Cinéma

Filmjournalist Jos van der Burg attendeert ons elke editie op de mooiste nieuwe Franse films die nu of binnenkort ook in Nederland te zien zijn.

Nathalie Baye Verliefd op acteren

Nathalie Baye is minder bekend dan Catherine Deneuve, Isabelle Huppert en Juliette Binoche, maar won meer Césars (het Franse Gouden Kalf) dan deze filmsterren. Hoog tijd voor een portret van de actrice, die ruim tachtig films op haar naam heeft staan. Behalve talent en doorzettingsvermogen heb je als actrice ook een portie geluk nodig om door te breken. Het tekent Nathalie Bayes nuchtere realisme dat zij zich daarvan bewust is. Ze is geen diva die dagelijks wil horen hoe geweldig ze is, maar een actrice die graag over haar werk, maar niet over haar privéleven praat. Haar weerzin om het daarover te hebben gaat terug naar de tijd dat ze met de in Frankrijk heilig verklaarde Johnny Hallyday een relatie had. Uit die verhouding, die duurde van 1980 tot 1983, werd haar enige kind, dochter Laura, geboren. Doordat paparazzi het stel overal achtervolgde leerde Baye de schaduwzijde van roem en glamour kennen. Baye werd in 1948 in het Normandische gehucht Mainneville geboren als enig kind van twee kunstschilders. Ze groeide op in een vrijgevochten sfeer en werd door haar ouders op haar veertiende naar een balletschool in Monaco gestuurd. Ze had het er niet naar haar zin en vertrok op haar zeventiende als au pair naar Amerika. Na terugkeer een jaar later vroeg een vriendin haar mee naar een toneelauditie. Toen Baye werd aangenomen op een toneelschool voelde ze zich als een vis in het water. Na haar afstuderen lachte het geluk haar toe doordat François Truffaut, een grootheid in die tijd, haar vroeg voor een bijrol in La Nuit américaine (1973). Baye viel op en heeft daarna nooit meer zonder werk gezeten. En ook niet zonder prijzen. Tussen 1981 en 1983 won ze elk jaar een César; twee keer voor beste bijrollen en één keer voor beste actrice (als prostituee in La balance).

Formidabel

Baye maakte al vroeg in haar carrière duidelijk dat ze geen stereotiepe vrouwenrollen wil spelen. Films moesten de moeite waard zijn. Met Truffaut maakte ze nog twee films, maar ze was ook te zien in films van andere beroemde regisseurs die in Baye een formidabele actrice zagen, die psychologische diepgang aan personages geeft. De paar uitstapjes naar Hollywood, zoals Bayes bijrol in Steven Spielbergs Catch Me If You Can (2002), bevielen haar maar matig. Baye gedijt het best in de Franse filmwereld, omdat cinema hier meer is dan een commercieel verdienmodel. Daarbij maakt ze geen onderscheid tussen gevestigde namen en jongere regisseurs. Zo imponeerde ze vijftien jaar geleden als de vrouw van een alcoholist in de policier Le petit lieutenant van de toen 39-jarige regisseur Xavier Beauvois. Het leverde haar haar vierde César (voor beste actrice) op. Vier jaar geleden speelde ze een vrouw op het platteland tijdens de Eerste Wereldoorlog in het aangrijpende Les gardiennes. In haar laatste film Haute couture maakt ze met subtiel en ingetogen spel indruk als cheffin van het naaiatelier van Dior. Ruim vijftig jaar geleden werd Baye, in haar woorden, verliefd op acteren. Die zinderende emotie is bij haar nooit verdwenen.

Die zinderende emotie is bij haar nooit verdwenen

Lastige broers

Is het toeval dat niet alleen in Haute couture maar ook in Mes frères et moi iemand zich het lot aantrekt van een jongere uit een achterstandsmilieu? Of voelen filmmakers aan dat kijkers in deze tijd geen treurige, maar positieve verhalen willen zien? In Mes frères et moi heeft een veertienjarige jongen in een stadje aan de zuidkust van Frankrijk het moeilijk met zijn broers. Zijn vader is overleden en zijn moeder ligt in coma op bed. De jongen houdt van opera en heeft een goede stem, maar zijn drie oudere broers willen dat hij als pizzabezorger geld gaat verdienen. Maar dan grijpt het gelukkige toeval in: als een operalerares hem hoort zingen mag hij gratis lessen komen volgen. Zijn broers vinden opera elitaire onzin, maar de tiener laat zich niet langer koeioneren. Dat Mes frères et moi niet in de valkuil valt om de drie broers als karikaturale macho’s te portretteren, maar ook voor hen begrip heeft, maakt het drama des te geloofwaardiger. Mes frères et moi, vanaf 3 maart in de bioscoop

Onverwachte vriendschap

Dat de cheffin van het naaiatelier van Dior een rebelse tiener die haar eerder op straat in Parijs van haar tas beroofde, als stagiaire aanneemt, wekt verbazing bij haar collega’s. Maar de vrouw, die tegen haar pensioen aan zit, ziet in de in een banlieue wonende tiener een talentvolle naaister. En misschien kan zij de leegte vullen die is ontstaan na het vertrek van haar dochter, met wie ze al jaren geen contact meer heeft. Nathalie Baye speelt deze complexe vrouw met een mengeling van kwetsbaarheid en zelfverzekerdheid. Ze krijgt uitstekend tegenspel van de opkomende ster Lyna Khoudri. Haute couture geeft een goed beeld van het precisiewerk in een modeatelier en laat zien wat er kan gebeuren als iemand uit een bevoorrecht milieu zich ontfermt over een jongere uit een achterstandswijk. Tussen de cheffin en de tiener ontstaat een meer dan louter professionele band. Het feelgoodverhaal is niet altijd geloofwaardig, maar wel hartverwarmend. Haute couture, nu in de bioscoop, vanaf maart op streamingplatform Picl en later op dvd

Schimmige abortuswereld

Tot 1975 was abortus in Frankrijk verboden. Het door Audrey Diwan geregisseerde L’événement, dat zich afspeelt in 1963 in de provincieplaats Angoulême, volgt de lijdensweg van de talentvolle studente Anna. Ze wil geen leven als arme alleenstaande moeder, maar haar studie afmaken en schrijver worden. Als ze op zoek gaat naar een manier om haar zwangerschap te beëindigen, merkt ze snel dat niemand haar wil helpen. Artsen sturen haar weg, Anna’s vriendinnen keren zich van haar af en de jongen die haar zwanger heeft gemaakt, doet alsof hij daar niets mee te maken heeft. De situatie dwingt Anna richting schimmige abortuspraktijken, waarbij haar wanhoop en eenzaamheid door hart en ziel snijden. L’événement is gebaseerd op de autobiografische roman van Annie Ernaux (in Nederland uitgegeven onder de titel Het voorval). Op het filmfestival van Venetië won het terecht de Gouden Leeuw voor beste film. L’événement, vanaf 17 februari in de bioscoop

OOK TE ZIEN IN DE BIOSCOOP

Vortex

Deze speelfilm van het Franse enfant terrible Gaspar Noé toont de laatste dagen van een dementerend echtpaar. Geprezen om de nietsverhullende waarheid over de slopende ziekte. Vanaf 31 maart in de bioscoop

Illusions perdues

Schitterende verfilming van de roman die Honoré de Balzac tussen 1837 en 1843 schreef. Een zelfverzekerde jonge dichter uit de provincie wil het in Parijs gaan maken, maar stuit op hypocrisie, jaloezie en opportunisme in de literaire en journalistieke wereld. Het drama zou vorig jaar te zien zijn, maar werd door de coronamaatregelen uitgesteld. Vanaf 14 april in de bioscoop

NETFLIX

Oxygène

Claustrofobische thriller over een vrouw die wakker wordt in een piepkleine ruimte met een kleine hoeveelheid zuurstof. Ze heeft geen idee hoe ze er terecht is gekomen en zoekt een manier om eruit te komen. Critici prijzen de rol van Mélanie Laurent.

Le jour se lève

Zonder veel publiciteit zet Netflix geregeld klassieke films uit Europese landen online. Daaronder deze klassieker van Marcel Carné, het boegbeeld van de Franse vooroorlogse poëtisch-realistische stroming. In het drama uit 1939 vermoordt een fabrieksarbeider een rivaal in de liefde. Als hij in een huis belegerd wordt door de politie, overdenkt hij zijn leven.

Léon Morin, prêtre

Eind vorig jaar overleed acteerlegende Jean-Paul Belmondo op 88-jarige leeftijd. Wie een van zijn beste films wil zien, is aan het goede adres bij dit tijdens de Duitse bezetting spelende drama uit 1961. Belmondo is fantastisch als een priester op wie een weduwe verliefd wordt.