De boerin maart 2014 by CRV Uitgeverij/CRV Publishers

JAARGANG 4 • MAART 2014 • DE BOERIN IS EEN UITGAVE VAN CRV

Emigreren: een grote sociale uitdaging • Melktips voor powervrouwen • De klok rond met Karin Heeling-Uenk

DB01-cover.indd 4

10-03-14 10:51

Veel veehouders investeren momenteel in Ovalert-vruchtbaarheidsmanagement. Waar anderen vooral stappen tellen, gaat Ovalert een stap verder. Ovalert biedt u namelijk verrassend meer controle en informatie, en managet de volledige vruchtbaarheidscyclus van uw veestapel. Ovalert is efficiënter, biedt u dankzij de integratie met bijvoorbeeld SAP en VeeManager optimaal inzicht én u kunt alles zelf inregelen. Sperma Inclusief in Ovalert: een maandabonnement per koe en de zekerheid van de beste CRV-stier voor uw koeien. Kortom, concrete voordelen. En dat levert op! WILT U WETEN WAT INVESTEREN IN OVALERT U KAN OPLEVEREN? Neem dan contact op met de CRV Klantenservice voor een afspraak met een van onze vertegenwoordigers: (088) 00 24 440.

NIEUW IN OVALERT: VANAF NU OOK MET HALSBAND-RESPONDER

OVALERT.NL

467-13 Ovalert-NED.indd 1

13-01-14 09:42

Terwijl onze robot melktâ&#x20AC;Ś LELY ASTRONAUT A4 De Lely Astronaut A4 melkt uw koeien op de meest natuurlijke wijze op het moment dat zij het willen. Ook als u andere bezigheden heeft. Vertrouw op uw koeien en op uw Astronaut en u zult beloond worden met mooie productiecijfers en de hoogst haalbare melkkwaliteit. Interesse? Neem contact op met uw Lely Center of mail naar: nederland@lely.com

EVOLVE.

www.lely.com

innovators in agriculture

DB01_p03.indd 3

10-03-14 09:58

in dit nummer BOERIN AAN HET WERK DE KLOK ROND MET: KARIN HEELING-UENK 16 FOKKERIJ: OP ZOEK NAAR DE JUISTE PARTNER 22 MELKEN: TIPS VOOR POWERVROUWEN 38

BUITEN DE DEUR EMIGRATIE: OP AVONTUUR IN HET BUITENLAND 6 RONDETAFELGESPREK: KEIZERSNEDE TER DISCUSSIE 28 COÖPERATIE: BOERIN EN BESTUUR 46

INSPIRERENDE BOERINNEN

Beste boerinnen, Het zijn vaak de boeiendste opdrachten. Een groep professionele veehouders samenbrengen aan één tafel om een gewichtig onderwerp even uitvoerig onder de loep te nemen. In dit geval ging het om een debat met vrouwen, een rondetafelgesprek over het dreigende verbod op het structureel gebruik van keizersneden in de vleesveehouderij en de mogelijke impact daarvan op de Nederlandse,- maar ook de Belgische dikbilhouderij. De conclusie was opvallend: geen enkele deelnemer aan het debat achtte een vleesveehouderij zonder keizersneden op korte termijn mogelijk. Enkele van de vleesveehoudsters gaven zelfs stellig aan dat de dikbilfokkerij voor hen dan stopt. De keizersnede is immers niet alleen een kwestie van comfort voor de koe. Ook het comfort van de boer telt hier. Wellicht heeft de bijeenkomst bij de deelnemers de visie rondom het gebruik van de keizersnede niet wezenlijk veranderd. Maar de uitwisseling van kennis en kunde aan tafel zal menigeen van de deelnemers hebben geïnspireerd.

MPR-BOERIN: KRISTEL VAN HAELEMEESCH 15 KOEIENKUNSTENARES: AUKJE LABORDUS 37 BOERIN VAN ADEL: AIMÉE VON MARTELS 45

DAMESDINGEN GEKNIPT: VAN ALLES VOOR DE BOERIN 25, 44 MAKE-OVER: WILLY STEENWIJK 26 COLUMN FEMKE: ZO KLAAR 33 KIJKJE IN DE KEUKEN: BETTY KERCKHOF 34 BOERIN VERTELT: IK ZEG STOPPEN, MAAR MANLIEF WORSTELT 49 STRIP: IK VERTREK 50

Annelies Debergh redacteur De Boerin Volg De Boerin op Facebook en blijf op de hoogte van het laatste nieuws.

DB01-inhoud.indd 4

10-03-14 13:19

16 Colofon De Boerin is een uitgave van CRV BV en verschijnt twee maal per jaar. Redactie Hoofdredacteur: Jaap van der Knaap Adjunct-hoofdredacteur: Inge van Drie Redactie: Jorieke van Cappellen, Annelies Debergh, Florus Pellikaan, Ivonne Stienezen en Tijmen van Zessen Eindredactie: Mirjam Braam, Lieke van den Broek, Ingrid Sevenster Fotografie: Harrie van Leeuwen, Kristina Waterschoot Beeldbewerking: Rogier van der Weiden Vormgeving: André Fris, René Horsman, Esther Onida Aan dit nummer werkten mee: Alice Booij, Lucy Keijser, Verheij Ontwerpstudio (26-27) en Femke Marije Wiersma Advertenties: Jannet Fokkert, Willem Gemmink, Froukje Visser Uitgever: Rochus Kingmans Adres Nederland: postbus 454, 6800 AL Arnhem tel.: 026 38 98 800 Vlaanderen: Van Thorenburghlaan 14, 9860 Oosterzele tel.: 09 363 92 11 e-mail: boerin@crv4all.com

JAARGANG 4 • MAART 2014 • DE BOERIN IS EEN UITGAVE VAN CRV

De Boerin gemist? Niet-leden van CRV kunnen zich abonneren op De Boerin. Tarieven per jaar: Nederland en België: € 10, binnen EU: € 15, buiten EU: € 20. Prijzen excl. 6% btw. Bel voor opgave van een abonnement: (0031) (0)26 38 98 806. Of stuur een e-mail: boerin@crv4all. com. Overname van artikelen is alleen toegestaan na toestemming van de redactie. Hoewel aan de samenstelling van de inhoud de meeste zorg is besteed, kan de redactie geen aansprakelijkheid aanvaarden voor mogelijke onjuistheden of onvolledigheden. Alle auteursrechten en overige intellectuele eigendomsrechten ten aanzien van (de inhoud van) deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze rechten berusten bij CRV B.V. c.q. de betreffende auteur. Artikelen uit De Boerin mogen uitsluitend verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden na schriftelijke toestemming van CRV. Druk: Senefelder Misset Doetinchem Op de cover: Kristel Van Haelemeesch (zie ook pag. 15)

Emigreren: een grote soc iale uitdaging

• Melktips vo or powervrouw en • De klok rond met Karin Heeli ng-Uenk

DB01-inhoud.indd 5

10-03-14 13:21

HOOFDARTIKEL

Op avontuur Of je nu de droom van je boer volgt of gezamenlijk kiest voor een toekomst in het buitenland: de keuze voor emigratie draait niet alleen om lage grondprijzen, meer rendement en groeikansen. ‘Emigratie slaagt alleen als het hele gezin erachter staat’, zegt emigratiebegeleider Gwenda van Veldhuizen van Interfarms. ‘Zorg dat je als vrouw ook een uitdaging in het nieuwe land krijgt’, adviseert emigratiepsycholoog Saskia Zimmermann. TEKST ALICE BOOIJ

DB01-hoofd.indd 6

10-03-14 13:24

in het buitenland

DB01-hoofd.indd 7

10-03-14 13:24

HOOFDARTIKEL

JOLANDA BULDER, DENEMARKEN: ‘DENEMARKEN IS ONS THUIS, MAAR WE BLIJVEN NEDERLANDERS’ Al bijna zestien jaar wonen en werken Jolanda (35) en Warner (41) Bulder in Denemarken. ‘Ik liep in Denemarken stage, Warner werkte op een melkveebedrijf’, vertelt de van oorsprong uit Purmerend afkomstige veehoudster over hun ontmoeting. ‘We werden verliefd en samen hadden we de droom van een eigen bedrijf.’ Dat lukte in het noorden van Denemarken, in Thorup. ‘Denemarken is ons thuis, maar Deens staatsburger zullen we nooit worden. We blijven Nederlanders’, aldus Jolanda, die af en toe nog wel naar Nederland gaat. ‘Ik vind het fijn om boodschappen te doen in een Nederlandse supermarkt en familie en vrienden te bezoeken.’ Omdat ze niet afkomstig zijn van een boerderij was emigreren voor het echtpaar de enige manier om melkveehouder te worden. ‘Met internet en snelle auto- en vliegverbindingen zijn er

eigenlijk geen afstanden meer. In Nederland hadden we het naar ons zin, maar hier kunnen we koeien melken.’ Van 60 koeien in 1998 wisten Jolanda en Warner het bedrijf uit te breiden naar 250 koeien en een quotum van 2,5 miljoen kilo melk. ‘Inmiddels hebben we ook personeel, daardoor hebben we zelf de laatste jaren meer vrijheid gekregen. Het werk gaat door als we er niet zijn.’ Bovendien kregen ze twee kinderen, Signe (8) en Roy (10). ‘De eerste paar jaren hadden we minder een sociaal leven’, herinnert Jolanda zich. ‘We waren heel druk met het opbouwen van onze boerderij.’ Toen de kinderen kwamen, veranderde dat. ‘Ze voetballen, spelen handbal en rijden paard. We nemen de tijd om met ze mee te gaan en zo kregen we ook meer contacten buiten het bedrijf’, vertelt Jolanda, die in die tijd ook zelf haar oude hobby paardrijden weer oppakte.

uforie, dat is het woord dat het beste past bĳ de eerste periode van een emigratie. Het nieuwe land zit boordevol mogelĳkheden, het bedrĳf heeft genoeg uitdagingen en daar kan het hele gezin zich op storten. ‘Na ongeveer anderhalf jaar kom je weer met beide benen op de grond’, geeft emigratiepsycholoog Saskia Zimmermann aan. ‘Je komt erachter dat niet alles kan en klopt. Je voelt op zo’n moment dat je niet direct bĳ vrienden en familie bent en je hebt nog niet echt het gevoel thuis te zĳn in het emigratieland, daarvoor is het nog te vroeg.’

‘Niemandsland’ noemt Zimmermann, zelf veertien jaar geleden naar Frankrĳk geëmigreerd, het. ‘Het hoort erbĳ en hier moet je doorheen, dan heb je elkaar in de relatie nodig.’

Verschil boeren en boerinnen Emigreren is vooral een keuze voor een mooiere zakelĳke toekomst, maar om het verhuizen naar het buitenland tot een succes te maken, is er meer nodig. Want ondanks de fraaie kansen komt ongeveer de helft van de emigranten binnen zeven jaar terug, zo luiden de grove schattin-

DB01-hoofd.indd 8

10-03-14 13:24

Jolanda Bulder ‘Ik leerde de “boel de boel” te laten en op mijn paard te springen’

‘Ik zocht heel duidelijk naar iets om voor mezelf te doen, ik had dat gevoel jaren weggestopt’, verhaalt ze. ‘Naast het bedrijf en de kinderen kwam ik gewoon tijd te kort en dan gaan de kinderen en de boerderij natuurlijk voor.’ Toch leerde ze de ‘boel de boel te laten’ en op haar paard te springen. ‘Het heeft me wel moeite gekost om alles te laten liggen en maar even te wachten met stofzuigen’, geeft ze toe. ‘In het begin had ik er een schuldgevoel over, maar daar heb ik me overheen gezet. Uiteindelijk ben ik er gelukkiger van geworden.’ De Deense taal is ze inmiddels machtig, maar dat duurde wel even. ‘In het begin dacht ik “als ze maar niets aan me vragen”, het zweet brak me dan uit. Ik heb echt geen talenknobbel.’ Toch is de taal snel leren een van de belangrijkste adviezen die Jolanda aan nieuwe emigranten geeft. ‘En ga erop uit, ook al heb je nog zoveel werk op de boerderij. Maak tijd voor buurtfeestjes en laat je omgeving zien dat je niet alleen werkt in je nieuwe land, maar er ook woont en een sociaal leven wilt opbouwen.’

gen. ‘Bĳ boeren ligt dat wel lager’, denkt Zimmermann. ‘Die zĳn meer vastberaden, houden vol.’ Ze ervaart dat de verschillen tussen mannen en vrouwen een belangrĳke rol spelen bĳ de hobbels die emigranten op hun pad tegenkomen. ‘Vrouwen denken dat ze een beter gezinsleven krĳgen, mannen werken tot 11 uur ’s avonds in de stal om het bedrĳf op poten te zetten. Grote verschillen in beleving dus.’ Voor boerinnen die ook echt de passie op de boerderĳ vinden, is emigreren een uitdaging. Boerinnen die hun man volgen, moeten van te-

voren goed bedenken welke uitdaging zĳ willen aangaan in hun nieuwe thuisland, zegt Zimmermann. ‘Als de kinderen hun draai hebben gevonden en het bedrĳf loopt, dan komt de vraag “en ik dan?” Denk na over een studie, vrĳwilligerswerk of een baan. Pas wanneer je als boerin ook gelukkig bent, is de boer het ook.’ Vroeg of laat krĳgen ze allemaal last van heimwee, ervoer Hylke Speerstra, auteur van het boek ‘Het wrede paradĳs’. ‘Bĳ boerinnen openbaart het zich meestal binnen enkele jaren na de emigratie, bĳ boeren merk je het pas aan het einde

DB01-hoofd.indd 9

10-03-14 13:24

HOOFDARTIKEL

ANGELINE KOOPMAN, NEDERLAND: ‘JE BLIJFT IN HET BUITENLAND TOCH “DER HOLLÄNDER” OF “DUTCHY”’ Omdat ze klem zaten tussen het dorp Wervershoof en oprukkende glastuinbouw besloten Angeline (46) en Jack (47) Koopman zo’n achttien jaar geleden om te gaan ondernemen in het voormalig Oost-Duitsland. ‘We konden in Noord-Holland niet verder groeien dan tachtig melkkoeien, maar we hadden de ambitie om groter te boeren’, vertelt Angeline vanuit Wervershoof, waar het gezin in juni 2013 opnieuw is thuisgekomen. ‘Na vijftien jaar in Duitsland en drie jaar in de Verenigde Staten te hebben gewoond, zijn we weer terug, dit is altijd de bedoeling geweest. We besturen de buitenlandse bedrijven nu op afstand.’ Dat zijn twee locaties in Duitsland en een bedrijf in Kansas, Verenigde Staten. ‘We hebben goede bedrijfsleiders en getraind personeel. Daarbij hebben we een financieel directeur en een

operationeel directeur die al zeventien jaar voor ons werkt. We kunnen het overdragen.’ Hun drie dochters van twaalf, vijftien en zestien jaar groeien nu verder op in een voor Jack en Angeline vertrouwde omgeving. ‘Ik had me van tevoren niet gerealiseerd dat dat zoveel vertrouwder zou voelen dan in Duitsland of Amerika. Maar je blijft in het buitenland toch “der Holländer” of “Dutchy”’, aldus Angeline, die aangeeft dat het ook heel prettig is om weer dicht bij hun eigen ouders in de buurt te zijn. ‘Ze zijn allemaal in de zeventig.’ De keuze om in 1995 naar Duitsland te vertrekken was – naast de mogelijkheden te groeien – ook ingegeven door de afstand. ‘Het is vijf uur rijden, zo konden we ook snel weer in Nederland zijn.’ Angeline gaf haar baan in de kantoorautomatisering op en

van hun carrière; ze hebben zich altĳd ondergedompeld in het werk.’ Speerstra reisde de hele wereld over om emigranten te bezoeken. ‘Je moet je losrukken van je wortels, het is een enorme onderneming’, zegt hĳ, terwĳl hĳ refereert aan tv-programma’s over emigratie. ‘Daar zie je zoveel ondoordachte mensen, dan zĳn ze verbaasd dat de Hongaren geen Nederlands tegen ze praten.’ Vroeger was emigreren veel zwaarder. ‘Als vader wilde emigreren, gingen vrouw en kinderen gewoon mee. Tegenwoordig met de moderne media houd je contact en ben

je met het vliegtuig ook zo weer in Nederland.’ Een goede remedie tegen heimwee is er ook, geeft Speerstra aan. ‘Houd het eerst zo lang mogelĳk vol en ga dan voor een vakantie naar Nederland. Daar vind je niet terug wat je hebt achtergelaten, dan wil je wel graag weer terug naar huis.’

Meer belangstelling Emigreerden zo’n twintig jaar geleden nog driehonderd tot vierhonderd agrarische gezinnen jaarlĳks, tegenwoordig zĳn het er hooguit zeventig. Toch neemt de belangstelling voor

DB01-hoofd.indd 10

10-03-14 13:24

Angeline Koopman ‘Spreek de taal en wees zo f lexibel als een palmboom in de wind’

nam het administratieve deel van het bedrijf op zich. ‘Het soort werk was hetzelfde, maar ik was nu ook mede-ondernemer.’ Die gezamenlijke nieuwe start paste haar goed. ‘Ik stond meteen midden in het bedrijf, maakte afspraken met leveranciers, personeel, buren en banken en leerde zo ook gelijk de taal.’ Ze groeiden snel en kochten een bedrijf in Amerika erbij. ‘Als je het samen goed hebt, maakt het niet uit waar je zit. Maar je blijft je verwonderen over de verschillende culturen, we hebben steeds “the best of both worlds” meegenomen. Zo is emigratie een verrijking van je leven.’ Ze heeft nog wel een paar tips: ‘Spreek de taal en wees zo flexibel als een palmboom in de wind.’ Op hun bedrijf in Wervershoof melken ze inmiddels weer zelf koeien. ‘De jongste dochter helpt regelmatig mee met het voeren van de kalveren’, vertelt Angeline. ‘Dat deed ze in het buitenland niet, daar werd al het werk door personeel uitgevoerd.’ Hun familiebedrijf geeft duidelijk weer een nieuwe impuls aan het boerengevoel. ‘Op deze boerderij boert Jacks familie al meer dan honderd jaar. Hier horen we thuis.’

emigratie langzaamaan weer toe, ervaart emigratiebegeleider Janneke Smedema van Interfarms. ‘Ondernemers zoeken naar mogelĳkheden om uit te breiden en ook vanuit starters is er meer belangstelling’, vertelt Smedema. De landen dicht tegen Nederland aan, zoals Duitsland en Denemarken, bieden kansen om meer grond aan te kopen, terwĳl landen als Roemenië en Slowakĳe lonken vanwege het rendement. ‘Bĳ die landen is het vaak de bedoeling een tweede bedrĳf te beginnen, ondernemers blĳven dan met hun gezin in Nederland wonen.’

De rol van de boerin bĳ emigratie wordt steeds belangrĳker, geeft haar collega Gwenda van Veldhuizen aan. ‘Vroeger ging elke boerin mee in emigratie, ze hielp meestal ook al mee op het bedrĳf, dus het was een logische stap.’ Steeds meer boerinnen hebben echter een baan buitenshuis, dus het is niet meer vanzelfsprekend dat ze hun leven opgeven om naar een ander land te gaan boeren. ‘In het buitenland zie je dat de geëmigreerde boerinnen minder buitenshuis gaan werken’, signaleert Van Veldhuizen, die bĳ Interfarms van de twaalf potentiële emigratielan-

DB01-hoofd.indd 11

10-03-14 13:25

HOOFDARTIKEL

TO HELMIG, CANADA: ‘GEEN HEIMWEE NAAR NEDERLAND, MAAR WEL NAAR ONS KIND’ Ze streept de dagen alweer af op de kalender. In april komt To Helmig weer naar Nederland om haar dochter, schoonzoon en kleinkinderen te bezoeken. ‘In september zijn we ook geweest; we proberen twee keer per jaar naar Nederland te komen. En dit jaar komen ze ook nog naar Canada, het wordt een super jaar.’ In 2000 emigreerde To (63) met man Bernard en zoon Henrik naar Alberta. ‘Onze zoon wilde boeren in Canada en ook voor mijn man was het altijd al een droom. Ik heb het een beetje tegengehouden, maar ben achteraf blij dat we de stap hebben gezet.’ Hun dochter bleef achter in Nederland. ‘Heimwee naar Nederland heb ik niet, maar we missen wel ons kind en de kleinkinderen’, geeft To aan. ‘We skypen twee keer in de week. Als onze dochter de computer aanzet, roepen de kleinkinderen al “opa en oma”, maar een knuffel kan ik ze natuurlijk niet geven. Dat mis ik.’

De vakanties die To en Bernard in Nederland doorbrengen, zijn overigens wel extra intensief. ‘Wij zijn dan 24 uur per dag bij ze, draaien helemaal mee in het gezin. We doen de kleinkinderen in bad en stoppen ze in bed. Als we ’s morgens om zeven uur wakker worden, kruipen ze alledrie gezellig bij ons. Ik weet niet of het contact beter was geweest als we nog in Nederland zouden wonen.’ Met gejuich ontvangen en met tranen in de ogen weer weg, zo omschrijft To de Nederlandse bezoeken. ‘We kunnen weer heel lang teren op dat prachtige gevoel.’ Voor vrouwen is emigreren anders dan voor mannen, geeft To aan. ‘Als vrouw ben je emotioneler, de man gaat voor het bedrijf.’ En dat is in Canada bijzonder goed gelukt, geeft ze aan. ‘Het gaat heel goed met het bedrijf, ik heb mijn man zien opbloeien en onze zoon woont nu met zijn vriendin op het bedrijf.’ Inmiddels melken

den Canada in haar portefeuille heeft. ‘Soms is het een bewuste keuze om op het bedrĳf te gaan werken, anders is het wel belangrĳk dat je een emigratieland uitzoekt dat ook voor de vrouw van de boer aantrekkelĳk is.’ Ze geeft aan dat het vooral de man is die het initiatief neemt en de plannen heeft om te gaan emigreren. ‘Mannen zouden zich op meerdere plekken wel kunnen thuisvoelen, het bedrĳf is hun wereld.’ Economisch bekeken kom je dan al gauw in Oostbloklanden terecht, signaleert Van Veldhuizen. ‘Maar daar heb je veel minder sociaal

leven en dat is wel heel belangrĳk.’ Ze adviseert samen het oriëntatietraject in te gaan. ‘Ga samen kĳken. Vrouwen hebben de neiging in Nederland te blĳven om voor het bedrĳf en de kinderen te zorgen, maar je moet het wel samen ontdekken en enthousiast raken.’ Smedema onderstreept de voorwaarde dat je als vrouw en gezin volledig achter de keuze voor emigratie moet staan. ‘Boerinnen zĳn heel flexibel, ze hebben veel voor het bedrĳf over’, aldus Smedema. ‘Ze doen stappen opzĳ als het over het bedrĳf gaat. Dat is in Nederland al zo, maar bĳ

DB01-hoofd.indd 12

10-03-14 13:25

To Helmig ‘We skypen, maar een knuffel kan ik ze niet geven’

ze 220 koeien. ‘We zijn meer gegroeid dan gedacht. We zijn trots op wat we bereikt hebben.’ To heeft nooit gedacht om terug te gaan naar Nederland. ‘Nee, nooit, ook al was het weleens moeilijk. In Nederland vind je ook niet meer wat je achtergelaten hebt. Bovendien stond ik meer dan 100 procent achter de emigratie.’ In Nederland verhuisden ze eerder al van de regio Amsterdam naar Friesland om te boeren. ‘Dat is ook een soort emigreren, je moet alles opnieuw uitvinden.’ Over moeilijke perioden kom je heen, is haar ervaring. ‘Ik zie om me heen wel gezinnen die weer teruggaan, maar ook gezinnen die ondanks het gemis blijven. Zij zeggen jaren later toch dat ze het goed hebben gedaan om te blijven. Het waren maar periodes.’ Voorwaarde is wel dat je als vrouw echt achter de emigratie moet staan en dan ook de schouders eronder moet zetten. ‘Eerst heb je een vakantiegevoel, maar dan realiseer je je dat je niet weer teruggaat. Dan moet je heel sterk zijn en uit het dal klimmen, dan kom je vanzelf weer op de heuvel. Ja, ik heb het een plekje gegeven, voor mij is het goed zo.’

emigratie is dat nog duidelĳker. Ze moeten nog meer achter het bedrĳf staan.’

Vrouwen ‘voelen’ meer Mannen zetten makkelĳker de stap van emigratie, geeft ook emigratiepsycholoog Saskia Zimmermann aan. ‘Hebben ze het besluit genomen, dan gaan ze er ook voor.’ Bĳ vrouwen ligt dat anders. ‘Ze “voelen” meer. Hoe zal het zĳn om te emigreren en ver van familie en vrienden te leven? Ze zoomen in op alles wat zou kunnen gebeuren en hoe het met de achterblĳvers moet.’

Een voordeel heeft dat trouwens ook. ‘Ze trekken eerder aan de bel als het emotioneel of fysiek te veel kost. Mannen voelen die grens pas als het te laat is.’ Een voordeel van veel agrarische emigranten is dat ze in de Nederlandse situatie ook al gewend zĳn om veel met elkaar samen te werken. ‘Dat kost niet-agrarische emigranten moeite. Naast een nieuw land zitten ze ook de hele dag bĳ elkaar op de lip. Dat is wel een relatietest.’ Voor meer informatie en een gratis boekje met vragen en antwoorden over emigreren: www.bewustemigreren.com

DB01-hoofd.indd 13

10-03-14 13:25

en r e v l a k e d Gezon ! r e i z e l p n e gev

Nu in emmer ĂŠn zakjes in handige box

BenfitalÂŽ Plus De PLUS bij kalverdiarree, zodat het kalf snel herstelt

Voor meer informatie kunt u contact opnemen met: Boehringer Ingelheim bv, Postbus 8037, 1802 KA, Alkmaar vetmedica.nl@boehringer-ingelheim.com Telefoon: 072 566 2411, Fax: 072 564 3213

18069 BI Benfital44A4 adv-V2.indd 1 DB01_21.indd

ABCD 20-09-11 16:07 12-03-2012 11:19:13

INSPIRERENDEBOERIN KRISTEL VAN HAELEMEESCH MPR-BOERIN leeftijd: 37 • partner: Geert Van Hecke • bedrijf: 110 melkkoeien • woonplaats: Eede • werk: deeltijds melkproductieregistratiebeheerder CRV

ALS VANZELF INGEROLD ‘De vraag om mpr-beheerder te worden voor CRV kwam enkele dagen voor ik mijn studie voor graduaat landbouw zou starten. Zo ben ik in het vak gerold. Als kind vond ik het altijd leuk wanneer de melkcontroleur op ons ouderlijk bedrijf kwam. Ik liep altijd met hem mee en was vastberaden hem later op te volgen. Ik heb me nooit afgevraagd of mijn keuze om met mpr te beginnen indertijd wel juist was.’

GROEN ACHTER DE OREN ‘Toen ik met dit werk begon in 1995 voelde ik me al van alle markten thuis. Ik besefte al snel dat ik nog groen was achter de oren. De eerste jaren heb ik mijn ogen en oren goed gebruikt. Zo kreeg ik de kans om extra bagage in mijn rugzakje te stoppen over zaken als bijvoorbeeld jongveeopfok. De contacten met andere veehouders en boerinnen zijn vaak verrijkend.’

LEVENSWIJSHEID ‘Aan de hand van de levensverhalen van andere veehouders op praktisch en sociaal vlak heb ik veel levenswijsheid op gedaan. Toen ik in mei 2011 zelf melkveehouder werd, kon ik veel beroep doen op al die ervaringen. De boerenwijsheid van de voorbije jaren en wat ik ervan oppik voor het eigen bedrijf is een pluspunt van dit werk.’

MPR ALS ONTSPANNING ‘Nu het op ons melkveebedrijf drukker wordt en ik zwanger ben van ons eerste kindje, is het soms moeilijker om dat werk ook met mijn job als mprbeheerder te combineren. Maar ik blijf het doen. Vroeger zag ik mpr als echt werk, maar nu lijkt het meer op een uit de hand gelopen hobby. Door mpr kan ik lekker “uitgewaaid” thuiskomen.’

DB01-inspirerend mpr.indd 15

10-03-14 10:30

DEKLOKRONDMET boerin: Karin Heeling-Uenk • leeftijd: 44 • partner: Eddy Heeling (44) • kinderen: Mechteld (15), Guido (13) en Meike (11) • aantal koeien: 105 • woonplaats: Sleen

Zelfredzaam m DB01-ondern boerin.indd 16

10-03-14 13:17

Hoe veelzijdig vult een boerin haar dag in? Misschien is Karin Heeling-Uenk wel het ultieme voorbeeld. Bij aankomst voor een 24 uurskennismaking klinkt het direct haast verontschuldigend: ‘Welkom is ons jachtige leventje’, om geduldig richting haar opzadelende dochter te vervolgen: ‘Lukt het meis?’ Een dag met een zuiderling die naar het Noorden verhuisde en actief en positief in het leven staat. TEKST FLORUS PELLIKAAN

m met een lach DB01-ondern boerin.indd 17

10-03-14 13:16

DEKLOKRONDMET

‘E

ven voorstellen, uw nieuwe weektwitteraar: boerin, echtgenoot, moeder, inwoner #coevorden #cda #genieter.’ Vanaf haar smartphone introduceert melkveehoudster Karin Heeling-Uenk uit het Drentse Sleen zichzelf bĳ de volgers van CDA Coevorden. Als nummer vĳf op de kieslĳst begint vandaag voor haar een week lang twitteren. Onwennig is ze er niet mee, want ook haar persoonlĳke twitteraccount staat zelden een dag stil. De oorzaak? Een actief maatschappelĳk leven. ‘Je inzetten voor de buurt waarin je woont vinden wĳ een van de kernwaarden’, vertelt Karin Heeling, terwĳl ze de tweet verstuurt. ‘Contacten maken je leven aangenaam. Zowel mĳn man Eddy als ik zĳn geen types die ons op het bedrĳf verstoppen. Natuurlĳk halen we energie uit het bedrĳf, maar er zĳn ook momenten dat het energie kost, dan is het heerlĳk om er iets bĳ te hebben wat energie oplevert.’ Een voorbeeld van positieve energie dient zich kort voor het middaguur aan als een pakketdienst een nieuwe voorraad spullen voor de Nutrifeed-kalveropfokparty bezorgt.’ Fluitend komt Karin met de eerste doos binnenlopen en vraagt me om assistentie met het dragen. ‘Tĳdens de party ga ik aan de hand van een soort ganzenbord met vragen over de kalveropfok met collega’s in gesprek. Het is fantastisch om te doen. Je merkt dat er onder boerinnen behoefte is aan het delen van ervaringen.’

Uren over kalfjes praten Karin bedacht het kalveropfokspel zelf en maakte de eerste schets in het kantoor op de achterkant van een trekkerposter. ‘Ik zou niet zonder creativiteit kunnen’, vervolgt Karin. ‘Ik ben niet praktisch creatief en heb van ons huis ook geen paleisje gemaakt, maar ik denk dat ik wel creatief in denken ben. En de goede ideeën krĳg je als je lekker in je vel zit. De meeste inspiratie heb ik bĳ het verzorgen van de kalfjes.’ Over de kalfjes gesproken, daar kan Karin, die toch al zelden naar woorden hoeft te zoeken, uren over praten. De kalfjes zĳn op het bedrĳf met ruim honderd koeien niet alleen haar verantwoordelĳkheid, ze hebben ook haar volle interesse. ‘Jongvee is iets wat je er als eerste bĳ kunt doen naast je werk of de kinderen. Het is heel goed planbaar.’ Karin stelt me voor om ’s morgens om 7 uur op te staan en dan als eerste, zoals iedere dag, het jongvee te verzorgen. ‘Door de melkrobot zĳn wĳ geen vroege boeren’, vertelt Karin, zoals zo vaak, met een glimlach.

07.15 uur

07.00 uur

‘Ik ben niet echt praktisch creatief, maar wel creatief in denken’ Met een ‘goedemorgen jongens’ stapt Karin die volgende morgen de stal van de jongste kalfjes binnen. ‘Dat zeg ik iedere morgen. Nu hebben de kalfjes ons al horen praten, maar normaal is dit de herkenning dat ik het ben.’ Een ‘gejuich’ gaat op. ‘Stellen jullie je niet aan’, zegt Karin, terwĳl ze de voerschep ter hand neemt.

Kinderen zelfstandig en weerbaar maken Met de ervaring van veel kalveropfokparty’s en een jarenlange opfok van de kalveren op het eigen bedrĳf heeft Karin inmiddels een gouden regel voor de opfok gevonden. ‘Een weloverwogen biestbeleid en droog liggen’, klinkt het resoluut. ‘Kalveren houden ook van een lekker droog ligbed net als jezelf.’ De controleronde voert ook langs de kalverdrinkautomaat die al twaalf jaar naar volle tevredenheid functioneert. Op het bĳvullen van de poeder na dan. ‘Degene die nog eens wat verzint waardoor boerinnen de zakken niet meer boven hun macht in de automaat hoeven te tillen, is spekkoper.’ Binnenshuis blĳft het nog lang stil en nemen de kinderen Mechteld, Guido en Meike en logerend neefje Tys het er tĳdens deze voorjaarsvakantie even van. ‘Het is jammer dat je die ongeorganiseerde rommel op een schooldag niet meemaakt’, vertelt Eddy, terwĳl hĳ de koffie inschenkt. Niet dat Karin het op die dagen extra druk heeft, want de kinderen zorgen zo veel mogelĳk voor zichzelf. ‘Wĳ vinden zelfredzaamheid erg belangrĳk. Daarom proberen we de kinderen zelfstandig en weerbaar te maken. Ik denk dat ik dat mee heb genomen uit het Zuiden.’

Zuidelijke invloed merkbaar Karin verwĳst daarmee naar haar geboortegrond in Son en Breugel. Geboren op een boerderĳ is ze niet, maar boerenbloed stroomt wel degelĳk door haar aderen. Op de Christelĳke Agrarische Hogeschool in Dronten kwam ze Eddy tegen en zo kreeg haar leven een vervolg in Drenthe. Maar de zuidelĳke invloed is nog altĳd merkbaar. ‘Wĳ moesten ons eigen kostje bĳ elkaar scharrelen en ons altĳd zelf redden.

10.30 uur

DB01-ondern boerin.indd 18

10-03-14 13:56

11.00 uur

DB01-ondern boerin.indd 19

12.45 uur

10-03-14 13:17

DEKLOKRONDMET

‘Te vaak hoor je mensen die eigenlijk nog heel veel hadden willen doen’ Niks erg hoor. Want daardoor heb ik nu ook echt mĳn eigen dingen. Ook bĳ de kinderen leggen we de lat daarom bewust wel eens hoog.’ Educatieve trekjes zĳn er gedurende de dag dikwĳls bĳ Karin te bespeuren. ‘Ik heb eerst een half jaar de lerarenopleiding gedaan, misschien komt het daardoor’, geeft Karin als mogelĳke verklaring. Intussen bereidt ze een volgende klus voor: jongvee meten. En laat dat nu ook net een educatief tintje hebben. ‘Belangrĳk: controleer of je het goed doet. Soms zeggen mensen dat controle niet hoeft omdat ze iets al dertig jaar op dezelfde manier doen, maar je kunt het ook al dertig jaar fout doen.’

Ook het oudere jongvee moet aan de controleronde geloven. Voor het vergrendelen van het voerhek ‘roept’ Eddy de hulp van een stukje ĳzerdraad in. ‘Dit is dus even een verschil tussen Ed en mĳ’, geeft Karin aan. ‘Hĳ is van de houtjetouwtjemethode en voor mĳ is behelpen juist een doorn in het oog.’ Maar zoals altĳd ziet Karin ook hier weer het positieve van in. ‘Als je het maar weet van elkaar is het niet erg toch? Daarom is het goed om ieder je eigen ding te doen en je eigen verantwoordelĳkheden te hebben. De boerderĳ is van huis uit Eddy z’n plek en dat laat ik ook zo.’

Samen uit bed voor kalfkoe Doordat zowel Karin als Eddy ’s avonds regelmatig weg gaan, is het bedrĳf zo ingericht dat er na zeven uur niets meer in de stal hoeft te gebeuren. ‘Het bedrĳf zou na wat aanpassingen best door één persoon gedaan kunnen worden. Wanneer de melkprĳs heel laag wordt, is dat een mogelĳkheid, maar liever niet. Bovendien zou ik dan op zoek gaan naar een andere invulling van contacten. Ik kan niet zonder. Misschien door excursies of zo’, denkt Karin hardop. Nu dwingt de melkprĳs gelukkig niet en gaat Eddy richting de kerk voor het kosterschap en een vergadering van de

14.30 uur

15.00 uur

DB01-ondern boerin.indd 20

10-03-14 13:17

‘Ik zou mezelf niet altijd kunnen wegcijferen voor de kinderen’ vraagd of deze bodywarmers een modetrend waren.’ Karin schrĳft haar blogs bewust uitnodigend tot reactie. ‘Iedere dag kĳk ik wel even en indien nodig reageer ik ook weer. Ook die interactie is leuk.’ En om nog even op de bodywarmer terug te komen: ‘Het schĳnt echt groei te schelen bĳ temperaturen onder de tien graden.’ Intussen maakt Karin van het kalf een foto, want ook nieuw leven op de boerderĳ krĳgt de kiezer via Twitter mee.

Dag afsluiten bij de open haard

kerkrentmeesters. Karin brengt Mechteld en Meike met de pony’s om beurten naar de één straat verderop gelegen manege. ‘In de manege zit ik wel een keer of drie per week’, vertelt Karin, die ook zelf iedere week nog minimaal één keer haar eigengefokte paard Emma (Welthit II x D-Day) berĳdt. ‘Moet ik je nog even helpen meis?’, vraagt ze als Meike het hoofdstel omdoet. ‘Paarden horen er in ons gezin gewoon bĳ. Een koe is toch iets meer een productiedier, maar een paard is net als een hond, daar heb je meer een band mee. Al vind ik een pasgeboren kalf ook geweldig.’ Toeval of niet, nieuw leven dient zich gedurende de dag ook aan. Omdat Eddy met Guido en Tys richting de houtwal is voor het noodzakelĳke winteronderhoud, neemt Karin zelf de geboortehulpmiddelen ter hand. Het is haar duidelĳk niet vreemd. ‘Als er ’s nachts een koe kalft, gaan we er ook vaak samen uit. Het is dan gemakkelĳker om de koe door de robot te doen en dan kan ik het kalf ook direct biest geven.’ Nadat we het zware kalf samen ter wereld hebben geholpen, krĳgt het de eerste biestgift en een kalverbodywarmer aan. ‘Onlangs heb ik er een blog over geschreven’, verwĳst Karin naar haar jongveeblogs op Melkweb van FrieslandCampina vanwege haar werk voor Nutrifeed. ‘Ik heb me daarin afge-

19.30 uur

Midden op de dag schuift Karin zomaar even achter de piano. ‘Iedere dag speel ik wel even, dat is voor mĳ echt een uitlaatklep.’ Haar speelkunsten blĳken al snel groter dan een recreatief deuntje spelen. ‘Mĳn meest bĳzondere optreden was in Krakau met Rob van Dĳk, de broer van de bekende pianist Louis van Dĳk, en het Young Cracow Philharmonic achter een echte Steinway-vleugel van twee ton. Zulke dingen vergeet je nooit meer. Er is meer dan alleen werken, wĳ willen ook genieten. Te vaak hoor je dat mensen overlĳden en achterblĳvers zeggen dan vaak dat die persoon dit of dat nog had willen doen. Wĳ doen dat liever nu.’ Hoe druk de dag en de avond voor Karin en Eddy ook zĳn, hĳ eindigt vrĳwel altĳd samen voor de open haard met een goed glas wĳn en omringd door wat kaarsen. ‘Even een half uurtje als de kinderen naar bed zĳn, heerlĳk.’ Karin blikt als ik het haar vraag mee over haar drukke bestaan. ‘We hebben een veelzĳdig leven. Iemand anders vindt het misschien onrustig, maar wĳ vinden het een verrĳking. Ik zou mezelf niet altĳd helemaal kunnen wegcĳferen voor de kinderen. Toch denk ik een prima ouder te zĳn, want de kinderen beginnen echt te zien wat de waarde is van contacten buiten de boerderĳ zoals Ed en ik die hebben’, stelt Karin. ‘En laten we eerlĳk zĳn, het tegenwoordige leven van een kind is ook één groot netwerk. Maar we zorgen wel dat er zo veel mogelĳk iemand thuis is voor de kinderen. En ook een gezinsvakantie hoort er ieder jaar bĳ. Genieten vinden we tenslotte belangrĳk, zeker ook samen met de kinderen.’

23.00 uur

DB01-ondern boerin.indd 21

10-03-14 13:17

SAP-FORMULIER

Op zoek naar de juiste partner 1 WENSENLIJSTJE Gezonde uiers, een hoog percentage eiwit, koeien die hun benen goed gebruiken. Wat zijn de kenmerken die op jouw wensenlijstje staan? Een paringsprogramma als het SAP, het Stieradviesprogramma van CRV, helpt je om die wensen te realiseren en de juiste stierkeus te bepalen. ‘Het invullen van een paringsprogramma begint bij de vraag wat je als veehouder wilt. Met andere woorden: wat is je fokdoel? Wat voor koeien wil je over vijf jaar melken?’, geeft CRV-vertegenwoordiger Jan van Zijtveld aan. ‘Heb je een bedrijf dat de koeien lang weidt? Dan vind je conditiescore misschien extra belangrijk, zodat de koeien goed bestand zijn tegen weersinvloeden en de wisselende kwaliteit van gras. Of melk je met een robot? Dan kan de plaatsing van de achterspenen een aandachtspunt zijn.’ Van Zijtveld merkt in de praktijk dat veehouders door de bank genomen productie het belangrijkst vinden, gevolgd door gezondheid en dan pas exterieur, ofwel het uiterlijk van een koe. ‘Ze letten allereerst op de portemonnee, maar willen ook dat de koeien gemakkelijk produceren.’ Het SAP drukt de wensen van een veehouder uit in een weging. Zo kent het voorbeeldbedrijf 55 procent gewicht toe aan productie, 20 procent aan exterieur en 25 procent aan levensduur en gezondheid. Binnen productie tellen percentage eiwit en kilo’s eiwit vaak het zwaarst.

2 WELKE STIEREN? Heb je eenmaal je wensen op een rij gezet, dan is het zaak om na te denken over welke stieren je wilt gebruiken. Wil je alleen stieren die op de stierenkaart van CRV staan? Of kies je liever voor stieren van andere fokkerijorganisaties? ‘Je kunt er ook voor kiezen om alleen fokstieren te gebruiken en geen genoomstieren’, aldus Van Zijtveld. ‘Of misschien wil je liever geen stieren die je moet reserveren. Dat kan allemaal. Bovendien kun je een maximum aangeven: bijvoorbeeld dat je een bepaalde stier bij niet meer dan twintig procent van de koeien wilt inzetten.’

3 TOEKOMSTIG DIPLOMA

4 VERBETEREN Voor welke kenmerken heeft het stieradviesprogramma gecorrigeerd? Dat vermeldt de tabel bij punt 4. Zo hebben bij het voorbeeldbedrijf 31 adviezen gezorgd voor een verbetering van de vruchtbaarheid. Ook het percentage vet, het percentage eiwit en de kilo’s melk komen dankzij het advies relatief vaak beter uit de bus. Dat verbaast Van Zijtveld niet. ‘Bij de meeste melkveebedrijven zie ik dat productiekenmerken het vaakst genoemd worden bij de belangrijkste gecorrigeerde kenmerken.’ Niet alle adviezen zijn mogelijk. Zo kan een combinatie soms niet vanwege inteelt of het optreden vanwege erfelijke gebreken. Dat geeft de rechtertabel bij punt 4 aan. Zo werden bij dit bedrijf 263 combinaties uitgesloten vanwege inteelt.

5 GEADVISEERDE STIEREN Welke stieren komen het vaakst als geschikte partner uit de bus? Dat staat op het overzicht in tabel 5. Delta Atlantic is in dit geval het populairst als partner. Bij vijftien koeien is hij eerste keus. Ook Aurora Jeroen en AH Vitesse worden bij een flink aantal koeien als eerste genoemd. ‘Veehouders die zelf insemineren, willen graag een korter lijstje met geadviseerde stieren’, is de ervaring van Van Zijtveld. ‘Die gaan niet van een stier die één keer geadviseerd wordt een rietje kopen. Dan trek je bijvoorbeeld de streep bij stieren die minstens tien keer geadviseerd worden.’ Drie keer per jaar na de draai van de nieuwe stierindexen (april, augustus en december) krijgen deelnemers aan het SAP een nieuw overzicht. ‘Maar in principe kun je voor één euro per koe op elk moment een nieuw advies aanvragen.’

Wat levert het volgen van het SAP-advies op? Het bedrijfsoverzicht brengt dat in kaart. Zo noteren de koeien op het voorbeeldbedrijf nu een fokwaarde van gemiddeld 465 kg melk. Als alle koeien geïnsemineerd worden met de stier die als eerste advies uit de bus komt, dan stijgt de gemiddelde fokwaarde melk met ruim 200 kg naar 680 kg melk. De fokwaarde voor kilo’s eiwit stijgt in dat geval van 20 naar 30, terwijl het totaal exterieur met vier punten vooruitgaat. ‘Eigenlijk is dit een soort toekomstig diploma’, geeft Van Zijtveld aan.

DB01-SAP formulier.indd 22

10-03-14 10:45

088-0024440

333021

Mts Lekkerkerker

333021 333021

Lekkerkerker Mts Mts Lekkerkerker Mts Lekkerkerker Gerverscop 10 3481 LT HARMELEN

CRV CRV Postbus 454, 6800 AL ARNHEM Postbus 454, 6800 AL ARNHEM 088-0024440 088-0024440

SAP bedrijfsoverzicht

Postbus 454, 6800 AL Arnhem 3/14 Verwerkingsdatum 13/12/13 Blad

Fokdoel en Stieren Postbus 454, 6800 AL Arnhem

Postbus 454, 6800 AL Arnhem telefoon Verwerkingsdatum +31348443703 13/12/13 Blad 1/14 3/14 Verwerkingsdatum 13/12/13 Blad laatste wijziging 29/11/10

Mts Lekkerkerker Mts Lekkerkerker Gerverscop 10 Gerverscop 10 3481 LT HARMELEN 3481 LT HARMELEN

SAP

contactpersoon Jan van Zijtveld Periode: 12/12/13 - 12/04/14 telefoon +31348443703 06-53784643 laatste wijziging 29/11/10 jan.van.zijtveld@crv4all.com Abonnement contactpersoon Jan van Zijtveld contactpersoon Jan van Zijtveld 06-53784643 06-53784643 jan.van.zijtveld@crv4all.com jan.van.zijtveld@crv4all.com

O Wijzigingen voor volgende periodieke advies CRV Moeite met het vinden van de juiste partner voor uw melkkoeien? Verschillende bedrijfsoverzicht O Aanvraag, wijzigingen gelden ook voor volgende periodieke advies Postbus 454, 6800 AL ARNHEM O Aanvraag, wijzigingen niet bewaren voor volgend advies 088-0024440

Postbus 454, 6800 AL Arnhem

fokkerijorganisaties boeren én boerinnen 333021 Mts Lekkerkerkerbieden paringsprogramma’s aan om 13/12/13 1/14te Verwerkingsdatum Blad Deelnamegegevens O Wijzigingen voor volgende periodieke advies O Aanvraag, sortering wijzigingen gelden productook voor volgende periodieke advies advies in ontzorgen het maken van stierkeus. De apr O Aanvraag,bij wijzigingen niet bewaren voor de volgend advies Deelnamegegevens Mts Lekkerkerker SAP compleet huidig Diernummer

product Deelnamegegevens

advies in

inteelt

Boerin belicht aug dec samen met CRV-

Periode: sortering Ja

12/12/13Standaard - 12/04/14

Ja inteeltniveau

Gerverscop 10 apr aug ja dec OJan SAP van compleet O Stieradviesprogramma O O O Standaard nieuw O Diernaam vertegenwoordiger Zijtveld het (SAP). 3481 LT HARMELEN Abonnement sortering product advies in inteelt

O Kalfdatum O SAP verkort O O O Beperkt SAP compleet Ja Ja neeJaO Diernummer Standaard apr aug contactpersoondecJan van Zijtveld O Diernummer Diernummer SAP compleet Ja Ja Ja06-53784643 Standaard huidig TEKST INGE VAN DRIE 1. Advies voor : Alle dieren O SAP compleet ja O O jan.van.zijtveld@crv4all.com O O Standaard nieuw O Diernaam Fokdoel en instellingen O O SAP verkort O Ogeb.gemak Kalfdatum nee O Beperktgeb.gemak % O % fokdoel advies fokwaarden diergroep Fokdoel en instellingen gesekst fokstieren geb.gemak gesekst voor op basis naam O Diernummer % fokstier % geb.gemak fokwaarden diergroep fokstier gesekst fokstieren op basisAlle dieren Zwartbont 102 gesekst Pinken huidig Duurzaam productie CRV Fokdoel en instellingen 25 Vaarzen Duurzaam productie Zwartbont Pinken 102 bedrijfsoverzicht Postbus 454, 6800 AL ARNHEM %70 geb.gemak geb.gemak % fokdoel advies fokwaarden diergroep Koeien Vaarzen 25 088-0024440 fokstier gesekst fokstieren gesekst voor op basis Postbus 454, 6800 AL Arnhem Koeien 70 nieuw Deelnamegegevens 123456 Mts Lekkerkerker De Boer 333021 1/14 Verwerkingsdatum 13/12/13 Blad O dieren O Zwartbont Alle Pinken productie Alle Zwartbont 102 Pinken huidig Duurzaam product advies in sortering inteeltniveau O basis O Zwbaug O dec Roodbont Vaarzen 25 Vaarzen apr O eigen O Rdb O Lokaal Koeien 70 Koeien Weging CRV SAP compleet Ja Jabedrijfsoverzicht Ja Diernummer Standaard levensduur / weging exterieur blok Postbus 454, 6800 AL ARNHEM nieuw Mts Lekkerkerker Periode: 12/12/13 - 12/04/14 Stierenkaart 6091 Stierenkaart ZB met res. stier O O Alle Zwartbont Pinken frame robuustheid uier beenwerk productie exterieur gezondheid 088-0024440 Postbus 454, 6800 AL Arnhem Gerverscop 10 O25 Zwb O Roodbont basis Vaarzen dieren 1. AdviesOvoor : Alle max% max% 55 20 20 10 35 35 333021 3481Mts Lekkerkerker 13/12/13 1/14 Verwerkingsdatum Blad LT HARMELEN Abonnement O eigen O Lokaalnaam Koeien KI-code naam KI-code 1e keus O Rdb 1e keus contactpersoon Jan van Zijtveld Fokdoel en instellingen Cricket by Salvador 108727 20 940821 10 06-53784643 naam % geb.gemak geb.gemak % fokwaardenZB met diergroep Stierenkaart 6091 Stierenkaart res. stier Blitz Cupido 940026 940871 gesekst 10 Geadviseerde stieren fokstier fokstieren gesekst op 20 basis CRV jan.van.zijtveld@crv4all.com bedrijfsoverzicht Ubrox Danno 940032 20 940889 10 Mts Lekkerkerker Periode: 12/12/13 - 12/04/14 max% max% % aantal % aantal Postbus 454, 6800 AL ARNHEM Duurzaam productie Zwartbont Pinken 102 KI-code KI-code Brilliant Gerverscop 10940040 Health 20keus 940918 10keus naam KI-code 1e 1e 1e 2e 3e naam KI-code 1e 1e 1e 2e 3e 088-0024440 Postbus 454, 6800 AL Arnhem Vaarzen 25 bedrijfsoverzicht Salvador Cricket 940821 108727 Jeroen Anchorman 940155 941036 Atlantic by 978797 20 11 15 25 11 Crown 941044 10 0 0 2 6 LT Lekkerkerker HARMELEN Abonnement 333021 3481Mts 1/14 Verwerkingsdatum 13/12/13 Blad Koeien 70 Cupido Blitz 940871 940026 20 11 Rozello Crown 940361 941044 10van Jeroen 940155 R10 14 18 15 Brilliant 940040 0 Zijtveld 013/12/13 2 Blad2 2/14 contactpersoon Jan Verwerkingsdatum 333021 Mts Lekkerkerker Danno Ubrox 940889 10 940032 20 Eusebio Vitesse 940624 941112 Vitesse 941112 10 11 14 14 27 Eusebio 940624 06-53784643 0 0 1 1 Health Brilliant 940918 10 0 940040 20 8 Snowfever Paramount 940689 974794 Anchorman 941036 R10 11 9 13 Persuader 978155 20 0 0 3 jan.van.zijtveld@crv4all.com Advies voor : Alle dieren Weging Anchorman Jeroen 941036 10 0 940155 20 Snowrush Improver 940731 20 Ubrox Mts Lekkerkerker 940032 8 10 10 12 Rozello 940361 12/12/13 0 2 Periode:977267 -0 12/04/14 Pinken, vaarzen 10 en koeien Diergroep(en): Deelnamegegevens levensduur / weging exterieur blok Crown Rozello Gerverscop 10940818 941044 10 940361 Monopoly Persuader 978155 940818 10 8 gezondheid 10 advies 10in 11 Gofast 979919 0 beenwerk 0 1 product sortering inteeltniveau productie exterieur frame robuustheid uier20 0 Eusebio Vitesse 940624 941112 10 30 Danno 3481 LT HARMELEN 940889 10 6apr 8 aug 10 Geen fokstier Abonnement 40 dec6 55 20940689 25 20 10 35 20 35 Kenmerken Snowfever Paramount 974794 Cupido 940871 10 2Ja 2 Ja 6 AdvDiernummer onmogelijkcontactpersoon 3 Jan van Zijtveld SAP compleet Ja3 Standaard max% max% Snowrush Improver 940731 10 2 977267 20 verschil gemiddelde gemiddelde gemiddelde gemiddelde Health 940918 verschil 2 3 6 06-53784643 naam KI-code 1e keus naam KI-code 1e keus Monopoly Persuader 940818 978155 bedrijf / paring bedrijf20 koe / paring 1e advies Snowrush 940731koe10 2 21e advies 2 0 jan.van.zijtveld@crv4all.com Geadviseerde stieren Pilot dieren 20 1 1. Advies voor : Alle978491 Deelnamegegevens Astro 978792 1 7 6 aantal aantal Astro 978792 20 % product sortering inteeltniveau % Salvador en instellingen 940821 1 1 advies 6in 0 Fokdoel naam KI-code 1e 1e 2e 3e naam KI-code 1e 1e 2e 3e Melkproduktie Levensduur / gezondheid Atlantic aug dec 978797 20 apr max% max% Snowfever 940689 R 1 1 5 5 naam %KI-code diergroep Atlantic 978797 fokwaarden 11 15 25 11 Crown 941044 % 0 geb.gemak 0 2 geb.gemak 6 naam KI-code 1e keus naam 1e keus Upgrade 978856 20 Kg melk 445 Levensduur 167 352 SAP compleet [kgM] 940026 Ja 3 Ja2 Diernummer fokstier[Lvd] Standaard Blitz 1Ja 14 1 687 basis Jeroen 940155 opR20 11 18 15 Brilliant 940040gesekst0 fokstieren 0 2 gesekst 2 Pilot 978491 Ammo Kg vet by [kgV] 978996 18 300 Vruchtbaarheid [Vru] 101 102 Cricket 108727 1 1 1 Duurzaam productie 979919 Pinken 102 Vitesse 941112 Zwartbont 14 14 27 Eusebio 940624 0 0 1 1 Astro 20 11 Gofast Kg eiwit [kgE] 978792 18 29 Uiergezondheid [Ugh] 102 104 Vaarzen 25978155 Anchorman 941036 11 9 13 Persuader 0 0 0 3 dieren R20 8 133 1. Advies voor : Alle978797 Atlantic aantal Ambrose % vet adviezen [%V] 979923 -0.01 0.01 Celgetal [Cgt] 103 106 Deelnamegegevens Koeien 70940361 Ubrox 940032 20 8 10 10 12 Rozello 0 0 0 2 Upgrade 978856 Banker 979977 % eiwit [%E] 0.03 0.07 Klauwgezondheid [Kgh] 102 104 product advies in sortering inteeltniveau Fokdoel en instellingen Monopoly 940818 20 8apr 10 aug 10 11 Gofast 979919 0 0 0 1 Ammo 978996 dec INET [INET] 115 193 Melksnelheid 100 naam % [MS] 101 geb.gemak geb.gemak % fokwaarden diergroep Danno 940889 op 20 6 Geen fokstier 30 fokstieren 40 Gofast 979919 gesekst gesekst basis6Ja 8 Ja10 Karakter 101 101 SAP compleet Ja Diernummer fokstier[KA] Standaard Aantal Uitsluitingen Weging Cupido gecorrigeerde 940871 kenmerken 2 6 3 Adv onmogelijk 3 Ambrose 20 2 Duurzaam productie 979923 Zwartbont Pinken 102 inteelt geboortegemak Vru %V %E kgM Ugh 20Lvd INET Kgh kgE UD exterieur blok weging Health 940918 2 levensduur 2 3/ 6 Banker 979977 Exterieur Vaarzen 25 31Advies 29 27 exterieur 25dieren 24 232 gezondheid 20 16 15 14 203 productie frame robuustheid 263 uier beenwerk Snowrush 2 2 0 © 1. CRV Arnhemvoor : Alle940731 Frame Uier Koeien 70 erf.gebr. overige B AP BZ 20AH VA KH BG KA 55 20CS 10 35 35 Astro 978792 1 25OB 1 7 6 12 11 en10instellingen 10 9 8 8 8 271 Fokdoel Hoogtemaat [HT] 10102 10 Vooruieraanhechting [VA] 37 101 103 Salvador 940821 1 1 1046 0 naam % [VP] 101 geb.gemak geb.gemak % fokwaarden diergroep Voorhand [VH] 102 103 Voorspeenplaatsing 103 Snowfever 940689 opRbasis1 1 5 5 fokstier gesekst fokstieren gesekst Inhoud [IH] stieren 101 1023 Speenlengte [SL] 100 99 © Weging CRV Arnhem Geadviseerde Blitz 940026 1 1 2 © CRV Arnhem Duurzaam productie Zwartbontlevensduur Pinken 102 / weging exterieur blok Kruisligging [KL] 100 Uierdiepte [UD] 102 % 105 %1 gezondheid aantal aantal Cricket by 108727 1 1000 1 productie exterieur frame robuustheid uier beenwerk Vaarzen Kruisbreedte [KB] 102 Achteruierhoogte 25 KI-code [AH] 101 1e naam KI-code 1e 1e 102 2e 3e naam 1e 2e 1043e aantal 133 Koeien 55 20 10 70941044 Frame 102 Ophangband [OB] 35 100 0 Atlanticadviezen [F] 20978797 11 25 15 104 25 11 Crown 0 35 2 1016 Achterspeenplaatsing [AP] 100 0 Jeroen 940155 R 11 14 18 15 Brilliant 940040 0 2 1012 Uier [U] 102 0 Vitesse 941112 11 14 14 27 Eusebio 940624 0 1 1051 Weging Geadviseerde stieren Anchorman 941036 R 8 11 9 13 Persuader 978155 0 0 0 3 Aantal gecorrigeerde kenmerken Uitsluitingen / weging aantal 10 % aantal %8 levensduur Ubrox 940032 10 12 Rozelloexterieur blok 940361 0 0 0 2 Robuustheid Beenwerk Vru %V %E exterieur kgM Ugh Lvd INET 2e Kgh 3e kgE frame UD inteelt geboortegemak productie robuustheid uier beenwerk naam KI-code 1e gezondheid 1e naam KI-code 1e 1e 2e 3e Monopoly 940818 8 10 10 11 Gofast 979919 0 0203 0 1 31 29 27 25 24 23 20 16 15 14 263 Openheid [OH] 978797 101 Beenstand achter [BA] 100 0 Atlantic 11 2515 102 25 11 Crown 941044 0 35 2 1026 55 20940889 20 10 35 Danno AP 6 8 10 6 Geen 30 40 B BZ[CS] AH OB BG KA CS fokstier Conditie 102 VA R KH 103 Beenstand zij [BZ]erf.gebr. 98 0 982 Jeroen 940155 11 14 18 15 Brilliant 940040 0overige2 Cupido11 940871 Adv 3271 12 10 10 10 102 92 86 83 8 onmogelijk 37 Robuustheid [R] 103 Klauwhoek [KH] 102 0 Vitesse 941112 11 14 105 14 27 Eusebio 940624 0 1 1021 Health 940918 2 2 3 6 Totaal exterieur [Ex] 941036 102 106 Beengebruik [BG] 101 0 Anchorman R 8 11 9 13 Persuader 978155 0 0 1033 Geadviseerde stieren Snowrush 940731 2 2 2 0 © CRV Arnhem Beenwerk [B] 101 % Ubrox 940032 8 10 10 12 Rozello 940361 0 0 0 1042 % aantal aantal Astro 978792 1 1 7 6 naam KI-code 1e 1e 2e 3e naam KI-code 1e 1e 2e 3e Monopoly 940818 8 10 10 11 Gofast 979919 0 0 0 1 Salvador 940821 1 1 6 0 Atlantic 978797 11 15 25 11 Crown 941044 0 0 2 6 Danno 940889 6 8 10 6 Geen fokstier 30 40 Snowfever 940689 R 1 1 5 5 Jeroen 940155 14 18 15 Brilliant 940040 0 0 2 2 Cupido toelichting SAP 940871 R 11 2 2 6 3 Adv onmogelijk 3 Beknopte Blitz 940026 1 1 3 2 Vitesse 941112 11 14 14 27 Eusebio 940624 0 0 1 1 Health 940918 2 2 3 6 Cricket by bestaat uit drie 108727 1 1 0 1 formulier "Fokdoel en Stieren", en het "Dieroverzicht". Het advies delen: het "Bedrijfsoverzicht", het Anchorman 941036 8 11 9 13 Persuader 978155 0 0 0 3 Snowrush 940731 R 2 2 2 0 Bedrijfsoverzicht aantal Ubrox adviezen 940032 8 10 10 12 Rozello 940361 0 0 0 2 Astro 978792 1 133 1 7 6 Op het Bedrijfsoverzicht940821 (pag. 1) worden belangrijkste instellingen Monopoly 940818 8 de10 10 11 Gofastweergegeven. 979919 0 0 0 1 Salvador 1 1 6 0 Tevens is vermeld welke stieren R zijn geadviseerd, met keren als eerste, tweede of derde keus. Danno 940889 6 8 10 6 Geen fokstier 30 40 Snowfever 940689 1 1 5 het aantal 5 Cupido 940871 2 2 6 3 Adv onmogelijk 3 is Blitz de kop "Aantal gecorrigeerde 940026 1 1 3 aangegeven 2 Onder kenmerken" staat hoe vaak een kenmerk als te verbeteren Aantal kenmerken Uitsluitingen Health 2 2 3 6 Cricket bygecorrigeerde 108727 1 1 combinaties 0 1 vermeld. aangemerkt. Daarnaast940918 is het aantal uitgesloten inteelt geboortegemak Vru %V %E kgM Ugh Lvd INET Kgh kgE UD Snowrusher een advies940731 2 2 2 0 Wanneer bevat de uitslag twee263 of drie Bedrijfsoverzichten. 31 29 27 25is aangevraagd 24 23 voor 20twee of 16drie fokrichtingen 15 14 203 aantal adviezen 133 Astro 978792 1 1 7 6 Hierboven 2) is voor kenmerk van uw geadviseerde veestapel erf.gebr.aangegeven overige B AP(pag.BZ AH elkVA KHde gemiddelde OB BG fokwaarde KA CS Salvador 940821 1 1 6 0 12de gemiddelde 11 10 verwachtingswaarde 10 10 10 van9het eerste 8 advies. 8 8 37 271 en Snowfever R 1als verschil 1 5 het bedrijfsgemiddelde 5 Daarbij is het resultaat 940689 van het advies met in grafiek weergegeven. Blitz 940026 kenmerken 1 1 3 2 gecorrigeerde Uitsluitingen © Aantal CRV Arnhem Fokdoel en Stieren Cricket by 108727 1 1 0 1 inteelt geboortegemak Vru %V %E kgM Ugh Lvd INET Kgh kgE UD Op Stieren"23staan20 uw huidige en het formulier kan 31 het formulier 29 27"Fokdoel 25 en 24 16 keuzes 15 afgedrukt 14 263worden gebruikt 203 133 aantal adviezen voor het opgeven van wijzigingen. Uw contactpersoon kan u verder informeren over de mogelijkheden. erf.gebr. overige B AP BZ AH VA KH OB BG KA CS 12 11 10 10 10 10 9 8 8 8 37 271 DB01-SAP formulier.indd 23 Dieroverzicht Bij elk dier worden drie geadviseerde stieren vermeld. Het advies is gebaseerd op uw opgegeven "Fokdoel en Stieren".

SAP SAP

SAP

10-03-14 10:46

A SANOFI COMPANY

16788_Ketofen PostIt adv 210X297.indd 1 DB01_p24.indd 24

03-02-14 16:14 10-03-14 10:21

GEKNIPTVOORDEBOERIN

KOE NAAST JE BED

KOFFERS

Slapen met een koe naast je bed? De Zzzoolight-koeienlamp is van Italiaans design en dat zie je: prachtig vormgegeven met oog voor detail. De Zzzoolight werkt met een 10 wattspaarlamp (inbegrepen) en wordt niet warm. Daarmee is de lamp heel geschikt voor een kinderkamer. Prijs: 55,95. www.hippekinderspullen.nl

De koffers van de Oostenrijkse schilder en ontwerper Franz Basdera geven je meteen een vrolijk vakantiegevoel. De koffers in de kleuren groen, blauw en geel hebben een buitenzijde van stevig kunststof en zijn licht van gewicht. Prijs: vanaf € 109. www.basdera.at

STOER

Uit de kunst

Steel de show op de trekker met deze stoere en hippe werkschoen. Met een mooie pasvorm, een stalen neus, sterk nubuckleer en een goed voetbed. Prijs afgebeeld model: € 89,15. www.womenworks.nl

Theus de Ruig is een ware kunstenaar als het gaat om het levensecht uitbeelden van koeien in hout. Elke koe is opgebouwd uit kleine laagjes gladgeschuurd hout. De koeien worden alleen in opdracht gemaakt. Voor een persoonlijk cadeau kan een specifieke koe ook nagemaakt worden. Prijs: vanaf € 300. www.houtenkoeien.nl

Grasvaas Met deze vrolijke grasvaas krijg je het echte lentegevoel. De vazen zijn handgemaakt en ontworpen voor de kleinere bloemen die we in het dagelijks leven vaak over het hoofd zien. Mooi als enkele vaas of als groep vazen. Verkrijgbaar in drie maten: 11 cm (€ 35), 12,5 cm (€ 45) en 15,5 cm (€ 60). www.vorm-en-kleur.nl

DB01-geknipt1.indd 25

10-03-14 12:52

MAKEOVER

WILLY STEENWIJK leeftijd: 29 • partner: Wilco Steenwijk (39) • kinderen: Nick (2), kinderen van Wilco: Manouk (9), Jarissa (7) • woonplaats: Maartensdijk • bedrijf: 80 koeien en 30 paarden

Samen met haar man Wilco runt Willy Steenwijk-Clemens een bedrijf met 80 melkkoeien. De koeien staan nu nog in een aanbindstal. Samen met de verzorging van de dertig pensionpaarden maakt Willy lange dagen. Willy is een echt buitenmens, maar voor De Boerin deed ze graag mee aan een metamorfose.

ZEBRAPRINTJE ‘Een make-over wordt het sowieso, want normaal zie je mij bijna alleen in overall’, lacht Willy. Patricia Blom van Non Stop Fashion in Bilthoven weet er wel raad mee. ‘Dieren- en bloemenprints worden het helemaal dit seizoen’, vertelt Patricia, die voor Willy een roze broek met grijze zebrastrepen kiest. De grijze top met ketting en het roze leren jasje geven Willy een vrouwelijke en pittige uitstraling.

STRALENDE OGEN Uit praktisch oogpunt draagt Willy het haar meestal in een paardenstaart, maar styliste Christa Spaan van kapsalon Hairdesque in Maartensdijk knipt het in lagen en maakt het een stuk korter. Ze kleurt het haar in een koperblonde tint met blonde highlights. ‘Willy heeft prachtige, felblauwe ogen. Met bruin kohlpotlood en lichte oogmake-up laten we het blauw van haar ogen nog meer spreken.’

BLIJ ‘De broek met zebraprint had ik zelf nooit uit het rek gepakt, maar staat me heel mooi’, zegt Willy blij. ‘Ook mijn nieuwe kapsel past heel goed bij mijn gezicht. Voor het dagelijkse werk trek ik lekker mijn overall aan, maar met zo’n outfit voel ik mij zeker zo goed.’

DB01-make over.indd 26

10-03-14 10:25

DB01-make over.indd 27

10-03-14 10:22

OPINIE

Keizersn e ter discuss

DB01-rondetafel.indd 28

10-03-14 10:52

Nederlandse vleesveehouders hangt een verbod op het structureel uitvoeren van keizersneden boven het

n ede ssie

hoofd. In Vlaanderen speelt deze discussie helemaal niet. Dierenarts Iris Kolkman en boerinnen Marijke Neven, Tessie Haverbeke en Lutgarde Schotsmans gingen met elkaar de discussie over keizersneden aan. TEKST ALICE BOOIJ EN ANNELIES DEBERGH

‘I

k hoor de kalvende koe nog brullen. Dat geluid kruipt in je. Natuurlĳke geboorten van de eerste echte dikbilkalveren waren voor mĳ een echt angstbeeld, daar droomde ik ’s nachts van als kind.’ Aan het woord is Lutgarde Schotsmans, vleesveehoudster in hart en nieren. Ze verhaalt waarom de keizersnede zo’n zegen is voor de Belgisch-witblauwkoe. Je haalt het toch niet in je hoofd om deze medische ingreep ter discussie te stellen? Toch is dat de realiteit in Nederland. De overheid dreigt het structureel uitvoeren van keizersneden te verbieden en fokkers worden aangezet een plan van aanpak te maken om witblauwen te fokken die natuurlĳk kalven. De Boerin zit in het Vlaamse Brecht met een viertal gedreven praktĳkvrouwen aan tafel om dit enorm beladen onderwerp te bespreken. De Vlaamse boerin Lutgarde Schotsmans flankeert de Nederlandse boerin Tessie Haverbeke en het rondje wordt aangevuld met de Nederlandse dierenarts Iris Kolkman en de Vlaamse Marĳke Neven, accountmanager vleesvee bĳ het Vlaamse SBB en zelf ook vleesveehoudster. De getuigenis hoe het er vroeger aan toeging gaat door merg en been. ‘Ik herinner me dat beeld goed’, gaat Lutgarde Schotsmans verder. ‘Eerlĳk waar, de komst van de keizersnede, dat was een zegen, zowel voor de koe als voor de boer.’ De toon voor een fraai debat is gezet.

Routinematige techniek Het mogelĳke Nederlandse verbod op het structureel gebruiken van de keizersnede is de Vlaamse rundveefokkers een doorn in het oog. ‘Een keizersnede is een routinetechniek geworden die erg hygiënisch wordt uitgevoerd’, zegt Marĳke Neven. Neven haalt het voorbeeld van de keizersnedebox aan. ‘De echt gespecialiseerde bedrĳven zĳn perfect ingesteld op een keizersnede. Ze hebben een keizersnedebox en vaak ligt ook al het materiaal klaar als de dierenarts op het bedrĳf arriveert. Ik kan me niet voorstellen hoe we professioneel vleesvee kunnen houden zonder de keizersnede te gebruiken.’ ‘Maar het blĳft wel een openbuikoperatie’, nuanceert dierenarts Iris Kolkman, die als dierenarts in Vlaanderen veel keizersnedes deed en inmiddels in Nederland regelmatig meediscussieert over de zin en onzin van de keizersnede. ‘Ik kan me in beide kanten van het verhaal inleven.’ Het is zeker mogelĳk om natuurlĳk kalvende Belgische blauwen te fokken, weet vleesveehoudster Tessie Haverbeke uit eigen ervaring. Ze is geboren en getogen op een gemengd bedrĳf en heeft zich gespecialiseerd in de vleesveehouderĳ met Belgische witblauwen die natuurlĳk kalven. ‘We hebben veel vee aangekocht, maar onze oorspronkelĳke witblauwveestapel kalft voor honderd procent natuurlĳk af.’

DB01-rondetafel.indd 29

10-03-14 10:52

OPINIE IRIS KOLKMAN (35)

TESSIE HAVERBEKE (29)

dierenarts bij DAP A7 Noord in Drachten (Nl.), gepromoveerd op onderzoek naar binnenbekkenmetingen en natuurlijk afkalven bij Belgisch witblauwe runderen

uit IJzendijke (Nl.), gemengd agrarisch bedrijf met 140 dieren, 70 keizersnedes, 20 natuurlijk kalvende dieren, streven ligt op 80 procent natuurlijk kalven

Ze loopt eigenlĳk vooruit op de discussie die nu in Nederland gevoerd wordt en denkt – is er zelfs zeker van – dat natuurlĳk kalven tot de mogelĳkheden behoort. ‘Vorige week nog is een kalf van zeventig kilo als vanzelf geboren. Als dat op een natuurlĳke manier kan, dan ga je geen keizersnede uitvoeren. Twintig procent van onze koeien kalft natuurlĳk af. We zĳn nu al zo ver dat dochters van de natuurlĳk kalvende koeien ook weer zelf natuurlĳk kalven. We willen er graag meer van hebben.’ Het is voor Tessie een sport geworden sterk bevleesde Belgische witblauwen te fokken die vanzelf kalven. ‘De maatschappĳ vraagt erom.’

Extreme bevleesdheid En toch blĳven de Vlaamse vleesveefokkers twĳfelen. Of de fokkerĳ dan wel economisch blĳft, bĳvoorbeeld. ‘Economie betekent voor ons ook: fokken voor de prĳskampen, fokken voor stieren. Keuringen zĳn een uitstalraam voor onze fokkerĳ, dat is een vorm van pr. Wĳ willen die extreme bevleesdheid.’ Lutgarde Schotsmans beklemtoont haar visie en ziet geen mogelĳkheden voor een teruggang in bespierdheid ten voordele van het natuurlĳk kalven. ‘Die extreme bevleesdheid is bepalend voor ons inkomen. En in de professionele vleesveehouderĳ kunnen we het ons economisch gezien niet veroorloven om geen keizersnede meer uit te voeren.’

Ook Marĳke Neven ziet het niet zitten om over te gaan op alleen natuurlĳke geboorten. ‘Ik kan me niet voorstellen hoe het zonder de keizersnede moet. En hoe je dan moet verder fokken?’ Bĳ Tessie Haverbeke worden de natuurlĳk kalvende bloedlĳnen maximaal benut. ‘We hadden een natuurlĳk kalvende veestapel en toen de Partĳ voor de Dieren in het Nederlandse parlement kwam, ben ik meteen in het project rondom Natuurlĳk luxe gestapt.’ Dierenarts Iris Kolkman plaatst de discussie over de keizersnede nog even in het juiste daglicht. ‘De keizersnede op zich is geen issue in Nederland. Het gaat over het structureel toepassen van de keizersnede. De discussie gaat dus over de twee rassen in Nederland – het verbeterd roodbont en het Belgisch witblauw – die structureel de keizersnede toepassen.’ Tessie Haverbeke vult haar aan: ‘Zelf hebben we er als fokkers geen problemen mee om gebruik te maken van de keizersnede. Een koe of een kalf verliezen is erger dan een keizersnede toepassen. Het probleem zit bĳ de burger. Die denkt anders over het structureel toepassen van de keizersnede en daar moeten we ook als fokker rekening mee houden.’ Marĳke Neven vult aan dat de Belgische consument daar nog niet van wakker ligt. ‘Vlaanderen en Nederland zĳn erg verschillend. Niet alleen wat betreft de structuur van de vleesveehouderĳ, maar

ook in het vleesverbruik. Bĳ ons wordt in de winkel vooral witblauwvlees verkocht. Consumenten kopen nog vaak bĳ de beenhouwer om de hoek. Dat zĳn essentiële verschillen. Maar doordat CRV in beide landen opereert, voelen we het debat hier ook opkomen.’

Belgisch witblauw: top verzorgd Iris Kolkman leidde als dierenarts aan de faculteit Diergeneeskunde in Merelbeke een aantal onderzoeken rondom keizersneden en de gevolgen voor de koe. ‘Een hele tĳd terug heb ik onderzoek gedaan naar de gevolgen van de keizersnede of natuurlĳk kalven voor de koe. In België leeft dat nog niet echt en ik denk ook niet dat het snel zo ver zal komen.’ Ze gaat nog een stapje verder. ‘Eigenlĳk is er geen dier beter verzorgd dan het Belgisch witblauw. Die ligt de hele dag in het stro of loopt een volledig seizoen op de weide. Ze moet eigenlĳk maar één ding doen en dat is kalven. Maar dat is dan ook het enige stressmoment voor zo’n dier op een heel jaar, als dat al zo is. Ondanks al die positieve zaken wordt de dikbil in Nederland maar op één ding afgerekend: de keizersnede.’ De vleesveehoudsters beamen het alle drie. ‘Het ras is er de voorbĳe jaren zo op vooruitgegaan door het stieradvies en het uitbannen van de erfelĳke gebreken’, zet Lutgarde Schotsmans haar betoog voor het ras nog kracht bĳ.

DB01-rondetafel.indd 30

10-03-14 10:53

LUTGARDE SCHOTSMANS (57)

MARIJKE NEVEN (31)

uit Kersbeek-Miskom (B.), gemengd bedrijf met akkerbouw en vleesvee, 200 Belgisch-witblauwdieren, 80 kalvingen, honderd procent keizersnede

uit Wellen (B.), accountmanager vleesvee bij SBB, gemengd bedrijf met witblauwvleesvee en aardbeienteelt, 40 witblauwkalvingen, honderd procent keizersnede

‘Alles is veel professioneler geworden. Witblauw is, denk ik, wel het gezondste ras van de wereld.’

Natuurlijk mét behoud van bouw Maar kan natuurlĳk kalven wel zo makkelĳk in het ras gefokt worden? Natuurlĳke geboorten en de huidige bouw gaan volgens de boerinnen in elk geval niet samen. ‘Hetzelfde dier behouden en natuurlĳk kalven? Ik denk dat die combinatie niet haalbaar is’, zegt Marĳke Neven sceptisch. En daar stopt het dan ook voor haar. ‘Als je de keizersnede weglaat, bespaar je op dierenartskosten, maar de vraag is of je daar dan ook echt iets mee wint.’ Lutgarde Schotsmans wĳst ook op het conditieverlies. ‘Je kunt dan nooit hetzelfde rendement uit een dier halen’, klinkt ze terughoudend. Tessie Haverbeke somt enkele voorbeelden uit de fokkerĳ op. ‘Ik weet dat natuurlĳk kalvende koeien meer op het dubbeldoeltype lĳken, maar met een gelĳk slachtgewicht haal je onder de streep toch hetzelfde?’ ‘Dan nog haal je niet hetzelfde rendement’, vult Lutgarde Schotsmans aan. Iris Kolkman neemt over: ‘Ik ben ervan overtuigd dat het kan. De vraag is vooral of je het ook wilt.’ Ze schetst de mogelĳkheden van de fokkerĳ op natuurlĳke geboorten. ‘Maar zelfs als je er intensief mee bezig bent, dan duurt het zeker nog een hele tĳd voor alle koeien weer natuurlĳk

afkalven. Verplichten in twintig jaar, dat is in elk geval niet haalbaar. Bovendien kun je het risico niet zomaar bĳ de veehouder leggen. Die zit een heel jaar op dat ene kalf te wachten en wil niet dat het tĳdens de geboorte fout gaat. En ook dierenartsen zullen er niet zomaar aan beginnen om een koe natuurlĳk te laten kalven. Hĳ kan tenslotte het risico niet inschatten.’

Bekkenmaten meten Dat betekent volgens Iris Kolkman niet dat er een keuze is. ‘Het leeuwendeel van de vleesveehouders steekt de kop in het zand en is tegen. Maar als veehouders zich zouden openstellen, dan kun je het issue van tafel schuiven. Laat de bekkenmaten van je dieren meten: zo krĳg je alvast betere fokwaarden. Als de sector zĳn goede wil zou tonen, zou dat al een mooi begin zĳn.’ Door betere fokwaarden zou de sector meteen aan de slag kunnen als er een verplichting komt om koeien niet meer te insemineren met stieren die aanleiding geven tot een keizersnede. ‘Met het meten van de bekkens kan op een verstandige manier gestart worden. Maar ik weet zeker dat het nog enkele jaren duurt voor je het eerste kalf hebt dat natuurlĳk is geboren.’ Wanneer de boerinnen gevraagd wordt waar hun eigen fokkerĳ staat over twintig jaar, blĳkt er een verschil in opvattingen. Zo ziet Lutgarde Schots-

mans met name kansen in de erkenning van het witblauwras als lokaal streekproduct. ‘Met het stieradvies is inteelt al uitgebannen en de erfelĳke gebreken zĳn eveneens zo goed als mogelĳk uitgesloten. Ook op beenwerk en hoogtemaat is echt vooruitgang geboekt. Ik denk dat het ras op de goede weg zit.’ Marĳke Neven is het in grote lĳnen daarmee eens. ‘En ik hoop dat het ras er over tien jaar nog grotendeels hetzelfde uitziet. Terug naar natuurlĳk kalven, dat zie ik echt niet zitten.’ Slechts enkele kilometers verder, net over de grens in Nederland, ziet de situatie er over twintig jaar wellicht anders uit. Tessie Haverbeke voorspelt een tweedeling in het ras. ‘Ik denk dat België en Nederland op het vlak van de keizersnede een andere weg zullen inslaan. In Nederland gaat er iets gebeuren. De motie ligt al lang op tafel.’ Voor haar eigen fokkerĳ zĳn de gevolgen beperkt, schat ze in. ‘Met de dieren die het kunnen zullen we doorfokken op natuurlĳk kalven. Mogelĳk zĳn het er minder, maar ik ga toch uit van tachtig procent natuurlĳk afkalven.’ Volgens Iris Kolkman hangt de evolutie in de fokkerĳ af van de maatschappĳ. ‘Waarom is het witblauwras zoals het nu is? Dat is omdat de burger het zo heeft gewild door de vraag naar goedkoop vlees. Misschien wil de burger nu wat anders. Het is goed om daar als sector rekening mee te houden.’

DB01-rondetafel.indd 31

10-03-14 10:53

NutriNorm: • Bemesting • Meststoffen • Berekeningen • Strooien • Bodem

BETER BEMES TE MET DÉ

VERNIE UWDE KEN

NISSITE

NUTRIN ORM.N L

GA NA AR DE SITE EN MELD U AAN

OCI0077_AD_Reed_210x297_W.indd 1 DB01_p32.indd 32

06-01-14 10:24 16:22 10-03-14

GASTCOLUMN FEMKE MARIJE WIERSMA VAN BOER ZOEKT VROUW Femke Marije Wiersma werd bekend dankzij Boer zoekt vrouw. Sinds 2012 woont ze met haar zoontje op de boerderij van haar vriend Gijsbert in Abcoude. Samen kregen ze een dochtertje.

Zo klaar Wanneer ik Gijs in de namiddag vraag of hij komt eten, krijg ik steevast het volgende zinnetje te horen: ‘Zo klaar!’ Met de verwachting dat Gijs vijf minuten later binnenloopt, zet ik de dampende pannen op een gedekte tafel. Twee zoete kinderen wachten daar samen met mij op het laatste gezinslid totdat we kunnen gaan beginnen. Het is eerder regel dan uitzondering dat Gijs zich vervolgens meer dan een half uur later bij ons gezelschap voegt, zodat hij nog net kan zien hoe wij drieën de restjes vla naar binnen lepelen. Uiteraard zijn er allerlei plausibele redenen op zijn pad gekomen waardoor het ‘zo klaar’ enigszins was uitgelopen, echter in zijn beleving was hij alsnog ‘zo klaar’. Ik denk dan maar: ‘Hij moet zijn werk dan wel erg leuk vinden als de tijd zo ongemerkt voorbij kan vliegen.’ Dit tijdsaspect bij boeren doet mij denken aan een van mijn schoonzussen. Die keek er al tijden naar uit wanneer hun nieuwe stal klaar zou zijn. Want vanaf dan zouden twee melkrobots de melkingen gaan verzorgen, iets wat ook zeker ten goede zou moeten komen aan het gezinsleven. Vanaf het moment van ingebruikname mocht zij een tijd bedenken waarop ze samen met het voltallige gezin zouden gaan eten ’s avonds. Half zeven werd het. Ze zaten daar voortaan dan ook om half zeven aan tafel. Dat haar man daar dan weer niet bij zat, is denk ik geen opvallende aanvulling. Nu moet ik er wel eerlijk bij vertellen dat het daar uiteindelijk allemaal goed gekomen is, toen de boer, de koeien en zijn robots hun draai eindelijk gevonden hadden. Het voelt als een perspectief-biedend voorbeeld voor mij, wanneer onze stal met robot straks ook een keer klaar is en wij ook met zijn vieren aan tafel zullen zitten. Nu hebben Gijs en ik enkele weken geleden een prachtige ontdekking gedaan. De eerlijkheid gebiedt mij te zeggen dat sinds ons Boer zoekt vrouw-avontuur ons leven regelmatig een aaneenschakeling lijkt van verrassende gebeurtenissen, maar deze keer gaat het wel om iets heel bijzonders. In september verwachten wij een derde kindje in ons gezin. Hopelijk draait te zijner tijd onze robot ook probleemloos en is Gijs dan daadwerkelijk ‘zo klaar’, zodat we alle komende mooie momenten als voltallig gezin kunnen delen. Hoe verrassend deze nieuwe ontwikkeling dan ook die in ‘onze schoot’ geworpen is, mijn eerste gedachte was wel: Mijn wens om voortaan steevast met zijn vieren aan tafel te zitten is nu dus wel echt ‘zo klaar’.

DB01-column.indd 33

10-03-14 14:21

KIJKJEINDEKEUKEN Betty Kerckhof en Michiel Deroo runnen in Zwevezele een bedrijf met 300 stuks Belgisch-witblauwvee en 30 melkkoeien. De ruime keuken vormt het middelpunt van het gezinsleven met hun drie kinderen Heleen (20), Wout (18) en Ine (15).

Dochter Heleen heeft veel talent voor tekenen. Het portret aan de muur maakte zij van haar vader Michiel. Ook dochter Ine deed een duit in het zakje met de vrolijke koeientekening ernaast.

Jongste dochter Ine speelt al zeven jaar accordeon. Gedreven als ze is oefent Ine vrijwel dagelijks, het liefst in de keuken.

Niets smaakt lekkerder in de koffie dan de melk van de eigen koeien.

Betty maakt ook graag zelf jam. Regelmatig staat er een grote pot zelfgemaakte peren-, appel-, aardbeienof rabarberjam klaar voor gebruik.

Door zelfstudie leerde Michiel enkele jaren geleden mondharmonica spelen. Sindsdien gaat de veehouder zelden de deur uit zonder een mondharmonica op zak. Betty en de kinderen horen hem regelmatig spelen als hij â&#x20AC;&#x2122;s avonds nog eens de dieren controleert

De houten bobcat op het aanrecht is gemaakt door Wout en is een kopie van de bobcat die buiten op het erf staat. Rond zijn tiende knutselde Wout graag levensechte houten modellen van machines in elkaar.

DB01-keuken.indd 34

10-03-14 10:19

Betty heeft graag een mooie bos bloemen in de keuken. Meestal komen de bloemen uit de winkel of uit een kraampje langs de weg.

Het eerste wat Betty ’s ochtends vroeg doet, is de radio aanzetten. Meestal Radio 2, maar soms staat er ook een cd’ tje op. De radio geeft een gezellig achtergrondgeluid in de keuken.

De wereldkaart aan de muur hangt er al jarenlang. Niet omdat het gezin zo reislustig is, maar omdat ze graag opzoeken waar een land ligt als ze er nieuws over horen. Een land zoeken was vroeger een favoriet spelletje onder de kinderen.

Dankzij de broodbakmachine is er dagelijks vers brood in huize Deroo-Kerckhof. Zelfgebakken brood is volgens Betty niet alleen lekkerder, maar het scheelt ook veel autoritjes naar het dorp.

Om iets lekkers op tafel te zetten pakt Betty er regelmatig een kookboek bij. De kookboeken van de Vlaamse vrouwenvereniging KVLV zijn in België echte bestsellers.

Michiel maakt de stierkeuze voor het vleesen melkvee zowel in de stal als aan de keukentafel. Een stierenkaart is dan ook altijd wel te vinden in de keuken.

DB01-keuken.indd 35

10-03-14 10:18

Ga voor een laag celgetal!

deskundig • betrouwbaar • analytisch • ondernemend

Uw partner in kwaliteitsborging › Gespecialiseerd in laboratoriumonderzoek voor boerderijmelk en zuivelproducten › Audits, inspecties en certificering van bedrijfsprocessen in agrofood ketens

DE BOERIN VAN 24 SEPTEMBER 2014

THEMA: JONGVEEOPFOK RESERVEER UW ADVERTENTIERUIMTE VÓÓR 8 SEPTEMBER 2014 TEL.: 026-3898823/ 026-3898820

T. +31 (0) 88 754 70 00

QLIP-3017B.indd 1

E. INFO@QLIP.NL

WWW.QLIP.NL

22-05-13 15:31

VX08_p47.indd 47

DB01_p36.indd 36

10-03-14 10:40

INSPIRERENDEBOERIN AUKJE LABORDUS KOEIENKUNSTENARES leeftijd: 50 • Partner: Klaas Bakker (48) • Kinderen: Simon (19), Gatze (15), Folkert (11) • Bedrijf: 80 melkkoeien • Woonplaats: Gaastmeer

KEURINGSKIST BESCHILDERD ‘Buiten ons bedrijf is tekenen en schilderen mijn grootste passie. Naast paarden en honden zijn koeien mijn favoriete onderwerp. Ik maak zo nu en dan bedrijfsborden voor melkveebedrijven. Ook heb ik de keuringskist van melkveehouder Nico Bons beschilderd met een van zijn favoriete keuringskoeien: Aaltje 49. Maar ik heb ook zelf de geboortekaartjes van de kinderen getekend, bijvoorbeeld met een wiegje en kalfje op het kaartje.’

NIET NAAR KUNSTACADEMIE ‘Als jong meisje tekende en schilderde ik al vaak. Mijn lerares op de mavo vond mij eigenlijk wel geschikt voor de kunstacademie. Maar in die tijd werd daar vooral abstract gewerkt. Dat wilde ik niet, dus koos ik voor de mls. Wel heb ik cursussen gevolgd, zodat ik leerde werken met allerlei materialen, zoals acrylverf, aquarel en pastelkrijt.’

KOE MET EEN ZIEL ‘Ik houd van koeien en leg daarmee ook een stukje van mezelf in een schilderij. Thuis doe ik onder meer de kalveren, de stierkeuze, het insemineren en de avondmelking, dus ik kijk al veel naar koeien. Ik wil de koe zo realistisch mogelijk op het doek brengen. Ze moet echt leven. Ik nam eens het bedrijfsbord met de koe Lucky Jonkvrouw mee naar de schilderclub. Iemand zei: “Die koe heeft echt een ziel.” Dat is toch het mooiste compliment?’

ENTHOUSIASME BIJBRENGEN ‘Ik geef nu schilderen tekenlessen op de basisschool van Folkert. Laatst liet ik de kinderen een koe schilderen. Sommigen vonden dat moeilijk, maar met wat tips zie je ze opbloeien. Het is leuk om ze het enthousiasme van het schilderen bij te brengen.’

DB01-inspirerend kunst.indd 37

10-03-14 10:20

MELKEN

Melktips voor powervrouwen Wéér die lastige koe die moeilijk doet bij het aansluiten van de melkklauw. Pijn in de schouders na langere tijd melken of een koe met mastitis in de melkput. Wellicht herkenbare situaties die het melken niet altijd even leuk of soms zelfs onveilig maken. Melkwinningsadviseur Johan Grolleman en uiergezondheidsspecialist Sofie Piepers geven praktische tips, zodat het melken een fluitje van een cent wordt. TEKST ANNELIES DEBERGH

WAT IS DE BESTE HOUDING

1 VOOR HET MELKEN?

De melkstal moet op de melker zijn afgestemd. De gemiddelde vrouw is kleiner dan de gemiddelde man en daarom zou elke melkveehouder bij de bouw van een nieuwe melkstal een beweegbare putvloer moeten overwegen. Er bestaan richtlijnen voor een juiste en aangepaste putdiepte. Voor een vrouw moet de put al snel vijf tot tien centimeter minder diep zijn dan voor een man, zodat zij niet boven haar macht hoeft te werken. Wanneer je boven je macht werkt, wordt elk gewicht ongeveer dubbel zo zwaar. Ook moet je erop letten dat je beide armen gelijk belast bij het behandelen van een koe of het aanslui-

ten van een melkstal. In de visgraatmelkstal wissel je het gebruik van de linker- of rechterarm automatisch af. In de zij-aan-zijmelkstal of draaimelkstal is het gevaarlijker om voortdurend dezelfde arm te gebruiken. Het is dus goed om erop te letten dat je dan regelmatig van arm wisselt. Tot slot moeten de heup en schouder zo veel mogelijk in één lijn zitten, zodat het werkgebied tussen heup en schouder valt. Het melken is zo zonder problemen twee uur vol te houden. Bij langere melkbeurten is het goed om een kwartiertje pauze in te lassen. Even rust nemen en koffie drinken, die tijd win je zo weer terug.

WAT DOE JE MET

2 ZWARE MELKKLAUWEN? Als de diepte van de putvloer goed is aangepast aan de melker, zou het gewicht van de melkklauw in principe geen bezwaar meer mogen vormen. Natuurlijk bestaan op de markt zware en lichte melkklauwen. Het gewicht kan enorm variëren en gaat van 3,5 tot 1,65 kilo. Wie toch een lichtere melkklauw wil, mag niet klakkeloos zaken aanpassen. Het is zaak om goed te kijken wat je doet. Stalen bekers versus kunststof bekers kan een verschil uitmaken in gewicht, maar vaak hangt de keuze voor een

bepaalde beker samen met de soort tepelvoering. De combinatie van tepelvoering en beker is belangrijk en moet kloppen. Het geheel moet ook overeenstemmen met de afstelling van de melkmachine. In de visgraatmelkstal kunnen melkklauwgeleiders het gewicht van de melkklauw helpen dragen. Maar daar moet de melker vervolgens wel echt gebruik van maken. Het is in elk geval nuttig om voor de aanpak van te zware melkklauwen de melkmachinedealer te raadplegen.

DB01-melkwinning.indd 38

10-03-14 10:44

HOE KUN JE EEN KOE JUIST VOORBEHANDELEN?

Voorbehandelen dient twee doelen. Het eerste is het reinigen van de spenen, het tweede en belangrijkste punt is het bevorderen van het melkproces door het voorstralen of het handmatig wegmelken van de eerste stralen melk. Het voorbehandelen moet altijd op dezelfde manier gebeuren. Een goede volgorde is om koeien voor te stralen en dan de spenen met een droge doek schoon te vegen. De spenen moeten intensief gereinigd worden met telkens een doek per koe. Dat kan met papieren wegwerpdoeken of katoenen uierdoeken die na het melken in de kookwas gaan. Als de spenen bij droog reinigen onvoldoende schoon zijn, dan kan een voorschuimproduct in een schuimbeker helpen. Per koe is ongeveer 10 tot 15 seconden nodig voor het voorbehandelen. Een goede richtlijn is om telkens vier, maximaal vijf koeien één voor één intensief voor te behandelen en na de vierde of vijfde koe weer bij de eerste te beginnen met het aansluiten van de melkklauwen. Het streven is dat de spenen bij het aansluiten van de melkklauw volgeschoten zijn met melk. Op die manier laat de koe haar melk vlot schieten. Het doel is dat bij het einde van het melkproces ongeveer 95 procent van de koeien goed is uitgemolken.

HOE HERKEN JE EEN KOE

4 MET UIERONTSTEKING?

Een koe die uierontsteking of mastitis heeft, haal je er meestal uit tijdens het voorbehandelen en met name tijdens het voorstralen. Het voorstralen is om meerdere redenen nuttig. Zelfs een koe met een klein vlokje in de melk kan bij het voorstralen worden opgespoord. Zodra de melk om de een of andere manier afwijkend lijkt, is het zaak om in te grijpen. Vaak kunnen op die manier ergere gevallen van uierontsteking vermeden worden. De kans op genezing is bovendien het grootst bij snel en vroeg ingrijpen. Wanneer behalve afwijkende melk ook sprake is van roodheid en zwelling van het uierkwartier en als de koe zich moeilijker laat melken, dan is de ontsteking al verder gevorderd. Het type ontsteking bepaalt het type behandeling. Bij twijfel kun je de dierenarts bellen.

DB01-melkwinning.indd 39

10-03-14 10:44

MELKEN

HOE GA JE OM

5 MET EEN LASTIGE KOE? In een zij-aan-zijmelkstal bestaan er over het algemeen weinig problemen met lastige koeien. Koeien die toch raak willen schoppen, komen hard tegen de achterste buis aan en stoppen met schoppen. Meestal kan een beugel opzetten op het heupgewricht van de koe al helpen om een lastige koe beter te benaderen. Ook bij lastige koeien is het belangrijk om de rust te behouden. De beste manier om een koe te benaderen is er rustig mee omgaan. Als het aantal lastige koeien oploopt, kun je je afvragen of er meer aan de hand is. Zeker wanneer het percentage lastige koeien meer dan tien procent bedraagt, is er iets fout en is er sprake van een bedrijfsprobleem. Een foute afstelling van de melkmachine of zwerfstroom zijn mogelijke oorzaken van grotere aantallen lastige melkkoeien.

DB01-melkwinning.indd 40

10-03-14 10:45

WAT DOE JE TEGEN VLIEGEN

6 IN DE MELKPUT? Een goede raad is om al vroeg in het voorjaar te beginnen met het bestrijden van vliegen bij de melkkoeien. Vliegen bestrijden kan met aangepaste insecticiden op de rug van de dieren of bijvoorbeeld met behulp van speciale oorflappen met insecticide. Een complete behandeling omvat ook het behandelen van de mest in de mestkelder om de larven van de vliegen te doden en het proces van vermenigvuldiging te doorbreken. Zodra de eerste vliegen er zijn, is het raadzaam om met het bestrijden ervan te starten. Wie te laat

begint met vliegenbestrijding raakt van het vliegenprobleem in het hele vliegenseizoen nog amper af. Door de koeien op tijd op te halen uit de weide en even in de stal te laten rusten voor het melken begint, krijgen de vliegen de kans om voor het melken bloed te prikken en is de last tijdens het melken kleiner. Een ander hulpmiddel is het gebruik van een ventilator in de melkstal. Een kleine luchtbeweging in de melkstal is voldoende om de vliegen van de melkkoeien weg te houden.

WAT DOE JE AAN

7 TIJDENS HET MELKEN? Een melkersschort/melkersoverall en melkershandschoenen zijn erg nuttig om te dragen. Een schort of overall beschermt je tegen water en tegen vuil. Het gebruik van een melkersschort helpt je bovenkleding schoon en droog te houden. Bovendien zorgt een melkersschort ervoor dat je dichter bij de koe gaat staan tijdens het melken. Door de schort ga je niet alleen dichter bij het werk staan. Goede melkersschorten zorgen er ook voor dat je heel wat nuttige zaken – zoals enkele extra uierdoeken of bijvoorbeeld een dipbeker – dichter bij de hand kunt houden. Sommige melkers maken gebruik van plastic mouwen over de bovenarm. Zeker in het geval van een zij-aan-zijmelk-

stal – waar door het contact met de achterbenen van de koeien kans is op extra bevuiling van de armen – is het gebruik van die plastic mouwen nuttig. Melkershandschoenen maken het helemaal af. Deze handschoenen zijn aan te raden omdat ze makkelijker schoon zijn te houden dan de eigen handen. Zolang de handen droog zijn, is het risico op overdracht beperkt. Maar zeker bij het voorstralen bestaat de kans dat er, door contact met een besmette speenhuid, bacteriën op de handen terechtkomen. Met handschoenen is er vrijwel geen kans op overdracht van die bacteriën. Zeker in het geval van infecties die door de melker kunnen worden overgedragen, zijn handschoenen nuttig.

HOE COMMUNICEER JE MET

8 ANDERE MELKERS? Een goede methode is het gebruik van een bord in de melkstal. In het geval van melkmeters kunnen veehouders ook alles in de computer registreren. Kleurcodes op de koeien en bandjes aan de poten zijn goede hulpmiddelen om voor elke melker duidelijk te maken welke koe behandeld of apart gemolken moet worden. In elk geval is het nuttig om een protocol

op te stellen voor het melken. Een protocol zorgt ervoor dat iedereen op dezelfde manier aan de slag gaat in de melkput. Het is goed om vast te leggen hoe moet worden omgegaan met zieke koeien, te behandelen koeien of droogstaande koeien. Een vast protocol vergemakkelijkt het melken en het verhindert bovendien de kans op fouten.

DB01-melkwinning.indd 41

10-03-14 10:45

MELKEN

HOE MELK JE

9 EEN ANTIBOTICAKOE? De melk van een koe die recent met antibiotica is behandeld, moet apart worden gemolken. Hoe lang je een koe apart moet melken, hangt af van de wachttijd van de gebruikte producten. Wanneer sprake is van een hard en gezwollen uierkwartier, kan een kleine dosis van het melkstimulerend hormoon oxytocine helpen om het melken te bevorderen. Na het melken van een antibioticakoe is het belangrijk om het melkstel goed te reinigen aan de binnenkant.

Door de melkklauw goed te spoelen met water, spoel je de restjes antibiotica en ook de bacteriën weg uit de melkklauw. Het spoelen kan met koud water, maar nog beter is warm water. Zeker wanneer de temperatuur richting 75 graden gaat, kunnen de bacteriën in de melkklauw zeer goed worden gedood. Een schone melkklauw verhindert ook de overdracht van bacteriën naar andere koeien. Alle probleemkoeien kun je ook in een groep tijdens het laatste rondje in de melkput melken.

HOE KOMEN DE KOEIEN

10 VLOT DE MELKPUT BINNEN? Een opdrijfhek is een hek dat de kudde koeien richting de melkput stuurt en zo een vlot koeverkeer naar de melkput stimuleert. Net als bij de melkrobot is het ook in de wachtruimte noodzakelijk om zo min mogelijk koeien op te halen. Als je eenmaal koeien ophaalt, moet je ze altijd blijven halen. Het is beter om ze van meet af aan een goede gewoonte te leren en de koeien de tijd te geven om aan het opdrijfhek te wennen. Het is niet nodig om meteen vanaf de eerste druk op de knop ook nog zelf

de wachtruimte in te gaan. Laat het opdrijfhek zijn werk doen en begin bijvoorbeeld al de eerste koeien voor te behandelen terwijl de rest van de rij nog binnenkomt. Geduld en rust in de melkput zijn goede deugden. Benader koeien altijd in alle rust. Als de stress er bij koeien in is geraakt, is dat weer moeilijk af te leren. De snelheid van het binnenkomen bepaalt ook de snelheid van het melken. Voldoende rust in de melkput is het belangrijkste om het melken zo vlot mogelijk te laten verlopen.

HOE EN WANNEER REINIG

11 JE DE MELKSTAL GOED?

Bij elke melkbeurt is het noodzakelijk om alle melken mestresten van de melkklauwen en de melkslangen te verwijderen. De bedoeling is dat alle basisapparatuur na het melken schoon wordt gespoten met water tot alle apparatuur ook echt weer brandschoon is. De ruimte waar de melker zelf aan het werk is, moet dus eigenlijk elke melkbeurt volledig en grondig gereinigd worden. De rest van de melkput kan in grote

lijnen schoon worden gemaakt. Normaal vergt het grof reinigen van de melkstand zelf wat minder tijd dan het centrale deel van de melkput. Een grondige reinigingsbeurt hoeft wat minder vaak te gebeuren. Daarbij worden alle leidingen en muren grondig onder handen genomen. Een grondige reinigingsbeurt volgt op eigen initiatief en naargelang de voorkeur van de veehouder.

DB01-melkwinning.indd 42

10-03-14 10:45

DB01_p43.indd 43

10-03-14 10:44

GEKNIPTVOORDEBOERIN

VIER BOERINNEN de berg op tegen kanker De boerinnen Rina Naalden, Miranda Snepvangers, Mia De Brabander en Anja Vandierendonck-De Brabander fietsen op 5 juni mee in het CRV-team voor de actie Alpe d’HuZes. Door de berg met de fiets te beklimmen halen ze geld op in de strijd tegen kanker. Elke vrouw heeft haar eigen reden om aan dit evenement mee te doen. Volg deze vier dappere en sterke vrouwen en hun team op www.opgevenisgeenoptie.nl.

WAT DE BOER NIET ZEGT In een familiebedrijf vallen privé en bedrijf samen. In een agrarisch familiebedrijf is dat nog sterker: waar je woont is waar je werkt. In ‘Wat de boer niet zegt’ beschrijven Johan Weerkamp en Truke Zeinstra hoe familieleden die samen een agrarisch bedrijf voeren hun communicatie organiseren, welke oplossingen ze daarbij hebben gevonden en welke valkuilen ze tegenkomen. Prijs: € 19, ISBN 9789013120035. www.vakmedianetshop.nl

TULPMOTIEF Met dit vrolijke schort krijg je meteen zin om in de keuken aan de slag te gaan. Ontwerper Lotte Odelius ontwierp voor het merk Sagaform ook onder andere pannenlappen, theedoeken en voorraadblikken met hetzelfde tulpmotief. Maat schort 72 x 85 cm. Prijs: € 19,95. www.optafel.com

WAKKERE BOERIN Een groep Sallandse boerinnen wil met de Facebook-pagina ‘Wakkere Boerin’ het échte boerenleven laten zien aan burgers. Regelmatig plaatsen ze foto’s en video’s van alledaagse en bijzondere gebeurtenissen bij hen in de stal. Ook extra informatie over het hoe en waarom achter de foto ontbreekt niet. Volg de Wakkere Boerin op Facebook via www. facebook.com/ wakkereboerin

Van melk In de zeep-, bad- en doucheproducten van het luxe merk Au Lait is, naast karitéboter, cacaoboter en vitamines, ook biologische melk verwerkt. Een echte ‘verwen-ervaring’ voor je huid, die volgens Au Lait weer zacht en glad aan zal voelen. Prijs afgebeelde Au Lait ‘Pamper Kit’: € 14,95. www.comfortandjoy.eu

Trekker

Wat is er nu stoerder om mee te nemen naar school dan een broodtrommel in de vorm van een trekker? Deze hippe kunststof lunchbox is verkrijgbaar in lichtblauw, grijs, rood en groen en heeft een bijpassende band die de onderkant en het deksel stevig samenhoudt. Prijs: € 19,95. www.kleinezebra.com

DB01-geknipt2.indd 44

10-03-14 12:55

INSPIRERENDEBOERIN AIMÉE VON MARTELS BOERIN VAN ADEL leeftijd: 48 • partner: Maurits von Martels (53) • kinderen: Justus (19), Ewoud (18), Floris (15) • bedrijf: 80 melkkoeien • beroep: fysiotherapeut • woonplaats: Dalfsen

ADELLIJKE TITEL ‘Mijn man en ik zijn allebei van adel, jonkheer en jonkvrouw. Daar heb ik hem niet op uitgezocht, maar het geeft al wel een eerste overeenkomst. Dat ik van adel ben geeft geen gemak, maar ik heb er ook geen last van. Mensen kijken misschien wel anders naar ons omdat we in dit grote landhuis wonen, maar misschien ook omdat ik als Rotterdamse in het Oosten woon.’

BOERINNENOPLEIDING ‘Toen ik hier kwam wonen, heb ik een boerinnenopleiding gedaan. Eén dag in de week naar school en voor de rest meewerken op ons bedrijf. Ik heb nooit een vaste taak gehad, maar sprong bij waar nodig. Omdat mijn man een echte vergaderboer is, was dat ook geregeld nodig. Inmiddels is hij wethouder, ben ik weer parttime fysiotherapeut en hebben we een fulltime medewerker.’

FYSIOTHERAPEUT ‘Ik vind het boerenleven fantastisch, maar miste wel het werken met mensen. Nu werk ik weer tweeënhalve dag per week als fysiotherapeut. Daarnaast doe ik de administratie van het bedrijf, verzorg ik de huishouding en run ik samen met mijn schoonmoeder de bed & breakfast op ons landgoed Hessum. Fulltime veehouder zijn is pittig, maar fulltime fysiotherapeut ook, nu heb ik een perfecte combinatie.’

LANDGOED ‘We wonen in een prachtig huis op een mooie plek. Maar dat vergt ook veel onderhoud qua tijd en geld. En helaas hebben we hier geen zak met geld staan waar we wat uit kunnen halen. Het onderhoud moet gewoon betaald worden uit de boerderij en de inkomsten van onze bed & breakfast.’

DB01-inspirerend stand.indd 45

10-03-14 10:15

BOERINENBESTUUR

HENDRIEN BRAAKMAN CRV leeftijd: 41 • woonplaats: Laag-Soeren • bedrijf: runt samen met haar man Bert-Jan een bedrijf met 125 melkkoeien • huidige bestuurstaken: voorzitter CRV-afdeling Oost-Veluwe, medezeggenschapsraad basisschool

‘Hoe ze mij gevonden hebben? Via mijn LinkedIn-account’ ‘Ruim een jaar geleden benaderde CRV mij. Of ik als bestuurslid actief wilde worden. “Moeten ze mij niet hebben?”, was de eerste reactie van mijn man. Hij doet ook bestuurswerk, onder meer voor FrieslandCampina. Maar nee, CRV wilde graag meer vrouwen in het bestuur. Hoe ze mij gevonden hebben? Via mijn LinkedIn-account. Ik heb nog even getwijfeld of ik het wel zou doen. Ik ben niet iemand die veel verstand heeft van fokkerij; dat laat ik op ons bedrijf graag aan mijn man over. Maar als bestuurder is dat ook niet echt nodig. Daar is de fokkerijraad voor. Wij vergaderen over andere dingen, over de overname van een bedrijf bijvoorbeeld of over de jaarcijfers. Al merk ik wel dat het in de gesprekken in de pauze toch vaak over fokkerij gaat.’ ‘Dat CRV meer vrouwen in het bestuur wil, vind ik een goede zaak. De verdeling man/vrouw in het bestuur hoeft voor mij echt geen 50/50 te zijn, maar het is wel goed dát er vrouwen in het bestuur zitten. In de praktijk nemen mannen en vrouwen vaak samen de beslissingen op het bedrijf, terwijl mannen naar vergaderingen gaan. Het is goed dat daar verandering in komt.’ ‘Ik probeer wel te stimuleren dat meer boerinnen bestuurlijk actief worden. Ik ben bijvoorbeeld lid van een boerinnengroep op Facebook en als er een vacature is voor een bestuurder, gooi ik wel eens een balletje op. Maar ik merk dat boerinnen

daar niet zo hard op reageren. Zelf vind ik het bestuurswerk om meerdere redenen leuk. Het is leerzaam, je leert veel mensen kennen en het is een prettig idee om wat te zeggen te hebben.’ ‘Ik zit ook in de medezeggenschapsraad van de basisschool en heb bijna tien jaar in het bestuur van de Stichting Kinderopvang Eerbeek gezeten. Ik merk wel dat er verschil is. Bij de kinderopvang waren we als bestuurder echt de baas. We hadden direct invloed op de tarieven van de opvang en waren direct betrokken als er bijvoorbeeld personeel ontslagen moest worden. We stonden zelf als bestuur ook de dozen voor de veertig kerstpakketten te vullen. Bij een grote organisatie als CRV blijf je meer op afstand en heb je minder rechtstreeks invloed, al word je wel goed geïnformeerd.’ ‘Qua tijdsbesteding valt het me mee. We hebben per jaar drie keer een ledenraadsvergadering in Den Bosch, drie keer een kringvergadering en dan nog de ledenvergadering van onze eigen afdeling. We overleggen voornamelijk per mail. Als bestuurslid mag ik daarnaast ook op bezoek bij veehouders in onze afdeling die een tientonner hebben of een eerste koe met 100.000 kg melk. Dat heb ik nu twee keer meegemaakt. Een had zelfs de koe apart gezet en speciaal taart gebakken. Leuk om veehouders zo op een andere manier te leren kennen.’

DB01-bestuur.indd 46

10-03-14 10:13

RIA DERKS FRIESLANDCAMPINA leeftijd: 51 • woonplaats: Bantega • bedrijf: 135 koeien in maatschap met partner Jan Berns • baan: verloskundige • bestuurstaken: districtsraadslid FrieslandCampina, gemeenteraadslid CDA, lid pr LTO Lemsterland

‘Bestuurswerk bij FrieslandCampina ervaar ik als een cadeautje’ ‘Eigenlijk ben ik per toeval in het bestuurswerk terechtgekomen. Ons bedrijf is twee keer verplaatst. Eerst verhuisden we van Wijchen naar Nij Beets. Om in het dorp meer betrokken te raken, ben ik destijds in het bestuur van de peuterspeelzaal gestapt. Zo ging het balletje rollen en kwam ik in beeld als bestuurder. Eerst de medezeggenschapsraad van de school, later LTO, toen FrieslandCampina en sinds november ben ik gemeenteraadslid voor het CDA. Maar misschien moet ik nu wel eens gaan kiezen.’ ‘Ik ben graag inhoudelijk bezig; daar krijg ik energie van. Geef mij maar een interessante vergadering of een leuke scholing. Dat doe ik liever dan met vriendinnen koffiedrinken of naar een verjaardagsvisite gaan.’ ‘Ik ben wel op een boerderij geboren, maar wilde niet per se boerin worden. Maar inmiddels heb ik veel respect voor de melkveesector. Ik voel me thuis tussen boeren. Ze zijn zichzelf en ze doen hun werk met veel passie. Dat herken ik ook bij mezelf. Op ons melkveebedrijf in Bantega doe ik de administratie en als het nodig is insemineer ik koeien, verzorg ik de kalveren of stap ik op de trekker. Daarnaast werk ik achttien uur in de week als verloskundige in het ziekenhuis in Drachten. Dat betekent wel dat ik goed moet plannen. Bovendien krijg ik

veel steun van mijn partner. Maar ik doe alles met plezier; dat scheelt een stuk.’ ‘Het bestuurswerk bij FrieslandCampina zie ik als een hobby, het is voor mij een cadeautje. FrieslandCampina is een grote, mooie onderneming waar momenteel veel gebeurt. Vroeger produceerde je als melkveehouder eersteklasmelk en dat was het. Nu vraagt de maatschappij steeds meer van melkveehouders. In dat krachtenveld zoek ik graag naar verbinding; dat zie ik als mijn bijdrage binnen het bestuur. Aan de ene kant door melkveehouders te motiveren aan de slag te gaan met die vraag uit de maatschappij, aan de andere kant door de zuivelonderneming en de maatschappij te laten zien wat er op het erf gebeurt. Dat vereist dat je voortdurend in gesprek blijft.’ ‘Het leuke van besturen vind ik het meedenken over allerlei onderwerpen. Het helpt ook dat ik makkelijk praat. Ik vind het leuk om dingen te analyseren en kan het goed verwoorden. Soms is het eerst wel een beetje zoeken. Nu als CDA-gemeenteraadslid ook: wat zijn de mores en wat kan ik bijdragen? En inhoudelijk moet je er ook in raken. Maar dat kun je leren. Met jezelf goed inlezen en je oren her en der te luister leggen kom je een heel eind. Besturen is ook vragen durven stellen; je hoeft niet altijd alles te weten.’

DB01-bestuur.indd 47

10-03-14 10:13

Bereken uw voerefficiëntie Een stijging van 0,1 punt voerefficiëntie levert op een bedrijf van 100 koeien €30.000 op. Het loont dus om uw voerefficiëntie te berekenen én deze te verbeteren. > Gezonde pens > Goede voerefficiëntie > Optimale productie Bereken zelf op www.agrifirm.com/voerefficientie

AgrF_voerEfficient_adv_210x297.indd 1 VX04_p16.indd 16

03-03-14 10:39 16:21 04-03-14

BOERINVERTELT

‘Ik zeg STOPPEN, maar mijn man worstelt’ ‘We hebben een mooi bedrijf: een kleine vijftig koeien, eigen jongvee. Mijn man en ik hebben altijd netjes op het bedrijf gepast, niet als een dolle groei nagestreefd zoals hier in de buurt bij toch best veel veehouders is gebeurd. Daar verrezen grote stallen die lang niet allemaal vol staan. Ik weet het niet hoor: de verlokkingen van een tijdperk zonder quotum zijn blijkbaar zo groot dat boeren zich niet meer kunnen inhouden. Oké, je hoeft straks geen melkquotum meer te kopen als je wilt groeien, maar je moet wel investeren in een nieuwe stal, een nieuwe melkstal. En wat te denken

‘De band die mijn man heef t MET HET BEDRIJF is zó sterk’ van grond of mestafzet? Prima hoor dat de sector in staat is geweest de dierrechten buiten de deur te houden, maar ze stuurt nu wel aan op meer grondgebondenheid. Of dat nu zo’n aanlokkelijk vooruitzicht is? Daarmee kom ik op het punt waar we momenteel enorm mee worstelen. Ons bedrijf is namelijk qua omvang niet alleen klein, maar ook nog eens best intensief met bijna 25.000 kilo melk per hectare. En dan ligt de grond die we hebben nog niet eens allemaal om de boerderij. Dat praktische probleem is nog een keer te overzien, maar het strategische probleem wordt steeds lastiger. Ik voorzie dat de grond snel duurder gaat worden, dus mestafzetruim-

te kopen door grond te kopen zie ik niet zitten. Dan ben je overgeleverd aan mestverwerking, want in het deel van Brabant waar wij zitten, is geen akkerbouwer te bekennen. En wat gaat dat wel niet kosten? Als ik varkenshouders hierover hoor, dan houd ik mijn hart vast. Zelf ben ik er dan ook wel uit: we moeten stoppen. Geen van onze drie kinderen wil het bedrijf overnemen. En de buurman – hij is zo iemand die een grote, nieuwe stal heeft gebouwd – is al twee keer langs geweest omdat hij onze grond wil kopen. Maar mijn man worstelt, hij zegt er niet klaar voor te zijn. Hij hangt nog enorm aan zijn levenswerk als voortzetting van twee generaties voor hem. Die band is zó sterk! Ik kan nog zoveel argumenten op de keukentafel gooien die pleiten voor stopzetting van het bedrijf, maar eigenlijk vergroot dat alleen maar de worsteling in zijn kop. Hij wil het niet laten merken, maar ik ken hem natuurlijk langer dan vandaag. Normaal slaapt hij als een blok, maar de laatste tijd is hij steeds meer een woelrat naast me. Laatst zag ik dat hij op het voerpad met zijn rug tegen een kuilblok zat, starend naar… tja, naar wat eigenlijk? Zo ken ik hem echt niet, normaal is hij altijd bezig. Het is moeilijk hoor, echt heel moeilijk. Ik heb die emotionele band met het bedrijf veel minder, dus ik kom vooral met rationele argumenten. Gelukkig heb ik veel steun aan mijn oudste zoon. Hij heeft onlangs voorgesteld om maar eens familieberaad te houden, maar daar zie ik best tegenop. Ik ben zo bang dat de emoties dan alle kanten op vliegen, waardoor we nog veel verder van huis zijn. Misschien moeten we eerst maar eens gezinsberaad houden. Want het is precies zoals mijn dochter twee weken geleden zei toen ze na lange tijd weer eens een weekendje thuis was: “Er moet iets gebeuren mam, zo kan het niet langer”.’

In ‘Boerin vertelt’ blijven de inzenders anoniem. Wilt u reageren? Mail of schrijf naar: boerin@crv4all.com of: Redactie De Boerin, Postbus 454, 6800 AL Arnhem.

DB01-boerin vertelt.indd 49

10-03-14 11:18

DB01-strip.indd 50

10-03-14 10:23

De beste manier om mastitis te voorkomen is allereerst om het niet binnen te laten....

Tot 50% van de spenen vormt geen natuurlijke keratine plug1

Infecties tijdens de droogstand leiden vaak tot mastitis in de volgende lactatie En gemiddeld kost een geval van mastitis € 2102

Bescherm uw koeien met OrbeSeal tijdens de droogstand*… dat verlaagt het risico op mastitis in de volgende lactatie!

* Bij koeien die verdacht worden van subklinische mastitis dient OrbeSeal gecombineerd te worden met een antibioticumdroogstandinjector. Vraag uw dierenarts om advies. OrbeSeal is uitsluitend verkrijgbaar bij uw dierenarts.

661500_PFA_[F]_ORBESEAL Strip 210x297_Adv.indd 1

OrbeSeal®, Suspensie voor intramammaire toediening bij het rund (melkkoeien) bij droogzetten. Uitsluitend voor diergeneeskundig gebruik. - REG NL 10082 –UDA •Werkzaam bestanddeel: Elke injector bevat 4 g pasta welke 65% bismuth subnitraat bevat, in een minerale olie als drager. •Doeldier: rund (melkkoeien) •Indicaties: Preventie van nieuwe intramammaire infecties gedurende de gehele droogstandperiode. Bij koeien die beschouwd worden als zijnde vrij van subklinische mastitis kan OrbeSeal op zichzelf gebruikt worden voor droogzetmanagement. Selectie van de koeien voor behandeling met OrbeSeal dient gebaseerd te zijn op veterinaire klinische beoordeling. Selectiecriteria kunnen gebaseerd zijn op het mastitis- en celgetal-verleden van de individuele koeien of erkende testen voor het aantonen van subklinische mastitis of bacteriologische monstername. Zie bijsluiter. •Dosering en toedieningswijze: Dosering: Breng de inhoud van één injector OrbeSeal in de speen van elk kwartier in, direct na de laatste melkbeurt van de lactatieperiode (bij het droogzetten). Speen of uier na het inbrengen van het product niet masseren. Toediening: Uitsluitend voor intramammaire toediening. Er dient voor gezorgd te worden dat er geen pathogenen ingebracht worden in de speen. Daar OrbeSeal geen antimicrobiële werking heeft, is het essentieel dat er bij het inbrengen een strikt aseptische techniek toegepast wordt. Lees vóór gebruik de bijsluiter. •Contra-indicaties: Gebruik niet alleen dit product bij koeien met subklinische mastitis op het moment van droogzetten. Niet gebruiken bij koeien met klinische mastitis op het moment van droogzetten. Niet gebruiken bij lacterende koeien. Indien per ongeluk ingebracht bij een lacterende koe, kan er een kleine (tot tweevoudige) tijdelijke verhoging van het somatische celgetal waargenomen worden, maar de seal kan er handmatig uit gestript worden en er zijn geen aanvullende maatregelen noodzakelijk. Pas geen ander intramammair product toe ná de toepassing van Orbeseal. •Wachttermijn: (Orgaan)vlees en melk: nul dagen. •Bijwerkingen, speciale waarschuwingen en bijzondere voorzorgen: zie bijsluiter. •Bewaren: Geen speciale voorzorgen voor de bewaring. Buiten het bereik en zicht van kinderen bewaren. •Nadere informatie: zie verpakking/bijsluiter of op aanvraag beschikbaar bij de registratiehouder: Zoetis B.V.- Postbus 37 - 2900 AA Capelle a/d IJssel, Nederland (e-mail: info.nl@zoetis.com).

CATS 13.ORB.23.6

1. Dingwell, R.T., et al. Association of cow and quarter-level factors at drying-off with new intramammary infections during the dry period. Preventive Veterinary Medicine 63 (2004) 75-89. 2. Huijps, K., Lam, T.J.G.M., Hogeveen, H. 2008. Cost of mastitis: facts and perception. J. Dairy Res. 75: 113-120.

07-03-13 09:39

Onze melktechniek

Uw succes

Melkkwaliteit Familie Spil uit De Weere (NH) maakt al jaren boerenkaas van topkwaliteit. “Toen we het melken wilden automatiseren was melkkwaliteit een zeer belangrijk aspect. Dit is een extra uitdaging bij automatisch melken. Met onze GEA MIone melkrobot bewijzen we dat automatisch melken en uitstekende melkkwaliteit, prima samen gaan”, aldus René. Optimale melkkwaliteit staat centraal bij de GEA melktechniek. Dit betekent zorgen voor minimale speenbelasting wat de uiergezondheid ten goede komt. De melkafgifte komt snel op gang dankzij de StimoPuls pulsator en de, voor uw veestapel passende, GEA tepelvoering. De zeer geringe luchtinslag door het IQ melkstel (bij conventioneel melken) of het unieke kleppenblok (bij automatisch melken) zorgen voor een lage zuurtegraad van uw melk.

Kijk en luister naar de interessante ervaringen van collega veehouders op www.gea-farmtechnologies.com

engineering for a better world

GEA Farm Technologies

32700023 GEA adv_A4_Melkkwaliteit.indd 1

04-03-14 10:12

DB01_pD.indd 32

10-03-14 10:57