Fonds 1818 Magazine - Oktober 2015

Fonds1818

Magazine #4 2015

Deze herfst: DanceAble In het bijzonder: Atlantikwall Museum Noordwijk In gesprek met: Chi Chi Lau en Murat Kaya

thema

Cultureel 足erfgoed

Deze herfst DanceAble

Dans zonder beperking DanceAble is een uniek driedaags evenement over

maak je inclusiedans zichtbaar. De duetten vertellen dat

inclusiedans: samen dansen voor mensen met en zonder

iedereen ‘danceable’ is.” Het community arts-project

beperking. “Als er één tak van sport is die wordt

Hotel PITSTOP gaat niet over gehandicapt zijn, maar

­geassocieerd met een motorisch perfect functionerend

over de spreekwoordelijke pas op de plaats, de pitstop.

lichaam, is het wel dans. Wij van Holland Dance vinden

Wat doe ik, wat wil ik, wat kan ik? “Iedereen kent

dat het tijd is om deze traditionele opvatting los te laten”,

­dergelijke momenten van herijking, of je lichaam nu

vertelt Djana Eminovic, woordvoerder bij Holland Dance

perfect functioneert of niet. Hotel PITSTOP is voor een

Festival. Voor het eerst in Nederland zet Holland Dance

breed publiek herkenbaar. Hier zien en horen we

‘inclusiedans’ op de kaart. Fonds 1818 ondersteunt het

­ambities, dromen en desillusies. Het gaat over het leven

project. Deze nieuwe dansvorm groeit wereldwijd en

persen uit elke vezel van je lijf. Voor het te laat is.”

gaat letterlijk voorbij aan lichamelijke beperkingen door op een positieve manier te werken vanuit mogelijkheden.

Grensverleggend en adembenemend. In Engeland is er zelfs een speciaal gezelschap voor: ‘Stop Gap’.

In Nederland staat het nog in de kinderschoenen.

“Vorig jaar hielden we tijdens het Holland Dance Festival een workshop, die was heel succesvol. Het was heel ­ontroerend om te zien hoe dansers met en zonder beperking samen nieuwe vormen ontdekten. Er bleek veel meer mogelijk te zijn dan we van tevoren hadden bedacht. Daarom besteden we er dit jaar drie dagen aan”, vertelt Djana.

DanceAble wordt gehouden op 27, 28 en 29 november in Den Haag. Er is een boeiend programma met voor­ stellingen, workshops, lezingen en keynotes over de

Op 28 november is er een symposium over innovatieve

artisticiteit en de waarden en mogelijkheden van partici­

projecten, werkwijzen en best practices rondom inclusie­

patie. Twee vooraanstaande choreografen zijn door

dans. “DanceAble is dé gelegenheid om vooraanstaande

Holland Dance uitgenodigd om in deze dansvorm twee

experts, onderzoekers, professionals, dansers, docenten

nieuwe duetten te maken. De internationale breakdance

en studenten op het terrein van de inclusiedans te

crew ILL-Abilities maakt zijn debuut in Nederland.

ontmoeten”, vertelt Djana.

“Door een gedreven danser met een beperking te koppelen holland-dance.com

aan een professionele, fysiek onbeperkte danser,

2

Inhoud thema

voorwoord

Cultureel erfgoed

beste lezer,

Schepen, gebouwen, muurschilderingen,

Tijdens mijn jeugd in de Gelderse Achterhoek speelden we vaak bij

verhalen, muziek… Alle overblijfselen uit het

de steenfabriek. Daar was niets bijzonders aan. Nu is het gebouw

verleden die de moeite waard zijn om behouden

industrieel erfgoed. De oranje-bruine interieurs van toen staan

te worden, noemen we ons cultureel erfgoed.

nu in het Openlucht Museum. Wat we beschouwen als erfgoed,

Wat we willen behouden, bepalen we zelf!

verandert met de jaren. Een definitie is daarom niet zo makkelijk

Pagina 4

te geven. Heel algemeen kun je zeggen dat cultureel erfgoed alle materiële en immateriële overblijfselen uit het verleden omvat die de moeite van het bewaren en onderhouden waard zijn.

gerelateerd

Bij erfgoed gaat het niet alleen om historische gebouwen of voer­ tuigen, maar ook om de verhalen, de gebruiksvoorwerpen en de foto’s.

Panorama Atlantikwall

De regio van Fonds 1818 kenmerkt zich door een rijke schakering

Wat zag een Duitse soldaat in WO II wanneer

aan culturen en etnische groepen, wat zorgt voor een grote etnische

hij vanuit een bunker op het duin naar de zee

en culturele diversiteit in het erfgoed: denk aan recepten, muziek,

keek? De vrijwilligers van het Atlantikwall

dans, verhalen, tradities, feesten. Dit verrijkt ons erfgoed en daar

Museum Noordwijk maken een panorama

pluk ik in mijn multiculturele gezin dagelijks de vruchten van.

waarmee de bezoekers een levensecht beeld krijgen. Want: ‘Beelden voegen een dimensie

Wie bepaalt wat erfgoed is? Dat doen we met z’n allen. Samen bepalen

toe aan de verhalen. Zeker voor de jeugd.’

we wat bewaard moet blijven voor onze nakomelingen. Erfgoed is

Pagina 9

daarmee van iedereen en vormt in al zijn diversiteit de basis van onze huidige samenleving! Voor Fonds 1818 reden genoeg om het behoud

Chi Chi Lau en Murat Kaya

te financieren.

Zij heeft haar wortels in China, hij in Koerdistan.

Ondanks hun verschillende achtergrond hebben ze veel gemeen wanneer het gaat om het

Irene Davids Fonds 1818

bewaren van hun culturele erfgoed. Pagina 10

en meer

Vitrine

Terugblik

Van het fonds…

Diverse projecten in het kort Pagina 12

OudKast – verhalen van roze ouderen

Herfstpremie 2015, Voor je Buurt, Haags Formulier

Pagina 14

Pagina 15 3

Thema

‘Erfgoed is van iedereen en vormt in al zijn diversiteit de basis van onze huidige samenleving’

Thema

Mensen willen door het verleden worden geraakt Cultureel erfgoed omvat alle overblijfselen uit het verleden die de moeite van het bewaren en onderhouden waard zijn. Dat kunnen molens, kerken, kastelen of fabrieken zijn. Maar ook landschappen en filmmateriaal. Erfgoed kan zelfs immaterieel zijn. Denk aan tradities, muziek en verhalen. Wat bewaard moet worden voor komende generaties, bepalen we zelf.

Wie begin 1900 in de Haagse Tasmanstraat

op de ‘Tasmanmuur’. De grote muur werd

nog goed dat het er altijd naar koffie rook.

op de stoomtram naar Scheveningen stond

verdeeld in kleinere vlakken en die werden

“Ik woonde daar toen in de buurt.” Eind jaren

te wachten, hoefde zich niet te vervelen.

door diverse firma’s gehuurd voor het

tachtig werd de reclame door een al te ijverige

De muur was bedekt met meer dan twintig

aanbrengen van hun reclameboodschap.

aannemer overgeschilderd en verdween

muurreclames van ondermeer L.K.C. de Haas,

Was de termijn verstreken of betaalde de

onder een dikke laag synthetische verf.

handelsdrukkerij en boekbinderij, kleding­

firma niet meer, dan werd er een nieuwe

“Gelukkig reageerden buurtbewoners

magazijn Edward Pelger en Brennabor.

reclame overheen geschilderd. “We gingen

verontwaardigd op deze brute ingreep”,

Muurreclames werden ook wel de fresco’s

ervan uit dat er ongeveer vijftien reclame­

herinnert Havelaar zich nog goed. Een eerste

van de middenstand genoemd. De Haagse

teksten op de muur stonden, maar toen we

restauratie volgde in 1992. In 2005 was de

muren stonden er vol mee. “Het verhuren

gingen restaureren, bleken het er in totaal

inmiddels wat versleten muurreclame de

van muuroppervlakte voor reclames was

23 te zijn”, aldus Havelaar.

eerste die in het kader van ‘Muurvlakte

best lucratief. Per vierkante meter betaalde

te Huur’ van de SHIE werd aangepakt.

je in de jaren twintig van de vorige eeuw vier

Koffiebranderij

“Deze muurreclame is zonder enige twijfel

gulden per jaar. Dat liep in het geval van

Ook de muurreclame ‘’n Kleintje Koffie’ van

de fraaiste van Den Haag en ook landelijk

de Tasmanmuur aardig op”, vertelt

Koffiebranderij Reuser & Smulders aan de

behoort dit exemplaar tot één van de toppers

Koos Havelaar van Stichting Haags Industrieel

Brouwersgracht 4 in Den Haag ziet er weer

omdat hij niet alleen uit tekst bestaat, maar

Erfgoed (SHIE). De afgelopen tien jaar

net zo fraai uit als toen deze omstreeks 1920

er ook een figuur is afgebeeld.” We zien een

restaureerde de SHIE voor het project

op de gevel werd aangebracht. De koffie­

kalende heer met flinke onderkin tevreden

‘Muurvlakte te Huur’ in totaal achttien

branderij zat tot midden jaren tachtig aan

aan een kopje koffie nippen. Er zit nu een

muurreclames, waarvan een aantal reclames

de Haagse gracht. Koos Havelaar weet

bamifabriekje aan de Brouwersgracht 4,

5

Thema

Vrijwilliger Dirk van Duyvenbode

maar door de muurreclame te herstellen,

voorkant magazine) de nieuwe luiken zwart

een kraan, een transportband en een trechter

blijft niet alleen de herinnering aan de

te ­schilderen. “Vroeger deden ze dat met

op de schuit geplaatst. “Het schip was bijna

koffie­branderij bewaard. “De oude reclame­

teer.” Hij steekt al jaren heel wat vrije uren

onherkenbaar verminkt.”

boodschap gaat ook een verbinding aan met

in het schip. In het vooronder zitten zijn

het moderne Den Haag Buurt­bewoners zijn

broer Piet Houwaart, Dirk Boersma,

Boeltjesvaren

enthousiast over de muurschildering, het is

Henk Ravensbergen, Dirk van Duyvenbode

Katwijk staat vooral bekend om zijn grote

een markeringspunt in de stad.”

en IJs Plug. Het is er schemerig en het ruikt

vissersvloot, maar had ook een levendige

er naar verf, gasolie, hout én de koffie die

binnenvaart. Vanuit IJmuiden werd haring

Binnenschuit

pruttelt. “Een heerlijke lucht. Typisch voor

aangevoerd, overgeladen op de binnen­

Terwijl de meeste mensen zich op deze

dit soort schepen”, weet IJs Plug. Hij heeft

schepen en naar Katwijk aan Zee gebracht

zaterdagochtend nog even omdraaien,

vanaf zijn vijftiende op de koopvaardij gezeten

voor verwerking en verhandeling. Op de

zijn de mannen van de Stichting Katwijker

en bevoer bijna alle wereldzeeën. Nu is hij

terugweg gingen de lege tonnen, het zout

Motor vroeg opgestaan om hun grote liefde

voorzitter van Stichting de Katwijker Motor.

en gerepareerde vleetnetten weer naar

Wilhelmina op te knappen. Wilhelmina is een

“Het varen gaat in je bloed zitten, daar kom

IJmuiden. Dit werd ‘boeltjesvaren’ genoemd.

originele Katwijkse binnenschuit uit 1915.

je nooit meer vanaf.” De Wilhelmina kwam

De Stichting Katwijker Motor werd in 2007

Ze ligt in de ochtendzon te schitteren aan

in 2005 in zijn leven. Het binnenvaartschip

opgericht om het schip aan te kopen en te

de Prins Hendrikkade in Katwijk aan Zee.

lag in Alphen aan den Rijn en werd gebruikt

restaureren. “En zo de herinnering aan

Op het dek staat Koos Houwaart (foto

voor de zandoverslag. Voor dit doel werden

de binnenvaarthistorie levend te houden.”

6

Thema

‘De verbinding leggen tussen verleden en heden is van cruciaal belang voor het toegankelijk maken van erfgoed’

Feiten en cijfers De afgelopen vijf jaar behandelde Fonds 1818 jaarlijks tussen de

80 en 100 aanvragen op het gebied van cultureel erfgoed.

Fonds 1818 is vanaf het begin betrokken

3) Atlantikwall, 4) Landgoederenzone,

bij het behoud van dit varende, culturele

5) Trekvaarten, 6) Goeree-Overflakkee en

erfgoed. Bij de stichting zijn zo’n veertig

7) Waterdriehoek (Kinderdijk, Dordrecht,

vrijwilligers aangesloten. De mannen die

Biesbosch). “Een erfgoedlijn is een geo­

deze morgen in het vooronder aan de koffie

grafische structuur – zoals een trekvaart of

zitten, vormen de harde kern. De eerste klus

kust – die meerdere monumentale stippen

was het verwijderen van de kraan, de trans­

met een gemeenschappelijk historisch

portband en de trechter. Daarna werd de

verhaal verbindt. Vergelijk het met de

stuurhut op de oorspronkelijke plek gezet én

sterrenbeelden die je aan de hemel kunt zien.

inklapbaar gemaakt zodat het schip onder

Dan trek je ook denkbeeldige lijnen tussen

lage bruggen door kan varen. Recent werden

een cluster sterren. Zo kun je grip krijgen

nieuwe dekluiken geplaatst. Door een

op de hoeveelheid, worden ze herkenbaar.”

In de eerste helft van 2015 waren het er al 67.

Per jaar werd tussen de

€ 800.000 en € 1 miljoen uitgegeven aan cultureel erfgoed.

Natuurlijk worden niet alle aan­ vragen gehonoreerd, gemiddeld

70% van de aanvragen werd gehonoreerd.

bijdrage van Fonds 1818 kon een plaatselijk timmerbedrijf de originele luiken namaken.

Brugwachtershuisjes

Dit jaar is het schip honderd jaar oud. “Bijna

Een voorbeeld van cultureel erfgoed langs

eigenaar van de brugwachtershuisjes.

alles is teruggebracht tot de staat waarin het

de Trekvaartlijn zijn de brugwachtershuisjes.

“Die zijn van de gemeente, het hoogheem­

schip in 1915 werd afgeleverd.” De Wilhelmina

De vaak zorgvuldig ontworpen huisjes op

raadschap, Rijkswaterstaat of de provincie.

wordt door de bewoners van Katwijk

markante plekken waren de onderkomens

We moeten met diverse partijen om tafel om

­gekoesterd. IJs Plug: “Oud-binnenschippers

van de brugwachters. Zij bedienden de

over de nieuwe invulling van de huisjes te

komen er graag een praatje maken. Ook doen

bruggen, zodat schepen door konden varen.

praten.” Veiligheid is daarbij heel belangrijk,

we pleziervaarten langs historische routes.”

Maar de techniek haalde het mensenwerk

want de bedieningspanelen voor de bruggen

in en sinds een jaar of vijftien staan veel

zijn nog in de huisjes aanwezig en zijn

De verbinding leggen tussen verleden en

huisjes leeg. De Stichting Brugwachters­

kwetsbaar. “Als er een kop koffie over het

heden is van cruciaal belang voor het

huisjes wil de leegstand tegengaan door

paneel gaat, heb je een probleem.”

­toegankelijk maken van erfgoed, weet

een nieuwe bestemming te vinden. “Je kunt

De stichting zoekt niet alleen een nieuwe

Joost Vorst, programmamanager Erfgoed­

denken aan een kleine winkel, bijvoorbeeld

invulling, maar wil op informatievensters de

lijnen bij de provincie Zuid-Holland.

een ijssalon, koffietent, VVV of kapsalon.

geschiedenis van de huisjes en de trekvaarten

“Mensen willen door het verleden worden

Een Bed & Breakfast zou ook kunnen.

waaraan zij staan, vertellen. “Er komt ook

geraakt.” Om structuur aan te brengen in

Of een kunstexpositie. Je kunt er ook

informatie op over de specifieke architectuur

het erfgoed in Zuid-Holland ontwikkelde hij

­kantoor houden. Iedereen die een goed

van de huisjes. Elk huisje heeft zijn eigen,

zeven erfgoedlijnen: 1) de Romeinse Limes,

idee heeft, kan dat bij ons melden”, vertelt

unieke vormgeving. Van romantisch tot heel

2) De Oude Hollandse Waterlinie,

Frank Moerman. De stichting is niet de

strak en modern.”

7

Thema

Vrijwilligers Bij het ontsluiten en behouden van cultureel erfgoed zijn veel vrijwilligers betrokken.

Ze zetten zich in bij historische en culturele verenigingen, musea, molens en bunkers.

“Fonds 1818 financiert erfgoedprojecten, omdat kennis van de geschiedenis bijdraagt aan een beter begrip van de huidige tijd en een visie op toekomstige ontwikkelingen.

Dit geldt voor iedereen, dus niet alleen voor hobby-archeologen of vaste museum­

‘Organisaties van mensen die hun wortels buiten Nederland hebben, dienen nog weinig aanvragen bij Fonds 1818 in’

bezoekers”, vertelt Irene Davids, adviseur bij het Fonds. “Wij stimuleren erfgoedprojecten die gericht zijn op een breed publiek.

De restauratie van een monumentaal gebouw bijvoorbeeld komt uitsluitend in aanmerking voor een donatie als het gebouw openbaar toegankelijk is. Het gaat erom belangstelling op te wekken bij mensen die zich in eerste instantie niet betrokken voelen bij het erfgoed, of er helemaal geen weet van hebben.”

Organisaties van mensen die hun wortels buiten Nederland hebben, dienen nog weinig aanvragen bij Fonds 1818 in. “Dat is jammer, want het delen van de geschiedenis, de voorwerpen en de tradities uit de landen van herkomst vindt het Fonds belangrijk voor het behoud van culturele identiteit.

Ook willen we bevorderen dat mensen kennis en begrip hebben voor elkaars cultureel erfgoed.” Het werkgebied van Fonds 1818 kenmerkt zich door een rijke schakering aan culturen en etnische groepen. Bij erfgoed gaat het niet alleen om historische gebouwen, die uiteraard in de landen van herkomst staan, maar ook om de verhalen, gebruiks­ voorwerpen en foto’s. “Erfgoed is van ieder­ een en vormt in al zijn diversiteit de basis van onze huidige samenleving.”

Reineveldbrug Delft

8

Geestbrug Rijswijk

In het bijzonder

Atlantikwall Museum Noordwijk

‘Een beeld krijgen van het leven toen’

In eerste instantie werd het museum gevestigd in de munitieopslagbunker. “Nu zit daar het Museum Engelandvaarders. Wij zijn verkast naar de vuurgeleidings­ bunker in de duinen van Noordwijk.” Deze werd in de oorlog door de bezetter gebruikt om afstandsmetingen te verrichten voor het verderop staande geschut. In de bunker bevinden zich twee kijksleuven, waardoor de

Als jongetje speelde Jan Heus in de bunkers van

Duitse soldaten tijdens de oorlog 24 uur per dag de zee

Noordwijk. “Net als veel andere jongeren. De Noordwijkse

in de gaten hielden om tijdig de komst van geallieerden

bunkers, die deel uitmaakten van de Atlantikwall, waren

te signaleren. De kijksleuven zijn in de loop der tijd onder

direct na de oorlog speelterrein. Het gebied lag er

het duinzand verdwenen. Om de bezoeker toch een beeld

desolaat bij.” Kort na de oorlog ontbrak het besef dat

te kunnen geven van het zicht destijds en de functie van

de Duitse verdedigingslinie moest worden bewaard om

de bunker, willen de vrijwilligers een panorama inrichten

toekomstige generaties te vertellen over het leven in

in een van de kijksleuven. Dit gebeurt door de opstelling

de Tweede Wereldoorlog. “De mensen hadden wel iets

van beeldschermen en videospelers. Fonds 1818 steunde

anders aan hun hoofd, ze waren aan het overleven.

de aanschaf. De beelden bestaan uit filmopnamen van

Overal was een schreeuwend tekort aan. De bunkers

D-Day, een in Noordwijk en Scheveningen (sloop van de

werden geplunderd. Alles wat bruikbaar was, werd

Pier) opgenomen documentaire en opnamen van de zee

eruit gehaald.” Een noodlottig ongeval eind jaren zestig

inclusief geluid van golven en vogels. “De documentaire

maakte een einde aan het speelplezier. Het gebied werd

heeft in de oorlog dienstgedaan als propaganda en geeft

afgesloten en de bunkers werden onder het duinzand

een goed beeld van het leven in de bunkers tijdens de

weggewerkt. Op één bunker na. “Dit was een grote

oorlog”, vertelt Jan Heus. Het doel is een beleving van

munitieopslagbunker die in verband met een dreigende

de Tweede Wereldoorlog te creëren voor bezoekers en

oorlog tegen het Sovjetleger werd gebouwd en ingericht

een beeld te geven van de gebeurtenissen rondom de

om kunstvoorwerpen te kunnen opslaan. Vervolgens

Atlantikwall. De vrijwilligers verzorgen in samenwerking

heeft de Beeldende Kunst Regeling (BKR) er nog opslag

met de Cultuur Educatie Groep Leiden rondleidingen

gehad, en de dienst Zegelwaarden van de PTT.” Daarna

voor basisscholen uit de gehele Duin- en Bollenstreek.

werd de bunker door het rijk afgesloten. Het leven ging

Jan Heus kan soms kippenvel krijgen van de beelden.

verder. Tot in 2004 een groep vrijwilligers begon te

“Beelden voegen een dimensie toe aan de verhalen.

graven. “We wilden de geschiedenis letterlijk opgraven”,

Zeker voor de jeugd, die erg op beelden is ingesteld.

vertelt Jan Heus, penningmeester en vicevoorzitter van

Het is belangrijk dat ze weten hoe het leven in die tijd

het Atlantikwall Museum Noordwijk. In de afgelopen

was, ook wat een geschenk het is om in vrede en vrijheid

elf jaar werd vierhonderd meter van het gangenstelsel

te kunnen leven.”

door een enthousiaste groep vrijwilligers uitgegraven. atlantikwall-museum noordwijk.nl

Het werk gaat nog gestaag door.

9

Thema

‘Wie de eigen cultuur kent, heeft eerder respect voor andere culturen’

Thema

In gesprek met…

Chi Chi Lau en Murat Kaya Zij is als penningmeester van de Stichting Chinese en Nederlandse Cultuur (CNC) onder meer betrokken bij het Chinees Nieuwjaar in februari.

Hij is van de Stichting Koerdische Samenwerkende Organisaties en viert elk jaar op 21 maart Newroz, het Koerdische nieuwjaarsfeest.

In Florencia eten ze samen een tompouce en ontdekken ze dat

ongeveer 30.000 Koerden. “Volgens onze jaartelling leven we nu in 2715”, vertelt Murat. De viering van Newroz is belangrijk voor de Koerdische gemeenschap in Den Haag.

“In de herkomstlanden is het vieren van Newroz vaak verboden vanwege de politieke lading. Het werd meestal toch gevierd, maar daarvoor hebben de Koerden een hoge prijs moeten betalen. Newroz-vieringen gingen in de landen van herkomst vaak gepaard met veel slacht­ offers. Het was een verboden feest, omdat de Koerdische identiteit verboden was.” De Stichting Koerdische Samenwerkende Organisaties is een samenwerkings­ verband van zeven Koerdische verenigingen in Den Haag.

De viering van Newroz is vooralsnog het enige evenement

ze veel gemeen hebben.

dat de stichting organiseert.

IJssalon Florencia kun je gerust Haags cultureel erfgoed

De Stichting Chinese en Nederlandse Cultuur bestaat al

noemen. Wie komt daar niet een bakkie doen of een ijsje

langer en richt zich uitdrukkelijk op een kruisbestuiving.

halen? De HEMA-tompouce – met de romige gele pudding

“Mijn vader geeft les in de Chinese draken- en leeuwen­

en mierzoete roze glazuur – mag gerekend worden tot

dansen. Ook autochtone Hagenaars hebben daar belang­

het nationale erfgoed. Een tompouce mag je met je

stelling voor.” Chi Chi werd volgens de traditionele

handen eten, anders is het niet te doen. Chi Chi Lau en

Chinese waarden opgevoed. “Respect voor ouderen is

Murat Kaya maken voor het eerst kennis met elkaar.

voor ons heel belangrijk.” Ze stopt veel tijd in het familie­

Allebei jong, allebei Hagenaar met een andere culturele

bedrijf. “We hebben een bamifabriek in Den Haag.” Ook

achtergrond. Beiden zetten ze zich actief in om hun

Murat steekt veel tijd in zijn eigen culturele achtergrond.

culturele erfgoed te behouden. Chi Chi heeft net het

Maar ze staan allebei ook stevig in de Nederlandse

Chinese Maanfeest achter de rug. “Dat is een oogstfeest

samenleving. Murat denkt dat het kennen van het eigen

en wordt eind september gevierd. Het is een familiefeest

culturele erfgoed en het vieren van traditionele feesten

waarbij lekker eten en drinken centraal staan.”

de integratie niet belemmeren maar juist versterken.

Het Maanfeest speelt zich binnen af, in tegenstelling tot

“Integratie is een proces van tweerichtingsverkeer.

het bekendere Chinees Nieuwjaar, dat elk jaar in februari

Wie de eigen cultuur en gewoontes kent, heeft eerder

in de Haagse binnenstad te zien is. Murat Kaya is elk jaar

begrip en respect voor andere culturen.”

betrokken bij het organiseren van Newroz, het Koerdisch Nieuwjaar. “In Koerdistan wordt het buiten gevierd,

stichting-chinese-en-nederlandse-cultuur.nl

bij een groot vuur. In Nederland vieren we het vanwege

stichting-koerdische-samenwerkende-

de weersomstandigheden binnen.” In Den Haag wonen

organisaties.nl

11

Vitrine

2

3

4

1

De Grote Prijs van de Bollenstreek 1

De Grote Prijs van de Bollen­

India Dans Festival 2

Internationaal Fotofestival Leiden

Het Korzo Theater in

Den Haag wordt in de maand

3

Van 10 t/m 31 oktober 2015

Haagse Vrijwilligers Academie 4

In november 2015 wordt de

streek (GPvdB) is al sinds de

oktober omgetoverd tot locatie

vindt het derde Internationaal

Haagse Vrijwilligers Academie

jaren 90 dé popprijs voor de Rijn-,

voor Indiase cultuur en dans.

Fotofestival Leiden plaats met

geopend. Hét platform waar

Duin- en Bollenstreek. Ieder

De beste artiesten uit de Indiase

als thema ‘New Photographers’.

organisaties hun scholings­

jaar strijden tientallen bands

danswereld komen speciaal

Fotografen die in de afgelopen

aanbod kunnen delen en waar

om de eerste plek binnen deze

voor het India Dans Festival

vijf jaar zijn afgestudeerd aan

vrijwilligers relevant aanbod

wedstrijd. De Grote Prijs richt

naar Den Haag voor optredens

een fotoacademie, konden

vinden om zich verder te

zich op alle soorten artiesten:

en nieuwe premières. Indiase

hun werken insturen. Een

­ontwikkelen of om zich voor te

bands, producers, rappers,

traditie en vernieuwing gaan

deskundige jury heeft uit ruim

bereiden op nieuw vrijwilligers­

singer-songwriters en dj’s.

hand in hand: van kathak tot

110 inzendingen een selectie

werk. Het doel is meer vrij­

Door het organiseren van dit

urban Indiase dans en van

van 20 fotografen gemaakt die

willigers te motiveren tot het

kwalitatieve popmuziekconcours

bharatanatyam tot moderne

ieder met 4 foto’s in de expositie

doen van vrijwilligerswerk,

wil de GPvdB het muziektalent

dans. De inmiddels vijfde editie

zijn opgenomen. De werken

hun betere kansen te bieden

in de Bollenstreek stimuleren

van dit festival vindt plaats

worden op diverse openlucht­

op ontwikkeling en daarmee de

en meer bekendheid geven.

van 16 t/m 31 oktober 2015.

locaties in de Leidse binnenstad

kwaliteit van het vrijwilligers­

De voorrondes zijn vanaf

korzo.nl

getoond. Hierdoor krijgt nieuw

werk te vergroten. De Haagse

­oktober 2015 op diverse podia

talent de kans eigen werk te

Vrijwilligers Academie is een

in de streek.

tonen aan een groot publiek.

initiatief van de gemeente

gpvdb.com

photofestivalleiden.com

Den Haag en PEP. pepdenhaag.nl

12

Vitrine

6

8

5

7

10 jaar Circaso 5

De Betovering

Circaso is dé circuswerkplaats

6

Haagse banden op spanning!

Tijdens de herfstvakantie

van Den Haag waar kinderen

kunnen kinderen tussen de 2

lessen kunnen volgen als jong­ leren, acrobatiek, eenwielfietsen,

UITWIJKEN! 8

Sinds 2009 fungeert Wijken

Leerlingen van de School

voor Kunst Leiden als aanjager

en 13 jaar genieten van ruim

voor Autotechniek en Mobiliteit

van cultuur in de Leidse wijken.

400 voorstellingen en workshops

en het Roemer Visscher College

Eind 2015 stopt het project.

diabolo, lopen op een bal,

uit binnen- en buitenland.

brengen dit schooljaar de banden

Als afsluiting is op 27 oktober

­trapeze, Chinese bordjes en

De Betovering is een jaarlijks

van auto’s op de juiste spanning.

UITWIJKEN!, een conferentie

nog veel meer.

kunstfestival voor de jeugd

Ruim 400 voertuigen worden op

over kunst, kennis en netwerken

In oktober 2015 bestaat Circaso

dat zich afspeelt in zo’n

drukke plekken in Den Haag

in Leiden. Het wordt een dag

10 jaar. Om dit jubileum te vieren

50 ­culturele instellingen

gecontroleerd. Doel is de auto’s

waarop kunstenaars, professio­

spelen de jonge artiesten de

in Den Haag.

schoner, veiliger en zuiniger te

nals, opdrachtgevers, onder­

nieuwe circustheatervoorstelling

Theater aan het Spui is de

laten rijden. Voor de leerlingen

nemers, overheid, maatschap­

‘Maskerade’ in Theater de

centrale plek tijdens het festival.

is het een leer-werkervarings­

pelijke instellingen en fondsen

Nieuwe Regentes. Voor deze

In de foyer kunnen de kinderen

project, maar zij verminderen

samen onderzoeken hoe kunst en

speciale uitvoering worden

allerlei spannende vervoers­

tegelijkertijd de

cultuur de verbindende factoren

kinderen uitgenodigd die wel

middelen bouwen: stuiterende

CO2-uitstoot en de emissies van

blijven in de Leidse wijken.

wat extra aandacht verdienen,

raketten, treinen die onder

fijnstof. Dit project is een initiatief

Wijken voor Kunst is een

samen met hun begeleiders.

water kunnen en luchtfietsen.

van Stichting Aarde-Werk in

­initiatief van Fonds 1818 en

circaso.nl

debetovering.nl

samenwerking met de Groene

het Druckerfonds.

Garage en ROC Mondriaan.

wijkenvoorkunstleiden.nl

7

aarde-werk.nl

Totale donatie aan deze projecten € 110.825,13

Terugblik Hoe is het verder gegaan met projecten die Fonds 1818 ­steunde? Werd het een succes, zijn de doelen gehaald of is het nog steeds hard werken?

We kijken terug naar…

DelftsPeil Oudkast

‘Ik hoop dat anderen van mijn levensverhaal geleerd hebben’ Jochanan Remeeuws heeft in zijn leven veel te verwerken gehad. Zijn Joodse achtergrond maakte het niet bepaald gemakkelijk om uit de kast te komen. Maar hij deed het toch en vocht net zo lang totdat zijn geaardheid werd geaccep­ teerd in zijn geloofsgemeenschap. Hij speelde zijn eigen levensverhaal in de voorstelling ‘Oudkast’ van DelftsPeil.

man kennen in het gay-uitgaanscircuit. “Een heel charmante jongen, ik viel als een blok voor hem.

Er was niet alleen fysieke aantrekkingskracht, ik had ook vaderlijke gevoelens voor hem. Ik heb zelf geen kinderen en dat is een groot gemis.” De jongen maakte misbruik van de goede bedoelingen van Jochanan.

“Hij heeft me vreselijk opgelicht. Duizenden euro’s heeft hij me afhandig gemaakt. Het gevolg is dat ik nu in de schuldsanering zit. Ik ben niet zielig, maar

Stichting DelftsPeil organiseert laagdrempelige

het is me wel overkomen. Ik ben ziende blind geweest.

culturele activiteiten voor bewoners uit Delft.

Dit soort dingen gebeurt vaker in de homoscene.

‘Oudkast’ was een theatraal project waarbij verhalen

Er zijn charlatans. Hopelijk leren anderen van mijn

van ouderen met een andere seksuele geaardheid

verhaal. Voor mij is het te laat, ik moet nog jaren

centraal stonden. “Twee jaar hebben we het in diverse

op de blaren zitten.” Het verhaal van Jochanan en

bejaardenhuizen opgevoerd. Het was een groot

anderen is terug te vinden op de website van Oudkast.

succes, heeft veel losgemaakt, en steeds meldden weer nieuwe mensen zich om hun verhaal op de

Afgelopen voorjaar werd de voorstelling voor het laatst

planken te brengen”, vertelt Nathalie van der Hak

gespeeld tijdens een bijzondere avond in Theater

van DelftsPeil. Jochanan vertelde ook hoe hij

de Veste. In totaal hebben twaalfhonderd bezoekers

werd opgelicht door een jonge man. Hij leerde de

en vijftig professionals uit de zorg ‘Oudkast’ gezien.

“Het spelen in de zorgcentra heeft ervoor gezorgd dat personeel en stagiairs de kans hebben gekregen om met het onderwerp kennis te maken en dat het taboe is verdwenen. Het onderwerp is nu bespreek­ baar.” Stichting Pieter van Foreest, een grote ­aanbieder van ouderenzorg in Delft, heeft zelfs haar intakeformulieren aangepast. “Die waren eerst alleen gericht op heterostellen.” Dankzij het grote succes van ‘Oudkast’ zijn er plannen voor een vervolg.

“Stichting Florence heeft ons gevraagd om te kijken of we in Den Haag ook zo’n project kunnen doen.

Nadrukkelijk ook gericht op allochtone ouderen.

De Hindoestaanse gemeenschap heeft al laten weten dat ze geïnteresseerd is om mee te doen.” delftspeil.nl en oudkast.nl

14

Van het fonds...

700.000

70 60 50

600.000

Goedgekeurde projecten in500.000 de periode juni t/m augustus 2015

40

Aantal projecten

30

400.000

Bedragen in euro’s

300.000

700.000700.000

70

70

60

60

200.000

600.000 600.000

10

50

50

100.000

500.000 500.000

0

40

40

30

30

300.000 300.000

Juni 2015

20

20

200.000 200.000

Juli 2015

10

10

100.000100.000

Augustus 2015

0

20

400.000 400.000

0

0

Educatie

Herfstpremie 2015

Kunst & Cultuur

Natuur & Milieu

Zorg & Welzijn

0

Educatie

Kunst & Cultuur

Natuur & Milieu

Zorg & Welzijn

inwoners van Leiden en de Duin- en Bollen­

Het crowdfundingplatform Voor je Buurt is,

Haagse fondsen accepteren elkaars formulier

streek weer verleiden om met mooie plannen

de naam zegt het al, speciaal gericht op

We maken het u makkelijk. Wanneer u voor

te komen voor uw omgeving. De mooiste,

mensen die geld inzamelen voor buurt­

één project bij meerdere Haagse fondsen

origineelste en meest vernieuwende ideeën

projecten. Crowdfunding is een manier

een aanvraag wilt indienen, hoeft u nog

belonen we met geldprijzen om deze dromen

om bij de grote massa particulieren vaak

maar één keer een aanvraagformulier in te

werkelijkheid te laten worden. Thema dit

kleinere bedragen te werven om een project

vullen. De Samenwerkende Haagse Fondsen

jaar: Kom in beweging! In totaal hebben we

mogelijk te maken. In de afgelopen jaren

accepteren voortaan elkaars aanvraag­

een pot van € 55.000,- te verdelen. Vorig

heeft deze manier van fondsenwerven een

formulieren en -documenten.

jaar kreeg bijvoorbeeld de Maredijkbuurt

hoge vlucht genomen. Fonds 1818 onder­

uit Leiden een bedrag van € 10.000,- voor

steunt crowdfundingacties, omdat het

Ziet u dit logo? Dan kunt

blijvende en eenmalige activiteiten voor

’t ondernemerschap van de initiatiefnemers

u het formulier van één

buurtbewoners. De rugbyvrouwen van DIOK

stimuleert en het draagvlak voor hun plannen

van die fondsen invullen

kregen € 1.000,- voor het stimuleren van

vergroot. Plannen om een crowdfundingactie

en dat met de vereiste

meidenrugby. In totaal kregen 21 ideeën

te starten? Neem dan ook contact op met

bijlagen indienen bij alle

een prijs.

Fonds 1818. Wanneer het idee bij onze doelen

andere fondsen die dit

Fonds 1818 en het Leidsch Dagblad willen

Samenwerking Voor je Buurt

0

past, steunen we je graag. Fonds 1818

logo voeren. Dus, heeft

In het Leidsch Dagblad kunt u de komende

werkt voor culturele projecten samen met

u het formulier van Stichting Boschuysen

tijd inspiratie opdoen, als we de inzenders

voordekunst. fonds1818.nl/crowdfunding

ingevuld, dan kunt u dit ook naar Fonds 1818

portretteren.

sturen en andersom.

Inzenden kan tot en met half november.

Let op: u moet wel bij ieder fonds apart een

fonds1818.nl/herfstpremie

aanvraag indienen. Ieder fonds heeft eigen criteria. fonds1818.nl/haagsformulier

15

Cursussen 2015 Om de deskundigheid van vrijwilligers te ­bevorderen, biedt Fonds 1818 diverse workshops, cursussen en kennisbijeen­komsten aan. Alle cursussen zijn gratis.

Fonds 1818 steunt maatschappelijke en culturele projecten in de regio Den Haag, Delft, Zoetermeer, Leiden en de Bollenstreek.

U kent uw buurt, wijk, stad of regio het beste en weet wat nodig is. Dankzij u worden vrouwen fietsen, worden monumenten

Noordwijker hout Lisse

Workshop fondsenwerving

gerestaureerd, worden er theater­-

U leert de fondsenwereld in het algemeen en Fonds 1818 in

voor­­stellingen gemaakt, leren jongeren

het bijzonder kennen. Na afloop weet u aan welke eisen uw

met elkaar discussiëren en kunnen

aanvraag moet voldoen en wat fondsen van u willen weten.

Teylingen Katwijk

met olie besmeurde vogels weer vliegen. Wij nodigen u

Workshop crowdfunding

van harte uit om uw ideeën

Crowdfunding biedt vele mogelijkheden, maar is geen ‘easy

en projecten met ons

money’: het vereist een slimme campagne. Aan de hand van

te delen. U het project,

aansprekende voorbeelden leert u alle ins and outs van

wij het geld.

deze methode.

Oegstgees t

Leiden W assenaar Voor schoten

Leiderdor p

Zoeterwoude

LeidschendamVoorburg

Den Haag

Den Haag

Cursus projectplan schrijven

Hillegom

Noordwijk

woonwijken weer leefbaar, leren allochtone

Zoetermeer

Rijswijk

Voor elk project is een SMART projectplan onmisbaar.

PijnackerNootdorp

U leert hoe u uw ideeën omzet in duidelijke doelen, Delft

­afspraken en acties.

Midden Delfland

Basiscursus penningmeester U leert onder andere een begroting en een balans te maken, de financiën van uw organisatie goed te beheren en doelen voor de toekomst te stellen.

Cursus bestuur en management Wat zijn precies de taken en verantwoordelijkheden van bestuursleden? Deze cursus biedt theoretische kennis over goed bestuur en veel ruimte om ervaringen uit te wisselen.

Cursus sponsoring Sponsoring is al lang niet meer het plaatsen van een logo op

Algemene informatie

Colofon

Aanvraagprocedure

Fonds 1818 Magazine is een uitgave

Aanvragen voor een donatie kunnen

van Fonds 1818 en verschijnt vier maal

ruim voor aanvang van het project

per jaar.

schriftelijk bij Fonds 1818 worden

Redactie: Corien Bosch

ingediend. Kijk voor meer informatie

Redactionele ondersteuning:

op fonds1818.nl. Voor jongeren tot

Martine Vinkesteyn

24 jaar geldt een speciale, eenvoudige

Interviews: Floor de Booys

procedure. fonds1818-24.nl

Fotografie: Eva Hofman, Inge Stolwijk

een sponsorbord of in een krantje. U krijgt concrete hand­ vatten om ondernemende partners te vinden en effectief bij uw stichting te betrekken.

en diverse fotografen en bruikleen­ Meer informatie

gevers van de beschreven projecten

Heeft u vragen over de criteria voor een

Concept en vormgeving: Ontwerpwerk

donatie, over het opstellen en indienen

Lithografie en druk: ANDO Graphic

van een aanvraag bij Fonds 1818 of

Cursus Vrijwilligers Werven Vrijwilligers werven en behouden: het is makkelijker gezegd dan gedaan! Tijdens deze workshop krijgt u tips & tricks

over fondsenwerving in het algemeen?

Ook het Fonds 1818 Magazine ieder

Kijk opfonds1818.nl of neem contact op

kwartaal ont­vangen? Stuur een email

met onze afdeling Communicatie op

naar info@fonds1818.nl of meld u aan via

070 375 49 57 of info@fonds1818.nl

de website. Een abonnement is gratis.

waar u direct mee aan de slag kunt.

Ga voor meer informatie, data, tijden, locatie en ­aanmelden naar fonds1818.nl/cursussen.

RIVIERVISMARKT 4 2513 AM DEN HAAG POSTBUS 895 2501 CW DEN HAAG 070 364 11 41 - INFO@FONDS1818.NL

fonds1818.nl