Fonds 1818 Magazine Oktober 2013

#4 2013 THEMA Museumvrijwilligers • In gesprek met... Kees Plaisier, vrijwilliger bij het Brandweermuseum Wassenaar Deze Herfst: India Dans Festival • Terugblik: Gebruik de Lege Ruimte • Pestbijeenkomst

2

magazine

actueel Hadj in Omniversum

De vervoersdienst valt onder de Stichting Welzijn

Elke volwassen moslim die daartoe lichamelijk en

Rijswijk en het is de verwachting dat de dienst in de

financieel in staat is, zal minstens één keer in zijn of

loop van 2014 kan worden opgenomen in het reguliere

haar leven de hadj naar Mekka proberen te volbrengen.

aanbod van Welzijn Rijswijk. De gemeente Rijswijk is

Eenmaal per jaar – dit jaar is dat van 13 tot 16 oktober

vanaf dan verantwoordelijk voor de kosten.

– gaan zo’n drie miljoen mensen op weg naar de heilige

Welzijn Rijswijk heeft bij het opzetten van de Particu­

stad Mekka in Saoedi-Arabië. Het hoogtepunt van deze

liere Vervoersdienst ondersteuning gehad van Harry

pelgrimage zijn de rituelen rondom de Ka’bah, het

Wassenaar van de Boodschappen Begeleidings­dienst.

centrale heiligdom voor moslims. Den Haag is een

In Leidschendam-Voorburg en Scheveningen is al een

multiculturele stad met een grote moslimgemeen-

Particuliere Vervoersdienst opgezet. Daar draait het

schap. Daarom brengt het Omniversum dit najaar

project goed. Het is de bedoeling dat in Rijswijk vijftien

(van 17 september t/m 11 december) een educatie­

vrijwillige chauffeurs en een aantal vrijwilligers voor

programma rondom de hadj. Het programma is be-

de telefooncentrale aan de slag gaan en dat er in

stemd voor de hoogste groepen van het basisonderwijs

het eerste jaar ongeveer achthonderd ritten worden

en alle klassen in het voortgezet onderwijs. De leer­

gemaakt.

lingen bekijken in het Omniversum de grootbeeldfilm

www.welzijn-rijswijk.nl

‘Journey to Mecca’, krijgen een gastles en brengen een bezoek aan de Noeroel Islam-moskee in

Opera2day in Koninklijke Schouwburg

Den Haag. Voor leerkrachten is er een docentenhand­

‘Médée’, een opera van Luigi Cherubini, vertelt het

leiding met achtergrondinformatie en discussievragen

mythologische verhaal van de wraaklustige, diep­

voor in de klas.

bedroefde en jaloerse Médée. Zij is een tovenares die

www.omniversum.nl

in de steek is gelaten door haar grote liefde Jason.

De opera wordt uitgevoerd door Opera2day. Dit ambiti-

Particuliere Vervoersdienst Rijswijk

euze, jonge operagezelschap ontstond toen studenten

In Rijswijk kunnen ouderen die niet meer voldoende

van het Koninklijk Conservatorium na hun afstuderen

mobiel zijn sinds kort een beroep doen op de

begonnen met het maken van professioneel muziek­

Particuliere Vervoersdienst. Deze dienst wordt gerund

theater. In Den Haag is wel een operatraditie, maar

door vrijwilligers die met hun eigen auto de

de Residentie heeft geen eigen gezelschap. Het doel

ouderen vervoeren. Rijswijk is een snel vergrijzende

van Opera2day is het brengen van bijzonder repertoire,

gemeente met redelijke vervoersvoorzieningen voor

uitgevoerd op muzikaal hoog niveau, met bijzondere

mensen die zelfredzaam zijn, maar zonder aanbod van

enscenering en in een professioneel productieproces.

vervoer met ondersteunende begeleiding. Hierin voor-

Met ‘Médée’ slaat Opera2day een nieuwe, opwindende

ziet de Particuliere Vervoersdienst. Het mooie is dat dit

weg in. Het publiek gaat een belangrijke, actieve rol

project enerzijds ouderen uit hun isolement haalt en

spelen in deze opera. Scholieren en amateurzangers

anderzijds buurtbewoners activeert om iets te doen

mogen een paar scènes in de opera meedoen. Er is ook

voor anderen. Het zorgt daardoor voor meer sociale

een educatief programma rondom de opera, dat begint

samenhang.

op 15 oktober. De première is op 22 november in de

Voor het opstarten van de vervoersdienst heeft onder

Koninklijke Schouwburg in Den Haag.

meer Fonds 1818 een bijdrage gegeven.

www.opera2day.nl

3

beste lezer, Het bevorderen van de deskundigheid van vrijwilligers is belangrijk voor Fonds 1818. Vroeger speelde het fonds daarin een redelijk passieve rol.

Een organisatie kwam met een aanvraag voor een training en het fonds doneerde dan een bijdrage. De afgelopen jaren zijn we veel actiever geworden op dit gebied. Het aantal trainingen dat wij zelf aanbieden, is uitgebreid.

U vindt een overzicht verder op in dit Magazine. Voor museumvrijwilligers ontwikkelde Fonds 1818 een speciaal programma.

Musea, met name de kleine en middelgrote, krijgen het door de verminderde overheidssubsidies steeds moeilijker. Ze zullen in de toekomst steeds meer gaan leunen op hun vrijwilligers. Samen met het Erfgoedhuis Zuid-Holland bieden we alle musea een pakket van cursussen aan, uiteenlopend van collectiebeheer tot rondleiden, van fondswerven tot persberichten schrijven en van goed gastheerschap tot businessplannen maken. De start van dit programma is reden om in dit Magazine te belichten hoe belangrijk de rol van de museum­ vrijwilligers nu eigenlijk is. Hoewel veel museumdirecteuren vinden dat de musea niet afhankelijk mogen zijn van vrijwilligers, kunnen de meeste in de praktijk niet zonder.

Verder in dit Magazine onder meer aandacht voor de particuliere vervoersdienst van Welzijn Rijswijk, het India Dance Festival en een terugblik op de activiteiten in de Delftse Spoorzone. Enthousiaste vrijwilligers zoals voorop dit Magazine te zien, vullen de lege ruimte tijdens de aanleg van de spoortunnel. Houden zij de stad tijdens de bouw ook echt leefbaar? Achterop dit Magazine aandacht voor pesten. Op initiatief van Fonds 1818 zullen dit najaar mensen vanuit verschillende disciplines hun ervaringen met pestproblematiek met elkaar delen en elkaar helpen oplossingen te vinden.

Carien Janssen van Raay Fonds 1818 Particuliere Vervoersdienst Rijswijk

inhoud 2

Actueel: lopende projecten

11 Vitrine: Diverse projecten in het kort

3 Voorwoord en inhoud

14 Terugblik: Gebruik de Lege Ruimte

4 Thema: Museumvrijwilligers

15 Cursussen

8 In gesprek met: Kees Plaisier

16 Pestbijeenkomst

10 Deze Herfst: India Dans Festival

Museumvrijwilligers

4

magazine

thema:

Museumvrijwilligers Het museum als vrijwilligersorganisatie

het Erfgoed Huis Zuid-Holland heeft gedaan. “Dat zijn

Musea werken bijna altijd met vrijwilligers.

Kleine musea draaien vrijwel geheel op ze, grote musea zijn ook steeds vaker afhankelijk van hun inzet. Door de bezuinigingen op cultuur wordt de vrijwilliger alleen maar belangrijker.

Fonds 1818 wil investeren in de deskundigheid van vrijwilligers. Het Erfgoedhuis Zuid-Holland ontwikkelt in opdracht van het fonds cursussen op maat.

heel veel mensen die belangeloos hun tijd en energie geven.” Uit het onderzoek blijkt verder dat zij op jaar­ basis 75.000 uur voor de musea werken en daarmee 2000 fulltime-arbeidsplaatsen vervullen. Driekwart van de vrijwilligers in musea is man, ouder dan zestig jaar. Maar bij sommige musea werken meer vrouwen dan mannen, behalve bij mobiel erfgoed. Daar zijn meer mannen actief. “Denk daarbij aan het tram- of scheepvaartmuseum. Dat soort instellingen trekt veel mannen.” De meeste vrijwilligers werken bij twee instellingen voor cultureel erfgoed, gemiddeld tien

Vrijwilligers zijn van onschatbare waarde voor musea.

uur per week en ze zijn zeer toegewijd.

Ze beheren de kassa, geven rondleidingen, doen onderhoudswerkzaamheden in en om het museum, doen

Zorgwekkend

administratie, digitaliseren de collectie, zitten in werk-

In de huidige economische recessie worden musea

groepen, maken maquettes, twitteren, schrijven

snel gekort in de subsidie, waardoor betaalde krach-

nieuwsbrieven en persberichten en doen nog veel meer.

ten ontslagen moeten worden. “Het is natuurlijk

Zonder vrijwilligers zou al dit werk blijven liggen en

fantastisch­dat musea dan terug kunnen vallen op

zouden sommige musea direct hun deuren moeten

al die mensen die zich inzetten voor musea en ze

sluiten. “Vrijwilligers zijn van vitaal belang voor musea”,

daardoor­open kunnen blijven voor bezoekers”, vindt

stelt Judith Tegelaers van het Erfgoedhuis Zuid-Holland.

Tegelaers. “Maar de andere kant van de medaille is

Deze provinciale instelling bestaat uit drie afdelingen,

dat er goed gekwalificeerd personeel op straat is

waarvan Erfgoed en Beleving er één is. Tegelaers

komen te staan.” Dat is op de langere termijn een

leidt deze afdeling. “Wij vertellen het verhaal van

heel zorgwekkende ontwikkeling. “Je kunt van

Zuid-Holland en ondersteunen de erfgoedinstellingen.

vrijwilligers niet verwachten dat ze op hetzelfde

Denk daarbij aan oudheidkamers, archieven, musea

niveau functioneren als mensen die ervoor gestudeerd

en historische verenigingen”. Van dit soort culturele

hebben. Het is te hopen dat musea op den duur weer

instellingen zijn er alleen in Zuid-Holland al drie­

meer betaalde krachten kunnen aannemen. Dat

honderd. In al deze instellingen zijn vrijwilligers actief.

musea het nu rooien zonder vaste krachten, moet de

In Zuid-Holland zetten 40.000 inwoners zich in voor

overheid niet de indruk geven dat het altijd wel zonder

het culturele erfgoed, blijkt uit een onderzoek dat het

kan. Dat zou volstrekt het verkeerde signaal zijn”,

Tympaan Instituut twee jaar geleden in opdracht van

aldus Tegelaers.

5

Deskundiger

geworden, is het besef doorgedrongen dat daar dan

Ondertussen is het culturele erfgoed van Nederland wél

ook een volwassen beleid bij hoort.” Musea realiseren

in handen van vrijwilligers. Het is daarom belangrijk dat

zich dat ze door het juiste beleid ook kunnen sturen

zij worden ondersteund in hun werkzaamheden en

in het soort vrijwilligers dat ze binnenhalen. Alleen

deskundiger worden, vindt Tegelaers. “Deze ontwikke-

door vrijwilligerswerk aantrekkelijk te maken en

ling hangt niet alleen samen met de economische

professioneel te organiseren, kan een museum

crisis, maar heeft ook te maken met het volwassen

zijn eigen ambities realiseren en voldoen aan de ver­

worden van het vrijwilligerswerk in musea. Jarenlang

wachtingen van de omgeving. Het hebben van een

hebben musea geen echt beleid gehad voor het werven,

vrijwilligersbeleidsplan is daarvoor een onmisbare

ondersteunen en inzetten van vrijwilligers. De aandacht

factor. “Dat is het fundament waarop je kunt gaan

was gericht op de kerntaken: de collectie en het maken

bouwen. Nu zijn we toe aan de volgende stap:

van tentoonstellingen. Nu de vrijwilliger zo belangrijk is

deskundigheidsbevordering van de vrijwilligers.”

Molenmuseum De Valk

‘De overheid moet niet de indruk krijgen dat het altijd zonder vaste krachten kan’

6

magazine

thema: Museumvrijwilligers

Huygensmuseum Hofwijck

Denk daarbij aan cursussen over het geven van rond­

in de regio van Fonds 1818. De belangrijkste vragen

leidingen, het opbouwen van tentoonstellingen, het

waarop de respondenten konden antwoorden waren:

beheren van de kassa, vaardigheden op de computer

a) werk je met vrijwilligers? b) hoeveel vrijwilligers?

en het omgaan met social media.

En c) hoeveel uur werken zij?

“Het is de bedoeling om de cursussen vraaggestuurd

Startsein

en op maat aan te bieden. Deels vanuit Het Nutshuis,

In oktober wordt in Het Nutshuis het startsein gegeven

maar we kunnen bij heel specifieke vragen ook naar de

voor dit innovatieve project. Carien Janssen van Raay,

instellingen toe om de cursus ‘on the job’ te geven”,

adviseur bij Fonds 1818, is er samen met haar collega

vertelt Judith Tegelaers. Carien Janssen van Raay voegt

Irene Davids vanaf het eerste uur bij betrokken. “Wij

daaraan toe: “Het is belangrijk dat vrijwilligers zich ge-

gaan zeer regelmatig bij de instellingen langs om te

waardeerd voelen en dat ze ook iets terug krijgen voor

horen hoe het gaat. Uit het veld pikten wij het signaal op

hun inspanningen. Dit is een manier om dat te doen en

dat musea hun vrijwilligers graag willen ondersteunen

ook nog in de kwaliteit van het museum te investeren.

maar daarvoor de mensen en de kennis niet in huis

Daarnaast is het een mooie manier om vrijwilligers van

hebben. Wij vinden het als fonds belangrijk om te

andere culturele instellingen te leren kennen. Ook kunnen

investeren in deskundigheid van vrijwilligers. We dach-

musea onderling kennis en ervaringen uitwisselen.

ten daarbij onmiddellijk aan het Erfgoedhuis. Zij zijn

“Waarom zelf het wiel uitvinden als een ander museum

goed op de hoogte van de ontwikkelingen, omdat ze

dat al heeft gedaan?” Een goed voorbeeld daarvan is de

een spilfunctie hebben voor musea en andere culturele

audiorondleiding die het Katwijks Museum net heeft aan-

instellingen in onze provincie. Bovendien hebben ze de

geschaft. “Het bleek een hele toer om het juiste systeem

kennis en de kunde in huis die nodig zijn.” Om erachter

te vinden. De kennis die ze daarmee hebben opgedaan,

te komen waaraan de vrijwilligers behoefte hebben, is

zouden ze graag overdragen aan andere musea die erover

er door het Erfgoedhuis Zuid-Holland een enquête

denken om zo’n systeem aan te schaffen. Dat scheelt

gehouden onder meer onder 86 erfgoedinstellingen

mogelijk een heleboel tijd”, vertelt Janssen van Raay.

7

Werkgroepen Het Katwijks Museum is een van die musea in Nederland die vrijwel volledig op vrijwilligers draaien.

Alleen de beheerder en de schoonmaker hebben een vaste aanstelling. Er is een duidelijk vrijwilligersbeleid.

‘Als er echt iets te leren valt, kom ik zeker’

De circa 190 vrijwilligers zijn ingedeeld in werkgroepen en weten precies wat er van hen wordt verwacht.

Thea Dekkers doet onder meer de publiciteit voor de

ze weer afgevloeid. We hebben nu nog één vrijwilliger

wisseltentoonstelling over de schilder Willy Sluiter,

over die nog een paar maanden nodig heeft om alles

van eind september tot januari 2014. Maar ze doet met

af te ronden. Daarna zal ook zij weer vertrekken.

andere vrijwilligers ook de algemene perscontacten.

Wij willen als museum niet het signaal afgeven dat alles

“Ik maak ook deel uit van de redactie van het boek dat

door vrijwilligers kan worden gedaan. Het is vakwerk dat

over Sluiter wordt gemaakt en zit in de tentoonstellings-

door professionals moet worden uitgevoerd. Op het

commissie. Het is heel afwisselend en leuk werk.” Het

Binnenhof kan het werk van Kamerleden of ministers

wisselt een beetje hoeveel tijd ze eraan kwijt is. “Als we

toch ook niet door vrijwilligers worden gedaan en op het

vlak voor een tentoonstelling zitten, is het natuurlijk

stadhuis kunnen de ambtenaren ook niet zomaar door

even een piek. Gemiddeld ben ik, denk ik, twee à drie

vrijwilligers worden vervangen. Vrijwilligers zijn een

dagen per week in het museum. Soms voor een paar

mooie aanvulling, maar zijn niet de oplossing voor alle

uurtjes, soms ook voor een hele dag.” Dekkers komt uit

problemen.” Van der Lelie verkeert in de luxepositie dat

de zorg, waar ze in het management zat. “Daarom ben

als hij eens een paar vrijwilligers nodig heeft, ze altijd

ik wel goed in het zien van de grote lijnen. Ik kan snel

staan te dringen. “Er zijn veel molenaars die ervaring

schakelen. Dat komt nu ook goed van pas.” Vlak voor

willen opdoen. Dus we hebben geen gebrek.”

haar pensioen meldde ze zich aan bij de tentoonstellingscommissie van het Katwijks Museum. Daar heeft

Janelle Moerman, deeltijddirecteur van het

ze nog geen dag spijt van gehad. “Het is een aanvulling

Huygensmuseum Hofwijck in Voorburg, zou niet weten

op mijn dagelijkse leven en omdat het zo goed is geor­

wat ze zonder de ongeveer zestig vrijwilligers moest.

ganiseerd, werkt het ook erg prettig.” Ze is wel geïnte-

“We hebben maar 2,5 fulltime-aanstelling. Ik deel met

resseerd in cursussen deskundigheidsbevordering, maar

Peter van der Ploeg de functie van directeur. We hebben

alleen als deze heel gericht zijn. “Ik ga efficiënt met mijn

een schoonmaker, een hortulanus (tuinman) en een

tijd om en heb geen behoefte aan gezellige uitjes. Daar­

educatief medewerker. Vrijwilligers vullen alle andere

voor heb ik mijn eigen vriendenkring. Maar als er echt

functies in. Ze doen de kassa, staan in de museum­

iets te leren valt, kom ik zeker. We hebben nu bijvoor-

winkel, onderhouden de siertuin, doen kleine onder-

beeld wel behoefte aan een cursus voor suppoosten.”

houdsklussen, geven rondleidingen, cateren bij de bruiloften en partijen die op Hofwijck worden gehouden.

Incidenteel

Zij zijn, kortom, goud waard.” Het unieke museum is

Stedelijk Molenmuseum De Valk is een klein museum

gevestigd in het buitenverblijf van de dichter, musicus

in Leiden en staat helemaal aan de andere kan van

en diplomaat Constantijn en de wetenschapper

het spectrum. “Wij werken alleen incidenteel met vrij-

Christiaan Huygens. Huis en tuin vormen naar het

willigers, omdat wij vinden dat het werk in een museum

ideaal van de gouden eeuw één geheel. Constantijn

door gekwalificeerd personeel moet worden uitgevoerd”,

maakte zelf het ontwerp, dat was gebaseerd op het

zegt beheerder en molenaar Hennie van der Lelie stellig.

menselijk lichaam. “We hebben de afgelopen jaren veel

Voor het digitaliseren van de collectie stelde hij vorig

veranderingen doorgevoerd om het museum eigentijd-

jaar september wel tien vrijwilligers aan. “Zij hebben

ser en aantrekkelijker te maken. Dat was hard nodig om

over het algemeen prima werk geleverd waar we blij

de toekomst van Hofwijck veilig te stellen.” Dankzij de

mee zijn. Maar toen de klus grotendeels klaar was, zijn

inzet van vrijwilligers is Hofwijck er helemaal klaar voor.

8

magazine

thema: Museumvrijwilligers

‘De brandweer is een wereld op zich’

9

In gesprek met...

Kees Plaisier vrijwilliger bij het Brandweermuseum Wassenaar Als jongetje wilde hij geen brandweerman worden.

“Dat komt, doordat brandweercommandant G.J. van

Maar nu Kees Plaisier al lang met pensioen is, heeft het

der Mark destijds is begonnen met het verzamelen.”

virus hem toch nog te pakken gekregen. Dat komt door

Daarvoor was een reden. “De brandweer werd rond die

zijn werk als vrijwilliger bij het Brandweermuseum in

tijd gemotoriseerd, dus al het oude materieel ging eruit.

Wassenaar, gevestigd in de kelders van Raadhuis de

Van der Mark was zich bewust van het feit dat er een

Paauw. “Ik ben gefascineerd door alles wat met de brand-

tijdperk werd afgesloten en dat er iets bewaard moest

weer te maken heeft. Als ik op vakantie in het buitenland

blijven voor volgende generaties.” Dankzij hem kunnen

ben, kijk ik daar ook altijd even wat er te beleven is op

bezoekers nu nog zien hoe vroeger een brand werd

brandweergebied. De brandweer is een wereld op zich.”

geblust. “Aanvankelijk met emmertjes water die

In veel Europese landen is de brandweer nauw verweven

werden doorgegeven. Niet zo efficiënt. Daar kwam in

met de culturele sector. In eerste instantie natuurlijk

1695 verandering in toen Jan van der Heijden de slang-

vanwege de brandveiligheid bij evenementen, maar van

brandspuit uitvond. Een revolutie in het brandweer­

lieverlee is de brandweer zelf cultureel actief geworden.

wezen. Er kon veel gerichter en met veel meer water-

Plaisier: “In Tsjechië heeft de brandweer bijvoorbeeld

druk worden geblust. Je ziet de uitvinding van Van der

eigen muziekkorpsen. Ook in veel Franse steden en

Heijden duidelijk terug in de cijfers van branden die

dorpen is de brandweer actief betrokken bij festiviteiten,

succesvol waren bestreden.” Brandweercommandant

zoals carnaval. De brandweer speelt daar een verbin-

Van der Mark had bij het aanleggen van zijn verzameling

dende rol in het sociale leven. Dat is in Nederland veel

niet alleen oog voor de voorwerpen die bij de brand­

minder het geval. Waarschijnlijk omdat Nederland veel

bestrijding een rol hadden gespeeld, hij bracht ook

kleiner is en er geen afgelegen dorpen meer zijn waar

een uitvoerige documentatie bijeen in de vorm van

de bewoners helemaal op elkaar zijn aangewezen.”

oude keuren en reglementen, prenten en gravures op

Hij bezoekt ook graag brandweerkazernes. “Dat zijn

het terrein van branden en het blussen daarvan. “Het is

vaak mooie, historische gebouwen. Verder valt er

werkelijk een unieke collectie die we graag bij zo veel

natuurlijk van alles te verzamelen; (kinder)boeken over

mogelijk mensen onder de aandacht brengen. Daarom

de brandweer, modellen, speelgoed, te veel om op te

zijn we bezig de opstelling te verbeteren.”

noemen.” Kees Plaisier komt uit de museumwereld.

Langs de objecten wordt een glazen afscheiding ge-

Hij was een tijdje interim-directeur van het Brandweer­

maakt met daarop panelen met teksten, afbeeldingen

museum in Hellevoetsluis. “Toen in 2010 de beheerder

en beeldschermen. De inhoud wordt volledig door de

van het Brandweermuseum in Wassenaar wegging,

vrijwilligers aangeleverd. “We hopen dat de bijzondere

kon ik daar als vrijwilliger aan de slag.” Hij heeft het

objecten daardoor meer voor de bezoekers gaan leven

er zeer naar zijn zin. “De werkzaamheden zijn afwisse-

en de mensen ook worden gegrepen door het virus”,

lend en het is een interessante collectie.” De collectie

aldus Kees Plaisier.

stamt grotendeels uit 1920.

www.brandweermuseumwassenaar.nl

10

magazine

Deze Herfst

India Dans Festival De herfst somber, saai, grijs en koud? Welnee, in elk geval niet in het Korzo Theater. Daar gaat het dit najaar zinderen. Op vrijdag 18 oktober start het India Dans Festival.

Fotograaf: Robert Benschop

Twee weken lang komen artiesten uit India, Maleisië, Singapore, de Verenigde Staten en Groot-Brittannië naar

De productie is gebaseerd op klassieke Veda’s en aloude Indiase

Den Haag om hun nieuwste voorstellingen te tonen. Het

Raga’s, die Kannikeswaran heeft omgezet in meerstemmige koor­

belooft een warm, kleurig en gepassioneerd festival te

muziek. Klein probleempje: in Den Haag en omgeving bleek geen

worden met klinkende namen als Kanniks Kannikeswaran

Hindoe­staans koor te zijn. “Dus hebben we speciaal voor deze

uit de VS, het Sutra Dance Theatre van Ramli Ibrahim uit

productie een koor samengesteld. Het wordt echt een community­

Maleisië en de Kutiyattam-specialiste Kapila Venu.

productie, een overweldigende belevenis.” Het India Dans Festival

Korzo heeft een lange traditie op het gebied van Indiase

presenteert zich op het snijvlak van professionals en amateurs.

dans- en muziekcultuur. In de jaren negentig begon

Daarom is er ook veel aandacht voor dansscholen die Indiase dans

Korzo met het presenteren van klassieke Indiase dans

geven. Zij presenteren zich tijdens de ‘Colours of India’. “Het is opval-

en muziek. De keuze voor de Indiase dans is bewust.

lend hoe de Hindoe­staanse jeugd is gefocust op de klassieke Indiase

Leo Spreksel, artistiek directeur: “Den Haag is een

roots. Terwijl ze bijna allemaal via Suriname naar Nederland zijn

multiculturele stad en heeft de grootste Hindoestaanse

gekomen.’’ Die focus is terug te zien in de belangstelling voor

gemeenschap in Nederland. Dat zie je al jaren terug in

Bollywoodfilms en -dansen. “Al jaren een grote trend in Den Haag”,

onze programmering. Het is ook een van de culturele

aldus Spreksel.

speerpunten van de gemeente. Het is belangrijk dat de diversiteit van de stad ook wordt weerspiegeld in het culturele aanbod. Niet omdat het politiek correct is, maar omdat die groepen barsten van talent, ambitie, creativiteit en vitaliteit. Wij halen professionele dansers

‘De kleuren van India op het podium bij Korzo’

uit het buitenland en geven ruim baan aan aanstormend talent uit eigen land en stad. Zo krijg je een unieke

Het festival zal op 2 november worden afgesloten met een verbazing-

kruisbestuiving en kan er weer iets nieuws ontstaan”.

wekkende danseres uit Zuid-India: Kapila Venu. Zij voert een zeer

Spreksel ging de afgelopen jaren zelf zes keer naar

zeldzame vorm van Indiaas danstheater uit: Kutiyattam. Dit rituele

India om nieuw danstalent te scouten. Hij verwacht

theater uit de streek van Kerala wortelt in een meer dan tweeduizend

veel van de unieke muziekproductie van de Indiase

jaar oude traditie. Unesco heeft de Kutiyattam in 2001 zelfs tot

Amerikaan Kanniks Kannikeswaran. Tientallen ama-

immaterieel cultureel erfgoed van de mensheid uitgeroepen.

teurzangers en professionele zangers uit Nederland

Met de organisatie van het India Dans Festival 2013 streeft Korzo

gaan meedoen aan een bewerkte versie van zijn

ernaar als centraal podium voor dans en muziek een programma

magnus opus ‘Shanti - A Journey of Peace’. Al meer

samen te stellen dat bijdraagt aan de verdere ontwikkeling en

dan negenhonderd artiesten over de hele wereld

worteling van de Indiase dans in Den Haag.

hebben hieraan meegedaan.

www.korzo.nl

11

vitrine Ster voor een dag Met ‘Ster voor een dag’ krijgen kinderen met een zeldzame ziekte een onvergetelijke dag aangeboden. Ze staan voor één dag op een leuke manier in het middelpunt en hoeven even niet aan hun beperkingen en ziekte te denken. Op 17 november 2013 gaan de kinderen met hun familie naar attractiepark Duinrell in Wassenaar. Veel gezinnen met een ernstig ziek kind gaan vrijwel nooit op vakantie en maken weinig leuke uitstapjes. De zeldzame ziekte en de continue zorg voor het kind maken dit niet of nauwelijks mogelijk. Voor andere kinderen in het gezin is dit soms erg zwaar. Daarom is deze dag niet alleen voor het zieke kind, maar juist ook voor de broertjes en/of zusjes. www.zzf.nl

Kunst in de Heemtuin De Heemtuin in Leiderdorp laat een groot aantal inheemse wilde planten zien, waaronder veel zeldzame exemplaren. Tot eind oktober 2013 is hier de beeldententoonstelling ‘De Heemtuin verbeeld VI’ te zien. Het thema is ‘Overvloed’. Stichting Kunst in de Heemtuin wil met dit thema het crisisgevoel te lijf gaan door te laten zien dat in het park om de hoek, de Heemtuin, alles in overvloed groeit en bloeit, inclusief de beeldende kunst. Elf kunstenaars hebben voor deze expositie werken beschikbaar gesteld die bij het thema passen of nieuw werk gemaakt. Op de Waterschapsheuvel, een onderdeel van de Heemtuin, zijn werken te zien die tijdens workshops met buurtbewoners en kinderen van basisscholen in de regio zijn gemaakt. www.kunstindeheemtuin.nl

Atletiek voor autistische kinderen Voor kinderen met autisme is het niet vanzelfsprekend dat zij zich kunnen aansluiten bij een sportclub. De begeleiding van deze kinderen vraagt extra aandacht. Ze moeten goed worden voorbereid op wat er gaat gebeuren tijdens een training of wedstrijd. Ook vinden ze het lastig instructies te verwerken en hebben ze moeite met het competitie-element in sport. De Stichting Sportbelang SGK wil de kinderen een helpende hand bieden door een deskundige instructeur een sportactiviteit te laten opzetten en te begeleiden.

Er wordt samengewerkt met atletiekvereniging Sparta in Den Haag.

De kinderen in de leeftijd van 9 tot 14 jaar kunnen wekelijks sportlessen volgen en zo volwaardig lid worden van de sportclub.

De groepjes bestaan uit maximaal acht kinderen, zodat er voldoende specifieke aandacht en structuur kan worden geboden. www.sportbelangsgk.nl

12

magazine

200 jaar Groenesteeg Een van de vredigste plekjes in de Leidse binnenstad is begraafplaats Groenesteeg. De begraafplaats werd in 1813 gesticht op een van de bolwerken van Leiden. Dit jaar bestaat de begraafplaats dus twee­ honderd jaar. Dit wordt gevierd met diverse activiteiten. Op 2 november wordt een begrafenis uit 1846 zo authentiek mogelijk nagespeeld.

Van­uit de Hooglandse Kerk vertrekt een begrafenisstoet door Leiden, waarna de begrafenis met behulp van zestig figuranten wordt nagespeeld. De begraafplaats wordt onderhouden door vrijwilligers van Stichting tot Instandhouding van de begraafplaats Groenesteeg.

Zij organiseren ook lezingen en concerten en geven voor donateurs een nieuwsbrief uit. www.begraafplaatsgroenesteeg.nl

De Gezonde Schoolkantine Op 33 mbo-scholen in Den Haag is het programma ‘De Gezonde Schoolkantine’ gestart. In de kantines maken snoep en snacks plaats voor salades, vers fruit en broodjes. Het Voedingscentrum biedt met het programma praktische ondersteuning om de eerste stap te zetten.

De scholen krijgen concrete handvatten zoals een handleiding en een uitgebreide website. De Schoolkantine Brigade geeft advies op maat en biedt ondersteuning op locatie. De Gezonde Schoolkantine gaat uit van een integrale aanpak, waarbij de school niet alleen de kantine verbetert, maar ook in de lessen aandacht besteedt aan gezonder leven. Het Voedingscentrum wil hiermee gezond eetgedrag bevorderen en overgewicht bij jongeren voorkomen. www.voedingscentrum.nl

Verhalentrommel 2013 is het ‘Jaar van het voorlezen’. In dat kader worden in bibliotheek Transvaalkwartier in Den Haag voorleesworkshops gegeven voor kinderen van 8 tot 12 jaar. Onder het motto ‘Lezen en Beleven’ worden uit de Verhalentrommel allerlei verhalen getoverd: sprookjes, griezelverhalen, fabels, liefdesverhalen en poëzie. Vervolgens beleven de kinderen spannende uurtjes, waarbij hun zintuigen optimaal worden geprikkeld. Ze lezen niet alleen voor, maar luisteren en verbeelden ook. Dit is goed voor de taalontwikkeling van een kind en stimuleert hun fantasie. Ook leren ze tijdens het voorlezen te luisteren en zich te concentreren. Maar het belangrijkste is nog dat ze plezier krijgen in het lezen! www.haagsekunstkring.nl

Wereldse Proeverij Samen eten is een goed middel om met elkaar in contact te komen.

Stichting ‘Wat eten we vandaag?’ houdt daarom op zaterdag 23 november 2013 de ‘Wereldse Proeverij’. Bewoners uit Delft en omstreken nemen zelf een gerecht mee uit het land of de streek van herkomst.

Het lekkerste hapje wordt beloond met een kleine verrassing. Met dit evenement komen Delftenaren van alle culturen samen om het wederzijds begrip tussen de vele culturen te vergroten en integratie te bevorderen. www.watetenwevandaag.nl

13

Indische tantes Vorig jaar ontving Yvonne Keuls de Cultuurprijs van de stad Den Haag. De prijs bestaat uit een geldbedrag te besteden aan een werk­gere­lateerd project. Met dit bedrag wil Yvonne Keuls de stad Den Haag een bronzen beeld schenken van twee typische Indische tantes, zoals beschreven in haar boeken. De tantes staan symbool voor de historische band tussen Den Haag en Indonesië.

Omdat de kosten van het beeld hoger bleken dan het prijzengeld, is voor het ontbrekende bedrag een crowdfundingsactie opgestart.

Fonds 1818 heeft het bedrag dat is opgehaald via de website voordekunst.nl verdubbeld. De Indische tantes zullen hun permanente plek innemen op het Frederik Hendrikplein. De onthulling vindt plaats op 5 oktober 2013. www.doenevenementen.nl – Meer over crowdfunding: www.fonds1818.nl/crowdfunding

Dag van de techniek Op de ‘Dag van de techniek’ brengen leerlingen van groep 8 van basisscholen in Delft en Rijswijk een bezoek aan technische onder­nemingen. De leerlingen zien met eigen ogen hoe techniek en technologie in de praktijk werken. Tijdens het bezoek krijgen de leerlingen een rondleiding en staat er een doe-activiteit op het programma. Ze krijgen iets tastbaars mee, zodat zij thuis kunnen vertellen wat ze hebben gezien en gedaan. De Stichting Techniekeducatie Delft hoopt hiermee het imago van techniek te verbeteren en jongeren te interesseren voor een opleiding in die richting. De leerlingen worden bij hun bezoeken begeleid door vmbo-leerlingen en studenten van De Haagse Hogeschool worden ingezet als techniekambassadeurs. Zij geven een gastles over de mogelijkheden van techniek. www.dagvandedelftsetechniek.nl

Een nieuwe webcam Sinds een paar jaar staat op het dak van het EWI-gebouw in Delft een nestkast voor slechtvalken. Begin dit jaar is de nestkast in gebruik genomen en inmiddels zijn er drie jonge slechtvalkjes geboren. De activiteiten van het jonge slechtvalkgezin zijn via een webcam in de kast te volgen. Omdat de huidige beelden van erg slechte kwaliteit zijn, is een bijdrage voor een nieuwe webcam gevraagd. Door het goed kunnen volgen van het gedrag van de slechtvalk kan kennis over de valk worden vergroot en kan het dier beter worden beschermd. De nestkast werd geplaatst op initiatief van de TU Delft en de natuurvereniging KNNV Delfland. www.knnv.nl/ afdelingDelfland – webcam: slechtvalk.ewi.tudelft/video

14

magazine

terugblik Hoe is het verder gegaan met projecten die Fonds 1818 ­steunde? Werd het een succes, zijn de doelen gehaald of is het nog steeds hard werken?

We kijken terug naar…

Gebruik de Lege Ruimte Al jaren is de entree van Delft een bouwput vanwege de aanleg van

“Het gaat om een gebied van twee kilometer. Vanaf de tunnel bij

een nieuwe ondergrondse spoorlijn en een vernieuwd station. Een

Gamma tot DSM. Het doel is levendigheid, bedrijvigheid, energie en

megaproject dat jaren duurt. Zo’n periode van transformatie is

vitaliteit te verwezenlijken in dit gebied”, vertelt Marjan van Gerwen

interessant. Niet alleen vanwege het technische vernuft van de hele

die het project leidt. “Toen in het najaar van 2011 duidelijk werd dat

operatie, maar ook omdat de openbare ruimte steeds verandert.

de bouwkavels tijdelijk leeg zouden blijven, is er meteen actie ondernomen. Er kwam veel respons van de buurtbewoners. Fantastische

‘De schoonheid van het tijdelijke’

plannen voor tijdelijke invulling. Maar sommige mensen zijn weer

Dat inspireerde een groep bewoners rondom het spoor in 2006 tot

Er zijn genoeg plannen overgebleven om de lege ruimte mee in

het oprichten van Werkplaats Spoorzone Delft. De werkplaats wil

te richten. “Er komt bijvoorbeeld een Delftse proeftuin, op diverse

innovatie en creativiteit bevorderen voor en door Delftse burgers

plekken in de stad gaan mensen zelf hun groenten en fruit verbou-

en bedrijven. De werkplaats heeft al tal van mooie, tijdelijke pro­

wen, er komen een hoteltrein, gastateliers, een tijdelijke kas en

jecten opgeleverd. Ondertussen gaat het werk gestaag door en in

hoorbare herinneringen van een geluidskunstenaar die tijdens de

2014 worden in fases de eerste bouwkavels in het Spoorzonegebied

diverse fases van de bouw geluiden heeft opgenomen.” In de winter

bouwrijp opgeleverd. Omdat de definitieve ontwikkeling van het

van 2014 worden de eerste tijdelijke projecten opgeleverd. “Omdat

gebied onder meer door de economische crisis niet overal direct

je van tevoren al weet dat het tijdelijk is, krijgt het een andere

kan starten, krijgen sommige kavels eerst een tijdelijke invulling.

lading. Vergankelijkheid heeft een eigen schoonheid.”

Dit wordt gerealiseerd door het project ‘Gebruik de Lege Ruimte’.

www.werkplaatsspoorzonedelft.nl

afgehaakt toen bleek dat ze zelf ook de financiering van de projecten moesten rond krijgen. Je moet er echt veel tijd en energie in willen steken. Het is niet zo dat de gemeente zegt: ‘mooi plan, kom maar hier dan krijg je subsidie’. Zo werkt het niet meer.”

cursussen 2013

15

Om de deskundigheid van vrijwilligers te bevorderen, biedt Fonds 1818 diverse workshops, cursussen en kennisbijeenkomsten aan. Deze activiteiten zijn bestemd voor vertegenwoordigers van organisaties die hoofdzakelijk met vrijwilligers werken en in potentie met succes een aanvraag kunnen indienen bij Fonds 1818. Alle cursussen zijn gratis.

Workshop Fondsenwerving

de toekomst te stellen. Er is een

Sponsoring

In een middag maakt u kennis met de

beginners- en een gevorderden-

Maatschappelijke organisaties en

wereld van de fondsen, leert u hoe u

cursus.

bedrijven gaan vandaag de dag partner-

een fonds zoekt dat bij uw project past

schappen aan waar beide partijen

en oefent u met het schrijven van een

Meer vrijwilligers in korte tijd

energie in steken. Sponsoring is op

donatieaanvraag. Het is mogelijk voor-

Deze training is een intensief traject

deze manier onderdeel geworden van

af een concept aanvraag of projectplan

van zes maanden waarin u actief aan

maatschappelijk betrokken onder­

aan Fonds 1818 voor te leggen.

de slag gaat met het werven van vrijwil-

nemerschap. Tijdens deze workshop

ligers voor uw organisatie.

krijgt u handvatten om ondernemende

Bestuur en Management

U onderzoekt wat de organisatie nodig

partners te vinden en ook daadwerkelijk

Het goed besturen van een vrijwilli­

heeft, maakt een wer­vingsplan en een

bij uw stichting te betrekken.

gersorganisatie vraagt veel van de

beleidsplan. Aan het einde van het

bestuursleden. Er worden eisen

traject heeft u ook daadwerkelijk

Projectplan schrijven

gesteld aan een bestuurder, er zijn

nieuwe vrijwilligers gevonden.

Aan de basis van ieder project ligt een

taken en verantwoordelijkheden en de

projectplan. Hierin legt u vast wat de

bestuursleden moeten de achterban

Social Media

doelstellingen zijn, hoe u die denkt te

betrokken houden. In deze workshop

Voor verenigingen biedt slim gebruik

bereiken, wat tijdens het project moet

leert u hoe u uw organisatie goed

van social media vele voordelen die

gebeuren en wie waarvoor verantwoor-

bestuurt.

veel verder gaan dan het sturen van

delijk is. Of uw project nu groot of klein

nieuws. Sociale media kunt u bijvoor-

is; een goed projectplan zorgt dat u

Financieel Management

beeld gebruiken om de band tussen

overzicht houdt.

In twee avonden leert u onder meer

de leden te versterken, de sponsors

hoe een begroting en een balans te

meerwaarde te bieden, de pers te

Kijk voor data, tijden, locatie en

maken, de financiën van uw organi-

benaderen of om handig samen te

­aanmelden op www.fonds1818.nl

satie goed te beheren en doelen voor

werken.

onder cursussen.

algemene informatie over Fonds 1818 Colofon

Aanvraagprocedure

Meer informatie

Fonds 1818 Magazine is een uitgave van Fonds 1818 en verschijnt vier maal per jaar.

Aanvragen voor een donatie kunnen ruim voor aanvang van het project schriftelijk bij Fonds 1818 worden ingediend. Fonds 1818 geeft alleen donaties aan stichtingen of verenigingen.

De behandeling van uw aanvraag duurt 6 tot 8 weken.

Heeft u vragen over de criteria voor een donatie, over het opstellen en indienen van een aanvraag bij Fonds 1818 of over fondsenwerving in het algemeen?

Kijk dan op www.fonds1818.nl of neem contact op met onze afdeling Communicatie op 070 375 49 57 of info@fonds1818.nl

Redactie: Corien Bosch Redactionele ondersteuning: Martine Vinkesteyn Interviews: Floor de Booys Fotografie: Eva Hofman, Inge Stolwijk en diverse fotografen en bruikleen­gevers van de beschreven projecten Concept en vormgeving: Ontwerpwerk Lithografie en druk: Drukkerij ANDO, Den Haag

<24 Voor jongeren tot 24 jaar geldt een speciale, eenvoudige procedure.

Deze jonge aanvragers hoeven voor een donatie tot € 3.000,- geen stichting of vereniging te zijn!

Voor meer informatie: www.fonds1818-24.nl Volg Fonds1818<24 ook op Facebook en Twitter.

Wilt u het Fonds 1818 Magazine ieder kwartaal ontvangen? Stuur dan een e-mail met uw adres­ gegevens naar info@fonds1818.nl of meld u aan via de website. Een abonnement is gratis.

16

Pestbijeenkomst Pesten onder jongeren blijft een probleem: op school,

Daarom wil het fonds u graag de mogelijkheid bieden

in een jongerencentrum of op een (sport)club.

om kennis over en ervaringen met de pestproblematiek

Signaleren van pestgedrag is één. Het ook daad­

met elkaar te delen. Daarvoor organiseert Fonds 1818

werkelijk oplossen is een tweede. Er zijn vele manieren

in het najaar van 2013 een kennis­-

om de problemen aan te pakken. Fonds 1818 wil

bijeenkomst pesten. Meer weten?

initiatieven die pesten tegengaan, graag in beeld

Neem contact op met

brengen of u in contact brengen met organisaties die

Fonds 1818 via

met dezelfde problemen kampen. Natuurlijk kunt u

info@fonds1818.nl

een aanvraag indienen voor de financiering van een

of 070 364 11 41

Pesten

project. Maar, lang niet iedereen heeft helder welke aanpak het beste bij zijn organisatie past.

kijk op www.fonds1818.nl

Hillegom

Noordwijk

Noordwijker hout Lisse

Fonds 1818 steunt maatschappelijke en culturele Teylingen

projecten in de regio Den Haag, Delft, Zoetermeer, Leiden en de Bollenstreek.

Katwijk

Oegstgees t

U kent uw buurt, wijk, stad of regio het beste en weet wat

Leiden

nodig is. Dankzij u worden woonwijken weer leefbaar,

W assenaar Voor schoten

leren allochtone vrouwen fietsen, worden monumenten gerestaureerd, worden er theatervoorstellingen gemaakt, leren jongeren met elkaar discussiëren en kunnen met

LeidschendamVoorburg

Den Haag

olie besmeurde vogels weer vliegen. Wij nodigen u van

Den Haag

harte uit om uw ideeën en projecten met ons te delen.

U het project, wij het geld.

RIVIERVISMARKT 4

POSTBUS 895

2513 AM DEN HAAG

2501 CW DEN HAAG

070 364 11 41

INFO@FONDS1818.NL

Rijswijk PijnackerNootdorp Delft

Midden Delfland

Zoeterwoude

Zoetermeer

Leiderdor p