Fonds 1818 Magazine # 2 2010

#2 2010 THEMA Terug naar de natuur • In gesprek met... Dieuwke Vos Deze Lente: 65 jaar bevrijding • Terugblik: Wijken voor Kunst • Lenteprijs - Raakt aan de praat

2

magazine

actueel Bloementoertocht scootmobielers

die dag optredens verzorgd. Ook in de Grote Kerk én in

Elk voorjaar verandert de Bollenstreek in een betoverend

het Nutshuis zal worden gemusiceerd. “Dat we ook in

kleurenpalet. In die periode worden veel wandel- en

het Nutshuis spelen, is dit jaar nieuw. Er zijn muziek­

fietstochten in de streek gehouden. Mensen met een

instrumenten die binnen beter tot hun recht komen

lichamelijke beperking, die zijn aangewezen op het

dan buiten”, vertelt Ton van Rijswijk. Hij speelt zelf

gebruik van een scootmobiel, kunnen vanaf dit voorjaar

geen instrument – kan naar eigen zeggen nog geen

óók van de kleurenpracht genieten. Op dinsdag 20 april

noot lezen – maar is wel actief in de organisatie van de

a.s. houdt de Stichting Platform Gehandicaptenbeleid

Haagse Federatie van Muziekgezelschappen. De federatie

Noordwijkerhout (SPGN) een toertocht door de Bollen­

is opgericht in december 1945 en kent een breed scala

streek per scootmobiel. Start- en eindpunt van de tocht

aan gezelschappen, waaronder accordeon- en mandoline-

van ongeveer twintig kilometer is Noordwijkerhout.

gezelschappen, hafabra, drumfanfares, showkorpsen,

De tocht is toegankelijk voor álle scootmobielers uit de

bigbands en boerenkapellen. “Voor ieder wat wils en

Bollenstreek. Jaap Walen en Jan Janson zijn druk bezig

we proberen onszelf ook te vernieuwen. Zo zoeken we

met de voorbereidingen. “Assistentie van politie, EHBO,

steeds vaker samenwerking met multiculturele bands

de ‘wegenwacht’ van Welzorg voor pech onderweg en

en koren.” Tijdens Ut Haags Notûh Festival zal dit jaar

dat soort praktische zaken”, vertelt Janson.

worden samengewerkt met het Integratiekoor en het

Vrachtwagens halen de avond van tevoren de scoot­

Mammaverhalenkoor van Astrid Seriese. “Ik verwacht

mobielen van deelnemers buiten Noordwijkerhout op en

dat het een spetterende dag gaat worden, vol muziek in

brengen deze ook na de tocht weer terug. De deelnemers

het Haagse centrum.”

wordt verzocht er voor te zorgen dat hun scootmobiel in

Meer informatie: www.hfvm.nl

goede conditie is. “Dat de accu goed is opgeladen en de naar Noordwijkerhout moeten de deelnemers zelf

Studenten ontmoeten mensen met psychiatrische achtergrond

regelen, bijvoorbeeld via de regiotaxi.”

De Leidse Studentenecclesia houdt dit jaar vijf avonden

De tocht begint op 20 april ’s ochtends om 9.30 uur

waarin groepen studenten in gesprek gaan met mensen

in het atrium van woonzorgcentrum Munnekeweij,

met een psychiatrische achtergrond.

Via Antiqua 25. Daar zal rond 10.30 uur het startsein

De eerste avond was begin februari en was een groot

worden gegeven. Tijdens de route wordt diverse keren

succes. “Er waren 21 studenten, twee projectleiders van

gestopt voor een drankje en een lunch. Rond 16:30 uur

de GGZ én een ervaringsdeskundige aanwezig.

zijn de deelnemers weer terug in Noordwijkerhout.

Het was een mooie en leerzame bijeenkomst”, vertelt

Aan deelname zijn geen kosten verbonden.

Elise Woertman, zij is studentenpastor vanuit Studenten­

Meer informatie: www.spgn.info

parochie Catherina van Alexandrië, die de avonden heeft

scootmobiel van naam en adres is voorzien. Het vervoer

geïnitieerd.

Ut Haags Notûh Festival

De studenten volgen allemaal een opleiding in de

Op zondag 13 juni wordt de vierde editie van ‘Ut Haags

psychiatrie of verzorging of een ander sociaal beroep.

Notûh Festival’ gehouden. Mandolinevereniging Oefening

In elk geval zullen zij later met psychiatrische patiënten

Baart Kunst, de Haagse Accordeonvereniging Grandioso

te maken krijgen. “Ze weten vaak veel van ziektebeelden

con Anima, de Residentie Brass Band en nog tientallen

en zijn theoretisch goed op de hoogte, maar komen zelden

andere muziekverenigingen zullen het Haagse centrum

of nooit in contact met de patiënten zelf.”

rondom de Grote kerk opluisteren. Op acht podia worden

Meer informatie: www.discoveryourmission.nl

3

beste lezer, ‘Er moet een knop om’, zegt Dieuwke Vos. Zij is leerling aan de International School of The Hague. Daar spant ze zich in om de school duurzamer te maken.

Onderdeel daarvan is de aanleg van een moestuin. Dieuwke wil niet alleen haar medeleerlingen, maar ook de docenten er van bewust maken van het belang om op het energieverbruik en het milieu in de school te letten. Het kost overtuigingskracht maar gaat steeds beter.

Dat de knop om moet realiseren we ons bij Fonds 1818 ook. Toen ik zes jaar geleden begon met het aantrekken van duurzame projecten werd het een beetje gezien als mijn ‘hobby’. Nu is het een volwaardig onderdeel van het beleid van Fonds 1818. We steunen niet alleen projecten gericht op duurzaamheid maar vragen al onze klanten na te denken over het onderwerp. Daarnaast proberen we onze eigen organisatie zo duurzaam mogelijk te maken. Het is goed dat we er zoveel tijd en geld aan kunnen besteden. Nog mooier zou zijn waneer de extra aandacht overbodig wordt en zorgvuldig omgaan met natuur, milieu en klimaat vanzelfsprekend is. Hopelijk is het geen utopie.

Verder in dit magazine aandacht voor De Bevrijding aan de hand van een aantal 5 Mei festivals in de regio. We blikken terug op Wijken voor Kunst, een initiatief van Fonds 1818 en het Druckerfonds om kunst in de Leidse wijken te stimuleren.

Op deze plek wil ik graag de nieuwe fotografen van dit magazine bij u introduceren.

Eva Hofman en Wouter Schuddebeurs studeerden beiden vorig jaar af aan de KABK. Zij zullen in de komende tijd de projecten in beeld brengen. Zo maakten zij de coverfoto op de expositie Hotel Holland.

Carien Janssen van Raay Adviseur Fonds 1818

inhoud 2 Actueel: lopende projecten

10 Deze Lente: 65 jaar bevrijding

3 Voorwoord en inhoud

11 Vitrine: Diverse projecten in het kort

4 Thema: Terug naar de Natuur

14 Terugblik: Wijken voor Kunst

7 In het bijzonder: Eetbare balkons

15 Het Nutshuis dit kwartaal

8 In gesprek met: Dieuwke Vos

16 Lenteprijs - Raakt aan de praat

Terug naar de natuur

4

magazine

thema:

Terug naar de Natuur Een van de eerste dingen die Michelle Obama deed, toen ze met haar gezin het Witte Huis betrok, was een moestuin aanleggen.

De First Lady wil dat haar kinderen weten waar de groente op hun bord vandaan komt.

Ze treedt daarmee in de voetsporen van ­Eleanor Roosevelt, die tijdens de Tweede Wereldoorlog ook haar eigen groenten ­verbouwde.

Een eigen moestuin maakt mensen zelfvoorzienend, het verkleint onze ‘foodprint’ en verbetert de sociale samenhang in stedelijke woonwijken.

In onze geïndustrialiseerde samenleving ­sluimert altijd het verlangen om terug te keren naar de natuur.

de stad middenin het recreatiegebied Ockenburg. Op het terrein van de school zelf, ligt op de grens met het water, een verwilderd en ongebruikt stuk groen van twee vierkante kilometer. Op dit stuk grond gaan leerlingen van de International School of The Hague de komende jaren aan de slag. Onder meer worden een moestuin en een natuureducatieve tuin aangelegd. Het project heet ‘Greenspace’ en maakt deel uit van het prestigieuze meerjaren project: Greening the ISH. Algemene doel­ stelling van dit project is het wereldbelang van milieubewustzijn en duurzaamheid niet alleen met de mond te belijden. Leerlingen, docenten en ouders krijgen ­mogelijkheden aangereikt om milieubewuster te zijn.

Zo kunnen ze zowel thuis als op school duurzaamheid leidraad maken van elke beslissing. Carien Janssen van Raay ziet tot haar vreugde dat steeds meer scholen ­projecten opzetten om schoolpleinen te ‘vergroenen’ en milieueducatie in het vakkenpakket opnemen. Zij is bij Fonds 1818 verantwoordelijk voor de subsidieaanvragen

De Franse schrijver en filosoof Jean Jacques Rousseau

die op het gebied van natuur, milieu en duurzaamheid

(1712-1778) zei het in de achttiende eeuw al: we moeten

binnenkomen. “De aandacht voor dit thema is enorm

terug naar de natuur. Aanvankelijk volgde hij de stroming

toegenomen binnen het fonds en daarmee het budget

van de Verlichting. Maar toen hij steeds meer weten-

ook. Ik begon met twintigduizend gulden en nu is er meer

schappers zichzelf in laboratoria zag opsluiten, bedacht

dan een miljoen euro te besteden aan milieuprojecten.”

hij dat het wezen der dingen zich nergens zo duidelijk

Niet alle fondsen hebben zoveel geld over voor duurzaam-

openbaart als in de natuur. Hij sloot zich aan bij de

heid. “Het landelijke VSBfonds heeft bijvoorbeeld alle

Romantiek en keerde zich af van de steden, waar het

subsidies op dat gebied geschrapt. Ze hebben rake

begin van de industrialisatie in de lucht hing.

klappen moeten incasseren door de financiële crisis.

Eén van de beroemdste volgelingen van Rousseau,

Alle projecten rond sport en milieu zijn stopgezet en

was Marie Antoinette, de vrouw van Lodewijk XVI.

richten zich weer op hun ‘core business’: welzijn en

Zij ontvluchtte met haar kinderen regelmatig de hectiek

­cultuur. Fonds 1818 is een van de weinige fondsen met

van Versailles om in haar buitenhuis in het Bois de

zo’n hoog budget voor milieu en duurzaamheid.” In het

Boulogne een eenvoudig bestaan te leiden. Net als

begin steunde Fonds 1818 vooral projecten van kleine

de huidige First Lady, had Marie Antoinette een eigen

organisaties zoals de egelopvang en vogelverenigingen.

moestuin en bracht ze haar kinderen respect bij voor

“Die kwamen zelf naar ons toe met mooie initiatieven.”

de natuur.

In de loop der jaren heeft het fonds zelf meer kennis

En ook nu zien we kinderen in steden moestuinen

­opgebouwd en initieert het steeds vaker projecten.

­aanleggen. Bijvoorbeeld bij de International School of

“We zijn nu meer in bredere zin bezig met duurzaamheid,

The Hague. De school ligt op een bijzondere locatie in

een beter contact tussen platteland en grote stad en het

5

In Den Haag zijn hordes kinderen die nog nooit op het strand, in de duinen of in het bos zijn geweest.

groen terug in de stad. Wist je dat er in Den Haag hordes

dopt voor het avondeten en dat je zelf jam maakt of

kinderen zijn die nog nooit op het strand, in de duinen

groenten inlegt. In Nederland niet, daar ga je naar de

of in het bos zijn geweest? Voor die kinderen is het heel

groenteboer of supermarkt. Maar wat nu als de benzine

belangrijk dat de schoolpleinen groener worden. Dat is

straks op is en de vrachtwagens die de supermarkten

overigens ook goed voor de luchtkwaliteit en de bio­

bevoorraden, stil komen te staan? Of als er door de

diversiteit in de stad.”

klimaatverandering geen voedseltransport meer mogelijk is? De opslag van schoon drinkwater is in Nederland

Foodscape Schilderswijk

goed geregeld, maar voor onze voedselvoorziening zijn

Debra Solomon gaat nog een stapje verder dan het

we geheel afhankelijk van de supermarkten en de

‘vergroenen’ van de stad.

transportsector.”

De oorspronkelijk uit Californië afkomstige, maar al jaren

In 2004 las zij het boek CPULs (Continuous Productive

in Amsterdam wonende beeldende kunstenares is in

Urban Landscapes) van Bohn & Viljoen Architects.

de Haagse Schilderswijk bezig met de ontwikkeling van

“Zij ontvouwen in dat boek hun stedenbouwkundige visie

een ‘eetbare stad’: Foodscape Schilderswijk.

op het ontwikkelen van productieve landschappen in de

“Ik woon al vijfentwintig jaar in Nederland, maar ben

stad. Een fantastisch boek dat me tot op de dag van

opgegroeid in Californië. Daar heeft iedereen een

vandaag inspireert”, vertelt Solomon. Sindsdien is zij als

moestuin. Het is heel gewoon dat je je eigen boontjes

beeldende kunstenares bezig met het ontwikkelen van

Collage van Jacques Abelman voor Foodscape Schilderswijk 2009

6

magazine

Schets Greenspace

thema: Terug naar de Natuur

voedselcultuur. Op haar Culiblog publiceert Solomon

het groen niet alleen decoratief is, maar ook voedsel

haar onafhankelijke onderzoek op het gebied van eten,

voortbrengt en zo gemeenschappen zelfvoorzienend

de eetcultuur en de cultuur die ons eten produceert.

maakt.” Zo wil ze bij Openbare Basisschool ’t Galjoen

Haar blog wordt internationaal gezien als een belang-

bessenhekken plaatsen, zodat de kinderen straks in de

rijke bron van informatie over voedselsystemen,

pauze gezond kunnen snacken. In de Westenbergstraat

duurzaamheid, stadslandbouw en over kunst, vorm­

wil ze een gemeenschappelijke leiboomgaard aanleggen

geving, architectuur en stedenbouw die de eetcultuur

met een kruidengazon. “Dan kunnen ouders hun kinderen

in brede zin tot onderwerp maakt. “Toen ik daar zes jaar

even naar buiten sturen voor een handje vol verse kruiden

geleden mee begon, konden mensen mijn projecten

voor bij de avondmaaltijd. Dat zou toch geweldig zijn?”

over eetcultuur maar moeilijk plaatsen. Nu lijkt de tijd

En de bloembakken op het Teniersplantsoen wil ze

er wel rijp voor.”

veranderen in pluktuinen. Veel bewoners uit de

Foodscape Schilderswijk valt onder het grote project

Schilderswijk zien haar plannen wel zitten. “Er zijn

‘Foodprint’ dat Stroom Haags Centrum voor Beeldende

bewonersorganisaties die hebben aangeboden dat ze

Kunst afgelopen zomer introduceerde. Foodprint biedt

moestuinen willen onderhouden en schoolkinderen

tot en met 2011 een uitgebreid programma over de

die aan de slag willen. De animo is groot, dat is heel

invloed van voedsel op de cultuur, de inrichting en het

inspirerend.”

functioneren van de stad.

Koeien in de stad?

In Foodscape Schilderswijk borduurt Solomon voort

Géén koeien op de Grote Markt.

op de principes van de productieve landschappen in de stad. Zij creëert zowel groene als sociale biotopen middenin de dichtbevolkte wijk. In nauwe samenwerking

Twee jaar geleden merkte Solomon tijdens het Urban

met buurtbewoners, scholen en wijkorganisaties zal

Farming project in Middlesbrough al de verbindende

zij onder meer kruidengazons, fruitfaçades en bessen­

kracht op van de gezamenlijke moestuin. “Samen in een

hekken realiseren. “Ik maak gebruik van de bestaande

tuin in de aarde wroeten, is heel goed voor de sociale

infrastructuren en voeg daar alternatieve vormen van

contacten. Het schept een band.”

landbouw aan toe. Zo kan de openbare ruimte veranderen in een voedzame zone met de actieve inzet van de buurt

Natuurspeeltuin

zelf. Overal in de stad komen zo productieve stroken

De natuur is er niet alleen om ons voedsel voort te

grond.” Stedelingen hoeven overigens niet bang te zijn

brengen, het is ook een plek waar kinderen spelend

dat hun stad straks weer platteland is. “Géén koeien op

kunnen leren. In de moderne speeltuin is uit veiligheids-

de Grote Markt of tractors in de Spuistraat, de stad blijft

overweging nog maar heel weinig plek voor de natuur.

gewoon de stad. Het enige wat ik wil veranderen is dat

Zodra een kind gaat kruipen zijn er bij babyspeciaal­

7

Eetbare balkons en vensterbanken Geen tuin, maar wel een balkon of een vensterbank? Dan is het Natuurspeeltuin Leiderdorp

toch mogelijk om je eigen voedsel te verbouwen. Stichting Gezonde Gronden weet hoe het mogelijk is om midden in de grote stad elke vierkante centimeter zó te benutten dat er overal iets kan

zaken allerlei dingen te koop om het binnenshuis veilig

groeien en bloeien. Met het project ‘Eetbare balkons en venster-

te maken. Zodra het kind oud genoeg is om zelfstandig

banken’ krijgen honderd deelnemers uit vijf verschillende culturen

buiten te spelen zie je die veiligheidsmaffia in de

begeleiding om hun balkon of vensterbank eetbaar en duurzaam

speeltuinen opduiken met zachte ondermatten en

in te richten. “Op die manier brengen we land- en tuinbouw naar

afgeronde speeltoestellen. Stel je voor dat het kind zijn

de stad”, vertelt Bessie Schadee, van de Stichting Gezonde

knie schaaft of zijn hoofd stoot. “Maar in die speeltuinen

Gronden. “Een eigen tuintje op het balkon of in de vensterbank is

leert een kind weinig, ze zijn totaal niet avontuurlijk en

meer dan een leuke hobby, het is ook goed voor de toename van

prikkelen bovendien de fantasie van het kind niet”, aldus

de biodiversiteit in de stad. Meer groen zorgt bovendien voor de

Marijtje Mulder. Zij is lid van de Stichting Natuurspeeltuin

afvangst van fijnstof en meer natuurbeleving in de stad.

Leiderdorp en heeft het ontwerp voor de tuin gemaakt.

En kinderen maken van jongs af aan mee hoe je voedsel verbouwt.

“Het initiatief voor een natuurspeeltuin in Leiderdorp

Dat is kennis waar je je leven lang iets aan hebt.”

komt van Rini Vos, zij zit voor Groen Links in de gemeente­ raad. Zij las het boek ‘Het laatste kind in het bos’ van

Met een eetbaar balkon of vensterbank voorzien gezinnen

Richard Louvs en kende De Speeldernis, een natuur-

bovendien in vijf tot vijftien procent van de dagelijkse behoefte

speeltuin in Rotterdam en wilde voor de kinderen van

aan vers voedsel. “Een perfecte back-up voor als er door

Leiderdorp ook zoiets geweldigs.”

klimaatsproblemen of benzineschaarste weinig in de winkels

Na een jaar vergaderen, voorbereiden en ontwerpen

te krijgen is.”

wordt dit voorjaar met de aanleg van de natuurspeeltuin

Daarnaast is het nadrukkelijk de bedoeling dat door het project

in Leiderdorp begonnen. In het sportpark De Bloemerd

vrouwen met diverse culturele achtergronden met elkaar in

is een mooie plek gevonden. “De begroeiing blijft zoveel

aanraking komen. “Samen tuinieren, verstevigt de sociale cohesie

mogelijk staan, natuurwaarden behouden.” De tuin wordt

in wijken enorm. Het is bovendien een heel goede manier om iets

nadrukkelijk een tuin waar kinderen mogen rommelen

van elkaars cultuur te leren.” Afgelopen jaar werd met een kleine

in de natuur. “De kinderen kunnen uitgebreid spelen met

groep vrouwen ‘proefgedraaid’ en de resultaten waren zeer

water, zand, grind en takken. Er komt een eilandje, een

positief. “De sociale uitwisseling tussen de culturen was groot

(water)doolhof, een ruïne, een huttendorp en een akkertje.

en via internet heeft het project inmiddels ook familieleden in

Stapstenen en boomstammen tarten het evenwichts­

de herkomstlanden bereikt. Ook is de kennis van milieubewust

gevoel. Er komen diverse kruidenplanten om te ruiken,

verbouwen en koken toegenomen. We zijn nu klaar voor het grote

eetbare planten om te proeven.” Vrijwilligers spelen een

project met honderd balkons en vensterbanken. De eerste zaadjes

grote rol bij de aanleg en hebben het onderhoud voor

zijn de grond al in. Dit voorjaar kunnen de deelnemers voor het

een deel in beheer. Ook hier speelt sociale cohesie een

eerst oogsten.”

belangrijke rol. De speeltuin moet nog worden aangelegd, maar we kunnen vanaf het begin al rekenen op de enthousiaste steun van veel ouders. Hopelijk kunnen hun kinderen deze zomer heerlijk spelen in de vrije natuur.”

8

magazine

thema: Terug naar de Natuur

“Er moet echt een knop om in de hoofden”

9

In gesprek met...

Dieuwke Vos (17) Leerling International School of The Hague

Greenspace, de natuur-, leer- en beleeftuin op het terrein

­gewassen goed te laten groeien.” Wie weet worden er

van de International School of The Hague, ligt er nog wat

in de kantine van de International School of The Hague

kaal bij. “We zijn pas net begonnen, dus veel is er nog

deze zomer wel tomaten uit eigen tuin verkocht. “In elk

niet te zien”, vertelt Dieuwke Vos. Zij is sinds dit school­

geval willen we de kantine veel milieuvriendelijker maken.

jaar actief betrokken bij het project Greenspace. “Het is

Er wordt nu nog teveel verpakkingsmateriaal gebruikt

de bedoeling dat het een ‘leerzame tuin’ wordt waar

en het eten dat verkocht wordt, kan veel gezonder”,

leerlingen van de basisschool biologieles kunnen krijgen

vindt Dieuwke. Zelf neemt ze meestal een lunchpakket

en er van alles te leren is over milieu.” Het milieubewust-

mee van huis met veel biologische producten, maar veel

zijn onder leerlingen én docenten van de International

leerlingen halen in de pauze even een vette snack.

School of The Hague moet omhoog, vindt Dieuwke.

“Er is natuurlijk niets mis met af en toe snacken, maar

Het wordt schoolbreed ingevoerd met het ‘Greening the

wij vinden wel dat het aanbod in de kantine gezonder en

International School of The Hague’-programma. “Ik ben

gevarieerder moet worden, dan hebben leerlingen in elk

sinds vorig schooljaar lid van het Global Issues Network,

geval de keuze.”

een werkgroep die op veel (internationale) scholen actief

Ook wordt gekeken naar het energieverbruik op school.

is. Vorig jaar waren we bezig met thema’s als fair trade

“Dat kan een stuk omlaag door computers uit te doen.

en human rights. Dit jaar is het duurzaamheid. Het is

Nu blijven ze bijvoorbeeld in het weekend vaak aan.

de bedoeling dat we onze school in vier jaar veel milieu-

Ook blijft het licht vaak in klaslokalen branden na afloop

vriendelijker maken.” Binnenkort komen alle werk­

van de les. Er moet echt een knop om in de hoofden.

groepen van Global Issues samen in Genève. Dieuwke

We gaan ook kijken naar de mogelijkheden om stroom

is afgevaardigd namens de International School of

op te wekken via een windturbine en zonnepanelen.”

The Hague. “Ik hoop dat het een inspirerende bijeenkomst

Tevens worden leerlingen en docenten aangespoord

wordt, waar we veel van elkaars ervaringen kunnen leren.”

om met de fiets of het openbaar vervoer naar school te

Geheel tegen haar principe gaat ze er met het vliegtuig

­komen. “Zelf fiets ik altijd, maar ik woon dan ook dicht-

heen. “Ik wilde met de trein, maar dat is veel duurder.

bij. Er komen bijvoorbeeld ook leerlingen helemaal uit

Ik probeer mijn vliegreis te compenseren door tijdens mijn

Zoetermeer. Maar zij kunnen gebruik maken van

verblijf in Genève zo milieuvriendelijk mogelijk te leven.”

Randstadrail, dat zijn goede verbindingen.”

Onderdeel van het Greenspace project op school is een

Niet iedereen staat te juichen om de auto te laten staan.

moestuin, die momenteel wordt aangelegd. “Daar willen

“Het is een kwestie van een lange adem en goede pr.

we seizoensgroenten gaan kweken. We hebben net

Dat is altijd zo als het om het veranderen van gedrag

­gekeken waar de moestuin het beste kan komen aan de

van mensen gaat. Gelukkig hebben we nog vier jaar om

hand van de stand van de zon. We willen zoveel mogelijk

van onze gezellige school ook een duurzame school

gebruik maken van de natuurlijke krachten om de

te maken.”

10

magazine

deze Lente

65 jaar Bevrijding

Wat zal het er mooi uitzien als op woensdag 5 mei in

Aan het einde van de middag is er een borrel speciaal voor

aanwezigheid van burgemeester Michiel Zonnevylle

veteranen en gedecoreerden uit Leiderdorp. “Zij heffen

en een aantal veteranen op het grote veld van park

het glas samen met het college van burgemeester en

De Houtkamp in Leiderdorp de Nederlandse én de

wethouders. Het bevrijdingsfeest is voor alle

Canadese vlag wordt gehesen.

Leiderdorpers, maar we willen de mensen die hard voor

Daarna zullen de scouts het Nederlandse en Canadese

de vrijheid hebben gevochten toch graag extra in het

volkslied spelen en worden vredesduiven losgelaten.

zonnetje zetten.”

Elk jaar wordt in Leiderdorp de bevrijding herdacht,

Overal in de regio wordt Bevrijdingsdag dit jaar extra

maar dit jaar zijn in verband met het 65 jarige jubileum

uitbundig gevierd. In Zoetermeer wordt een groot

extra festiviteiten. De Oranjevereniging Leiderdorp is

­bevrijdingsfeest georganiseerd, in Hillegom wordt een

al maanden bezig met de voorbereidingen van het

bloemenmozaïek gemaakt en in het Haags Historisch

­bevrijdingsfeest. “We hebben er zin in. Wij doen alles om

Museum wordt de tentoonstelling ‘Oorlog en Bevrijding

het een onvergetelijke dag te maken. Een dag waarop

in Den Haag’ gehouden.

oud en jong zich kunnen vermaken en zich hopelijk ook

“Het blijft heel belangrijk om aan nieuwe generaties

beseffen wat een rijkdom het is dat we in dit land in vrij-

door te geven wat in de Tweede Wereldoorlog is gebeurd

heid kunnen leven”, vertelt Hans Kruidenberg, voorzitter

en wat een groot goed het is dat wij nu alweer 65 jaar in

van de Oranjevereniging Leiderdorp.

vrijheid mogen leven. In andere landen op de wereld is

’s Middags is op het veld van alles te doen. Er rijdt een

die vrijheid niet vanzelfsprekend. Daar moeten we niet

stoomtreintje, er is een springkussen. Ook wordt een

alleen op 4 en 5 mei met zijn allen bij stilstaan, maar het

vossenjacht gehouden en wedstrijden van oud-Hollandse

hele jaar door. Daarom zijn in Leiderdorp veel veteranen

spelletjes als buikschuiven en broekhangen. Maar ook

actief die hun verhaal vertellen op middelbare scholen.

muzikale Leiderdorpers kunnen aan hun trekken komen

Jonge mannen en vrouwen die in Irak of Afghanistan

tijdens een rapwedstrijd, van zich laten horen op de

hebben gewerkt aan de wederopbouw. Het is belangrijk

Djembé of genieten van het dweilorkest. Ondernemers

dat hun verhalen gehoord worden. Dat jongeren zich

die zijn gevestigd aan de rand van het park, zorgen voor

realiseren dat het bijzonder is om in een vrij en welvarend

een gezellige braderie en een mini kermis.

land als Nederland te leven.”

11

vitrine De Koninck Bluesfestival Jonge bands kregen in februari de kans om op te treden in de binnenstad van Delft tijdens De Koninck Bluesfestival. Het festival werd voor de twaalfde keer georganiseerd; dit was echter pas het tweede jaar dat gericht werd op jonge bands. De bands traden op in verschillende horecagelegenheden waar bezoekers gratis toegang hadden. Door het hoge aantal bezoekers en de diversiteit van de programmering is dit festival het grootste indoor Bluesfestival van Nederland.

Kosten: € 77.680,- Donatie: € 2.000,-

Clips voor Vrijheid Stichting Holy organiseerde afgelopen jaar in het kader van Bevrijdings­dag het project Clips voor Vrijheid. Ook dit jaar gaan honderden jongeren weer aan de slag om in clips hun definitie van vrijheid weer te geven. Tijdens verschillende workshops maken jongeren clips met zelfgemaakte rap, beelden, muziek en teksten.

Hierbij worden zij begeleid door professionele kunstenaars, filmmakers en animatoren. De deelnemers doen mee aan de ‘Landelijke Clips voor Vrijheid’ wedstrijd en krijgen zo de kans om hun clip aan een groot en landelijk publiek te tonen.

Kosten: € 184.710,- Donatie: € 15.000,-

Expeditie Koorenhuis Koorenhuis Escamp wil een duurzame en betekenisvolle relatie aangaan met de wijk. Welke behoefte leeft er onder de bewoners en wat verwachten zij van het Koorenhuis? Kunstenaars trekken de stilstaan,

herdenken,

beleven

wijk in om samen met bewoners projecten uit te voeren waarbij kunst het uitgangspunt is. De expeditie richt zich in het bijzonder op de groep wijkbewoners die niet vanzelfsprekend de gang naar een kunst- en cultuurcentrum maken. Met dit vijf jaar durende project wil het Koorenhuis nieuwe doelgroepen bereiken.

Kosten: € 95.701,- Donatie: € 50.000,-

de dag dat tommy drie werd

een verhaal uit Theresienstadt

Stilstaan, Herdenken en Beleven In de herdenkingsweek van 4 en 5 mei organiseert Stichting Kunst­ klank in Noordwijk een muziekstuk met koorzang. De muzikale theatervoorstelling De dag dat Tommy drie werd, is gebaseerd op het prentenboek uit concentratiekamp ‘Theresienstadt’. Bedrich Fritta maakte voor zijn zoontje Tommy een serie tekeningen om hem de

28 april 3 & 4 mei www.kunstklank.nl aanvang 21.00 uur theater de muze noordwijk

wereld buiten het kamp te laten zien. De tekeningen zijn na de oorlog gevonden en als prentenboek uitgegeven. De theatervoorstelling is op 28 april en 3 & 4 mei te zien in Theater de Muze in Noordwijk.

Kosten: € 67.000,- Donatie: € 5.000,-

12

magazine

Eetbaar park Zuiderpark In het Zuiderpark in Den Haag komt een kunstwerk te staan dat bloeit, groeit én heerlijke groente en fruit oplevert. Het project vormt een onderdeel van Foodprint, een uitgebreid programma dat de hechte relatie tussen voedsel en de stad wil benadrukken. In deze speciale moestuin wordt gebruik gemaakt van permacultuur. Permacultuur is een bijzondere vorm van ecologisch (moes)tuinieren waarbij verschillende planten, bomen en struiken zo gecombineerd worden dat ze elkaar versterken. Zo werk je samen met de natuur in plaats van haar te bestrijden. Vrijwilligers krijgen in diverse activiteiten meer informatie over permacultuur en hoe zij dit bijzondere kunstwerk kunnen onderhouden.

Kosten: € 52.917,- Donatie: € 25.000,-

NL Doet Dagen Een groep studenten van de Leidse Hogeschool heeft zich afgelopen maart ingezet tijdens de NL Doet Dagen in Leiden. Tijdens deze dagen werd door middel van diverse activiteiten op een originele en ludieke wijze aandacht gevraagd voor vrijwilligerswerk. De studenten richtten zich voornamelijk op jongeren en probeerden studentenverenigingen enthousiast te maken om vrijwillig klussen voor hun rekening te nemen. In het centrum liepen acteurs rond verkleed als vrijwilliger, bijvoorbeeld als een voetbaltrainer op de voetbalclub. Met een groot bord om hun lijf gaven zij informatie over de vacatures en deelden zij flyers uit. Daarnaast stond er een mega grote opblaasbare bank waar veel informatie te vinden was over de vacatures en waar je je direct kon aanmelden als vrijwilliger.

Kosten: € 2.900,- Donatie: € 2.500,-

Voorschoten vijftig jaar geleden Een halve eeuw geleden bevond Voorschoten zich op een keerpunt.

Na de soberheid van de naoorlogse jaren kwam er een tijd van groei. Er kwamen meer banen doordat het winkelbestand groeide en kantoren werden gebouwd. Er kwamen televisies en steeds meer auto’s. Aan de hand van interviews en verhalen van oude Voorschotenaren wordt de tijd van toen teruggehaald. De tentoonstelling is vanaf augustus te zien in het Historisch Museum Voorschoten.

Kosten: € 13.000,- Donatie: € 2.000,-

Haags Turks Festival In het leven van een Turkse Hagenaar speelt zowel de Turkse als de Nederlandse cultuur een grote rol. Om meer de cultuur te proeven van de Turkse maatschappij werd het Haags Turks Festival georganiseerd. Het programma bestond uit allerlei activiteiten die verspreid

13

over Den Haag plaatsvonden. Zo was er een debatbijeenkomst in Theater aan het Spui, werd in het Paard van Troje een jongerenavond georganiseerd en vond in de Centrale bibliotheek een literaire middag plaats. Een gedeelte van het programma vond plaats in de wijken waar veel Turkse mensen wonen. Hier kon men genieten van verschillende muziekoptredens en folkloredansgroepen.

Kosten: € 262.250,- Donatie: € 15.000,-

Shell Eco-marathon Een groep leerlingen van het Hofstad Lyceum in Den Haag doet voor de vierde keer mee aan de Shell Eco-marathon. Bij deze marathon, georganiseerd door Shell, is het de bedoeling een zo zuinig mogelijke auto te bouwen. De groep leerlingen, genaamd The Green Guardians, hebben dit jaar als doelstelling om niet alleen een auto te bouwen die uit duurzame materialen bestaat en duurzaam rijdt. Zij willen dit keer ook zoveel mogelijk publiciteit vergaren over dit project zodat mensen zich bewust worden van duurzame ontwikkeling.

Kosten: € 22.000,- Donatie: € 3.000,-

Expositie Hotel Holland In de expositieruimte van Staedion, gesitueerd naast het Centraal Station in Den Haag, was gedurende de maand februari een bijzondere expositie te zien. Hotel Holland is een rauwe en indringende fotoexpositie over de wereld van daklozen in Den Haag, gemaakt door de Haagse fotograaf Eric Kampherbeek. Samen met een journalist geeft hij de daklozen nu workshops fotografie en journalistiek.

De Kessler Stichting, opvang voor dak- en thuislozen, wilde met deze expositie meer begrip krijgen bij Haagse burgers en in het bijzonder studenten en scholieren voor de positie van dak- en thuislozen.

Kosten: € 24.583,- Donatie: € 4.000,-

Vogelhotel Houthaghe Stichting Florence, locatie zorgcentrum Houthaghe, heeft er een nieuw vogelhotel bij. Dit tweede vogelhotel bestaat uit een eenvoudige houten constructie waar aan nestkasten zijn opgehangen. De binnen­ zijde is begroeid met klimplanten en er is een waterreservoir gemonteerd, zodat het regenwater opgevangen wordt en doorstroomt naar het vogelbad. Het vogelhotel is bedoeld voor vogels, insecten, vleermuizen en vlinders die hier nestmogelijkheden en eten vinden.

Doordat het hotel vlakbij de bewoonde omgeving staat, raken mensen betrokken bij het leven van de kleine dieren in hun buurt. Het vogel­ hotel is een concept, wat betekent dat het hotel overal kan worden toegepast en de verschijningsvorm zal afhangen van de omgeving en de specifieke functie.

Kosten: € 6.000,- Donatie: € 4.000,-

14 14

magazine

terugblik Hoe is het verder gegaan met projecten die Fonds 1818 steunde? Werd het een succes, zijn de doelen gehaald of is het nog steeds hard werken?

We kijken terug naar…

Wijken voor Kunst Leiden is bekend om zijn historische centrum.

en projecten”, vertelt Marjan van Gerwen,

Cultuur wordt daar actief ingezet om het

Maar ook in de wijken daaromheen is een

projectleider van ‘Wijken voor Kunst’.

leefklimaat te verbeteren.”

heleboel te ontdekken. Zeker nu de H.L.

Zo kunnen kansen optimaal worden benut

De Stevenshof is een nieuwbouwwijk uit de

Druckerstichting én Fonds 1818 gezamenlijk

voor een programma dat verbindingen legt

jaren tachtig waar de nadruk ligt op wonen.

via community arts project ‘Wijken voor Kunst’

tussen de afzonderlijke wijken, tussen de

De bewoners gaan voor recreatie vaak de

investeren in buurten en wijken in Leiden.

wijken en het centrum van de stad, op de

wijk uit. Ze zijn meer op zichzelf, de sociale

‘Wijken voor Kunst’ wil het culturele klimaat

korte en op de lange termijn. “Want: zonder

cohesie in de wijk is minder. “Daar zul je dus

in de wijken van de stad versterken. Daarvoor

centrum geen wijken en zonder wijken geen

wat meer moeite moeten doen om bewoners

worden bestaande culturele activiteiten

centrum.”

te activeren.” Ook in Leiden Noord wordt

en initiatieven in de wijken ondersteund en

Het project ‘Wijken voor Kunst’ bestaat nu

gerenoveerd. “De wijk is gebrandmerkt als

worden nieuwe plannen ontwikkeld en in

één jaar en gaat nog twee jaar door. Tijd om

‘achterstandswijk’, maar dat is al lang niet

gang gezet.

al heel voorzichtig de balans op te maken.

meer zo. Ze zijn druk bezig om dat negatieve

Vanaf september vorig jaar gingen kunste-

“Het afgelopen jaar hebben we gebouwd

imago van zich af te schudden. Het zindert

naars als ‘creatief verkenners’ in vier Leidse

aan de fundamenten. We zijn in vier wijken

van de multiculturele activiteiten.”

districten op stap. Jennefer Verbeek en

begonnen: het Bos- en Gasthuisdistrict,

Zo is er bijvoorbeeld het jaarlijkse succes-

Sanne Dresmé (Peen en Ui), Adriaan Nette,

het Haagwegkwartier, Leiden Noord en de

volle TamTam Festival. Daar gaat ‘Wijken

Geert van der Velden (Fields of Wonder) en

Stevenshof. Het is de bedoeling dat er straks

voor Kunst’ bij aansluiten. “Onze creatieve

Lotti Hesper gingen op zoek naar de verhalen,

in negen wijken culturele activiteiten zijn,

verkenners hoeven helemaal het wiel niet

activiteiten, initiatiefnemers, gebeurtenissen,

aldus Van Gerwen. De wijken zijn heel divers.

opnieuw uit te vinden. Het kan ook heel

culturele krachten, talenten en ontwikkelingen

Het Bos- en Gasthuisdistrict is een oude

goed werken om al bestaande initiatieven

die van belang zijn voor het culturele leven

volkswijk, waar nu een grootscheepse

te ondersteunen.”

in de Leidse wijken. “Zij leggen als het ware

renovatie aan de gang is. “Daar hebben

het DNA van de wijken bloot.

woningcorporaties en welzijnswerk aan de

Hun verkenningen geven richting aan de

kunstenaars gevraagd om gezamenlijk op

ondersteuning en ontwikkeling van activiteiten

te trekken in het wijkontwikkelingsplan.

15

April Spaced 22 maart t/m 7 mei Opening: 26 maart 2010, 20.00 uur

Mei Test Extra 8 mei 20.00 uur

Spaced is een programma voor en

TEST is een experimenteerpodium voor

Juni VillaNuts Expositie 31 mei t/m 25 juni 11.00-16.00 uur Opening: 27 mei 2010, 20.00 uur

over kunstenaars en andere creatieve­

geluid en ruimte, waar componisten,

Vernieuwing is het sleutelwoord bij

lingen met een interesse in activisme,

musici en beeldend kunstenaars in

de start van de VillaNuts expositie op

interventie en guerrilla.

spé in Het Nutshuis werken aan een

27 mei 2010. Niet alleen slaat VillaNuts

Met het thema activisme in kunst

speciale compositie. Deze zaterdag

met deze expositie een andere weg in,

presenteert Het Nutshuis in samen­

een speciale editie met meer dan tien

door de expositie een thema te geven

werking met Movies That Matter,

(geluids-) performances.

en samen te werken met de KABK.

VillaNuts, Kunst in de Wereld en

Ook de inhoud van de expositie draait

Nieuwe Garde een programma vol

om vernieuwing: Vernieuwing in Mode

workshops, lezingen, films, debatten

en Textiel.

en een tentoonstelling.

www.nutshuis.nl Het Nutshuis – voor lokale kunst en maatschappij. Het Nutshuis biedt een platform aan iedereen in Den Haag die zich betrokken voelt bij culturele en maatschappelijke ontwikkelingen in de stad. Het Nutshuis is gevestigd in het voormalige hoofdkantoor van de Nutsspaarbank, midden in de binnenstad. In de Bankhal, de Commissarissenzaal en de Filmkluis bieden wij u een programma vol lezingen, debat, muziek, documentaires en tentoon­stellingen.

De activiteiten zijn heel divers maar hebben vaak een cultureel karakter en zijn altijd op een of andere manier maatschappelijk betrokken. De nadruk ligt op lokale Haagse ontwikkelingen. U vindt Het Nutshuis aan de Riviervismarkt 5 in Den Haag. Kijk voor meer informatie en het volledige programma op www.nutshuis.nl.

algemene informatie over Fonds 1818 Colofon

Aanvraagprocedure

Fonds 1818 Magazine is een uitgave van Fonds 1818 en verschijnt vier maal per jaar.

Aanvragen voor een donatie kunnen ruim voor aanvang van het project schriftelijk bij Fonds 1818 worden ingediend. Fonds 1818 geeft alleen donaties aan stichtingen of verenigingen.

De behandeling van uw aanvraag duurt 6 tot 8 weken.

Meer informatie: www.fonds1818.nl.

Redactie: Corien Bosch Redactionele ondersteuning: Martine Vinkesteyn en Kimberley Jacobs Interviews: Floor de Booys Fotografie: Eva Hofman, Wouter Schuddebeurs en diverse fotografen en bruikleengevers van de beschreven projecten Concept en vormgeving: Ontwerpwerk Lithografie en druk: Drukkerij ANDO, Den Haag

<24 Voor jongeren tot 24 jaar geldt een speciale, eenvoudige procedure.

Deze jonge aanvragers hoeven voor een donatie tot € 3.000,- geen stichting of vereniging te zijn! Voor informatie

hierover kunt u contact opnemen via info@fonds1818.nl.

Gratis cursus fondsenwerving Fonds 1818 geeft een cursus fondsenwerving voor medewerkers en ­vrijwilligers van non-profitorganisaties en jongeren die geen of weinig ervaring hebben met het werven van fondsen.

Voorwaarde is dat de organisatie actief is in de regio van Fonds 1818. De eerst volgende cursus wordt ­gegeven op donderdag 20 mei. Inschrijven kan via www.fonds1818.nl.

Meer informatie Heeft u vragen over de criteria voor een donatie, over het opstellen en indienen van een aanvraag bij Fonds 1818 of over fondsenwerving in het algemeen?

Kijk dan op www.fonds1818.nl of neem contact op met onze afdeling Communicatie op 070 375 49 57 of info@fonds1818.nl.

Wilt u het Fonds 1818 Magazine ieder kwartaal ontvangen? Stuur dan een e-mail met uw adresgegevens naar info@fonds1818.nl of meldt u aan via de website. Een abonnement is gratis.

16

Lenteprijs, Aan de Praat!

Ook dit jaar weer roept Fonds 1818 u op om

van het Nederlands kunnen de taal beter

mee te doen aan de Lenteprijs. We zijn dit jaar

leren door te praten met hun Nederlandstalige

op zoek naar ideeën die mensen met elkaar

buren. Door met elkaar aan de praat te raken,

aan de praat brengen. De beste inzenders

kunnen vermeende tegenstellingen worden

krijgen een ‘Lammetje’ van € 10.000,-,

overbrugd en achter­standen ingehaald.

€ 5.000,- of € 1.000,-. Het totale budget is dit jaar verhoogd, zodat u nog meer kans

De Lenteprijs is een initiatief van Fonds 1818

heeft op een prijs.

en AD Haagsche Courant en is bestemd voor de inwoners van Den Haag, Wassenaar,

Door met elkaar in gesprek te gaan, leren

Voorschoten, Leidschendam-Voorburg,

mensen elkaar beter kennen en beter

Rijswijk, Delft, Zoetermeer, Pijnacker-

begrijpen. Verschillen tussen jongeren en

Nootdorp en Midden-Delfland. Inzenden

ouderen blijken ineens helemaal niet zo groot,

kan tot en met 31 mei 2010.

een plattelandsbewoner en een stedeling kunnen elkaar treffen in de liefde voor het

Meer informatie op www.fonds1818.nl

groen, mensen met een slechte beheersing

en surf naar Lenteprijs.

kijk op www.fonds1818.nl

Hillegom

Noordwijk

Noordwijker hout Lisse

Fonds 1818 steunt maatschappelijke en culturele Teylingen

projecten in de regio Den Haag, Delft, Zoetermeer, Leiden en de Bollenstreek.

Katwijk

Oegstgees t

U kent uw buurt, wijk, stad of regio het beste en weet wat

Leiden

nodig is. Dankzij u worden woonwijken weer leefbaar,

W assenaar Voor schoten

leren allochtone vrouwen fietsen, worden monumenten gerestaureerd, worden er theatervoorstellingen gemaakt, leren jongeren met elkaar discussiëren en kunnen met

LeidschendamVoorburg

Den Haag

olie besmeurde vogels weer vliegen. Wij nodigen u van

Den Haag

harte uit om uw ideeën en projecten met ons te delen.

U het project, wij het geld.

RIVIERVISMARKT 4

POSTBUS 895

2513 AM DEN HAAG

2501 CW DEN HAAG

070 364 11 41

INFO@FONDS1818.NL

Rijswijk PijnackerNootdorp Delft

Midden Delfland

Zoeterwoude

Zoetermeer

Leiderdor p