Fonds1818
Magazine #3 2015
thema
In de wijk Deze zomer: Strandbibliotheek Katwijk In het bijzonder: Geen zee te hoog In gesprek met: Joke van den Boomen
Deze zomer Strandbibliotheek Katwijk
Duurzame zomer
De strandbibliotheek is gevestigd in een portocabin en telt zo’n negenhonderd titels. “Dat is voor een tijdelijke bieb best veel, maar ter vergelijking: onze hoofdvestiging heeft veertigduizend titels in huis”, aldus Blom. In 2005 begonnen de strandbibliotheken in alle grotere
Het is weer tijd voor zon, zee en een boek. Voor zand
badplaatsen in Zuid-Holland. Daar is nu alleen Katwijk
tussen je tenen en de bladzijden. Kortom, voor de Strand
nog van over. “In 2012 stopte de subsidie. Wij zijn toen op
bibliotheek Katwijk. In de zomer kunnen badgasten
eigen kracht doorgegaan, omdat er in Katwijk veel vraag
boeken lenen op het strand van Katwijk. De selectie heeft
naar is. Alleen vorig jaar hebben we overgeslagen, omdat
een luchtig, zomers karakter. Veel detectives en streek
onze financiering niet rond kwam en er werkzaamheden
romans, maar ook echte literatuur, kinderboeken en
waren op het strand. Maar dit jaar zijn we er gelukkig
strips. “Op het strand leent een ander lezerspubliek dan
weer”, aldus Ineke Blom.
de rest van het jaar. Dat is ook precies onze bedoeling.
‘In 2012 stopte de subsidie. Wij zijn toen op eigen kracht doorgegaan’
Door een laagdrempelige selectie hopen we mensen aan het lezen te krijgen”, vertelt Ineke Blom van de Openbare Bibliotheek in Katwijk. Het is niet erg als ze de boeken een beetje beschadigen. “Natuurlijk hopen we dat de mensen voorzichtig doen, maar als de boeken een beetje zanderig, vochtig of met een vetvlek van zonnebrand of ijs terugkomen, krijgen de mensen geen boete. Het is een gebruiksvoorwerp. Jammer dan.”
Elk jaar heeft de strandbibliotheek een thema; dit jaar is dat duurzaamheid. “Er worden zonnepanelen op het dak van de portocabin geplaatst en er zijn workshops en lezingen rond dit onderwerp. Het gaat er vooral om dat mensen er over gaan nadenken en zich bewust worden van wat hun rol is. Dat ze bijvoorbeeld na een heerlijk dagje strand hun rommel netjes opruimen en het strand schoon achterlaten.” Maar er zijn ook schilderworkshops, voorleesuurtjes, een babysoos met workshop baby gebaren, lezingen van schrijvers en een workshop creatief met schep. Katwijk is vooral een gezinsstrand. De bibliotheek schat dat 75 procent van de bezoekers van de Strandbibliotheek uit Katwijk en omgeving komt, 20 procent zijn dagjes mensen uit Nederland en vijf procent zijn buitenlandse toeristen. Fonds 1818 geeft een donatie van € 6.500.
Fotograaf: Dick Hogewoning
www.bibliotheekkatwijk.nl 2
Inhoud thema
voorwoord
In de wijk
beste lezer,
Een voormalige psychiatrische instelling die
Al mijn hele leven woon ik in Zoetermeer. Een gemeente die het imago
nu in gebruik is als buurthuiskamer en een
heeft van een slaapstad met weinig samenhang. Wanneer je er woont,
buurthuis dat helemaal gerund wordt door
merk je daar weinig van. In de wijken waarin ik woonde, waren de
vrijwilligers zorgen voor meer samenhang in
buurtbewoners juist erg bij elkaar betrokken. Ook in de buurt waar
de Delftse wijk Voorhof. Pagina 4
ik sinds kort woon, is de samenhang goed. Maar, ook in Zoetermeer zijn natuurlijk wijken waar dat wat minder vanzelfsprekend is. Via mijn werk bij Fonds 1818 ben ik nauw betrokken geraakt bij een
gerelateerd
buurtproject in de gemeente Delft, het buurthuis in Voorhof. Dit dreigde te sluiten, maar is door omwonenden gered. Het buurthuis heeft nu
Tips & Tricks voor burgerinitiatieven
weer een belangrijke functie en wordt gerund door vrijwilligers. In het
Samen met buurtbewoners van een leuk
ander project in de wijk Voorhof, de buurttuin en buurtkamer van
idee een goed plan maken. Projectadviseur
Stichting 751. Wijkcoördinator Peter Puik (foto voorkant van dit
Avi Rewat geeft tips. Pagina 8
Magazine) ziet dat beide initiatieven de wijk een impuls geven en
Magazine staan dergelijke buurtprojecten centraal. Onder meer een
dat de bewoners verantwoordelijkheid nemen. Naast projecten van
Water voor de Spinozahof
stichtingen en verenigingen steunt Fonds 1818 ook initiatieven van
Via een burgerinitiatief kreeg de Spinozahof
groepjes burgers. Deze initiatieven hebben vaak te maken met
een waterpomp. Nu is het niet meer nodig
activiteiten in buurten of met groen. Verderop in dit Magazine
om emmertjes water uit de gracht te halen.
geef ik Tips & Tricks voor de start van een goed burgerinitiatief.
Pagina 8
Verder aandacht voor de Strandbibliotheek in Katwijk en het programma Museumvrijwilligers. Midden in het Magazine staat de
Geen zee te hoog
samenvatting van ons jaarbericht. Hierin vindt u informatie over
Amateurs en professionals in Scheveningse
de donaties die Fonds 1818 in 2014 toekende.
Communityart. Pagina 9
Joke van den Boomen
Avi Rewat Fonds 1818
De buurtmoeder van Transvaal. Pagina 10
en meer
Vitrine
Terugblik
Van het fonds…
Diverse projecten in het kort Pagina 12
Museumvrijwilligers
Bijen in de Buurt
Pagina 14
Pagina 15 3
Thema
Thema
‘Dan doen we het toch lekker zelf’ In de Delftse wijk Voorhof gebeuren mooie dingen. Bewoners pakken zelf op wat de gemeente wegens bezuinigingen moet laten liggen. Een voormalige instelling werd omgetoverd tot buurtcafé en woongemeenschap. En een buurthuis maakte, nadat de subsidie werd stopgezet, een succesvolle doorstart. ‘Het is nóg meer van de bewoners geworden.’
Harmen zit met een kop koffie aan de bar bij
hier vlakbij in een van de flats met mijn
keuken. In de rechtervleugel wonen drie
Taste Friday. De 23-jarige student scheeps
gezin. Het was daar prima, maar er was
gezinnen. Ewout en zijn vrouw Ali wonen er
bouw is stamgast bij het buurtcafé in Delft.
weinig contact met de buurt. En daar waren
ook met hun zonen Jonathan (4) en Toby (2).
Hij neemt vaak zijn laptop mee om wat te
mijn vrouw en ik wel naar op zoek”, vertelt
“Het is hier heerlijk. Mijn kinderen kunnen
werken en is bij goed weer ook regelmatig
Van Oosten. Hij zet zich als pastoraal werker
lekker buiten ravotten en hebben altijd
te vinden in de gemeenschappelijke tuin.
in bij een aantal kerken in Delft. “Ik ben op
speelkameraadjes.”
zoek naar verbinding en zingeving. Daar kun “Ik kom uit Groningen, mijn ouders hebben
je heel lang over praten, maar je kunt het
Ze hebben hard gewerkt om het pand
een boerderij. Ik mis het groen en de ruimte.
ook concreet aanpakken. Dat is wat we hier
bewoonbaar te maken. Fonds 1818 gaf een
In mijn studentenflat heb ik alleen een balkon.
proberen te doen.”
donatie van drieduizend euro voor meubilair
Daarom kom ik vaak hier. Ik vind het heerlijk
en keukenmateriaal. “Alles was dichtgespij
Deal
kerd en de tuin was overwoekerd met on
Hij sloot een deal met Stichting Philadelphia
kruid. Maar dat is het mooie van een
Buurtcafé Taste Friday maakt deel uit van
– eigenaar van de voormalige instelling –
woongemeenschap, er zijn altijd veel handen.
Stichting 751, een woongemeenschap die is
dat hij met een groepje mensen tegen een
Wie hier komt wonen, moet ook bereid zijn
gevestigd in een voormalige instelling voor
betaalbare huur mocht wonen als hij in een
om tijd en energie in het grotere geheel te
verstandelijk beperkten. De laagbouw ligt
deel van het gebouw een ontmoetingsruim
steken.” En daarmee bedoelt Van Oosten
verscholen in het groen tussen de flats van
te voor de buurt zou maken en de bijbeho
niet alleen zijn eigen project, maar de hele
de wijk Voorhof. Het is even zoeken, maar de
rende tuin zou openstellen voor buurtbewo
wijk Voorhof. Zo onderhoudt hij goede
postbode kent de woongroep wel. “Dat zijn
ners. Ruim twee jaar geleden trok de
contacten met het nabijgelegen Buurthuis
die gezellige mensen, nog even doorlopen.”
woongemeenschap erin. In de linkervleugel
Het Voorhof. “We hebben ieder onze eigen
Ewout van Oosten – initiatiefnemer van de
van het gebouw wonen zeven singles. Ze
doelgroep. Daar komen veel ouderen, hier
woongemeenschap – had zijn oog al op de
hebben ieder hun eigen kamer en delen een
veel jongeren. Waar we kunnen, helpen we
voormalige instelling laten vallen. “Ik woonde
gemeenschappelijke woonruimte en
een handje.”
om een beetje in de tuin te klooien.”
5
Thema
Rollator Voor de meesten van de oudere bezoekers van Het Voorhof is buurtcafé Taste Friday te ver weg. Dan moeten ze met hun rollator de drukke Voorhofdreef oversteken. Ze zijn sterk op hun buurthuis aangewezen. Het sloeg daarom in als een bom toen de gemeente twee jaar geleden bekendmaakte dat het buurtcentrum geen subsidie meer zou krijgen. Het idee was: sluiten, slopen en de grond verkopen. Maar de buurtbewoners lieten zich niet zomaar wegsturen. Onder het motto ‘Dan doen we het toch lekker zelf’ maakte een groepje actieve bewoners plannen om het buurthuis van de gemeente over te nemen en zelf te beheren. Stichting Buurtwerk werd opgericht. Sinds 1 juli 2013 wordt het buurt huis uitsluitend gerund door vrijwilligers en buurtbewoners. Drijvende kracht en voor zitter van het bestuur is Christina Terpstra. “Toen we besloten dat het buurthuis moest blijven, realiseerden we ons maar half wat daar allemaal bij kwam kijken. Er moest een
Deelnemer Nettie en gymdocent Elja
stichting worden opgericht, een doelstelling geformuleerd, taakomschrijvingen gemaakt,
aanpassing, weet wijkcoördinator Peter Puik
hier in de jaren zeventig met hun gezinnen
vrijwilligers geworven om klussen uit te
(foto voorkant van dit Magazine). “Het was
gekomen. De kinderen zijn de deur uit, de
voeren, er moesten activiteiten worden
even lastig om de regierol los te laten. Maar
partner is overleden.” Hij komt vaak verborgen
bedacht, fondsen worden geworven voor
nu zijn beide partijen wel gewend aan de
armoede en eenzaamheid tegen. “Er zijn
het onderhoud aan het pand.” Fonds 1818
nieuwe situatie.” Wijkcoördinator Puik is de
hier relatief veel mensen die van een klein
doneerde dertigduizend euro en de stichting
ogen en oren van de gemeente. Hij is enthou
pensioentje rond moeten komen”, weet Puik.
kon op kosten van het fonds een duurzaam
siast over de manier waarop de bewoners
De kosten van de activiteiten in het buurthuis
heidadviseur inschakelen.
de doorstart hebben gemaakt. “Het is nóg
zijn afgesteld op mensen met een krappe
meer van de bewoners geworden.”
beurs. Maar de prijzen zijn sinds de verzelf standiging wel iets gestegen. Een kop koffie
Het was niet alleen veel werk, maar ook een mentaliteitsverandering. “We moeten het zelf
Verborgen armoede
doet zeventig cent. “We moeten nu onze
doen en zijn zelf verantwoordelijk. Als er
Hij omschrijft Voorhof als een relatief rustige
eigen broek ophouden”, zegt vrijwilligster
iets stukgaat, kunnen we niet de gemeente
woonwijk. “In deze flats en de tussengelegen
Marianne Brounné; zij schenkt elke woens
bellen.” Ook bij de gemeente vergde het enige
appartementen wonen veel ouderen. Ze zijn
dagochtend koffie.
6
Thema
‘ Je moet bezig blijven, niet thuis gaan zitten’
gebruiken”, vertelt Dominique, terwijl ze vakkundig de melk voor een cappuccino schuimt. Er zijn geen vaste prijzen voor de koffie, de zelfgebakken cupcakes en de
Ook gymdocent Elja van Rijt moest het lesgeld
Paradijs
tosti’s. “Mensen mogen zelf bepalen of en
verhogen, van negen naar elf euro per maand.
De tuin van woongemeenschap 751 is in
hoe ze willen betalen. Het mogen euro’s
Dat is voor sommige bewoners best veel.
twee jaar omgetoverd tot een paradijsje.
zijn, maar het kan ook een pak koffie zijn of
Al meer dan tien jaar geeft Van Rijt elke
Er scharrelen kippen rond, de poes ligt in
een uurtje helpen in de keuken.” Dominique
woensdagmorgen twee lessen Bewegen voor
het zonnetje te spinnen, de moestuinbakken
kwam twee jaar geleden uit Engeland en
Ouderen. De eerste les begint om tien uur.
met groenten en kruiden staan er mooi bij.
kende niemand. “Door mijn vrijwilligerswerk
Eerst wordt een rondje zieken en afwezigen
En je hoort de bijen zoemen. Ewout verwacht
bij het buurtcafé heb ik nu veel leuke contac
gedaan. De oudste deelnemer, Ans van 97,
dat deze zomer de eerste honing geslingerd
ten. Er zitten veel internationale studenten
verblijft nog steeds in de Bieslandhof.
kan worden. “Ik heb een imkercursus gevolgd.
hier in de buurt.” Arjan kwam vorig jaar bij
Ze mag binnenkort weer naar huis. Er gaat
Ontzettend leuk.”
de woongemeenschap terecht. “Ik heb acht
een kaartje rond voor Ans. De operatie van
jaar als kunstenaar in Tunesië gewerkt en
Johanna is voorspoedig gegaan. En Ton – de
Op vrijdag is de buurthuiskamer open van
wilde weer terug naar Nederland, maar had
enige man – is er vandaag niet omdat hij naar
tien uur ’s ochtends tot tien uur ’s avonds.
geen plek om betaalbaar te wonen.”
zijn jarige zuster is. “Mensen komen hier
Rob zit aan de keukentafel. Hij kent het
Eerst verbleef hij in een van de gasten
om te rekken en strekken, maar de sociale
gebouw goed, want hij was een van de
kamers, die altijd vrij zijn voor mensen die
factor is ook heel belangrijk. Het is voor veel
bewoners van de instelling. Nu woont hij
(tijdelijk) geen huis hebben. In de winter
alleenstaande ouderen een angstbeeld om
samen met zijn vrouw Lisette zelfstandig
maanden wonen daar ook wel dak- en
thuis te vallen en pas dagen later gevonden
in een van de flats in de buurt. “We krijgen
thuislozen. Nu heeft Arjan zijn eigen kamer.
te worden. Daarom doen we altijd zo’n rondje”,
begeleiding van Philadelphia. Dat is nodig,
Hij begeleidt vrijwilligers en organiseert
vertelt Elja van Rijt.
want door onze verstandelijke handicap kost
activiteiten voor het buurtcafé. “Ik ben hier
het huishouden ons meer moeite”, vertelt
gastvrij en warm onthaald. Het voelt echt
Joke (83) gymt al 25 jaar in het buurthuis.
Lisette. De buurthuiskamer is heel belangrijk
als thuiskomen. Ik heb het zo naar mijn zin,
“Ik heb slijtage aan mijn onderrug en dan is
voor Rob en Lisette. “We kunnen hier altijd
dat ik voorlopig blijf.”
het goed om te blijven bewegen. En het is
met vragen terecht. En het is gezellig”, vindt
heel gezellig. Ik woon alleen, het zou voor
Rob. Ze steken ook een handje uit. Lisette
mij echt een ramp zijn als het zou stoppen.”
staat tosti’s te maken voor de lunch en Rob
Nettie (86) is twee jaar geleden begonnen
helpt vaak in de moestuin. Buurtbewoonster
met gym. Haar conditie is verbeterd en ze
Maja geniet van een momentje rust terwijl
vindt het erg gezellig. “Je moet bezig blijven,
haar zoontje Lionel zich vermaakt met
niet thuis gaan zitten.”
andere kinderen. “Hij kan hier zijn energie kwijt. En de koffie is heerlijk.” In de keuken
Gymdocent Elja is ook blij dat ze in de gym
staat een professionele espressomachine.
zaal van het buurthuis kon blijven. “Deze zaal
Die heeft de woongemeenschap in bruikleen.
is lekker ruim en je kunt daarna gezellig met
“De organisatie waarvan de machine is,
elkaar koffiedrinken. Het is een heel hecht
heeft hem maar één week per jaar nodig.
clubje.”
De rest van het jaar mogen wij hem 7
Totaal gedoneerd bedrag in 2014 aan 109 wijkinitiatieven is € 341.573,-
Thema
Burgerinitiatieven
‘Water voor de Spinozahof’ Je kunt nog zulke groene vingers hebben, maar zonder water is het toch lastig om een buurttuin fris en fruitig te houden. Dat weten de mensen van de Spinozahof maar al te goed. Daarom was het op dins dag 19 mei jl. ook zo’n mooie dag. Want toen werd de waterpomp voor de buurttuin afgeleverd. Een enorm reservoir voor onder de grond waaruit de buurtbewoners van de binnenstadstuin voortaan het water kunnen halen om hun plantjes te besproeien. Heel wat gemakkelijker dan het water met
Tuinierders Marianne Edixhoven en Sacha Winkel
emmertjes uit de gracht halen, zoals ze de
Maar de bewoners mogen er zeker drie jaar
Een buurtproject opzetten of een burgerinitiatief starten?
afgelopen maanden deden. Buurtbewoners
tuinieren. De bouwput is volgestort met klei
en fanatieke tuinierders Marianne Edixhoven
en aarde en er is een hekwerk neergezet
en Sacha Winkel waren erbij toen de pomp
om de tuin te beschermen. Het hek wordt
werd afgeleverd en zijn maar wat blij met
afgesloten met een slot waarvan alleen de
de nieuwe aanwinst. Zij vroegen de donatie
tuinierende bewoners de code weten. Er zijn
voor de waterpomp aan bij Fonds 1818.
nu ongeveer zestig bewoners betrokken bij
Tips & Tricks van projectadviseur Avi Rewat
De kosten van een handpomp zijn ruim
het project. Sommige bewoners betalen
tweeduizend euro. “Dat is best veel geld”,
25 euro per jaar en hebben een eigen stukje
1 Zorg dat je een groepje mensen
vindt Avi Rewat, adviseur buurtprojecten
grond. De financieel minder draagkrachtige
om je heen hebt die je enthousiasme
en burgerinitiatieven bij Fonds 1818.
bewoners mogen gratis tuinieren. Ook zijn
delen en elkaar aanvullen.
“Maar zonder water heb je geen buurttuin.
er speelvoorzieningen voor de kinderen. De
Omdat Staedion de rest van de tuin al had
Spinozahof levert niet alleen zelfgekweekte
visie en zorg dat alle neuzen
gefinancierd, vonden we dat wij deze bijdrage
groenten op, maar ook meer sociale cohesie.
dezelfde kant op staan.
wel konden leveren. De buurttuin voorziet
2 Formuleer samen een duidelijke
3 Maak – uitgaande van ieders exper
duidelijk in een behoefte. En het mooie is:
tise – een duidelijke taakverdeling.
als de tuin over een paar jaar weer wordt
Avi Rewat:
opgeheven, kan de pomp worden verhuisd
“In de burgerinitiatieven gaat veertigduizend euro
4 Maak studie van de regelgeving rond je project.
naar een nieuwe locatie.”
per jaar om. Dat is relatief weinig op de jaar begroting van 12 miljoen van Fonds 1818. Maar
5 Zorg dat de administratie op orde is. De Spinozahof is door een groep bewoners
dat betekent niet dat de projecten geen belang
kunt vergelijken. En vermeld
aangelegd op een braakliggend terrein aan
hebben. We nemen ze net zo serieus als alle
welke inkomsten je kunt genereren
de Spinozastraat in de Haagse Stationsbuurt.
andere aanvragen en besteden er veel tijd aan.
(dekkingsplan).
De grond is van Staedion en de corporatie
Burgerinitiatieven zijn in opkomst. Steeds meer
wil hier in de toekomst tien huizen bouwen.
mensen verbinden zich actief aan hun wijk.”
6 Vraag offertes op zodat je prijzen
8
In het bijzonder
Community art-project ‘Geen Zee te Hoog’
‘ De vis wordt duur betaald’
Ook voor ‘Harde Handen’ worden alle Scheveningers van harte uitgenodigd om mee te doen. De gezellige woonkamer van Marie Anne van der Toorn – waar drie katten de baas zijn – is het epicentrum van het community art-project. Wie in Scheveningen iets wil organiseren, krijgt met Van der Toorn te maken. Zij is organisator in hart en nieren. Ze was betrokken bij de organisatie van
Na succesvolle uitvoeringen van ‘Kromme Jongens’ in
De landing van de Prins in 2013 in het kader van 200 jaar
het Westland en ‘Temperament in Escamp’ heeft Kwekers
Koninkrijk der Nederlanden. En ze organiseerde de
in de Kunst – voorheen Dario Fo ondernemers in de
Dag van Scheveningen en is voorzitter van de werkgroepen
kunst – zijn pijlen nu gericht op Scheveningen. Deze zomer
van Vlaggetjesdag. Zij weet hoe ideeën vorm krijgen,
zal het in het stadsdeel Scheveningen al bruisen van
en misschien nog wel belangrijker: zij weet hoe ze de
alle culturele activiteiten in het kader van dit community
schollenkop kan enthousiasmeren. “De Scheveningse
art-project met de toepasselijke naam ‘Geen Zee te Hoog’.
gemeenschap is best gesloten. Wat ze niet kennen, houden
Fonds 1818 geeft een bijdrage van veertigduizend euro
ze liever buiten de deur. Maar als je hun vertrouwen
aan dit unieke en laagdrempelige kunstproject. Wie houdt
eenmaal hebt gewekt, dan kun je op ze bouwen”, weet
van gedichten, kan zijn hart ophalen bij ‘Visserslatijn’,
Van der Toorn. Ze woont al jaren in Duindorp en kent
een poëzieproject in samenwerking met de bibliotheken.
iedereen. Ze heeft grote bewondering voor de projecten
De gedichten worden op placemats afgedrukt die in de
en aanpak van Kwekers in de Kunst. “Ze geven iedereen
Scheveningse horeca worden gebruikt. ‘Rode poon en
een rol, laten mensen stralen. Dat werkt ook na het project
Zonnevis’ is een kunstproject voor kleuters en ‘Vissers
door in de gemeenschap. Nu is die in Scheveningen al
koppen’ is een fotografieproject.
heel hecht, maar het is toch leuk om onvermoede kanten van elkaar te leren kennen.” Marie Anne hoopt ook dat
Klap op de vuurpijl is de eindvoorstelling ‘Harde Handen’,
sommige Scheveningers zich door het project een beetje
een musical gebaseerd op het toneelstuk ‘Op hoop van
gaan verzoenen met het Zuiderstrandtheater. “In de
zegen’ van Herman Heijermans. De geëngageerde
volksmond wordt het De Bunker genoemd. Het doet ze
toneelschrijver kaart in dit stuk uit 1900 de zware
denken aan de Atlantikwall tijdens de Tweede Wereld
omstandigheden van de vissers aan. Hij woonde enkele
oorlog. We hopen dat ze door deze voorstelling, waaraan
jaren op Scheveningen en Katwijk aan Zee. ‘De vis wordt
misschien hun tante of buurman meedoet, komen kijken
duur betaald’ is een bekende uitspraak uit deze toneel
en zien hoe mooi het theater vanbinnen is.” Het Zuider
klassieker. Een van de hoofdrollen – die van vissers
strandtheater is initiatiefnemer en opdrachtgever van de
weduwe Kniertje – wordt gespeeld door Loes Luca.
voorstelling ‘Harde Handen’. Het is een van de manieren
De muziek is van onder anderen Willem Breuker en
om Scheveningen en de Scheveningers bij het nieuwe
de liedteksten zijn van Hans Dorrestijn. Uniek aan
theater te betrekken.
de projecten van Kwekers in de Kunst is de mix van amateurs en professionals.
De voorstelling ‘Harde Handen’ wordt op 10, 11, 12 en 13 september gespeeld. Wilt u deelnemen aan het project? Mail dan naar: hardehanden@zuiderstrandtheater.nl
9
Thema
‘Ik doe het voor de kinderen. Die hebben recht op een zo onbezorgd mogelijke jeugd’
Thema
In gesprek met…
Joke van den Boomen Haagse Hopjes Transvaal
In het wijkpark Transvaal zit Joke van den Boomen deze woensdagmiddag heerlijk in het zonnetje. Eigenlijk niets bijzonders, de in Transvaal geboren en getogen Haagse is al járen het gezicht van speelgoeduitleen Haagse Hopjes. Maar ze was door ziekte een aantal maanden uit de running. Dus iedereen is blij dat ze weer op haar
Op 1 mei 1996 ging het project Haagse Hopjes definitief van
vertrouwde plekje zit.
en spelactiviteiten gehouden. Zoals de familiedag op het
Ze wordt door de vrijwilligers goed verzorgd. Er wordt een kop
Joke werd in 2013 voor haar werkzaamheden met een lintje
koffie met een sprits gebracht. En Yusuf (8) houdt haar goed in
onderscheiden. Door burgemeester Van Aartsen en oud-
de gaten, terwijl de rest van de buurtkinderen zich op het plein
burgemeester Deetman. “Het was een complete verrassing
uitleeft met ballen, fietsen en skelters. “Yusuf is hier bijna
voor me. Met de heer Deetman heb ik veel samengewerkt.
geboren”, zegt Joke van den Boomen lachend. “Hij woont om
Hij is beschermheer van onze stichting.”
start met de plaatsing van de eerste spelcontainer op het Kaapseplein. De container werd betaald door de gemeente, de werkgroep kocht het speelgoed. Op 3 november 1997 werd de Stichting Haagse Hopjes Transvaal opgericht en droeg de gemeente alles aan het bestuur over. Inmiddels zijn er op zes pleinen in Transvaal containers neer gezet en is er een mobiele speelgoeduitleen, De Hopmobiel. Het vandalisme in Transvaal is sterk afgenomen. Naast de uitleen van speelgoed worden op de zes pleinen diverse sportKaapseplein. Fonds 1818 levert een bijdrage aan deze activiteiten.
de hoek. Toen hij nog een baby was, bracht zijn moeder hem hier wel eens even als ze naar de markt moest. Nu komt hij
Er valt een kind van een fietsje af. De moeder staat te kletsen
bijna elke middag na schooltijd zelf. Ik ben zijn surrogaat-oma.”
en let niet helemaal goed op. Joke van den Boomen zit zich aan de kant te verbijten. “Ik begrijp om te beginnen al niet dat
Joke bedacht het plan voor de speelgoeduitleen, omdat er
je zo’n klein ventje zomaar alleen op een fietsje zet. Dat jochie
zoveel vernielingen waren op de Haagse pleinen. “Jongeren
kan nog helemaal niet fietsen. Maar als je het dan doet, blijf er
hingen rond op de pleinen in Transvaal. Ze verveelden zich
dan bij, houd de fiets vast.” Ze ergert zich regelmatig aan de
en sloopten dingen. Dan werden de pleinen gerenoveerd.
laksheid van ouders. En dan de grote mond als zij daar – recht
En konden ze daarna de boel weer vernielen.” Na de zoveelste
door zee als ze is – soms iets van zegt. “Ik doe het voor de
renovatie besloot Joke, dat het welletjes was. “Ik had in
kinderen. Die hebben recht op een zo onbezorgd mogelijke
Rotterdam een geweldig project gezien waarbij containers
jeugd. Op lekker buiten spelen en plezier maken.”
werden geplaatst op pleinen waar je speelgoed kon lenen. Een briljant idee, want die kinderen hebben thuis helemaal
Noor (8), Riaz (6) en Raoef (2,5) vermaken zich uitstekend
geen speelgoed. En zeker geen fiets of skelter. Vaak niet eens
terwijl hun moeder verderop op een bankje zit. “We wonen
een bal.” Het Rotterdamse project had de naam Duimdrop.
sinds een jaar vlak bij het plein en komen hier heel vaak.
“Naar die ouderwetse dropstaven die je om je duim kon
Hier kun je skaten, skelteren en voetballen. Dat is leuk.”
wikkelen.” In de bus op de terugweg had Joke al bedacht hoe www.haagsehopjes.nl
haar project in Den Haag zou gaan heten: Haagse Hopjes. 11
Vitrine
2
4
1
3
Buitenplaats Berbice 1
Buitenplaats Berbice is een
17de-eeuws rijksmonument in
De Dutch Summer Dance Course 2
Bieslanddagen 3
Deze zomer kunnen danslief
Op acht locaties in en om
Klein Delfgauw vinden op 5 en
Ronald McDonald Huiskamer 4
Het nieuwe Juliana Kinder
Voorschoten, gelegen in een
hebbers deelnemen aan alweer
6 september de jaarlijkse
ziekenhuis krijgt een Ronald
uitgestrekt park. Tot het over
de tiende editie van de Dutch
BieslandDagen plaats. Tijdens
McDonald Huiskamer. De naam
lijden van de laatste bewoonster
Don’t Dance Course. Een inter
deze dagen zijn er verschillende
zegt hel al: huiskamer, met een
in 2009 was de buitenplaats
nationale danscursus voor zowel
activiteiten voor jong en oud:
huiselijke inrichting en een
niet voor publiek toegankelijk.
amateurs als professionals,
rondleidingen, schapen drijven,
warme sfeer. In een Ronald
De stichting tot Behoud van
waarin het Nederlandse dans
een speurtocht, strohutten
McDonald Huiskamer zijn
Cultuurhistorische Buiten
erfgoed centraal staat.
bouwen, producten van de boer
families even weg van de zieken
plaatsen wil Berbice nu gedeelte
Gedurende twee weken kunnen
proeven, koeienvlaaien ‘lezen’,
huiskamer, witte gangen en
lijk openstellen. Hiervoor zijn
dansers variërend in de leeftijd
polsstokspringen, mollen vangen
ongezellige wachtruimtes.
een ingrijpende restauratie en
van 2½ tot 65+ kennismaken
en nog veel meer. Doel is zo veel
Hier kunnen zieke kinderen
herbestemming van de gebouwen
met de uiteenlopende dans
mogelijk mensen kennis te
even vergeten dat ze ziek zijn.
en het park nodig. Fonds 1818
stijlen en de wereld achter de
laten maken met een boerderij,
Ouders, broertjes en zusjes
draagt bij aan de restauratie van
dans. In het kader van het
open Hollands cultuurlandschap
vinden er tussen de behande
de voorgevel van het hoofdhuis.
tienjarige jubileum is het thema
en de natuur.
lingen of onderzoeken door
www.buitenplaatsberbice.nl
‘Feest & Vrijheid’. De workshops
www.bieslanddagen.nl
een plek om te ontspannen of
zijn van 20 juli t/m 1 augustus
te spelen.
in Korzo Den Haag.
www.ronaldmcdonaldhuis
www.ddddd.nu
denhaag.nl
12
Vitrine
7
5
8
6
Educatiezolder Meermanno
Made in The Hague 6
Made in The Hague is een
7
Gemeentemuseum Den Haag
Oh Die Zee 8
Tijdens een audiowandeling
manifestatie die het verborgen
en ArtWorlds presenteren de
door de haven, de duinen en het
tiezolder van Museum
verleden van de industrie in
vijfde editie van ZomerExpo. Het
strand van Scheveningen maakt
Meermanno zijn al jaren een
Den Haag zichtbaar maakt.
thema van de jubileumeditie is
u kennis met de zee-avonturen
groot succes. Het middeleeuwse
Den Haag staat niet in de eerste
‘Woest’. Zomerexpo is een unieke
van de Griekse held Odysseus.
schrijfatelier en de drukkerij
plaats bekend als industriestad.
collectie hedendaagse kunst,
Met koptelefoon en MP3-speler
vormen het decor voor vele
Toch kent de stad een rijk
samengesteld door open in
kunt u zich al luisterend door
workshops, activiteiten en
industrieel verleden; het nog
schrijving. Vijftig juryleden
de drie verschillende locaties
educatieve programma’s.
aanwezige erfgoed getuigt
kozen anoniem 275 werken voor
heen laten leiden. De speciaal
Na jarenlang intensief gebruik
hiervan. Een halfjaar lang zijn
de tentoonstelling. De bonte
ontworpen schommelbanken
is het tijd om de educatiezolder
er activiteiten verspreid over de
verzameling van schilderijen,
met uitzicht op zee zorgen voor
aan te passen aan de eisen van
stad, van industriële rondvaarten
films, animaties, 2D- en
een ontspannende belevenis.
deze tijd en geschikt te maken
en projecten op scholen tot
3D-prints, sculpturen, foto’s,
Voor kinderen vanaf 10 jaar is
voor de toekomst. Het museum
filmpjes van Hagenaars die
buitenbeelden, installaties en
een speciale versie te beluisteren.
hoopt met de herinrichting van
herinneringen ophalen aan
maquettes wordt van
De wandeling is te maken van
de zolder meer jonge bezoekers
het werk in de industrie.
11 juli t/m 20 september in
6 t/m 30 augustus en begint
aan te trekken.
www.madeinthehague.eu
het Gemeentemuseum
bij paviljoen La Cantina op het
tentoongesteld.
Zuiderstrand.
www.zomerexpo.nl
www.ohdiezee.nl
5
De activiteiten op de educa
ZomerExpo Woest
www.meermanno.nl
Totale donatie aan deze projecten €262.500,13
Terugblik Hoe is het verder gegaan met projecten
Deskundigheidsbevordering Museumvrijwilligers
die Fonds 1818 steunde? Werd het een succes, zijn de doelen gehaald of is het nog steeds hard werken? We kijken terug naar…
‘Wegens groot succes verlengd’ In Zuid-Holland zijn duizenden vrijwilligers actief als medewerker in een museum of archief of als lid van een historische vereniging. Door een terugtredende overheid wordt er een steeds groter beroep op de inzet van erfgoedvrijwilligers gedaan. Tegelijkertijd vragen behoud en beheer om moderne deskundigheden.
De provincie heeft geen geld om deze deskundigheids bevordering te betalen. Daarom hebben Fonds 1818 en het Erfgoedhuis Zuid-Holland de handen ineen geslagen voor het project ‘Dan doen we het zelf!’. Vrijwilligers uit de erfgoedsector worden getraind op het gebied van kennis over en vaardigheden in collectie beheer, behoud, registratie, beleid, beleving en publieksbereik. “Het doel is om een kwaliteitsslag te maken.” Daarnaast leren de vrijwilligers ook van
Het maakt nogal uit of je als vrijwilliger bij het
elkaars kennis en ervaringen en dat nemen ze mee
Haags Openbaar Vervoer Museum werkt of bij het
in hun eigen organisatie. “Wij bieden cursussen op
Letterkundig Museum. Bij de Hortus Botanicus in
maat en stemmen af op de wensen van de instellingen.”
Leiden of bij Stichting Industrieel Erfgoed Leiden.
In het cursusjaar 2013/2014 werden veertig cursussen
“De wereld van het erfgoed is zo divers, dat de
gegeven. “Dat is veel meer dan we vooraf dachten.
vrijwilligers over gespecialiseerde vaardigheden
Er blijkt een enorme behoefte te zijn aan deskundig
moeten beschikken, willen ze hun werk goed kunnen
heidsbevordering bij erfgoedvrijwilligers. We zijn voor
doen”, weet Judith Tegelaers, hoofd Erfgoed en
de komende tijd meer dan volgeboekt. We zouden
Beleving van het Erfgoedhuis Zuid-Holland.
eigenlijk na dit jaar stoppen, maar we gaan nog zeker tot en met 2016 door”, aldus Tegelaers. Een van de populaire cursussen is het geven van rondleidingen. “Die cursus wordt gegeven door een geweldige docent. Alle cursussen worden door professionals gegeven.” Andere goedlopende cursussen zijn: archiefbehoud en -beheer, registratie, hoe om te gaan met lastige bezoekers aan de balie, het managen van vrijwilligers en het leren schrijven van persberichten en het omgaan met de pers. Fonds 1818 doet voor dit project een donatie van bijna een ton. www.zelfdoeninerfgoedengroen.nl
Meta, Monique en Jaap krijgen instructies in de museumwinkel van de Hortus Botanicus in Leiden. De vrijwilligers van Museum Voorschoten volgen een van de cursussen die het Erfgoedhuis Zuid-Holland en Fonds 1818 hebben opgezet. 14
Van het fonds...
Goedgekeurde projecten in de periode maart t/m mei 2015
Delftse Dagen Goede ideeën vormgeven en uitvoeren mag niet stuklopen op een gebrek aan geld. En geld is best voorhanden, wanneer je het maar weet te vinden. In het najaar van 2015 komt Fonds 1818 daarom naar Delft. Samen met Delft voor Elkaar, de gemeente en tal van andere fondsen en financiers uit de stad bieden we een overzicht van alle mogelijkheden die er zijn om projecten van de grond te krijgen. Het gaat niet alleen om het vinden van geld, maar ook om het leggen van contacten. Door samen te praten kunnen we nieuwe
Aantal projecten
ideeën en samenwerkingsverbanden tot stand brengen. Er zijn onder meer workshops, netwerkbijeenkomsten, spreekuren en een informatiemarkt. www.fonds1818.nl/delftsedagen
70
700.000
60
600.000
50
500.000
Leidse Fondsendag
40
400.000
Leiden kent diverse grote en kleinere fondsen die steun geven aan maat
30
300.000
schappelijke organisaties in de stad. Op vrijdag 9 oktober presenteren zij
20
200.000
10
100.000
diverse terreinen. Bij grotere aanvragen werken ze ook samen. Tijdens de
0
0
middag kunt u kennismaken met de mensen achter de fondsen en kunt u
Educatie
Kunst & Cultuur
Natuur & Milieu
Zorg & Welzijn
zich aan de Leidse bevolking tijdens de tweede Leidse Fondsendag. Samen bieden de fondsen mogelijkheden voor het financieren van projecten op heel
uw ideeën aan hen voorleggen. Ook zijn er workshops over onder meer fondsenwerving, sponsoring en crowdfunding. www.fonds1818.nl/leidsefondsendag
Bedragen in euro’s
Bijen in de Buurt Het Land van Wijk en Wouden (regio Leiden) moet een soort ecoduct voor
700.000
70
600.000
60
500.000
50
bijen worden, een aaneengesloten strook waar solitaire bijen kunnen wonen 700.000 en werken. Nu is het nog zo dat de afstand tussen de diverse groengebieden 600.000 te groot is voor bijen om te overbruggen. Daardoor hebben ze onvoldoende leefruimte en kunnen ze hun werk als bestuiver niet goed doen. Fonds 1818 500.000 en de provincie Zuid-Holland willen daar verandering in brengen.
400.000 300.000
40
400.000 Alle inwoners van het gebied kunnen een schakeltje in de keten vormen
200.000
30
100.000
20
0
door bijenvriendelijke planten in hun tuin te plaatsen. Zet u ze in potten of 300.000 in een geveltuintje aan de straatkant van uw huis, dan levert Fonds 1818 de planten. www.fonds1818.nl/bijenindebuurt 200.000 Educatie
10 0
Kunst & Cultuur
Natuur & Milieu
Zorg & Welzijn
100.000 0
Maart 2015 April 2015 Mei 2015 15
Cursussen 2015 Om de deskundigheid van vrijwilligers te bevorderen, biedt Fonds 1818 diverse workshops, cursussen en kennisbijeenkomsten aan. Alle cursussen zijn gratis.
Fonds 1818 steunt maatschappelijke en culturele projecten in de regio Den Haag, Delft, Zoetermeer, Leiden en de Bollenstreek. U kent uw buurt, wijk, stad of regio het beste en weet wat nodig is. Dankzij u worden vrouwen fietsen, worden monumenten
Noordwijker hout Lisse
Workshop fondsenwerving
gerestaureerd, worden er theater-
U leert de fondsenwereld in het algemeen en Fonds 1818 in
voorstellingen gemaakt, leren jongeren
het bijzonder kennen. Na afloop weet u aan welke eisen uw
met elkaar discussiëren en kunnen
aanvraag moet voldoen en wat fondsen van u willen weten.
Teylingen Katwijk
met olie besmeurde vogels weer vliegen. Wij nodigen u
Workshop crowdfunding
van harte uit om uw ideeën
Crowdfunding biedt vele mogelijkheden, maar is geen ‘easy
en projecten met ons
money’: het vereist een slimme campagne. Aan de hand van
te delen. U het project,
aansprekende voorbeelden leert u alle ins and outs van
wij het geld.
deze methode.
Oegstgees t
Leiden W assenaar Voor schoten
Leiderdor p
Zoeterwoude
LeidschendamVoorburg
Den Haag
Den Haag
Cursus projectplan schrijven
Hillegom
Noordwijk
woonwijken weer leefbaar, leren allochtone
Zoetermeer
Rijswijk
Voor elk project is een SMART projectplan onmisbaar.
PijnackerNootdorp
U leert hoe u uw ideeën omzet in duidelijke doelen, Delft
afspraken en acties. Midden Delfland
Basiscursus penningmeester U leert onder andere een begroting en een balans te maken, de financiën van uw organisatie goed te beheren en doelen voor de toekomst te stellen.
Algemene informatie
Colofon
Cursus bestuur en management
Aanvraagprocedure
Fonds 1818 Magazine is een uitgave
Wat zijn precies de taken en verantwoordelijkheden van
Aanvragen voor een donatie kunnen
van Fonds 1818 en verschijnt vier maal
ruim voor aanvang van het project
per jaar.
schriftelijk bij Fonds 1818 worden
Redactie: Corien Bosch
ingediend. Kijk voor meer informatie
Redactionele ondersteuning:
op fonds1818.nl. Voor jongeren tot
Martine Vinkesteyn
24 jaar geldt een speciale, eenvoudige
Interviews: Floor de Booys
procedure. www.fonds1818-24.nl
Fotografie: Eva Hofman, Inge Stolwijk
bestuursleden? Deze cursus biedt theoretische kennis over goed bestuur en veel ruimte om ervaringen uit te wisselen.
Cursus sponsoring Sponsoring is al lang niet meer het plaatsen van een logo op
en diverse fotografen en bruikleen
een sponsorbord of in een krantje. U krijgt concrete hand
Meer informatie
gevers van de beschreven projecten
vatten om ondernemende partners te vinden en effectief bij
Heeft u vragen over de criteria voor een
Concept en vormgeving: Ontwerpwerk
donatie, over het opstellen en indienen
Lithografie en druk: ANDO Graphic
uw stichting te betrekken.
Cursus Vrijwilligers Werven Vrijwilligers werven en behouden: het is makkelijker gezegd dan gedaan! Tijdens deze workshop krijgt u tips & tricks
van een aanvraag bij Fonds 1818 of over fondsenwerving in het algemeen?
Ook het Fonds 1818 Magazine ieder
Kijk op www.fonds1818.nl of neem
kwartaal ontvangen? Stuur een email
contact op met onze afdeling
naar info@fonds1818.nl of meld u aan
Communicatie op 070 375 49 57 of
via de website. Een abonnement
info@fonds1818.nl
is gratis.
waar u direct mee aan de slag kunt.
Ga voor meer informatie, data, tijden, locatie en aanmelden naar www.fonds1818.nl/cursussen.
RIVIERVISMARKT 4 2513 AM DEN HAAG POSTBUS 895 2501 CW DEN HAAG 070 364 11 41 - INFO@FONDS1818.NL
fonds1818.nl