DIT IS EEN COMMERCIËLE UITGAVE, VERSPREID MET HET FINANCIEELE DAGBLAD. DE REDACTIE VAN HET FINANCIEELE DAGBLAD HEEFT GEEN BETROKKENHEID BIJ DEZE PRODUCTIE.
NIEUWE
METROPOOLREGIO RANDSTAD NR 1 NOVEMBER 2016 NIEUWEMETROPOOL.NL
MET FOCUS OP SAMENWERKING EN INNOVATIE
Slimme stad is stad van de toekomst
Foto: Rotterdam.nl
Zelfrijdende deelauto’s, hernieuwbare energie en digitale innovatie: alles komt samen in Smart Cities. Elphi Nelissen: “Er is al zoveel mogelijk. Veel meer dan men vaak nog beseft. Dit is nog maar het begin.” Maar hoe ziet de stad van de toekomst er dan uit? Lees verder op pagina 11
Steden als motor voor ontwikkeling De Randstad is al lang geen optelsom meer van naast elkaar functionerende steden. Steeds vaker worden samenwerkingsverbanden opgezocht. De gedachte hierachter is dat grensoverschrijdende belangen op deze manier beter in evenwicht zijn te brengen. Bovendien kunnen partnersteden zich beter laten gelden. Als het gaat om de aandacht van de overheid bijvoorbeeld. Lees verder op pagina 4
NIEUWS
Schiphol zet in op seamless journey Luchthaven Schiphol wil zich manifesteren als dé Digital Airport. Passagiers die gebruik maken van de app of van de Schiphol-site willen vooral antwoord op de vraag hoe snel ze ergens kunnen zijn en welke ondersteuning ze daarbij kunnen krijgen. Lees verder op pagina 10
HANS DE BOER VOORZITTER VAN ONDERNEMINGSORGANISATIE VNO-NCW
‘Wij willen een meerjarig investeringsprogramma van 7,5 miljard euro op jaarbasis’ Lees meer op pagina 6
EDITORIAL
‘Samen leren is smart’ – Leo Kusters
Steden zijn levende organismen. Ze veranderen, ontwikkelen en groeien wereldwijd vooral. De mensen die er wonen en werken brengen letterlijk leven in de stad. Netwerken spelen daarin een belangrijke rol en in een stad komen deze bij elkaar. Lees verder op pagina 2
DYNAMIC WORKSPACES IF YOU’RE GOING PLACES. MEMBERSHIPS FROM E225,- PER MONTH. GO TO SPACESWORKS.COM/MEMBERSHIPS
Amsterdam The Hague Rotterdam
Een commerciële uitgave van European Media Partner, gedistribueerd door Het Financieele Dagblad
2
EDITORIAL – NIEUWEMETROPOOL.NL
Foto: TNO
DUNCAN TIPT!
‘Gaat het wel goed als al die apparaten en netwerken zich gaan verknopen en systemen voor ons gaan denken en beslissen?’
Het profielinterview met Hans de Boer, want hierin geeft hij een heldere en duidelijke toekomstvisie met NL Next Level en de digitalisering van de mainports. Lees het op pagina 6! Duncan van Moll, Project Manager
INHOUD 4
Steden als motor voor ontwikkeling
Ir. L.J.J. (Leo) Kusters
6
Profiel interview: Hans de Boer
Managing Director Urbanisation - TNO
8
Circulariteit biedt nieuw klimaatperspectief
SAMEN LEREN IS SMART
S
teden zijn levende organismen. Ze veranderen, ontwikkelen en groeien wereldwijd vooral. De mensen die er wonen en werken brengen letterlijk leven in de stad. Netwerken spelen daarin een belangrijke rol en in een stad komen deze bij elkaar. Sociale netwerken voor de ontmoeting en dialoog tussen mensen. Fysieke netwerken om mensen, goederen, energie en informatie te transporteren. En economische netwerken om bedrijvigheid mogelijk te maken en te innoveren. Met al die netwerken en bijbehorende stakeholders, is de stad een knooppunt dat zich verder uitstrekt dan de geografische grens van de stad. Begrippen als Randstad en Deltametropool benadrukken deze verwevenheid. De stedelijke netwerken zijn in transitie. Ik zie een steeds sterkere vervlechting van de verschillende netwerken op alle niveaus. Zoals u ook verderop zult lezen in de verschillende andere artikelen, speelt digitalisering hierin een belangrijke rol. Of het nu gaat om het vergroten van de concurrentiekracht van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag of om het verbeteren van logistieke processen op Schiphol en de havens van Rotterdam en Amsterdam. Het zijn de informatienetwerken en de digitalisering die centraal staan. ‘Internet of Things’ (IoT) dringt ook binnen op stedelijk niveau. Niet langer gaat het alleen over een thermostaat in huis die verbonden is met het internet. Grote dingen zoals bruggen en ongrijpbare zaken zoals de luchtkwaliteit in een stad kunnen dankzij IoT permanent worden gemonitord. We staan daar nog aan het begin van die ontwikkeling, de
Volg ons digitaal:
@europeanmediapartner
mogelijkheden zijn groot en de resultaten niet zomaar binnengehaald. En vooral de snelheid is hoog. Die innovatiesnelheid boeit me al jaren. Zelf had ik twee jaar geleden bijvoorbeeld nog nooit van ‘blockchain’ technologie gehoord, nu zie ik initiatieven om de toepassing in vele domeinen waaronder de logistiek te gaan verkennen. Opkomende technologieën die steeds sneller toegepast worden. En tegelijkertijd blijft het van groot belang de mens in beeld te houden. Acceptatie van technologie is geen gegeven. De recent gepubliceerde Nationale Toekomstmonitor 2016 van STT laat zien dat maar ongeveer de helft van de Nederlanders vertrouwen heeft in de positieve bijdrage van technologie op onze toekomst. Gaat het wel goed als al die apparaten en netwerken zich gaan verknopen en systemen voor ons gaan denken en beslissen? Weet die automatisch rijdende auto het echt beter? Een slimme stad, of Smart City, is in mijn beeld dan ook veel meer dan een digitale stad. Het gaat niet om zoveel mogelijk data uit zoveel mogelijk verschillende sensoren te verzamelen. Het gaat vooral om het zodanig combineren van data dat het leidt tot informatie waar mensen beslissingen op kunnen nemen. Of dat nou ondernemers, ambtenaren, bestuurders of burgers zijn. In dat opzicht onderschrijf ik wat Carlo Ratti, hoofd van het ‘sensible city lab’ van MIT, recent zei over Smart Cities: ‘De nadruk moet op de menselijke kant liggen, niet de technologie’. Daarom is het van belang oog te hebben voor zowel het digitale netwerk, maar zeker ook de sociale en economische netwerken. In mijn ogen is de echte Smart City dan ook de stad die haar stakeholders snel laat leren.
Recycle of geef het magazine door!
nieuwemetropool.nl
9
Ga van die weg af!
10
Nieuws
11
Slimme stad is stad van de toekomst
NIEUWE MILIEUTECHNIEKEN Project Manager: Duncan van Moll
duncan.van.moll@europeanmediapartner.com Managing Director: Jonathan Andersson Hoofdredacteur:
Mats Gylldorff
Eindredacteur:
Jerry Huinder
Office Manager:
Amanda Ghidoni
Layout:
European Media Partner
Tekst:
Hugo Schrameyer Malini Witlox Wendy de Liefde
Coverfoto:
VNO NCW
Gedistribueerd:
Het Financieele Dagblad 2016
Drukkerij:
RODI Rotatiedruk
European Media Partner Nederland B.V Kleine-Gartmanplantsoen 21, 1017 RP Amsterdam Tel: +31 202 622 010 Email: nl@europeanmediapartner.com www.europeanmediapartner.com European Media Partner is gespecialiseerd in contentmarketing en native advertising. Wij combineren redactionele inhoud met themakranten die bij toonaangevende dagbladen zijn bijgevoegd. Wij zorgen ervoor dat de boodschap van uw merk wordt overgebracht, en uw doelgroep de juiste beslissingen neemt.
Werk productiever door slimme technologie Succesvolle organisaties stimuleren dat mensen samenkomen om te werken, te leren en zich sociaal te verbinden. Ze zijn ervan overtuigd dat het combineren van talent en kennis leidt tot innovatie. Daarom introduceert Ahrend Smart Working Services, innovatieve oplosssingen die u o.a. helpt bij het vinden van collega’s en beschikbare werkplekken.
Een werkplek die weet dat jij er bent De Ahrend Smart Working App geeft de werknemer realtime inzicht in de beschikbare werkplekken. De app werkt op basis van zogenaamde beacon technologie. De Ahrend PuK, geïntegreerd in het werkblad, bevat deze technologie. Zodra een medewerker zijn smartphone op een PuK plaatst, krijgt deze via de app automatisch de melding dat hij/zij is ingecheckt. Eenmaal ingecheckt, kunnen collega’s zien waar de medewerker zich bevindt. Samenwerken wordt zo weer een stuk gemakkelijker. De smartphone laadt via de PuK bovendien draadloos op, zodat je nooit meer met een lege batterij zit!
Sleutel tot optimalisatie De service biedt de facility manager een maandelijks dashboard met gebruik van werk-, vergader- en concentratieplekken. Hierdoor kan men beter managen op energiegebruik, schoonmaak en onderhoud. Meer informatie ahrend.com/smartworkingapp
Een commerciële uitgave van European Media Partner, gedistribueerd door Het Financieele Dagblad
4
TREND – NIEUWEMETROPOOL.NL
STEDEN ALS MOTOR VOOR De Randstad is al lang geen optelsom meer van naast elkaar functionerende steden. Steeds vaker worden samenwerkingsverbanden opgezocht. De gedachte hierachter is dat grensoverschrijdende belangen op deze manier beter in evenwicht zijn te brengen. Bovendien kunnen partnersteden zich beter laten gelden. Als het gaat om de aandacht van de overheid bijvoorbeeld. Amsterdam, Rotterdam en Den Haag
zijn geen kleine steden. En met de gemeenten erom heen spreek je al snel over een miljoenenpopulatie. In deze turbulentie van de Randstad bestaat er een noodzaak om stads- en dorpsgrens overschrijdend met elkaar in overleg te gaan. Een krachtige, innovatieve economie laat zich immers niet stoppen bij de gemeentegrens, hetzelfde geldt voor vervoersverbindingen in de regio en aantrekkelijke ruimte voor wonen, werken en recreëren. Dat inzicht heeft in de Randstad nu
twee metropoolregio’s opgeleverd: Metropoolregio Amsterdam en Metropoolregio Rotterdam Den Haag (MRDH). Een logische stap in de ontwikkeling, volgens voorzitter Ahmed Aboutaleb van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag – én uiteraard burgemeester van Rotterdam: “Op dit moment is de derde stedelijke revolutie gaande. Zoals in de Oudheid en de Middeleeuwen het geval was, zijn steden en metropoolregio’s ook nu weer de motoren voor sociale, economische en wetenschappelijke ontwikkeling. Daarnaast speelt de trek naar de stad. Het CBS voorspelt dat in 2050, 90 procent van de Nederlanders in een stad woont. Die groei zal vooral te zien zijn in de
Randstad. Dat heeft enorme gevolgen voor de kwaliteit van de binnensteden, de drukte op de weg en het regionale openbaar vervoer. En dat is nu echt zo’n vraagstuk dat de steden niet in hun eentje kunnen oplossen.” Daarbij geldt bovendien dat geen van de steden in de regio zich afzonderlijk kan meten met wereldmetropolen als Londen of Parijs als je kijkt naar voorzieningen en woon- en werkaanbod. In gezamenlijkheid lukt dat wel, terwijl dat zeker niet hoeft te betekenen dat de kleine gemeenten ondergesneeuwd worden. Aboutaleb: “Kijk naar PijnackerNootdorp dat een metrostation heeft, doordat Rotterdam en Den Haag besloten een metrolijn tussen de twee steden aan te leggen. De vorming van metropolitane gebieden draagt juist bij aan de versterking van het dorpsleven, omdat de stad en een stedelijke kwaliteit van leven voor iedereen in de plattelandsomgeving bereikbaar is.” De Metropoolregio Rotterdam Den Haag heeft alles in huis om een Europese topregio te zijn. De regio ligt aan zee, heeft uitstekende verbindingen over weg, spoor, water en via de lucht. Er zijn toonaangevende internationale bedrijven, uitmuntende onderwijs‐ en kennisinstellingen, de grootste mainport van Europa, mondiaal toonaangevende greenports voor agrofood en internationaal aanzien op het gebied van vrede en recht. Van oudsher nemen de maritieme en de logistieke industrie een belangrijke plek in, terwijl de regio groeit op het gebied van de medische en de veiligheidsindustrie. Er liggen hierdoor volgens de burgemeester van Rotterdam volop mogelijkheden voor kruis-
Foto: Rotterdam.nl
bestuiving tussen bijvoorbeeld (bio) chemie en tuinbouw, tussen security, ICT en finance, tussen voedselproductie en gezondheid en tussen de lucht‐/ruimtevaart en het maritieme cluster. De regio levert een forse bijdrage aan de Nederlandse economie. “Hier verdienen we ruim 22% van het bnp en vinden ruim 1,5 miljoen mensen een baan.” Volgens Aboutaleb is er verder sprake van een nieuwe industriële revolutie, met dank vooral aan de verregaande digitalisering. Deze ontwikkeling heeft inmiddels een grote impact op ons dagelijkse leven. Voorbeeld: uiteindelijk is het niet uitgesloten dat een nieuw pak straks uit een 3D-printer komt. Maar die digitalisering is volgens Aboutaleb van invloed op alle segmenten van de samenleving, van de haven tot zorg en welzijn. “Onder invloed van technologische ontwikkeling verdwijnen sommige banen, dat is zo. Maar er komt ook iets voor terug. Zo ontstaan er hoogwaardigere banen en veiliger werk. Ook ontstaan er nieuwe banen in constructie, verduurzaming en onderhoud, en niet te vergeten ict. In Nederland zijn de metropoolregio’s koplopers in deze razendsnelle verandering van de economie. We moeten de economie vernieuwen, om werkgelegenheid op alle beroepsniveaus te creëren. Om die reden ontwikkelen we een routekaart naar de nieuwe economie, de Roadmap Next Economy, die op 17 november wordt gepresenteerd.” De metropoolregio Rotterdam Den
Haag wordt veelal in één adem genoemd met ‘handen uit de mouwen’. Met een gezond ondernemersklimaat. Toch, wie daar kritisch naar kijkt, ziet ook dat de
Ahmed Aboutaleb: ”Op dit moment is een derde stedelijke revolutie gaande.”
VESTIG UW ONDERNEMING IN HET HART VAN DE METROPOOLREGIO!
Kantoorruimte • Flexibele werkplekken • Business Services • Business Club • Parkeergelegenheid • Congreszalen • Vergaderzalen • Evenementen • Hotel • Fitness • Kinderdagopvang • Art Gallery • Horeca • Winkels • Internationaal WTC Netwerk
CONNECT TO A WORLD OF POSSIBILITIES www.wtcthehague.com
www.wtcrotterdam.com
Een commerciële uitgave van European Media Partner, gedistribueerd door Het Financieele Dagblad
NIEUWEMETROPOOL.NL – TREND
ONTWIKKELING Foto: Rotterdam.nl
Foto: Fotolia
OESO constateert dat het potentieel van regio onderbenut is en dat nieuwe investeringen nodig zijn. De regio doet het goed in de sectoren Greenport, Mainport, de medische sector en de veiligheidssector. De samenwerking en kruisbestuiving tussen deze sectoren komt alleen nog niet goed uit de verf. Aboutaleb: “Door in te zetten op de samenhang en meer ruimtelijk-economische integratie realiseren we een structureel hoger groeipad: 3% economische groei in de regio. Dit betekent meer werkgelegenheid voor alle lagen van de beroepsbevolking in de regio, met een structureel lagere werkloosheid van mogelijk 2 procentpunt. Voor het sterker maken van onze regio moeten we vernieuwen in viervoud: vernieuwen economie, vernieuwen energie, vernieuwen verbindingen en vernieuwen stad en ommeland. Met dit in gedachten hebben de 23 gemeenten een Regionaal Investeringsprogramma opgesteld.”
5
VRAGEN AAN CAROLIEN GEHRELS Foto: Arcadis
afval, naar een circulaire economie, waarin afval niet meer bestaat. Door de Roadmap Next Economy bereiden we ons als regio voor op deze economische transitie.” Een bottleneck voor groei zou de
bereikbaarheid van de regio kunnen zijn. Zo blijven files ondanks de aanleg van nieuwe snelwegen (A4 Delft-Schiedam en toekomstig A16 Rotterdam, Blankenburgverbinding, Rotterdamsebaan), een probleem in de regio. Wat gaat de MRDH hieraan doen? “Voor economische groei is het noodzakelijk dat inwoners binnen drie kwartier reizen kunnen kiezen uit zoveel mogelijk banen, en dat werkgevers binnen drie kwartier kunnen beschikken over een groot arbeidspotentieel. Daarom werken de gemeenten in de MRDH samen met de provincie en het Rijk naast wegenprojecten aan projecten zoals nieuwe RandstadRaillijnen, verbetering van trams en bussen, nieuwe (snel)fietsroutes en Park&Ride-voorzieningen. Samen met bedrijven ontwikkelen En economische groei betekent niet uitsluitend meer extra werkgelegen- we innovatieve mobiliteitsoplossinheid, meer banen. In de next econo- gen, zoals nieuwe mobiliteitsdiensten en zelfrijdend vervoer. De regio my wordt er verlangd dat de groei ontvangt hiervoor van het Rijk 500 van steden hand in hand moet gaan miljoen euro per jaar. Gezien het met toegenomen leefbaarheid. Ook Aboutaleb benadrukt dat de nieuwe economische belang van bereikbaareconomie om een stevige ingreep in heid voor de regio is dit erg krap. Het het vestigings‐ en innovatieklimaat Rijk erkent dat ook, en heeft binnen vraagt. Bedrijven en instellingen de huidige middelen al 200 miljoen willen op een creatieve en open wijze gereserveerd. Met elkaar gaan we samenwerken. Daar horen nieuwe nu bepalen waar en hoe we het geld typen locaties bij, zoals fieldlabs, gaan inzetten, waarbij we onder ancampussen en innovation districts. dere kijken naar meer sporen tussen “Want smart industry-ondernemers Delft en Rotterdam, verbetering van willen niet meer op een zielloos aansluitingen van het hoofdwegennet bedrijventerrein aan de rand van de en het onderliggend wegennet, een stad zitten, maar op een inspirerende derde oeververbinding over de Maas, plek ín de stad. Daarnaast gaan we en beter OV in het centrale gebied steeds meer van een lineaire econovan Den Haag.” mie, waarin producten eindigen als Hugo Schrameyer
European Cities Director van Arcadis
Arcadis publiceert jaarlijks een Sustainable Cities Index. Wat is dat precies? “De Index onderzoekt honderd wereldsteden op drie factoren: people, planet en profit. Daarbij gaat het in feite om sociale, omgevings- en economische factoren. Er staan zestien Europese steden in de top 20, waaronder Amsterdam en Rotterdam. We doen het in Nederland dus behoorlijk goed. We zijn een egalitair land, de verschillen zijn niet extreem groot.”
Kunnen we het ook nog beter doen? “Ja, want waar Amsterdam en Rotterdam bijvoorbeeld minder goed in scoren, zijn duurzaamheidsfactoren. Denk dan aan openbaar groen, milieu-aspecten of CO2uitstoot. In landen als Duitsland en Zwitserland gaat daar al veel aandacht naar uit en budget naar toe. En dat betaalt zich dus ook uit in een goede prestatie. Wij zijn die achterstand nu aan het inhalen.”
Kun je ook conclusies verbinden aan deze Index? “Ja natuurlijk, er wordt inzichtelijk gemaakt op welke gebieden steden goed presteren en waar nog winst valt te halen. Dat heeft een signaalfunctie. Op sommige factoren zit een stad wellicht on track, bij andere factoren moet er meer snelheid worden gemaakt.”
Een commerciële uitgave van European Media Partner, gedistribueerd door Het Financieele Dagblad
6
PROFIEL – NIEUWEMETROPOOL.NL
‘HET IS TIJD IS OM WEER EXTRA BUDGET VRIJ TE MAKEN VOOR INVESTERINGEN’ De overheid moet opnieuw een prikkel voelen om te investeren. Het vrijmaken van budget is broodnodig om onze welvaart te houden. “Wij willen een meerjarig investeringsprogramma van 7,5 miljard op jaarbasis. Van daaruit kan een Next Level Investeringsfonds met een capaciteit van 100 miljard euro ontstaan voor de grote transities waar we voor staan.”
De afgelopen dertig jaar is het
investeringspercentage van de totale collectieve uitgaven teruggezakt van 30 nar 18 procent. Dat gaat helaas niet de goede kant op. Willen we ervoor zorgen dat iedereen een fatsoenlijke baan houdt met een fatsoenlijk inkomen, dan is er onherroepelijk meer budget nodig om groei te stimuleren. Nieuwe investeringen moeten vrijgemaakt worden voor actuele topics als innovatie, digitalisering, mainports, duurzame energie, enzovoort. Voorzitter van ondernemingsorganisatie VNO-NCW Hans de Boer roept de overheid op om een miljardenbedrag te mobiliseren voor concrete groeiprojecten. Hoe staat het met ondernemersklimaat in de regio Randstad?
“Ik ben het eens met de observatie dat de Randstad een belangrijke ondernemersbetekenis heeft voor dit land. Toch wil ik ook opmerken dat dit land een mooie en evenwichtige opbouw kent in ons aanbod van diensten en industrie. De Randstad is van significante betekenis, maar je mag ook een slimme omgeving als Eindhoven niet uitvlakken. Heb je het over gas en energie, dan heb je het over Groningen en de regio Wageningen is landbouwtechnisch weer van grote betekenis.”
1 of 2 als het gaat om belangrijke economische en maatschappelijke indicatoren, terwijl we op plaats 130 staan qua inwoneraantal. Dat we het economisch zo goed doen, komt mede door de ideale ligging aan de Europese delta. Tegelijkertijd heeft dat van doen met de mentaliteit en ondernemerszin die met die ligging samenhangt. Wij zeggen: ‘We hebben niet alleen Rotterdam en Schiphol als mainport, maar ook een digitale mainport’. Tweederde van alle trans-Atlantische datakabels komen aan in Nederland. Daar komt nog bij dat we niet alleen puur inzetten op economische groei, maar dat we er tevens in zijn geslaagd om een urban sustainable delta te creëren. Vijftig jaar geleden was
teken ik tegelijkertijd aan dat die ontwikkeling blijvend hand in hand moet gaan met fysieke mogelijkheden. Bijvoorbeeld om snel te kunnen reizen. Als je volop digitale kansen hebt, maar geen snelle reisverbindingen, dan houdt economische groei alsnog snel op. Daarnaast zijn we buitengewoon slim in het ontdekken van nieuwe digitale mogelijkheden. Dat kan bijvoorbeeld te maken hebben met security-vraagstukken. Als ik de afslag neem bij Schiphol, dan is de luchthaven al bijna zo ver om te registreren: ‘Daar rijdt Hans de Boer, die komt hier vaker, heeft dus minder controle nodig’. Dat zijn digitale technieken die je bovendien prima naar het buitenland kunt exporteren.”
‘De digitalisering van onze industrie en dienstverlening geeft een extra trekkende werking op buitenlandse bedrijven om zich hier te vestigen’ het drinkwater van Rotterdam onvoldoende geschikt om er thee van te zetten, nu zwemmen er weer zalmen in de Rijn.”
Elke regio heeft zijn eigen betekenis, maar ook op de site van VNO-NCW is er veel aandacht voor Randstedelijke thema’s als mainports Rotterdam en Schiphol.
Voorheen was groei vooral gericht op het fysiek groter maken van Schiphol of de haven van Rotterdam. Nu zie je dat naast fysieke ontwikkeling ook het slimmer maken van mainports een belangrijke groeifactor is. Wat voor rol speelt digitalisering daarbij?
“Als ik op handelsmissie in het buitenland de koopman uithang, dan begin ik altijd met de lijstjes waarin wij sterk zijn: we staan mondiaal heel vaak op nummer
“De digitalisering van onze industrie- en dienstverlening geeft een extra trekkende werking op buitenlandse bedrijven om zich hier te vestigen. Daarbij
VNO-NCW heeft een visie op de toekomst van Nederland geformuleerd. Het begrip Next Level speelt daarin een grote rol. Wat zijn de highlights van dat programma?
“Nederland is echt een topland. Economisch en maatschappelijk spelen wij in de Champions League. Als het gaat om economische prestaties en ondernemerschap staan wij mondiaal in de top 5. Die topprestatie zien we ook terug in maatschappelijke factoren als geluk, het welzijn van kinderen en duurzaam ondernemerschap. Toch, als ik die parallel met de voetballerij mag doortrekken, er is
ook een kans dat we de aansluiting met de top kwijtraken. Het investeringsdeel van de overheid staat elk jaar weer verder onder druk, terwijl we voor enorme transities staan, zoals de energietransitie. Wij denken dat het tijd is om weer extra budget vrij te maken voor investeringen in innovatie, digitalisering, mainports, security, enzovoort. Dat soort clusters verlangen nu weer extra aandacht. Het wordt anders wel erg schraal.”
voor de financiering van private transitie-investeringen. Daarbij gaat het om een bedrag van circa 100 miljard euro de komende acht jaar. Beide bronnen zijn bedoeld om 10 tot 20 Next Level investeringsprogramma’s te bekostigen op het gebied van energietransitie, infrastructuur, innovatie, veiligheid, digitalisering, circulaire economie, stedelijke vitaliteit en natuur.”
Wat is het doel daarbij?
“Ik noem er graag twee. Er bestaan nu plannen voor het aanleggen van een warmtenetwerk in zowel Zuid-Holland als in groot Amsterdam. Daarbij kun je restwarmte gebruiken van de industrie voor de verwarming van huizen bijvoorbeeld. Dat project is financierbaar, rendabel en bovendien uitermate goed voor het milieu. Dat geld is op de markt op te halen, maar dan moet de overheid wel zijn nek uitsteken om mede garant te staan voor de ontwikkeling ervan. Een dergelijk uitdagend project trekt bovendien tal van bijeffecten aan die kansen bieden aan andere bedrijven. Het tweede project zit ook in de energiehoek. Er moet een grootschalig programma komen om per jaar 100.000 woningen energie- of bijna energieneutraal te maken. We zijn met woningbouwverenigingen en de bouwwereld in gesprek om daarnaar te kijken. Dat is een bijna haalbare kaart. Misschien dat de overheid daar nog een stukje subsidie op moet geven, maar dat kan in de bouwwereld in ieder geval een enorme werkgelegenheid opbrengen.”
“Behoud van onze welvaart. Zorgen dat iedereen een fatsoenlijke baan houdt met een fatsoenlijk inkomen. Mensen willen zich ook in de toekomst kunnen ontplooien. Behoud van onze welvaart komt ook het integratieproces ten goede, integratie speelt zich immers voor een belangrijk deel af op de werkvloer. Vandaar, investeer in je productieve vermogen. Een groot deel daarvan ligt in de Randstad en Eindhoven, maar vergeet ook niet wat daaromheen ligt en verder nog gebeurt. Die mix maakt dat ons land zo’n goede uitgangspositie heeft voor verdere groei, maar dan moeten de bakens nu wel worden verzet.” En dat betekent concreet?
“Wij willen een meerjarig extra investeringsprogramma van 7,5 miljard op jaarbasis op de Rijksbegroting. Dat moet echt een concreet bedrag worden waar een ‘hek’ om moet worden gezet om ervoor te zorgen dat de trend van steeds minder uitgeven aan groei gekeerd wordt. Ook hebben wij het voorstel gedaan voor oprichting van een investeringsfonds (NL Next Level Investment Fund)
Tot slot dan: noemt u eens een concreet voorbeeld.
Hugo Schrameyer
Een commerciële uitgave van European Media Partner, gedistribueerd door Het Financieele Dagblad
NIEUWEMETROPOOL.NL
Foto: VNO NCW
7
DRIE VRAGEN AAN ANGÉLIQUE VAN HIENEN Foto: WTC Rotterdam
General Manager WTC Rotterdam
Wat zijn de USP’s van de Metropoolregio Rotterdam Den Haag? “Rotterdam en Den Haag zijn krachtige steden die elkaar enorm versterken. We bieden een combinatie van een regio met hoogopgeleide mensen en de beschikking over een sterke infrastructuur met een wereldhaven en een airport. De partnerships tussen markt en overheid levert een omgeving op met sterke concurrentiekracht.”
Hoe staat het met het vestigingsklimaat in de metropoolregio’s en hoe moet dit verbeterd worden? “Als ik dat betrek op Rotterdam: ondernemers ervaren een stad met veel dynamiek. Er wordt volop ingezet op bereikbaarheid, wat op zich natuurlijk fors bijdraagt aan het vestigingsklimaat. Er is sprake van een faciliterend optreden van de overheid in samenwerking met de markt.”
Digitalisering wordt vaak genoemd als belangrijke ontwikkelingsfactor. Waarom? “Digitalisering kan van grote invloed zijn op de benodigde en het gebruik van fysieke ruimte voor zowel winkels als kantoren. Waar vroeger het World Trade Center Rotterdam een fysieke handelsfunctie had, ontwikkelt de locatie zich naar een locatie om elkaar te ontmoeten en met elkaar samen te werken. De aard van retail verandert van voorraadhoudend naar meer experience.”
BAMBOE ALS BOUWMATERIAAL Bamboe is een grassoort die steeds vaker wordt ingezet als alternatief voor hout. Hoewel het formeel geen houtsoort is, beschikt het wel over hardhouteigenschappen. Bamboe heeft namelijk een grote hardheid en is daarbij duurzamer dan hardhout.
FEITEN Hans de Boer studeerde econometrie en openbare financiën aan de Vrije Universiteit van Amsterdam. Na het bekleden van verschillende functies is hij sinds juli 2014 voorzitter van ondernemingsorganisatie VNO-NCW. Zijn missie is om van Nederland het meest welvarende land ter wereld te maken. Daarvoor moet Nederland wel uit zijn schulp kruipen, stelt hij. “Als we ons klein blijven noemen, blijven we ook klein. We zullen ons mondiaal moeten positioneren.”
Doordat de bamboeproducten bestaan uit individuele strips, vertonen ze minder werking – zoals krimp en zwel – dan massief hout. Dat maakt het een stabielere oplossing voor houttoepassingen. Dat bamboe duurzaam is, komt doordat het minder snel vervanging vergt en minder belastend is voor het milieu. Bamboesoorten groeien namelijk vaak heel snel. Zo haalt de snelstgroeiende bamboeplant, de reuzenbamboe, groeisnelheden tot een meter per dag (drie keer zo snel als de snelst groeiende boom). Deze bamboesoort is dan ook een onuitputtelijke grondstof.
Een commerciële uitgave van European Media Partner, gedistribueerd door Het Financieele Dagblad
8
ACTUEEL – NIEUWEMETROPOOL.NL
CIRCULARITEIT BIEDT NIEUW KLIMAATPERSPECTIEF
In de metropoolregio’s liggen er vele tientallen circulaire projecten op de tekentafel.
Het klimaatvraagstuk staat al jarenlang centraal, maar van een echte doorbraak is het nog niet gekomen. Dankzij het zakelijke circulaire model en de groeiende bestuurlijke aandacht gaat dat echter snel veranderen. In de Randstad heeft de beweging Cirkelstad al een behoorlijk trackrecord opgebouwd. We moeten terug naar 1979. Toen werd de eerste klimaatconferentie gehouden. Dat is 37 jaar geleden, maar om te stellen dat we écht veel zijn opgeschoten? Toch luidt het milieusignaal volgens Jacqueline Cramer, tot voor kort hoogleraar Duurzaam Innoveren aan de Universiteit van Utrecht, nu harder dan ooit. De voormalige VROM-minister is momenteel onder meer virtueel burgemeester van Cirkelstad. In die hoedanigheid treedt ze op als ambassadeur voor de circulaire economie in de metropoolregio. “De urgentie bouwt zich op. Toen ik in 2009 als minister deelnam aan de Klimaattop in Denemarken landde bij deelnemers het besef dat we een nieuw tijdperk binnenkwamen.
Twee factoren laten zich steeds meer gelden. Eén: het klimaatvraagstuk vraagt om een forse ingreep. Twee: we realiseren ons dat fossiele grond-
‘Toen ik in 2009 als minister deelnam aan de Klimaattop landde bij deelnemers het besef dat we een nieuw tijdperk binnenkwamen’ stoffen schaars worden. Of verschrikkelijk duur. In navolging daarvan, deels ook aangewakkerd door de crisis begin deze eeuw, zijn tal van circulaire projecten opgestart.” In de metropoolregio’s liggen er vele
tientallen circulaire projecten op de tekentafel op het gebied van hoogwaardig hergebruik van producten
Jacqueline Cramer: ”Hoogwaardige recycling loont als er sprake is van hoge volumes en concurrerende kosten”.
en recycling van grondstoffen. Maar is er ook sprake van een slagingskans? Cramer: “Hoogwaardige recycling loont als er sprake is van hoge volumes en concurrerende kosten. Commerciële partijen willen het voortouw nemen tot nieuwe initiatieven, maar dan willen ze wel zeker zijn van een structurele aanvoer van materiaal en een hoopgevende kans op afzet. Wat we nu in de Metropoolregio Amsterdam hebben gedaan, is negen grote afvalstromen selecteren en daarvoor circulaire oplossingen bedenken. Daarbij gaat het bijvoorbeeld om huishoudelijk GFT-afval, bouw- en sloop afval en niet meer draagbaar textiel. Van al die verschillende stromen kun je weer grondstoffen maken voor nieuwe producten. Dat gaan we nu voor die negen stromen concreet aanpakken.” Bij elkaar opgeteld zijn er twee gemene delers die al deze projecten met elkaar verbinden. Dat is één, de factor energieneutraal, en twee, de factor hoogwaardige grondstoffen of producten. “Dat begint bijvoorbeeld al met het niet achteloos weggooien materiaal of apparatuur, maar met het beoordelen of dat aanbod in aanmerking komt voor reparatie of recy-
cling”, vertelt Jacqueline Cramer, die een mooi afgerond voorbeeld heeft van bermgras. “We staan aan de vooravond van de mogelijkheid om vanuit bermgras papier te kunnen produceren. Dat gaat binnenkort gebeuren, terwijl we daar in de toekomst ook andere, zelfs chemische producten van kunnen maken.”
‘Met Cirkelstad zoeken we de lange adem bij elkaar op om circulariteit tot de nieuwe standaard te maken’ Iemand die ook razend veel weet
over deze materie is Rutger Büch. Volgens de gemeentesecretaris van Cirkelstad maakt de zakelijke aanpak en het actief delen van ervaringen dat het initiatief zich snel verspreid. Cirkelstad is actief in de gehele
Randstad en wordt omarmd door verschillende sectoren. In Amsterdam realiseert bijvoorbeeld de BAM het circulaire paviljoen op de Zuidas voor de ABN AMRO. Het ontwerp heeft een zo klein mogelijke impact op de gebruikte grondstoffen. Het Rijksvastgoedbedrijf heeft gelijke ambitie bij de ontwikkeling van de Knoopkazerne in Utrecht. De focus ligt daarmee niet alleen op het reduceren van energieverbruik en materiaalgebruik, maar ook op maximale flexibiliteit. Den Haag realiseert in de komende periode een nieuw afvalbrengstation. De opgave van de plek is om alle restmaterialen die de bewoners komen brengen om te zetten in nieuwe producten. Büch: “Ik zie dat steeds meer grote partijen investeren in de circulaire economie. Die massa hebben we nodig om echt te kantelen en grip te krijgen op het klimaatvraagstuk. En natuurlijk zijn we er nog niet. Start-up bedrijven als Stonecycling die bakstenen maken van restmaterialen blijf je nodig hebben. Met Cirkelstad zoeken we de lange adem bij elkaar op om circulariteit tot de nieuwe standaard te maken.” Hugo Schrameyer
SUSTAINABLE CITIES INDEX 2016
100 wereldsteden beoordeeld op people, profit en planet www.arcadis.com/sci2016nl
16-844 181016 181016 banner advertentie 265x50mm Metropoolregio Randstad.indd 1
21-10-16 12:48
Een commerciële uitgave van European Media Partner, gedistribueerd door Het Financieele Dagblad
NIEUWEMETROPOOL.NL – ONTWIKKELING
9
Peter de Langen: ”Door de complexiteit op het spoor is een modal shift van continentaal vervoer voor verladers en vervoerders naar deze modaliteit niet eenvoudig te realiseren.”
GA VAN DIE WEG AF! Intermodaal vervoer heeft de toekomst. Steeds meer bedrijven verplaatsen ladingstromen van de weg naar binnenvaart, shortsea en spoor. Een dergelijke modal shift is zelfs verplichte kost voor vervoer vanaf de Tweede Maasvlakte. Maar zo simpel is dat nog niet, lading van weg naar spoor of water verplaatsen.
Ruim 70 procent van de goederen
(565 miljoen ton) die Nederland binnenkomen, komt per zeeschip. En van de goederen (420 miljoen ton) die Nederland verlaten gaat ruim 35 procent over zee, een derde deel via de binnenwateren en ruim een vijfde via de weg, zo becijferde het Centraal Bureau voor de Statistiek over 2015. Voor korte afstanden kiezen verladers en vervoerders vaak voor wegvervoer. In de Nederlandse situatie geldt dat negentig procent van de goederen die worden geladen niet verder gaat dan 300 kilometer. Van het goederenvervoer binnen Nederland gaat ruim 80 procent over de weg en bijna 20 procent via de binnenwateren. Langs het spoor komt bijna 10 miljoen ton goederen Nederland binnen en gaat er 26 miljoen ton uit. In juni bracht ABN Amro een rapport uit over de ontwikkelingen op de markt. De omzet van de Nederlandse transportsector nam in het eerste kwartaal met 0,2 procent toe ten opzichte van hetzelfde kwartaal in 2015. Deze lichte toename kwam voornamelijk door het wegtransport, waarvan de omzet met 3% steeg in het eerste kwartaal. Ook de omzet
van de binnenvaart groeide (1%), maar andere branches, zoals zee- en kustvaart en logistieke dienstverlening zagen hun omzet dalen in het eerste kwartaal van 2016. Maar de vraag is: blijft dat zo? De
industrie is namelijk volop bezig met modal shift. Wat dat is? Simpel:
Rijn. Logistiek dienstverleners die eerst alleen wegvervoer deden, kijken ook steeds positiever aan tegen de andere modaliteiten en bieden die soms ook aan. Dat stelt ze in staat het wegvervoer te concentreren op de laatste kilometers; op het langere traject vanaf Rotterdam is geen rendement te behalen.”
‘Als je met de trein van Valencia naar Rotterdam rijdt, moet je in vier landen aankloppen voor toestemming’ het verschuiven van lading van de weg naar spoor en water. Met de modal shift van goederen die uit andere continenten naar Europa komen, gaat het prima. De lading die van de grote zeeschepen afkomt, zit vaak al in containers en die zijn eenvoudig op de trein of binnenvaartschip over te plaatsen. Dan hoeft de lading alleen de laatste kilometers getruckt te worden. Maar continentaal vervoer binnen Europa is veel lastiger per spoor of over water te realiseren. “Het gaat dan bijvoorbeeld om groente en fruit, dat in gekoelde trucks van Spanje naar Nederland getransporteerd wordt”, aldus Peter de Langen, hoogleraar goederenvervoer en logistiek bij de TU Eindhoven. De Langen over de marktontwikke-
lingen: “Het wegvervoer kampt met chauffeurstekorten, de kans op files en de diesel zal stijgen. De binnenvaartsector is heel competitief. Er zijn goed functionerende intermodale verbindingen op korte afstand, bijvoorbeeld van Rotterdam naar Bergen op Zoom of Alphen aan de
Slechts een klein deel van de lading
die in Rotterdam aankomt, blijft in Nederland. Meer dan negentig procent wordt doorgevoerd naar het achterland. Zo gaan droge en natte bulk veelal over water naar het Duitse Ruhrgebied. Door de complexiteit op het spoor is een modal shift van continentaal vervoer voor verladers en vervoerders naar deze modaliteit niet eenvoudig te realiseren”, aldus De Langen. Zo kennen de verschillende Europese landen andere spoorstandaarden, waardoor soms van locomotief gewisseld moet worden bij een grensovergang. Het andere probleem zit in het verkrijgen van de treinpaden, toestemming om op een bepaald traject te mogen rijden in een bepaald tijdsblok. “Als je met de trein van Valencia naar Rotterdam rijdt, moet je in vier landen aankloppen voor toestemming om een tijdspad te krijgen. Dat is een drempel voor het starten van nieuwe diensten.” Een van de Nederlandse bedrijven
die een aanjager is van de modal shift in Europa is de GVT Group of
Logistics. Het bedrijf wil een handelsroute over het spoor (via Rusland, Polen) opzetten naar Chengdu in China. Het duurt twaalf dagen om daar te komen, doordat door de verschillende spoorbreedtes regelmatig van materiaal gewisseld moet worden. Een rit van twaalf dagen door vele landen, die verschillende spoorbreedtes hanteren. De tijdwinst is echter enorm. “Met de boot duurt dezelfde reis zestig dagen, vijf keer zo lang”, aldus Wil Versteijnen, directeur van GVT Group of Logistics. Het is een gedurfde onderneming, het bedrijf moet immers maar afwachten of het inderdaad genoeg lading binnenhaalt voor een rendabele voorziening. Bij binnenvaart kunnen schippers en rederijen flexibel een extra terminal aandoen, als ze extra lading binnen willen halen. Op het spoor werkt dat volgens De Langen anders. “Vanwege de tijdspaden op het spoor is de flexibiliteit beperkt. Daardoor werkt alleen een model met vaste directe shuttles van A naar B goed. Je moet voordat je een shuttledienst opzet eigenlijk zeker weten dat partijen van je dienst gebruik willen maken, maar dat is lastig, want verladers zullen zich niet snel committeren aan een dienst die er nog niet is.”
je van Spanje naar Nederland truckt ben je ongeveer 2 dagen onderweg, dat is substantieel sneller dan per spoor. Continentaal intermodaal vervoer werkt daarom vooral bij speciale producteigenschappen, zoals chemicaliën en bulk (zand, grind) en bij geconcentreerde en stabiele volumes bij een of enkele partijen.” Vroeger gingen logistieke bedrijven vaak midden in een weiland zitten. Verladers en logistiek dienstverleners vestigen zich steeds vaker op intermodaal ontsloten bedrijventerreinen, aldus De Langen. “De intermodale ontsluitingsmogelijkheden zijn tegenwoordig steeds vaker doorslaggevend bij de locatiekeuze voor een warehouse of fabriek. Dat speelt in het voordeel van de modal shift doelstellingen.” Bij de komst van de Tweede Maas-
vlakte werd afgesproken meer over water en spoor te vervoeren vanaf de haven richting het achterland. Formele cijfers in hoeverre dat gehaald wordt, zijn nog niet bekend, aldus het Havenbedrijf Rotterdam. Maar De Langen heeft wel een idee: “Met binnenvaart gaat het de goede kant op, het spoor blijft wat achter. Het opzetten van renderende nieuwe diensten is risicovol en vraagt een lange adem.”
Volgens de hoogleraar hebben som-
mige beleidsmakers in Europa een verkeerd beeld van het gemak van een modal shift. “Bij tijdkritische producten en bij supply chains die zijn ingericht op lage voorraden is een langere doorlooptijd erg onaantrekkelijk. Dat beperkt de aantrekkelijkheid van intermodaal vervoer, ook shortsea is dan geen optie. Als
Malini Witlox
FEITEN Doelstellingen modal split/verdeling op Tweede Maasvlakte naar vervoersmodaliteit, van 2005 naar 2033. Wegvervoer: van 47 naar 35% Water: van 40 naar 45% Spoor: van 13 naar 20%
Een commerciële uitgave van European Media Partner, gedistribueerd door Het Financieele Dagblad
10 NIEUWS – NIEUWEMETROPOOL.NL
LUCHTHAVEN SCHIPHOL ZET IN OP SEAMLESS JOURNEY
Het Randstedelijk gelegen Schiphol loopt tegen de grenzen aan van verdere bouwexpansie.
NEDERLANDSE HAVENS IN DIGITALE TOP 5 De haven van Rotterdam groeide ooit uit tot de grootste ter wereld. Na 2004 is die status overgenomen door Shanghai, maar dat neemt niet weg dat ons land een duchtig woordje meespreekt. De Nederlandse havens wedijveren namelijk volop in de top met de meest ‘slimme’ havens. Het digitaliseringsproces is in volle gang. “Ik denk dat we al heel ver zijn”, vertelt Iwan
van der Wolf, directeur van Portbase, een organisatie die een sleutelpositie speelt in havenlogistieke netwerken. Niet alleen Rotterdam valt onder zijn werkgebied, ook de haven van Amsterdam. “De afgelopen tien jaar hebben we ons vooral bezig gehouden met het digitaliseren van documentstromen in de logistieke keten. Nu zijn we druk bezig met het faciliteren van datadeling over alle ketens heen. Die stap betekent een geweldige impuls voor realtime forecasting en planning.”
Waar dit op neerkomt, is dat schepen en la-
dingen nu weliswaar zijn te traceren, maar dat alle bewegingen daar omheen niet altijd vallen te herleiden. Je kunt je voorstellen dat transport over water allerlei navolgende processen op gang brengt, zoals het vrachtwagenvervoer naar het achterland.
Het gaat bij die informatie vaak om externe databronnen. “Het aan elkaar knopen van die externe bronnen is een geweldige opgave, terwijl we zoals gezegd al een heel eind zijn gevorderd met dat proces.”
Luchthaven Schiphol wil zich manifesteren als dé Digital Airport. Passagiers die gebruik maken van de app of van de Schiphol-site willen vooral antwoord op de vraag hoe snel ze ergens kunnen zijn en welke ondersteuning ze daarbij kunnen krijgen.
Als de passagier wil winkelen in de Tax Free-retailomgeving wil die er ook zeker van zijn dat die voldoende tijd heeft. Staat het vliegtuig klaar voor vertrek, dan willen we de passagier laten weten dat die haast moet maken.”
“Als een passagier op Schiphol rondloopt die naar Praag moet en op zoek is naar een stropdas en deodorant, dan wil hij weten waar die te koop zijn en of hij voldoende tijd heeft ze te kopen en op tijd bij de gate te zijn”, vertelt Albert van Veen. De CIO van Schiphol schetst een ontwikkeling waarbij de nationale luchthaven inzet op digitalisering om de bestaande ruimte optimaal te benutten.
Onze nationale luchthaven wil de passagiers
Het Randstedelijk gelegen Schiphol loopt immers tegen de grenzen aan van verdere bouwexpansie. Tegelijkertijd verwacht de luchthaven dit jaar een flinke toename van het aantal passagiers, zo’n 63 miljoen. Van Veen: “De groeikans zit niet alleen in het realiseren van bouwprojecten. Wij zetten juist ook in op een seamless journey. Als passagiers nauwkeuriger weten hoe laat hun vlucht vertrekt en hoe laat ze op Schiphol worden verwacht, heeft dat een gunstig effect op de capaciteit.”
In breder perspectief heeft deze digitalisering
Deze seamless passenger journey
noemt hij bovendien in één adem met smart assets. Een hele mond vol, maar het klinkt ingewikkelder dan het is. “Een passagier op de luchthaven heeft vooral behoefte aan gemak en dienstverlening. In de basis gaat het dan om praktische dingen. De Schiphol-app die we hebben ontwikkeld gaat werken als je ‘travel buddy’ om de reis en het verblijf op de luchthaven zo doeltreffend en gemakkelijk mogelijk te laten verlopen.
Naast verdere digitalisering van de haven zet Portbase nu in op het beschikbaar stellen van realtime informatie. Het voordeel daarvan is dat het een positieve invloed heeft op de doorloopsnelheid. “Alle informatie is op het juiste moment beschikbaar en daar doen alle betrokkenen in de keten hun voordeel mee. Het hele proces wordt als het ware voorspelbaarder.” De verdere digitalisering zorgt ook voor een
verandering in de scholing van toekomstig personeel. De potige havenarbeiders van vroeger maken deels plaats voor ict’ers. Neemt dat een hoger werkloosheidsrisico met zich mee? Van der Wolf: “Digitalisering vindt plaats in alle sectoren. Gelukkig is de ict-belangstelling onder jongeren groot. Tegelijkertijd zal er altijd fysieke arbeid nodig blijven in de havens. Daarmee is die dreiging van werkloosheid slechts beperkt actueel.” Hugo Schrameyer
Iwan van der Wolf: “Het hele proces wordt als het ware voorspelbaarder.”
dus op een aangename manier ontzorgen. Die eventuele voorsprong betekent wel degelijk dat Schiphol hoger op het prioriteitenlijstje komt van passagiers dan andere airports. Een reis die aangenaam verloopt, heeft een streepje voor. En Schiphol als vertrek-, aankomst- of tussenlocatie daarbij kan de keuze van de reiziger positief beïnvloeden. van Schiphol tevens een positief effect op de vervoersbewegingen van vrachtladingen. Daarbij geldt namelijk dat die ladingen niet zelden worden gecombineerd met vervoer van passagiers en hun reisbagage. “Door toenemende digitalisering zien we die trajecten steeds transparanter worden. En dat betekent bijvoorbeeld dat vervoerders nauwlettend kunnen traceren waar vrachten zich bevinden. Als inkomende vluchten vertraging hebben, hoeft de vervoerder niet nodeloos te wachten totdat het vliegtuig een keer landt.” Dit wachten zal in de toekomst sowieso tot
een minimum worden beperkt, als het aan Albert van Veen ligt. “We worden er allemaal, zowel Schiphol als de passagiers, gelukkiger van als de reis zo makkelijk mogelijk verloopt. Het ideale scenario is dat de passagier telkens op het juiste moment verschijnt zonder nodeloos wachten.” Hugo Schrameyer
Een commerciële uitgave van European Media Partner, gedistribueerd door Het Financieele Dagblad
NIEUWEMETROPOOL.NL – TREND 11
SLIMME STAD IS STAD VAN DE TOEKOMST Zelfrijdende deelauto’s, hernieuwbare energie en digitale innovatie: alles komt samen in Smart Cities. “Er is al zoveel mogelijk. Veel meer dan men vaak nog beseft. Dit is nog maar het begin.”
procent. Beperkingen in actieradius, laad- en trekvermogen, gecombineerd met hoge aanschafkosten zonder subsidies betekenen dat logistieke dienstverleners nu nog vooral geïnteresseerd zijn in (groen-)gas om hun vloten te verduurzamen. Maar ook op andere manieren kan logistiek een stuk efficiënter door inzet van ict en betere coördinatie. “Voertuigen kunnen realtime informatie met elkaar delen en rijroutes optimaliseren”, zegt Luman. “Ook zien wij retailers elkaar opzoeken en logistieke hubs inrichten aan de randen van steden.”
Overal ter wereld investeren over-
heden in het fenomeen Smart City waarin tal van technologische ontwikkelingen samenkomen. Neem India bijvoorbeeld, dat onlangs vijftien miljard dollar reserveerde voor 100 slimme steden in 2020. Of Dubai, dat acht miljard steekt in het Dubai Plan 2021, dat onder meer het uitrusten van politieagenten met een Google Glass omvat. In de EU vallen de ambities vaak samen met het door de Europese Commissie vastgestelde onderzoeksprogramma Horizon 2020, dat gebaseerd is op de pijlers energie, transport en ict.
Hoe ziet de stad van de toekomst
eruit? Autonoom rijdende (elektrische) deelauto’s kunnen een revolutie betekenen. “We hebben straks misschien helemaal geen openbaar vervoer meer nodig”, zegt Elphi Nelissen, die het Smart Citiesonderzoek van de Technische Universiteit Eindhoven (TU/e) leidt. “Rotondes en stoplichten kunnen we afschaffen, want auto’s regelen voorrang zelf. Ook het parkeerprobleem is gelijk opgelost wanneer we autogebruik op elkaar afstemmen. De stad wordt veiliger en leefbaarder.” De vraag is volgens Nelissen
Maar ook buiten de logistiek
Eplhi Nelissen: “De maatschappij is de remmende factor, niet de technologie.”
niet óf dit gaat gebeuren, maar wannéér. “Het kan over vijf jaar zijn, tien of vijftien. De vraag is vooral hoe de maatschappij op deze ontwikkelingen reageert. Dat is de remmende factor, niet de technologie.” De universiteit heeft het Smart Cities Center Eindhoven (SSC/e) opgezet voor het onderzoek naar slimme steden. Het centrum kijkt onder meer naar zelfrijdende auto’s, energieneutrale bebouwing, klimaatvriendelijke maatregelen en de stad als ecosysteem voor het ontstaan van innovatie en co-creatie. Een
slimme wijk op een nog te bepalen locatie binnen de Brainportregio Eindhoven wordt de proefgrond van veel van deze technologieën. SSC/e werkt hiervoor samen met onder meer overheid, bedrijfsleven en het Duitse Fraunhofer-instituut. Een belangrijk onderdeel van veel onderzoek naar slimme steden is de energietransitie voor de logistieke sector. Nu al vindt veel stadsdistributie plaats met elektrische voertuigen, constateren Michiel Bremmers (ING Lease) en Rico Luman (ING Economisch Bureau). Zij deden onderzoek naar
de reductie van CO2-uitstoot in de transport en logistiek, tevens een belangrijk thema voor de Nederlandse Vereniging van Leasemaatschappijen waar de resultaten onlangs werden gepresenteerd. “We verwachten veel van elektrische logistiek in stedelijke gebieden”, aldus Bremmers. “Dit segment gaat substantie krijgen.” Elektrisch rijden is voor veel van het zware vrachtwagenvervoer voorlopig nog niet weggelegd. Het aandeel elektrische voertuigen voor trucks van drieënhalf ton is nog geen één
zijn flinke stappen te maken. Zo verbruiken huizen steeds minder energie, maar ook hier is ruimte voor vooruitgang. Denk aan woningen die zelfvoorzienend zijn in hun energiebehoefte en zelfs energie terug kunnen leveren aan het elektriciteitsnet. Dit betekent dat utiliteitsbedrijven, steden en huishoudens productie en afname op elkaar moeten afstemmen. Onder meer Amerikaanse ontwikkelingen in batterijtechnologie door het bedrijf Tesla maken het mogelijk energie langer op te slaan en dit beter te regelen. Ook is het niet ondenkbaar dat huizen binnen afzienbare termijn gewoon uit de (3D-)printer rollen. “Er is al zoveel mogelijk”, stelt Nelissen. “Veel meer dan men vaak nog beseft. Dit is nog maar het begin.” Wendy de Liefde
Welkom bij Alsberg Accountants & Adviseurs B.V. Om al onze cliënten goed van dienst te kunnen zijn, bieden wij een breed pakket van financiële diensten aan van accountancywerkzaamheden en bedrijfseconomische advisering tot belastingadvies. wij zijn in staat om u dienstverlening op maat te bieden, zowel aan grotere (internationale) ondernemingen als aan ondernemingen in het midden- en kleinbedrijf. Centraal hierbij staat een actieve persoonlijke betrokkenheid van ons bij uw bedrijf waarbij u één vast en deskundig aanspreekpunt heeft. Wij zijn resultaatgericht, betrokken, flexibel, praktisch en integer. Verder zijn de communicatielijnen binnen Alsberg kort en is ons kantoor efficiënt georganiseerd en geautomatiseerd.
U kunt altijd vrijblijvend contact met ons opnemen voor een advies op maat.
Albsberg_adv_130x64mm.pdf
1
13-05-15
17:26
CHIQUE WONEN IN DEN HAAG TUSSEN
ZORGVLIET EN STATENKWARTIER
START VERKOOP NOG DIT JAAR
24 LUXE STADSAPPARTEMENTEN VLOEROPPERVLAK VAN 130 M2 TOT 150 M2 4 PENTHOUSES VLOEROPPERVLAK VAN 157 M2 TOT 203 M2 ALLE APPARTEMENTEN MET TUIN OF TERRAS PARKEREN IN ONDERGRONDSE PARKEERGARAGE NIEUWBOUW MET WONINGBORG GARANTIE
WWW.STADHOUDERSPLANTSOEN.NL
VOOR MEER VERKOOPINFORMATIE: FRISIA MAKELAARS 070 - 342 01 01
TRANSFORMATIE VAN HET VOORMALIGE PAVILJOEN ‘ DE LOET’
MONUMENTAAL WONEN IN DUIN EN BOSCH IN BAKKUM 12 HERENHUIZEN VA. 200 M2 5 APPARTEMENTEN VA. 120 M2 5 VRIJSTAANDE VILLA’S VA. 200 M2 Een locatie die oogt als een filmset, een passend decor voor een Engels kostuumdrama. De sfeer van 1903 en het comfort van 2016 Hoge plafonds (4,5 m) Eigen park rond gebouwen Luxe en hoogwaardige afwerking Parkeren in ondergrondse garage Nieuwbouwgaranties
• • • • •
MEER INFORMATIE:
WWW.DENIEUWELOET.NL
HOPMAN MAKELAARS, CASTRICUM TEL. 0251 - 65 77 00