weet dat hiv, mits goed behandeld, niet overdraagbaar en zeker niet dodelijk is.”

Toekomst van de Economie en Maatschappij

analysenederland.nl

Onderzoekers van het Nederlands Herseninstituut zijn bezig om het kijken via de hersenen te realiseren, zonder de ogen te gebruiken.

‘Blinde mensen weer laten zien, dat is het doel’ Zorginnovatie

Wereldwijd zijn er veertig miljoen mensen die blind zijn. Met het project ‘Visuele prothese voor blinden’ zijn onderzoekers van het Nederlands Herseninstituut bezig om het kijken via de hersenen te realiseren, zonder de ogen te gebruiken. Deze innovatie zal blinden weer een deel van hun zicht terug geven. Tekst: Féline van der Linde Foto: Marieke de Lorijn

ngeveer acht jaar

geleden is gestart met de ontwikkeling van een hersenchip, een visuele prothese, om mensen die door een ongeluk of ziekte blind zijn geworden, een deel van hun zicht weer terug te geven. “Door een bril met camera aan te sluiten op het gedeelte van de hersenen waar we mee zien, de visuele

hersenschors, kunnen we deze mensen weer een vorm van zicht terug geven”, vertelt Pieter Roelfsema, directeur van het Herseninstituut en onderzoeksleider van de groep Visie en cognitie. “In de hersenschors zit een soort kaart van de buitenwereld opgeslagen. Door het stimuleren van één hersencel op de juiste plek in dat hersengebied neemt iemand een lichtpuntje waar op diezelfde plek in het gezichtsveld. Wij hebben recent als eerste onderzoeksgroep in de wereld meer dan duizend elektrodes gebruikt.

Willen we de prothese bij zoveel mogelijk mensen kunnen gaan testen. Wanneer de hersencellen

als een soort ‘lampjes’ gaan branden door de elektrische stimulatie met elektroden, kan men meerdere stippen zien.

Net als bij een matrixbord langs de snelweg zie je een stip als er één lampje brandt. Met het juiste patroon kun je een letter of woord zien. Zo kunnen vormen en contouren zichtbaar gemaakt worden van de buitenwereld. Hiermee krijgen blinden ongeveer twee procent van hun zicht weer terug. Dat lijkt niet veel, maar voor iemand die blind is, is dat een grote stap. Het zou betekenen dat iemand die blind is weer zelfstandig kan lopen over straat of mensen en gezichten kan zien en herkennen.”

Wij hebben recent als eerste onderzoeksgroep in de wereld meer dan duizend elektrodes gebruikt. Spanje heeft via een operatie inmiddels de eerste visuele prothese mogen Een patiënt in

ontvangen. Roelfsema: “Een fantastische mijlpaal, maar wat mij betreft gaat het niet snel genoeg. Ontwikkelingen kosten nu eenmaal tijd en geld en er zijn nog een aantal problemen die we moeten tackelen. De chip bevat heel veel elektroden, oftewel ‘draadjes’. En op den duur raken die ingekapseld door bindweefsel. Na een aantal jaar werkt de visuele prothese daardoor niet meer. We zijn dus hard op zoek naar een manier om te voorkomen dat er bindweefsel rondom de draadjes ontstaat. Op dit moment onderzoeken we een soort kunststof, polyamide, waar je een elektrische verbinding op kunt maken. Dit is heel erg dun en heel flexibel en het lijkt erop dat we daarmee het bindweefselprobleem kunnen voorkomen. Een andere grote uitdaging is om de chip wireless te maken. Hiervoor werken we samen met de TU in Eindhoven waar state of the art elektrotechniek aanwezig is. Zij zijn een belangrijke samen-

werkingspartner voor ons project. We willen het liefst zo min mogelijk draden in het brein en de wireless innovatie gebruiken voor ons medische product, want draadjes in het brein kunnen infecties geven en dat willen we voorkomen.”

Door een bril met camera aan te sluiten op het gedeelte van de hersenen waar we mee zien, de visuele hersenschors, kunnen we deze mensen weer een vorm van zicht terug geven. is nu bij één persoon geplaatst, waardoor veel informatie is verkregen. “Nu is het belangrijk dat we de uitdagingen tackelen. Hiervoor zoeken we onder andere contact met De visuele prothese

andere disciplines en willen we de prothese bij zoveel mogelijk mensen gaan testen. Zo krijgen we nog meer informatie en kunnen we vervolgens een CE keurmerk aanvragen zodat het echt als een erkend product op de markt kan worden gebracht.” Om dit voor elkaar te krijgen is er meer geld nodig voor onderzoek en ontwikkeling. “We hebben zes miljoen nodig om blinden weer te kunnen laten zien. Wat mij betreft kan deze ontwikkeling niet snel genoeg gaan. Het zou fantastisch zijn om zoveel mogelijk blinden een klein deel van hun zicht terug te kunnen geven. We maken vaak de vergelijking met de ontwikkeling van het cochleair implantaat (om doven weer te laten horen). Dit leek ook eerst onmogelijk, maar nu zijn er al 600.000 mensen met deze implantaat. Dit willen we ook voor blinde mensen kunnen betekenen!” www.bringinsight.nl

‘Good Company doorbreekt impasse tussen kleine ondernemer en financiële sector’ Het zijn ingewikkelde tijden voor ondernemers, banken, leveranciers en investeerders. De corona-pandemie zet de ondernemer met de rug tegen de muur, waardoor er vanuit de financiële sector met een schuin oog naar ze wordt gekeken. Deze vicieuze cirkel moet en kán doorbroken worden. Yvonne Blijie (54), Good Company Consulent, legt uit hoe. Wat doet de Good Company? “De Good Company is onderdeel van het IMK en heeft als voornaamste doel de ondernemer in nood bij te staan. Of eigenlijk: náást hem te staan. Wij geven hem het in- en overzicht dat op het moment van stress vaak ontbreekt. Met als uiteindelijk gevolg dat ook de financiële sector precies weet wat het van deze ondernemer kan verwachten. Gezonde ondernemers die ons ‘Good Company Keurmerk’ jaarlijks behouden, hebben automatisch toegang tot alle oplossingen die nodig zijn in de verschillende levensfasen van een ondernemer.” Stel dat een ondernemer in zwaar verkeert, wat is dan de route die wordt bewandeld? “Aan de hand van een gezondheidstest stopt de ondernemer als het ware een thermometer in zijn eigen bedrijf, met als resultaat een analyse over het verleden, het heden en de toekomst van het bedrijf. Aan de hand van de resultaten krijgen we inzicht in de kern van het probleem.” En dan? “Vervolgens zoeken we naar de oplossing. Die is er altijd. Ofwel in de vorm van een regeling met of zonder financiering

Markt- en sectorontwikkeling

of WHOA, ofwel in de vorm van (gecontroleerd) stoppen om de schade te beperken. Om tot die conclusie te komen, moet er eerst het één en ander gebeuren. Wat we vaak zien, is dat er spanning heerst tussen de ondernemer in nood en bijvoorbeeld de bank, een verhuurder of een leverancier. Dat is vaak waar de problemen beginnen. Door dit spanningsveld focust niemand zich meer op waar het daadwerkelijk om gaat. Namelijk dat de ondernemer heel graag verder wíl, maar niet verder kan.”

Yvonne Blijie - Good Company Consulent IMK

Kun je een voorbeeld noemen? “Ja. Een ondernemer kan door corona nog net zijn huur betalen, maar raakt daardoor op een ander gebied in de schulden. Daardoor raakt hij in de stress, en lijkt hij voor een derde partij onbekwaam. Op zo’n moment zorg ik voor verbinding, duidelijke communicatie en herstel het wederzijds vertrouwen. Als Good Company Consulent doorbreek ik dus eigenlijk de impasse tussen de kleine ondernemer en de financiële sector, waarna de oplossing vaak binnen handbereik blijkt.”

Het IMK slaat een brug tussen bank en ondernemer Met de Good Company helpt het IMK (Instituut Midden- en Kleinbedrijf) ondernemers de relatie met de financiële sector op te bouwen en/of te herstellen. De gezondheidsdiagnose geeft ondernemers inzicht in de kwaliteit van hun bedrijf, en banken, financiële instellingen en de Belastingdienst de zekerheid die ze zoeken en nodig hebben. Op deze manier wordt de basis gelegd voor een gezonde en bovenal structurele financiële relatie.

Is die aanpak uniek? “Ja. In die zin dat wij zorgen dat een ondernemer met het ‘Good Company Keurmerk’ een complete gezondheidsverklaring in handen heeft waarmee deuren opengaan. En als het tegenzit, zorgt de Good Company Consulent dat er beweging is naar een oplossing. Dit alles bij elkaar opgeteld, zorgt ervoor dat we de ondernemer zijn zelfvertrouwen weer kunnen teruggeven en dat een bank of investeerder precies weet waar hij aan toe is.”

Het IMK staat ondernemers al meer dan zeventig jaar bij in elke levensfase van hun bedrijf. In goede, maar ook in mindere tijden zoals nu. De Good Companyconsulent staat náást de ondernemer en fungeert als spreekbuis en brug tussen ondernemers en financiële instellingen zoals banken en de belastingdienst. Hierdoor kunnen ondernemers blijven ondernemen – en daar gaat het om. Toen, en nu.

Kijk voor meer informatie op IMK.nl/financiele-sector/

Ondernemerskracht

Persoonlijke ruimte

Positionering

Marktvermogen

Human capital duurzaam verdienvermogen Procesbeheersing

Exploitatie

Financiële positie

Juridische positie

Instituut voor het Midden- en Kleinbedrijf