Magazine #4 2017
thema
Uit de rode cijfers Deze Herfst: Versmarkt Lekkernassuh Extra: Brasserie Up Terugblik: 25 jaar Paard Klep en Co.
Deze Herfst Versmarkt Lekkernassuh
‘Zo duurzaam mogelijk’ Sla, prei, snijbonen, waspeen, tomaten, pastinaak. Ioana loopt samen met zoontje Victor langs de uitgestalde groenten in de voormalige gymzaal aan de Witte de Withstraat in Den Haag. “Ik haal hier elke woensdag een pakket”, vertelt ze. De andijvie die ze heeft uitgezocht, vult alleen al bijna haar zelf meegebrachte tas. “Voor een normaal gezin is het genoeg, maar omdat ik veel rauwe groenten smoothies maak, ga ik ook nog naar andere biologische markten. Ik probeer zo duurzaam mogelijk te zijn. Hier is alles biologisch en lokaal verbouwd, het komt direct van de boer. Zonder verpakkingsmateriaal.”
“Er bleek zo veel animo voor, dat het al snel helemaal uit de klauwen liep”, vertelt bioloog Frederik, die te hulp schoot bij de organisatie, inmiddels als bestuursvoorzitter van Stichting Lokaal Voedsel Den Haag. “Boeren is een zinvol beroep, waar in Nederland nu nauwelijks eer aan te behalen valt. Supermarkten hebben de macht. Die handel moet ertussenuit.” Dat doet Lekkernassuh door groenten te kopen van vijftien kleine boeren in en rondom Den Haag. “Anderhalve ton per week, je hebt het toch over tweehonderd kroppen sla. In maart krijgen we met moeite acht verschillende groenten bij elkaar, maar in de herfst is er overvloed. Alles is hartstikke vers, het meeste is vanochtend pas geoogst.” Tot genoegen van de 8-jarige Victor: “Ik hou van appels, maar alleen
Betaalbaar
hele verse.”
Beroepskok Liselotte zette de versmarkt Lekkernassuh in 2014 op, uit eigen behoefte aan betaalbare biologische
Ontmoetingsplek
groenten. Met een – online aan en uit te zetten – abonne
Fonds 1818 heeft de Stichting Lokaal Voedsel Den Haag
ment krijg je voor 12 euro acht soorten groenten.
financieel geholpen met het geleidelijk aan versterken van haar organisatie. Mede daardoor is de stichting nu bezig de gymzaal te kopen. De markt – waar je ook terechtkunt voor kaas, brood, olijfolie en taart – bedruipt zichzelf. Met medewerking van vrijwilligers, die in ruil daarvoor twee euro korting krijgen op hun pakket groenten. En wie geen zin heeft om daarmee nog diezelfde avond een maaltijd te bereiden, kan blijven eten in de vegetarische Volkskeuken. “Iedereen is welkom”, benadrukt Frederik. “Vroeger zat hier een buurthuis, nu is het opnieuw een ontmoetingsplek voor de buurt. Voedsel brengt mensen samen.”
lekkernassuh.org
2
Inhoud thema
voorwoord
Uit de rode cijfers beste lezer, Jongeren voorlichting laten geven op scholen,
Onlangs heb ik mijn eerste kleinkind gekregen. Nieuw leven, zo kwets-
snel én letterlijk aankloppen bij mensen met
baar. Dit meisje heeft het goed. Maar wat als je geboren wordt in
schulden en als team met ze optrekken bij het
armoede? Dan is het vreselijk moeilijk om je daaraan te ontworstelen.
zoeken naar oplossingen. Fonds 1818 wil een
Schuldenproblematiek speelt onder alle leeftijden. We hebben een
nog steviger vangnet creëren voor mensen in
financiële crisis achter de rug: de werkloosheid is enorm opgelopen.
financiële problemen. Pagina 4
Jongeren komen steeds makkelijker in de schulden in onze maakbare wereld waarin alles moet kunnen. Ouderen vragen niet om hulp uit schaamte over geldproblemen. En wat doe je als je als jong
gerelateerd
meisje zielsalleen op straat belandt, zoals de jonge vrouw (op de cover van dit magazine) is overkomen? Er wordt wel gedacht ‘eigen
Brasserie Up
schuld, dikke bult’ als iemand in de problemen zit, maar omstandig
Bij Brasserie Up in Den Haag worden ex-
heden spelen hierin een grote rol.
verslaafden opgeleid en aan werk geholpen.
Fonds 1818 komt voort uit de Nutsspaarbank, tweehonderd jaar
Onder hen jongeren die Fonds 1818 met het
geleden opgericht door de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen
programma ‘Ja voor een kans’ bij sociaal
om de gewone man te leren sparen. Mensen financieel zelfredzaam
ondernemers aan een leerwerkplaats helpt.
maken, onze rechtsvoorganger was daar al mee bezig. We vinden
‘Ze krijgen hier de kans van hun leven.’
dit nog steeds van het grootste belang. Het fonds steunt allerlei
Pagina 9
projecten daartoe, maar pakt het nu – in het kader van het jubileum – nog steviger aan door verkenners op pad te sturen. Door verbindingen
In gesprek met…
te leggen tussen projecten, hulpverleners en alle anderen die zich
Rosa van Bottenburg gaat ‘zelf ook niet altijd
met schuldhulpverlening bezighouden in alle negentien gemeenten
even verstandig om met geld’. Toch, of juist
in ons werkgebied. Om zo een nog steviger vangnet te creëren voor
daarom, fungeert zij als rolmodel in het project
mensen met financiële problemen. Om hen in een zo vroeg mogelijk
‘MoneyWays’, waarbij ‘peer educators’ voor de
stadium uit de rode cijfers te helpen of beter nog om te voorkomen
klas staan om met jongeren te praten over hun
dat ze in de rode cijfers belanden.
financiën. ‘Ze nemen het makkelijkst dingen aan van iemand met eenzelfde belevings
Anne de Raaf Fonds 1818
wereld. Pagina 10
en meer
Vitrine
Terugblik
Jubileum
Diverse projecten in het kort Pagina 12
25 jaar Paard Klep en Co.
200 jaar Pagina 15
Pagina 14 3
Thema
‘Opeens had ik een huurachterstand’
Thema
Uit de rode cijfers: ‘Dit gebeurt me niet nog een keer’ Er op tijd bij zijn. Dat is het allerbelangrijkste bij schuldenproblematiek, stellen alle betrokkenen. Fonds 1818 steunt onder meer initiatieven die vroegtijdige hulp bieden. En hoopt deze hulp met het programma ‘Uit de Rode Cijfers’ beschikbaar te maken voor iedereen, ‘voordat het gierend uit de klauwen loopt’.
“Een multomap, perforator en telefoon”,
Deurwaarders
een beetje depressief, denkt dat je niets
dat noemt Inge Weijts ‘onze wapens’. Ze is
Na zeventien jaar lang voor een grote winkel-
meer kunt.”
coördinator bij de Interkerkelijke Stichting
keten te hebben gewerkt, nam Raymond
Inge kreeg veel meer voor elkaar dan
voor Ondersteuning bij Financiën en
anderhalf jaar geleden ontslag na een conflict.
Raymond zelf. “Het is voor mij makkelijker
Administratie (ISOFA) in Delft, aangesloten
“Omdat ik zelf was opgestapt, had ik nergens
om rustig te blijven, want het is niet direct
bij het landelijke SchuldHulpMaatje, én maatje
recht op. Door de stress vergat ik een
mijn probleem. Instanties vinden het boven-
van Raymond (35). Ruim een halfjaar hebben
afspraak om een uitkering aan te vragen.
dien fijn om een hulpverlener te horen,
ze erover gedaan om zijn administratie op
Dan ben je zo nog een maand verder, dus
dat schept vertrouwen in een goede afloop.”
orde te krijgen en afbetalingsregelingen te
opeens had ik een huurachterstand van
Jaarlijks melden zo’n 250 mensen met
treffen voor de opgebouwde schulden, zo’n
twee maanden en mijn andere vaste lasten
schulden zich bij vrijwilligersorganisatie
zevenduizend euro. “Dat valt nog ontzettend
kon ik ook niet meer betalen. Ik heb altijd
ISOFA, 180 van hen werden vorig jaar
mee”, vindt Inge. “De gemiddelde schuld is
gewerkt en nooit te laat betaald, maar nu
gekoppeld aan een schuldhulpmaatje. “Het
15.000 euro, maar er zijn ook ondernemers
kreeg ik meteen brieven van deurwaarders.
is fijn dat je even als team kunt optrekken.
met een ton schuld. Sommige mensen hebben
Ik ben een trotse jongen weet je wel, moest
Hoe eerder we er bij zijn, hoe groter de kans
niet meer al hun administratie, bijvoorbeeld
ik instanties gaan bellen om te vragen of ik
dat het lukt om de problemen op te lossen.
omdat ze dakloos zijn geweest. Raymond
uitstel van betaling kon krijgen. Maar ze
Maar volgens mij praten we in Nederland
stopte alle officiële post in een la, maar hij
werken allemaal tegen, ondanks je goede
inmiddels makkelijker over seks dan over
had tenminste alles nog.”
bedoelingen. Zo frustrerend! Je wordt echt
geld. Wij worden vaak pas ingeschakeld als
5
Thema
het eigenlijk al te laat is. Daarom hebben we
misschien voor zijn. Bijvoorbeeld door als
een wekelijks preventie-inloopspreekuur,
iemand twee maanden de huur niet betaalt,
in de hoop voor te zijn dat het gierend uit de
geen aanmaning te sturen maar meteen langs
klauwen loopt.”
te gaan. Het project Eerder Melden Minder Achterstanden (EMMA) doet dat nu bijna
Verkenners
een jaar, zeer succesvol, in Zoetermeer.”
“Er gebeurt al best veel op het gebied van schuldhulp in ons werkgebied”, vertelt
Handreiking
Anne de Raaf, projectadviseur bij Fonds 1818.
Sociaal werker Merlin belt aan bij een van
“We zouden het mooi vinden als succesvolle
de huizen op haar lijstje. Als de deur wordt
initiatieven – zoals Stichting Urgente Noden,
geopend, stelt ze zich voor en biedt ze aan
Stichting Leergeld, EMMA, MoneyWays –
eens te praten. “Het is een keuze om met
in ons hele werkgebied met negentien
ons in gesprek te gaan, niets hoeft.
gemeenten komen. En dat ze nog beter
Soms wijzen mensen ons aanbod eerst af,
gaan samenwerken.” Daartoe stuurt het fonds
om later alsnog contact op te nemen.”
zogenoemde verkenners Willem Greving,
Driekwart van de mensen ervaart het bezoek
André Hendrikse en Marjan Volkerink
van EMMA als positief, vertelt projectleider
eropuit om met alle betrokken partijen te
Mariska Overgaag van Kwadraad
praten en ze waar wenselijk bij elkaar te
Maatschappelijk Werk. “Ze zijn blij met de
brengen. “Wat er in de ene gemeente gebeurt,
handreiking om in een vroeg stadium op zoek
kan ook nuttig zijn voor de andere gemeente.
te kunnen naar een duurzame oplossing.
Ze weten, begrijpelijk, niet altijd waar de
Anders komt er pas hulp als ze er zelf naar
ander mee bezig is. Wij willen weten wat er
op zoek gaan in de wirwar van organisaties
allemaal speelt en laten zien dat we er zijn
of er een ontruiming dreigt.”
om zo nodig te helpen. Door op lokaal niveau
“Als hulpverlener heb ik ervaren dat je telkens
verbindingen te leggen hopen we mensen te
te laat komt, als er al bakken vol ellende zijn.
stimuleren samen een nog steviger vangnet
Want hoe langer de financiële problemen
te creëren voor mensen met financiële
voortduren, hoe groter ze worden. Bij ons
problemen. Of, nog beter, om ze te helpen
is er geen wachtlijst, word je niet van het
voorkomen dat ze in problemen komen.”
kastje naar de muur gestuurd. We zijn een
“Wij zien vaak dat het leed al geleden is”,
samenwerkingsverband van alle vijf organi-
vertelt verkenner Willem Greving, tevens
saties actief in Zoetermeer. In die samen-
directeur van de Stichting Projecten van
werking van expertise zit de kracht.
Haagse Fondsen. “Elke gemeente heeft
Wij komen op het moment dat het nog
wel armoedebeleid en schuldhulpverlening,
met lichte vormen van hulpverlening op te
waaronder veel vrijwilligersinitiatieven.
lossen is, bijvoorbeeld met de inzet van
We brengen ze met elkaar in contact, zodat
vrijwilligers of advisering vanuit het maat-
er één groot netwerk ontstaat. Dat is ook
schappelijk werk. Mensen ervaren in dit
het doel van het netwerkevent ‘Wie krijgt
stadium eerder succes met oplossingen,
de schuld?’ op 2 november bij Fonds 1818
dat helpt ook in de toekomst financiële
in het Nutshuis in Den Haag: verbinden en
problemen te voorkomen.”
inspireren. Als organisaties meer zouden
EMMA is inmiddels ook gestart in Rijswijk,
samenwerken, kun je de problemen
in een op die gemeente aangepaste vorm.
6
Thema
‘We willen samen een nog steviger vangnet creëren’
In Leiden wordt met de vroegtijdige aanpak geëxperimenteerd. “We zouden het eigenlijk overal moeten doen”, vindt verkenner Willem Greving. “Wij zijn de aanjagers. We denken in mogelijkheden.” Zo heeft hij onlangs nog een kwetsbare jongere die hij tijdens zijn werkzaamheden voor Fonds 1818 tegenkwam, aan een baan geholpen. “Zowel in Leiden als in Den Haag is op initiatief van de gemeente een proef gestart om jongeren schuldenvrij te maken, zodat ze terug naar school kunnen. Een jongen, met een goed stel hersens, wilde aan het werk. Dan schakel ik mijn netwerk in; hij heeft nu een jaarcontract bij een verhuisbedrijf.”
Preventie EMMA is er vroeg bij als mensen in de financiële problemen dreigen te raken, PlayBack en MoneyWays nog eerder. Op scholen wordt voorlichting gegeven ter preventie van schulden en armoede onder jongeren. Op laagdrempelige wijze. Theatergroep PlayBack bespreekt geld zaken met jongeren aan de hand van de voorstelling ‘Rijk’, afgestemd op de leeftijd en het opleidingsniveau van de scholieren. Lees meer over Playback op fonds1818.nl/ doorlees MoneyWays zet ‘peer educators’ voor de klas, in de bovenbouw van het voortgezet onderwijs en de onderbouw van het middelbaar beroepsonderwijs. “Het zijn rolmodellen die iets ouder zijn dan onze doelgroep: jongeren tussen de 15 en 24 jaar”, vertelt Matthijs den Otter van Diversion, het bureau voor maatschappelijke innovatie dat het project uitvoert. “Financiële verantwoordelijkheid begint op deze leeftijd. De jongeren gaan op zichzelf wonen, hebben een zorgverzekering nodig, willen een brommer of auto kopen. Eén op de vijf jongeren tussen de 18 en 24 heeft een schuld, van 37 procent mbo’ers.
Sociaal werker Merlin van EMMA op huisbezoek. 7
Thema
‘Trek op tijd aan de bel’
Zelfredzaamheid Fonds 1818 kwam 25 jaar geleden voort uit de Nutsspaarbank, tweehonderd jaar geleden opgericht door de Maatschappij tot Nut van ’t Algemeen, om spaarzin te stimuleren. “Mensen financieel zelfredzaam maken, onze rechtsvoorganger was daar al mee bezig”, aldus projectadviseur Anne de Raaf. “We vinden dit nog steeds van het grootste belang.” Het fonds
Buffer
steunt allerlei projecten om schulden op te lossen of – liever
“Ik had nooit gespaard, verdiende niet zoveel”, vertelt
nog – te voorkomen. Ter ere van het jubileum, regiobreed met
Raymond, die inmiddels weer werkt, als postsorteerder
het eigen programma ‘Uit de Rode Cijfers’.
in een re-integratieproject. Schuldhulpmaatje Inge onderbreekt hem: “Nu weet je dat je wel kunt sparen,
fonds1818.nl/uitderodecijfers
ook met een laag inkomen. Als je geen buffer hebt, kun je binnen twee maanden in de shit zitten. Als je inkomen op bijstandsniveau is, kun je schulden vanaf 3.500 euro niet meer binnen drie jaar zelf aflossen. Het kan iedereen overkomen.” Raymond knikt instemmend: “Ik heb van
Bijvoorbeeld door online wedden op voetbalwedstrijden,
Inge geleerd mijn geld zo in te delen dat ik iets overhoud.
wat veel jongens tegenwoordig doen. Het is gewoon
Als ik nu mijn baan kwijtraak, kan ik in ieder geval een
gokken, zonder begeleiding en voorlichting. Dat soort
maand verder. Het gebeurt me niet nog een keer.”
zaken bespreken ze het makkelijkst met leeftijdgenoten.” Diversion gebruikt peer education al langer als methode
isofa.nl
in verschillende projecten. “We merkten dat het werkte
kwadraad.nl
om gesprekken open te breken.” MoneyWays werd in
diversion.nl
2013 opgezet, in samenwerking met het Nationaal Instituut voor Budgetvoorlichting (Nibud). “We hopen komend schooljaar de duizendste klas te kunnen draaien, hebben inmiddels zo’n 22.000 leerlingen bereikt. Dat moeten er nog veel meer worden. We zijn flink aan het uitbreiden, met hulp van Fonds 1818.” Voor MoneyWays zijn, afhankelijk van de tijd van het jaar, veertig tot honderd peer educators actief. “Zij hebben een voorbeeldfunctie, worden door de scholieren gezien als grote broer of zus. Ze hebben niet allemaal zelf in de schulden gezeten, maar wel situaties meegemaakt die herkenbaar zijn voor de jongeren. Dat schept openingen om hun eigen ervaringen te delen. Het gaat ons erom dat ze zich bewust worden van hun financiële gedrag en hoe belangrijk het is er grip op te hebben. Maar ook dat je erover durft te praten en hulp zoekt als het misgaat. Na onze lessen zeggen de jongeren dat sneller te zullen doen: op tijd aan de bel trekken, zodat het niet uitloopt op enorm problemen.”
Brasserie Up
8
Extra
Brasserie Up
‘Nu gaat het goed’ Bij Brasserie Up aan de Javastraat in Den Haag worden ex-verslaafden opgeleid en aan werk geholpen. ‘Ze krijgen hier de kans van hun leven.’
gepubliceerd ziet. “Dan kijken mensen toch anders naar je. Laten we het erop houden dat ik al heel jong op straat belandde en daardoor in een heel slecht circuit terechtkwam. Maar nu gaat het goed.” Drie maanden
“Een kans”, dat hebben ex-verslaafden nodig, weet
eerder stond ze nog in een hoekje van de zaak te huilen,
Willem Govers uit eigen ervaring. “Ik ben nu zeven jaar
nu werkt ze een nieuwe serveerster in. “Ik ben hier boven
clean. Verslaving is zo sterk, je moet er echt van walgen
mezelf uitgestegen. Ik wil me verder gaan ontplooien,
wil je ervan afkomen.” Degenen die dat doen, kunnen
stewardess worden.”
nu terecht bij de door hem opgerichte Brasserie Up. Onder hen jongeren die Fonds 1818 met het programma
Schuldsanering
‘Ja voor een kans’ bij sociaal ondernemers aan een
Op de menukaart staat uitgelegd wat Brasserie Up tot
leerwerkplaats helpt. “Ze moeten eerst zelf afkicken,
een bijzondere lunchroom maakt. “Ik ken geen enkele
veelal van crack, dat is echt naar spul. Vervolgens
andere zaak die wordt gerund door ex-verslaafden”,
worden ze met behoud van uitkering op mbo-niveau
vertelt Willem. “Het is een doelgroep die niemand
opgeleid tot kok of gastheer of gastvrouw. Wekelijks
anders aandurft. Ze hebben bijna allemaal een dubbele
twintig uur stage en op maandag les. Maar wat we
diagnose, sommigen een strafblad. Vaak zijn er schulden.
vooral bieden, zijn structuur en eigenwaarde. De eerste
Er zijn mensen die nooit van hun problemen afkomen,
keer dat ik uit de afkickkliniek kwam, zat ik thuis op de
ik concentreer me op hen die het wel halen.” Even leek
bank niets te doen. Ik viel binnen de kortste keren terug.
de brasserie het zelf niet te halen. “We zaten eerder dit
Na de tweede keer kwam ik als zij-instromer voor de
jaar financieel in zwaar weer.” Met achtduizend euro
klas te staan. Ik besloot: dit ga ik niet verkloten, ik ga
vaste lasten en vierduizend euro omzet per maand kan
iets van mijn leven maken.”
Brasserie Up niet zonder subsidie en giften. Fonds 1818 besloot te helpen, met tienduizend euro. “Dat is echt onze
Schokkend
redding geweest. Inmiddels zijn we erkend als dag
Ruim een jaar geleden opende Brasserie Up de deuren.
besteding en krijgen we persoonsgebonden budgetten
De eerste vijf medewerkers hebben inmiddels een
van de gemeente. We hebben ook steeds meer klanten
diploma op zak. Vier van hen vonden elders werk, de
die ons een warm hart toedragen.” Nel is een van hen.
vijfde gaat doorleren. “Voor mij is het al een succes”,
Ze komt geregeld uit Noordwijk om te lunchen bij
stelt Willem trots. “We hebben net weer elf nieuwe
Brasserie Up. “Deze mensen zijn heel gemotiveerd om
mensen: sommige jongens en meisjes hebben op straat
zichzelf een nieuwe toekomst te geven. Geweldig dat
geleefd, altijd alleen voor zichzelf gezorgd.” Zij bedienen
ze hier de kans krijgen om dat te doen.”
nu anderen. Zoals de jonge vrouw op de foto doet, alsof ze nooit anders heeft gedaan. Maar dat heeft ze wel. brasserieup.nl
Haar verhaal is schokkend. Zozeer dat ze het liever niet
9
Thema
‘Jongeren nemen het makkelijkst dingen aan van jongeren’
Thema
In gesprek met…
Rosa van Bottenburg MoneyWays zet ‘peer educators’ voor de klas om met jongeren te praten over geld. Rosa van Bottenburg (25) is een van hen: ‘Ik heb aan het eind van mijn portemonnee ook weleens een beetje maand over.’
maar het is soms best lastig om je aan te passen aan je portemonnee. Ik heb aan het eind ervan ook weleens een beetje maand over.”
Spaarzaamheid is deugd? “Geen geld durven uitgeven, kan ook een struikelblok zijn. Je moet wel kunnen investeren in jezelf. Zo heb ik een studieschuld, maar onderwijs kan je uiteindelijk financieel
Rolmodel of voorbeeld van hoe het niet moet?
verder brengen. Het gaat om de balans: niet meer willen
“Ik heb nooit grote financiële problemen gehad. Maar ook
uitgeven dan je hebt én niet verkrampt met geld omgaan.
als je zelf niet altijd even verstandig met geld omgaat, ben
Het gaat er vooral om dat je inzicht hebt in je uitgavenpatroon.
je een rolmodel. Ik wil niet alleen maar vertellen hoe het
Ik ben dat voor dit project gaan bijhouden, waardoor ik nu
allemaal moet, maar laten zien waar ik zelf niet zo handig
veel beter weet waaraan ik mijn geld uitgeef. Binnenkort
heb gehandeld. Dat opent de deur voor leerlingen om te
ga ik vanuit een studentenhuis in Leiden samenwonen met
praten over hun eigen financiële situatie. Er wordt maar van
mijn vriend in Den Haag en parttime werken bij een maat-
je verwacht dat je kunt omgaan met geld, maar misschien
schappelijk adviesbureau in Amsterdam. Ik ben benieuwd
is dat wel helemaal niet het geval. Het is zinvol om erover
wat daarvan de gevolgen zullen zijn voor mijn financiën.”
te praten.”
Wat verdien je als peer educator? Wat krijg je zoal te horen?
“Mijn uurloon is 10,68 euro. Daarnaast krijg ik mijn reis-
“Dat er leerlingen zijn die niet meekunnen op schoolreis.
kosten vergoed, want je staat voor klassen in het hele land.
Dat ouders de spaarrekening van hun kinderen gebruiken
Het is een leuke bijbaan. Eerder werkte ik in winkels, maar
als financiële buffer. Pijnlijk om te horen. Armoede is erfelijk,
als peer educator kun je echt iets betekenen. Jongeren
het is wat je meekrijgt vanuit huis. De struikelblokken van
nemen nu eenmaal het makkelijkst dingen aan van jongeren
leerlingen zelf zijn de uitstapjes naar de supermarkt in
met eenzelfde belevingswereld.”
de pauze, computergames, mobiele telefoons. Het kost allemaal geld. Een trend die we nu veel zien is het online
Maakt geld gelukkig?
wedden op voetbalwedstrijden, dat is gewoon gokken.”
“Niet zozeer geld maakt gelukkig, als wel je grip erop. Het gaat niet alleen om harde cijfers, maar ook om de sociaal-
Wat is jouw struikelblok?
emotionele kant van geld. Er wordt vaak raar naar klas
“Het station. Als ik daar wacht op de trein, koop ik altijd wel
genoten gekeken als ze niet de nieuwste trend volgen of
iets: een kaasbroodje of een kopje thee. Ik hou ook erg van
niet meekunnen naar feestjes. Geen geld hebben, kan je
uit eten gaan en het lukt me niet altijd om alleen naar de
in een lastige positie brengen ten opzichte van anderen.
onderste rijen in de supermarkt te kijken, waar de goed
Er hangt schaamte omheen, waardoor veel mensen ook niet
kopere producten liggen. Ik heb geen gat in mijn hand,
om hulp durven vragen. Dat hopen we te veranderen.”
11
Vitrine
2
3
1
4
Week van de Mantelzorg 2017
2
‘Shame & Share’
In het Haagse Regentesse
3
Na een succesvol eerste jaar
Zorgrobot Paro 4
Paro is een sociale zorgrobot
kwartier ligt, verborgen tussen
toert Stichting Theaterhart dit
in de vorm van een schattige,
van 5 tot en met 10 november
de Van Swindenstraat, de
schooljaar opnieuw langs alle
pluchen zeehond. Ipse de
de Week van de Mantelzorg.
Newtonstraat en de Regentesse
middelbare scholen in
Bruggen zet dit jaar voor het
Speciaal voor mantelzorgers uit
laan, een binnenterrein waar
Zoetermeer met de interactieve
eerst deze uitvinding in om de
Voorschoten vinden er die week
tot voor kort weinig gebeurde.
theatervoorstelling ‘Shame &
kwaliteit van leven van mensen
allerlei feestelijke activiteiten
Betrokken buurtbewoners
Share’. Dit interventieprogramma
met een verstandelijke handicap
plaats. Hierdoor kunnen zij op
hebben op eigen initiatief een
maakt tieners én hun ouders
te verbeteren. De zeehond
een ontspannen manier andere
plan gemaakt om van deze
op confronterende wijze bewust
kalmeert hen en stimuleert
mantelzorgers ontmoeten en
ruimte een openbare tuin te
van de impact van online pesten.
interactie en communicatie.
informatie inwinnen over de
maken: Uitvindershof. Hiermee
Dit gebeurt voor, tijdens en na de
Door de sensoren onder zijn
ondersteuning die zij kunnen
willen zij hun buurt groener en
voorstelling in 80 klassen voor
vacht reageert Paro op geluid,
krijgen. Van creatieve workshops
socialer maken, met activiteiten
in totaal zo’n 1800 leerlingen
aanraking, beweging en licht.
en sportclinics tot een beauty-
voor jong en oud. De bewoners
en 300 ouders. Het doel is om
In totaal maken ruim 800 cliënten
dag, films en lezingen: dit jaar
zijn zelf verantwoordelijk
cyberpesten te voorkomen of
in Zoetermeer kennis met
is het programma gevarieerder
voor de uitvoering van het plan.
te stoppen en scholen veiliger
de robot.
dan ooit om zo veel mogelijk
De werkzaamheden zijn
te maken.
ipsedebruggen.nl
mantelzorgers te bereiken.
inmiddels in volle gang.
theaterhart.com
voorschotenvoorelkaar.nl
uitvindershof.nl
1
Voorschoten Voor Elkaar houdt
Aanleg Uitvindershof
12
Vitrine
7
5
Totale donatie aan deze projecten € 129.400,6
Nature Lab on Tour 5
Het Nature Lab on Tour is
een mobiel onderzoekslab dat
8
Muurgedicht Jan Wolkers 6
‘Ik hoor wat jij niet hoort’
Door nieuwbouw is in de
7
‘Ik hoor wat jij niet hoort’ is
Uitbreiding BuurtBoerderij de Nijkamphoeve
naar kinderen toe komt. In de
Deutzstraat in Oegstgeest een
een theatervoorstelling over het
hele regio dagen de enthousiaste
blinde muur ontstaan tegenover
horen van stemmen. De voor-
Boerderij de Nijkamphoeve uit
wetenschappers van het lab
het geboortehuis van Jan Wolkers
stelling, die wordt gespeeld in
Den Haag met de bouw van een
basisschoolleerlingen uit om
op nummer 7. Op initiatief van
Leiden, is een initiatief van een
multifunctionele ruimte inclusief
onderzoek te doen in hun woon-
een groep enthousiaste buurt-
groep mensen die daar zelf
invalidentoilet. Dankzij deze
omgeving naar vragen op het
bewoners wordt er een gedicht
ervaring mee heeft. Zij willen
uitbreiding kan de kinder
gebied van duurzaamheid en
van Wolkers op deze muur
het taboe rond dit onderwerp
boerderij het hele jaar door
natuur. Door het reizende
aangebracht: ‘De Herinnering’.
doorbreken. Bijzonder is dat
creatieve en educatieve work-
karakter van het Nature Lab
Het streven is om dit muurgedicht
niet alleen de acteurs, maar
shops geven. En bij minder mooi
worden ook kinderen bereikt
op 26 oktober te onthullen.
ook de muzikanten ervarings-
weer biedt deze nieuwe huis
die niet vaak naar een museum
Aanvullend besteden dit najaar
deskundigen zijn op het gebied
kamer een droge en warme
gaan of in de natuur komen.
alle basisscholen in Oegstgeest
van auditieve hallucinaties.
plek voor bezoekers van het
Dit is een initiatief van
én de Leidse Houtschool waar
Hierdoor is de gezamenlijke
theehuis. Bovendien is het pand
Naturalis en IVN.
Wolkers op zat, op speelse wijze
voorbereiding van de voorstelling
te huur voor organisaties uit
ivn.nl
aandacht aan deze kunstenaar
minstens net zo waardevol als
de buurt. Zo ontwikkelt de
en de dichtkunst.
het optreden zelf.
BuurtBoerderij zich tot het
cultuurfondsoegstgeest.nl
theaterwerkplaatssmit.nl
kloppend hart van de omgeving.
8
Begin 2018 start Buurt
nijkamphoeve.nl
13
Terugblik Hoe is het verder
25 jaar Paard Klep en Co.
gegaan met projecten die Fonds 1818
‘Het draait om de kinderen’
steunde? Werd het een succes, zijn de doelen gehaald of is het nog steeds hard werken? We kijken terug naar…
in die tijd als slager. Met paarden slachten had ik geen probleem. Maar als bij ons een paard oud is, wordt hij gepromoveerd tot knuffelknol.”
Kamperen Sinds 2004 staat de doe-stal in Sportpark De Verademing. Alle kinderen in de leeftijd van acht tot twaalf jaar kunnen lid worden. Onder voorwaarden: je moet minimaal twee keer per week komen helpen. “De vrijdag is verplicht, dan gaan we zingen. En de laatste week van de zomervakantie kamperen we in het Bieslandse Bos bij Pijnacker. Even zonder de paarden, dan ontdek je andere talenten en zien de kinderen elkaar allemaal. Het gaat om het sociale. Ik wil ook dat de ouders zich inzetten als vrijwilliger. Over de donatie van 145 euro ‘Klepkids’ Nicola en Paula verzorgen Prancer, de Fjord die Fonds 1818 schonk
per jaar doe ik minder moeilijk.” Financiële steun van
aan Stichting Paard Klep en Co.
Fonds 1818 maakt dat mede mogelijk. “We hebben een paard gekregen en ook aan evenementen draagt het fonds bij.” Dat waren er de afgelopen 25 jaar heel wat:
Paardrijden is bijzaak voor Stichting Paard Klep en Co in Den Haag. ‘Het samen verzorgen van de dieren is veel belangrijker. We zijn geen manege, maar een doe-stal. De kinderen doen hier alles zelf, ze leren van elkaar.’
van het Energiefestival tot de jaarlijkse familiespeeldag. “En dit jaar gaan de kinderen ook weer rijtuigritjes maken met bewoners van een verzorgingshuis.”
Tweede huis Met veel ‘oud-Kleppers’ heeft John nog contact. “Dat zijn
Acht paarden worden verzorgd door zo’n 25 kinderen,
nu moedertjes”, glundert hij. “Tijdens het jubileumfeest
veelal uit gezinnen waarvoor reguliere paardrijlessen te
kwamen ze naar me toe: ‘Ome John, we hebben zoveel
duur zijn. Ze noemen zichzelf Klepkids. Naar John Klep,
bij je geleerd, je was ons tweede huis.’ Dat is zo gaaf om
oprichter van en stuwende kracht achter het jubilerende
te horen! Niet alleen de kinderen hebben het nodig, ik ook.
Paard Klep en Co. “Ik ben er bij toeval ingerold”, vertelt
Ik ben 72, maar heb te veel energie om de hele dag achter
hij. “Een vriend van mijn dochter kwam aanzetten met
de geraniums te zitten. Ik kan in drie kwartier alle
een Shetlandertje. Ik huurde een pakhuis midden in
stallen uitmesten, dan ben ik nog niet moe. Ik delegeer
een woonwijk, op een gegeven moment stonden er acht
wel meer dan vroeger. Mocht ik uitvallen, dan kunnen
pony’s in.” Moeiteloos somt hij alle namen op. “Ik werkte
de vrijwilligers en het bestuur zo door.”
14
De Nutsspaarbank en Fonds 1818 bestaan samen 200 jaar. In 1818 werd de basis gelegd voor een bank die zorgde dat ook de gewone man en vrouw konden gaan sparen. De Nuts had grote invloed op het maatschappelijk leven en stimuleerde de spaarzin van velen. Na een fusie in 1992 verdween de Nutsspaarbank en ontstond het huidige Fonds 1818. Een fonds dat, in de geest van de bank, maatschappelijke projecten steunt. Het tweede eeuwfeest vieren we op verschillende manieren. Dat doen we samen met iedereen in de regio die maatschappelijk actief is, als vrijwilliger of professional. Naast alle bekende gezichten
Verrijk je Buurt – Fonds 1818 trakteert
hopen we veel nieuwe mensen te leren kennen.
Iedereen herkent het wel: Je hebt een idee om de buurt een beetje leuker en beter te maken. Maar, door gebrek aan tijd, contact met de buren of ervaring om zoiets op poten te zetten, verdwijnt het idee naar de achter-
Uit de Rode Cijfers
grond. Soms denk je: “jammer dat het er nooit van gekomen is”. In 2018
Schulden zijn van alle tijden. Bij de oprichting
komt Fonds 1818 helpen. Niet alleen met de bekende donatie maar met
van de Nutsspaarbank was het hoofddoel
kennis en kunde om van mooie ideeën goede uitvoerbare plannen te maken.
van de bank het ‘aanleren van overleg en
Doe mee en Verrijk je Buurt!
spaarzaamheid’. Fonds 1818 steunt al jaren projecten die gericht zijn op het voorkomen
Vanaf het najaar van 2017 gaan de medewerkers van Fonds 1818 de regio in.
van schulden, met name met bij jongeren.
We organiseren in alle gemeenten inspiratiebijeenkomsten en brainstorm
Het jubileumproject Uit de Rode Cijfers legt
sessies om samen tot topideeën te komen. Vervolgens helpen we je om
hierop extra nadruk. Het verbindt partijen
van die dromen plannen te maken die ook echt uitvoerbaar zijn.
die zich bezighouden met het voorkomen
Bijvoorbeeld met de hulpmiddelen uit onze Verrijk je Buurt toolkit.
van schulden en armoede, om zo samen tot
Ook kunnen we je in contact brengen met een vergelijkbaar initiatief om
nieuwe initiatieven te komen.
van elkaars ervaringen te leren, kan je in gesprek met de adviseurs van
fonds1818.nl/uitderodecijfers
het fonds, zijn er workshops en kan je gekoppeld worden aan een coach die je verder helpt je idee waar te maken.
200 jaar geschiedenis en herinneringen
Spelregels
Natuurlijk duiken we in de rijke geschiedenis
tot geen ervaring hebben met het opzetten en uitvoeren van initiatieven.
van de Nutsspaarbank. Tweehonderd jaar
Natuurlijk gelden daarbij onze voorwaarden van betrokkenheid bij de
geleden was de bank niet meer dan een
regio, geen winstoogmerk en geen individuele steun.We zijn dus op zoek
geldkist in het oude Stadhuis aan de
naar groepjes particulieren en kleine stichtingen en verenigingen.
Groenmarkt in Den Haag. Tijdens de crisis
Organisaties die al ervaring hebben kunnen via de reguliere weg gewoon
was er een run op de bank en bij hoogtijdagen
hun aanvragen blijven indienen.
Met Verrijk je Buurt wil Fonds 1818 vooral mensen ondersteunen die weinig
kregen borelingen een spaarbankboekje cadeau. Op de website 200jaarnutsspaar-
Fonds 1818 trakteert met Verrijk je Buurt op begeleiding en ondersteuning.
bank.fonds1818.nl verzamelen we oude
Die ondersteuning kan uiteindelijk ook uitmonden in een donatie. Omdat
en nieuwe verhalen. In 2018 verschijnt een
het programma zich met name richt op kleinere initiatieven in wijken en
boekje over de sociale geschiedenis van de
buurten, is de maximale donatie via Verrijk je Buurt € 3.000,-
bank en een televisieserie op Omroep West. Meer weten over Verrijk je Buurt? Kijk op fonds1818.nl/verrijkjebuurt. Hier vindt je ook alle data waarop we bij jou in de buurt zijn.
Fonds 1818 presenteert …
Zaterdag 9 juni is een feestelijke dag waarop we de mensen die alle mooie projecten in de regio uitvoeren in het zonnetje zetten. 15
Aandachtsgebieden
Ondersteuning
Het fonds steunt projecten
Fonds 1818 helpt niet alleen
op diverse terreinen.
met geld maar ook met kennis
De belangrijkste aandachts-
en netwerk. Om (potentiële)
gebieden zijn:
aanvragers te helpen, geeft
Fonds 1818 steunt maatschappelijke projecten zonder winstoogmerk in de regio Den Haag, Delft, Zoetermeer, Leiden, de Duin- & Bollenstreek en tussenliggende gemeenten. Met donaties, maar ook cursussen, begeleiding en netwerk.
het fonds cursussen gericht
Zorg & Welzijn
Kunst & Cultuur
Natuur & Milieu
Educatie
op het indienen van een
Voor wie
aanvraag en het verstevigen
Vertegenwoordigers van stichtingen en verenigingen
van de organisatie. Deelname
kunnen een aanvraag voor een donatie indienen bij Fonds 1818.
aan de c ursussen is vrijwel
Het project is altijd gericht op de regio van het fonds.
altijd gratis. Daarnaast houden medewerkers van het fonds
Voor groepjes particulieren is er het Minitiatief. Via deze weg
regelmatig spreekuren en
kunnen zij tweemaal een plan indienen voor een project van
voorlichtingsbijeenkomsten
maximaal € 3.000,-. Het Minitiatief is voor alle leeftijden.
Binnen al deze gebieden
in de regio.
Jongeren worden uitdrukkelijk uitgenodigd hun plannen
is duurzaamheid een
Iedere donderdag is er een
aan Fonds 1818 voor te leggen.
belangrijk thema.
inloopspreekuur in Den Haag. Meer informatie op
fonds1818.nl
fonds1818.nl/ondersteuning Hillegom
Noordwijk
Algemene criteria
Noordwijker hout Lisse
• Fonds 1818 steunt maatschappelijke projecten van
Donatie aanvragen
stichtingen, verenigingen
U kunt een donatie aanvragen
en groepjes particulieren
door een projectplan met een
• De projecten zijn gericht op
toelichting, een begroting en
de inwoners van de regio
een dekkingsplan te mailen
• Het project is nog niet gestart • Er is geen sprake van een winstoogmerk
Teylingen Katwijk
Leiden
naar aanvraag@fonds1818.nl.
W assenaar
Om te zorgen dat uw
Voor schoten
aanvraag volledig is, kunt u gebruik maken van onze checklist:
Fonds 1818 geeft geen
fonds1818.nl/checklist.
donaties voor:
Houd rekening met een
• Structurele kosten
behandeltermijn van circa
• Kerntaken van een
zes weken. Heeft u een project? Fonds
‘sport om de sport’
1818 helpt met een donatie,
• Politieke of religieuze
kennis en netwerk. Samen
projecten
Zoeterwoude
LeidschendamVoorburg
Den Haag
Den Haag
Zoetermeer
Rijswijk PijnackerNootdorp Delft
organisatie • ‘Kunst om de kunst’ of
Oegstgees t
Midden Delfland
maken we het mogelijk.
• Individuele steun
Colofon Fonds 1818 Magazine is een uitgave van Fonds 1818 en verschijnt vier maal per jaar. Redactie Corien Bosch Productie Martine Vinkesteyn Interviews Hester Heite Fotografie Eva Hofman, Inge Stolwijk en diverse fotografen en bruikleengevers van de beschreven projecten Concept en vormgeving Ontwerpwerk Druk Edauw+Johannissen Ook het Fonds 1818 Magazine ieder kwartaal ontvangen? Stuur een email naar info@fonds1818.nl of meld u aan via de website. Een abonnement is gratis. RIVIERVISMARKT 4 2513 AM DEN HAAG POSTBUS 895 2501 CW DEN HAAG 070 364 11 41 INFO@FONDS1818.NL FONDS1818.NL
Leiderdor p