Fonds 1818 Magazine - Januari 2014

#1 2014 THEMA Pesten • In gesprek met... Liesbeth Junger, Stoere Moeders Tegen Pesten Deze Winter: Populair Modern • Terugblik: Wereldhuis Den Haag • Premieplan

2

magazine

actueel De Schuit gerenoveerd

een korte reflectie, een vraag of een nieuw gezichts­

Na een ingrijpende renovatie van anderhalf jaar ging

punt. Niet alleen het gedicht en zijn schrijver maar ook

afgelopen najaar De Schuit weer open. Dit jongeren­

de letter en zijn ontwerper staan centraal in dit project.

centrum is het grootste in de gemeente Katwijk en wordt

Een mooie letter is een kunstwerk op zich, vindt de

volledig door vrijwilligers gerund. Het centrum biedt

stichting. De lettertypes waarin de gedichten worden

vrijetijdsbesteding aan de Katwijkse jeugd en levert

geschreven, zijn van de hand van diverse bekende typo­-­

een bijdrage aan het culturele aanbod. De Schuit is op

grafen van de Koninklijke Academie van Beeldende

woensdag, donderdag, vrijdag en zaterdag geopend en

Kunsten in Den Haag. Fonds 1818 steunt het aanbrengen

richt zich op jongeren in de leeftijdscategorie van 12 tot

van zeven muurgedichten. Het project start in 2014 en

16 jaar en van 16+. Deze twee groepen hebben een apart

is in 2015 klaar. Elk nieuw gedicht wordt gevierd met

programma vanwege onder meer de verstrekking van

de buurtbewoners.

alcoholische drank. De groepen liepen vóór de renovatie

www.archipelpoezie.nl

door elkaar. Na de verbouwing zijn er twee aparte bezoekersruimten gemaakt die goed gelijktijdig kunnen

Vier het Leven in Leiden

worden gebruikt. Zo kunnen tijdens het weekend zowel

Vier het Leven is actief in vijftig gemeenten. Vorig jaar

tieners als pubers terecht bij De Schuit. Fonds 1818

kwam Den Haag erbij en dit jaar Leiden. Stichting Vier

droeg bij aan de renovatie van het jongerencentrum en

het Leven, opgericht in 2005, organiseert film-, theater-

gaf ook advies over duurzaamheid. Er is geïnvesteerd

en concertbezoeken voor ouderen die veel thuiszitten.

in een energiezuinige licht- en geluidsinstallatie en

De gemiddelde leeftijd van de doelgroep is 80+.

bewegingsmelders.

Driekwart van de deelnemers woont nog zelfstandig,

www.deschuit.nl

een kwart woont in zorgcentra. Vier keer per jaar krijgen de ouderen een agenda met vijf tot tien geselecteerde

Gedichten op de muur

voorstellingen en concerten in theaters in de eigen regio.

Op blinde muren in de Haagse wijken Archipel en

Op de website van Vier het Leven is het actuele aanbod

Willemspark komen zeven nieuwe muurgedichten.

zichtbaar. De ouderen kunnen zich voor een voorstelling

Stichting Archipelpoëzie heeft in deze wijken al vijf

aanmelden en worden vervolgens op de dag van de

gedichten op muren in de Surinamestraat, de Bankastraat

voorstelling opgehaald, begeleid en thuisgebracht. Eén

en de Burgemeester Patijnlaan geplaatst. Het zijn

vrijwilliger begeleidt drie ouderen. In het arrangement

gedichten van onder meer Rutger Kopland en

dat de ouderen krijgen aangeboden, zitten vervoer,

Hans Andreus. Buurtbewoners zijn zo enthousiast over

entreekaart en twee drankjes. De verwachting is dat

de gedichten in de openbare ruimte, dat besloten is er

in 2014 honderd ouderen in Leiden worden bereikt en

meer muren mee te sieren. Als thema voor de muur­

in 2016 vijfhonderd. In de vijftig gemeenten waar Vier

gedichten is gekozen voor ‘De Verwondering’. Het bestuur

het Leven actief is, werden afgelopen jaar ongeveer

van de stichting wil dat de gedichten een moment van

veertienduizend bezoeken afgelegd.

verstilling van rust en ruimte bieden, een adempauze,

www.4hetleven.nl

3

beste lezer, Ik zal eerlijk zijn: toen ik in de eerste jaren van de middelbare school zat, was ik geen heilig boontje. Ik was geen pestkop, maar ook ik heb wel eens opmerkingen tegen een klasgenoot gemaakt die niet door de beugel konden. Waarschijnlijk hoopte ik stiekem dat mijn klasgenootjes mij door die opmerkingen wel konden waarderen. Tijdens mijn tienerjaren kon ik dergelijk gedrag op die manier blijk­ baar voor mijzelf rechtvaardigen. Met die jongen is het helemaal goed gekomen en ik ben de korte fase waarin je tegen een ander ‘hé, lelijkerd!’ roept gelukkig snel ontgroeid.

Waar ik me nu wel over verbaas, is dat niemand ons destijds op dat gedrag heeft aangesproken. Zag niemand het? Wilde niemand het zien? Was het toen meer geaccepteerd? Sinds een paar maanden ben ik diep in het probleem pesten gedoken. Het is een onderwerp dat hoog op de maatschappelijke agenda staat.

Bij Fonds 1818 komen er alleen heel weinig aanvragen binnen voor projecten die pesten moeten tegengaan. Dat maakte dat mijn collega Vanessa Verhoeven en ik zijn gaan nadenken over de rol die het fonds kan spelen. Uit gesprekken met veel betrokkenen blijkt dat iedereen in zijn eigen omgeving erg zijn best doet om het probleem aan te pakken, maar dat er grote gaten vallen tussen de verschillende leefwerelden van een kind. Juist in die gaten is het gepeste kind het kwetsbaarst. Vandaar dat we tijdens een ‘themabijeenkomst pesten’ eind januari met heel veel betrokkenen willen kijken hoe we de gaten in het netwerk kunnen dichten. Vandaar het thema van dit Magazine: pesten.

Verder in dit Magazine onder meer de tentoonstelling Populair Modern in het Stadsmuseum Zoetermeer over wonen in de jaren 50, een terugblik op drie jaar Wereldhuis Den Haag waar ‘ongedocumenteerden’ hulp krijgen bij het overleven en de leerlingen uit de Haagse Schilderwijk die samen debatteren over de regels in hun wijk en daarover weer een kunstwerk maken. Op de voorpagina ziet u ze aan het werk.

Murat Aslancik Fonds 1818

Jongerencentrum De Schuit

inhoud 2

Actueel: lopende projecten

11 Vitrine: Diverse projecten in het kort

3 Voorwoord en inhoud

14 Terugblik: Wereldhuis Den Haag

4 Thema: Pesten

15 Cursussen in 2014

8 In gesprek met: Liesbeth Junger

16 Premieplan

10 Deze Winter: Populair Modern

Pesten

4

Pesten

magazine

thema:

Pesten ‘Beste aanpak is preventie, anders ben je te laat’ “Door zo’n zelfmoord staat het onderwerp terecht weer

Pesten is van alle tijden. De zelfmoord van de 20-jarige Tim Ribberink uit het Twentse Tilligte, in november 2012, bracht een landelijke ­discussie op gang die nog steeds voortduurt.

Scholen zijn verplicht om een veiligheidsplan op te stellen waarin meestal een pestprotocol is opgenomen en er zijn diverse methodes ontwikkeld om het pesten te stoppen.

Fonds 1818 houdt in januari een bijeenkomst.

in de schijnwerpers en is iedereen verontwaardigd.

Binnenkort moeten alle scholen een pestprotocol hebben.

Op zichzelf heel goed, maar de aanpak is te veel ­incidentenpolitiek. Ook zonder zo’n trieste aanleiding moet er aandacht voor zijn. Het is een uitwas van de samenleving die je altijd kort aangelijnd moet houden.

Je moet er bovenop zitten. De beste aanpak is preventie.

Anders ben je eigenlijk al te laat.”

Middeleeuwen Het woord pesten komt waarschijnlijk van de ziekte de pest, ofwel de zwarte dood, die in de middeleeuwen door Pesten, bijna iedereen heeft er wel een herinnering

Europa waarde en veel slachtoffers maakte. Pesten is

aan. Meestal uit de schooltijd. “Maar ook op de werk­

ook een kaartspel waarbij de spelers elkaar aftroeven.

vloer en in bejaardenhuizen wordt gepest. Het is een

Marlies Schouten: “Het woord heeft geen prettige

overlevingsmechanisme dat diep in de mens zit en altijd

connotatie. Het is iets doen ten koste van de ander.”

op de loer ligt”, vertelt Marlies Schouten. Zij is adviseur

Maar wat is nu eigenlijk pesten? “Pesten is het gedrag

en trainer bij het JSO Expertisecentrum voor Jeugd,

waarbij iemand herhaald en gedurende langere tijd

Samenleving en Ontwikkeling. Zelf herinnert ze zich

door anderen wordt bejegend op manieren die leiden

uit haar middelbareschooltijd nog goed dat een docente

tot fysieke verwonding en/of psychisch lijden. Dit kan

werd gepest. “Ik kwam openlijk voor de docent op en

variëren van woordgrapjes tot structureel geweld en

maakte me daar niet bij iedereen populair mee.”

afpersing. In extreme gevallen kan het leiden tot zelf­

Ze houdt zich voor het JSO al jaren bezig met het onder­

doding van het slachtoffer. Pesten is structureel en brengt

werp. Door de maatschappelijke discussie die is los­

het slachtoffer tot wanhoop. Pesten is een universeel,

gebarsten na de zelfmoord van Tim Ribberink, zou je

niet-cultuurgebonden verschijnsel.” Plagen en pesten

denken dat het pesten de laatste jaren is toegenomen.

zijn niet hetzelfde. Niet alle leraren en ouders kunnen

Is dat zo? “Nee, het pesten is niet erger geworden.

het onderscheid even goed herkennen. Hierdoor wordt

Er komen wel nieuwe vormen bij. Er wordt nu ook

pesten nogal eens ten onrechte voor plagen aangezien.

gepest via sociale media – het cyberpesten – waardoor

“Bij plagen zijn beide partijen (vrijwel) aan elkaar gelijk,

de drempel om het te doen wel lager wordt. Het gebeurt

en is de situatie één op één. De ene keer doet de een wat,

immers anoniem; je staat niet oog in oog met het slacht­

de andere keer de ander. Het kan gebeuren dat het niet

offer. Maar in wezen is er niets veranderd. Facebook of

prettig wordt gevonden, er kan zelfs ruzie van komen,

WhatsApp zijn niet de oorzaak, maar alleen een middel.”

maar beide partijen zijn aan elkaar gewaagd. Pesten is

De aandacht voor het verschijnsel komt in golven.

structureel anders, hier is geen gelijkwaardigheid meer.”

5

Yunus Emre-school

Geintje Murat Aslancik en Vanessa Verhoeven, adviseurs van Fonds 1818,

de actualiteit is.” Maar er komen zelden of nooit aanvragen voor

plagen elkaar op de werkvloer geregeld. “Een geintje af en toe moet

projecten tegen pesten binnen. “Op scholen gebeurt al heel veel en

kunnen”, vinden ze allebei. Maar sinds ze bezig zijn met de bijeen­

burgers komen er uit zichzelf niet mee. Er rust toch nog een taboe

komst over pesten, zijn ze zich pijnlijk bewust van de grens waar

op het onderwerp.” De bijeenkomst op woensdag 29 januari 2014

plagen kan overgaan in pesten. Vanessa: “Ik was geneigd te denken

moet daarin verandering brengen. “Het is de bedoeling om eerst

dat alle ophef over pesten een beetje overdreven was. Maar nu ik

eens met z’n allen te inventariseren wat er in onze regio al allemaal

me erin heb verdiept, weet ik dat er geen enkele reden is om pesten

gebeurt. Wat zijn de best practices? Waar is nog behoefte aan?

te bagatelliseren. Mensen kunnen er voor het leven door beschadigd

Wij hebben als fonds niet dé oplossing voor het probleem in

raken.” Een van de pijlers onder het beleid van Fonds 1818 is

handen, maar wél de middelen om goede initiatieven te steunen en

­ontwikkeling. “Mensen kunnen zich het beste ontwikkelen in een

te ­bundelen en mensen uit te nodigen om mee te denken en met

veilige omgeving. Pesten zet mensen achteruit. Het ligt dus voor de

nieuwe plannen te komen. Zodat je niet met lege handen staat als

hand dat wij als fonds iets met het thema doen. Zeker nu het zo in

er wordt gepest, maar handelingsperspectief hebt”, vertelt Murat.

magazine

6

thema: Pesten Zomerkamp

gehaald en gezegd dat het pesten moest stoppen. Het had direct

Dat is precies wat het YMCA Escamp voor ogen had met het trainings­

effect. De rest van het zomerkamp verliep zonder pestincidenten.

weekend voor vrijwilligers. Het weekend werd mede mogelijk gemaakt

We hebben het fantastisch gehad.”

door Fonds 1818. “Wij ondersteunen vrijwilligers in het jeugd- en jongerenwerk. Denk aan vrijwilligers die woensdagmiddagactiviteiten

Mediators

in buurthuizen en wijkcentra doen of meegaan op zomerkampen.

Op de gevel van de Yunus Emre-school, een Islamitische basisschool

Een van de dingen waarmee zij te maken krijgen, is pesten. Wij vinden

in de Haagse wijk Transvaal, zit een plaquette van De Vreedzame

het belangrijk dat we ze door middel van een training een instrument

School. De school werkt al een tijd met leerlingmediators die zijn

in handen geven om in te grijpen”, vertelt Joost Vlasblom, regionaal

getraind om in te grijpen bij conflicten tussen leerlingen. “Het werkt

jeugdwerkadviseur bij YMCA. Waar het pesten plaatsheeft, maakt

goed. Het is op school veel rustiger geworden”, vertelt Abdelsadek

eigenlijk niet uit. “Wij leren onze vrijwilligers het systeem te

Maas, directeur van Yunus Emre. En dat is belangrijk, want in een

­herkennen en te ontzenuwen. Het is heel belangrijk dat als je met

rustige, veilige omgeving kunnen kinderen beter leren. Door die

een groep begint, je in kaart probeert te brengen hoe de groep is

aanpak is de islamitische basisschool de afgelopen jaren veranderd

samengesteld. Kijk naar de rollen die de kinderen hebben. Daaruit

van een achterstandsschool in een school die excellente leerlingen

kun je al veel afleiden. In het verleden werd alle aandacht gericht

aflevert in het Leonardo-onderwijs, dat zijn speciale klassen voor

op de pester en de gepeste. Maar er is ook altijd een intrigant in het

hoogbegaafde kinderen.

spel die het systeem aanstuurt. Dat zijn vaak kinderen die sociaal

“Wij vinden omgangsvormen erg belangrijk. Ons uitgangspunt is dat

vaardig zijn en goed contact hebben met volwassenen. Daarom worden

iedereen zich ‘behoorlijk en bekoorlijk’ dient te gedragen. Ga respect­

ze vaak over het hoofd gezien. Maar zij zijn de angel die eruit moet

vol met elkaar om, spreek met twee woorden, verhef je stem niet.”

worden gehaald. Het liefst nog voordat er gepest is.”

Toch ligt pesten, net als op elke andere (basis)school, op het

Anton Niesen is vrijwilliger bij YMCA Escamp en volgde de training.

Yunus Emre op de loer. Maas: “Wij kiezen als islamitische school heel

“Zomerkampen begeleiden vind ik fantastisch. Als het goed loopt,

bewust voor het midden. Wij hebben moslims van alle stromingen

is het zo’n feest. Maar er zijn natuurlijk ook wel eens incidenten.

en alle nationaliteiten in huis. Dat gaat alleen goed als je een strikt

Dan is het handig om als vrijwilliger te weten wat je kunt doen.

beleid voert. Fractievorming is hier ten strengste verboden. Een tijdje geleden dreigde één van de etniciteiten op school de overhand

‘Nee, het pesten is niet erger ­geworden. Er komen wel nieuwe vormen bij’

te krijgen. Op het schoolplein begon deze zich ook als zodanig te manifesteren. Door strategisch handelen vanuit school is dit probleem inmiddels verholpen. De kwaliteit van het docententeam is dan van doorslaggevend belang. Ik wil ze graag goede methoden in handen geven om de juiste interventies te kunnen plegen.”

Methoden Er zijn vele methoden die scholen en ook andere organi­saties waar

Ik begin meestal al in de bus op de heenweg te observeren wat voor

groepen kinderen samenkomen, krijgen aangeboden. Onlangs kwam

vlees ik in de kuip heb. Zomerkampen hebben een andere dynamiek

de KiVa methode uitgebreid in het nieuws. Die aanpak blijkt bewezen

dan schoolklassen, waar de rollen al tijden vastliggen. Op een zomer­

effectief te zijn. Andere bekende anti-pestprogramma’s zijn PRIMA

kamp kent niemand elkaar en moet die pikorde nog worden vast­

en de Kanjertraining. De Yunus Emre-school is dit schooljaar met

gesteld. Een kind dat op school wordt gepest, kan op kamp zomaar

de M5 methode gestart. Het is de eerste school in de Haagse regio

de pester worden.” Hij had afgelopen zomer meteen baat bij de

die met deze methode werkt. Het is een pilot die mede door

training. “We hadden een kamp in Bergeijk en hielden een sport- en

Fonds 1818 wordt ­gefinancierd. “De methode bestaat uit vijf onder­

spelmiddag. Er was al gepest, dus eigenlijk waren we er te laat bij.

delen: melden, meten, maatregelen, maatwerk en menselijk”,

We waren aanvankelijk gefocust op de interactie tussen de pester

vertelt Caglar Kurtal, adjunct-directeur. “De meldingen gebeuren

en de gepeste toen ik opeens iets zag in de blik van de jongen die

anoniem op een website. Iedereen kan een melding doen. Het gaat

er ogenschijnlijk niets mee te maken had. Mijn collega zag het ook.

erom dat we in kaart kunnen brengen wat er gebeurt.” Sinds begin

We wisten allebei: dat is de intrigant! We hebben hem uit de groep

oktober zijn er 340 meldingen gedaan. Volgens de consulent van M5,

7

die de Yunus Emre regelmatig bezoekt, zit de school daarmee keurig

gedaan is. We willen het onderwerp structureel oppakken en niet

op het gemiddelde. “Er zijn acht leerlingen die extra aandacht

meedoen aan incidentenpolitiek. Wij gaan voor een duurzame

behoeven”, aldus Caglar Kurtal. “Dat lijkt weinig, maar de invloeds­

aanpak van pesten. Waarin we bestaande initiatieven ondersteunen

sfeer van pesters is groot. Ongeveer een factor tien. Dus met acht

en nieuwe inzichten stimuleren. We hopen daarvoor op de bijeen­

pesters op school zijn er zo’n tachtig leerlingen de dupe. Dat kunnen

komst met elkaar het fundament te leggen.”

we niet tolereren.” Murat Aslancik: “Fonds 1818 spreekt voor geen

www.fonds1818.nl/pesten

enkele methode een voorkeur uit. Iedereen moet de aanpak kiezen die het beste bij zijn organisatie past. Voor ons is wel het inzicht van

Fonds 1818, bijeenkomst over pesten op woensdag

belang dat het aanpakken van pesten niet met één bijeenkomst

29 januari 2014 in het Nutshuis Den Haag.

Boekids ‘Anti Pest Klas’ Boekids is een literair jeugdfestival. In maart 2014 vindt de twaalfde editie van het festival plaats in het Paard van Troje en in het Humanity House in Den Haag.

Het thema is deze keer: ‘De jeugd van tegenwoordig, Generatie Einstein’.

buiten school, is dat ook pesten. Veel gaat ook via sociale media. Als we een beetje in kaart hebben hoe het in een klas zit, gaan we een dagje naar de dierentuin. Dieren pesten elkaar ook. Vogels pikken elkaar tot bloedens toe, apen pakken nootjes van elkaar af. Het is een spiegel die je de kinderen voorhoudt. Heel leerzaam voor ze om

De leefwereld van deze generatie speelt zich voor een

dat te zien.” Terug op school gaan ze met elkaar een

groot deel op de sociale media af. Daar hoort cyberpesten

beest maken dat bestaat uit de vijf elementen van het

helaas ook bij. Daarom besteedt Boekids deze editie

pestsysteem in de klas: de pester, de gepeste, de mee­

aandacht aan het in kaart brengen van pesten in de klas.

loper en de toeschouwer. Ze spelen ook situaties na uit

Ellen van Heijningen komt voor Boekids al jaren op

de klas om het systeem duidelijk te maken.

basisscholen. “Wat mij opvalt, is dat scholen worden

Bewustwording is het begin van de oplossing. Uit de APK

overspoeld door pestprojecten, maar dat docenten vaak

blijkt ook welk vervolgtraject de klas eventueel nodig

aangeven dat ze niet goed weten hoe het in hun klas

heeft. Ellen van Heijningen: “Er zijn nu te veel methodes

precies met het pesten zit. Leerkrachten gaan er toch

in omloop. Het kaf moet van het koren worden gescheiden.

nog te vaak vanuit dat als zij niets merken, het dan ook

Een aantal methodes is wetenschappelijk bewezen.

niet gebeurt.”

Die zouden scholen moeten gebruiken.”

Dan is het moeilijk om het juiste project te kiezen.

Daarom bedacht Boekids het educatieve project ‘Anti Pest Klas’ – afgekort APK. “Dat is ook precies wat we willen doen, een apk voor de klas. Om te kijken waar het precies tegen aanloopt. Wat er moet worden gerepareerd of vervangen om de klas weer schadeloos te laten rijden.”

Het project begint met een anonieme enquête.

Van Heijningen: “Daaruit blijkt dat in elke klas wel vier leerlingen zitten die worden gepest.” Dat pesten hoeft op school niet actief zichtbaar te zijn. “Als een leerling nooit wordt uitgenodigd voor feestjes of andere activiteiten

8

magazine

thema: Pesten

‘Ik wil de wereld graag een beetje mooier maken’

9

In gesprek met...

Liesbeth Junger Stoere Moeders Tegen Pesten Ze zijn een opvallende verschijning, de vijf Stoere Moeders Tegen Pesten. In hun witte overall, met een lieveheersbeestje op de rug en borst en een vrolijke rode baret, kun je ze bijna niet missen.

sponsorde de overalls en de plaatselijke drukker zette er de prints op. Ook andere ondernemers hielpen mee, zoals een hovenier die de 15 stoeptegels belangeloos legde en een ondernemer die via Facebook aanbood om het spandoek te sponsoren. “Iedereen werd

Het initiatief van de Stoere Moeders is van Liesbeth Junger, een

meteen heel enthousiast van het plan en werkte mee”, aldus Junger.

betrokken moeder van de Petrusschool in Rijswijk. “Mijn dochter Hanna van negen jaar is mijn grote inspiratiebron. Ik wil de wereld

Op 19 april – de Nationale Dag Tegen Pesten – afgelopen jaar was

graag een beetje mooier maken, voor haar en voor alle andere

het zover. Het startschot voor de actie ‘Respect is cool, pesten niet’

kinderen.” Dat is bij Junger geen loze kreet, maar wordt omgezet

werd gegeven op de Petrusschool door wethouder Jos Bolte (PvdA,

in actie. Al twee keer eerder won ze een ‘Lammetje’ – de Lenteprijs

Onderwijs). Hij onthulde de eerste stoeptegel met lieveheersbeestje.

van Fonds 1818 –, met haar idee voor een Social Sofa op het school­

Daarna ging de estafettewandeling van start langs de vijftien deel­

plein en bloembollen planten rondom de school. “Ik heb altijd wel

nemende basisscholen in Rijswijk. Op alle schoolpleinen werden

een ideetje om het leven aangenamer te maken. Ik vind het leuk om

door Stoere Moeders tegels onthuld. Zij vertelden de kinderen nog

mensen met elkaar te verbinden, enthousiast te maken. Een betere

eens goed dat pesten niet de bedoeling is. De Stoere Moeders

wereld begint tenslotte bij jezelf.”

hebben met hun actie veel losgemaakt. “We zijn op televisie geweest en hebben in kranten en tijdschriften gestaan. Er komen op onze

Daarom diende ze ook in 2012 een idee in voor de Lenteprijs van

Facebookpagina dagelijks reacties binnen. Het is duidelijk dat veel

Fonds 1818. “Een actie tegen pesten op alle basisscholen in Rijswijk.

ouders met pesten bezig zijn. Het is goed om met elkaar de grens

Docenten hebben het al zo druk met lesgeven, ik wilde ze daarbij

te trekken en alert te zijn. Dat is niet alleen de verantwoordelijkheid

helpen.” Ze won met haar plan een ‘Lammetje’ van duizend euro.

van de school of de overheid. Het begint bij de opvoeding, er zelf op

Niet genoeg om haar plan helemaal te financieren. Maar Liesbeth

letten en er iets van zeggen als je merkt dat er gepest wordt, maar

gaf niet op en vond de gemeente Rijswijk bereid om de rest van

ook je kind meegeven wat respect voor elkaar betekent.”

de financiering én de communicatie te regelen. Het idee voor de

Kinderen hebben wat Liesbeth betreft het recht op een veilige en

Stoere Moeders is uit nood geboren. De wethouder had tijd voor de

fijne schooltijd. Dankzij de Stoere Moeders is het onderwerp bespreek­

onthulling van één stoeptegel, dus er moest voor de veertien overige

baar op de Rijswijkse schoolpleinen. Op de Dag van Repect, hebben

scholen iets anders spannends worden bedacht. Liesbeth liet zich

zij samen met de nieuwe burgemeester in Rijswijk een gastles

daarbij inspireren door de Stoere Vrouwen. “Dat is een netwerk van

verzorgd over respect.

ruim 1700 duurzame shoppers die samen een leger van bewuste consumenten vormen. Ze zijn gekleed in een groene overall met een roze baret en vallen lekker op in de stad.” Algauw had Liesbeth een paar moeders gevonden die wilden meedoen. Een stoere vader

Stoere Moeders Tegen Pesten

10

magazine

Deze Winter

Populair Modern In het Stadsmuseum Zoetermeer herleven de jaren vijftig.

De tentoonstelling Populair Modern laat een revolutie in de huiskamers zien. Gepolitoerd eikenhout maakte plaats voor frivole, schuine pootjes.

“Goed Wonen nam haar taak nogal serieus”, vertelt Koch. In duidelijke taal wreven zij het Nederlandse volk onder de neus dat de interieurs met hun zware, pompeuze meubelen niet meer konden. Een strakke vormgeving en een sobere inrichting werden voorgeschreven.

“In het tijdschrift stonden plaatjes met hoe het niet en hoe het wel

André Koch weet nog goed dat er opeens een frivole lamp in de

moest. Met daarbij het onderschrift ‘fout’ of ‘zoo niet’.

huiskamer stond. “Mijn ouders zijn in 1942 getrouwd en hun inrichting

Tierelantijnen waren uit den boze. Een melkkannetje met een oor

was uit die tijd. Veel gepolitoerd eikenhout en groen velours. Zwaar

met krul was bijvoorbeeld al verkeerd. Alles moest sober en strak.

en donker. De zogenoemde old finish-stijl. Dat paste niet meer bij

Meubels van Pastoe of Gispen, gordijnstof van De Ploeg. Dat was goed.

het optimisme van de wederopbouw. Mijn moeder viel voor de vrolijke

De frivolere, meer volkse inrichting die mijn moeder leuk vond en die

meubels van de jaren vijftig. Palettafeltjes met schuine pootjes,

ook beter betaalbaar was, deed Goed Wonen in de ban. De stichting

Picassobehang, strooigoeddecoraties.” Koch is een van de initiatief­

bestond vooral uit betweterige mannen die de huisvrouwen de les

nemers en samenstellers van de tentoonstelling in het Stadsmuseum

wilden lezen. Maar dat lukte niet meer. De huisvrouwen hadden ook

Zoetermeer en doceerde tot afgelopen zomer wooncultuur en design

de vrijheid geroken en bepaalden zelf wel wat er in huis kwam.”

aan de Universiteit Leiden. “De inrichting is een reflectie van de

Op de tentoonstelling domineren de schuine pootjes, de paletbijzet­

tijdgeest. Net zoals mode dat is. Die schuine pootjes zeggen iets

tafeltjes en de strooigoeddecoraties. Koch: “De huiskamers van

over het vrolijke, speelse en tegendraadse van de jaren vijftig.

mijn jeugd. Uit de tijd dat geluk nog heel gewoon was. In deze

Mensen voelden zich bevrijd. Letterlijk van de oorlog, maar ook van

onpersoonlijke tijd met de economische crisis zie je dat er een hang

de klassenmaatschappij. De portemonnee, en dus de sociale klasse,

is naar de jaren vijftig, zestig. Bij IKEA kun je palettafeltjes krijgen,

was bepalend voor de inrichting van het huis. Er was sprake van

naar het oerontwerp uit 1956. En bij de HEMA een krukje dat lijkt op

verzuiling in het wonen.” Dat de tentoonstelling in Zoetermeer wordt

dat van Pastoe. Maar ook de echte jarenvijftig- en jarenzestigmeubels

gehouden, is geen toeval. Wie door Zoetermeer wandelt, maakt een

zijn erg in trek bij vintagewinkels. Mijn eigen dochter heeft die

tijdreis door naoorlogs stedenbouwkundig Nederland. Met de tentoon­

meubels ook op haar studentenkamer.”

stelling wil het Stadsmuseum de populaire onderstroom van de wooncultuur van de jaren vijftig laten zien.

De tentoonstelling Populair Modern duurt nog tot en met

De Stichting Goed Wonen hield zich tussen 1946 en 1968 bezig

25 mei 2014. www.stadsmuseumzoetermeer.nl

met de smaakopvoeding van Nederland.

De stichting gaf een blad uit, maakte voor­ lichtingsfilms en er waren modelwoningen.

‘Goed Wonen nam haar taak nogal serieus’

11

vitrine Voyage Fantastique Van donderdag 10 tot en met zaterdag 12 oktober 2013 bood Voyage Fantastique een unieke reis langs de vele verborgen schatten van Den Haag. Deze 2,5 uur durende wandeling nam haar bezoekers mee langs bekende en onbekende plekken in het Hofkwartier, waar stadshistorie, nieuwe media, muziek, film en straattheater elkaar ontmoeten. Na acht inspirerende jaren van het Shoot Me Film & Music Festival werd de geest van het festival voortgezet tijdens de Voyage Fantastique 2013. www.voyagefantastique.com

Dance Unlimited Voor jongeren met een beperking is het niet altijd even makkelijk om deel te nemen aan het uitgaansleven. Om deze jongens en meisjes de kans te geven een avond te gaan stappen, werd in november voor de vierde keer Dance Unlimited georganiseerd. Tweehonderd jongeren met en zonder beperking gingen op de dansvloer uit hun dak, wat zorgde voor een onvergetelijke ervaring. www.stichtingvtv.nl

Papoeacultuurfestival De Nationale Papoea Vereniging ’95 hield op 26 oktober jl. in het Haagse stadsdeel Segbroek een multicultureel festival waarbij de culturele groepen die Den Haag rijk is, konden kennismaken met de Papoeacultuur. De organisatie wilde hiermee meer bekendheid geven aan de Papoea’s in Den Haag en het onderlinge begrip bevorderen.

Eerste hulp bij festival Het Nederlandse Rode Kruis gaat op festivals in het hele land vrijwillige promotieteams inzetten die jongeren bewust maken van het belang van Eerste Hulp Bij Ongelukken (EHBO). Hiervoor zijn voorlichtingskits nodig die een spel bevatten, een rolstoel die nodig is bij het spel, EHBO-spullen en kleding voor de leden van de promotie­ teams. Fonds 1818 helpt bij aan de aanschaf van enkele kits die dit jaar worden ingezet op grote en kleine festivals. Het Rode Kruis hoopt hiermee ook jongeren als vrijwillige EHBO’er te werven om in te zetten bij grote evenementen. www.rodekruis.nl

12

magazine

Leiden International Film Festival Het Leiden International Film Festival heeft het allemaal: voor­ premières van over de hele wereld, jong filmtalent, lezingen, ­bijzondere locaties en feesten. De achtste editie van het Leiden International Film Festival had plaats van 1 t/m 10 november 2013.

Tijdens het festival presenteerde de organisatie een nieuwe compe­ titie: de American Indie Competition. Nieuwe, kleine, onafhankelijk geproduceerde Amerikaanse films kwamen samen en maakten kans op de LIFF Publieksprijs. www.leidenfilmfestival.nl

Den Haag Voor Elkaar Op zaterdag 9 november 2013 had een nieuw bijzonder festival plaats: Den Haag voor Elkaar. Een festival voor betrokken Hagenaars die voor elkaar klaarstaan en voor elkaar zorgen wanneer dat nodig is.

Het festival had een gevarieerd en gezellig interactief programma vol informatie en beleving. Zo kon de bezoeker terecht voor een heerlijke massage, een bezoekje aan de schoonheidsspecialist of een kleuradvies op maat. Tevens werden de nieuwste trends en gadgets op het gebied van zorg, welzijn & wonen gepresenteerd.

Naast de diverse activiteiten vonden er op het centrale podium optredens plaats op het gebied van dans, cabaret en zang.

Het festival Den Haag Voor Elkaar is de opvolger van het Mantelzorg Festival en de Haagse 55+ Dag. www.pepdenhaag.nl

Audiomaquette Tweede Kamer De Tweede Kamer in Den Haag is in principe toegankelijk voor iedereen. Met behulp van een audiomaquette kunnen blinden en slechtzienden zich beter oriënteren in het gebouw. Door het voelen van de ruimten en het horen van de informatie en omgevingsgeluiden kunnen mensen met een visuele beperking ervaren hoe de vergader­ zaal functioneert. De Stichting Geluid in Zicht heeft voor het gebouw van de Tweede Kamer der Staten-Generaal een pilotmodel ontwikkeld. www.geluidinzicht.nl

Waanzin – Sound of Music Al jaren brengt de Musicalgroep Waanzin met een enthousiaste cast succesvolle musicals op de planken. Op 22 en 23 maart en 28 en 29 maart voert Waanzin in samenwerking met jeugdgroep Hakunamatata minimaal vier keer de musical ‘Sound of Music’ op in het Kwadrant Theater te Zoetermeer. www.waanzintheaterproducties.nl

13

3 oktober in de historische haven Buurtvereniging Put in de Oude Morsch heeft in samenwerking met de historische haven en de sleepbotenhaven een cultureel-historisch programma voor bewoners georganiseerd tijdens de viering van Leidens Ontzet. Het doel is de buurtbewoners een leuke dag te geven met educatie over de Leidse haven die in hun wijk ligt. www.deoudemorsch.nl

‘Samen Sterk’ brede buurtzone Schilderswijk De Brede Buurtschool Den Haag start in de Schilderswijk een groot project waarbij kinderen van verschillende basisscholen gezamenlijk gedragsregels voor de wijk opstellen. ‘Samen Sterk’ begon met een debat in de raadzaal van het stadhuis, waar de jongeren discussieerden over de wijkregels. Het project is een samenwerkingsverband met onder andere de politie, bureau HALT, welzijnswerk en het Johan de Witt College. www.sbbdenhaag.nl

Brothers in Groove Drie jonge muzikanten organiseerden een jamsessie bij het Haags Pop Centrum. Deze jamsessie had als doel mensen uit verschillende netwerken en muzikanten bij elkaar te brengen, zodat nieuwe samenwerkingen ontstaan. Maar ook muziek maken op alle mogelijke niveaus. Aanwezig waren afgestudeerden van het conservatorium, de Herman Brood academie, maar ook muzikanten die nog aan het begin van hun muzikale carrière staan.

Tijdens de laatste sessie stonden een drummer, een toetsenist, een bassist, een percussionist, twee saxofonisten, een trompettist en twee gitaristen samen op het podium. Dit alles met een geluidsman die het perfect kon mixen.

14

magazine

terugblik Hoe is het verder gegaan met projecten die Fonds 1818 ­steunde? Werd het een succes, zijn de doelen gehaald of is het nog steeds hard werken?

We kijken terug naar…

Wereldhuis Het Wereldhuis Den Haag is drie jaar geleden opgericht om mensen

­Oost-Europeanen, bijvoorbeeld uit Tajikistan. Het wisselt heel erg

zonder verblijfsvergunning een plek te geven. Het Wereldhuis begon

hoe goed georganiseerd ze zijn. De Filipijnen zijn bijvoorbeeld heel

in de Lucaskerk, maar zit nu in kerk en buurthuis De Paardenberg

erg goed georganiseerd. De vrouwen werken veel als nanny bij

in Transvaal. ‘Ongedocumenteerden’ kunnen er een warme maaltijd

gezinnen thuis en willen meer rechten. Ook hebben ze afgelopen

krijgen en kunnen er terecht voor advies en informatie. Ook zijn er

najaar een grote hulpactie voor hun getroffen landgenoten op touw

activiteiten. Het Wereldhuis is een initiatief van Stek voor Stad en Kerk

gezet”, aldus Baars.

en Vluchtelingenwerk Zuidvleugel Den Haag.

“De samenwerking verloopt heel goed. Vluchtelingenwerk begeleidt vooral de juridische vraagstukken. Daar hebben zij veel expertise in.

Stek is goed in het empoweren van mensen. Ze weer op hun benen zetten”, vertelt Henk Baars van Stek. Vaak komen mensen met

‘De samenwerking verloopt heel goed’

alleen een plastic tas binnen. Ze hebben niets, kennen niemand en

Duidelijk is dat er in Den Haag behoefte is aan een plek als het

zitten in een wanhopige positie. Baars: “Het zijn overlevers, ze hebben

Wereldhuis. Daarom steunt Fonds 1818 het initiatief ook de komende

basisbehoeften. Een warm bord eten en een plek om droog en veilig

drie jaar. “Nu asielzoekers ook vrijwilligerswerk mogen doen,

te zitten. Daar begint het mee. Daarna kunnen we ze weer een klein

willen we voorzichtig kijken of we ook wat werkzaamheden voor de

beetje perspectief bieden door ze in contact te brengen met lot­

bezoekers van het Wereldhuis kunnen vinden. Een groepje illegalen

genoten en door praktische problemen op te lossen. In het contact

bakt al koekjes die door De Paardenberg worden verkocht. Ook

met anderen zie je vaak dat ze weer een beetje mens worden.”

zijn er kerken die mogelijk wat klusjes hebben. Dan kunnen ze wat bijverdienen. En hebben ze een zinnige dagbesteding. Dat is voor

De bezoekers van het Wereldhuis komen uit alle windstreken.

ieder mens belangrijk.”

“Veel mensen uit Nigeria en Ethiopië. Maar ook steeds meer

www.steknet.nl

cursussen 2014

15

Om de deskundigheid van vrijwilligers te bevorderen, biedt Fonds 1818 diverse workshops, cursussen en kennisbijeenkomsten aan. Deze activiteiten zijn bestemd voor vertegenwoordigers van organisaties die hoofdzakelijk met vrijwilligers werken en in potentie met succes een aanvraag kunnen indienen bij Fonds 1818. Alle cursussen zijn gratis.

Bestuur en Management

Projectplan schrijven

Workshop Fondsenwerving

Het goed besturen van een vrijwilligers­

Aan de basis van ieder project ligt een

In een middag maakt u kennis met de

organisatie vraagt veel van de bestuurs­

projectplan. Hierin legt u vast wat de

wereld van de fondsen, leert u hoe u een

leden. Er worden eisen gesteld aan een

doelstellingen zijn, hoe u die denkt te

fonds zoekt dat bij uw project past en

bestuurder, er zijn taken en verantwoor­

bereiken, wat tijdens het project moet

oefent u met het schrijven van een

delijkheden en de bestuursleden moe­

gebeuren en wie waarvoor verantwoor­

donatieaanvraag. Het is mogelijk vooraf

ten de achterban betrokken houden. In

delijk is. Of uw project nu groot of klein

een conceptaanvraag of projectplan aan Fonds 1818 voor te leggen.

deze workshop leert u hoe u uw organi­

is, een goed projectplan zorgt dat u

satie goed bestuurt.

overzicht houdt.

Sponsoring

Meer vrijwilligers in korte tijd

In twee avonden leert u onder meer hoe

Maatschappelijke organisaties en

Deze training is een intensief traject

een begroting en een balans te maken,

­bedrijven gaan vandaag de dag partner­

van in totaal vijf bijeenkomsten in zes

de financiën van uw organisatie goed te

schappen aan waarin beide partijen

maanden, waarin u actief aan de slag

beheren en doelen voor de toekomst te

energie steken. Sponsoring is op deze

gaat met het werven van vrijwilligers

stellen. Er is een beginnerscursus en

manier onderdeel geworden van maat­

voor uw organisatie. U onderzoekt wat

een gevorderdencursus.

schappelijk betrokken ondernemerschap.

de organisatie nodig heeft, maakt een

Tijdens deze workshop krijgt u hand­

wervingsplan en een beleidsplan.

vatten om ondernemende partners te

Aan het einde van het traject heeft u

Kijk voor data, tijden, locatie en

vinden en deze ook daadwerkelijk bij

ook daadwerkelijk nieuwe vrijwilligers

­aanmelden op www.fonds1818.nl

uw stichting te betrekken.

gevonden.

onder cursussen.

Financieel Management

algemene informatie over Fonds 1818 Colofon

Aanvraagprocedure

Meer informatie

Fonds 1818 Magazine is een uitgave van Fonds 1818 en verschijnt vier maal per jaar.

Karlijn Pott

Aanvragen voor een donatie kunnen ruim voor aanvang van het project schriftelijk bij Fonds 1818 worden ingediend. Fonds 1818 geeft alleen donaties aan stichtingen of verenigingen.

De behandeling van uw aanvraag duurt 6 tot 8 weken.

Interviews: Floor de Booys Fotografie: Eva Hofman, Inge Stolwijk en diverse

Heeft u vragen over de criteria voor een donatie, over het opstellen en indienen van een aanvraag bij Fonds 1818 of over fondsenwerving in het algemeen?

Kijk dan op www.fonds1818.nl of neem contact op met onze afdeling Communicatie op 070 375 49 57 of info@fonds1818.nl

<24

Redactie: Corien Bosch Redactionele ondersteuning:

fotografen en bruikleen­gevers van de beschreven projecten Concept en vormgeving: Ontwerpwerk Lithografie en druk: Drukkerij ANDO, Den Haag

Voor jongeren tot 24 jaar geldt een speciale, eenvoudige procedure.

Deze jonge aanvragers hoeven voor een donatie tot € 3.000,- geen stichting of vereniging te zijn!

Voor meer informatie: www.fonds1818-24.nl Volg Fonds1818<24 ook op Facebook en Twitter.

Wilt u het Fonds 1818 Magazine ieder kwartaal ontvangen? Stuur dan een e-mail met uw adres­ gegevens naar info@fonds1818.nl of meld u aan via de website. Een abonnement is gratis.

16

Premieplan

Premieplan activiteiten georganiseerd als een dagje uit, een braderie en een benefietvoorstelling. Maar Premieplan is ook gebruikt om spullen aan te schaffen voor een groep

Veel kwetsbare ouderen zijn niet meer in staat om zelf

ouderen, denk aan een beamer, een mobiele keuken of

activiteiten te organiseren en raken in een isolement.

een biljarttafel.

Wilt u als vrijwilligersorganisatie deze ouderen in het zonnetje zetten en organiseert u hiervoor een inzamelings­

In 2005 zijn Stichting RCOAK, Fonds Sluyterman van Loo

actie? Dien uw project dan in bij Premieplan. Zij geven

en Nationaal Ouderenfonds gestart met Premieplan.

u een steuntje in de rug door de opbrengst van de geld­

Sinds 1 januari 2013 wordt het Premieplan uitgevoerd

inzamelactie te verdubbelen met een bedrag van

door Vereniging NOV. Alle vrijwilligersorganisaties met

­maximaal 2000 euro. Fonds 1818 draagt zorg voor de

een KvK-nummer kunnen meedoen.

verdubbeling in zijn werkgebied.

Meer informatie en het aanvraagformulier zijn te vinden Met behulp van Premieplan kunnen activiteiten en

op www.premieplan.com

projecten voor het welzijn van ouderen sneller en beter worden uitgevoerd. Premieplan kan voor verschillende initiatieven worden ingezet. Zo zijn er met hulp van

kijk op www.fonds1818.nl

Hillegom

Noordwijk

Noordwijker hout Lisse

Fonds 1818 steunt maatschappelijke en culturele Teylingen

projecten in de regio Den Haag, Delft, Zoetermeer, Leiden en de Bollenstreek.

Katwijk

Oegstgees t

U kent uw buurt, wijk, stad of regio het beste en weet wat

Leiden

nodig is. Dankzij u worden woonwijken weer leefbaar,

W assenaar Voor schoten

leren allochtone vrouwen fietsen, worden monumenten gerestaureerd, worden er theatervoorstellingen gemaakt, leren jongeren met elkaar discussiëren en kunnen met

LeidschendamVoorburg

Den Haag

olie besmeurde vogels weer vliegen. Wij nodigen u van

Den Haag

harte uit om uw ideeën en projecten met ons te delen.

U het project, wij het geld.

RIVIERVISMARKT 4

POSTBUS 895

2513 AM DEN HAAG

2501 CW DEN HAAG

070 364 11 41

INFO@FONDS1818.NL

Rijswijk PijnackerNootdorp Delft

Midden Delfland

Zoeterwoude

Zoetermeer

Leiderdor p