Analyse #72 - Prettige Dagen by Contentway

DIT IS EEN COMMERCIËLE BIJLAGE GEDISTRIBUEERD DOOR AD. DE REDACTIE IS NIET VERANTWOORDELIJK VOOR DE INHOUD.

Nr. 72 December 2020

Prettige Dagen EUROPEAN

MEDIA PARTNER

Lees meer interessante artikelen op analysenederland.nl

De feestdagen worden dit jaar anders dan we gewend zijn Hoe gaan we gezond en gezellig het nieuwe jaar in? Mobiliteit van de toekomst E-bikes zijn een perfecte vervanging voor de aloude stadsfiets en geschikt voor forensen, om boodschappen te doen of in de vrije tijd eropuit te trekken. Lees meer op pagina 2

Nieuws:

Focus:

Actueel:

Een sfeerhaard helpt je door de donkere dagen

Dit jaar zetten we Nederlandse kaas in de hoofdrol met kerst

Deze kerst gaan we voor een vegetarisch diner

Het wordt kouder, de nachten worden langer en we zitten meer binnen. En wat is er nou knusser dan in de donkere maanden gezellig met je geliefden rondom het haardvuur zitten en gezamenlijk in de vlammen staren.

265x46mm_Banana-Pine_NL_ad_2020 copy.pdf

1 09/12/2020 Lees meer op pagina 1015:29

CMY

Als er iets bij de Nederlandse cultuur past dan is het zeker wel kaas.

De feestdagen zijn in aantocht en dat betekent gezellig samen, in klein gezelschap dit jaar, urenlang tafelen met meerdere gangen en mooie wijnen.

Lees meer op pagina 6

Lees meer op pagina 4

Wij wensen je een zoete kerst!

Prettige Dagen analysenederland.nl

IN DE PUBLICATIE Prettige Dagen 4. Deze kerst gaan we voor een vegetarisch diner 6. Dit jaar zetten we Nederlandse kaas in de hoofdrol met kerst

8. Duurzaam en circulair wonen voor en jong en oud in Amstelveen 10. Een sfeerhaard helpt je door de donkere dagen 20. ‘Het brein is net zo complex als het heelal’

ANALYSENEDERLAND.NL Een goede bakker heeft geen geheimen Eigenlijk zou iedereen moeten bakken.

ANALYSENEDERLAND.NL Een kerst vol glitters De feestdagen staan weer voor de deur. Dus

Tenminste, dat vindt presentator en Meester Patissier Robèrt van Beckhoven.

trek je mooiste kleding uit de kast en eet je buik rond.

Mobiliteit van de toekomst Nieuws Drukke stadskernen, een groeiend tekort aan parkeerplaatsen, auto’s die verbannen worden uit de binnensteden. Hoe houden we onze woonomgeving bereikbaar en voorkomen we dat deze dichtslibt? Met de huidige gezondheidscrisis en groeiende zorgen over het klimaat komt de e-bike naar voren als een aantrekkelijk onderdeel van de oplossing. Ook fietsproducenten willen met een volledig nieuw en uitgebreid assortiment aan e-bikes bijdragen aan de omslag naar duurzame mobiliteit en een gezond leven.

trekken. En bovendien met dat heerlijke gevoel alsof je altijd de wind in de rug hebt. Onlangs nam ook het Duitse online fietsmerk Canyon, bekend om haar sportieve fietsen, met Mathieu van der Poel als belangrijke vaandeldrager, zijn eerste stappen in de e-bike markt.

E-bikes zijn een perfecte vervanging voor de aloude stadsfiets en geschikt voor forensen, om boodschappen te doen of in de vrije tijd eropuit te trekken.

Tekst: Marjon Kruize Foto: Canyon

perfecte vervanging voor de aloude stadsfiets en geschikt voor forensen, om boodschappen te doen of in de vrije tijd eropuit te -bikes zijn een

modellen zijn elegant ontworpen met een ééndelige cockpit – het stuur en de stuurpen als één geheel – en geïntegreerde verlichting. Canyon biedt hiermee de elektrische stadsDe lichte e-bike

tisch schakelende achternaaf krijg je een fiets die alles afvinkt wat betreft functionaliteit, met behoud van een elegant ontwerp. rekjes, manden, spatborden, een navigatiedisplay, een krachtige accu en dus zelfs automatisch schakelen, het komt allemaal standaard mee of is eenvoudig en onopvallend aan de fiets toe te voegen. Het maakt deze e-bikes de ultieme keuze voor stadsbewoners die op zoek zijn naar de hoogste kwaliteit én de leukste rijervaring, gekoppeld aan een gezonde levensstijl. Verlichting, een slot,

De lichte e-bike modellen zijn elegant ontworpen met een ééndelige cockpit – het stuur en de stuurpen als één geheel – en geïntegreerde verlichting.

fiets bij uitstek: kwalitatieve onderdelen in een lichtgewicht frame met elektrische ondersteuning door een Fazua Evation motor. Om het gebruiksgemak te garanderen voor zowel vrouw als man werden twee frames ontwikkeld. Eentje met een

Campagne Manager: Wolf van Nispen Managing Director: Amanda Ghidoni Redactie: Marjon Kruize, Féline van der Linde Graphic Design: Charlotte Hovenier

ANALYSE #72 Prettige Dagen

nieuwe e-bikes zet Canyon al een grote stap richting de mobiliteit van de toekomst, maar wie weet waar het eindigt? Er ligt namelijk ook een futuristisch prototype klaar dat zij zien als het vervoersmiddel van de toekomst. Het houdt het midden tussen een fiets en een wagen en zou in de toekomst het onderscheid tussen beiden kunnen doen vervagen. Met deze twee

Tekst: Marjon Kruize, Féline van der Linde & Liselotte Legebeke Coverfoto: Pixabay, Persfoto Gedistribueerd met: Het AD 2020

verlaagde instap en een meer klassieke variant met een rechte bovenbuis. een e-bike aangeboden die topfunctionaliteit en kwaliteit biedt in combinatie met een modern en eigentijds frame van carOok wordt er

bon. Het resultaat is een fiets als geen ander. De cockpit integreert heldere verlichting, geintegreerde remhendels, ergonomische handgrepen en een geintegreerde display. Naadloos, zonder zichtbare kabels. Met de krachtige Bosch-motor en het automa-

European Media Partner Wij maken online en print campagnes met waardevolle, interessante content die gedistribueerd worden naar relevante doelgroepen om de business van onze klanten te laten groeien. Onze branded content en native advertising oplossingen zetten jouw verhaal op de eerste plaats.

Uitgegeven door: European Media Partner Nederland B.V Keizersgracht 424 NL-1016 GC Amsterdam

Partner content in deze campagne is tot stand gekomen in samenwerking met onze klanten. Dit zijn commerciële uitingen.

Web: www.europeanmediapartner.com

Dit is een commerciële uitgave. De AD-redactie heeft geen betrokkenheid bij deze productie.

Email: nl@europeanmediapartner.com redactie@europeanmediapartner.com

Tel: +31 20 808 82 00

ADVERTENTIE

Angstig om te vallen met de fiets? Helemaal niet nodig! Helaas breekt vroeg of laat het moment aan dat u niet meer met een veilig en vertrouwd gevoel op de fiets stapt, door ouderdom, lichamelijke beperking of onzekerheid. U zoekt een stabiele fiets en vraagt uw fietsenmaker, vrienden of therapeut. Als ze u niet afraden nog te gaan fietsen wijzen ze u op een 3wieler. Dat zou de oplossing zijn... Maar is dat in de meeste gevallen helemaal niet! Op een 3wieler loop je meer in plaats van minder risico. Je moet er opnieuw op leren fietsen. Het kost energie om deze fiets op het juiste spoor te houden en als dat al lukt biedt zo'n fiets zeker niet de optimale veiligheid, stabiliteit en het gewenste comfort..... Telt u met ons mee - verder dan 3? Er bestaat namelijk al jaren een hele veilige fiets met 4 wielen! Een uitkomst! Hiermee kun je echt niet vallen en de fiets biedt daarmee optimale veiligheid. Een 4Wieler lost de problemen met stabiliteit voor eens en altijd op. Vergelijk het met een auto: op een fiets met vier wielen hoef je absoluut geen angst te hebben om te vallen, ook niet als je stil staat. Ze sturen en rijden licht en ze zijn er in diverse varianten met zadels of met zittingen, rugleuningen, armsteunen. Ook met trapondersteuning en accu voor lange ritten als u wilt. U bent weer onafhankelijk en geniet!

GENIET VAN DE VOORPRET: STRAKS VEILIG FIETSEN OP EEN 4WIELER DUS ZONDER ENIG VALRISICO! In deze donkere tijden willen we iets leuks om naar uit te kijken. Wees eerlijk, wat is er fijner om samen te genieten van de voorpret om in het voorjaar weer lekker veilig te kunnen fietsen? Gun uzelf of elkaar dit plezier! Gezond bewegen in de buitenlucht wordt iedereen aangeraden. Ook als we nog last hebben van Corona kunt u prima genieten van veilige fietstochten op een 4Wieler. Wacht niet langer en bestel een 4Wieler voor 1 januari 2021 voor de prijs van 2020. U doet een aanbetaling en we maken een afspraak voor een proefrit, kosteloos in Leiden of tegen een vergoeding bij u thuis. Dat mag ook na 1 janauri 2021. Geslaagd? Dan garanderen we levering voor 31 maart 2021. Betaalt u vooraf dan is er een extra korting. Mocht het na de proefrit onverhoopt toch niet lukken dan ontvangt u uw aanbetaling terug. De unieke gratis Terugkoopgarantie is ook van toepassing, zie onder. Kies voor het leukste Kerstcadeau voor uzelf, uw partner, ouders, grootouders of vrienden en geniet nu al van de voorpret. Vul het formulier in op 4wieler.nl en vermeld de kode AG20. Er wordt contact met u opgenomen. Of bel 088 444 00 00.

4Wieler fietsen zijn niet goedkoop (vanaf € 3.995,-) maar gaan heel lang mee zodat de jaarlijkse kosten vergelijkbaar zijn met die van een gewone fiets. En er is de unieke gratis Terugkoopgarantie. Dan weet u vooraf wat u kwijt bent als u de fiets onverhoopt na 6 maanden, 1 of 2 jaar niet meer zou kunnen gebruiken. 4Wieler neemt de fiets terug zonder vragen te stellen en restitueert het afgesproken bedrag. U betaalt alleen over de gebruiksperiode: een hele zorg minder!

Wij wensen je

een zoete kerst!

Prettige Dagen analysenederland.nl

Deze kerst gaan we voor een vegetarisch diner Actueel De feestdagen zijn in aantocht en dat betekent gezellig samen, in klein gezelschap dit jaar, urenlang tafelen met meerdere gangen en mooie wijnen. Of natuurlijk een avondje gourmetten met veel verschillende sausjes, stokbroodjes en natuurlijk mini biefstukjes. Vaak staat op deze dagen vlees of vis centraal, maar wat nou als je dit jaar eens wat minder vlees wilt consumeren? Tekst: Marjon Kruize Foto: Persfoto’s & Stacii Samidin

een aantal jaar dat er steeds meer mensen zijn die minder vlees gaan eten. Vaak komt dit voort uit gezondheidsoverwegingen, liefde voor het milieu of aandacht voor dierenwelzijn. Vlees heeft namelijk een negatieve invloed op onze planeet. Voeding is verantwoordelijk voor 20 tot 35 procent van de uitstoot van alle broeikasgassen, stelt het Voedingscentrum. Meer dan de helft van die uitstoot komt van vlees en zuivel. Dat betekent dus dat wij als consument ons steentje bij kunnen dragen door te minderen met vlees. Als je 100 gram vlees minder eet per week, verlaag je je broeikasgassenuitstoot al met 7 tot 10 procent per week. e zien al

van de planeet en onszelf is het dus beter om wat minder vlees te eten, en dat kan ook tijdens de feestdagen. Maar waarom is het nog zo’n drempel veel Nederlanders? Voor de gezondheid

altijd bang dat ze zonder vlees of vis geen lekkere maaltijd kun“Mensen zijn nog

London Loy Chef Kok

nen maken”, stelt chef kok London Loy. Loy heeft als chef meer dan 20 jaar ervaring opgedaan bij verschillende keukens in Amsterdam. Zo was hij chef de partie in de keuken van La Rive onder de hoede van chef-kok Robert Kranenborg. Tegenwoordig is hij TV kok bij onder andere 24kitchen en Koffietijd. “Mensen zien vlees nog steeds als het hoofdbestanddeel van de maaltijd, maar dat is wel aan het veranderen. Bij de nieuwe generatie merk je al dat ze veel meer vegetarisch en veganistisch eten. Mijn zoon is bijvoorbeeld een echte flexitariër. Als ik twee weken geen vlees of vis kook vindt hij dat helemaal prima. Omdat ik zelf met meer groentes kook wennen mijn kinderen hier ook aan en zien ze in hoe lekker groenten kunnen zijn.” vaak nog niet inzien kan volgens Loy ook liggen aan de bereiding. “Gewoon een gekookt spruitje vinden heel veel mensen niet zo lekker”, stelt hij. “Maar als je deze roostert op het gourmetstel met limoensap, Dat mensen dit

Na een vegetarisch diner ben je gewoon verzadigd en je hoeft je niet schuldig te voelen dat je zo veel hebt gegeten. zeezout, een pepertje en wat azijn dan heb je een spruitje waar je u tegen zegt. Dat is echt ontzettend lekker.” jaar voor een vegetarisch kerstdiner wilt gaan raadt Loy aan om een vegetarisch kookboek aan te schaffen of op internet op zoek te gaan naar mooie recepten. “Je kan eigenlijk niet meer zeggen dat je niet weet hoe je vegetarisch of veganistisch moet koken, want er zijn zoveel heerlijke recepten te vinden. Er zijn ontzettend veel prachtige vegetarische en veganistische gerechten uit allerlei verschillende landen. Als je een bepaalde keuken of een bepaald gerecht heel lekker vindt, dan kan je er donder op zeggen dat er ook Als je dit

een vegetarische variant van bestaat. Denk bijvoorbeeld aan een vegetarische lasagne of een vega wokschotel. Probeer dat gewoon eens uit. Er zijn zoveel mogelijkheden.” meergangen diner is het eenvoudig om een aantal gangen vegetarisch te maken. Denk bijvoorbeeld aan een lekkere Zeker bij een

bietencarpaccio. “Of bijvoorbeeld een bloemkoolsteak”, vertelt Loy. “Dat geeft datzelfde luxe gevoel als een mooi stuk vlees, maar dan vegetarisch.” Probeer bijvoorbeeld ook eens een ‘nut roast’ in plaats van de traditionele kalkoen, of serveer een bakplaat met allemaal langzaam gegaarde groenten. ADVERTENTIE

tEn, BakPlaAt Met GroEn dO’s En SpiNazIe KaaS rOn ingrediënten 2 bakjes Garden Gourmet spinazie kaas rondo’s

LekKer

VegA(n)

N FeeStdAge

2 theelepels venkelzaad

500 g groene asperges

2 eetlepels granaatappelpitjes

400 g pompoen (flespompoen)

2 eetlepels walnoten

2 venkelknollen

Olijfolie

1 grote rode ui

Zout en peper

500 g aardappelen (TIP: mix van krieltjes, roseval -en truffel-aardappelen) 4 takjes tijm

n dE bEreIdiNgsWijZe Va Op: dEze reCepTen viNd Je CepTen gArd EngourMet.nl/re

Prettige Dagen analysenederland.nl

deze kerst dan toch weer gaat gourmetten, dan kan ook dat perfect vegetarisch. Zo’n 80 procent van de Nederlanders gourmet met de kerstdagen, zo bleek uit onderzoek van supermarkt Plus, en zeker dit jaar hebben we behoefte aan de gezelligheid van het gourmetstel. Vroeger was de vegetariër vooral aangewezen op het stokbrood en En als je

Voor mensen die nog moeten wennen aan het idee van minder vlees zijn vervangers als een vegaburger of falafel vaak een goed opstapje.

de sausjes, maar tegenwoordig zijn er ook enorm veel lekkere vegetarische opties voor het gourmetstel. bijvoorbeeld tempehburgertjes voor op het gourmetstel gemaakt”, vertelt Loy. “Je snijdt mooie plakken van de tempeh, laat ze even marineren met sojasaus, knoflook en ui en bakt “Onlangs heb ik

ze vervolgens op het gourmetstel. Je hebt dan wel het idee en de structuur van een burger, maar wel vegetarisch. Dat is ontzettend lekker en een stuk diervriendelijker.” er natuurlijk ook nog de vleesvervangers die perfect op het gourmetstel gebakken kunnen worden. “Voor mensen die nog moeEn dan zijn

ten wennen aan het idee van minder vlees zijn vervangers als een vegaburger of falafel vaak een goed opstapje”, stelt Loy. “Maar eigenlijk moet je het beestje gewoon bij de naam noemen. Een linzenburger bijvoorbeeld of een bloemkoolsteak. Dan benoem je het hoofdbestanddeel dat deze vervangers zo lekker maakt: de groenten.”

ook nog eens een stuk minder vol aan het eind van je diner wanneer je voor een vegetarische gourmet kiest. “Als ik veel vlees eet bij het gourmetten knap ik daarna bijna uit elkaar”, stelt Loy. “Na een vegetarisch diner ben je gewoon verzadigd en je hoeft je niet schuldig te voelen dat je zo veel hebt gegeten.” En je zit

ADVERTENTIE

vEgeTarIscH e BalLetJes m eT cRanBerRysAus ingrediënten 2 bakjes Garden Gourmet vegetarische balletjes 1 perssinaasappel 125 ml rode wijn 200 ml groentebouillon 1 eetlepel honing 1 eetlepel suiker 225 g verse of diepvries cranberries

1 theelepel aardappelzetmeel Olijfolie Bosje tijm (garnering)

dE bEreIdiNgsWijZe Van dEze reCepTen viNd Je Op : gArd EngourMet.nl/reCe pTen

Ook LekKer vOOr TijDenS hEt G ouRmeTteN

Prettige Dagen analysenederland.nl

Dit jaar zetten we Nederlandse kaas in de hoofdrol met kerst Actueel Als er iets bij de Nederlandse cultuur past dan is het wel kaas. Nederlanders eten gemiddeld 20 kilogram kaas per persoon per jaar. Veel van deze kaas zal via de bekende boterham naar binnen gaan, maar Nederlandse kaas is ook uitermate geschikt om luxe gerechten mee te maken. De komende bijzondere kerstperiode is hiervoor het perfecte moment. Tekst: Féline van der Linde Foto: Persfoto’s

ontzettend veelzijdig product en zeker omdat veel kaasproducenten voor microbieel stremsel kiezen past kaas ook heel goed in vegetarische gerechten, vertelt kaaskenner Dianne Philipsen. “We kennen natuurlijk de traditionele Nederlandse koekazen zoals jong, belegen en oud. Maar tegenwoordig zijn er ook veel meer exotische varianten te vinden. Kaas gemaakt van geiten- of schapenmelk of een combinatie ervan. En er worden steeds meer kazen ontwikkeld met diverse kruidentoevoegingen, zoals fenegriek, lavendel, rozemarijn-, tijm, groene of rode aas is een

pesto en lekker pittige chili. Deze kazen geven allemaal een bijzondere twist aan je gerechten. En kaas is gemakkelijk te verwerken in de gerechten. Denk bijvoorbeeld aan het snijden, schaven, raspen, krullen, smelten of bakken van kaas.” niet ontbreken bij het kerstontbijt of lunch. Philipsen: “Verwerk eens groene en rode pestokaas in een omelet, op je croissant of in een hartige ham-kaas muffin met groente. Een gezellig hoofdgerecht is natuurlijk kaasfondue, maar het is ook heel erg geschikt voor bij de borrel. Je maakt het extra bijzonder door de kaasfondue in een broodbol te serveren. Traditionele Nederlandse kaasfondue wordt gemaakt door een combinatie van jonge en oude koekaas in wat kirsch en witte wijn te smelten. Makkelijk om te maken en echt verrukkelijk. Je kunt natuurlijk ook voor één kaassoort kiezen.” Denk bijvoorbeeld eens aan een kaasfondue van oude schapenkaas, dat is net even wat pittiger. Uiteraard mag kaas

je ervan om dit jaar te gaan racletten in plaats van te gourmetten. Dat is net zo leuk en toch even wat anders. Lekker met wat chips uit de Hoekse Waard, augurken, voorgekookte “En wat dacht

Uiteraard mag kaas niet ontbreken bij het kerstontbijt of lunch.

champignons of broccoli en groene appel. Een lekker voorgerecht hierbij is een kaassoep. Met bouillon, 200 gram geraspte oude kaas, wat room en een beetje prei tover je in een handomdraai een smaakvol vegetarisch voorgerecht op tafel. Voor de liefhebber van pasta met Parmezaanse kaas hebben we nog een geweldige tip. Maak eens een wollige pasta gemaakt met oude schapenkaas!” Ook met een Nederlandse kaas kan zo’n bijzonder gerecht gemaakt worden. heerlijk bij de borrel, maar kan ook perfect als dessert dienen, Een kaasplank is

aldus Philipsen. “Wanneer je het ook eet, een kaasplank moet natuurlijk wel mooi aangekleed zijn. Dat doe je door de kaasplank op te maken met noten, gedroogde vijgen, abrikozen, kletzenbrood, wat druiven en natuurlijk luxe kaasdips en een lekker warm stokbrood erbij. Qua hoeveelheid moet je ongeveer 80 tot 100 gram kaas per persoon aanhouden (exclusief de overige producten). Het is natuurlijk aan jezelf om te bepalen hoeveel kazen je op een plankje legt, maar gemiddeld houd je vier verschillende kazen aan.” Varieer met melksoorten en leeftijden van kazen.

het hoofdgerecht al wijn gedronken hebt, dan zou je die door kunnen drinken bij de kaasplank. Zorg dat je dan voor een lichtere wijn kiest, want tannine uit wijn kan een ander smaakeffect geven. Rode port is over het algemeen heerlijk bij kaas. Maar als je echt iets anders wilt, is Limoncello crème een verrassend lekkere optie. Deze smaakt bijvoorbeeld heerlijk bij de wat belegen en oudere kazen. En zeker als je dit jaar je jaarlijkse vakantie in Italië hebt gemist, heb je hiermee natuurlijk een prachtig drankje om de feestmaaltijd mee af te sluiten. Een smakelijke kerst gewenst.” “Als je bij

ADVERTENTIE

Prettige Dagen analysenederland.nl

Kerstpret met een pompoentaart Recept Naast de traditionele chocoladetaart, tiramisu of Bûche de Noël is de pompoentaart weer eens wat anders voor op de kersttafel, maar minstens net zo lekker. Je hebt er alleen een keukenmixer voor nodig, 11 ingrediënten en 55 minuten van je tijd. Vervolgens tover je in zes stappen een heerlijke pompoentaart op tafel voor jou en je gasten. Succes gegarandeerd! Foto: Cottonbro

Ingrediënten voor 6 personen: 40 gram fijne basterdsuiker 125 gram boter, in blokjes gesneden 225 gram pompoenpuree 3 eieren ½ theelepel gemalen kruidnagel 250 gram patentbloem een snufje zout 300 milliliter gezoete gecondenseerde melk ½ theelepel kaneel ½ theelepel gemalen gember Bereidingswijze: Begin allereerst met het mixen van de bloem, suiker en het zout in de kom van de keukenmixer met platte menghaak gedurende 30 seconden op de eerste snelheid van de keukenmixer. Voeg vervolgens de boter toe en mix gedurende twee minuten op de tweede snelheid. Doe ten slotte één ei erbij en meng totdat het deeg een bal vormt. Wikkel het deeg vervolgens in vershoudfolie en plaats het 30 minuten in de koelkast Leg het deeg op een met bloem bestoven oppervlak en rol het deeg uit. Doe het uitgerolde deeg in een bakblik en snijd de randen bij. Bedek het deeg vervolgens met bakpapier en bakbonen en zet het geheel voor 15 minuten op 190 ºC in een voorverwarmde oven. Verwijder daarna de bakbonen en bak nog eens 5 minuten. Haal dan de taart uit de oven. Voeg de pompoenpuree, gecondenseerde melk, twee eieren en specerijen toe aan de kom van de keukenmixer met de draadgarde. Meng het mengsel gedurende één minuut op de vierde snelheid van de keukenmixer. Schenk de vulling op de voorgebakken taartbodem en bak de taart gedurende 20 tot 25 minuten op 190 ºC in een voorverwarmde oven. Voor de finishing touch: doe er een lekkere dikke toef slagroom op. Eet smakelijk! ADVERTENTIE

GA WA A R INS PIRATIE JE BRENG T

DE KITCHENAID DR A ADLOZE COLLECTIE Laat je creativiteit de vrije loop. De KitchenAid draadloze collectie biedt het vermogen dat je verwacht zonder snoer, zodat je overal in de keuken kunt mixen, hakken en blenden.

www.kitchenaid.nl

D AT I S HET KENMERK VA N D E M A K E R

Prettige Dagen analysenederland.nl

Niet alleen is het gebouw circulair omdat we het bestaande gebouw voor het grootste deel behouden, maar bij de verbouwing is ook aan duurzaamheid gedacht.

Duurzaam en circulair wonen voor en jong en oud in Amstelveen Actueel In Amstelveen, vlakbij het stadshart en aan de A9, wordt gewerkt aan het unieke project ‘The Mayor’. Het voormalig KPMG-gebouw wordt volledig omgevormd tot een luxe appartementencomplex met penthouses bovenop. Rust, ruimte, luxe, gemak en schoonheid: het is allemaal te vinden in The Mayor. Tekst: Féline van der Linde Foto: Persfoto's

it jaar bestaat

bouwbedrijf M.J. de Nijs en Zonen B.V. honderd jaar, vertelt projectontwikkelaar Eltjo Hamster. “Een mooie mijlpaal voor dit familiebedrijf uit Warmenhuizen, boven Alkmaar. Velen zullen hen kennen van onder andere de restauratie van De Hallen en de bouw van Eye Filminstituut Nederland in Amsterdam. De Nijs heeft ook een plan gemaakt om van het voormalige KPMGgebouw een appartementencomplex te maken.” een behoorlijke uitdaging, aldus Hamster. “De oorspronkelijke gebouwstructuur bracht een uitdaging voor ons mee. Het gebouw was namelijk een soort ketting, waarbij de verschillende gebouwen aan elkaar waren gekoppeld. Die zijn losgehaald van elkaar, waarbij er extra constructies nodig waren zoals bruggen om er een woongebouw van te maken. Ook wilden we aan de bestaande constructie grote

betonnen balkons en terrassen monteren zodat de bewoners straks van een royale buitenruimte kunnen genieten.” is het gebouw circulair omdat we het bestaande gebouw voor het grootste deel behouden, maar bij de verbouwing is ook aan duurzaamheid gedacht. Zo zijn de appartementen volledig gasloos en hebben we warmte-koude opslagsystemen aangebracht, zodat het gebouw ook in de zomer kan worden gekoeld. Ook zijn de daken extra geïsoleerd, hebben we extra isolerend glas en kozijnen en wordt de gemetselde gevel geïsoleerd en met stucwerk afgewerkt. Dit alles zorgt Hamster: “Niet alleen

ervoor dat er minder energie zal worden verbruikt. extra verdieping gebouwd op het bestaande gebouw die ruimte gaat bieden aan twintig penthouses. “De penthouses kijken uit op Schiphol, de Zuidas en de Johan Cruijff Arena. Maar ook beneden, op de begane grond, willen we zorgen voor een prettige luxe leefomgeving met veel groen. In de binnentuinen willen we een plek creëren waar bewoners kunnen relaxen en elkaar kunnen ontmoeten. Tijdens de bouw zal ook de A9 op de schop gaan. In de omgeving van het Stadshart van Amstelveen wordt de snelweg A9 verdiept Er wordt een

aangelegd, komt er een geluidswerende muur tussen de twee rijrichtingen en worden plaatselijk dakparken over de snelweg aangebracht. De toekomstige bewoners kunnen door de dakparken in enkele minuten van en naar het Stadshart lopen.” gemak geen gebrek, gaat Hamster verder. “Er komt een huismeester in het gebouw die onder andere de pakketjes kan ontvangen, voor een taxi kan zorgen of bij een verbouwing de logistiek kan coördineren maar ook bezoek kan ontvangen en een oogje in het zeil houdt voor de bewoners. Vanuit de parkeergarage komen extra liften waarmee we de route van auto naar appartement zo kort mogelijk hebben gemaakt. Ook vind je op de begane grond van het gebouw, verschillende commerciële ruimten waar een gym, een café voor koffie en lunch en nog veel meer moois komt.” Aan luxe en

appartementen is groot, besluit Hamster. “Van kleine woningen tot aan de penthouses met uitzicht op het Stadshart van Amstelveen of aan de andere kant het park en woonwijk. Voor ieder is er wat wils. We verwachten dan ook een gevarieerd publiek en dat zien we langzaamaan ontstaan. Van vijftigplussers die hun grote woning verruilen om gelijkvloers te kunnen wonen tot aan dertigers die veel reizen en dicht bij Schiphol willen wonen. Iedereen is welkom in The Mayor, dat een volledig nieuwe verschijning zal zijn als de bouw is afgerond.” De variatie in

En dat is

De variatie in appartementen is groot.

Niels Amsterdam Marketing coördinator bij fietsmerk Canyon Nederland

Kies een fiets die bij je past Nieuws Nederland is een fietsland bij uitstek, maar dat betekent niet dat iedereen ook op een geschikte fiets rijdt. En dat terwijl het kiezen van de juiste fiets het fietsplezier enorm kan verhogen. Tekst: Marjon Kruize Foto: Canyon

“Eigenlijk moet je jezelf van te voren altijd de vraag stellen waar je je fiets voor wilt gebruiken”, vertelt Niels Amsterdam, marketing coördinator bij fietsmerk Canyon Nederland. “Ga je lange tochten maken of wil je vooral comfortabel naar je werk fietsen? Op basis daarvan moet je eigenlijk je budget bepalen.” Vervolgens begin je je zoektocht naar een passende fiets. “Veel mensen hebben het gevoel dat ze voor goed advies naar de winkel moeten, maar dat is niet altijd de beste plek om een fiets te vinden die bij je past”, vertelt Amsterdam. “Eigenlijk kan je een fiets pas echt testen als je hem langere tijd gebruikt in de omgeving waar je hem ook gaat gebruiken, dus het testritje bij de winkel is niet genoeg. Daarom is het goed te kiezen voor een aanbieder waar je een fiets langere tijd kan testen voor je besluit of je deze wilt houden of niet. Dan weet je zeker dat de keuze die je maakt de juiste is.” Voor een e-bike is er nog een extra kwestie die je in overweging moet nemen: de motor. Amsterdam: “Die motor is veruit het belangrijkste bij de keuze voor een e-bike, en ook hier geldt weer: ga eerst bij jezelf na waar je de fiets voor wilt gebruiken. Als je in de stad woont moet je de fiets misschien naar binnen tillen zodat deze niet gestolen wordt. Dan wil je niet een fiets met een zware motor. Maar als jij in Limburg woont en een hoop heuvels over moet, dan wil je juist een krachtiger motor zodat je niet volledig bezweet op je werk aankomt. Er zijn heel veel verschillende soorten e-bikes die allemaal hun eigen voor- en nadelen hebben.” En als je dan uiteindelijk de juiste keuze maakt, dan heb je veel meer plezier in het fietsen, stelt Amsterdam. “Je zult merken dat je de fiets dan ook veel vaker zult gebruiken, omdat het fietsen simpelweg leuker wordt en soepeler gaat.”

Nederland is een fietsland bij uitstek, maar dat betekent niet dat iedereen ook op een geschikte fiets rijdt.

Prettige Dagen analysenederland.nl

Ga voor een optimale wintervakantie naar Oostenrijk Focus Wie droomt er niet van een heerlijke frisse wandeling of skitocht in de Oostenrijkse Alpen deze winter? Helaas is het dit jaar iets anders dan normaal. Toch zetten we alles voor je op een rij, zodat mocht het zo ver zijn, we goed voorbereid, volgens de COVID-19 maatregelen, op wintervakantie kunnen. Tekst: Féline van der Linde Foto: Peter Fazekas

er nu voor? Oostenrijk bevindt zich niet langer in een lockdown, maar er geldt een negatief reisadvies. Bovendien zijn restaurants en cafés gesloten. Voor wintersportgebieden in Oostenrijk en wintersportliefhebbers een enorme domper, want vele hotels, restaurants en andere accommodaties waren goed voorbereid op het seizoen. oe staat het

De afgelopen maanden

hebben we veel gehoord over negatieve reisadviezen. Zo zagen we in het voorjaar landen nog op oranje en werden deze in de zomer geel. Helaas zijn veel landen in Europa nu weer oranje en sommige zelfs rood, aldus de website skiinformatie.nl. Inde laatste persconferenties is duidelijk geworden dat het

De gezondheid van alle gasten en medewerkers in de wintersportgebieden staat voorop en desbetreffende skigebieden zijn dan ook voorbereid op ontwikkelingen en eventualiteiten.

sterk wordt afgeraden om op wintersport te gaan en mocht men toch gaan bij thuiskomst in thuisquarantaine te gaan. Maar mocht het later in 2021 wel mogelijk zijn, dan zijn er genoeg mogelijkheden. alle gasten en medewerkers in de wintersportgebieden staat voorop en desbetreffende skigebieden zijn dan ook voorbereid op nieuwe ontwikkelingen en eventualiteiten, vertelt Colette Verra, marketingexpert wintersportvakanties. “Zo moet er De gezondheid van

in Oostenrijk bij accommodaties tussen gastengroepen altijd minimaal één meter afstand zijn, is het dragen van een mond- en neusmasker verplicht voor medewerkers met klantcontact, en voor gasten in algemeen toegankelijke ruimtes. In restaurants is het dragen van mond- en neusmasker verplicht voor personeel en gasten, maar mag deze af wanneer zij aan tafel zitten en moeten de gasten de minimale afstand van één meter houden tot andere personen, die niet tot eigen

groep behoren. Natuurlijk is het mond- en neusmasker ook verplicht in de skigondels en skibussen en kunnen er bij individuele kabelbanen extra maatregelen gelden.” nog niet open zijn dan is er nu de mogelijkheid om tot en met 9 mei 2021 te profiteren met een speciale pas van de vele mogelijkheden die de regio Innsbruck en het Stubaital in Oostenrijk te bieden hebben, gaat Verra verder. “Met de pas kan gebruik worden gemaakt Mochten de skipistes

van 308 kilometer aan pistes en 111 kabelbanen. Bovendien heeft de regio ook nog eens drie zwembaden en 22 aanbieders van geweldige activiteiten. Ideaal voor de perfecte wintervakantie. Ook ben je met deze pas mobiel, want op geselecteerde lijnen kun je gebruik maken van het openbaar vervoer. Of je nu geïnteresseerd bent in een ochtend op de piste en ’s middags wilt genieten van een museumbezoek met aansluitend een glaasje glühwein op de kerstmarkt, of de gehele dag sportvrij

wilt doorbrengen en wil genieten van de winkels van Innsbruck, het klokkenmuseum Grassmayr en in de voetsporen wilt treden van de Habsburgers in de keizerlijke vertrekken van Hofburg. Het kan allemaal!” Zeker met het oog op de onzekere periode die er nog aan komt bieden deze opties een uitkomst, voor ieder wat wils, geheel volgens de COVID-19 maatregelen.

ADVERTENTIE

W W W. SKIPLUSCIT Y.COM #MYINNSBRUCK

S K I I N G unlimited

SKI PLUS CITY PASS STUBAI INNSBRUCK 13 skigebieden in het Stubaital en de regio Innsbruck 22 activiteiten en belevenissen in en rond Innsbruck & 3 zwembaden Kosteloze skibus shuttle & Sightseer Innsbruck (Hop-on-Hop-off) www.skipluscity.com 20201109_BeilageAlgemeen_AnalyseLevensstijl_265x121mm_CV.indd 1

Foto: Innsbruck Tourismus / Schönherr

SKIPLEZIER PLUS CITYTRIP MET ÉÉN TICKET

09.11.20 16:00

10 Prettige Dagen analysenederland.nl

Een sfeerhaard helpt je door de donkere dagen Actueel Het wordt kouder, de nachten worden langer en we zitten meer binnen. En wat is er nou knusser dan in de donkere maanden gezellig met je geliefden rondom het haardvuur zitten en gezamenlijk in de vlammen staren. Tekst: Marjon Kruize Foto: Persfoto

egenwoordig kun je

het je bijna niet meer voorstellen, maar vroeger stond er in ieders woonkamer een haardvuur. Met de komst van gaskachels en centrale verwarming verdween het haardvuur als warmtebron langzaam maar zeker uit onze woningen. Toch worden we er nog steeds enthousiast van als we op vakantie in een huisje met haard verblijven en verzamelen we ons in de zomer massaal rondom het kampvuur. Dus waarom zouden we de haard niet gewoon terug ons huis in halen? argumenten die tegenwoordig vaak aangehaald wordt is het milieu. Een traditionele haard stoot een hoop CO2 uit en is dus niet de beste keuze als het milieu je lief is. Gelukkig zijn er tegenwoordig voldoende haarden op de markt die het milieu ontzien of zelfs helemaal niet meer belasten. Denk bijvoorbeeld aan hybride inbouwhaarden die Een van de

Zeker nu we elkaar niet buiten de deur kunnen ontmoeten is het belangrijk om thuis een fijne plek te creëren en zeker in de donkere, koude maanden kan een haard in je interieur eigenlijk niet ontbreken.

elektrisch en gas met elkaar combineren. LED-projectie vervangt een deel van de vlammen en voorziet de houtstammen en het asbed van een rode gloed, waardoor een rijk vuurbeeld gecreëerd wordt met de helft van het gasverbruik van een echte haard. Ook wordt de haard niet zo heet als een traditionele gashaard, waardoor je lekker rondom het vuur kan blijven zitten zonder dat dit onaangenaam wordt. is een elektrische haard op basis Een andere optie

van waternevel. Als je hier van dichtbij naar kijkt, kun je zien dat de vlammen los in de lucht hangen, waardoor je het gevoel hebt dat de vlammen vanuit het midden van de haard komen. De waternevel wervelt net zoals natuurlijke vlammen ook doen. Om het geheel compleet te maken kan er elektrische verwarming bijgeschakeld worden, waardoor er wel degelijk warmte van de haard afstraalt, maar zonder de uitstoot van schadelijke stoffen en zelfs zonder gasaansluiting. Sterker nog,

een haard met waternevel gebruikt niet veel meer dan een paar lampen. En je hebt geen schoorsteen nodig, want de waternevel hoeft niet afgevoerd te worden. Dit betekent dat het plaatsen van de haard vaak een stuk minder complex is en dat deze bijna overal ingebouwd kan worden.

daar veel rustiger van dan wanneer je voortdurend op je smartphone kijkt. Ook je hartslag gaat erdoor omlaag. Als je kiest voor een duurzame sfeerhaard kan dit dus flinke voordelen opleveren voor je mentale gezondheid. En je houdt rekening met je omgeving! een haardvuur in huis natuurlijk gewoon heel erg gezellig. Zeker nu we elkaar niet buiten de deur kunnen ontmoeten is het belangrijk om thuis een fijne plek te creëren en Maar bovenal is

Volgens verschillende

is het hebben van een haardvuur ook goed voor de mentale gezondheid. Als je ’s avonds lekker in de vlammen kan staren word je onderzoeken

Gun jezelf een sfeerhaard, om lekker én verantwoord van te genieten! zeker in de donkere, koude maanden kan een haard in je interieur eigenlijk niet ontbreken. Zeker als het milieu en de installatie niet langer een probleem hoeven te vormen. Dus gun jezelf een sfeerhaard, om lekker én verantwoord van te genieten! ADVERTENTIE

Prettige Dagen analysenederland.nl

Bij het eten draait alles om de wijn; dus éérst de wijn, dan het eten

De perfecte wijn tijdens het kerstdiner Actueel

Hoewel bier en whiskey steeds meer winnen aan populariteit, drinken de meeste mensen nog steeds wijn tijdens het kerstdiner. Logisch: het is een wereldwijde gewoonte, daardoor toegankelijk en je kan er in principe alle kanten mee op. Maar hoe vind je de perfecte fles? Tekst: Liselotte Legebeke Foto: Pexels & Unsplash

niet voor een te zware wijn. De kans is groot dat je je buikje rond eet tijdens het kerstdiner, waardoor zware wijnen te heftig kunnen worden. Let bij het kopen onder andere op het alcoholpercentage (het liefst maximaal 13,5 of 14 procent) en probeer wijnen van druiven met veel tanines te mijden (denk aan cabernet sauvignon en temperanillo). ies ten eerste

echt geen wijnen van boven de twintig euro per fles te kopen, maar kies ook liever niet de goedkoopste fles, zo stelt ook wijnjounalist Ilja Gort. “Door het jaar heen let je natuurlijk Daarnaast hoef je

op de centjes, maar maak een uitzondering voor het kerstdiner. Koop als het even kan met Kerst geen wijnen van minder dan vijf euro.” van de druifsoort(en) kan je twee kanten op: het eten of de wijn als uitgangspunt nemen. Gort gaat voor het laatste: “Bij het eten draait alles om de wijn; dus éérst de wijn, dan het eten.” Bij het kiezen

Let erop dat de wijn niet te zwaar is en investeer net iets meer dan je de rest van het jaar doet. Kijk vervolgens naar welk eten erbij wordt geserveerd en schenk het ten slotte in het juiste glas. liever het eten als uitgangspunt nemen? Kijk dan goed naar wat je serveert (of voorgeschoteld krijgt) en probeer op basis daarvan de gerechten te typeren. Met wat voor smaken krijg Wil je toch

je te maken? Bijvoorbeeld vol, vet, zuur, bitter of juist licht. Welke keukens worden gekookt? Denk aan klassiek Frans, Hollands, Aziatisch of juist Midden-Oosters. Bestaat het hoofdgerecht uit voornamelijk groenten, gevogelte, vis, vlees of wild? Al deze informatie helpt mee bij het kiezen van de juiste wijn(en). Je bent op zoek naar de perfecte balans, dus koop wijn die óf vergelijkbaar is met de gerechten óf juist contrasteert. Komt het gourmetstel

op tafel? Geen nood; ook hierbij kan je heerlijke wijn serveren. Zo tipt Ilja Gort: “Altijd lichte, fruitige wijn bij gourmetten”. Hierdoor wordt het eten niet overheerst door de wijn en blijf je alles goed proeven. wijn in het juiste glas. Over smaak valt niet te twisten, maar de vorm kan een hele hoop goed of juist kwaad doen. Zo gedijt een witte wijn het beste in een smaller, hoger glas. Hierin blijft de wijn langer koel en vervliegen de aroma’s minder snel. Tot slot: schenk

Rode wijn daarentegen

drink je het liefst uit een

groter en breder glas, waarin de wijn meer contact heeft met zuurstof. Hierdoor kan de smaak zich beter ontwikkelen. Ook kan je de wijn hierin beter walsen, waardoor de wijn wederom extra lucht krijgt. is het niet om de perfecte wijn voor het kerstdiner te vinden. Let erop dat de wijn niet te zwaar is en investeer net iets meer dan je de rest van het jaar doet. Kijk vervolgens naar welk eten erbij wordt geserveerd en schenk het ten slotte in het juiste glas. Dan kan het tijdens de feestdagen echt niet mis gaan. Inderdaad, zo moeilijk

Feiten Uit onderzoek van het CBS is gebleken dat aan de jarenlange daling van alcoholgebruik onder Nederlanders een einde is gekomen. In 2017 dronken Nederlanders gemiddeld ruim 1 procent meer alcohol dan het jaar ervoor. Deze stijging was bij zowel bier als wijn en gedestilleerde drank te zien, maar met name bij speciaalbieren en champagne.

Geen 18, geen alcohol

Prettige Dagen analysenederland.nl

Fit en gezond de feestdagen door

Hoe je die bewuste levensstijl bereikt, begint bij het begin en het in kaart brengen van je gewoontes.

Actueel

Het is elk jaar weer hetzelfde liedje: december is dé maand van culinaire verleidingen, waarna we in januari en masse aan het diëten slaan. Voorkomen is beter dan genezen, dus hoe zorg je ervoor dat je fit en gezond de feestdagen doorkomt? Tekst: Liselotte Legebeke Foto: Ella Olsson

Tom Barten ligt, eigenaar van en personal trainer bij Personal Body Plan, zouden mensen constant op hun voeding en beweging moeten letten in plaats van pas na de feestdagen. “Mensen zijn altijd op zoek naar het perfecte moment om te beginnen, terwijl dat eigenlijk gisteren was.” Hij stelt dat het beter én makkelijker is om het hele jaar door te streven naar een levensstijl waarbij stabiliteit en harmonie in voeding en beweging centraal staan, in plaats van het volgen van tijdelijke diëten en detoxes. “Men beseft steeds meer dat er geen quick-fix is en dat het om duurzame verandering draait. Het gaat om het creëren van een lifestyle die op de lange termijn resultaten boekt, in plaats van tijdelijke oplossingen voor de korte termijn.” ls het aan

lifestylecoach Radmilo Soda geeft aan dat consistentie belangrijk is. “Als je leven al in

balans is op het gebied van de vier pijlers voeding, slaap, ontspanning en sporten, is het echt niet erg als je een keer uitglijdt.” bewuste levensstijl bereikt, begint bij het begin en het in kaart brengen van je gewoontes. “Kijk naar wat je elke dag eet en drinkt, maar wees vooral ook eerlijk naar jezelf,” is het devies van Barten. “Let ook op de kleine dingetjes die je snel vergeet, zoals het koekje bij de koffie of een blokje kaas in de supermarkt, maar kijk ook naar andere ongewenste gewoontes. Al die dingen tellen mee Hoe je die

en dragen bij aan de dagelijkse hoeveelheid kilocalorieën die je binnenkrijgt. Je wordt namelijk niet dik van koolhydraten of suikers an sich, maar omdat je structureel overconsumeert en dus meer kilocalorieën binnenkrijgt dan je verbrandt.” wat jouw pijnpunten zijn, kan je verder. “Kijk naar hoeveel energie je verbrandt (bijvoorbeeld met behulp van de app MyFitnessPal, red.) en bepaal op basis daarvan welke voedingswaarden je tot je neemt. Let hierbij wel op wat je eet en wees je bewust van wat Zodra je weet

voedingsmiddelen voor je lichaam doen,” zo adviseert Soda. “Gebruik zoveel mogelijk onbewerkte producten, zo min mogelijk saus of jus, kook zo veel mogelijk vers en kies waar mogelijk lichte producten. En ja, let ook op drank.” Daaraan voegt Barten nog toe: “Controle is key om je doelen te bereiken.” voor de deur ligt, is het niet erg om een keer uit te glijden. Sterker nog, volgens Barten gebeurt dat iedereen wel een keer. “Het hoort erbij, het is meer de vraag wanneer je terugvalt dan of het gebeurt. Zolang je Als Kerst eenmaal

Mensen zijn altijd op zoek naar het perfecte moment om te beginnen, terwijl dat eigenlijk gisteren was. je hier maar op voorbereidt en een back-upplan hebt. Je moet wel blijven genieten, maar dat hoeft niet door werkelijk alles op te vreten.” terugval kunt inperken? “Eet zoveel mogelijk groenten, deze zorgen voor een verzadigd gevoel en beHoe je de

vatten relatief weinig kilocalorieën. Zorg voor een goede eiwitbron en let op alcohol. Drink ook voldoende water tussendoor. Maar, spreek van tevoren ook met jezelf af wat je gaat doen op het gebied van eten én beweging. Al is het een wandeling op Tweede Kerstdag met de familie.” van groot belang is, bevestigt Soda: “Hoe ben je voorbereid op de feestdagen? Wat doe je om niet uit je ritme gehaald te worden? Leg bijvoorbeeld gezonde snacks in je auto voor onderweg, zodat je niet langs het benzinestation hoeft als je lang onderweg bent.” Dat vooruit denken

volgens beide heren heel simpel: begin vandaag, breng je gewoontes op het gebied van voeding en beweging in kaart, weet wat je eet en drinkt en denk vooruit. Dan komt iedereen fit en gezond de feestdagen door, maar kan je blijven genieten. Eigenlijk is het

Feiten Uit een onderzoek van onderzoeksbureau KNS (2017) blijkt dat gemiddeld 65% van de Nederlanders Kerst associeert met lekker eten. In het Zuiden van het land is dit aantal nog hoger: 74%. Ruim tweederde kookt zelf tijdens de feestdagen (69%) en maar liefst 37% voelt de druk om te presteren tijdens het kerstdiner.

Ook trainer en

Je moet wel blijven genieten, maar dat hoeft niet door werkelijk alles op te vreten.

14 Prettige Dagen analysenederland.nl

‘Ik heb mijn rolstoel niet meer nodig’ Verdieping “Het ging steeds slechter met me. Mijn handen en voeten zag ik stukje bij beetje verdwijnen. En wilde ik mij verplaatsen, dan kroop ik als een dreumes’’, vertelt Parbati uit Nepal. Zij was jarenlang verstoten vanwege lepra.

zodat zij genezen van lepra. Mensen met wie zij eerder nauw samenleefden, krijgen preventief medicijnen. Lepra heeft een lange incubatietijd, soms jaren, maar stel dat zij besmet zijn, dan wordt de leprabacterie uitgeschakeld door de medicatie. Op die manier wordt de ketting van besmetting gestopt en wordt leprabesmetting uiteindelijk wereldwijd gestopt.

Tekst: Marjon Kruize Foto: Persfoto’s

Aangepaste schoenen zijn voor mensen zoals ik een onbeschrijfelijk groot cadeau en dat gun ik iedereen! Parbati Leprapatiënt

adat ze gevon-

werd door een opsporingsteam is ze behandeld en genezen. “Inmiddels run ik mijn eigen winkeltje, waardoor ik een eigen inkomen heb. Ik ervaar het als een groot geschenk dat ik nu goed voor mezelf kan zorgen’’, vertelt Parbati. den

Ik woonde vroeger bij mijn broer, maar toen alles erop wees dat ik lepra had, ben ik verstoten, mede door de druk van mensen in ons dorp. Parbati zijn onherstelbaar beschadigd, sterker nog: ze is haar voeten vrijwel volledig kwijt. De voeten van

ik voelde, toen het opsporingsteam mij vond, is onbeschrijfelijk’’, zo blikt Parbati terug. Het is te betreuren dat pas zo laat een diagnose gesteld kon worden. Late diagnose is vaak de reden waarom veel leprapatiënten als Parbati lichamelijke schade hebben. Omdat zij vooral schade hebben aan handen en voeten zijn ze vaak veroordeeld tot een rolstoel. Maar met aangepaste schoenen krijgen zij de kans om weer te kunnen lopen. Parbati besluit: “Je denkt misschien: wat zijn nou zo’n paar schoenen? Nou, ze openden mijn wereld op een manier die ik niet had durven dromen! Je hebt meer kans op een baan, meer mogelijkheden om een eigen bedrijfje te starten. Aangepaste schoenen zijn voor mensen zoals ik een onbeschrijfelijk groot cadeau en dat gun ik iedereen!’’ “De vreugde die

De voeten van Parbati zijn onherstelbaar beschadigd, sterker nog: ze is haar voeten vrijwel volledig kwijt.

“Ik was daarom afhankelijk van mijn rolstoel.’’ Er verschijnt een grote glimlach op haar gezicht, terwijl ze verder vertelt: “Inderdaad was. In de prothesewerkplaats van het lepraziekenhuis heeft de schoenmaker aangepaste schoenen voor me gemaakt. Dankzij deze schoenen kan ik weer lopen! En dat ervaar ik als een groot wonder.’’

krijgt iemand te horen dat hij of zij lepra heeft. Lepra treft vooral de allerarmsten in onze wereld. Veel leprapatiënten wachten te lang met hulp zoeken, om verschillende redenen. Óf ze zijn niet in staat om hulp te zoeken, óf mensen zijn bang voor de diagnose ‘lepra’, omdat het er vaak op uitloopt dat je Elke twee minuten

Elke twee minuten krijgt iemand te horen dat hij of zij lepra heeft.

erop wees dat ik lepra had, ben ik verstoten, mede door de druk van mensen in ons dorp. Door mijn ziekte was ik lichamelijk te zwak om zelf hulp te zoeken.’’ Leprapatiënten als

wordt verstoten en gediscrimineerd. Parbati beaamt dat: “Ik woonde vroeger bij mijn broer, maar toen alles

Parbati worden

geholpen door speciale teams en neemt ze mee naar het lepraziekenhuis voor behandeling,

ADVERTENTIE

GEEF VOOR SCHOENEN, HELP EEN LEPRAPATIËNT OP DE BEEN €7,-

HOE JIJ KUNT HELPEN ) Scan de QR-code met je mobiel ) Of doneer online via www.leprazending.nl/actie ) Of maak een gift over via NL 49 INGB 0000 8898 89 ovv: ‘Schoenenactie’. ‘Dankzij aangepaste schoenen is mijn wereld geopend.’

Prettige Dagen analysenederland.nl

Genieten van een kaasfondue? Ook met een lactose-intolerantie! Focus Velen zullen een opgeblazen gevoel of harde buik herkennen na een heerlijke kaasplank of kaaspizza. Volgens de website voedselallergie.nl heeft meer dan zeventig procent van de mensen over heel de wereld een lactose-intolerantie. Dit komt omdat de hoeveelheid lactase (het enzym) afneemt nadat er gestopt is met de borstvoeding. Alleen in landen met een hoge melkconsumptie, zoals in Noord-Europa, West-Afrika en het Midden-Oosten zijn er veel mensen die hun hele leven lactose kunnen blijven verteren. Tekst: Féline van der Linde Foto: Angela Pham

anneer lactose

voeding niet door het enzym lactase wordt afgebroken komt het onveranderd aan in de dikke darm. Daar leven veel bacteriën die de lactose gaan bewerken en afbreken. Bij dat proces komen bepaalde gassen en bepaalde vetzuren vrij, aldus de website van de Maag Lever Darm Stichting. En lactose trekt in de dikke darm vocht aan met als gevolg dat bij een lactose-intolerantie klachten kunnen ontstaan als een opgeblazen gevoel, winderigheid, diarree, buikpijn en krampen. uit

van een pizza met veel kaas kreeg ik altijd “Na het eten

Een lactose-intolerantie komt bij heel veel mensen voor en kan zich ook op latere leeftijd voor doen.

gelijk een keiharde buik”, vertelt Maarten Withoos. “Als ik iets met kaas had gegeten ging het de ene keer goed met mijn buik en de andere keer niet. Door een social media campagne waarin ik mijn klachten herkende besloot ik er eens goed op te gaan letten. En elke keer als ik dan iets met veel kaas had gegeten ging het mis. Dat komt overeen met een lactose-intolerantie, het is een acute reactie. Vervolgens ben

ik naar de huisarts gegaan die ik mijn klachten en vermoedens vertelde. Deze werden door de huisarts bevestigd.” heel goed met een lactose-intolerantie om te gaan, gaat Withoos verder. “Mocht ik een keer kaasfondue willen eten, wat toevallig mijn lievelingseten is, kan ik vooraf een tabletje nemen om ervoor te zorgen dat ik niet direct buikpijn krijg en gezellig mee kan blijven doen Gelukkig is er

Wanneer lactose uit voeding niet door het enzym lactase wordt afgebroken komt het onveranderd aan in de dikke darm. met het gezelschap. Ik hoef dan niet meer na te denken over hoe ik ervoor zorg dat mijn buik weer rustig wordt.

Dit tabletje is een voedingssupplement wat het natuurlijke enzym lactase bevat. Met behulp van de lactase in het tablet wordt de lactose beter verteerd in mijn lichaam. Het vult iets aan wat ik mis. Maar ik zorg er wel voor dat ik het tabletje niet ook voor elke cappuccino neem. Dit omdat het, in mijn geval, de ene keer erger is dan de andere keer.”

voor en kan zich ook op latere leeftijd voor doen, zoals bij Maarten Withoos het geval was. “Ik wist daarom hoe alles smaakte, zoals pizza en kaasfondue, en hoe lekker dat kan zijn. Het is dan een geruststelling dat ik daar heel af en toe onbezorgd van kan genieten. Met een tabletje hoef ik even niet na te denken of ik iets wel of niet kan eten en dat is ontzettend fijn.”

Een lactose-intolerantie komt

bij heel veel mensen ADVERTENTIE

Prettige Dagen analysenederland.nl

‘Pascal zat vol levenskracht’ Focus Op zevenjarige leeftijd kreeg Pascal de Haan moeite met lopen en werd zijn evenwicht minder. Toen hij een nacht lang last had van een bloedneus ging zijn moeder, Miny de Haan met hem naar de huisarts. Al gauw bleek dat het foute boel was. Er werd een hersentumor geconstateerd. Tekst: Marjon Kruize Foto: Elvin Boer

ijdens een twaalf

uur durende operatie, die niet zonder risico’s was, werd de tumor verwijderd. “De operatie was goed gegaan”, vertelt zijn moeder, Miny. “Hij werd naar de intensive care gebracht en er werd ons verteld dat hij enkel nog bij moest komen. Toen we de volgende dag op bezoek kwamen bleek echter dat Pascal in een diepe coma geraakt was. Maandenlang was onduidelijk of Pascal weer wakker zou worden.” coma te hebben gelegen kwam Pascal echter langzaam weer bij. Hij moest alles opnieuw leren. Miny: “Praten, lopen, alles wat eerder vanzelfsprekend was geweest moest hij nu opnieuw leren. Toch liet hij zich hierdoor nooit tegenhouden. Het was een jongetje met ontzettend veel wilskracht. Altijd ‘ik kan dat wel, ik wil dat wel’. Hij knapte dan ook helemaal weer op. Hij heeft alles gerealiseerd wat voor een ander, ook iemand met een gezond lichaam, misschien onmogelijk is. Opgeven kende hij eigenlijk niet. Tot Na maanden in

In 2019 overleed Pascal op 41-jarige leeftijd aan de gevolgen van een hersentumor.

de laatste twee dagen was hij een enorm brok levenskracht en wilskracht.” ging het helaas opnieuw mis. “Zijn gehoor werd steeds slechter en na een bezoek aan de KNO-arts werd een kwaadaardige tumor geconstateerd. Nu waren er natuurlijk heel veel nieuwe onderzoeken gedaan en er zijn in die tijd allerlei nieuwe behandelmethoden ontwikkeld”, vertelt Miny. “Maar voor Pascal was het helaas nog niet genoeg.” In 2019 Want in 2017

overleed Pascal op 41-jarige leeftijd aan de gevolgen van een hersentumor.

Eigenlijk kent iedereen wel iemand die kanker heeft of heeft gehad. van zijn vermogen liet Pascal na aan goede doelen die onderzoek doen naar kanker en patiënEen groot deel

ten en hun families ondersteunen. “Sinds Pascal’s diagnose hebben we altijd al geld geschonken aan deze goede doelen en toen Pascal ouder was deed hij dit zelf ook”, stelt Miny. “Toen duidelijk werd dat hij zou komen te overlijden heeft hij dan ook vast laten leggen dat een deel van zijn vermogen geschonken zou worden aan deze goede doelen. Hij wist dat het onderzoek dat hiermee gedaan kon worden voor hem te laat kwam, maar hoopte dat zijn donatie

zou kunnen bijdragen aan een wereld zonder kanker.” op de drie mensen te maken met kanker. “Eigenlijk kent iedereen wel iemand die kanker heeft of heeft gehad”, vertelt Miny. “Dus er is nog behoorlijk wat nodig om kanker voorgoed de wereld uit te helpen. Pascal hoopte door na te laten anderen te inspireren om hetzelfde te doen. Zo’n donatie van zo’n jonge jongen blijft toch bijzonder, en het is ook daarom Momenteel krijgt één

Momenteel krijgt één op de drie mensen te maken met kanker. dat ik besloten heb zijn verhaal te blijven vertellen. Ik weet zeker dat hij er enorm trots op zou zijn als hij zou zien wat zijn nalatenschap teweeggebracht heeft.”

ADVERTENTIE

Frans laat na aan KWF Bij het leven hoort ook: nadenken over wat er met je eigendommen gebeurt op het moment dat je er niet meer bent. Frans heeft daar goed over nagedacht. ‘Ik draag mijn steentje bij aan de gezondheid van anderen.’

Dit voelt goed ‘Gekscherend zeg ik weleens dat ik uit een kankerfamilie kom. Mijn moeder ben ik jong verloren aan kanker. En ook mijn broer en zus verloor ik aan de ziekte. Mijn zus vorig jaar. Zij had alvleesklierkanker en dan ben je de pineut. Tussen haar diagnose en dood zat slechts drie maanden. Kanker

Meer weten over nalaten?

is verschrikkelijk. Zelf heb ik nierkanker en een melanoom gehad. Beiden

Kijk op kwf.nl/nalaten of neem contact

goed behandeld, dus ik klaag niet. Maar ik hoop dat dit anderen bespaard

op met Claire Stam via 020 - 57 00 460,

blijft. Daarom gaat mijn erfenis naar KWF Kankerbestrijding. Dat ik na mijn

maandag t/m vrijdag tussen 9.00 en 17.00 uur.

dood van betekenis ben voor anderen, vind ik een mooie gedachte.’

Prettige Dagen analysenederland.nl

Nieuwe vorm van immunotherapie helpt bij de bestrijding van kanker Focus Samen met hart- en vaatziekten is kanker de meest voorkomende doodsoorzaak in Nederland. Er is al veel bereikt op het gebied van behandelingen, maar er zijn nog steeds vormen van kanker die niet reageren op bestaande behandelingen. Een nieuwe vorm van immunotherapie zou hierin het verschil kunnen gaan maken. Tekst: Marjon Kruize Foto: Persafbeelding

anker wordt veroor-

door defecten in de cellen. “Zo’n tumor bestaat onder andere uit bloedcellen en immuuncellen en is afhankelijk van het micro environment waarin deze groeit”, vertelt Roel Schaapveld, CEO van een biotech bedrijf dat zich richt op de bestrijding van kanker. “Wanneer er kankercellen groeien in je lijf triggert dit een immuunrespons en worden er afweercellen aangemaakt die de tumor aanpakken. Echter, tumorcellen zijn slim en kunnen je lichaam voor de gek houden waardoor je immuunsysteem ze niet direct als vreemd herkent en de aanval niet inzet. De tumorcellen kunnen zich dan alsnog innestelen en verder vermenigvuldigen.” zaakt

Bij immunotherapie

het eigen immuunsysteem ingezet om deze tumorcellen aan te vallen. wordt

Schaapveld: “De eerste lijn immunotherapieën schakelt de ‘vermomming’ van deze tumorcellen uit, waardoor het immuunsysteem aan de slag gaat en de tumorcel aan gaat vallen. Dit werkt bijvoorbeeld heel erg goed

Bij immunotherapie wordt het eigen immuunsysteem ingezet om deze tumorcellen aan te vallen.

bij melanomen, maar er zijn ook tumoren waarbij deze behandelingen amper werken en waar patiënten resistent worden tegen het middel. De tumor gaat dan andere moleculaire routes activeren waardoor enkel de herkenning van de cellen door het immuunsysteem niet genoeg is. Daar is dus ruimte voor verbetering.” momenteel gewerkt aan een nieuwe vorm van immuuntherapie waarbij micro-RNA (miRNA) wordt ingezet om Daarom wordt er

niet enkel de vermomming van de tumor uit te schakelen, maar ook de omliggende signaalroutes te beïnvloeden. “MiRNA is betrokken bij processen rond de omzetting van de genetische code in het DNA naar functionele eiwitten in cellen”, vertelt Schaapveld. “Het kan zich binden aan het zogeheten messenger-RNA en daarmee de aanmaak van eiwitten beïnvloeden, waardoor het ook de eiwitten reguleert die betrokken zijn bij het ontstaan en de progressie van kanker.”

Momenteel worden ver-

toepassingen van het miRNA INT-1B3 getest, vertelt Schaapveld. “Dit kandidaat-geneesmiddel activeert het zogeheten immunogenic cell death process waarbij bij tumor cellen de celdood wordt gestimuleerd en tegelijkertijd afweercellen worden geactiveerd die de tumor kunnen aanvallen.” schillende

bijvoorbeeld T-celactivatie teweegbrengen, wat zou kunnen helpen in de effectiviteit van andere therapieën. Ook “Dit miRNA kan

is het misschien mogelijk tumorcellen sensitiever te maken, waardoor deze beter reageren op een lagere dosis chemotherapie of andere therapieën, waardoor de patiënt minder ziek wordt en mogelijk minder bijwerkingen ervaart. We hopen echter dat deze vorm van immunotherapie als stand alone kan fungeren, waardoor een patiënt de vervelende bijwerkingen van chemotherapie en andere therapieën überhaupt niet meer hoeft te ondervinden.”

InteRNA - Partner Content

InteRNA Technologies begint klinisch onderzoek met nieuwe immunotherapie Afgelopen mei ontving InteRNA Technologies reglementaire goedkeuringen voor de start van de first-in-human (Fase 1) klinische studie van hun microRNA-kandidaat INT-1B3. Binnenkort gaat het onderzoek van start.

ënten (fase 1a). Dat begint bij een hele lage dosis van het INT-1B3 medicijn bij een eerste patiënt. Wanneer deze geen vervelende bijverschijnselen laat zien ga je verder met een hogere dosis en worden er meer patiënten aan de studie toegevoegd. Zo ga je door In de oncologie is het zo dat het tot je een dosis vindt waarbij er in eerste instantie gaat om de bijwerkingen ontstaan. De maxiveiligheid van een kandidaat-gemale tolerantie voor het medicijn neesmiddel. Dit wordt gedaan door is dan dus één dosis lager dan de middel van een dosis escalatiestulaatst gegeven en het middel wordt die in uitbehandelde kankerpatidan in een volgende studie (fase 1b)

www.interna-technologies.com

op dit dosis niveau verder getest op effectiviteit in specifieke kankerpatiënten. De goedkeuring werd al in mei van dit jaar verleend, maar door de coronacrisis werd de start van de trial vertraagd. In totaal zullen er in deze eerste fase studies naar verwachting zo’n 80 patiënten in 12 klinische centra in de Verenigde Staten en Europa worden ingeschreven. Zij zullen twee keer per week INT-1B3 krijgen via infusies.

In de fase 1b zal de in fase 1a vastgelegde dosis worden getest bij patiënten met leverkanker die geen operabele tumor hebben en resistent zijn geworden tegen de behandelingen die zij al ontvangen hebben. Ook wordt het middel getest op patiënten met triple-negatieve borstkanker, een erg vervelende vorm van borstkanker die bij ongeveer 20 procent van de borstkankerpatiënten voorkomt. Ook zij kunnen resistent worden tegen chemotherapie en immunotherapie, of reageerden

hier niet goed op. Bij deze patiënten wordt gekeken of INT-1B3 de groei van de kankercellen kan stoppen. De eerste gegevens van de fase 1a studie worden eind 2021 verwacht. Met deze aanpak streeft InteRNA te voorzien in de grote behoefte aan nieuwe therapieën met een verbeterde en langdurige werkzaamheid en minder kans op de ontwikkeling van resistentie tegen geneesmiddelen. Zo hopen zij kanker de wereld uit te helpen.

18 Prettige Dagen analysenederland.nl

Zeldzame kankers ontrafelen om meer behandelopties te krijgen Focus Zeldzame kankers bestaan uit een heleboel verschillende soorten kanker. Wanneer in Europa per jaar minder dan zes nieuwe patiënten op de 100.000 inwoners een bepaald soort kanker krijgen, dan wordt dat een zeldzame kanker genoemd. Er bestaan wel 200 verschillende soorten zeldzame kanker. Tekst: Féline van der Linde Foto: Persfoto

één keer in de dertig jaar bij zijn patiënten. Daarnaast zijn er veel minder geneesmiddelen beschikbaar voor zeldzame kankers, zeker in die situatie waarbij de kanker is teruggekeerd of wanneer de kanker uitzaaiingen heeft. Er worden minder studies naar de werkzaamheid van nieuwe geneesmiddelen gedaan bij zeldzame kankers. Dat is deels omdat je voor dit soort studies vaak veel mensen nodig hebt met de ziekte (en die zijn er niet) en deels omdat het voor farmaceuten minder interessant is om voor deze kleine groep nieuwe geneesmiddelen te ontwikkelen.” is het belangrijk om het DNA te ontrafelen, aldus Van Herpen. “Door de mutaties van de tumor te bestuderen kan er voor een deel van de patiënten doelgericht een medicijn worden gezocht. Dat doen we in Nederland in de zogenaamde DRUP studie. De mensen die daarvoor in aanmerking komen krijgen de mogelijkheid voor een extra behandeloptie. Dat kan zeker voor patiënten met een zeldzame kanker, waarbij er weinig behandelopties zijn als de kanker is uitgezaaid, belangrijk zijn.” Bij zeldzame kankers

hoor ik dat patiënten met een zeldzame kanker zich eenzaam voelen. Als je een veelvoorkomende vorm van kanker hebt en je hebt het er met familie en vrienden over dan zijn ze verdrietig en hoor je ook gauw dat zij iemand kennen die dat ook heeft. Maar dat is niet het geval bij patiënten met een zeldzame kanker. “Door patiënten samen te brengen proberen we er ook voor te zorgen dat zij minder eenzaam zijn”, besluit Van Herpen. “In veel gevallen

Prof. dr. Carla van Herpen Internist-oncoloog, hoogleraar zeldzame kankers

“

Nederland al die gevallen van zeldzame kanker bij elkaar optelt zijn dat 23.000 nieuwe patiënten per jaar”, vertelt prof. dr. Carla van Herpen, hoogleraar zeldzame kankers. Zie ook de figuren hiernaast uit het rapport uit 2018 over zeldzame kankers van het IKNL. “Allemaal apart komen de verschillende soorten niet vaak voor. Voor de mensen met een zeldzame kanker wil je na het stellen van de diagnose een zo goed mogelijk behandelplan maken. Wanneer je kijkt naar de overlevingskansen en je vergelijkt die met ‘normale’, oftewel veelvoorkomende vormen van kanker, dan vallen er twee dingen op. Het eerste is dat de overlevingskans van patiënten met een zeldzame kanker na vijf jaar echt slechter is dan die van patiënten met een veelvoorkomende kanker, namelijk 49 procent tegenover 63 procent. Als tweede zie je dat gedurende de laatste vijftien jaar de overleving in Nederland bij veelvoorkomende kankersoorten is gestegen van 59 naar 72 procent. Terwijl dit bij de zeldzame kankersoorten maar van 50 naar 56 procent is. Daar zie je dus nauwelijks een verbetering.” Als je in

aantal problemen waardoor dit veroorzaakt wordt, gaat Van Herpen verder. “Wat je niet kent, herken je ook niet. Dat geldt zowel voor specialisten als voor huisartsen. Wanneer je met een knobbeltje in de borst naar de huisarts gaat zit je de volgende dag in het ziekenhuis. Maar wanneer je met een knobbeltje in de wang bij de huisarts komt, dan zal die dit niet meteen herkennen als bijvoorbeeld speekselklierkanker. Een huisarts ziet dat namelijk maar gemiddeld Er is een

van zeldzame kankers te ontrafelen kunnen we zien of er extra behandelopties zijn. Dat kunnen bestaande medicijnen zijn die nu nog voor andere kankersoorten worden gebruikt. In de DRUPstudie onderzoeken we of die ook voor deze patiënten gebruikt kunnen worden. Zo heeft een deel van deze patiënten een extra behandeloptie. Daarnaast is het belangrijk dat we op deze manier ook weer leren en kennis verzamelen waarbij we toekomstige patiënten ook weer beter kunnen behandelen.” “Door het DNA

Feiten De DRUP studie (Drug Rediscovery Protocol), is een wetenschappelijk onderzoek waarin patiënten behandeld worden. De DRUP studie is een CPCT-studie die wordt gecoördineerd door het NKI-Antoni van Leeuwenhoek in Amsterdam. Deelnemende patiënten komen uit 43 Nederlandse ziekenhuizen. De DRUP studie is voor patiënten met vergevorderde of uitgezaaide kanker, voor wie geen standaardbehandelingen meer beschikbaar zijn. Patiënten worden behandeld op basis van hun kankercel-kenmerken met doelgerichte anti-kanker-medicijnen. Deze medicijnen zijn al goedgekeurd en in Nederland verkrijgbaar, maar worden normaal gesproken gebruikt voor de behandeling van een ander type kanker. Binnen de DRUP studie is behandeling met deze medicijnen mogelijk.

Overlevingskans bij kanker patiënten over laatste 15 jaar

Overlevingskans bij kanker patiënten na vijf jaar

72% 59%

50%

63%

Veelvoorkomende kanker soort

49%

Zeldzame kanker soort

56%

2005 2020

Veelvoorkomende kanker soort

Zeldzame kanker soort

DNA van tumor breed testen voor de patiënt van vandaag, maar ook van morgen Focus Wanneer een patiënt kanker heeft wil je hem of haar de meest optimale behandeling voorstellen om de kans op genezing of in ieder geval verbetering te vergroten. Om dat te kunnen doen moet er zoveel mogelijk informatie over de tumor achterhaald worden. Tekst: Féline van der Linde Foto: Persfoto

“

is tissue the issue”, vertelt Koos van der Hoeven, internist-oncoloog en directielid Hartwig Medical Foundation. “Het probleem bij zeldzame kankers is dat het komen tot een diagnose ingewikkeld kan zijn. Er kan veel twijfel bestaan over het feit wat het is. Een volledige analyse van het DNA van een tumor kan soms hulp bieden en ook uitwijzen welk specifiek medicijn kan worden ingezet voor de kanker.” In dit geval

Hartwig Medical Foundation, een stichting zonder winstoogmerk, maakt een volledig DNA-profiel van de tumor door middel van WGS (Whole Genome Sequencing). Dit kan gedaan worden bij zeldzame vormen van kanker, en bij uitgezaaide kanker waarvan de oorsprong niet bekend is. Patiënten hebben dan al vaak een lang traject van diagnostiek zonder conclusies achter de rug. Maar er zijn ook ander situaties waarin WGS gebruikt kan worden, gaat Van der Hoeven verder. “Als iemand uitzaaiingen heeft en er is geen behandeling meer mogelijk volgens de richtlijnen, dan wordt er via WGS een stukje weefsel van de tumor volledig geanalyseerd. Het stukje weefsel moet hiervoor direct ingevroren zijn anders kan het DNA dusdanig beschadigd raken dat dit niet meer goed geanalyseerd kan worden. Zo kun je kijken of er in de tumor mutaties of anderen veranderingen aanwezig zijn waar een medicijn direct tegen kan worden ingezet, zodat de medicijnen precies de mutaties aangrijpen. Dit klinkt heel aantrekkelijk, dus waarom wordt dit niet altijd gedaan?” zijn dat er aan de hand van de DNA-analyse van de tumor niets gevonden wordt, aldus Van der Hoeven. “Er is niet in alle gevallen een sleutel op het slot. Voor zeldzame tumoren is er vaak geen standaard behandeling beschikbaar. Door de doelgerichte WGS-methode kun je medicijnen specifiek inzetten tegen mutaties. En als die medicijnen er zijn dan moet je vervolgens er ook nog voor Het kan zo

Prof. dr. ir. Koos van der Hoeven Internist-oncoloog en medisch directeur bij Hartwig Medical Foundation

zorgen dat patiënten deze krijgen. Soms zijn er geregistreerde medicijnen, maar die zijn bedoeld voor een andere indicatie. Die mogen dan niet worden ingezet om de desbetreffende mutatie te behandelen. Maar in Nederland is er een speciaal project, de DRUP-studie, waarin wij juist die medicijnen kunnen gebruiken die zijn bedoeld voor een andere tumorsoort om de mutatie aan te grijpen.” komen of een medicijn zinvol is moet dit wel worden onderzocht, besluit Van der Hoeven. “In het geval van zeldzame kankers is er maar een heel beperkt aantal patiënten, waardoor onderzoek en het juiste medicijn aanbieden moeilijk wordt. Daarom bewaren we alles wat we al weten in een database. Onderzoekers uit de hele wereld zoeken daarin naar patronen en mogelijke behandelingen. We hebben met toestemming van duizenden patiënten die al een WGStest hebben gehad hun gegevens opgeslagen in een database en dat doen we nog steeds. Zo weten we welk medicijn eventueel kan worden ingezet bij welke mutatie, niet alleen voor de patiënt van vandaag, maar ook voor die van morgen.” Om erachter te

is hier al vijf jaar mee bezig en heeft al voor meer dan 8.000 mensen met WGS de mogelijkheden of onmogelijkheden voor behandeling van patiënten kunnen onderzoeken. Wij zouden graag alle patiënten met zeldzame kankers WGS willen aanbieden, maar vergoeding hiervoor moet nog wel geregeld worden”. “Hartwig Medical Foundation

WGS De analyse van de tumor gebeurt via een uitgebreide DNA-test. Dit noemen we ook wel Whole Genome Sequencing (WGS). Op OncoAct.nl kun je zien hoe deze test werkt.

Prettige Dagen analysenederland.nl

“Dankzij het team van specialisten zeldzame kankers heb ik zoveel geluk gehad” Focus Vorig jaar april kreeg Judith Reuvers een aantal klachten. Ze had last van een gedeeltelijke aangezichtsverlamming en voelde een behoorlijk bobbel onder haar oor. Nadat collega’s zagen dat ze haar rechteroog niet goed kon sluiten besloot ze naar de huisarts te gaan. Tekst: Féline van der Linde Foto: Persfoto

“

eens een opgezette lymfeklier dacht ik, maar toen mijn collega’s een foto maakten van mijn oog dat niet goed sloot ben ik naar de huisarts gegaan. Eerst werd gedacht aan een virale infectie, maar mijn huisarts vertrouwde het toch niet en stuurde mij door. Binnen een week werd ik van het Amphia ziekenhuis in Breda naar het Erasmus Medisch Centrum in Rotterdam gestuurd. Ik kreeg de diagnose speekselklierkanker. Het heeft nog geen vijf weken geduurd van mijn doorverwijzing van de huisarts tot aan mijn operatie waarbij mijn rechter oorspeekselklier en een aantal lymfeklieren zijn verwijderd.” Iedereen heeft wel

Judith Reuvers Patiënt met speekselklierkanker

een therapie. Als mijn tumor niet op deze manier zou zijn onderzocht dan hadden we niet geweten dat deze doelgerichte therapie voor mij nog tot de mogelijkheden hoort.” een niet goedgekeurd medicijn voor mijn type kanker, gaat Reuvers verder. “Een groep van duizend man met dezelfde soort kanker; daar kun je goed onderzoek naar doen en dat is interessant voor de farmaceuten. Maar bij een kankersoort die maar vijfendertig mensen per jaar krijgen is dat moeilijker. Daar moet je moet op zoek gaan naar andere mogelijkheden en dat is wat Carla en haar team doen.” Het is alleen

bij de pakken neerzitten, maar ik niet. Ik vind het ontzettend interessant, dat dit allemaal maar kan! Toen ik net de diagnose van SDC kreeg heb ik online één artikel gelezen om mee te gaan doen en toen dacht ik, laat maar. Het was te deprimerend. Ik heb de kans gekregen om mee te doen aan een studie (DRUP-studie, zie kader), waarbij onderzocht wordt of een bepaald medicijn dat bedoeld is voor andere kankersoorten-maar wel met dezelfde kankercelkenmerken-effectief is. Er zijn ontzettend veel specialisten bezig met mijn casus en dat vinden niet alleen zij interessant, maar ik ook. Ik voel mij bevoorrecht dat zoveel knappe koppen zoveel tijd, energie en onderzoek in mij stoppen. En dat niet alleen, want hoe mooi zou het zijn als het onderzoek naar mijn tumor uiteindelijk ook anderen kan helpen.” “Sommigen gaan misschien

zeldzame kanker. Bij mij bleek het nog zeldzamer te zijn, omdat ik de vorm SDC (salivary duct carcinoom) heb. SDC komt bij tien procent van de speekselklierkanker gevallen voor en komt ook nog eens heel weinig voor bij vrouwen. Na mijn operatie en bestralingen in het Erasmus MC verwees mijn KNOarts mij door naar prof. Carla van Herpen, internist-oncoloog en hoogleraar zeldzame tumoren in het Radboudumc. We hoopten allemaal dat de kanker nu weg zou zijn, maar de kanker kwam dit jaar maart weer terug. In het Radboudumc heeft de patholoog weefsel van mijn tumor volledig geanalyseerd. Ontzettend veel pagina’s met cijfers, grafieken en nog veel meer rolden daaruit, met de conclusie dat mijn kankercellen een bepaalde mutatie hebben. Gelukkig bestaat er voor kankercellen met die specifieke kenmerken “Speekselkierkanker is een

Dr. Petur Snaebjornsson Patholoog in het Antoni van Leeuwenhoek

Volledige DNA-analyse helpt de patholoog met het diagnosticeren van tumoren Focus Pathologen onderzoeken het weefsel van de tumor van kankerpatiënten om erachter te komen om welk soort kanker het gaat. Dat doen zij met microscopisch onderzoek en aanvullende kleuringen van het weefsel. Soms zijn er uitgebreide moleculaire testen nodig om tot een goede weefseldiagnose te komen. En dat is belangrijk, want in bijvoorbeeld het geval van longkanker moet een behandelend arts weten om wat voor tumortype het gaat: kleincellig of niet kleincellig. In het laatste geval zijn er dan weer veel verschillende types. Voor ieder vorm van longkanker is er weer een andere behandeling nodig. Tekst: Féline van der Linde Foto: Persfoto

“

van de juiste behandeling van kanker moet je niet alleen weten waar de bron van de tumor zich bevindt, maar ook om wat voor tumortype het gaat. Meestal lukt het goed om hier achter te komen via standaard onderzoek, maar soms lukt het ook niet. Dat is in Nederland ieder jaar bij 1.300 patiënten het geval. Zij hebben uitzaaiingen van kanker waarbij de bron ondanks uitvoerig onderzoek niet te vinden is: er wordt dan gesproken over Primaire Tumor Onbekend, afgekort PTO. Ook komt het weleens voor dat het wel duidelijk is waar de tumor vandaan komt, maar dat het tumortype niet duidelijk is. Verschillende tumortypen kunnen veel op elkaar lijken. Dat probleem komt meer voor bij zeldzame kankers. Wanneer de bron of tumortype niet kan worden vastgesteld, wordt een gerichte kankerbehandeling erg lastig.” Voor het geven

van een tumor met Whole Genome Sequencing (WGS) kan regelmatig helpen om de bron van een uitgezaaide tumor en het tumortype op te sporen. En het kan ook helpen om extra behandelmogelijkheden voor patiënten te vinden. Dr. Snaebjornsson vertelt enthousiast: “Alle mogelijke behandelingen worden hier in één test bepaald. Uit de analyse blijkt vaak ook welke behandelingen kans hebben om aan te slaan en welke niet. Ook wordt het gehele genoom getest en wordt er niets overgeslagen. Dit in tegenstelling tot veel routinetesten die maar een heel klein deel van het genoom bekijken. Bijkomende voordelen hiervan zijn dat er soms onverwachte dingen worden gevonden, waar niet naar werd gezocht. En als er nieuwe wetenschappelijke ontdekkingen worden gedaan over de werking van een medicijn bij een bepaald soort DNA-afwijking, dan kunnen we die afwijking opzoeken in de resultaten van de test die al gedaan is. Er hoeft dan geen nieuwe test worden gedaan, want alles is al geanalyseerd. Ten slotte heeft de patiënt rust, want alles is in één keer getest.” Een volledige DNA-analyse

aan het onderzoeken of WGS bij patiënten met kanker in de dagelijkse praktijk kan worden ingezet. Dat doen we in het Antoni van Leeuwenhoek in het kader van de zogenaamde WIDE-studie. Het lijkt erop dat een WGS-test bij het merendeel van de patiënten mogelijk is. Daarnaast zien wij dat WGS alle DNA-afwijkingen vindt die ook langs de normale weg gevonden worden en daarbij vaak meer aanknopingspunten voor extra behandelingen opspoort. Eigenlijk zijn we al heel ver en het lijkt erop dat deze test snel en goed genoeg is. Wat ons betreft moet hij dan ook zo snel mogelijk worden opgenomen in het basispakket van de zorgverzekeringen, want dat is nu nog niet het geval.” “We zijn nog

20 Prettige Dagen analysenederland.nl

‘Het brein is net zo complex als het heelal’ Actueel Voor de komende generaties zijn er twee grote raadsels die ontrafeld moeten worden. Het heelal en het functioneren van ons brein. Beide zijn extreem complexe problemen waar we de komende tijd nog wel even zoet mee zullen zijn. En door de toenemende vergrijzing wordt onderzoek naar ons brein steeds belangrijker.

depressie sterker getriggerd wordt door problemen in de omgeving. Binnen de groep van verschillende depressies heb je dan weer mensen die tot zelfdoding overgaan of hier plannen voor hebben, maar ook anderen die dat niet hebben. Daar komen weer andere moleculaire verschillen in beeld. Het is belangrijk dat we deze verschillen leren doorgronden.”

Je kunt allerlei organen missen zonder dat jij een ander persoon wordt, maar als je één klein gaatje hebt op de verkeerde plek in je hersenen word je een compleet ander mens.

Tekst: Marjon Kruize Foto: Marieke de Lorijn

at kosten

staan hersenziekten namelijk op nummer één in de ziekenzorg, zo stelt hersenonderzoeker professor Dick Swaab. “Onze hersenen zitten moleculair enorm ingewikkeld in elkaar en zijn voortdurend in ontwikkeling. Eigenlijk is het bijna een wonder dat er nog mensen zijn die geen last krijgen van een hersenziekte.” betreft

belangrijk dat hier meer onderzoek naar gedaan wordt. “Zeker dementie en de meest voorkomende vorm hiervan, de ziekte van Alzheimer, komen steeds vaker voor door de toenemende vergrijzing”, vertelt promovendus Luuk de Vries, die onderzoek doet naar alzheimer. “Het is een enorm ingewikkelde ziekte en er is de afgelopen vijftien jaar dan ook geen nieuwe medicatie op de markt gekomen. We doen daarom steeds meer onderzoek naar het voorkomen van alzheimer en beschermende factoren.”

Bij parkinson wordt

momenteel gekeken naar de rol van steuncellen in de hersenen, vertelt Swaab. “Deze cellen, gliacellen genaamd, werden lange tijd slechts gezien als cellen die de zenuwcellen ondersteunden, maar ze blijken juist heel actief betrokken bij alle processen. Bij parkinson is de microglia heel actief en dat onderhoudt het proces van aftakeling van hersencellen. Onlangs werd bij proefdieren vastgesteld dat de ziekte in het parkinson model gestopt kan worden als je deze cellen afremt. De vraag is nu of we dit ook naar de kliniek kunnen brengen waarvoor we dit mechanisme eerst op menselijk hersenweefsel moeten testen.”

Het is daarom

Zo’n vijftig procent van de depressies kan behandeld worden, maar niet iedereen reageert goed op dezelfde medicijnen. veelvuldig onderzoek onder andere een link gevonden tussen het stimuleren van de hersenen en het voorkomen van alzheimer. “Als je een hoog Zo werd door

Van links naar rechts: Luuk de Vries MSc, prof. dr. Dick Swaab, Aletta van den Bosch MSc.

IQ hebt en bijvoorbeeld een baan die mentaal uitdagend is, dan kan dat beschermend werken tegen de ziekte van Alzheimer en de diagnose uitstellen”, vertelt De Vries. “Mentale en fysieke activiteit kunnen helpen je hersenen gezond te houden.” de ziekte van Alzheimer is echter dat deze zich bij iedereen anders uit. “Er zijn zelfs mensen die veel hersenschade hebben van de ziekte van Alzheimer, zonder dat deze ziekte zich bij leven geuit heeft”, stelt De Vries. “Bij onderzoek in de hersenen Het lastige aan

van deze mensen zag men een ophoping van eiwitten die vaak leidt tot geheugenverlies bij de ziekte van Alzheimer. Waarom deze mensen klachtenvrij bleven was nog onbekend, dus daar doen we momenteel onderzoek naar. We kijken welke mechanismen er meer of minder actief zijn om te zien of men zich beter kan beschermen tegen de ziekte van Alzheimer. Als we dit kunnen achterhalen kunnen we op den duur hopelijk een medicijn ontwikkelen dat deze mechanismen activeert, zodat men met een gezond brein oud kan worden.”

ook onderzoek gedaan naar het feit dat vrouwen vaker alzheimer krijgen dan mannen. “Dat is in de eerste plaats omdat vrouwen ouder worden”, stelt Swaab. “Maar het is ook zo dat alzheimer bij vrouwen eerder begint en dat zij het vaker krijgen. Er werd lang gedacht dat het wegvallen van vrouwelijke hormonen tijdens de overgang hier een oorzaak voor was, maar zo simpel blijkt het helaas niet te zijn. Er zijn veel meer factoren die meespelen, waaronder ook de genetische achtergrond.” Daarnaast wordt er

Andere onderzoeken die

nu lopen zijn onder andere het onderzoek naar depressie en suïcide, en het onderzoek naar de ziekte van Parkinson. “Er zijn allerlei verschillende vormen van depressie en ook hier geldt dat niet precies duidelijk is wat de moleculaire achtergrond is”, stelt Swaab. “Zo’n vijftig procent van de depressies kan behandeld worden, maar niet iedereen reageert goed op dezelfde medicijnen. Bovendien blijf je altijd kwetsbaar voor depressies omdat het stress-systeem van iemand met aanleg voor

drukken in de gezondheidzorg en het lijden van patiënten te besparen is het van groot belang dat we onderzoek naar hersenziekten blijven stimuleren, aldus Swaab. “Het betreft uiteindelijk ook je persoonlijkheid. Je kunt allerlei organen missen zonder dat jij een ander persoon wordt, maar als je één klein gaatje hebt op de verkeerde plek in je hersenen word je een compleet ander mens. Daar zou eigenlijk nog veel meer aandacht voor moeten zijn.” Om kosten te

Prettige Dagen

Nederlands Herseninstituut - Partner Content

analysenederland.nl

Hersenziekten de wereld uit momenteel kunnen doen bij bijvoorbeeld dementie is goed voor de patiënten zorgen”, vertelt Huitinga. We worden in Nederland steeds “De kosten die hersenaandoeningen beter in het doorgronden van ons met zich meebrengen zijn dan ook lichaam en de gezondheidszorg enorm, zo’n 25 miljard euro per heeft al vele organen gekraakt. jaar in Nederland. Daarnaast is het Echter is er nog één orgaan dat lijden dat hersenziekten veroorzawe nog maar pas beginnen te ken ook erg groot. Vooral door het doorgronden: de hersenen. verlies aan goede jaren en vroegtijdig overlijden. Het is gewoon “Momenteel kunnen we nog niet verschrikkelijk als iemand dement zoveel tegen hersenziekten doen”, wordt, trilt, een depressie krijgt of vertelt Inge Huitinga, directeur niet meer kan lopen. Dit heeft allevan de Nederlandse Hersenbank, maal te maken met veranderingen een afdeling binnen het Nederin ons brein. Als daar iets misgaat, lands Herseninstituut. “Er zijn wel bijvoorbeeld door veroudering, dan wat medicijnen, zoals antidepres- heeft dat grote gevolgen.” siva voor depressies en ontstekingsremmers bij MS, maar deze In 1985 is daarom de Nederlandse werken lang niet bij iedereen. Veel Hersenbank opgericht. In eerste andere hersenaandoeningen zijn instantie werd hier onderzoek nog niet te voorkomen, genezen gedaan naar alzheimer, een ziekte of behandelen.” die steeds vaker voorkwam door de toenemende vergrijzing. TegenEn dat terwijl 1 op de 3 Nederwoordig worden hier, met baanlanders te maken krijgt met een brekend onderzoek met menselijk hersenziekte. “Het enige wat we hersenweefsel, wetenschappelijke doorbraken geforceerd. Wat is de Foto functie en werking van de hersenen gra af :K en wat zijn de veranderingen bij hersenaandoeningen? Partner Content Nederlands Herseninstituut

elaar euk eK ek

Prof. dr. Erik Scherder Ambassadeur Stichting Vrienden van het Herseninstituut

”

Word vriend van het Nederlands Herseninstituut en help mee om het brein te ontrafelen.

“Door ons onderzoek weten we stap voor stap meer over het brein”, stelt Huitinga. “We beginnen nu te begrijpen hoe hersencellen met elkaar communiceren, hoe het brein werkt en wanneer het brein verstoord raakt. Maar er is ook nog heel veel dat we niet weten en daarom is er nog veel meer onderzoek nodig”, zegt Huitinga. “Dat onderzoek doen we met hersenweefsel van mensen met en zonder hersenziekten. Men kan zich registreren als hersendonor, los van het donorprogramma van de overheid voor orgaandonatie. De hersenen worden dan na het overlijden opgeslagen en onderzocht bij de Hersenbank.” “Ook voor de nabestaanden kan dit onderzoek veel steun bieden”,

Prof. dr. Inge Huitinga directeur Nederlandse Hersenbank

aldus Huitinga. “Vaak kan bij leven niet goed vastgesteld worden waar de patiënt precies aan leed, maar na het overlijden kunnen we dit wel zien. Zo blijkt er bij 1 op de 6 van de Parkinsonpatiënten eigenlijk iets anders aan de hand te zijn. Daarnaast kunnen we ook kijken naar bijvoorbeeld erfelijkheid, waardoor we nabestaanden, indien gewenst, kunnen voorbereiden op hun eigen toekomst met betrekking tot hersenziekten. Het is voor het onderzoek belangrijk dat we een goede database hebben zodat we symptomen en verschillende veranderingen in de hersenen goed met elkaar kunnen vergelijken in relatie tot de erfelijke aanleg.” Deze onderzoeken bieden dus

enorm veel meerwaarde, maar om dit te realiseren is wel geld nodig. “Tot nu toe hebben we 4500 obducties (onderzoek op een overleden persoon, red.) gedaan, zo’n 150 per jaar. Een zo’n obductie kost 9000 euro en wordt niet vergoed door de verzekeraar of de overheid. Terwijl de Hersenbank Nederland een kans biedt om te excelleren in onderzoek van het menselijke brein, ook internationaal. We werken samen met 26 landen wereldwijd. Momenteel geeft de Hersenbank zo’n 6000 keer weefsel uit per jaar, wat weer leidt tot 120 medische publicaties per jaar. Omdat Nederland zo’n klein land is kunnen we snel weefsel uitnemen na het overlijden, waardoor we de snelste Hersenbank ter we-

Meer weten over hersenonderzoek en schenken en nalaten? Stuur vrijblijvend deze bon op. Wij nemen dan graag contact met u op. 0 Ja, ik wil graag een vrijblijvend gesprek over schenken of nalaten voor de Nederlandse Hersenbank 0 Ja, ik wil graag een vrijblijvend gesprek over schenken of nalaten voor het Nederlands Herseninstituut 0 Ja, ik wil graag meer informatie ontvangen over een lidmaatschap van de Stichting Vrienden van het Herseninstituut Naam: m/v Straat & huisnummer: Postcode: Woonplaats: Telefoonnummer: E-mailadres: Geboortedatum: Stuur deze bon in een envelop naar het Nederlands Herseninstituut. T.a.v. Deborah Alfarez, Antwoordnummer 39332 1090 WC Amsterdam. Een postzegel is niet nodig. www.hersenvrienden.nl

Geef u op als hersenvriend via hersenvrienden.nl

reld zijn. Bovendien karakteriseren we donor en brein uitvoerig voor we weefsel uitgeven.” Door de unieke samenwerking tussen de Nederlandse Hersenbank en het Nederlands Herseninstituut kan baanbrekend neurowetenschappelijk onderzoek gedaan worden om hersenziekten uiteindelijk de wereld uit te helpen. Echter, daar is wel geld voor nodig. De Stichting Vrienden van het Herseninstituut ondersteunt baanbrekend hersenonderzoek. U kunt op verschillende manieren helpen om meer onderzoek door het Nederlands Herseninstituut mogelijk te maken, zodat we een toekomst zonder hersenziekten tegemoet kunnen gaan.

22 Prettige Dagen analysenederland.nl

Vragen aan Wiebe Willig

Het eten van meer eiwitten in combinatie met krachttraining heeft een gunstig effect op het behoud van de spiermassa en de spierkracht.

Eiwitten belangrijk voor behoud van spieren Focus

Dat gezonde voeding belangrijk is weten we natuurlijk allemaal, maar wat gezonde voeding precies is, blijkt vaak lastiger. Zeker voor ouderen of mensen die net een operatie hebben ondergaan is het vaak lastig om de juiste voeding te kiezen. Tekst: Marjon Kruize Foto: Pixabay & Lisa Fotios

oor ouderen en

andere kwetsbare groepen is vooral het eten van voldoende eiwitten van groot belang. Eiwitten zijn het hoofdbestanddeel van onze spieren, maar naarmate je ouder wordt nemen de hoeveelheid spiermassa en spierkracht langzaam af, zo meldt onder andere het Máxima MC. Verlies van spiermassa veroorzaakt allerlei gezondheidsklachten, waaronder hart- en vaataandoeningen, ontregeling van de stofwisseling, insulineresistentie, een hoge bloeddruk en andere chronische aandoeningen. Onderzoeken wijzen uit

dat ouderen daarom meer eiwitten nodig hebben om hun spiermassa zo lang mogelijk te behouden. Het eten van meer eiwitten in combinatie met krachttraining heeft een gunstig effect op het behoud van de spiermassa

en de spierkracht. Volgens het Máxima MC heeft een oudere per dag zo’n 1 tot 1,2 gram eiwit per kilo lichaamsgewicht nodig. Deze eiwitten kun je uit zowel plantaardige als dierlijke producten halen en vind je bijvoorbeeld in noten, zaden, peulvruchten, vis, vlees, eieren en zuivel.

Onderzoeken wijzen uit dat ouderen daarom meer eiwitten nodig hebben om hun spiermassa zo lang mogelijk te behouden. mensen die herstellen van een operatie hebben vaak juist minder eetlust, waardoor het voor hen lastig is om voldoende eiwitten binnen te krijgen. Volgens Zorgvoorbeter.nl komt ondervoeding bij zo’n 20 tot 25 procent van de ouderen in verpleegtehuizen, en bij zo’n 15 tot 25 procent van de ouderen die thuiszorg ontvangen, voor. Ondervoeding kan vervolgens weer leiden tot een verhoogde kans op opname in een instelling, complicaties bij ziektes, verminderde zelfredzaamheid en een verminderde kwaliteit van leven. Vaak zien ouderen eten als noodzakelijk kwaad en slaan ze maaltijden over of nemen ze snel even

een broodje, omdat ze simpelweg geen zin hebben om te eten of te koken. eiwitten ligt daarom al snel op de loer. Voor ouderen en mensen die herstellen van een operatie kunnen maaltijdvervangers met extra eiwitten een uitkomst bieden. Dit kan bijvoorbeeld drinkvoeding zijn, waar extra energie, eiwitten, vitamines en mineEen tekort aan

ralen aan zijn toegevoegd. Als je met normale voeding niet voldoende voedingsstoffen binnenkrijgt kan dit een goede toevoeging zijn. Ook kan het goed zijn extra eiwitpoeder toe te voegen aan een smoothie of aan de yoghurt, om zo te zorgen dat je voldoende eiwitten binnenkrijgt. Doe dit echter alleen als aanvulling op de normale voeding om spierkracht en -massa te behouden.

Wiebe Willig Algemeen directeur Henri Willig Kaas

Nieuws

Dankzij een boer uit Edam kreeg Henri Willig in 1975 veel groepen toeristen op zijn kaasboerderij. Na een grote renovatie waarbij twee rijksmonumenten zijn samengevoegd is afgelopen september de nieuwe kaasexperience geopend. Wiebe Willig licht toe hoe en wat er te beleven valt in de nieuwe kaasexperience. Tekst: Féline van der Linde Foto: Persfoto

Waarom moest er in Edam een kaasexperience komen? “Zeg je Edam, dan zeg je kaas. De twee zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Toch was er nog geen plek waar het verhaal verteld werd. Mijn vader, Henri, heeft altijd een bijzondere band gehad met Edam en zijn grote droom was om het verhaal van de Edammer kaas in één van de oudste panden van Edam te vertellen. Afgelopen zomer hebben we dit eeuwenoude pand kunnen restaureren en ook zijn droom waar kunnen maken.” Wat heeft de experience te bieden? “Wie in Edam woont of de stad bezoekt, moet het verhaal van de Edammer kaas leren kennen. Middels een audiotour kan iedereen in eigen tempo de experience doorlopen. Je ontmoet de boerin, de held van het verhaal. Zij is van oudsher verantwoordelijk voor het maken van de kazen en wist precies hoe ze die zo lekker mogelijk kon krijgen. Ook kom je langs onder andere de geschiedenis van de kaas, de wereldveroveraar en de schatkamer. Daarnaast is er een levensgrote koe die gemolken kan worden en leer je hoe je kaas moet maken én deze moet proeven. Het pand waarin de beleving zich bevindt stamt uit ongeveer 1500 en is één van de oudste panden van Edam. Het heeft een grondige renovatie ondergaan en is daarbij zoveel mogelijk in oude staat hersteld. Tijdens de renovatie gaf het pand allerlei geheimen bloot waarover bezoekers alles te weten kunnen komen.” Jullie zijn opengegaan vlak voor de tweede intelligente lockdown. Hoe gaan jullie daar mee om? “De experience is toegankelijk via slottijden, wat inhoud dat vooraf kaartjes moeten worden besteld. En verder is alles geheel volgens de COVID-19 maatregelen van de overheid georganiseerd. De experience is leuk voor jong en oud, uit binnen- en buitenland en is een perfect uitje voor bijvoorbeeld de kerstvakantie.”

Echter, ouderen en

Voor ouderen en mensen die herstellen van een operatie kunnen maaltijdvervangers met extra eiwitten.

De experience is leuk voor jong en oud, uit binnen- en buitenland en is een perfect uitje voor bijvoorbeeld de kerstvakantie.

Er kan zoveel meer dan je denkt Voor ruim 1,3 miljoen mensen met een lichamelijke beperking zijn alledaagse dingen zoals werken, sporten en uitgaan niet altijd vanzelfsprekend. Zeker in deze coronatijd ligt sociaal isolement op de loer. Het Zonnebloemwerk is nu belangrijker dan ooit. Ruim 33.000 Zonnebloemvrijwilligers brengen

projecten die het sociaal isolement van mensen

aandacht en gezelligheid bij mensen thuis en

met een lichamelijke beperking tegengaat.

“Je bent een lichtpuntje in mijn leven” Jan is 59 jaar getrouwd geweest. Toen zijn

organiseren activiteiten om sociaal isolement te verminderen. Hierdoor kunnen mensen met

U kunt de Zonnebloem ook in uw testament

vrouw ernstig ziek werd, veranderde hun

een fysieke beperking meedoen met de maat-

opnemen. Een hartverwarmend gebaar,

leven. Jan denkt vaak aan deze tijd terug. “Pijn

schappij en genieten van het leven. Daarnaast

waarmee u ook na uw leven veel voor

overheerste haar leven. Ze werd stiller. Ik krijg

werken we aan een betere toegankelijkheid

mensen met een lichamelijke beperking

dat moeilijk uit mijn hoofd. Alleen als ik bezoek

van vrijetijdslocaties en flexibel en betaalbaar

kunt betekenen. “Met de Zonnebloem in uw

krijg of ergens anders ben, kan ik het even

aangepast vervoer. De Zonnebloem blijft

testament geeft u ons werk een geweldige

vergeten.” Na het overlijden van zijn vrouw

vernieuwen. We ontwikkelen diensten die

steun in de rug,” vertelt Margot: “Wie erft,

heeft Jan het zwaar. Zeker wanneer hij dezelfde

passen bij de wensen van vandaag. Zoals

moet erfbelasting betalen. Maar dat geldt

pijnlijke ziekte krijgt. “Eigenlijk ben ik helemaal

beeldbellen, waardoor mensen met een

niet voor de Zonnebloem. De Zonnebloem

niet het type dat makkelijk over zichzelf praat.

lichamelijke beperking vanuit hun eigen huis

is namelijk een Algemeen Nut Beogende

Maar ik voel het verdriet lichter worden als

in verbinding kunnen blijven met familie,

Instelling (ANBI). Dit houdt in dat we geen

ik het deel. Het is fijn om andere verhalen te

vrienden en de vrijwilliger van de Zonnebloem.

belasting hoeven te betalen. Iedere cent van

horen en samen ergens om te lachen. Ik kijk erg

uw schenking komt dus goed terecht.”

uit naar de vrijdagen waarop Joyce komt.”

Persoonlijk wensenboek

Het ontroert Jan om te zien hoeveel Zonne-

De Zonnebloem heeft een wensenboek

bloemvrijwilliger Joyce voor hem over heeft.

gemaakt dat helpt om na te denken en te

“Ik vind het zo bijzonder dat je er voor mij bent.

beschrijven wat u wilt met uw nalatenschap

Ik hoop dat je weet hoe belangrijk je bent voor

na uw overlijden. Margot: “Dit Persoonlijk

mij. Je bent een lichtpuntje in mijn leven.”

Wensenboek kan een hulpmiddel zijn om te beschrijven wat er na uw overlijden met uw

Mail Margot Kiezenberg voor meer informatie

persoonlijke eigendommen moet gebeuren.

via specialedonaties@zonnebloem.nl

Margot Kiezenberg, relatiemanager bijzondere

Uw naasten hebben hiermee alle belangrijke

of stuur de bon hieronder ingevuld naar

giften en nalatenschappen: “De Zonnebloem vindt

informatie op één plaats.”

de Zonnebloem. Een postzegel is niet nodig.

dat het hebben van een fysieke beperking geen extra kosten met zich mee mag brengen. Daarom betalen onze deelnemers uitsluitend de reguliere kosten van een uitje of vakantie en betaalt de Zonnebloem de aanvullende (zorg)kosten. Om dit betekenisvolle werk te kunnen blijven doen, is geld nodig. Dit is de reden waarom de Zonnebloem vraagt of u daar een steentje aan bij wilt dragen. Dat kan op veel manieren.” Makkelijk geregeld Periodiek schenken is een fiscaal aantrekkelijke

Wilt u het Wensenboek gratis ontvangen of meer informatie ontvangen over periodiek schenken? Of wilt u een persoonlijk gesprek met Margot Kiezenberg? Stuur dan deze bon naar: Nationale Vereniging de Zonnebloem t.a.v. Margot Kiezenberg Antwoordnummer 261 4800 VB Breda (postzegel niet nodig). Wij nemen dan graag contact met u op. Naam:

overheidsregeling om het geven aan goede doelen te stimuleren. Door de schenking schriftelijk vast te leggen, kunt u óf meer geld overhouden als u schenkt óf meer schenken zonder dat het u meer kost. De Zonnebloem

Straat & huisnummer: Postcode & plaats: Telefoonnummer:

kan in het laatste geval substantieel meer ontvangen, wat ten goede komt aan alle

www.zonnebloem.nl

E-mailadres:

Er kan zoveel meer dan je denkt.

PURE CYCLING

30 geschikt voor fietskarren

PRECEDE:ON THE CITY IS YOURS.

dagen bedenktijd

SCAN DE QR-CODE VOOR GRATIS VERZENDING EN BIKEGUARD* EN GEBRUIK DE CODE: CANYONEBIKE20

Bekijk alles over onze e-bikes op canyon.com

*Voer de code in bij het plaatsen van de bestelling om de kosten van de verzending en Bikeguard automatisch af te trekken van het totaal. Deze code is online geldig tussen 17 december 2020 00:01 CET en 31 december 2020 23:59 CET voor leveringen op adressen in Nederland. De code is van toepassing op gratis verzending (alleen standaardverzending) en een gratis Bike Guard voor alle bestellingen inclusief fietsen of framesets van de volgende categorie: E-Bikes. De code kan niet worden ingewisseld in combinatie met een andere kortingscode en is exclusief Factory Outlet-fietsen en framesets. De code kan niet met terugwerkende kracht worden toegepast en is alleen beschikbaar op producten die op het moment van aankoop beschikbaar zijn. Kan niet worden ingewisseld voor contant geld, doorverkoop is verboden en de code kan slechts één keer per klant worden gebruikt.