#2 2010 THEMA Terug naar de natuur • In gesprek met... Dieuwke Vos Deze Lente: 65 jaar bevrijding • Terugblik: Wijken voor Kunst • Lenteprijs - Raakt aan de praat
2
magazine
actueel Bloementoertocht scootmobielers
die dag optredens verzorgd. Ook in de Grote Kerk én in
Elk voorjaar verandert de Bollenstreek in een betoverend
het Nutshuis zal worden gemusiceerd. “Dat we ook in
kleurenpalet. In die periode worden veel wandel- en
het Nutshuis spelen, is dit jaar nieuw. Er zijn muziek
fietstochten in de streek gehouden. Mensen met een
instrumenten die binnen beter tot hun recht komen
lichamelijke beperking, die zijn aangewezen op het
dan buiten”, vertelt Ton van Rijswijk. Hij speelt zelf
gebruik van een scootmobiel, kunnen vanaf dit voorjaar
geen instrument – kan naar eigen zeggen nog geen
óók van de kleurenpracht genieten. Op dinsdag 20 april
noot lezen – maar is wel actief in de organisatie van de
a.s. houdt de Stichting Platform Gehandicaptenbeleid
Haagse Federatie van Muziekgezelschappen. De federatie
Noordwijkerhout (SPGN) een toertocht door de Bollen
is opgericht in december 1945 en kent een breed scala
streek per scootmobiel. Start- en eindpunt van de tocht
aan gezelschappen, waaronder accordeon- en mandoline-
van ongeveer twintig kilometer is Noordwijkerhout.
gezelschappen, hafabra, drumfanfares, showkorpsen,
De tocht is toegankelijk voor álle scootmobielers uit de
bigbands en boerenkapellen. “Voor ieder wat wils en
Bollenstreek. Jaap Walen en Jan Janson zijn druk bezig
we proberen onszelf ook te vernieuwen. Zo zoeken we
met de voorbereidingen. “Assistentie van politie, EHBO,
steeds vaker samenwerking met multiculturele bands
de ‘wegenwacht’ van Welzorg voor pech onderweg en
en koren.” Tijdens Ut Haags Notûh Festival zal dit jaar
dat soort praktische zaken”, vertelt Janson.
worden samengewerkt met het Integratiekoor en het
Vrachtwagens halen de avond van tevoren de scoot
Mammaverhalenkoor van Astrid Seriese. “Ik verwacht
mobielen van deelnemers buiten Noordwijkerhout op en
dat het een spetterende dag gaat worden, vol muziek in
brengen deze ook na de tocht weer terug. De deelnemers
het Haagse centrum.”
wordt verzocht er voor te zorgen dat hun scootmobiel in
Meer informatie: www.hfvm.nl
goede conditie is. “Dat de accu goed is opgeladen en de naar Noordwijkerhout moeten de deelnemers zelf
Studenten ontmoeten mensen met psychiatrische achtergrond
regelen, bijvoorbeeld via de regiotaxi.”
De Leidse Studentenecclesia houdt dit jaar vijf avonden
De tocht begint op 20 april ’s ochtends om 9.30 uur
waarin groepen studenten in gesprek gaan met mensen
in het atrium van woonzorgcentrum Munnekeweij,
met een psychiatrische achtergrond.
Via Antiqua 25. Daar zal rond 10.30 uur het startsein
De eerste avond was begin februari en was een groot
worden gegeven. Tijdens de route wordt diverse keren
succes. “Er waren 21 studenten, twee projectleiders van
gestopt voor een drankje en een lunch. Rond 16:30 uur
de GGZ én een ervaringsdeskundige aanwezig.
zijn de deelnemers weer terug in Noordwijkerhout.
Het was een mooie en leerzame bijeenkomst”, vertelt
Aan deelname zijn geen kosten verbonden.
Elise Woertman, zij is studentenpastor vanuit Studenten
Meer informatie: www.spgn.info
parochie Catherina van Alexandrië, die de avonden heeft
scootmobiel van naam en adres is voorzien. Het vervoer
geïnitieerd.
Ut Haags Notûh Festival
De studenten volgen allemaal een opleiding in de
Op zondag 13 juni wordt de vierde editie van ‘Ut Haags
psychiatrie of verzorging of een ander sociaal beroep.
Notûh Festival’ gehouden. Mandolinevereniging Oefening
In elk geval zullen zij later met psychiatrische patiënten
Baart Kunst, de Haagse Accordeonvereniging Grandioso
te maken krijgen. “Ze weten vaak veel van ziektebeelden
con Anima, de Residentie Brass Band en nog tientallen
en zijn theoretisch goed op de hoogte, maar komen zelden
andere muziekverenigingen zullen het Haagse centrum
of nooit in contact met de patiënten zelf.”
rondom de Grote kerk opluisteren. Op acht podia worden
Meer informatie: www.discoveryourmission.nl
3
beste lezer, ‘Er moet een knop om’, zegt Dieuwke Vos. Zij is leerling aan de International School of The Hague. Daar spant ze zich in om de school duurzamer te maken. Onderdeel daarvan is de aanleg van een moestuin. Dieuwke wil niet alleen haar medeleerlingen, maar ook de docenten er van bewust maken van het belang om op het energieverbruik en het milieu in de school te letten. Het kost overtuigingskracht maar gaat steeds beter. Dat de knop om moet realiseren we ons bij Fonds 1818 ook. Toen ik zes jaar geleden begon met het aantrekken van duurzame projecten werd het een beetje gezien als mijn ‘hobby’. Nu is het een volwaardig onderdeel van het beleid van Fonds 1818. We steunen niet alleen projecten gericht op duurzaamheid maar vragen al onze klanten na te denken over het onderwerp. Daarnaast proberen we onze eigen organisatie zo duurzaam mogelijk te maken. Het is goed dat we er zoveel tijd en geld aan kunnen besteden. Nog mooier zou zijn waneer de extra aandacht overbodig wordt en zorgvuldig omgaan met natuur, milieu en klimaat vanzelfsprekend is. Hopelijk is het geen utopie. Verder in dit magazine aandacht voor De Bevrijding aan de hand van een aantal 5 Mei festivals in de regio. We blikken terug op Wijken voor Kunst, een initiatief van Fonds 1818 en het Druckerfonds om kunst in de Leidse wijken te stimuleren. Op deze plek wil ik graag de nieuwe fotografen van dit magazine bij u introduceren. Eva Hofman en Wouter Schuddebeurs studeerden beiden vorig jaar af aan de KABK. Zij zullen in de komende tijd de projecten in beeld brengen. Zo maakten zij de coverfoto op de expositie Hotel Holland. Carien Janssen van Raay Adviseur Fonds 1818
inhoud 2 Actueel: lopende projecten
10 Deze Lente: 65 jaar bevrijding
3 Voorwoord en inhoud
11 Vitrine: Diverse projecten in het kort
4 Thema: Terug naar de Natuur
14 Terugblik: Wijken voor Kunst
7 In het bijzonder: Eetbare balkons
15 Het Nutshuis dit kwartaal
8 In gesprek met: Dieuwke Vos
16 Lenteprijs - Raakt aan de praat
Terug naar de natuur
4
magazine
thema:
Terug naar de Natuur Een van de eerste dingen die Michelle Obama deed, toen ze met haar gezin het Witte Huis betrok, was een moestuin aanleggen. De First Lady wil dat haar kinderen weten waar de groente op hun bord vandaan komt. Ze treedt daarmee in de voetsporen van Eleanor Roosevelt, die tijdens de Tweede Wereldoorlog ook haar eigen groenten verbouwde. Een eigen moestuin maakt mensen zelfvoorzienend, het verkleint onze ‘foodprint’ en verbetert de sociale samenhang in stedelijke woonwijken. In onze geïndustrialiseerde samenleving sluimert altijd het verlangen om terug te keren naar de natuur.
de stad middenin het recreatiegebied Ockenburg. Op het terrein van de school zelf, ligt op de grens met het water, een verwilderd en ongebruikt stuk groen van twee vierkante kilometer. Op dit stuk grond gaan leerlingen van de International School of The Hague de komende jaren aan de slag. Onder meer worden een moestuin en een natuureducatieve tuin aangelegd. Het project heet ‘Greenspace’ en maakt deel uit van het prestigieuze meerjaren project: Greening the ISH. Algemene doel stelling van dit project is het wereldbelang van milieubewustzijn en duurzaamheid niet alleen met de mond te belijden. Leerlingen, docenten en ouders krijgen mogelijkheden aangereikt om milieubewuster te zijn. Zo kunnen ze zowel thuis als op school duurzaamheid leidraad maken van elke beslissing. Carien Janssen van Raay ziet tot haar vreugde dat steeds meer scholen projecten opzetten om schoolpleinen te ‘vergroenen’ en milieueducatie in het vakkenpakket opnemen. Zij is bij Fonds 1818 verantwoordelijk voor de subsidieaanvragen
De Franse schrijver en filosoof Jean Jacques Rousseau
die op het gebied van natuur, milieu en duurzaamheid
(1712-1778) zei het in de achttiende eeuw al: we moeten
binnenkomen. “De aandacht voor dit thema is enorm
terug naar de natuur. Aanvankelijk volgde hij de stroming
toegenomen binnen het fonds en daarmee het budget
van de Verlichting. Maar toen hij steeds meer weten-
ook. Ik begon met twintigduizend gulden en nu is er meer
schappers zichzelf in laboratoria zag opsluiten, bedacht
dan een miljoen euro te besteden aan milieuprojecten.”
hij dat het wezen der dingen zich nergens zo duidelijk
Niet alle fondsen hebben zoveel geld over voor duurzaam-
openbaart als in de natuur. Hij sloot zich aan bij de
heid. “Het landelijke VSBfonds heeft bijvoorbeeld alle
Romantiek en keerde zich af van de steden, waar het
subsidies op dat gebied geschrapt. Ze hebben rake
begin van de industrialisatie in de lucht hing.
klappen moeten incasseren door de financiële crisis.
Eén van de beroemdste volgelingen van Rousseau,
Alle projecten rond sport en milieu zijn stopgezet en
was Marie Antoinette, de vrouw van Lodewijk XVI.
richten zich weer op hun ‘core business’: welzijn en
Zij ontvluchtte met haar kinderen regelmatig de hectiek
cultuur. Fonds 1818 is een van de weinige fondsen met
van Versailles om in haar buitenhuis in het Bois de
zo’n hoog budget voor milieu en duurzaamheid.” In het
Boulogne een eenvoudig bestaan te leiden. Net als
begin steunde Fonds 1818 vooral projecten van kleine
de huidige First Lady, had Marie Antoinette een eigen
organisaties zoals de egelopvang en vogelverenigingen.
moestuin en bracht ze haar kinderen respect bij voor
“Die kwamen zelf naar ons toe met mooie initiatieven.”
de natuur.
In de loop der jaren heeft het fonds zelf meer kennis
En ook nu zien we kinderen in steden moestuinen
opgebouwd en initieert het steeds vaker projecten.
aanleggen. Bijvoorbeeld bij de International School of
“We zijn nu meer in bredere zin bezig met duurzaamheid,
The Hague. De school ligt op een bijzondere locatie in
een beter contact tussen platteland en grote stad en het
5
In Den Haag zijn hordes kinderen die nog nooit op het strand, in de duinen of in het bos zijn geweest.
groen terug in de stad. Wist je dat er in Den Haag hordes
dopt voor het avondeten en dat je zelf jam maakt of
kinderen zijn die nog nooit op het strand, in de duinen
groenten inlegt. In Nederland niet, daar ga je naar de
of in het bos zijn geweest? Voor die kinderen is het heel
groenteboer of supermarkt. Maar wat nu als de benzine
belangrijk dat de schoolpleinen groener worden. Dat is
straks op is en de vrachtwagens die de supermarkten
overigens ook goed voor de luchtkwaliteit en de bio
bevoorraden, stil komen te staan? Of als er door de
diversiteit in de stad.”
klimaatverandering geen voedseltransport meer mogelijk is? De opslag van schoon drinkwater is in Nederland
Foodscape Schilderswijk
goed geregeld, maar voor onze voedselvoorziening zijn
Debra Solomon gaat nog een stapje verder dan het
we geheel afhankelijk van de supermarkten en de
‘vergroenen’ van de stad.
transportsector.”
De oorspronkelijk uit Californië afkomstige, maar al jaren
In 2004 las zij het boek CPULs (Continuous Productive
in Amsterdam wonende beeldende kunstenares is in
Urban Landscapes) van Bohn & Viljoen Architects.
de Haagse Schilderswijk bezig met de ontwikkeling van
“Zij ontvouwen in dat boek hun stedenbouwkundige visie
een ‘eetbare stad’: Foodscape Schilderswijk.
op het ontwikkelen van productieve landschappen in de
“Ik woon al vijfentwintig jaar in Nederland, maar ben
stad. Een fantastisch boek dat me tot op de dag van
opgegroeid in Californië. Daar heeft iedereen een
vandaag inspireert”, vertelt Solomon. Sindsdien is zij als
moestuin. Het is heel gewoon dat je je eigen boontjes
beeldende kunstenares bezig met het ontwikkelen van
Collage van Jacques Abelman voor Foodscape Schilderswijk 2009
6
magazine
Schets Greenspace
thema: Terug naar de Natuur
voedselcultuur. Op haar Culiblog publiceert Solomon
het groen niet alleen decoratief is, maar ook voedsel
haar onafhankelijke onderzoek op het gebied van eten,
voortbrengt en zo gemeenschappen zelfvoorzienend
de eetcultuur en de cultuur die ons eten produceert.
maakt.” Zo wil ze bij Openbare Basisschool ’t Galjoen
Haar blog wordt internationaal gezien als een belang-
bessenhekken plaatsen, zodat de kinderen straks in de
rijke bron van informatie over voedselsystemen,
pauze gezond kunnen snacken. In de Westenbergstraat
duurzaamheid, stadslandbouw en over kunst, vorm
wil ze een gemeenschappelijke leiboomgaard aanleggen
geving, architectuur en stedenbouw die de eetcultuur
met een kruidengazon. “Dan kunnen ouders hun kinderen
in brede zin tot onderwerp maakt. “Toen ik daar zes jaar
even naar buiten sturen voor een handje vol verse kruiden
geleden mee begon, konden mensen mijn projecten
voor bij de avondmaaltijd. Dat zou toch geweldig zijn?”
over eetcultuur maar moeilijk plaatsen. Nu lijkt de tijd
En de bloembakken op het Teniersplantsoen wil ze
er wel rijp voor.”
veranderen in pluktuinen. Veel bewoners uit de
Foodscape Schilderswijk valt onder het grote project
Schilderswijk zien haar plannen wel zitten. “Er zijn
‘Foodprint’ dat Stroom Haags Centrum voor Beeldende
bewonersorganisaties die hebben aangeboden dat ze
Kunst afgelopen zomer introduceerde. Foodprint biedt
moestuinen willen onderhouden en schoolkinderen
tot en met 2011 een uitgebreid programma over de
die aan de slag willen. De animo is groot, dat is heel
invloed van voedsel op de cultuur, de inrichting en het
inspirerend.”
functioneren van de stad.
Koeien in de stad? In Foodscape Schilderswijk borduurt Solomon voort
Géén koeien op de Grote Markt.
op de principes van de productieve landschappen in de stad. Zij creëert zowel groene als sociale biotopen middenin de dichtbevolkte wijk. In nauwe samenwerking
Twee jaar geleden merkte Solomon tijdens het Urban
met buurtbewoners, scholen en wijkorganisaties zal
Farming project in Middlesbrough al de verbindende
zij onder meer kruidengazons, fruitfaçades en bessen
kracht op van de gezamenlijke moestuin. “Samen in een
hekken realiseren. “Ik maak gebruik van de bestaande
tuin in de aarde wroeten, is heel goed voor de sociale
infrastructuren en voeg daar alternatieve vormen van
contacten. Het schept een band.”
landbouw aan toe. Zo kan de openbare ruimte veranderen in een voedzame zone met de actieve inzet van de buurt
Natuurspeeltuin
zelf. Overal in de stad komen zo productieve stroken
De natuur is er niet alleen om ons voedsel voort te
grond.” Stedelingen hoeven overigens niet bang te zijn
brengen, het is ook een plek waar kinderen spelend
dat hun stad straks weer platteland is. “Géén koeien op
kunnen leren. In de moderne speeltuin is uit veiligheids-
de Grote Markt of tractors in de Spuistraat, de stad blijft
overweging nog maar heel weinig plek voor de natuur.
gewoon de stad. Het enige wat ik wil veranderen is dat
Zodra een kind gaat kruipen zijn er bij babyspeciaal
7
Eetbare balkons en vensterbanken Geen tuin, maar wel een balkon of een vensterbank? Dan is het Natuurspeeltuin Leiderdorp
toch mogelijk om je eigen voedsel te verbouwen. Stichting Gezonde Gronden weet hoe het mogelijk is om midden in de grote stad elke vierkante centimeter zó te benutten dat er overal iets kan
zaken allerlei dingen te koop om het binnenshuis veilig
groeien en bloeien. Met het project ‘Eetbare balkons en venster-
te maken. Zodra het kind oud genoeg is om zelfstandig
banken’ krijgen honderd deelnemers uit vijf verschillende culturen
buiten te spelen zie je die veiligheidsmaffia in de
begeleiding om hun balkon of vensterbank eetbaar en duurzaam
speeltuinen opduiken met zachte ondermatten en
in te richten. “Op die manier brengen we land- en tuinbouw naar
afgeronde speeltoestellen. Stel je voor dat het kind zijn
de stad”, vertelt Bessie Schadee, van de Stichting Gezonde
knie schaaft of zijn hoofd stoot. “Maar in die speeltuinen
Gronden. “Een eigen tuintje op het balkon of in de vensterbank is
leert een kind weinig, ze zijn totaal niet avontuurlijk en
meer dan een leuke hobby, het is ook goed voor de toename van
prikkelen bovendien de fantasie van het kind niet”, aldus
de biodiversiteit in de stad. Meer groen zorgt bovendien voor de
Marijtje Mulder. Zij is lid van de Stichting Natuurspeeltuin
afvangst van fijnstof en meer natuurbeleving in de stad.
Leiderdorp en heeft het ontwerp voor de tuin gemaakt.
En kinderen maken van jongs af aan mee hoe je voedsel verbouwt.
“Het initiatief voor een natuurspeeltuin in Leiderdorp
Dat is kennis waar je je leven lang iets aan hebt.”
komt van Rini Vos, zij zit voor Groen Links in de gemeente raad. Zij las het boek ‘Het laatste kind in het bos’ van
Met een eetbaar balkon of vensterbank voorzien gezinnen
Richard Louvs en kende De Speeldernis, een natuur-
bovendien in vijf tot vijftien procent van de dagelijkse behoefte
speeltuin in Rotterdam en wilde voor de kinderen van
aan vers voedsel. “Een perfecte back-up voor als er door
Leiderdorp ook zoiets geweldigs.”
klimaatsproblemen of benzineschaarste weinig in de winkels
Na een jaar vergaderen, voorbereiden en ontwerpen
te krijgen is.”
wordt dit voorjaar met de aanleg van de natuurspeeltuin
Daarnaast is het nadrukkelijk de bedoeling dat door het project
in Leiderdorp begonnen. In het sportpark De Bloemerd
vrouwen met diverse culturele achtergronden met elkaar in
is een mooie plek gevonden. “De begroeiing blijft zoveel
aanraking komen. “Samen tuinieren, verstevigt de sociale cohesie
mogelijk staan, natuurwaarden behouden.” De tuin wordt
in wijken enorm. Het is bovendien een heel goede manier om iets
nadrukkelijk een tuin waar kinderen mogen rommelen
van elkaars cultuur te leren.” Afgelopen jaar werd met een kleine
in de natuur. “De kinderen kunnen uitgebreid spelen met
groep vrouwen ‘proefgedraaid’ en de resultaten waren zeer
water, zand, grind en takken. Er komt een eilandje, een
positief. “De sociale uitwisseling tussen de culturen was groot
(water)doolhof, een ruïne, een huttendorp en een akkertje.
en via internet heeft het project inmiddels ook familieleden in
Stapstenen en boomstammen tarten het evenwichts
de herkomstlanden bereikt. Ook is de kennis van milieubewust
gevoel. Er komen diverse kruidenplanten om te ruiken,
verbouwen en koken toegenomen. We zijn nu klaar voor het grote
eetbare planten om te proeven.” Vrijwilligers spelen een
project met honderd balkons en vensterbanken. De eerste zaadjes
grote rol bij de aanleg en hebben het onderhoud voor
zijn de grond al in. Dit voorjaar kunnen de deelnemers voor het
een deel in beheer. Ook hier speelt sociale cohesie een
eerst oogsten.”
belangrijke rol. De speeltuin moet nog worden aangelegd, maar we kunnen vanaf het begin al rekenen op de enthousiaste steun van veel ouders. Hopelijk kunnen hun kinderen deze zomer heerlijk spelen in de vrije natuur.”
8
magazine
thema: Terug naar de Natuur
“Er moet echt een knop om in de hoofden”
9
In gesprek met...
Dieuwke Vos (17) Leerling International School of The Hague
Greenspace, de natuur-, leer- en beleeftuin op het terrein
gewassen goed te laten groeien.” Wie weet worden er
van de International School of The Hague, ligt er nog wat
in de kantine van de International School of The Hague
kaal bij. “We zijn pas net begonnen, dus veel is er nog
deze zomer wel tomaten uit eigen tuin verkocht. “In elk
niet te zien”, vertelt Dieuwke Vos. Zij is sinds dit school
geval willen we de kantine veel milieuvriendelijker maken.
jaar actief betrokken bij het project Greenspace. “Het is
Er wordt nu nog teveel verpakkingsmateriaal gebruikt
de bedoeling dat het een ‘leerzame tuin’ wordt waar
en het eten dat verkocht wordt, kan veel gezonder”,
leerlingen van de basisschool biologieles kunnen krijgen
vindt Dieuwke. Zelf neemt ze meestal een lunchpakket
en er van alles te leren is over milieu.” Het milieubewust-
mee van huis met veel biologische producten, maar veel
zijn onder leerlingen én docenten van de International
leerlingen halen in de pauze even een vette snack.
School of The Hague moet omhoog, vindt Dieuwke.
“Er is natuurlijk niets mis met af en toe snacken, maar
Het wordt schoolbreed ingevoerd met het ‘Greening the
wij vinden wel dat het aanbod in de kantine gezonder en
International School of The Hague’-programma. “Ik ben
gevarieerder moet worden, dan hebben leerlingen in elk
sinds vorig schooljaar lid van het Global Issues Network,
geval de keuze.”
een werkgroep die op veel (internationale) scholen actief
Ook wordt gekeken naar het energieverbruik op school.
is. Vorig jaar waren we bezig met thema’s als fair trade
“Dat kan een stuk omlaag door computers uit te doen.
en human rights. Dit jaar is het duurzaamheid. Het is
Nu blijven ze bijvoorbeeld in het weekend vaak aan.
de bedoeling dat we onze school in vier jaar veel milieu-
Ook blijft het licht vaak in klaslokalen branden na afloop
vriendelijker maken.” Binnenkort komen alle werk
van de les. Er moet echt een knop om in de hoofden.
groepen van Global Issues samen in Genève. Dieuwke
We gaan ook kijken naar de mogelijkheden om stroom
is afgevaardigd namens de International School of
op te wekken via een windturbine en zonnepanelen.”
The Hague. “Ik hoop dat het een inspirerende bijeenkomst
Tevens worden leerlingen en docenten aangespoord
wordt, waar we veel van elkaars ervaringen kunnen leren.”
om met de fiets of het openbaar vervoer naar school te
Geheel tegen haar principe gaat ze er met het vliegtuig
komen. “Zelf fiets ik altijd, maar ik woon dan ook dicht-
heen. “Ik wilde met de trein, maar dat is veel duurder.
bij. Er komen bijvoorbeeld ook leerlingen helemaal uit
Ik probeer mijn vliegreis te compenseren door tijdens mijn
Zoetermeer. Maar zij kunnen gebruik maken van
verblijf in Genève zo milieuvriendelijk mogelijk te leven.”
Randstadrail, dat zijn goede verbindingen.”
Onderdeel van het Greenspace project op school is een
Niet iedereen staat te juichen om de auto te laten staan.
moestuin, die momenteel wordt aangelegd. “Daar willen
“Het is een kwestie van een lange adem en goede pr.
we seizoensgroenten gaan kweken. We hebben net
Dat is altijd zo als het om het veranderen van gedrag
gekeken waar de moestuin het beste kan komen aan de
van mensen gaat. Gelukkig hebben we nog vier jaar om
hand van de stand van de zon. We willen zoveel mogelijk
van onze gezellige school ook een duurzame school
gebruik maken van de natuurlijke krachten om de
te maken.”
10
magazine
deze Lente
65 jaar Bevrijding
Wat zal het er mooi uitzien als op woensdag 5 mei in
Aan het einde van de middag is er een borrel speciaal voor
aanwezigheid van burgemeester Michiel Zonnevylle
veteranen en gedecoreerden uit Leiderdorp. “Zij heffen
en een aantal veteranen op het grote veld van park
het glas samen met het college van burgemeester en
De Houtkamp in Leiderdorp de Nederlandse én de
wethouders. Het bevrijdingsfeest is voor alle
Canadese vlag wordt gehesen.
Leiderdorpers, maar we willen de mensen die hard voor
Daarna zullen de scouts het Nederlandse en Canadese
de vrijheid hebben gevochten toch graag extra in het
volkslied spelen en worden vredesduiven losgelaten.
zonnetje zetten.”
Elk jaar wordt in Leiderdorp de bevrijding herdacht,
Overal in de regio wordt Bevrijdingsdag dit jaar extra
maar dit jaar zijn in verband met het 65 jarige jubileum
uitbundig gevierd. In Zoetermeer wordt een groot
extra festiviteiten. De Oranjevereniging Leiderdorp is
bevrijdingsfeest georganiseerd, in Hillegom wordt een
al maanden bezig met de voorbereidingen van het
bloemenmozaïek gemaakt en in het Haags Historisch
bevrijdingsfeest. “We hebben er zin in. Wij doen alles om
Museum wordt de tentoonstelling ‘Oorlog en Bevrijding
het een onvergetelijke dag te maken. Een dag waarop
in Den Haag’ gehouden.
oud en jong zich kunnen vermaken en zich hopelijk ook
“Het blijft heel belangrijk om aan nieuwe generaties
beseffen wat een rijkdom het is dat we in dit land in vrij-
door te geven wat in de Tweede Wereldoorlog is gebeurd
heid kunnen leven”, vertelt Hans Kruidenberg, voorzitter
en wat een groot goed het is dat wij nu alweer 65 jaar in
van de Oranjevereniging Leiderdorp.
vrijheid mogen leven. In andere landen op de wereld is
’s Middags is op het veld van alles te doen. Er rijdt een
die vrijheid niet vanzelfsprekend. Daar moeten we niet
stoomtreintje, er is een springkussen. Ook wordt een
alleen op 4 en 5 mei met zijn allen bij stilstaan, maar het
vossenjacht gehouden en wedstrijden van oud-Hollandse
hele jaar door. Daarom zijn in Leiderdorp veel veteranen
spelletjes als buikschuiven en broekhangen. Maar ook
actief die hun verhaal vertellen op middelbare scholen.
muzikale Leiderdorpers kunnen aan hun trekken komen
Jonge mannen en vrouwen die in Irak of Afghanistan
tijdens een rapwedstrijd, van zich laten horen op de
hebben gewerkt aan de wederopbouw. Het is belangrijk
Djembé of genieten van het dweilorkest. Ondernemers
dat hun verhalen gehoord worden. Dat jongeren zich
die zijn gevestigd aan de rand van het park, zorgen voor
realiseren dat het bijzonder is om in een vrij en welvarend
een gezellige braderie en een mini kermis.
land als Nederland te leven.”
11
vitrine De Koninck Bluesfestival Jonge bands kregen in februari de kans om op te treden in de binnenstad van Delft tijdens De Koninck Bluesfestival. Het festival werd voor de twaalfde keer georganiseerd; dit was echter pas het tweede jaar dat gericht werd op jonge bands. De bands traden op in verschillende horecagelegenheden waar bezoekers gratis toegang hadden. Door het hoge aantal bezoekers en de diversiteit van de programmering is dit festival het grootste indoor Bluesfestival van Nederland. Kosten: € 77.680,- Donatie: € 2.000,-
Clips voor Vrijheid Stichting Holy organiseerde afgelopen jaar in het kader van Bevrijdingsdag het project Clips voor Vrijheid. Ook dit jaar gaan honderden jongeren weer aan de slag om in clips hun definitie van vrijheid weer te geven. Tijdens verschillende workshops maken jongeren clips met zelfgemaakte rap, beelden, muziek en teksten. Hierbij worden zij begeleid door professionele kunstenaars, filmmakers en animatoren. De deelnemers doen mee aan de ‘Landelijke Clips voor Vrijheid’ wedstrijd en krijgen zo de kans om hun clip aan een groot en landelijk publiek te tonen. Kosten: € 184.710,- Donatie: € 15.000,-
Expeditie Koorenhuis Koorenhuis Escamp wil een duurzame en betekenisvolle relatie aangaan met de wijk. Welke behoefte leeft er onder de bewoners en wat verwachten zij van het Koorenhuis? Kunstenaars trekken de stilstaan,
herdenken,
beleven
wijk in om samen met bewoners projecten uit te voeren waarbij kunst het uitgangspunt is. De expeditie richt zich in het bijzonder op de groep wijkbewoners die niet vanzelfsprekend de gang naar een kunst- en cultuurcentrum maken. Met dit vijf jaar durende project wil het Koorenhuis nieuwe doelgroepen bereiken. Kosten: € 95.701,- Donatie: € 50.000,-
de dag dat tommy drie werd
een verhaal uit Theresienstadt
Stilstaan, Herdenken en Beleven In de herdenkingsweek van 4 en 5 mei organiseert Stichting Kunst klank in Noordwijk een muziekstuk met koorzang. De muzikale theatervoorstelling De dag dat Tommy drie werd, is gebaseerd op het prentenboek uit concentratiekamp ‘Theresienstadt’. Bedrich Fritta maakte voor zijn zoontje Tommy een serie tekeningen om hem de
28 april 3 & 4 mei www.kunstklank.nl aanvang 21.00 uur theater de muze noordwijk
wereld buiten het kamp te laten zien. De tekeningen zijn na de oorlog gevonden en als prentenboek uitgegeven. De theatervoorstelling is op 28 april en 3 & 4 mei te zien in Theater de Muze in Noordwijk. Kosten: € 67.000,- Donatie: € 5.000,-
12
magazine
Eetbaar park Zuiderpark In het Zuiderpark in Den Haag komt een kunstwerk te staan dat bloeit, groeit én heerlijke groente en fruit oplevert. Het project vormt een onderdeel van Foodprint, een uitgebreid programma dat de hechte relatie tussen voedsel en de stad wil benadrukken. In deze speciale moestuin wordt gebruik gemaakt van permacultuur. Permacultuur is een bijzondere vorm van ecologisch (moes)tuinieren waarbij verschillende planten, bomen en struiken zo gecombineerd worden dat ze elkaar versterken. Zo werk je samen met de natuur in plaats van haar te bestrijden. Vrijwilligers krijgen in diverse activiteiten meer informatie over permacultuur en hoe zij dit bijzondere kunstwerk kunnen onderhouden. Kosten: € 52.917,- Donatie: € 25.000,-
NL Doet Dagen Een groep studenten van de Leidse Hogeschool heeft zich afgelopen maart ingezet tijdens de NL Doet Dagen in Leiden. Tijdens deze dagen werd door middel van diverse activiteiten op een originele en ludieke wijze aandacht gevraagd voor vrijwilligerswerk. De studenten richtten zich voornamelijk op jongeren en probeerden studentenverenigingen enthousiast te maken om vrijwillig klussen voor hun rekening te nemen. In het centrum liepen acteurs rond verkleed als vrijwilliger, bijvoorbeeld als een voetbaltrainer op de voetbalclub. Met een groot bord om hun lijf gaven zij informatie over de vacatures en deelden zij flyers uit. Daarnaast stond er een mega grote opblaasbare bank waar veel informatie te vinden was over de vacatures en waar je je direct kon aanmelden als vrijwilliger. Kosten: € 2.900,- Donatie: € 2.500,-
Voorschoten vijftig jaar geleden Een halve eeuw geleden bevond Voorschoten zich op een keerpunt. Na de soberheid van de naoorlogse jaren kwam er een tijd van groei. Er kwamen meer banen doordat het winkelbestand groeide en kantoren werden gebouwd. Er kwamen televisies en steeds meer auto’s. Aan de hand van interviews en verhalen van oude Voorschotenaren wordt de tijd van toen teruggehaald. De tentoonstelling is vanaf augustus te zien in het Historisch Museum Voorschoten. Kosten: € 13.000,- Donatie: € 2.000,-
Haags Turks Festival In het leven van een Turkse Hagenaar speelt zowel de Turkse als de Nederlandse cultuur een grote rol. Om meer de cultuur te proeven van de Turkse maatschappij werd het Haags Turks Festival georganiseerd. Het programma bestond uit allerlei activiteiten die verspreid
13
over Den Haag plaatsvonden. Zo was er een debatbijeenkomst in Theater aan het Spui, werd in het Paard van Troje een jongerenavond georganiseerd en vond in de Centrale bibliotheek een literaire middag plaats. Een gedeelte van het programma vond plaats in de wijken waar veel Turkse mensen wonen. Hier kon men genieten van verschillende muziekoptredens en folkloredansgroepen. Kosten: € 262.250,- Donatie: € 15.000,-
Shell Eco-marathon Een groep leerlingen van het Hofstad Lyceum in Den Haag doet voor de vierde keer mee aan de Shell Eco-marathon. Bij deze marathon, georganiseerd door Shell, is het de bedoeling een zo zuinig mogelijke auto te bouwen. De groep leerlingen, genaamd The Green Guardians, hebben dit jaar als doelstelling om niet alleen een auto te bouwen die uit duurzame materialen bestaat en duurzaam rijdt. Zij willen dit keer ook zoveel mogelijk publiciteit vergaren over dit project zodat mensen zich bewust worden van duurzame ontwikkeling. Kosten: € 22.000,- Donatie: € 3.000,-
Expositie Hotel Holland In de expositieruimte van Staedion, gesitueerd naast het Centraal Station in Den Haag, was gedurende de maand februari een bijzondere expositie te zien. Hotel Holland is een rauwe en indringende fotoexpositie over de wereld van daklozen in Den Haag, gemaakt door de Haagse fotograaf Eric Kampherbeek. Samen met een journalist geeft hij de daklozen nu workshops fotografie en journalistiek. De Kessler Stichting, opvang voor dak- en thuislozen, wilde met deze expositie meer begrip krijgen bij Haagse burgers en in het bijzonder studenten en scholieren voor de positie van dak- en thuislozen. Kosten: € 24.583,- Donatie: € 4.000,-
Vogelhotel Houthaghe Stichting Florence, locatie zorgcentrum Houthaghe, heeft er een nieuw vogelhotel bij. Dit tweede vogelhotel bestaat uit een eenvoudige houten constructie waar aan nestkasten zijn opgehangen. De binnen zijde is begroeid met klimplanten en er is een waterreservoir gemonteerd, zodat het regenwater opgevangen wordt en doorstroomt naar het vogelbad. Het vogelhotel is bedoeld voor vogels, insecten, vleermuizen en vlinders die hier nestmogelijkheden en eten vinden. Doordat het hotel vlakbij de bewoonde omgeving staat, raken mensen betrokken bij het leven van de kleine dieren in hun buurt. Het vogel hotel is een concept, wat betekent dat het hotel overal kan worden toegepast en de verschijningsvorm zal afhangen van de omgeving en de specifieke functie. Kosten: € 6.000,- Donatie: € 4.000,-
14 14
magazine
terugblik Hoe is het verder gegaan met projecten die Fonds 1818 steunde? Werd het een succes, zijn de doelen gehaald of is het nog steeds hard werken? We kijken terug naar…
Wijken voor Kunst Leiden is bekend om zijn historische centrum.
en projecten”, vertelt Marjan van Gerwen,
Cultuur wordt daar actief ingezet om het
Maar ook in de wijken daaromheen is een
projectleider van ‘Wijken voor Kunst’.
leefklimaat te verbeteren.”
heleboel te ontdekken. Zeker nu de H.L.
Zo kunnen kansen optimaal worden benut
De Stevenshof is een nieuwbouwwijk uit de
Druckerstichting én Fonds 1818 gezamenlijk
voor een programma dat verbindingen legt
jaren tachtig waar de nadruk ligt op wonen.
via community arts project ‘Wijken voor Kunst’
tussen de afzonderlijke wijken, tussen de
De bewoners gaan voor recreatie vaak de
investeren in buurten en wijken in Leiden.
wijken en het centrum van de stad, op de
wijk uit. Ze zijn meer op zichzelf, de sociale
‘Wijken voor Kunst’ wil het culturele klimaat
korte en op de lange termijn. “Want: zonder
cohesie in de wijk is minder. “Daar zul je dus
in de wijken van de stad versterken. Daarvoor
centrum geen wijken en zonder wijken geen
wat meer moeite moeten doen om bewoners
worden bestaande culturele activiteiten
centrum.”
te activeren.” Ook in Leiden Noord wordt
en initiatieven in de wijken ondersteund en
Het project ‘Wijken voor Kunst’ bestaat nu
gerenoveerd. “De wijk is gebrandmerkt als
worden nieuwe plannen ontwikkeld en in
één jaar en gaat nog twee jaar door. Tijd om
‘achterstandswijk’, maar dat is al lang niet
gang gezet.
al heel voorzichtig de balans op te maken.
meer zo. Ze zijn druk bezig om dat negatieve
Vanaf september vorig jaar gingen kunste-
“Het afgelopen jaar hebben we gebouwd
imago van zich af te schudden. Het zindert
naars als ‘creatief verkenners’ in vier Leidse
aan de fundamenten. We zijn in vier wijken
van de multiculturele activiteiten.”
districten op stap. Jennefer Verbeek en
begonnen: het Bos- en Gasthuisdistrict,
Zo is er bijvoorbeeld het jaarlijkse succes-
Sanne Dresmé (Peen en Ui), Adriaan Nette,
het Haagwegkwartier, Leiden Noord en de
volle TamTam Festival. Daar gaat ‘Wijken
Geert van der Velden (Fields of Wonder) en
Stevenshof. Het is de bedoeling dat er straks
voor Kunst’ bij aansluiten. “Onze creatieve
Lotti Hesper gingen op zoek naar de verhalen,
in negen wijken culturele activiteiten zijn,
verkenners hoeven helemaal het wiel niet
activiteiten, initiatiefnemers, gebeurtenissen,
aldus Van Gerwen. De wijken zijn heel divers.
opnieuw uit te vinden. Het kan ook heel
culturele krachten, talenten en ontwikkelingen
Het Bos- en Gasthuisdistrict is een oude
goed werken om al bestaande initiatieven
die van belang zijn voor het culturele leven
volkswijk, waar nu een grootscheepse
te ondersteunen.”
in de Leidse wijken. “Zij leggen als het ware
renovatie aan de gang is. “Daar hebben
het DNA van de wijken bloot.
woningcorporaties en welzijnswerk aan de
Hun verkenningen geven richting aan de
kunstenaars gevraagd om gezamenlijk op
ondersteuning en ontwikkeling van activiteiten
te trekken in het wijkontwikkelingsplan.
15
April Spaced 22 maart t/m 7 mei Opening: 26 maart 2010, 20.00 uur
Mei Test Extra 8 mei 20.00 uur
Spaced is een programma voor en
TEST is een experimenteerpodium voor
Juni VillaNuts Expositie 31 mei t/m 25 juni 11.00-16.00 uur Opening: 27 mei 2010, 20.00 uur
over kunstenaars en andere creatieve
geluid en ruimte, waar componisten,
Vernieuwing is het sleutelwoord bij
lingen met een interesse in activisme,
musici en beeldend kunstenaars in
de start van de VillaNuts expositie op
interventie en guerrilla.
spé in Het Nutshuis werken aan een
27 mei 2010. Niet alleen slaat VillaNuts
Met het thema activisme in kunst
speciale compositie. Deze zaterdag
met deze expositie een andere weg in,
presenteert Het Nutshuis in samen
een speciale editie met meer dan tien
door de expositie een thema te geven
werking met Movies That Matter,
(geluids-) performances.
en samen te werken met de KABK.
VillaNuts, Kunst in de Wereld en
Ook de inhoud van de expositie draait
Nieuwe Garde een programma vol
om vernieuwing: Vernieuwing in Mode
workshops, lezingen, films, debatten
en Textiel.
en een tentoonstelling.
www.nutshuis.nl Het Nutshuis – voor lokale kunst en maatschappij. Het Nutshuis biedt een platform aan iedereen in Den Haag die zich betrokken voelt bij culturele en maatschappelijke ontwikkelingen in de stad. Het Nutshuis is gevestigd in het voormalige hoofdkantoor van de Nutsspaarbank, midden in de binnenstad. In de Bankhal, de Commissarissenzaal en de Filmkluis bieden wij u een programma vol lezingen, debat, muziek, documentaires en tentoonstellingen. De activiteiten zijn heel divers maar hebben vaak een cultureel karakter en zijn altijd op een of andere manier maatschappelijk betrokken. De nadruk ligt op lokale Haagse ontwikkelingen. U vindt Het Nutshuis aan de Riviervismarkt 5 in Den Haag. Kijk voor meer informatie en het volledige programma op www.nutshuis.nl.
algemene informatie over Fonds 1818 Colofon
Aanvraagprocedure
Fonds 1818 Magazine is een uitgave van Fonds 1818 en verschijnt vier maal per jaar.
Aanvragen voor een donatie kunnen ruim voor aanvang van het project schriftelijk bij Fonds 1818 worden ingediend. Fonds 1818 geeft alleen donaties aan stichtingen of verenigingen. De behandeling van uw aanvraag duurt 6 tot 8 weken. Meer informatie: www.fonds1818.nl.
Redactie: Corien Bosch Redactionele ondersteuning: Martine Vinkesteyn en Kimberley Jacobs Interviews: Floor de Booys Fotografie: Eva Hofman, Wouter Schuddebeurs en diverse fotografen en bruikleengevers van de beschreven projecten Concept en vormgeving: Ontwerpwerk Lithografie en druk: Drukkerij ANDO, Den Haag
<24 Voor jongeren tot 24 jaar geldt een speciale, eenvoudige procedure. Deze jonge aanvragers hoeven voor een donatie tot € 3.000,- geen stichting of vereniging te zijn! Voor informatie
hierover kunt u contact opnemen via info@fonds1818.nl.
Gratis cursus fondsenwerving Fonds 1818 geeft een cursus fondsenwerving voor medewerkers en vrijwilligers van non-profitorganisaties en jongeren die geen of weinig ervaring hebben met het werven van fondsen. Voorwaarde is dat de organisatie actief is in de regio van Fonds 1818. De eerst volgende cursus wordt gegeven op donderdag 20 mei. Inschrijven kan via www.fonds1818.nl.
Meer informatie Heeft u vragen over de criteria voor een donatie, over het opstellen en indienen van een aanvraag bij Fonds 1818 of over fondsenwerving in het algemeen? Kijk dan op www.fonds1818.nl of neem contact op met onze afdeling Communicatie op 070 375 49 57 of info@fonds1818.nl. Wilt u het Fonds 1818 Magazine ieder kwartaal ontvangen? Stuur dan een e-mail met uw adresgegevens naar info@fonds1818.nl of meldt u aan via de website. Een abonnement is gratis.
16
Lenteprijs, Aan de Praat! Ook dit jaar weer roept Fonds 1818 u op om
van het Nederlands kunnen de taal beter
mee te doen aan de Lenteprijs. We zijn dit jaar
leren door te praten met hun Nederlandstalige
op zoek naar ideeën die mensen met elkaar
buren. Door met elkaar aan de praat te raken,
aan de praat brengen. De beste inzenders
kunnen vermeende tegenstellingen worden
krijgen een ‘Lammetje’ van € 10.000,-,
overbrugd en achterstanden ingehaald.
€ 5.000,- of € 1.000,-. Het totale budget is dit jaar verhoogd, zodat u nog meer kans
De Lenteprijs is een initiatief van Fonds 1818
heeft op een prijs.
en AD Haagsche Courant en is bestemd voor de inwoners van Den Haag, Wassenaar,
Door met elkaar in gesprek te gaan, leren
Voorschoten, Leidschendam-Voorburg,
mensen elkaar beter kennen en beter
Rijswijk, Delft, Zoetermeer, Pijnacker-
begrijpen. Verschillen tussen jongeren en
Nootdorp en Midden-Delfland. Inzenden
ouderen blijken ineens helemaal niet zo groot,
kan tot en met 31 mei 2010.
een plattelandsbewoner en een stedeling kunnen elkaar treffen in de liefde voor het
Meer informatie op www.fonds1818.nl
groen, mensen met een slechte beheersing
en surf naar Lenteprijs.
kijk op www.fonds1818.nl
Hillegom
Noordwijk
Noordwijker hout Lisse
Fonds 1818 steunt maatschappelijke en culturele Teylingen
projecten in de regio Den Haag, Delft, Zoetermeer, Leiden en de Bollenstreek.
Katwijk
Oegstgees t
U kent uw buurt, wijk, stad of regio het beste en weet wat
Leiden
nodig is. Dankzij u worden woonwijken weer leefbaar,
W assenaar Voor schoten
leren allochtone vrouwen fietsen, worden monumenten gerestaureerd, worden er theatervoorstellingen gemaakt, leren jongeren met elkaar discussiëren en kunnen met
LeidschendamVoorburg
Den Haag
olie besmeurde vogels weer vliegen. Wij nodigen u van
Den Haag
harte uit om uw ideeën en projecten met ons te delen. U het project, wij het geld.
RIVIERVISMARKT 4
POSTBUS 895
2513 AM DEN HAAG
2501 CW DEN HAAG
070 364 11 41
INFO@FONDS1818.NL
Rijswijk PijnackerNootdorp Delft
Midden Delfland
Zoeterwoude
Zoetermeer
Leiderdor p