Fonds 1818 Magazine - Oktober 2017

Magazine #4 2017

thema

Uit de rode cijfers Deze Herfst: Versmarkt Lekkernassuh Extra: Brasserie Up Terugblik: 25 jaar Paard Klep en Co.

Deze Herfst Versmarkt Lekkernassuh

‘Zo duurzaam mogelijk’ Sla, prei, snijbonen, waspeen, tomaten, pastinaak.

Ioana loopt samen met zoontje Victor langs de uitgestalde groenten in de voormalige gymzaal aan de Witte de Withstraat in Den Haag. “Ik haal hier elke woensdag een pakket”, vertelt ze.

De andijvie die ze heeft uitgezocht, vult alleen al bijna haar zelf meegebrachte tas. “Voor een normaal gezin is het genoeg, maar omdat ik veel rauwe groenten smoothies maak, ga ik ook nog naar andere biologische markten. Ik probeer zo duurzaam mogelijk te zijn. Hier is alles biologisch en lokaal verbouwd, het komt direct van de boer.

Zonder verpakkingsmateriaal.”

“Er bleek zo veel animo voor, dat het al snel helemaal uit de klauwen liep”, vertelt bioloog Frederik, die te hulp schoot bij de organisatie, inmiddels als bestuursvoorzitter van Stichting Lokaal Voedsel Den Haag. “Boeren is een zinvol beroep, waar in Nederland nu nauwelijks eer aan te behalen valt. Supermarkten hebben de macht.

Die handel moet ertussenuit.” Dat doet Lekkernassuh door groenten te kopen van vijftien kleine boeren in en rondom Den Haag. “Anderhalve ton per week, je hebt het toch over tweehonderd kroppen sla. In maart krijgen we met moeite acht verschillende groenten bij elkaar, maar in de herfst is er overvloed. Alles is hartstikke vers, het meeste is vanochtend pas geoogst.” Tot genoegen van de 8-jarige Victor: “Ik hou van appels, maar alleen

Betaalbaar

hele verse.”

Beroepskok Liselotte zette de versmarkt Lekkernassuh in 2014 op, uit eigen behoefte aan betaalbare biologische

Ontmoetingsplek

groenten. Met een – online aan en uit te zetten – abonne­

Fonds 1818 heeft de Stichting Lokaal Voedsel Den Haag

ment krijg je voor 12 euro acht soorten groenten.

financieel geholpen met het geleidelijk aan versterken van haar organisatie. Mede daardoor is de stichting nu bezig de gymzaal te kopen. De markt – waar je ook terechtkunt voor kaas, brood, olijfolie en taart – bedruipt zichzelf. Met medewerking van vrijwilligers, die in ruil daarvoor twee euro korting krijgen op hun pakket groenten. En wie geen zin heeft om daarmee nog diezelfde avond een maaltijd te bereiden, kan blijven eten in de vegetarische Volkskeuken. “Iedereen is welkom”, benadrukt Frederik. “Vroeger zat hier een buurthuis, nu is het opnieuw een ontmoetingsplek voor de buurt.

Voedsel brengt mensen samen.”

lekkernassuh.org

2

Inhoud thema

voorwoord

Uit de rode cijfers beste lezer, Jongeren voorlichting laten geven op scholen,

Onlangs heb ik mijn eerste kleinkind gekregen. Nieuw leven, zo kwets-

snel én letterlijk aankloppen bij mensen met

baar. Dit meisje heeft het goed. Maar wat als je geboren wordt in

schulden en als team met ze optrekken bij het

armoede? Dan is het vreselijk moeilijk om je daaraan te ontworstelen.

zoeken naar oplossingen. Fonds 1818 wil een

Schuldenproblematiek speelt onder alle leeftijden. We hebben een

nog steviger vangnet creëren voor mensen in

financiële crisis achter de rug: de werkloosheid is enorm opgelopen.

financiële problemen. Pagina 4

Jongeren komen steeds makkelijker in de schulden in onze maakbare wereld waarin alles moet kunnen. Ouderen vragen niet om hulp uit schaamte over geldproblemen. En wat doe je als je als jong

gerelateerd

meisje zielsalleen op straat belandt, zoals de jonge vrouw (op de cover van dit magazine) is overkomen? Er wordt wel gedacht ‘eigen

Brasserie Up

schuld, dikke bult’ als iemand in de problemen zit, maar omstandig­

Bij Brasserie Up in Den Haag worden ex-­

heden spelen hierin een grote rol.

verslaafden opgeleid en aan werk geholpen.

Fonds 1818 komt voort uit de Nutsspaarbank, tweehonderd jaar

Onder hen jongeren die Fonds 1818 met het

geleden opgericht door de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen

programma ‘Ja voor een kans’ bij sociaal

om de gewone man te leren sparen. Mensen financieel zelfredzaam

ondernemers aan een leerwerkplaats helpt.

maken, onze rechtsvoorganger was daar al mee bezig. We vinden

‘Ze krijgen hier de kans van hun leven.’

dit nog steeds van het grootste belang. Het fonds steunt allerlei

Pagina 9

projecten daartoe, maar pakt het nu – in het kader van het jubileum – nog steviger aan door verkenners op pad te sturen. Door verbindingen

In gesprek met…

te leggen tussen projecten, hulpverleners en alle anderen die zich

Rosa van Bottenburg gaat ‘zelf ook niet altijd

met schuldhulpverlening bezighouden in alle negentien gemeenten

even verstandig om met geld’. Toch, of juist

in ons werkgebied. Om zo een nog steviger vangnet te creëren voor

daarom, fungeert zij als rolmodel in het project

mensen met financiële problemen. Om hen in een zo vroeg mogelijk

‘MoneyWays’, waarbij ‘peer educators’ voor de

stadium uit de rode cijfers te helpen of beter nog om te voorkomen

klas staan om met jongeren te praten over hun

dat ze in de rode cijfers belanden.

financiën. ‘Ze nemen het makkelijkst dingen aan van iemand met eenzelfde belevings­

Anne de Raaf Fonds 1818

wereld. Pagina 10

en meer

Vitrine

Terugblik

Jubileum

Diverse projecten in het kort Pagina 12

25 jaar Paard Klep en Co.

200 jaar Pagina 15

Pagina 14 3

Thema

‘Opeens had ik een ­huurachterstand’

Thema

Uit de rode cijfers: ‘Dit gebeurt me niet nog een keer’ Er op tijd bij zijn. Dat is het allerbelangrijkste bij schuldenproblematiek, stellen alle betrokkenen. Fonds 1818 steunt onder meer initiatieven die vroegtijdige hulp bieden. En hoopt deze hulp met het programma ‘Uit de Rode Cijfers’ beschikbaar te maken voor iedereen, ‘voordat het gierend uit de klauwen loopt’.

“Een multomap, perforator en telefoon”,

Deurwaarders

een beetje depressief, denkt dat je niets

dat noemt Inge Weijts ‘onze wapens’. Ze is

Na zeventien jaar lang voor een grote winkel-

meer kunt.”

coördinator bij de Interkerkelijke Stichting

keten te hebben gewerkt, nam Raymond

Inge kreeg veel meer voor elkaar dan

voor Ondersteuning bij Financiën en

anderhalf jaar geleden ontslag na een conflict.

Raymond zelf. “Het is voor mij makkelijker

Administratie (ISOFA) in Delft, aangesloten

“Omdat ik zelf was opgestapt, had ik nergens

om rustig te blijven, want het is niet direct

bij het landelijke SchuldHulpMaatje, én maatje

recht op. Door de stress vergat ik een

mijn probleem. Instanties vinden het boven-

van Raymond (35). Ruim een halfjaar hebben

afspraak om een uitkering aan te vragen.

dien fijn om een hulpverlener te horen,

ze erover gedaan om zijn administratie op

Dan ben je zo nog een maand verder, dus

dat schept vertrouwen in een goede afloop.”

orde te krijgen en afbetalingsregelingen te

opeens had ik een huurachterstand van

Jaarlijks melden zo’n 250 mensen met

treffen voor de opgebouwde schulden, zo’n

twee maanden en mijn andere vaste lasten

schulden zich bij vrijwilligersorganisatie

zevenduizend euro. “Dat valt nog ontzettend

kon ik ook niet meer betalen. Ik heb altijd

ISOFA, 180 van hen werden vorig jaar

mee”, vindt Inge. “De gemiddelde schuld is

gewerkt en nooit te laat betaald, maar nu

­gekoppeld aan een schuldhulpmaatje. “Het

15.000 euro, maar er zijn ook ondernemers

kreeg ik meteen brieven van deurwaarders.

is fijn dat je even als team kunt optrekken.

met een ton schuld. Sommige mensen hebben

Ik ben een trotse jongen weet je wel, moest

Hoe eerder we er bij zijn, hoe groter de kans

niet meer al hun administratie, bijvoorbeeld

ik instanties gaan bellen om te vragen of ik

dat het lukt om de problemen op te lossen.

omdat ze dakloos zijn geweest. Raymond

uitstel van betaling kon krijgen. Maar ze

Maar volgens mij praten we in Nederland

stopte alle officiële post in een la, maar hij

werken allemaal tegen, ondanks je goede

inmiddels makkelijker over seks dan over

had tenminste alles nog.”

bedoelingen. Zo frustrerend! Je wordt echt

geld. Wij worden vaak pas ingeschakeld als

5

Thema

het eigenlijk al te laat is. Daarom hebben we

­misschien voor zijn. Bijvoorbeeld door als

een wekelijks preventie-inloopspreekuur,

iemand twee maanden de huur niet betaalt,

in de hoop voor te zijn dat het gierend uit de

geen aanmaning te sturen maar meteen langs

klauwen loopt.”

te gaan. Het project Eerder Melden Minder Achterstanden (EMMA) doet dat nu bijna

Verkenners

een jaar, zeer succesvol, in Zoetermeer.”

“Er gebeurt al best veel op het gebied van schuldhulp in ons werkgebied”, vertelt

Handreiking

Anne de Raaf, projectadviseur bij Fonds 1818.

Sociaal werker Merlin belt aan bij een van

“We zouden het mooi vinden als succesvolle

de huizen op haar lijstje. Als de deur wordt

initiatieven – zoals Stichting Urgente Noden,

geopend, stelt ze zich voor en biedt ze aan

Stichting Leergeld, EMMA, MoneyWays –

eens te praten. “Het is een keuze om met

in ons hele werkgebied met negentien

ons in gesprek te gaan, niets hoeft.

gemeenten komen. En dat ze nog beter

Soms wijzen mensen ons aanbod eerst af,

gaan samenwerken.” Daartoe stuurt het fonds

om later alsnog contact op te nemen.”

zogenoemde verkenners Willem Greving,

Driekwart van de mensen ervaart het bezoek

André Hendrikse en Marjan Volkerink

van EMMA als positief, vertelt projectleider

eropuit om met alle betrokken partijen te

Mariska Overgaag van Kwadraad

praten en ze waar wenselijk bij elkaar te

Maatschappelijk Werk. “Ze zijn blij met de

brengen. “Wat er in de ene gemeente gebeurt,

handreiking om in een vroeg stadium op zoek

kan ook nuttig zijn voor de andere gemeente.

te kunnen naar een duurzame oplossing.

Ze weten, begrijpelijk, niet altijd waar de

Anders komt er pas hulp als ze er zelf naar

ander mee bezig is. Wij willen weten wat er

op zoek gaan in de wirwar van organisaties

allemaal speelt en laten zien dat we er zijn

of er een ontruiming dreigt.”

om zo nodig te helpen. Door op lokaal niveau

“Als hulpverlener heb ik ervaren dat je telkens

verbindingen te leggen hopen we mensen te

te laat komt, als er al bakken vol ellende zijn.

stimuleren samen een nog steviger vangnet

Want hoe langer de financiële problemen

te creëren voor mensen met financiële

voortduren, hoe groter ze worden. Bij ons

problemen. Of, nog beter, om ze te helpen

is er geen wachtlijst, word je niet van het

voorkomen dat ze in problemen komen.”

kastje naar de muur gestuurd. We zijn een

“Wij zien vaak dat het leed al geleden is”,

samenwerkingsverband van alle vijf organi-

vertelt verkenner Willem Greving, tevens

saties actief in Zoetermeer. In die samen-

directeur van de Stichting Projecten van

werking van expertise zit de kracht.

Haagse Fondsen. “Elke gemeente heeft

Wij komen op het moment dat het nog

wel armoedebeleid en schuldhulpverlening,

met lichte vormen van hulpverlening op te

waaronder veel vrijwilligersinitiatieven.

lossen is, bijvoorbeeld met de inzet van

We brengen ze met elkaar in contact, zodat

vrijwilligers of advisering vanuit het maat-

er één groot netwerk ontstaat. Dat is ook

schappelijk werk. Mensen ervaren in dit

het doel van het netwerkevent ‘Wie krijgt

stadium eerder succes met oplossingen,

de schuld?’ op 2 november bij Fonds 1818

dat helpt ook in de toekomst financiële

in het Nutshuis in Den Haag: verbinden en

problemen te voorkomen.”

inspireren. Als organisaties meer zouden

EMMA is inmiddels ook gestart in Rijswijk,

samenwerken, kun je de problemen

in een op die gemeente aangepaste vorm.

6

Thema

‘We willen samen een nog steviger vangnet creëren’

In Leiden wordt met de vroegtijdige aanpak geëxperimenteerd. “We zouden het eigenlijk overal moeten doen”, vindt verkenner Willem Greving. “Wij zijn de aanjagers.

We denken in mogelijkheden.” Zo heeft hij onlangs nog een kwetsbare jongere die hij tijdens zijn werkzaamheden voor Fonds 1818 tegenkwam, aan een baan geholpen.

“Zowel in Leiden als in Den Haag is op initiatief van de gemeente een proef gestart om jongeren schuldenvrij te maken, zodat ze terug naar school kunnen. Een jongen, met een goed stel hersens, wilde aan het werk. Dan schakel ik mijn netwerk in; hij heeft nu een jaarcontract bij een verhuisbedrijf.”

Preventie EMMA is er vroeg bij als mensen in de financiële problemen dreigen te raken, PlayBack en MoneyWays nog eerder.

Op scholen wordt voorlichting gegeven ter preventie van schulden en armoede onder jongeren. Op laagdrempelige wijze.

Theatergroep PlayBack bespreekt geld­ zaken met jongeren aan de hand van de voorstelling ‘Rijk’, afgestemd op de leeftijd en het opleidingsniveau van de scholieren.

Lees meer over Playback op fonds1818.nl/ doorlees MoneyWays zet ‘peer educators’ voor de klas, in de bovenbouw van het voortgezet onderwijs en de onderbouw van het middelbaar beroepsonderwijs. “Het zijn rolmodellen die iets ouder zijn dan onze doelgroep: jongeren tussen de 15 en 24 jaar”, vertelt Matthijs den Otter van Diversion, het bureau voor maatschappelijke innovatie dat het project uitvoert. “Financiële verantwoordelijkheid begint op deze leeftijd.

De jongeren gaan op zichzelf wonen, hebben een zorgverzekering nodig, willen een brommer of auto kopen. Eén op de vijf jongeren tussen de 18 en 24 heeft een schuld, van 37 procent mbo’ers.

Sociaal werker Merlin van EMMA op huisbezoek.

7

Thema

‘Trek op tijd aan de bel’

Zelfredzaamheid Fonds 1818 kwam 25 jaar geleden voort uit de Nutsspaarbank, tweehonderd jaar geleden opgericht door de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen, om spaarzin te stimuleren. “Mensen financieel zelf­redzaam maken, onze rechtsvoorganger was daar al mee bezig”, aldus project­adviseur Anne de Raaf.

“We vinden dit nog steeds van het grootste belang.” Het fonds

Buffer

steunt allerlei projecten om schulden op te lossen of – liever

“Ik had nooit gespaard, verdiende niet zoveel”, vertelt

nog – te voorkomen. Ter ere van het jubileum, regiobreed met

Raymond, die inmiddels weer werkt, als postsorteerder

het eigen programma ‘Uit de Rode Cijfers’.

in een re-integratie­project. Schuldhulpmaatje Inge onderbreekt hem: “Nu weet je dat je wel kunt sparen,

fonds1818.nl/uitderodecijfers

ook met een laag inkomen. Als je geen buffer hebt, kun je binnen twee maanden in de shit zitten. Als je inkomen op bijstands­niveau is, kun je schulden vanaf 3.500 euro niet meer binnen drie jaar zelf aflossen. Het kan iedereen overkomen.” Raymond knikt instemmend: “Ik heb van

Bijvoorbeeld door online wedden op voetbal­wedstrijden,

Inge geleerd mijn geld zo in te delen dat ik iets overhoud.

wat veel jongens tegenwoordig doen. Het is gewoon

Als ik nu mijn baan kwijtraak, kan ik in ieder geval een

gokken, zonder ­begeleiding en voorlichting. Dat soort

maand verder. Het gebeurt me niet nog een keer.”

zaken bespreken ze het makkelijkst met leeftijdgenoten.”

Diversion gebruikt peer education al langer als methode

isofa.nl

in verschillende projecten. “We merkten dat het werkte

kwadraad.nl

om gesprekken open te breken.” MoneyWays werd in

diversion.nl

2013 opgezet, in samenwerking met het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud). “We hopen komend schooljaar de duizendste klas te kunnen draaien, hebben inmiddels zo’n 22.000 leerlingen bereikt. Dat moeten er nog veel meer worden. We zijn flink aan het uitbreiden, met hulp van Fonds 1818.”

Voor MoneyWays zijn, afhankelijk van de tijd van het jaar, veertig tot honderd peer ­educators actief. “Zij hebben een voorbeeldfunctie, worden door de scholieren gezien als grote broer of zus. Ze hebben niet allemaal zelf in de schulden gezeten, maar wel situaties meegemaakt die herkenbaar zijn voor de jongeren. Dat schept openingen om hun eigen ervaringen te delen. Het gaat ons erom dat ze zich bewust worden van hun financiële gedrag en hoe belangrijk het is er grip op te hebben. Maar ook dat je erover durft te praten en hulp zoekt als het misgaat.

Na onze lessen zeggen de jongeren dat sneller te zullen doen: op tijd aan de bel trekken, zodat het niet uitloopt op enorm problemen.”

Brasserie Up

8

Extra

Brasserie Up

‘Nu gaat het goed’ Bij Brasserie Up aan de Javastraat in Den Haag worden ex-verslaafden opgeleid en aan werk geholpen. ‘Ze krijgen hier de kans van hun leven.’

gepubli­ceerd ziet. “Dan kijken mensen toch anders naar je. Laten we het erop houden dat ik al heel jong op straat belandde en daardoor in een heel slecht circuit terechtkwam. Maar nu gaat het goed.” Drie maanden

“Een kans”, dat hebben ex-verslaafden nodig, weet

eerder stond ze nog in een hoekje van de zaak te huilen,

Willem Govers uit eigen ervaring. “Ik ben nu zeven jaar

nu werkt ze een nieuwe serveerster in. “Ik ben hier boven

clean. Verslaving is zo sterk, je moet er echt van walgen

mezelf uitgestegen. Ik wil me verder gaan ontplooien,

wil je ervan afkomen.” Degenen die dat doen, kunnen

stewardess worden.”

nu terecht bij de door hem opgerichte Brasserie Up. Onder hen jongeren die Fonds 1818 met het programma

Schuldsanering

‘Ja voor een kans’ bij sociaal ondernemers aan een

Op de menukaart staat uitgelegd wat Brasserie Up tot

leerwerkplaats helpt. “Ze moeten eerst zelf afkicken,

een bijzondere lunchroom maakt. “Ik ken geen enkele

veelal van crack, dat is echt naar spul. Vervolgens

andere zaak die wordt gerund door ex-verslaafden”,

worden ze met behoud van uitkering op mbo-niveau

vertelt Willem. “Het is een doelgroep die niemand

opgeleid tot kok of gastheer of gastvrouw. Wekelijks

anders aandurft. Ze hebben bijna allemaal een dubbele

twintig uur stage en op maandag les. Maar wat we

diagnose, sommigen een strafblad. Vaak zijn er schulden.

vooral bieden, zijn structuur en eigenwaarde. De eerste

Er zijn mensen die nooit van hun problemen afkomen,

keer dat ik uit de afkickkliniek kwam, zat ik thuis op de

ik concentreer me op hen die het wel halen.” Even leek

bank niets te doen. Ik viel binnen de kortste keren terug.

de brasserie het zelf niet te halen. “We zaten eerder dit

Na de tweede keer kwam ik als zij-instromer voor de

jaar financieel in zwaar weer.” Met achtduizend euro

klas te staan. Ik besloot: dit ga ik niet ­verkloten, ik ga

vaste lasten en vierduizend euro omzet per maand kan

iets van mijn leven maken.”

Brasserie Up niet zonder subsidie en giften. Fonds 1818 besloot te helpen, met tienduizend euro. “Dat is echt onze

Schokkend

redding geweest. Inmiddels zijn we erkend als dag­

Ruim een jaar geleden opende Brasserie Up de deuren.

besteding en krijgen we persoonsgebonden budgetten

De eerste vijf medewerkers hebben inmiddels een

van de gemeente. We hebben ook steeds meer klanten

diploma op zak. Vier van hen vonden elders werk, de

die ons een warm hart toedragen.” Nel is een van hen.

vijfde gaat doorleren. “Voor mij is het al een succes”,

Ze komt geregeld uit Noordwijk om te lunchen bij

stelt Willem trots. “We hebben net weer elf nieuwe

Brasserie Up. “Deze mensen zijn heel ­gemotiveerd om

mensen: sommige jongens en meisjes hebben op straat

zichzelf een nieuwe toekomst te geven. Geweldig dat

geleefd, altijd alleen voor zichzelf gezorgd.” Zij bedienen

ze hier de kans krijgen om dat te doen.”

nu anderen. Zoals de jonge vrouw op de foto doet, alsof ze nooit anders heeft gedaan. Maar dat heeft ze wel. brasserieup.nl

Haar verhaal is schokkend. Zozeer dat ze het liever niet

9

Thema

‘Jongeren nemen het ­makkelijkst dingen aan van jongeren’

Thema

In gesprek met…

Rosa van Bottenburg MoneyWays zet ‘peer educators’ voor de klas om met jongeren te praten over geld.

Rosa van Bottenburg (25) is een van hen: ‘Ik heb aan het eind van mijn portemonnee ook weleens een beetje maand over.’

maar het is soms best lastig om je aan te passen aan je portemonnee. Ik heb aan het eind ervan ook weleens een beetje maand over.”

Spaarzaamheid is deugd?

“Geen geld durven uitgeven, kan ook een struikelblok zijn.

Je moet wel kunnen investeren in jezelf. Zo heb ik een studieschuld, maar onderwijs kan je uiteindelijk financieel

Rolmodel of voorbeeld van hoe het niet moet?

verder brengen. Het gaat om de balans: niet meer willen

“Ik heb nooit grote financiële problemen gehad. Maar ook

uitgeven dan je hebt én niet verkrampt met geld omgaan.

als je zelf niet altijd even verstandig met geld omgaat, ben

Het gaat er vooral om dat je inzicht hebt in je uitgavenpatroon.

je een rolmodel. Ik wil niet alleen maar vertellen hoe het

Ik ben dat voor dit project gaan bijhouden, waardoor ik nu

allemaal moet, maar laten zien waar ik zelf niet zo handig

veel beter weet waaraan ik mijn geld uitgeef. Binnenkort

heb gehandeld. Dat opent de deur voor leerlingen om te

ga ik vanuit een studentenhuis in Leiden samenwonen met

praten over hun eigen financiële situatie. Er wordt maar van

mijn vriend in Den Haag en parttime werken bij een maat-

je verwacht dat je kunt omgaan met geld, maar misschien

schappelijk adviesbureau in Amsterdam. Ik ben benieuwd

is dat wel helemaal niet het geval. Het is zinvol om erover

wat daarvan de gevolgen zullen zijn voor mijn financiën.”

te praten.”

Wat verdien je als peer educator?

Wat krijg je zoal te horen?

“Mijn uurloon is 10,68 euro. Daarnaast krijg ik mijn reis-

“Dat er leerlingen zijn die niet meekunnen op schoolreis.

kosten vergoed, want je staat voor klassen in het hele land.

Dat ouders de spaarrekening van hun kinderen gebruiken

Het is een leuke bijbaan. Eerder werkte ik in winkels, maar

als financiële buffer. Pijnlijk om te horen. Armoede is erfelijk,

als peer educator kun je echt iets betekenen. Jongeren

het is wat je meekrijgt vanuit huis. De struikelblokken van

nemen nu eenmaal het makkelijkst dingen aan van jongeren

leerlingen zelf zijn de uitstapjes naar de supermarkt in

met eenzelfde belevingswereld.”

de pauze, computergames, mobiele telefoons. Het kost allemaal geld. Een trend die we nu veel zien is het online

Maakt geld gelukkig?

wedden op voetbalwedstrijden, dat is gewoon gokken.”

“Niet zozeer geld maakt gelukkig, als wel je grip erop. Het gaat niet alleen om harde cijfers, maar ook om de sociaal-

Wat is jouw struikelblok?

emotionele kant van geld. Er wordt vaak raar naar klas­

“Het station. Als ik daar wacht op de trein, koop ik altijd wel

genoten gekeken als ze niet de nieuwste trend volgen of

iets: een kaasbroodje of een kopje thee. Ik hou ook erg van

niet meekunnen naar feestjes. Geen geld hebben, kan je

uit eten gaan en het lukt me niet altijd om alleen naar de

in een lastige positie brengen ten opzichte van anderen.

onderste rijen in de supermarkt te kijken, waar de goed­

Er hangt schaamte omheen, waardoor veel mensen ook niet

kopere producten liggen. Ik heb geen gat in mijn hand,

om hulp durven vragen. Dat hopen we te veranderen.”

11

Vitrine

2

3

1

4

Week van de Mantelzorg 2017

2

‘Shame & Share’

In het Haagse Regentesse­

3

Na een succesvol eerste jaar

Zorgrobot Paro 4

Paro is een sociale zorgrobot

kwartier ligt, verborgen tussen

toert Stichting Theaterhart dit

in de vorm van een schattige,

van 5 tot en met 10 november

de Van Swindenstraat, de

schooljaar opnieuw langs alle

pluchen zeehond. Ipse de

de Week van de Mantelzorg.

Newtonstraat en de Regentesse­

middelbare scholen in

Bruggen zet dit jaar voor het

Speciaal voor mantelzorgers uit

laan, een binnenterrein waar

Zoetermeer met de interactieve

eerst deze uitvinding in om de

Voorschoten vinden er die week

tot voor kort weinig gebeurde.

theatervoorstelling ‘Shame &

kwaliteit van leven van mensen

allerlei feestelijke activiteiten

Betrokken buurtbewoners

Share’. Dit interventieprogramma

met een verstandelijke handicap

plaats. Hierdoor kunnen zij op

hebben op eigen initiatief een

maakt tieners én hun ouders

te verbeteren. De zeehond

een ontspannen manier andere

plan gemaakt om van deze

op confronterende wijze bewust

kalmeert hen en stimuleert

mantelzorgers ontmoeten en

ruimte een openbare tuin te

van de impact van online pesten.

interactie en communicatie.

informatie inwinnen over de

maken: Uitvindershof. Hiermee

Dit gebeurt voor, tijdens en na de

Door de sensoren onder zijn

ondersteuning die zij kunnen

willen zij hun buurt groener en

voorstelling in 80 klassen voor

vacht reageert Paro op geluid,

krijgen. Van creatieve workshops

socialer maken, met activiteiten

in totaal zo’n 1800 leerlingen

aanraking, beweging en licht.

en sportclinics tot een beauty-

voor jong en oud. De bewoners

en 300 ouders. Het doel is om

In totaal maken ruim 800 cliënten

dag, films en lezingen: dit jaar

zijn zelf verantwoordelijk

cyberpesten te voorkomen of

in Zoetermeer kennis met

is het programma gevarieerder

voor de uitvoering van het plan.

te stoppen en scholen veiliger

de robot.

dan ooit om zo veel mogelijk

De werkzaamheden zijn

te maken.

ipsedebruggen.nl

mantelzorgers te bereiken.

­inmiddels in volle gang.

theaterhart.com

voorschotenvoorelkaar.nl

uitvindershof.nl

1

Voorschoten Voor Elkaar houdt

Aanleg Uitvindershof

12

Vitrine

7

5

Totale donatie aan deze projecten € 129.400,6

Nature Lab on Tour 5

Het Nature Lab on Tour is

een mobiel onderzoekslab dat

8

Muurgedicht Jan Wolkers 6

‘Ik hoor wat jij niet hoort’

Door nieuwbouw is in de

7

‘Ik hoor wat jij niet hoort’ is

Uitbreiding BuurtBoerderij de Nijkamphoeve

naar kinderen toe komt. In de

Deutzstraat in Oegstgeest een

een theatervoorstelling over het

hele regio dagen de enthousiaste

blinde muur ontstaan tegenover

horen van stemmen. De voor-

Boerderij de Nijkamphoeve uit

wetenschappers van het lab

het geboortehuis van Jan Wolkers

stelling, die wordt gespeeld in

Den Haag met de bouw van een

basisschoolleerlingen uit om

op nummer 7. Op initiatief van

Leiden, is een initiatief van een

multifunctionele ruimte inclusief

onderzoek te doen in hun woon-

een groep enthousiaste buurt-

groep mensen die daar zelf

invalidentoilet. Dankzij deze

omgeving naar vragen op het

bewoners wordt er een gedicht

ervaring mee heeft. Zij willen

uitbreiding kan de kinder­

gebied van duurzaamheid en

van Wolkers op deze muur

het taboe rond dit onderwerp

boerderij het hele jaar door

natuur. Door het reizende

aangebracht: ‘De Herinnering’.

doorbreken. Bijzonder is dat

creatieve en educatieve work-

karakter van het Nature Lab

Het streven is om dit muurgedicht

niet alleen de acteurs, maar

shops geven. En bij minder mooi

worden ook kinderen bereikt

op 26 oktober te onthullen.

ook de muzikanten ervarings-

weer biedt deze nieuwe huis­

die niet vaak naar een museum

Aanvullend besteden dit najaar

deskundigen zijn op het gebied

kamer een droge en warme

gaan of in de natuur komen.

alle basisscholen in Oegstgeest

van auditieve hallucinaties.

plek voor bezoekers van het

Dit is een initiatief van

én de Leidse Houtschool waar

Hierdoor is de gezamenlijke

theehuis. Bovendien is het pand

Naturalis en IVN.

Wolkers op zat, op speelse wijze

voorbereiding van de voorstelling

te huur voor organisaties uit

ivn.nl

aandacht aan deze kunstenaar

minstens net zo waardevol als

de buurt. Zo ontwikkelt de

en de dichtkunst.

het optreden zelf.

BuurtBoerderij zich tot het

cultuurfondsoegstgeest.nl

theaterwerkplaatssmit.nl

kloppend hart van de omgeving.

8

Begin 2018 start Buurt­

nijkamphoeve.nl

13

Terugblik Hoe is het verder

25 jaar Paard Klep en Co.

gegaan met projecten die Fonds 1818

‘Het draait om de kinderen’

­steunde? Werd het een succes, zijn de doelen gehaald of is het nog steeds hard werken?

We kijken terug naar…

in die tijd als slager. Met paarden slachten had ik geen probleem. Maar als bij ons een paard oud is, wordt hij gepromoveerd tot knuffelknol.”

Kamperen Sinds 2004 staat de doe-stal in Sportpark De Verademing.

Alle kinderen in de leeftijd van acht tot twaalf jaar kunnen lid worden. Onder voorwaarden: je moet minimaal twee keer per week komen helpen. “De vrijdag is verplicht, dan gaan we zingen. En de laatste week van de zomervakantie kamperen we in het Bieslandse Bos bij Pijnacker. Even zonder de paarden, dan ontdek je andere talenten en zien de kinderen elkaar allemaal.

Het gaat om het sociale. Ik wil ook dat de ouders zich inzetten als vrijwilliger. Over de donatie van 145 euro ‘Klepkids’ Nicola en Paula verzorgen Prancer, de Fjord die Fonds 1818 schonk

per jaar doe ik minder moeilijk.” Financiële steun van

aan Stichting Paard Klep en Co.

Fonds 1818 maakt dat mede mogelijk. “We hebben een paard gekregen en ook aan evenementen draagt het fonds bij.” Dat waren er de afgelopen 25 jaar heel wat:

Paardrijden is bijzaak voor Stichting Paard Klep en Co in Den Haag. ‘Het samen verzorgen van de dieren is veel belangrijker. We zijn geen manege, maar een doe-stal. De kinderen doen hier alles zelf, ze leren van elkaar.’

van het Energiefestival tot de jaarlijkse familiespeeldag.

“En dit jaar gaan de kinderen ook weer rijtuigritjes maken met bewoners van een verzorgingshuis.”

Tweede huis Met veel ‘oud-Kleppers’ heeft John nog contact. “Dat zijn

Acht paarden worden verzorgd door zo’n 25 kinderen,

nu moedertjes”, glundert hij. “Tijdens het jubileumfeest

veelal uit gezinnen waarvoor reguliere paardrijlessen te

kwamen ze naar me toe: ‘Ome John, we hebben zoveel

duur zijn. Ze noemen zichzelf Klepkids. Naar John Klep,

bij je geleerd, je was ons tweede huis.’ Dat is zo gaaf om

oprichter van en stuwende kracht achter het jubilerende

te horen! Niet alleen de kinderen hebben het nodig, ik ook.

Paard Klep en Co. “Ik ben er bij toeval ingerold”, vertelt

Ik ben 72, maar heb te veel energie om de hele dag achter

hij. “Een vriend van mijn dochter kwam aanzetten met

de geraniums te zitten. Ik kan in drie kwartier alle

een Shetlandertje. Ik huurde een pakhuis midden in

stallen uitmesten, dan ben ik nog niet moe. Ik delegeer

een woonwijk, op een gegeven moment stonden er acht

wel meer dan vroeger. Mocht ik uitvallen, dan kunnen

pony’s in.” Moeiteloos somt hij alle namen op. “Ik werkte

de vrijwilligers en het bestuur zo door.”

14

De Nutsspaarbank en Fonds 1818 bestaan samen 200 jaar. In 1818 werd de basis gelegd voor een bank die zorgde dat ook de gewone man en vrouw konden gaan sparen. De Nuts had grote invloed op het maatschappelijk leven en stimuleerde de spaarzin van velen. Na een fusie in 1992 verdween de Nutsspaarbank en ontstond het huidige Fonds 1818. Een fonds dat, in de geest van de bank, maatschappelijke projecten steunt.

Het tweede eeuwfeest vieren we op verschillende manieren. Dat doen we samen met iedereen in de regio die maatschappelijk actief is, als vrij­williger of professional. Naast alle bekende gezichten

Verrijk je Buurt – Fonds 1818 trakteert

hopen we veel nieuwe ­mensen te leren kennen.

Iedereen herkent het wel: Je hebt een idee om de buurt een beetje leuker en beter te maken. Maar, door gebrek aan tijd, contact met de buren of ervaring om zoiets op poten te zetten, verdwijnt het idee naar de achter-

Uit de Rode Cijfers

grond. Soms denk je: “jammer dat het er nooit van gekomen is”. In 2018

Schulden zijn van alle tijden. Bij de oprichting

komt Fonds 1818 helpen. Niet alleen met de bekende donatie maar met

van de Nutsspaarbank was het hoofddoel

kennis en kunde om van mooie ideeën goede uitvoerbare plannen te maken.

van de bank het ‘aanleren van overleg en

Doe mee en Verrijk je Buurt!

spaarzaamheid’. Fonds 1818 steunt al jaren projecten die gericht zijn op het voorkomen

Vanaf het najaar van 2017 gaan de medewerkers van Fonds 1818 de regio in.

van schulden, met name met bij jongeren.

We organiseren in alle gemeenten inspiratiebijeenkomsten en brainstorm­

Het jubileumproject Uit de Rode Cijfers legt

sessies om samen tot topideeën te komen. Vervolgens helpen we je om

hierop extra nadruk. Het verbindt partijen

van die dromen plannen te maken die ook echt uitvoerbaar zijn.

die zich bezighouden met het voorkomen

Bijvoorbeeld met de hulpmiddelen uit onze Verrijk je Buurt toolkit.

van schulden en armoede, om zo samen tot

Ook kunnen we je in contact brengen met een vergelijkbaar initiatief om

nieuwe initiatieven te komen.

van elkaars ervaringen te leren, kan je in gesprek met de adviseurs van

fonds1818.nl/uitderodecijfers

het fonds, zijn er workshops en kan je gekoppeld worden aan een coach die je verder helpt je idee waar te maken.

200 jaar geschiedenis en herinneringen

Spelregels

Natuurlijk duiken we in de rijke geschiedenis

tot geen ervaring hebben met het opzetten en uitvoeren van initiatieven.

van de Nutsspaarbank. Tweehonderd jaar

Natuurlijk gelden daarbij onze voorwaarden van betrokkenheid bij de

geleden was de bank niet meer dan een

regio, geen winstoogmerk en geen individuele steun.We zijn dus op zoek

geld­kist in het oude Stadhuis aan de

naar groepjes particulieren en kleine stichtingen en verenigingen.

Groenmarkt in Den Haag. Tijdens de crisis

Organisaties die al ervaring hebben kunnen via de reguliere weg gewoon

was er een run op de bank en bij hoogtijdagen

hun aanvragen blijven indienen.

Met Verrijk je Buurt wil Fonds 1818 vooral mensen ondersteunen die weinig

kregen borelingen een spaarbankboekje cadeau. Op de website 200jaarnutsspaar-

Fonds 1818 trakteert met Verrijk je Buurt op begeleiding en ondersteuning.

bank.fonds1818.nl verzamelen we oude

Die ondersteuning kan uiteindelijk ook uitmonden in een donatie. Omdat

en nieuwe verhalen. In 2018 verschijnt een

het programma zich met name richt op kleinere initiatieven in wijken en

boekje over de sociale geschiedenis van de

buurten, is de maximale donatie via Verrijk je Buurt € 3.000,-

bank en een televisieserie op Omroep West.

Meer weten over Verrijk je Buurt? Kijk op fonds1818.nl/verrijkjebuurt.

Hier vindt je ook alle data waarop we bij jou in de buurt zijn.

Fonds 1818 presenteert …

Zaterdag 9 juni is een feestelijke dag waarop we de mensen die alle mooie projecten in de regio uitvoeren in het zonnetje zetten.

15

Aandachtsgebieden

Ondersteuning

Het fonds steunt projecten

Fonds 1818 helpt niet alleen

op diverse terreinen.

met geld maar ook met kennis

De belangrijkste aandachts-

en netwerk. Om (potentiële)

gebieden zijn:

aanvragers te helpen, geeft

Fonds 1818 steunt maatschappelijke projecten ­zonder winstoogmerk in de regio Den Haag, Delft, Zoetermeer, Leiden, de Duin- & Bollenstreek en tussenliggende gemeenten. Met donaties, maar ook cursussen, begeleiding en netwerk.

het fonds cursussen gericht

Zorg & Welzijn

Kunst & Cultuur

Natuur & Milieu

Educatie

op het indienen van een

Voor wie

aanvraag en het verstevigen

Vertegenwoordigers van stichtingen en verenigingen

van de ­organisatie. Deelname

kunnen een aanvraag voor een donatie indienen bij Fonds 1818.

aan de c­ ursussen is vrijwel

Het project is altijd gericht op de regio van het fonds.

altijd gratis. Daarnaast houden mede­werkers van het fonds

Voor groepjes particulieren is er het Minitiatief. Via deze weg

­regelmatig spreekuren en

kunnen zij tweemaal een plan indienen voor een project van

voorlichtings­bijeenkomsten

maximaal € 3.000,-. Het Minitiatief is voor alle leeftijden.

Binnen al deze gebieden

in de regio.

Jongeren worden uitdrukkelijk uitgenodigd hun plannen

is duurzaamheid een

Iedere donderdag is er een

aan Fonds 1818 voor te leggen.

­belangrijk thema.

inloopspreekuur in Den Haag.

Meer informatie op

fonds1818.nl

fonds1818.nl/ondersteuning Hillegom

Noordwijk

Algemene criteria

Noordwijker hout Lisse

• Fonds 1818 steunt maatschappelijke projecten van

Donatie aanvragen

stichtingen, verenigingen

U kunt een donatie aanvragen

en groepjes particulieren

door een projectplan met een

• De projecten zijn gericht op

toelichting, een begroting en

de inwoners van de regio

een dekkingsplan te mailen

• Het project is nog niet gestart • Er is geen sprake van een winstoogmerk

Teylingen Katwijk

Leiden

naar aanvraag@fonds1818.nl.

W assenaar

Om te zorgen dat uw

Voor schoten

­aanvraag volledig is, kunt u gebruik maken van onze checklist:

Fonds 1818 geeft geen

fonds1818.nl/checklist.

donaties voor:

Houd rekening met een

• Structurele kosten

behandel­termijn van circa

• Kerntaken van een

zes weken.

Heeft u een project? Fonds

‘sport om de sport’

1818 helpt met een donatie,

• Politieke of religieuze

kennis en netwerk. Samen

projecten

Zoeterwoude

LeidschendamVoorburg

Den Haag

Den Haag

Zoetermeer

Rijswijk PijnackerNootdorp Delft

organisatie • ‘Kunst om de kunst’ of

Oegstgees t

Midden Delfland

maken we het mogelijk.

• Individuele steun

Colofon Fonds 1818 Magazine is een uitgave van Fonds 1818 en verschijnt vier maal per jaar.

Redactie Corien Bosch Productie Martine Vinkesteyn Interviews Hester Heite Fotografie Eva Hofman, Inge Stolwijk en diverse fotografen en bruikleen­gevers van de beschreven projecten Concept en vormgeving Ontwerpwerk Druk Edauw+Johannissen Ook het Fonds 1818 Magazine ieder kwartaal ont­vangen? Stuur een email naar info@fonds1818.nl of meld u aan via de website. Een abonnement is gratis.

RIVIERVISMARKT 4 2513 AM DEN HAAG POSTBUS 895 2501 CW DEN HAAG 070 364 11 41 INFO@FONDS1818.NL FONDS1818.NL

Leiderdor p