Veeteeltvlees mei 2024 by CRV Uitgeverij/CRV Publishers

Inkomen bepaalt wereldwijd het gevulde bord

Waalse vleesveehouder fokt volgens de limousinstandaard Vlaamse stieren blinken uit met sterke fokwaarden

Welkom op de CRV-gezinsdag(en)

CRV bestaat 150 jaar. Dat vieren we onder meer met de CRV-Gezinsdagen.

Deze vinden plaats in juni en september met een inloop van 10.00 uur tot 16.00 uur. Op de CRV-gezinsdag vindt u tal van activiteiten waaraan u, uw gezin en uw medewerkers kunnen deelnemen. Uiteraard is er ook veel te zien én te beleven. Daarnaast ontmoet u niet alleen uw collega’s maar ook de CRV-medewerkers en hun gezin. Kortom; een gezellige dag met lekker eten en drinken en vooral veel ontmoetingen. Zorg dat u de CRV-gezinsdag niet mist, meld u aan via de QR-Code.

Wij ontmoeten u graag!

Regio Datum Locatie

Zuid za. 1 juni

Familie Gommeren, Roosendaal Zuid zo. 9 juni

Familie Hermanussen, Beers Noord za. 29 juni CRV Dairy Breeding Center, Wirdum

Oost za. 29 juni Zuivelboerderij Kaamps, Deurningen

Vlaanderen zo. 30 juni Vanhaelemeesch Bruno & Luc, Sint-Laureins

Mid-West za. 7 september Kaasboerderij De Witte Welle, Montfoort

Klaar voor wat plezier? Dit is het programma voor de regio Zuid op 1 en 9 juni!

• Activiteiten: o.a. springkussen, schminken, stormbaan, CRV-hobby cows, boerenspel en skelterbaan.

• Stiermoeders presenteren het Deltafokprogramma van CRV (alleen op 9 juni).

• Veebeoordelen op echte koeien.

• Neem een kijkje in de distributiebus.

• Bekijk embryo’s vanuit een mobiel embryolab.

• Ontzorgd worden met de totale vruchtbaarheidbegeleiding.

• Beste koeien kijken. Wat vertellen ze over de fokwaarde voere ciëntie?

• Een fraaie ﬁlm als terugblik op 150 jaar CRV.

Meer informatie cooperatie-crv.nl/events/crv-bestaat150-jaar-dat-vieren-we-onder-meermet-de-crv-gezinsdagen

RUBRIEKEN

5 Van de redactie

6 Fokkerijnieuws

13 CRV-coöperatienieuws

17 Uit de dierenartspraktijk: salmonella zorgt voor een ravage bij kalveren

31 Managementnieuws

32 Marktinfo voer

33 Marktinfo vee

34 Agenda

35 CRV-bedrijfsnieuws

HOOFDARTIKEL

8 De wereldhandel van rundvlees is bijzonder divers, inkomen is wel de rode draad die vaak de keuzes bepaalt

REPORTAGE

14 De Waalse vleesveehouders Rabeux-Cassart fokken richting de limousin-rasstandaard

FOKKERIJ

18 Vlaamse ki-stieren tonen met sterke fokwaarden hun meerwaarde in de fokkerij

INTERVIEW

22 Een gesprek met afscheidnemend Europarlementslid Jan Huitema

DE BOERIN

26 Ondernemende boerin Marleen Markgraaf wil de burger bekender maken met het platteland

HISTORIE

30 150 jaar CRV: de digitalisering van fokkerij

BIJ DE COVER

Met haar vijftien jaar oud overschouwt deze kranige limousin het koppel (foto: Quinten van Ooijen)

hoofdartikel wereldhandel

Vincent Rabeux:

‘We streven naar een groei van 1,3 kg per dag voor stieren en 1,2 kg voor vaarzen’

Jan Huitema:

‘Met een Europese koers die om de vijf jaar wijzigt, kun je als ondernemer niks’

Gemaakt van rest- en retourstromen van humane voeding

CIRCULAIRE VLEESVEEBROK

• Zeer lage CO2 footprint.

• Zonder sojaschroot of voor vee geteelde ingrediënten samengesteld.

• Een heel goed verhaal voor uw vleesverkoop aan huis!

Informeer naar onze dealeradressen, vraag naar VOERWAARTS CIRCULAIR bij uw dealer of bestel via VLEESVEEVOER.NL (vanaf 250kg totaal) of 123voer.nl (per zak)

VOERWAARTS.N L Tel. 0315 23 00 83 • info@voerwaarts.nl

Kies voor een optimale opstart van je kalveren

Zuivere biest als vervanging of aanvulling.

Onze hele gamma www.starmilk.be

JEAN-FRANÇOIS

• Erkend als de beste biest

• Minstens 89% biestpoeder

• 29% IgG per 100g

• Bevat probiotica voor de darmflora N°1 BESTE BIEST IN BELGÏE

• Selenium om de opname van de biest te verhogen

+32(0) 484/11.86.38 - jf.lericq@starmilk.be

Helpen begrijpen en proberen te begrijpen

Het is druk op de weg. Wie zich de voorbije dagen in het verkeer begaf, zal het wel gemerkt hebben. En voor een keer gaat deze boodschap niet over drukte op de grotere wegen. De voorbije dagen verschenen ook de zon aan de hemel, de koeien in de weides en de tractors op het land. Alles tezamen en op hetzelfde moment. Het typeert ook weer de boer: dat is een geduldig iemand. Wachtend op het juiste moment om het land op te trekken, levend en werkend op het ritme van de natuur, maar ook van het weer. Wie dat niet begrijpt, heeft geen notie van de landbouw. De landbouwsector begrijpen, het leest als makkelijk, maar er is veel nood aan. Dat bevestigt ook afscheidnemend Europarlementariër Jan Huitema in dit nummer. Volgens hem hebben ambtenaren vaak wel de goeie wil, maar hebben ze voeding nodig vanuit mensen die de sector begrijpen. Los van elkaar, maar toch zo verbonden, lees je eenzelfde verhaal bij de ondernemende boerin in dit nummer. Zij besteedt op haar bedrijf veel tijd en energie aan het laten kennismaken met het leven op het platteland en de boerderij.

WIM VEULEMANS HOOFDREDACTEUR

Heel anders is de teneur in het hoofdverhaal. De internationale handel in vlees, in dit vakblad evident rundvlees, is een ingewikkeld kluwen. Daarin duidelijkheid vinden is geen gemakkelijke opdracht. Bovenal gaat het in het overgrote deel van de internationale handel over vlees a omstig van melkvee. Dat vormt immers de hoofdbrok in de productie wereldwijd.

Maar ondanks dat kluwen zorgt het verhaal ook voor wat helderheid. Er is geen dalend vleesverbruik wereldwijd, nieuwe regio’s zoeken zelfs naar meer dierlijk eiwit. Maar evenzeer merk je hoe politieke thema’s of maatschappelijke visies hun invloed hebben en zelfs tegenstrijdige ontwikkelingen met zich meebrengen. Kijk maar naar hoe de consumptie van dierlijk eiwit zich ontwikkelt in het zuiden tegenover de trends in het noorden.

Sommige organisaties mogen dan wel pushen richting plantaardig eiwit, het is meer dan duidelijk dat het inkomen van een gezin de bepalende factor is van wat er op het bord komt, niet de mening.

Umaya nieuwste excellente piemontese

Het Nederlands Piemontese Stamboek kent een nieuwe excellente koe, Umaya van de Kreitehei. De nieuwste excellente piemontese van Bas Basemans uit Oisterwijk werd eerder dit jaar acht jaar oud. In haar afstamming zitten diverse excellent gekeurde piemonteses, waaronder haar vader Umayo (92 punten), die Basemans aankocht bij de Italiaanse fokker Frederico Rosso. Moeder Ureta is een dochter van Ural van de Kreitehei, ook een excellente stier. Umaya werd in 2016 nog nationaal kampioene in Mariënheem in de leeftijdsgroep van 8 tot 12 maanden oud.

Van Umaya zijn in Nederland, maar ook op buitenlandse bedrijven, al diverse nakomelingen geboren. Bij Basemans loopt een dochter die met 89 punten is ingeschreven en er is een stier met 88 punten in België. Het Nederlandse stamboek keurde het afgelopen jaar circa 60 dieren. Het merendeel van deze dieren behaalde een score tussen 84 tot 89 punten.

Umaya van de Kreitehei, excellente piemontese uit de stal van Bas Basemans

Amerikaans onderzoeker John

Cole: ‘Boeren betalen te veel voor voer en te weinig voor genetica’

‘Er wordt te eenvoudig gedacht over de invloed van genetica op de winstgevendheid van een veebedrijf. Boeren betalen te veel voor voer en te weinig voor genetica.’ De uitspraak van John Cole, onderzoeker bij de Amerikaanse organisatie Council on Dairy Cattle Breeding (CDCB), was koren op de molen van de bezoekers van het symposium Breed4Food.

Tijdens het symposium sprak Cole over de grote stappen die fokkerijorganisaties afgelopen tien, vijftien jaar maakten. ‘Door genomic selection is de genetische vooruitgang enorm gestegen en onderschat niet de invloed van gesekst sperma. Voor de vleesvee-industrie is gesekst sperma heel winstgevend, maar ook melkveehouders kunnen zo bij het inseminatiemoment al selecteren van welke koeien ze een vaarskalf willen.’

Het CDCB verzorgt de Amerikaanse fokwaardeschatting. Cole schetste dat de gemiddelde melkproductie per koe in de VS meer dan vertienvoudigde in ruim honderd jaar. Volgens hem speelde fokkerij daar naast management en voeding een grote rol in. Maar de Amerikaan hield de aanwezigen wel een spiegel voor. Zijn Noord-Amerikaanse en West-Europese fokkerijorganisaties in de toekomst nog wel relevant?

‘In de westerse wereld spelen steeds meer vraagstukken over dierwelzijn en klimaat. Technieken als klonen en gene-editing liggen onder een vergrootglas. De veestapel en de productie krimpen in deze regio’s. Daarentegen groeit het aantal koeien in Centraal-Amerika, Afrika en Zuidoost-Azië. Waarom zouden consumenten in deze regio’s zich zorgen maken over toepassingen van biotechnologie

als hun kinderen nog steeds met honger naar bed gaan?’

Met andere woorden, Cole voorspelde dat de technische ontwikkelingen in de fokkerij op andere continenten niet stil zouden staan, als de huidige veeverbeteringsorganisaties ze niet oppakken.

Cole nuanceerde ook de gevolgen van kunstmatig gekweekt vlees voor ki-organisaties en veehouders. ‘Bedrijven die zich richten op het ontwikkelen van technologie voor kweekvlees verliezen elke dag erg veel geld. De productie van kweekvlees kost veel energie en de grote productiecapaciteit die nodig is, maakt kweekvlees duur’, aldus Cole. ‘De koe is niet perfect, maar ze is wel in staat om efficiënt planten die niet geschikt zijn voor de mens, om te zetten in gezonde en betaalbare dierlijke eiwitten.’

Net geen 10.000 euro voor hereford Woody

Herefordstier Rempstone 1 Woody S658 won op de Engelse Shrewsbury Livestock Market niet alleen de titel bij de oudere stieren, maar ook het algemeen kampioenschap mannelijk kon hij claimen. De stier bracht op de aansluitende veiling ook nog 8400 pond of net geen 10.000 euro op.

De stier is een zoon van Fisher 1 Socrates S509 uit Fisher 1 Cherry N431. Hij laat vooral indrukwekkende afkalfcijfers zien, waarmee hij tot de top 10 procent van zijn categorie behoort.

Stalgenoot Rempstone 1 Alcatraz N685 werd reservekampioen jonge stieren en werd later verkocht voor net geen 4675 euro.

De 44 aangeboden stieren behaalden een gemiddelde verkoopprijs van 3612 pond of 4221 euro, met een verkooppercentage van 68 procent.

De vaars Harveybros 1 Crocus Aurora veranderde van eigenaar voor net geen 7500 euro. Deze veertien maanden oude vaars is ondertussen al winnaar van veel titels, onder meer op de Agri Expo en de Stars of the Future. Ze voegde daar het algemeen kampioenschap vrouwelijk aan toe. Tijdens de veiling werd 67 procent van de aangeboden vaarzen verkocht tegen een gemiddelde prijs van 4130 euro.

Rempstone 1 Woody S658 van het Oxfordse bedrijf van de familie Ludgate

Stef Aerts, landbouwethicus en voorzitter Vlaamse proefdierencommissie:

‘Mensen spenderen geld aan allerlei spullen die ze niet duur vinden, maar op de winkelkar willen ze besparen’

Uit: Boer & Tuinder, 3 mei 2024

Winst Vetten Os voor Degroote en Weemaes

Op de nieuwste editie van de Vetten Os op de LAR in Rekem was het merendeel van de titels voor twee bedrijven. De algemeen kampioen mannelijk van de LAR was dit jaar afgemest op zijn bedrijf. De vleesveehouder won met deze stier ook het kampioenschap van de stieren ouder dan 22 maanden. Met een andere stier won hij ook een ereprijs is dezelfde leeftijdsgroep. Met nog twee ereprijzen bij de koeien was Luc Degroote zo met maar liefst vier winnende dieren aanwezig op de LAR-markt. Ook het lot van beste stieren stond aan zijn hand. Jaco Quentin won met zijn stier jonger dan 22 maanden het kampioenschap in deze

Hulshorst

leeftijdsgroep. Ook Jules Vandevelde van de Schoolhoeve uit Eeklo won een ereprijs. De vrouwelijke LAR-kampioene was weer een werkstuk van de hand van Raf Weemaes. Met zijn vaars won hij zowel het kampioenschap bij de vaarzen als het superkampioenschap vrouwelijk. Het Kieldrechtse bedrijf won op de Vetten Os nog drie andere ereprijzen, alledrie met vrouwelijke dieren. Weemaes won het lot bij de vaarzen, Steven Hanselaer uit Berlare deed dat bij de koeien. Nadien werden alle kampioenen nog geveild, waarbij een deel van de opbrengst door de organisatie aan het goede doel wordt geschonken. De twee LAR-kampioenen haal-

kent nieuwe kampioenen

Stal Mol was een dag voor Pasen de locatie voor de veertiende editie van de vleesveekeuring in Hulshorst. Bij witblauw werd Caroline 15 Vdw van maatschap Lankman en Vis uit Hulshorst algemeen kampioene vrouwelijk. Ook in de rubriek ouder dan twee jaar overtuigde de Attributdochter van meer dan vijf jaar oud de jury het meest. Marc van Stal de Veluwe van Jan Dijkhuizen uit Doornspijk won de titel bij de stiertjes onder de zes maanden en het algemeen kampioenschap. De Darkozoon was in Hulshorst net geen vier maanden oud. Verder waren er kampioenstitels voor Feline (v. Futé) van Albert van Milligen uit Harskamp bij de vaarzen onder de zes maanden, Queen Philippa van de Eik (v. Domino) van Jeroen en Har van den Beucken uit Kessel bij de vaarzen van 6 tot 12 maanden, en Claire SCB Quality Cows (v. Darko) van SCB Quality Cows uit Ulicoten bij de vaarzen van een tot twee jaar. Bij mannelijk gingen de prijzen naar Ab van Thul (v. Sneeuw van de Worphoeve) van G. Bonestroo uit Nunspeet bij de stieren van 7 tot 12 maanden, en Huub van Vredenburgh (v. Maradona) van maatschap Te Riele uit Vaassen bij de oudere stieren.

Alle kampioenen witblauw op een rij

den daarbij de hoogste prijzen met 11.000 euro voor de vaars en 7600 voor de stier.

De vrouwelijke superkampioene op de LAR

Bij verbeterd roodbont ging zowel de titel bij de jonge vaarzen van 8 tot 12 maanden als het dagkampioenschap naar Sophie, een dochter van Red Lions de la Rouge Cense. Zij won voor Bloemert uit Staphorst. Het dagkampioenschap mannelijk won de zes jaar oude stier uit de stal van maatschap Westerkamp-van Wezel uit Zwolle. Hun zoon van Groot Rassert 592 won daarnaast ook het kampioenschap bij de verbeterd roodbonten ouder dan twee jaar.

Een titel was er ook voor Frenkiezoon van de Westhoeve van maatschap Westerkamp-van Wezel uit Zwolle bij de stierkalveren tot vier maanden. Koos de Kroon (v. Koos) van maatschap Te Riele won bij de stieren van 4 tot 12 maanden en werd Mister Toekomst. Steve (v. Boshoeve Fabian) van Wagensveld uit Ede won bij de stieren 1 tot 2 jaar, een Jojo du Saivraydochter van vleesveehouderij Spronk uit Zoeterwoude werd Miss Toekomst en won bij vaarskalveren tot vier maanden. Bij de vaarzen van 1 tot 2 jaar ging de titel naar Hidde van Vredenburgh (v. Koos) van Te Riele. Bij de koeien ging Meike 6 van ’t Oosteinde (v. Tamar) van Gerard Polinder met de prijs naar huis.

Het lot van de kampioenen verbeterd roodbont

Inkomen bepaalt het gevulde bord

De internationale vleeshandel is even divers als onvoorspelbaar. Er zijn trends te zien, maar voorspellingen blijken niet altijd juist te zijn. Inkomen stuurt wereldwijd wat er bij de consument op het bord komt, andere invloedfactoren zijn vaker regionaal getint.

TEKST WIM VEULEMANS

De wereldhandel in rundvlees is divers als altijd. Sommige landen zijn al langer grote spelers, andere komen sterker opzetten. De prijszetting is al even divers als de handel. Steeds is ze bepaald door het spel van vraag en aanbod. Maar de achterliggende oorzaken voor krimp of toename van vraag en aanbod zijn vaak anders. Droogte, rendabiliteit, (geo)politiek, export, beschikbare grondstoffen, vaak liggen deze diverse factoren aan het fundament van de prijszetting voor rundvlees.

Vraaggestuurde prijzen

Op mondiaal niveau wordt in de ‘Agricultural Outlook 2023-2032’, een gezamenlijk rapport van OESO en FAO, voorspeld dat de gemiddelde vleesconsumptie in de komende tien jaar met 2,5 procent zal toenemen. Dat komt

neer op 700 gram per jaar per capita tot een gemiddeld verbruik van 29,5 kilo verhandelbaar vlees per inwoner per jaar. Volgens dat rapport gaat die groei trager dan de voorbije jaren. Omdat de aankoop van vlees een groot deel uitmaakt van de gezinsuitgaven, zijn de gevolgen van de verminderde koopkracht immers ook op wereldniveau waar te nemen. Consumenten verleggen hun aankopen naar goedkopere soorten en stukken vlees. ‘De voorspelling in dit rapport moet je wel met wat nuance lezen’, stelt Éva Gocsik, senior analist dierlijk eiwit bij Rabobank. ‘Er wordt gewerkt met projecties voor de lange termijn, maar veranderingen op de korte termijn kunnen deze projecties beïnvloeden.’ De analiste bekijkt de cijfers dan ook met enige voorzichtigheid (zie kader onder aan pagina 10).

Dat de prijs voor rundvlees is toegenomen de voorbije

1 – Evolutie van de marktprijzen voor karkassen van stieren (bron: Meat Market Observatory – Beef and Veal, Europese Commissie)

nov.’20jan.’21feb.’21mrt.’21apr.’21mei’21 jun i ’21 jul i ’21 aug. ’21 sep. ’21 okt. ’21 nov. ’21 dec. ’21 jan. ’22 mrt. ’22 apr. ’22 mei ’22 jul i ’22 aug. ’22 sep. ’22 nov. ’22 dec. ’22 jan. ’23 feb. ’23 mrt. ’23 jun i ’23 jul i ’23 aug. ’23 okt. ’23 nov. ’23 dec. ’23 jan. ’24 apr. ’24 feb. ’24

Figuur

wereldwijd

jaren is te zien in figuur 1. Wereldwijd blijken de voorraadniveaus van rundvlees eerder laag te zijn. Er is minder rundvlees in het systeem. De prijzen in de verschillende werelddelen stegen daarbij duidelijk tot het najaar van 2022. In de Europese Unie bleven ze vanaf dan op een vrij stabiel niveau.

De hoogste prijsstijging voor rundvlees vlakte af op 15 procent in het najaar van 2022 (tegenover een jaar eerder), terwijl kippenvlees (tot 24,4% in november 2022) en varkenvlees (tot 18,8% in februari 2023) stegen in bepaalde maanden. Dat blijkt uit cijfers van Eurostat.

Te weinig rundvee

In de Verenigde Staten en Groot-Brittannië stegen de prijzen voor rundvlees verder door, terwijl ze in Oceanië en Zuid-Amerika weer wat daalden. De oorzaak hiervan is grotendeels te vinden in de handelsbalans van een land. Die handelsbalans wordt bepaald door verschillende factoren, waaronder de productie, de consumptie, import of export. ‘In de Verenigde Staten en Europa stegen die prijzen vooral door het dalende aanbod’, vertelt Joris Coenen, manager bij Belgian Meat Office. Opvallend is dat Amerikaanse analisten wijzen op een prijsverschil tussen eigengeproduceerd en geïmporteerd rundvlees, waarvan de prijs lager is. Een verklaring hiervoor is dat het importvlees ‘ground beef’ is, afkomstig van reforme koeien uit onder meer Nieuw-Zeeland. Éva Gocsik meent dat die hoge prijzen in de Verenigde Staten nog wel even kunnen aanhouden. ‘De productie van rundvlees is een cyclisch gegeven en we zien er nog

steeds een krimp in de veestapel. Veehouders zijn geneigd om door de hogere verkoopprijs en door de hogere kosten, onder meer voor voer, sneller hun dieren te verkopen. Daardoor zal het aanbod niet snel herstellen.’ De productie van rundvlees kende in de Verenigde Staten in 2022 een hoogtepunt, maar de droogte zorgde voor een snelle afbouw. Het aanbod is dus sterk gedaald.

In Brazilië en Australië wordt de prijszetting vooral gestuurd vanuit de export. Beide landen zijn immers sterk exportgeoriënteerd. Als de vraag vanuit Azië, ook China, dan tempert, heeft dat invloed op de prijs voor rundvlees in die landen. De productie in beide landen stijgt ook, gedreven door die aantrekkingskracht van de export.

Productiedaling in koeienlanden

Simon Quilty, veehouderij-analist van het Australische Global AgriTrends, voorspelt echter dat de komende twee jaar de prijzen voor Australisch rundvlees kunnen verdubbelen. Hij verwees daarnaar tijdens een conferentie met wagyu-vleesveehouders. Volgens Quilty zijn de veeprijzen internationaal te sterk ondergewaardeerd. De hogere prijzen op de Amerikaanse markt zullen daarbij de katalysator zijn, maar ook de effecten van het weer, onder meer met El Niño, spelen een rol. De mondiale vleesproductie was in de periode 2021-’22 341 miljoen ton karkasgewicht. Tegen 2032 zou deze stijgen tot een productie van 382 miljoen ton. Dat is de prognose van OESO-FAO. Zij voorspellen een stijging van 12 procent, vooral in bepaalde regio’s en dan vooral in pluimvee en varkens, die zich herstellen na de grote

Amerikanen zijn trouw aan hun burger

Het Amerikaanse CoBank voorspelt ook in 2024 een daling van 4 procent in de rundvleesproductie, en dat met een aanhoudende en sterke consumentenvraag. De Amerikaanse binnenlandse vleesverkoop is goed voor 99 miljard dollar. Vlees is nog steeds populair in de Verenigde Staten en dat stuurt mee de hoge prijs. Het Amerikaanse rapport ‘Power of Meat’ geeft aan dat 80 procent van de Amerikanen zich als een vleeseter ziet. Als reactie op de verminderde koopkracht en de hogere prijs wil 30 procent van de

consumenten kleinere verpakkingen kopen, 43 procent geeft aan juist de voorkeur te geven aan grotere verpakkingen om zo schaalvoordeel te halen.

Toch wijst Brian Earnest, hoofdeconoom bij CoBank, op het risico van de hogere prijs voor rundvee en rundvlees. Het kan een rem zetten op het verbruik, waarbij consumenten op zoek gaan naar goedkopere alternatieven. ‘De waarde van mager rundvlees is in het eerste kwartaal van 2024 ruim 30 procent meer dan aan het begin van dit jaar’, schrijft

uitbraak met Afrikaanse varkenspest. Rundvlees zou daarbij goed zijn voor 77,8 miljoen ton, varkens voor 129,4 en pluimvee voor 156,2 miljoen ton.

De omvang van de rundveestapel wordt wereldwijd geschat op 1,68 miljard dieren. ‘De groei in de rundveesector heeft vooral plaats in opkomende en ontwikkelingslanden’, bevestigt Coenen. ‘In Europa en Noord-Amerika zit er een rem op de groeipercentages, onder meer door beschikbaarheid van grond, weersomstandigheden en een beperktere rendabiliteit.’ In bepaalde regio’s, zoals de Verenigde Staten en delen van Zuid-Amerika, zorgde de aanhoudende droogte voor een krimp in het rundvee. Zowel het aantal zoogkoeien als het aantal melkkoeien in Europa kent een dalende trend, die respectievelijk wordt voorspeld op –1,5 procent en –1,1 procent per jaar. Zo daalde de rundvleesproductie in 2023 in Europa met maar liefst 3,6 procent.

Australische veestapel op niveau

De stijging in productie van rundvlees is vooral te merken in landen als China, maar ook in Pakistan en Turkije en in de Afrikaanse regio. In Australië zullen de toenemende slachtcapaciteit en hogere dieraantallen tot een hogere rundvleesproductie leiden. ‘Australië heeft zijn rundveepopulatie weer opgebouwd, resulterend in een hoger aanbod van rundvee’, stelt Gocsik.

Met circa 368 miljoen dieren zit een vijfde van de veestapel ten zuiden van de Sahara, circa 300 miljoen dieren lopen in India. Volgens Éva Gocsik is vaak wel melk het primaire productiedoel, rundvlees is eerder een bijproduct. Anderzijds echter is er in Zuid-Afrika, de grootste vleesproducent op continent Afrika, een

De markt voorspellen?

De OESD-FAO Agricultural Outlook is een rapport dat is samengesteld door de Organisatie voor Economische Samenwerking en Ontwikkeling (OESO) en de Voedsel- en Landbouworganisatie van de Verenigde Naties (FAO). In het rapport maken beide organisaties een projectie van de verschillende markten met landbouwproducten op de verschillende niveaus – van nationaal tot mondiaal. Ze maken hierbij gebruik van de expertise van verschillende lidstaten, maar ook van organisaties die actief zijn in de verschillende grondstoffen.

Earnest in het rapport dat het Amerikaanse CoBank met regelmaat publiceert. ‘De import van rundvlees stijgt naar verwachting ook en het is vrijwel zeker dat na twee jaar als netto-exporteur van rundvlees het tekort op de Amerikaanse rundvleeshandel in 2024 zal toenemen.’

Earnest merkt bovendien op dat de wederopbouw van de Amerikaanse rundveestapel traag zal verlopen als gevolg van door droogte getroffen weilanden en de financieel moeilijke situatie.

gedegen productie van rundvlees van hoge kwaliteit. Brazilië is dan weer het derde grootste koeienland met net geen 220 miljoen dieren. ‘De productie in Brazilië is sterk gedreven door de export’, verduidelijkt Gocsik. ‘De prijzen staan er wel onder druk en de sector heeft ook last van de koerswisselingen van de reaal.’

Net boven de 100 miljoen runderen staan er op bedrijven in China, iets meer dan in de Verenigde Staten. Volgens Scott Waldron, hoofddocent aan de universiteit van Queensland, zal de zelfvoorzieningsgraad van rundvlees in China amper boven de 85 procent uitkomen. De beschikbaarheid van grond en arbeid houdt een rem op de Chinese ontwikkeling met rundvee. De Chinese overheid neemt anders dan met varkenshouderij ook amper initiatieven om de rundveehouderij te ontwikkelen.

De EU sluit de rij met net geen 75 miljoen runderen.

De rundvleesproductie zal volgens OESO naar verwachting met 0,9 procent per jaar toenemen tegen 2032, van 71 naar 78 miljoen ton karkasgewicht. Die groei zit deels in de toename van de karkasgewichten, onder meer door betere genetica en lagere voerkosten.

Uit cijfers van USDA, de Amerikaanse landbouwadministratie, blijkt dat in 2023 in de Verenigde Staten de rundvleesproductie 12,2 miljoen ton bedroeg, 4,7 procent minder dan in 2022 (figuur 2). De VS is dan ook veruit de grootste producent van rundvlees. ‘In 2024 zal die rundvleesproductie mogelijk nog eens 6,3 procent dalen,’ pikt Coenen van Belgian Meat Office in. In Brazilië werd 10,9 miljoen ton geproduceerd, aldus USDA, 0,6 miljoen ton meer dan in 2023. Maar volgens Coenen is het China dat sinds 2011 nagenoeg elk jaar zijn rundvleesproductie ziet toenemen. In 2023 lag die productie op 7,53 miljoen ton rundvlees, in 2019 nog op 6,67 miljoen ton. In Europa zien we dan weer een daling van net geen 4 procent in 2023, goed voor een productie van 6,4 miljoen ton.

Inkomen bepaalt soort eiwit

Het vleesverbruik op wereldniveau stijgt nog steeds, een logisch gevolg van de stijgende wereldpopulatie. Tegen 2032 wordt een groei verwacht naar 8,6 miljard mensen, een stijging van 0,8 procent per jaar, wat wel trager is dan voorheen. Zo wordt een krimp van de Chinese populatie voorspeld naar 1,41 miljard inwoners in 2032. ‘In 2023 waren er al 2 miljoen minder Chinezen dan het jaar ervoor’, verduidelijkt Joris Coenen deze trend.

Een stĳging zal er wel zĳn in de lage-inkomenslanden, voornamelĳk in landen ten zuiden van de Sahara. Meer mensen betekent ook meer monden te voeden. Alleen speelt, zeker voor voeding met dierlĳke eiwitten, het inkomen een rol. In 2022 groeide het gemiddelde mondiale inkomen per capita met 2 procent. Die trend zou aldus de OESO-FAO-voorspelling de komende tien jaar iets afzwakken tot een gemiddeld jaarlĳks groeipercentage van 1,7 procent per jaar.

Daarbĳ zĳn er wel regionale verschillen waar te nemen volgens het OESO-FAO-rapport. De sterkste groei zal er in Azië zĳn, met name in landen als Vietnam (5,6% per jaar), India (5% per jaar) en China (4,7% per jaar). In de regio ten zuiden van de Sahara wordt een kleinere inkomensgroei voorspeld, tot 1,1 procent per jaar. Ethiopië valt daarbĳ op met een inkomensgroei van 4 procent per jaar. Als reden hiervoor wordt verwezen naar de lage basis van het inkomen en de betere economische stabiliteit in het land. In Latĳns-Amerika is een inkomensgroei geschat van 1,6 procent per jaar, met kleinere regionale verschillen. In het Midden-Oosten en Noord-Afrika ligt deze met 1,7 procent per jaar net iets hoger. De groei in de OESO-landen is voorspeld op 1,4 procent per jaar.

Chinese koopkracht onder druk

Welke voeding inwoners van een regio aankopen, wordt deels cultureel bepaald. Indiërs eten traditioneel geen rund, al is dat de laatste jaren vaak geen taboe meer. Maar ook het inkomen bepaalt welke eiwitbron consumenten aanwenden. Zo zĳn de Sub-Sahara, het MiddenOosten en delen van Noord-Afrika sterk afhankelĳk van plantaardige eiwitten. De regio’s met een hoger inkomen, als Europa, Noord-Amerika en centraal-Azië, nemen dan weer het grootste deel van de consumptie van dierlĳke eiwitten voor zich.

Wereldwĳd zal de consumptie van gevogelte, varkensvlees, rundvlees en schapenvlees naar verwachting tegen 2032 met respectievelĳk 15, 11, 10 en 15 procent groeien. Zo wordt in China door de inkomensgroei de vleesconsumptie voorspeld op een stĳging van 12 procent tegen 2032. ‘Toch houdt de Chinese consument de hand op de knip’, vertelt Coenen. ‘De werkloosheid is er vrĳ hoog, vooral bĳ jongeren.’

Gocsik bevestigt deze trend. ‘Er is een toenemende vraag in China, maar de koopkracht zet ook daar druk op de

consumptie. We hebben wel gemerkt dat door de crisis met varkenspest de consumptie wat verschoof van varkens naar rund. En die consument houdt nu grotendeels vast aan rund.’

Zes kilo gemiddeld

De algehele groei van het volume van de vleesconsumptie, afgezien van de Verenigde Staten, Brazilië en China, zal naar verwachting groter zĳn in lage-inkomenslanden, vooral in India, Pakistan, de Filippĳnen, Vietnam en de regio ten zuiden van de Sahara in Afrika. Op globaal niveau is er in dezelfde periode een stĳging voorspeld van circa 2 procent, goed voor 0,7 kg per persoon per jaar extra. Door de gestegen inﬂatie en de druk op de koopkracht is deze toename lager dan voorheen. Bovendien zal deze toename vooral te zien zĳn bĳ pluimveevlees. Ook wereldwĳd is er een verschuiving naar deze vleessoort omwille van de klimaatafdruk. In Europa zorgt de aandacht voor het klimaat zelfs voor een krimp in de vleesconsumptie. De rundvleesconsumptie zou volgens het OESO-FAOrapport de komende tien jaar de kaap van 51 miljoen ton consumeerbaar rundvlees overschrĳden. Per inwoner ligt die consumptie dan rond de 6 kilo per jaar per inwoner. Dat cĳfer blĳft vrĳ stabiel. In bepaalde regio’s neemt de consumptie van rund echter toe, in andere

Éva Gocsik, analist bij Rabobank:

‘Er is een toenemende vraag in China, maar de koopkracht zet ook daar druk op de consumptie’

Figuur 2 – Productie van rundvlees wereldwijd (bron: Global Market Analysis, USDA, april 2024)

Figuur 3 – Export van rundvlees (bron: Global Market Analysis, USDA, april 2024)

totale consumptie (in kiloton karkasgewichtequivalent) groei consumptie (in %) vleesconsumptie per capita (in kg)

Tabel 1 – Ontwikkeling van de consumptie van rundvlees wereldwijd (bron: OESO/FAO 2023, OECD-FAO Agricultural Outlook, OESO-database)

daalt het omwille van diverse eerder genoemde redenen. De Verenigde Staten zijn wereldleider in de consumptie van rundvlees met 12,52 miljoen ton rund per jaar. Maar hun verbruik kent een dalende trend en daalt zelfs met iets meer dan 5 procent in 2024. Met 10,95 miljoen ton is China de nummer twee in consumptie. Daar is er voor 2024 met een plus van 4,3 procent wel sprake van een stijgende trend. Brazilië is de nummer drie in de lijst met 9,11 miljoen ton in 2023. Europa is goed voor een consumptie van 6,28 miljoen ton (–3,0%) in 2023. De mondiale vleesexport zal naar verwachting tegen 2032 met 3 procent stijgen ten opzichte van 2020-’22 tot 42 miljoen ton karkasgewicht. Meer dan de helft van die handel gebeurt tussen de ontwikkelde landen. Brazilië en de Verenigde Staten zijn daarbij met elk 20 procent aandeel in die vleeshandel de belangrijkste partijen. Hun aandeel blijft stabiel, dit in tegenstelling tot het Europese aandeel dat krimpt van 18 tot 15 procent.

Ook andere typische exportlanden zoals Argentinië en Paraguay zien hun aandeel toenemen, net als Australië.

De export van de laatste nam voor rundvlees de voorbije vier maanden met maar liefst 30 procent toe ten opzichte van dezelfde periode vorig jaar. De export van Australië is vooral op Japan en de Verenigde Staten gericht. De export naar de VS nam het voorbije kwartaal met maar liefst 81 procent toe, naar Japan met 29 procent.

Brazilianen heersen

De belangrijkste toename van import komt vanuit het Afrikaanse continent, goed voor maar liefst 78 procent van de groei in import. Ook Azië kent meer import, behalve, zoals eerder genoemd, China. ‘De wereldwijde handel in rundvlees was in 2023 goed voor circa 11,54 miljoen ton’, zegt Coenen van Belgian Meat Office. ‘Dat is wel zonder de handel tussen de EUlanden onderling.’ Cijfers van USDA tonen aan dat China de grootste importeur is van rundvlees, goed voor 3,577 miljoen ton in 2023, maar liefst 1,4 miljoen ton meer dan in 2019. ‘De belangrijkste handelspartner voor deze import is Brazilië. De Chinese invloed op de Europese markt is voor rundvlees zeer beperkt’, verduidelijkt hij.

Coenen stelt dat de Verenigde Staten de tweede grootste importeur zijn. USDA stelt dat de VS in 2023 1,69 miljoen ton importeerde. ‘Hun rundvlees importeren ze dan vooral uit de buurlanden Canada en Mexico, maar ook uit Australië en Nieuw-Zeeland.’ Europa importeerde in 2023 een 362.000 ton rundvlees, voornamelijk uit het Verenigd Koninkrijk, Brazilië, Argentinië en Uruguay. Opvallend is ook dat uit Namibië rundvlees naar Europa komt. ‘Dat is weliswaar een klein aandeel, vooral free-range rundvlees’, zegt Gocsik. Freerange-runderen zijn dieren die nooit in een stal of feedlot hebben gezeten, dus altijd op de vrije weide. De export vanuit Europa is daarentegen met circa 622.000 ton (zie figuur 3) eerder beperkt, waarbij het Verenigd Koninkrijk de belangrijkste afzetpartij is.

De heerser op de exportmarkt is nog steeds Brazilië. Dat exporteerde in 2023 2.897.000 ton rundvlees wereldwijd, meer dan een half miljoen ton meer dan vier jaar terug. Brazilië richt zich dus op China, maar ook op de MENAlanden (Midden-Oosten en Noord-Afrika). Voorheen was Rusland ook een belangrijke handelspartner. Australië is wereldwijd nummer twee met 1.562 miljoen ton en kende een groeiende exporttrend de laatste drie jaar. Tot slot zien we een omgekeerd effect in de Verenigde Staten. Met een export van 1.378 miljoen ton is de export in een jaar tijd vanuit de VS flink afgenomen. l

Samenvatting

– Vier landen bepalen in zowel productie als handel de rundvleessector: Brazilië, de Verenigde Staten, Australië en China.

– Vooral inkomen en koopkracht zijn sterk bepalend voor de keuze tussen plantaardig en dierlijk eiwit, maar ook voor het soort vlees.

– Weer, klimaat en politiek zetten wereldwijd druk op de productie, hun onderling belang verschilt van regio tot regio.

Brochure ‘Boeren besturen’

Bij dit nummer van VeeteeltVlees ontvangt u de nieuwe brochure ‘Boeren besturen’. Hierin vindt u de namen met foto’s en contactgegevens van de ledenraadsleden en het hoofdbestuur. Ook de jongerenraden en de externe commissarissen staan erin.

De contouren van het project Toekomst Coöperatie 2030 worden zichtbaar. In maart 2023 stemde de ledenraad in met het voorstel om het aantal ledenraadsleden terug te brengen en de tien districten te laten opgaan in vijf regio’s. Ook het hoofdbestuur is afgeslankt. De jongerenraden blijven intact en krijgen meer zeggenschap binnen CRV. De brochure is bedoeld om de bereikbaarheid van bestuur en organisatie te verhogen.

CRV-jubileumgezinsdagen

CRV bestaat dit jaar 150 jaar en dit vieren we onder andere met speciale CRV-gezinsdagen op diverse locaties in Nederland en Vlaanderen. Het worden gezellige dagen met veel leuke en leerzame activiteiten, eten en drinken en ontmoetingen met collega’s en CRVmedewerkers. Alle CRV-leden en hun gezinnen zijn van harte uitgenodigd voor deze dagen. Een overzicht van data, locaties en het programma vindt u op de website van Coöperatie CRV. Hier kunt u zich ook aanmelden.

Kijk op: www.cooperatie-crv.nl of scan de QR-code

Een zomer vol prijskampen

Het zomerprijskampseizoen komt eraan. Zo vindt op zaterdag 29 juni in Merksplas de jaarlijkse Belgisch-witblauwprijskamp plaats. Fokkers uit heel Vlaanderen kunnen dieren vanaf 4 maanden leeftijd hiervoor aanmelden. Aanmelden kan tot 31 mei bij: Wendy Meyvis (tel. 0468-287405 of e-mail: verheyenwim.wendy@telenet.be)

Op 24 juli organiseert de afdeling Oosterkempen opnieuw een prijskamp voor de fokkers uit de regio. Dieren kunnen aangemeld worden op de inschrijvingsavond/stierenpresentatie op donderdag 27 juni om 20.00 uur in Café De Welkom, Aardseweg 66, 2440 Geel ten Aard. Iedereen is deze avond welkom.

Noteer alvast: symposium

Vanwege het 150-jarig jubileum organiseert CRV op dinsdag 15 oktober in Nijkerk een symposium voor leden. Het thema van dit symposium is ‘De wereld verandert’.

Aan het woord komen gerenommeerde sprekers uit de wetenschap, de politiek en het bedrijfsleven. En inspirerende collega-veehouders uit Nederland en Vlaanderen vertellen hoe zij als ondernemers omgaan met een wereld die voortdurend verandert.

De dag wordt afgesloten met een feestelijke receptie.

Mis dit symposium niet en noteer de datum alvast in uw agenda. Meer informatie volgt binnenkort.

Ki-organisaties vragen aandacht voor veilig werken

Afgelopen weken hebben Nederlandse veehouders die hun koeien laten insemineren, een brief ontvangen waarin aandacht wordt gevraagd voor veilige werkomstandigheden voor ki-medewerkers en andere er etreders. De brief is verzonden namens zestien ki-organisaties. ‘Het is heel mooi dat we met elkaar eensgezind willen werken aan een veilige werkomgeving voor onze medewerkers. Dat is voor ons allemaal van groot belang‘, vindt Lammert Veenhuizen, directeur Nederland-Vlaanderen bij CRV. ‘Veel veehouders hebben de zaken op hun bedrijf prima voor elkaar, zodat onze medewerkers veilig en met volle aandacht hun werk kunnen doen’, stelt hij vast. ‘Maar helaas komen ze ook af en toe gevaarlijke situaties tegen en gaat het hierdoor nog te vaak mis. In de afgelopen jaren is het aantal ongevallen en bijna-ongevallen tijdens het werken met koeien behoorlijk

toegenomen’, constateert Veenhuizen. ‘Een ongeval heeft vaak ingrijpende gevolgen voor onze medewerker, maar ook voor de betrokken veehouder en zijn gezin.’

Onze medewerkers kunnen veilig werken als dieren die geïnsemineerd, gescand of behandeld moeten worden, gesepareerd en vast staan, er geen stier tussen de koeien loopt en er geen mest gemixt wordt tijdens of net voor het bezoek van een medewerker. Met de brief is een ﬂyer verstuurd waarin kort en duidelijk wordt uitgelegd hoe veehouders ki-medewerkers veilig hun werk kunnen laten doen.

De ﬂyer is te downloaden van de website.

Kijk op www.crv4all.nl of www.crv4all.be of scan een QR-code

Veilig werken is van vitaal belang

Dit zorgt voor:

Fokken naar de echte limousin-rasstandaard

TEKST JUSTINE POPPE

Hoeve Elevage de Mossée in het Waalse Ciney is een echt limousinbedrijf. Als voorzitter van het limousinstamboek weet Vincent Rabeux precies welke dieren hij in de stal wil. Zoon Adrien is fanatiek prijskampliefhebber en broer Cyril spreekt als slagersstudent zijn passie uit voor het limousinvlees. ‘K om’, roept Vincent Rabeux als hij naar het einde van de stal loopt. Hij wil iets tonen. Als hij de stalpoort opent, komt er een weids uitzicht in beeld vanaf de boerderij op de heuvel. ‘Dit is Ciney’, zegt hij met een glimlach en wijst naar de kerktoren met de klok op ooghoogte. Elevage de Mossée, zo heet de boerderij van de familie Rabeux-Cassart op die heuvel.

Met 18.000 vleeskippen, 140 ooien en 300 limousins, waarvan 120 koeien, is het er een ware beestenboel. Vincent (58), die voorzitter is van het limousinstamboek, werkt buitenshuis als veevoeradviseur. Het zijn vooral zijn vrouw Marie-Christine Cassart (58) en zoon Adrien (26) die fulltime op het bedrijf werken. Maar ook andere zonen Clement (31) en Cyril (22) helpen waar nodig.

‘Clement werkt na zijn uren bij een constructiebedrijf vooral met de schapen’, zegt Marie-Christine. ‘Ook Cyril, die voor slager studeert, helpt als hij kan. Adrien, die sinds drie jaar in het bedrijf zit, is de echte koeienman.’

Beste balans vlees- en kweekkwaliteit

Het familiebedrijf staat bekend om de mooie limousins. Maar een limousinboerderij is het niet altijd geweest.

‘In 1996 nam Vincent het ouderlijk akkerbouwbedrijf zo’n tien kilometer verderop over’, vertelt Marie-Christine. Het maakt dat de familie een serieuze akkerbouwtak heeft van 40 ha tarwe, 12 ha gerst, 12 ha koolzaad, 10 ha suikerbieten, 8 ha aardappelen, 5 ha tuinbonen en 5 ha mais. Pas later, in 2006, namen ze het huidige bedrijf dat stopte over.

‘Oorspronkelijk was dit een bedrijf met holsteinkoeien en Belgisch-witblauwrunderen’, vertelt Vincent, die de holsteinrunderen verkocht en verving door limousinrunderen. Om arbeid te besparen besloot de familie ook het Belgisch-witblauwras in te wisselen voor limousins.

‘Van alle extensieve rassen hebben limousins de beste balans tussen maximale vleesaanzet en kweekgemak’, zegt Vincent. Met 90 ha graas- en maaiweides doen ze aan extensief beweiden. Alleen in de winter gaan de dieren op stal. Daar krijgen ze een rantsoen met gras, luzerne en mais. ‘De normen voor een limousinrantsoen zijn 880 vem met 13 procent ruw eiwit’, weet Vincent. Eenmaal in de weide genieten ze van een grasklavermat en krijgen ze niets bijgevoerd.

‘Limousins zijn echt kuddedieren’, vervolgt zoon Adrien. ‘Ze zijn erg zelfredzaam en kalven zelf af. Maar haal je de kudde uit elkaar, dan krijgen ze stress. Dat geeft problemen bij het afkalven.’ Er was een periode dat hulp bij afkalven door die stress frequenter voorkwam. Sinds 2020 houdt Adrien de moederdieren daarom zo’n twee à drie maand voor het kalven maximaal per twintig in een groep. ‘In die periode gaan de dieren elkaar respecteren’, vertelt hij. ‘Zo zijn ze relaxed tijdens het kalven en is interventie bijna niet nodig.’ De nieuwe stal van een jaar oud maakt het werken in groepen werkbaar. Op stro bevinden zich meer dan veertig hoogdrachtige moederdieren in groepen van negen. Hier en daar loopt er al een kalfje te zogen. De afkalfperiode staat voor de boeg.

Twee afkalfperiodes

Met 120 moederkoeien mikt de familie op twee afkalfperiodes per jaar. In september en oktober kalven er 75 koeien en in maart en april 45. Zo heeft de familie jaarlijks twee groepen dieren met dezelfde leeftijd. ‘Zo heb ik twee vaste verkoopmomenten voor dieren in een jaar’,

BEDRIJFSPROFIEL

naam bedrijf Elevage de Mossée eigenaren Vincent Rabeux (58), Marie-Christine Cassart (58), Adrien Rabeux (26) aantal dieren 300 limousins, waarvan 120 koeien, 18.000 vleeskippen en 140 ooien grondgebruik 200 ha, waarvan 90 ha graas- en maaiweide, 40 ha tarwe, 12 ha gerst, 12 ha koolzaad, 10 ha suikerbieten, 8 ha aardappelen, 5 ha tuinbonen en 5 ha mais

legt Adrien uit. ‘Maar ook voor de huisvesting is het makkelijk.’ Een stier in de wei per 20 à 25 moederdieren dekt de koeien. ‘Zo’n 95 procent van de moederdieren is meteen drachtig’, vervolgt hij. Het interval eerste en tweede kalving ligt op 380 dagen. ‘Een limousin is 285 dagen drachtig’, geeft Vincent als weetje mee. ‘Dat is lang en in de fokkerij willen ze die drachtduur laten dalen.’ Als het kalf eenmaal geboren is, zoogt het acht à negen maanden bij de moeder. Van de 120 jaarlijks geboren kalveren worden er zo’n 30 vrouwelijke en 25 mannelijke verkocht aan andere veehouders voor reproductie. Deze dieren verlaten het bedrijf tussen de een à twee jaar. Zo’n 35 stieren houdt de familie zelf om af te mesten. De beste 30 vrouwelijke kalveren blijven op het bedrijf als moederdier. Dat zijn de vaarzen met een goed karakter, een lange rug, fijne poten en een breed bekken en goede melkproductie. Vincent legt uit hoe hij zicht krijgt op de genetische aanleg voor melkproductie van zijn veestapel: ‘We wegen het jongvee drie keer. De eerste keer bij de geboorte, de tweede keer op een leeftijd van vier maanden en de derde keer op zeven maanden. De evolutie voor het gewicht tussen de eerste en tweede weging bepaalt de melkproductie-efficiëntie van de moederkoe. Hoe meer gewicht de kalveren er in die periode bij krijgen, hoe beter.’ Voor deze registratie maakt Vincent gebruik van Iboval. Dit Franse systeem van geneti-

Ciney

Een hoornloze stier dekt de moederdieren

Vincent, Adrien en Cyril Rabeux en Marie-Christine Cassart

Met 90 hectare graas- en maaiweides laat de familie de dieren zoveel mogelijk extensief grazen. In de wei worden de dieren niet bijgevoerd

sche indexen is gebaseerd op bedrijfsprestaties van zogende kuddes. ‘Bij de selectie streven we naar een groei per dag van 1,3 kilo voor stieren en 1,2 kilo voor vaarzen’, zegt Vincent.

Vleesafzet bij slagerijen

De voskleurige kringen rond de ogen van zijn dieren vindt hij ook erg belangrijk. ‘Deze rasstandaard is voor ons een echte streefwaarde’, vertelt hij. ‘En erg belangrijk voor onze verkoop.’

Hun fokkerijpassie laten ze graag zien op prijskampen.

Op het erf toont Adrien de vele platen en lintjes aan de muren van de stal. ‘Dit jaar won Haricotdochter Mémère de Mossée de kampioensprijs op Libramont voor de volwassen koeien’, vertelt hij trots. ‘En ook onze volwassen Hubertzoon Pericles werd kampioen.’ De prijskampen zijn hobby, maar hij ziet het ook als marketingondersteuning. ‘Prijzen winnen vergroot ons imago voor de veeverkoop’, vertelt Adrien, die de dieren grotendeels rechtstreeks aan boeren verkoopt. Af en toe organiseert het limousinstamboek online veilingen. Marie-Christine toont de folder van de derde online stierenverkoop dit jaar, waarin een paar van hun dieren staan. De familie merkt dat er veel vraag is naar hoornloze koeien. Met de

In de nieuwe stal zitten de hoogdrachtige dieren in groepen van negen

De voskleurige ringen rond de ogen, de rasstandaard van limousins, vindt de familie erg belangrijk in de fokkerij

stierkeuze proberen ze hier ook naartoe te werken. ‘Ik verwacht dat het hoornloze gen binnen twintig jaar de standaard is’, stelt Adrien.

Naast de passie voor de fokkerij heeft de familie ook passie voor hun vlees. ‘Limousinvlees is enorm gemarmerd’, zegt Vincent. ‘Dat is super voor de vleeskwaliteit, maar minder interessant om in de supermarkt te verkopen in een plastiek bakje. Sommige consumenten appreciëren het zichtbare vet niet.’ Tien jaar lang verkochten ze hun runderen via de standaard kanalen. Daar zijn ze van afgestapt. Ze leveren hun runderen nu aan een drietal slagerijen in de buurt. ‘In de eerste plaats voor de betere prijs’, verklaart Vincent. ‘En in de tweede plaats ook voor het respect voor ons product. In een slagerij straalt een stuk vlees met vet kwaliteit uit.’

Per jaar gaan er zo’n dertig dieren naar de slacht met een gemiddeld gewicht aan de haak van 550 kilo. Als er over vlees gepraat wordt, is zoon Cyril in zijn element. Als hij afgestudeerd is, wil hij zijn vak combineren met de boerderij. ‘Later wil ik onze limousins verwerken tot hoevevlees.’ Hij denkt aan een slagerswinkel in het dorp. ‘Mensen komen vaak niet helemaal naar de boerderij voor een stuk hoevevlees’, vult hij aan. ‘Maar hoevevlees verkopen in het dorp, dat klinkt succesvol.’ l

Adrien en Cyril bij de vele gewonnen prijskampplaatjes

Aan de hand van voorbeelden uit hun dagelijkse praktijk schrijven vier dierenartsen over diergezondheid in de vleesveehouderij. Om en om beschrijven Anthony De Schryver, René Bemers, Piet De Meuter, en Hans Van Loo maandelijks vastgestelde ziektebeelden, uitgevoerde behandelingen en/of mogelijke preventiemaatregelen.

Salmonella richt ravage aan bij jonge kalveren

Het was een kille ochtend toen ik door een klant opgebeld werd. Hij liet mij weten dat de drie jonge kalveren waarvoor ik gisteren langs geweest was, overleden waren. Deze kal es hadden allemaal koorts en letsels op de neus en tong. In eerste instantie dachten we dat de etsende wonden veroorzaakt waren door het niet goed naspoelen van een reinigingsmiddel voor het ontsmetten van de kalverhokjes. Maar dit kon de plotse sterfte niet verklaren. De dagen daarna werden nog meerdere kalveren ziek en stierven. De kal es hadden in eerste instantie geen eetlust, koorts, waren weinig actief en lusteloos. Daarna ontstonden kloven in hun neusspiegels. De meeste kalveren gingen dood, enkele dagen na het ontwikkelen van de symptomen. Zelfs met een zware behandeling antibiotica en een ontstekingsremmer konden we de kalveren niet redden.

Meerdere dieren zijn voor autopsie weggegaan en telkens werd de bacterie Salmonella typhimurium geïsoleerd. De bacterie was waarschijnlijk a omstig van de varkens die ook op het bedrijf aanwezig zijn. Besmet schoeisel en materiaal kan de salmonella tot in de kalverstal gebracht hebben. Uit het antibiogram konden we ook aﬂezen dat de bacterie resistent was voor de meeste antibiotica behalve voor één derdekeus-

naam aandoening

Salmonella typhimurium verschijnselen typische tekenen zijn koorts, diarree, verminderde eetlust, lethargie, uitdroging en acute sterfte oorzaak de gelijknamige bacterie behandeling antibiotica, ontstekingsremmer en vooral preventie via hygiëne

middel. Dit verklaarde waarom mijn eerste behandelingen niet succesvol waren. Alle zieke kalveren kregen het juiste antibioticum en de nieuw geboren kal es werden verplaatst naar een nieuwe stal met strikte hygiëne. We zijn nog aan het bekijken of we de dieren kunnen vaccineren voor een nog betere bescherming.

Salmonella typhimurium is een bacteriële ziekte die vaak voorkomt bij kalveren en kan leiden tot ernstige gezondheidsproblemen. De bacterie wordt meestal overgedragen via besmet voedsel, water of direct contact met geïnfecteerde dieren. Varkens zijn vaak drager en een bron van besmetting voor de omgeving en andere dieren.

De behandeling van Salmonella typhimurium bij kalveren is gericht op het bestrijden van de symptomen en het voorkomen van verdere complicaties. Dit omvat vaak het toedienen van antibiotica en ontstekingsremmer. Preventie is essentieel om de verspreiding te voorkomen. Daarbij is een goede hygiëne in de stal, regelmatige reiniging, ontsmetting van apparatuur en omgeving, het vermijden van mogelijk gecontamineerd voedsel- en waterbronnen belangrijk alsook het isoleren van geïnfecteerde dieren. Vaccinatie kan ook worden overwogen als onderdeel van een preventieprogramma.

Vlaamse stieren toppen

In de recente fokwaardepublicatie voor Belgisch witblauw zijn een

aantal opvallende prestaties te noteren. Daarbij zijn het veelal Vlaams gefokte stieren die een mooie en beloftevolle vererving laten zien.

TEKST WIM VEULEMANS

De voorjaarspublicatie met fokwaarden berekend door het Waalse stamboek van Elevéo levert een aantal nieuwe en veelbelovende fokkerijprofielen van stieren op.

Bij de fokwaarden eerste bezoek zijn het vooral de Futézonen die opvallen. In tabel 1 zijn zo vijf zonen van hem terug te vinden,

waarbij enkel Nutella de Bierwa nieuw is. Deze zoon van Futé valt op door zijn iets langere drachtduur (fokwaarde 115) in vergelijking met zijn halfbroers. De andere vier laten een profiel zien met mooi geconformeerde kalveren, gemiddeld geboortegewicht en kortere drachtduur. De meest opvallende Futézoon is de Vlaams

gefokte Ronaldo van de Stokerij. Zijn nakomelingen – met al 116 in de fokwaarde — tonen een mooie bespiering bij geboorte (136). Verder is zijn eerste fokkerijprofiel vrij gemiddeld en dus goed. Zowel voor de fokwaarde geboortegewicht als voor drachtduur kwamen er ten opzichte van de publicatie in december 2023 tien fokwaardepun-

Tabel 1 – Stieren met een eerste en tweede publicatie voor fokwaarden bij eerste bezoek (* = tweede publicatie, bron: Elevéo, maart 2024)

ten bij. De mooiere conformatie (116) zien we ook bij Ecusson de Centfontaine en Eclaireur de Roupage. Deze laatste Futézoon heeft ondertussen al 457 nakomelingen waarop zijn fokwaarde conformatie is berekend. Ook van een andere Vlaams gefokte stier zijn al heel wat nakomelingen geboren. Esperantozoon Avicii de Mahoney vererft met 112 fokwaarde iets bovengemiddeld zwaarder geboren kalfjes met een mooie conformatie (117 fokwaarde).

Ook van Legozoon Atomique du Coin zijn al veel kalveren geboren. Hun geboortegewicht is wat lager dan gemiddeld (92), ze zijn wel mooi getypeerd is (116).

Digitalzoon Erable de Fooz scoort ook met een hoge fokwaarde op conformatie bij geboorte. Zijn 31 eerste nakomelingen brengen deze fokwaarde op 132. Coca du Coin, een zoon van Général, valt op met lichte kalfjes (73), net als Touffuzoon Jour de Biert (69).

Eclaireur heeft reeds meer dan 450 nakomelingen in zijn eerste fokwaarden

Een van de twaalf debutanten is Amorti du Bois d’Esneux. De zoon van Azzaro is van 2016 en kwam al in 2017 op de ki. Hij heeft zeven jaar moeten wachten op eerste fokwaarden, een vaker genoteerd probleem bij Belgisch-witblauwstieren die weinig ingezet worden.

Economisch gerichte profielen

Voor de publicatie van fokwaarden voor tweede bezoek is de lijst met stieren langer dan voorheen. In deze lijst zijn alle stieren opgenomen die voor het eerst nakomelingen hebben. Dit waren eerder enkel stieren die voor het eerst een fokwaarde kregen. Daardoor vielen de stieren met een merkerfokwaarde af. Deze zijn nu ook weer toegevoegd, de dochterinformatie is daarbij toegevoegd aan de fokwaarde. Die informatie zorgt ervoor dat een fokwaarde kan veranderen ten opzichte van een eerdere fok-

–

Tabel 2 – Stieren met eerste publicatie voor fokwaarde karkasgewicht (bron: Elevéo, maart 2024)

Tabel 3

Stieren met een eerste publicatie voor fokwaarde vruchtbaarheid (bron: Elevéo, maart 2024)

waardepublicatie (zie kader op pagina 21). Met een index gewicht/conformatie van 131 is Occidentzoon Emouvant de Fooz de hoogste in de lijst. Alleen doet deze Occidentzoon dit met een fokwaarde 92 voor gestalte. Eenzelfde profiel heeft de nummer twee voor dit kenmerk: Imposat de Roche Gue, een zoon van Jet-Set. Hij heeft een index gewicht/conformatie van 126 en vererft mooi bespierde, maar iets kleinere dochters. Imposat is een voorbeeld van een stier waarvan deze reeks fokwaarden is berekend op basis van zijn dna-informatie en de informatie van zijn eerste twaalf dochters.

Stormzoon Pavlov van het Gravenhof heeft ook een interessant profiel. Zijn index gewicht/ conformatie is met 124 hoog, hij geeft grotere (fokwaarde 105), zwaardere (119) dochters met een mooie conformatie (111).

Digitalzoon Oasis de la Ferme des Croix vererft op basis van de gegevens van maar liefst 258 dochters veel conformatie (123) en meer dan voldoende gewicht (107). Hun hoogtemaat is een klein aandachtspunt met een fokwaarde van 92. Er moet echter wel genoteerd worden dat Oasis niet meat+ is, dus drager is van het droogvleesgen. In conformatie voor tweede bezoek scoort

naam vader ki

Edison de Centfontaine een fokwaarde van 128. Dat doet hij op basis van zijn dna-informatie, maar ook met de gegevens van elf dochters.

De grootste dochters zal men aantreffen bij Gigazoon Black ’n Blue Playboy (121) en Socrate du Bois Remont (114), een zoon van Nayakou. Cerbèrezoon Islo du Coin volgt met een fokwaarde gestalte van 111 in hun spoor. Hij doet dat met een fokwaarde van 100 bovendien met een betere conformatie.

Een interessante stier, zeker gericht op economische fokkerij, is Désire du Ferrière. Deze Wilmotszoon debuteert met een mooi

Tabel 4 – Stieren met een nieuwe fokwaarde bij tweede bezoek (bron: Elevéo, maart 2024)

Fokwaarden variëren nagenoeg altijd

Een fokwaarde verandert nagenoeg altijd. Dat komt door de achterliggende informatie. Zo is een fokwaarde afhankelijk van veel zaken. Allereerst is er de informatie van voorouders en de nakomelingen van de voorouders. Als de fokwaarde van een vader of grootvader verandert, zal dit invloed hebben op de fokwaarde van een stier. Daarnaast wordt er ook rekening gehouden met informatie over broers en zussen en hun nakomelingen. Ook die hebben invloed op de fokwaarde van de stier.

Daarbij stopt het nog niet. Natuurlijk worden ook de prestaties van nakomelingen ingewogen en meegerekend. Dit kan ook een

fokwaarde doen variëren. Daarbij worden de prestaties van deze nakomelingen afgewogen tegenover de prestaties van de rest van de stal. Tot slot is er de invloed van de merkers of dna van het dier. Het genotype van een dier verandert zelf echter niet.

Zo zien we dat bij Duc des Tiennes de informatie van 52 nakomelingen zijn fokwaarden licht doet dalen. Bijvoorbeeld voor gewicht zakt hij van 98 naar fokwaarde 86. In detail bekeken is dit te verklaren doordat deze nakomelingen afkomstig zijn van 22 verschillende veestapels. En in vijftien daarvan wegen alle nakomelingen minder dan het gemiddelde van de veestapel.

Voor Pavlov van het Gravenhof geldt het omgekeerde. Zijn eerste elf nakomelingen doen zijn fokwaarden stijgen. De stier heeft nu nakomelingen in zes kuddes. En in vijf van deze kuddes wegen zijn nakomelingen meer dan het gemiddelde van de kudde. Ervaringen met andere rassen hebben ondertussen al wel aangetoond dat genoomfokwaarden, zonder nakomelingen, een betere voorspelling geven van de echte genetische waarde dan het gemiddelde van de ouders bij stieren zonder dna-informatie. Fokwaarden kunnen echter nog steeds veranderen in de loop van de tijd.

fokkerijprofiel, gebaseerd op zijn dna en met reeds 114 nakomelingen in zijn fokwaarden. Een positieve vererving op gewicht, maat en conformatie is zijn deel, resulterend in een index gewicht/conformatie van 113. Ook van BBG-stalgenoot en Visonzoon Comique du Renuamont is reeds veel dochterinformatie toegevoegd aan zijn fokwaarden. Hij heeft een soortgelijk profiel als Désire, alleen zijn de Comiquedochters wat kleiner dan gemiddeld.

De koploper voor gewicht/conformatie is momenteel Othello. Deze zoon van Jet-Set uit een Vivaldidochter heeft een index van 137 en doet dit met het ideale plaatje van bespiering (fokwaarde 120), maat (103) en gewicht (129). Hij springt daarbij over de bekende Darko de Centfontaine, die iets zakt tot een index gewicht/conformatie van 133. Darko heeft ondertussen wel al gegevens van meer dan 1500 nakomelingen in zijn fokwaarden.

Sterke Virtuose

Maar liefst 21 stieren debuteren met een fokwaarde karkasgewicht gebaseerd op hun mannelijke nakomelingen (tabel 2). Meer dan de helft van deze stieren doet dit met een gemiddeld tot bovengemiddeld profiel. Hun nakomelingen zijn dus zwaarder en betere groeiers dan het populatiegemiddelde.

De meest opvallende stier is opnieuw een Vlaming, Leandro van Ter Bos. Deze Wilmotszoon heeft een fokwaarde karkasgewicht van 119 en is daarbij de sterkste debutant in de lijst. Hij wordt op de voet gevolgd door Saddozoon Charleston des Peupliers met 117 fokwaarde en Roccozoon Ford du Falgi met fokwaarde 115.

Het debuut van Leandro is zo sterk dat hij zich op de elfde plaats weet te plaatsen van

de beste stieren voor de fokwaarde karkasgewicht. Die lijst wordt nog steeds aangevoerd met een reeks oudere stieren die nog zelden beschikbaar zijn. Puissant de Hotte (v. Kaki) en Wilmots du Falgi (v. Benhur) delen de eerste plaats. De sterkste stijger in de top tien is Virtuose d’Argenton. Deze zoon van Rejoui d’Argenton stijgt drie fokwaardepunten tot 121, waarmee hij samen met onder meer Jefferson op plek vier terechtkomt.

Vruchtbaar Futébloed

Ook voor vruchtbaarheid kreeg een aantal stieren voor het eerst fokwaarden voor deze kenmerken op basis van hun eerste nakomelingen (tabel 3). Logisch gezien is dit vaak enkel voor de fokwaarde leeftijd eerste inseminatie. Goed nieuws daarbij is dat alle stieren een positieve vererving hebben voor dit kenmerk. Hun dochters kunnen eerder dan gemiddeld geïnsemineerd worden.

Daarnaast zijn er ook een aantal stieren die eerder al vruchtbaarheidsfokwaarden hadden op basis van hun dna-informatie. Nu voegen zij informatie van hun eerste dochters toe aan hun fokwaarden. Zo bevestigen de eerste elf dochters van Virtuose d’Argenton (v. Rejoui) de vroegrijpheid die eerder al bekend was op basis van zijn merkers. Met een fokwaarde 80 voor leeftijd eerste inseminatie worden zijn dochters vroeger geïnsemineerd dan de gemiddelde populatie. Dat geldt ook voor New Jersey de Berligant (v. Nevada). Zijn eerste zeventien dochters bevestigen zijn eerder gepubliceerde genoomfokwaarden voor vruchtbaarheid. Ook zij worden eerder geïnsemineerd (fokwaarde 72).

Als we de volledige lijst van stieren met vruchtbaarheidsfokwaarden bekijken, dan

De Vlaamse Leandro van Ter Bos opent met een sterke fokwaarde karkasgewicht

is vast te stellen dat Futézoon Cachemire de Dessous la Ville het sterkste scoort. Dit doet hij op basis van zijn dna-informatie en met gegevens van 167 dochters. Hetzelfde is te noteren voor Baigneur de Tohogne (v. Idéfix), maar ook voor Magnum van de Stokerij (v. Vidal) en Mercator de Martinpré (v. Puissant), weliswaar met iets minder dochtergegevens dus een iets lagere betrouwbaarheid. Een opvallende naam in de lijst van stieren in de gehele publicatie is Zulu de Biourge Weliswaar enkel op basis van zijn afstamming en zijn merkers heeft deze stier een fokkerijprofiel om in de gaten te houden. Het zal niet verbazen, Zulu is een Futézoon. Hij voorspelt dochters te hebben die bijzonder vruchtbaar zijn, maar ook maat, conformatie en gewicht hebben. Het is nog onbekend wanneer Zulu beschikbaar komt. l

naam Jan Huitema leeftijd 39 opleiding master dierlijke productiesystemen Wageningen UR functie Europarlementariër namens de VVD sinds 2014 vorige functie beleidsmedewerker Europees Parlement voor Jan Mulder (VVD) en Holger Kramer (Duitse FDP) bedrijf melkveebedrijf met 150 melkkoeien op 85 hectare land in Makkinga

‘Je geeft veehouders valse hoop als je suggereert dat Nederland derogatie kan afdwingen door in Brussel met de vuist op tafel te slaan’

‘Een Europarlementariër kan het verschil maken’

Aan de vooravond van een nieuwe verkiezingscampagne kijkt de afscheidnemende Europarlementariër Jan Huitema terug op tien jaar

TEKST WICHERT KOOPMAN

Brusselse politiek. ‘Europese ambtenaren willen constructief werken aan het oplossen van problemen’, vertelt hij. ‘Maar ze hebben wel voeding nodig van mensen die begrijpen hoe beleid uitpakt in de praktijk.’ de Natuurherstelwet af te zwakken en uiteindelijk helemaal te verwerpen.’

Een schande noemde hij het. Toen de jonge melkveehouder Jan Huitema in 2014 campagne voerde voor de verkiezingen van het Europees Parlement, zat er al jaren geen Nederlander meer in de vaste commissie landbouw. Huitema vond het onbestaanbaar dat een land met zo’n toonaangevende positie in de agrarische wereld niet vertegenwoordigd was in het college waarin toekomstbepalende beslissingen voor de sector worden genomen. Met de stemmentrekker – een authentieke Fordson Dexta met een aanhanger met de tekst ‘Boer zoekt stem’ – toerde de nummer zes op de kandidatenlijst voor de VVD door het land. Die stemmen vond de boer. Dankzij 26.000 voorkeursstemmen verruilde Huitema doordeweeks de boerderij in het Friese Makkinga voor een appartementje in de Belgische hoofdstad. Nieuw was de Europese politiek voor hem niet. Hij had al stage gelopen op de Brusselse burelen en was er blijven hangen als beleidsmedewerker van parlementslid Jan Mulder. Tien jaar later en aan de vooravond van een nieuwe verkiezingscampagne kijkt Huitema terug. Het hectische werk in de Europese politiek, in combinatie met de verantwoordelijkheid voor het familiebedrijf, trok een zware wissel op zijn privéleven. Het was voor de nog altijd maar 39-jarige politieke veteraan een belangrijke reden om niet te opteren voor een derde termijn. Zijn inzet voor de agrarische sector is niet onopgemerkt en zonder resultaat gebleven. ‘Een Europarlementariër kan het verschil maken. Soms heb je meer invloed dan de minister-president’, drukt hij boeren op het hart die nog twijfelen of ze op

6 juni moeten gaan stemmen. ‘Ik heb Europese ambtenaren leren kennen als slimme en hardwerkende mensen die constructief willen werken aan het oplossen van problemen. Maar ze hebben wel voeding nodig van mensen die begrijpen hoe beleid uitpakt in de praktijk.’

Waarin hebt u concreet het verschil kunnen maken?

‘In de eerste termijn van vijf jaar was ik lid van de landbouwcommissie. Daarin werd toen stevig gediscussieerd over de invulling van het nieuwe Gemeenschappelijk landbouwbeleid, GLB. Er was een stroming die de uitkering van GLB-gelden direct wilde koppelen aan natuur- en milieuvoorwaarden. Ik heb steeds gepleit voor een systeem van beloningen voor groene prestaties, omdat dit ondernemers meer uitdaagt en motiveert. Dat de belangstelling voor de ecoregelingen afgelopen jaar zo groot was dat er extra budget moest worden vrijgemaakt, bewijst mijn gelijk.’

‘In de tweede termijn van vijf jaar koos ik voor de milieucommissie. Daarin stonden voor de landbouw belangrijke dossiers op de agenda. Ik heb me met succes hardgemaakt voor de toelating van nieuwe veredelingstechnieken en vereenvoudiging van de toelatingsprocedures voor “groenere” middelen. Ik vind namelijk dat je niet tegen boeren kunt zeggen: jullie moeten vijftig procent minder gewasbeschermingsmiddelen gebruiken, als je ze niet ook een alternatief biedt. Een laatste wapenfeit waar ik met een goed gevoel op terugkijk, is de succesvolle lobby, samen met Esther de Lange van het CDA, om het voorstel voor

U kwam vaak in het nieuws als pleitbezorger van renure-meststoffen. Voelt de versnelde toelating als een afscheidscadeau?

‘Dat vanaf volgend jaar het gebruik van renure-meststoffen als kunstmestvervangers wordt toegestaan, is zeker een mooie opsteker. Maar ik heb er ook wat gemengde gevoelens bij. Het is namelijk niet de oplossing voor de acute problemen op de mestmarkt. Daarvoor is de capaciteit om deze meststoffen te produceren nog onvoldoende en we weten ook nog niet wat de kostprijs wordt.’

‘Ik beschouw renure als een tussenoplossing die we eigenlijk niet nodig zouden moeten hebben. Al zo lang ik in Brussel actief ben, verbaast het me dat in de Europese mestwetgeving hardnekkig wordt vastgehouden aan een onderscheid tussen stikstof uit kunstmest en stikstof uit dierlijke mest. Terwijl er steeds meer wetenschappelijk bewijs komt dat het risico op nitraatuitspoeling bij het gebruik van dierlijke mest zeker niet groter is. Mijn hoop is een toekomstig Europees mestbeleid waarin op basis van gewasopbrengst ruimte komt voor meer inzet van dierlijke mest.’

Wat was het dieptepunt van de afgelopen tien jaar?

‘Ik baal er ontzettend van dat Nederland de derogatie is kwijtgeraakt. Dit kost melkveehouders heel veel geld zonder dat het bijdraagt aan verlaging van het nitraatgehalte in het grondwater. Met het Nationaal

‘Ik beschouw renure als een tussenoplossing die we eigenlijk niet nodig zouden moeten hebben’

Programma Landelĳk Gebied, NPLG, ligt er in Nederland een plan om geleidelĳk toe te werken naar een extensivering van de veehouderĳ, inclusief geld om dit op een sociaal verantwoorde manier te laten verlopen. Door het verdwĳnen van de derogatie dreigt deze extensivering nu ĳskoud binnen twee jaar te worden afgedwongen. Dat noem ik onmenselĳk.’

‘Het frustrerende was dat ik op de onderhandelingen geen directe invloed kon uitoefenen. De Europese Nitraatrichtlĳn, waaruit de norm van maximaal 170 kilo stikstof uit dierlĳke mest voortkomt, ligt vast in wetgeving. Daar kon ik als Europarlementariër niks meer aan veranderen. De besluitvorming over de derogatie was daarmee een ambtelĳk proces van experts van de Europese Commissie. En – hoe krom dat ook klinkt – dat was waarschĳnlĳk niet eens ongunstig. Als het aan het Europees Parlement was geweest, was Nederland de derogatie misschien al eerder verloren.’

Hoe bedoelt u dat precies?

‘Dat de derogatie wordt afgebouwd, is naar mĳn inschatting te wĳten aan een combi-

natie van factoren. Ten eerste is het Nederland niet gelukt met een degelĳke onderbouwing te garanderen dat verlengen van de derogatie samen zou gaan met het halen van normen voor de waterkwaliteit. Daarom kozen ambtenaren voor de veilige weg en dat is de Europese Nitraatrichtlĳn van 170 kilo stikstof per hectare.’

‘De tweede factor is dat er binnen de Europese Commissie geen politiek draagvlak was voor een nieuwe derogatie. De Poolse Eurocommissaris voor landbouw meldde bĳ zĳn aantreden al dat hĳ vindt dat de Nederlandse veehouderĳ te intensief is en daarmee Poolse boeren oneerlĳk beconcurreert. Milieucommissaris Sinkevičius is van een groene, linkse partĳ en Nederland hoefde in dit proces ook niet op steun te rekenen van commissaris Frans Timmermans, die medestanders moest zien te winnen voor zĳn Green Deal.’

Is het verlies van de derogatie daarmee een voldongen feit?

‘Voor nu helaas wel. Politici en belangenbehartigers die beweren dat Nederland een nieuwe derogatie kan afdwingen door in

Brussel met de vuist op tafel te slaan, bieden veehouders valse hoop. Ik zeg niet dat toekennen van een vorm van derogatie, bĳvoorbeeld een graslandderogatie, op termĳn onmogelĳk is. Maar Nederland zal een aanvraag daarvoor stevig moeten onderbouwen met een gedegen plan. Maatregelen om de omvang van de veestapel te verkleinen moeten daarvan een onderdeel zĳn. De politieke realiteit is nu eenmaal niet anders.’

Uw standpunten waren soms best groen voor een VVD-politicus. Herkent u uzelf in de omschrijving ‘groen rechts’?

‘Dat ik weleens zo word getypeerd, is waarschĳnlĳk mede te danken aan mĳn inzet voor een verbod op de verkoop van nieuwe auto’s met traditionele verbrandingsmotoren per 2035. Ik had daar in eerste instantie grote twĳfels bĳ, maar ik ben van standpunt veranderd toen ik in gesprek ging met autofabrikanten. Zĳ zeiden: geef ons maar duidelĳkheid. Dan weten we waarin we moeten investeren. Zo werkt het volgens mĳ ook bĳ agrarische ondernemers, zeker de jonge generatie. De meeste boeren snappen dat ze stappen moeten zetten op het gebied van bĳvoorbeeld waterkwaliteit, klimaat en biodiversiteit. En de meeste ondernemers willen daarin ook best investeren.’ ‘Met Europese ambities op deze beleidsterreinen is dus niks mis. Maar deze ambities moeten wel ondersteund worden door wetgeving die perspectief biedt. Veel wetsvoorstellen van de Europese Commissie van de laatste jaren, denk bĳvoorbeeld aan de Natuurherstelwet, waren gewoon niet goed onderbouwd en juridisch te onduidelĳk. Gelukkig wordt dit beleid de laatste maanden al bĳgesteld. Het lĳkt er bovendien op dat er na de verkiezingen een rechtsere wind in Europa gaat waaien. Overigens verwacht ik niet dat de koerswĳziging zo radicaal zal zĳn als sommigen denken. En dat is maar goed ook. Met een Europese koers die om de vĳf jaar radicaal wĳzigt kun je als ondernemer helemaal niks.’

Met tien jaar ervaring in de Brusselse politiek gaat u zich vast niet helemaal terugtrekken op het Friese platteland. Wat zijn uw toekomstplannen?

‘Ik heb het politieke werk altĳd met veel plezier gedaan en was er ook best goed in, al zeg ik het zelf. De kansen om wat anders te gaan doen in de politiek of in de belangenbehartiging zĳn al voorbĳgekomen. Maar ik heb tien jaar in een sneltrein geleefd en mezelf voorgenomen eerst wat rust te nemen en niet meteen op de volgende rĳdende trein te springen. Voorlopig ga ik lekker gras maaien en koeien melken.’ l

Cachemire de Dessous la Ville

Futé x Larron d’Yvoir

Op 51 mnd.:

1282 kg en 147 cm (+2)

De nummer 1 in verkoop

Ki-code: 945128

⊲ Top vruchtbaarheid

⊲ Lichte kalfjes die heel goed uitgroeien

⊲ Voor gestalte met behoud van kwaliteit Vrouwelijk gesekst beschikbaar

Wilt u sperma van Cachemire of andere stieren bestellen, bezoek dan onze webshop op shop.crv4all.nl of shop.crv4all.be

ONDERNEMENDE BOERIN

naam Marleen Markgraaf leeftijd 34

partner Albert Hassink (42) kinderen Wies (1) en bonuskinderen Femke (16), Tobias (13) en Aaron (10) woonplaats Oene

bedrijf melkveebedrijf De Voorn Hassink, natuurboerderij Villa Bakhuis (jongveeopfok en ossen, trouw-, rouw-, vergader-, kampeer- en evenementenlocatie), IJsselrund (rundvlees van eigen dieren) baan zzp-coördinator van IJsselvallei Boert en Eet Bewust

‘Ik wil de burger bekender maken met het platteland’

Met Boer zoekt Vrouw als enige referentiekader voor het boerenleven sprong Marleen Markgraaf vijf jaar geleden in het diepe. Voor de liefde

verhuisde ze van een Brabants rijtjeshuis naar een monumentale boerderij in Gelderland. Inmiddels heeft ze van het platteland haar eigen plek gemaakt. Een plek vol liefde, passie en verbinding.

TEKST QUINTEN VAN OOIJEN

Slingerend over de dijk langs de uiterwaarden van de IJssel valt je blik al snel op een groot kunstwerk: de stalen contouren van een oude villa. ‘Villa Bakhuis’ staat erop. Wat ooit een grote villa was, is nu de tweede locatie van Marleen Markgraaf en haar partner Albert Hassink. Een klein stukje verderop ligt hun monumentale woonboerderij.

In de keuken is Marleen in de weer met haar eenjarige dochtertje Wies. ‘Sinds haar geboorte ziet mijn leven er wel wat anders uit’, vertelt Marleen, die ook bonusmoeder is van drie tieners. ‘Gelukkig is Wies helemaal weg van de koeien. Ze gaat overal in de draagzak mee naartoe en ze gaat graag met Albert mee op de trekker. Binnenkort wil ik ook een schommel voor haar in de melkput ophangen. Ik denk dat ze dat geweldig vindt.’

Tussen kunst en boeren

Vol passie en enthousiasme vertelt Marleen over de boerderij. Dat ze zich nooit had voorgesteld dat ze boerin zou worden, is niet aan haar te merken. Marleen groeide op in een rijtjeswoning in Brabant. Na een wereldreis studeerde ze aan de kunstacademie in Breda, had een kinderatelier en gaf creatieve lessen op basisscholen. Later startte ze als visual merchandiser bij woonwinkel Piet Klerkx, waar ze doorgroeide naar marketeer.

‘Toen ik Albert leerde kennen, dacht ik in eerste instantie niet aan een relatie. We werden heel goede vrienden en konden alles delen. Ik ging voor hem werken en voelde me al snel op mijn plek. Maar een relatie, dat zou niet werken. Hij was boer en woonde aan de andere kant van Nederland. Dat leven was een ver-van-mijn-bed-show. Ik kende het boerenleven alleen van Boer Zoekt Vrouw. Mijn vriendinnen wisten daarentegen al gelijk dat het platteland helemaal bij mij zou passen’, vertelt ze. De liefde overwon en Marleens vriendinnen hadden ge-

lijk. ‘Het is heel hard werken, maar als we met ons gezin lekker aan het picknicken zijn tussen de koeien, dan weet ik waar ik het voor doe. Die vrijheid is heel veel waard en daar ben ik heel dankbaar voor. Maar hoe mooi ik ook woon, ik mis mijn familie wel.’

Kennis bijspijkeren

Marleen ging hard aan de bak om haar kennis over de sector bij te spijkeren. ‘Ik vond dat als ik voor dit leven koos, ik ook moest weten waar het over gaat.’ Veel vragen aan Albert volgden en het woord ‘waarom?’ viel dagelijks wel een aantal keer. Ook bezocht ze met IJsselvallei Boert en Eet Bewust verschillende agrarische bedrijven en volgde ze samen met Albert cursussen over regeneratief en natuurinclusief boeren. De veehouders werken namelijk circulair, natuurinclusief, regeneratief en sinds vorig jaar ook biologisch.

Hoewel ze geen agrarische kennis had, nam Marleen met haar creatieve en marketingachtergrond ook weer bruikbare kennis mee naar het platteland. Toen Albert in 2015 de kans kreeg om een stal te bouwen op een tweede locatie, Natuurboerderij Villa Bakhuis, greep hij die met beide handen aan. ‘Hier op onze thuisboerderij hebben we niet genoeg ruimte om ons jongvee aan te houden, maar we wilden onze stieren graag zelf opfokken. Dat sluit mooi aan bij onze visie. We houden dubbeldoelkoeien van het fleckviehras. De stieren proberen we zo goed mogelijk te

‘We hoeven ons werk niet mooier te maken dan het is, want het is al heel mooi’

verwaarden door ze te “ossen”, zelf af te mesten en het vlees lokaal te verkopen, om zo ons circulaire verhaal kracht bĳ te zetten. We doen ons best om het vlees uit de anonimiteit te halen. Door de tweede locatie kon dit.’ Het vlees verkopen ze onder de naam ‘Ĳsselrund’, maar die naam had het niet altĳd. De boerin vertelt dat het vlees eerst ‘Vlees van Villa Bakhuis’ heette. ‘In coronatĳd hebben we ons vlees opnieuw op de markt gezet. Rondom onze boerderĳ kennen mensen Villa Bakhuis wel, maar wat verder weg zegt die naam de consument niets. Ik wilde een onderscheidende naam, waarbĳ je gelĳk een beeld hebt. Als je aan de Ĳssel denkt, kun je je de uiterwaarden wel inbeelden. Denk daar onze runderen bĳ die er heerlĳk grazen en je hebt Ĳsselrund. Zo heb je direct het juiste gevoel te pakken’, legt ze uit. Samen met andere boeren uit de regio Deventer brengen ze het vlees nu onder andere onder de coöperatie ‘Van Onze Grond’ in de schappen van Jumbo’s en Plus-supermarkten rondom Deventer, maar ook in Apeldoorn, Twello en Brummen.

Trouwen en rouwen

Villa Bakhuis was in eerste instantie alleen een boerderĳ, maar groeide uit tot een trouw-, rouw-, vergader-, kampeer- en evenementenlocatie. ‘Het is echt een prachtige locatie. Ik vond het jammer dat er maar weinig mensen van konden genieten’, geeft de boerin als reden. Terwĳl ze over het erf loopt, wĳst ze de grote treurbeuk aan. ‘Dit is zo’n mooie boom. Geliefden kunnen hier in een intieme setting elkaar het ja-woord geven. Maar ook

in de tuin, in het kunstwerk of tussen de koeien is dat mogelĳk’, vertelt ze. Marleen verhuurt enkel de locatie en werkt verder samen met lokale partĳen. Ze geeft een voorzetje, maar bruidsparen mogen zelf bepalen met wie ze in zee gaan.

Het serene landschap blĳkt voor families ook een geschikte plek te zĳn om afscheid te nemen van hun dierbaren. ‘We wisten de eerste keer niet goed wat we van een herdenkingsdienst moesten verwachten. Trouwen is heel vrolĳk, maar het beeld van een uitvaart is treurig. Al snel merkten we dat veel mensen die treurigheid vaak niet zo zoeken’, vertelt ze. Ze legt uit dat nabestaanden het soms fĳn vinden om na een herdenkingsdienst door de tuin te lopen om hun hoofd leeg te maken. En sommige mensen vinden het zelfs fĳn om rondgeleid te worden over het bedrĳf.

Villa Bakhuis is meer dan alleen een plek voor speciale gelegenheden. De locatie is het startpunt van een klompenpad en er lopen ﬁets-, kano- en wandelroutes langs. Op picknickbanken kunnen recreanten uitrusten en via de skybox, die van zonsopgang tot zonsondergang open is, kunnen ze van boven af de stal en de koeien bekĳken.

Eerlijke verhaal vertellen

Binnenkort opent er ook een natuurspeeltuin met horecagelegenheid. De speeltuin wordt vooral gemaakt van materialen uit hun eigen bos. Zo is er een zandbak gemaakt van boomstronken, hangen er schommels in de bomen en staan er boomstronken in de grond als stapstenen.

‘Al bij jonge kinderen moet kennis over het platteland goed worden overgebracht’

Ook komt er een kalverweide in het bos waar kinderen de kalfjes mogen knuffelen en kunnen ze spelen op de voergang. ‘Laat ze maar lekker ontdekken en op avontuur gaan. Kinderen zijn tegenwoordig bang om vies te worden en weten vaak niet waar hun eten vandaan komt of wat voor beestjes er allemaal in de grond leven. De lesstof die kinderen op de basisschool over de agrarische sector krijgen, is erg achterhaald. Terwijl die kinderen uiteindelijk de basis zijn voor onze toekomst, aan hen moet de kennis goed worden overgebracht. Ik investeer daar graag in’, vertelt Marleen. Ze ontvangt daarnaast basis- en middelbare scholen en doet aan boerderijeducatie.

Ook volwassenen wil Marleen betrekken bij het boerenleven. Zo is ze actief op sociale media en werkt ze zes tot acht uur per week voor IJsselvallei Boert en Eet Bewust als coördinator. Samen met andere agrariërs uit de regio zet ze zich in voor de sector door evenementen te organiseren die de burger met de boer verbindt, zoals weidevogelwandelingen, een verlichte boerderijenroute en koeschilderworkshops in de wei. ‘Ik vind het belangrijk dat de burger meer bekend wordt met het platteland. Niet alleen hoe het er in de stal aan toegaat, maar ook de manier van leven. Boeren is echt “a way of life”. Dat onderschatten mensen nog weleens’, vertelt Marleen. Zelf deed ze dat in het begin ook, geeft ze aan. ‘Ik zag het gewoon als een baan. Maar je werkt met levende dieren en de natuur. Het is onze verantwoordelijkheid om daar zo goed mogelijk voor te zorgen. We zijn afhankelijk van het weer en er gebeuren altijd wel onverwachte dingen. Het werk gaat dag en nacht door. Het is hier in ieder geval nooit saai.’ Marleen merkt dat veel burgers niet weten waar veehou-

ders allemaal mee bezig zijn. Zo geeft ze als voorbeeld dat veel burgers niet weten wat ze doen aan natuuronderhoud in de uiterwaarden of hoe ze zich inzetten voor het behoud van de weidevogels. Door open en transparant te zijn wil ze het eerlijke verhaal vertellen. ‘Mensen waarderen dat en daar kom je het verst mee. We hoeven het niet mooier te maken dan het is, want het is al heel mooi.’

Momentjes pakken

Hoewel Marleen echt van de koeien houdt, zul je haar niet snel zien in een overall. Albert is in principe de boer. Met haar rollen als moeder, coördinator van IJsselvallei Boert en Eet Bewust en alle werkzaamheden voor Villa Bakhuis zijn Marleens dagen meer dan vol. ‘Als de nood aan de man is, kan ik wel melken, helpen bij een geboorte of op het land. Ik ben niet bang om vieze handen te krijgen’, vertelt ze.

Bovendien vindt ze het binnenhalen van de koeien ’s zomers echt een moment van rust. ‘Behalve de eerste twee weken dat ze buitenlopen, want dan moet je rennen door de wei’, vertelt ze lachend. En ook frikandellen bakken tijdens het inkuilen doet ze met veel plezier. ‘Ik voel me eigenlijk geen boerin. Maar misschien ben ik toch wel meer boerin dan ik zelf denk’, stelt ze.

In de drukte van het dagelijkse leven vindt Marleen nog altijd de tijd om te genieten van het samenzijn. Samen ontbijten, om 10 uur vaste prik koffie drinken bij haar schoonouders, samen lunchen en ’s avonds genieten van een warme maaltijd met haar gezin vormen de vaste momenten van de dag. ‘Het is hier vaak de zoete inval tijdens die momentjes, maar erg gezellig.’ l

Op 31 juli 1874 werd het Nederlandsch Rundvee Stamboek opgericht. In deze serie blikken we dit jaar terug op 150 jaar coöperatieve rundveeverbetering in Nederland en Vlaanderen.

onderwerp

1. stamboekregistratie

2. melkcontrole

3. exterieurbeoordeling

4. ki en et

5. stieradvies (SAP)

6. fokwaardeschatting

7. fokprogramma

8. managementondersteuning

9. keuringen en shows 10. genoomonderzoek

11. certiﬁcaten

12. ledenbladen

Ontwikkeling van SAP was start voor digitalisering fokkerij

Om computermatig paringen te kunnen maken moesten gegevens van dieren in cijfers worden vastgelegd. Zo luidde de ontwikkeling van het

StierAdviesProgramma, het SAP, het digitale tijdperk in de fokkerij in.

TEKST WICHERT KOOPMAN EN WIM VEULEMANS

De latere Holland Genetics-directeur Jacob Chardon was als net afgestudeerde Wageningse ingenieur zĳn carrière in de veeverbetering gestart. Exterieurbeoordeling was in die tĳd – we spreken van 1975 – het exclusieve domein van gestropdaste ‘mĳnheren-inspecteurs’. ‘Het stamboek had kasten vol exterieurgegevens. Maar we deden er eigenlĳk helemaal niets mee’, constateert Chardon bĳna vĳftig jaar later. Van het bestuur en de directie van het stamboek kreeg de jonge hoofdinspecteur alle ruimte. Zo legde hĳ in de tweede helft van de jaren zeventig de basis voor het huidige StierAdviesProgramma (SAP). ‘We hadden afstammingsgegevens om verwante paringen en erfelĳke gebreken uit te sluiten. Van stieren werden al fokwaarden voor melk en percentage vet en eiwit geschat’, herinnert Chardon zich. Chardon ontwikkelde ook een nieuw keuringsrapport waarop achttien exterieurkenmerken werden gescoord op een schaal van 1 tot 6. Deze lineaire onderbalk is nog steeds de basis

voor de exterieurbeoordeling, al is de schaal verfĳnd naar 9 punten. Hoewel de SAP-pioniers positief waren over de uitkomsten, zou het nog tot 1980 duren voordat in Nederland de bedrĳfsinspectie werd ingevoerd.

Basis voor StierWijzer en SAP Vleesvee

De introductie van stieradviesprogramma en bedrĳfsinspectie waren succesvol. De inspecteurs schreven in 1982 al 200.000 vaarzen in. Door de samenwerking met de VRV kwam het SAP in 2001 beschikbaar voor Vlaamse veehouders. Om veehouders die niet deelnemen aan bedrĳfsinspectie van paringsadvies te voorzien werd in 2003 StierWĳzer geïntroduceerd. Dit programma maakt paringen op basis van afstamming en verwachtingswaarden en is daarmee vooral geschikt om inteelt en erfelĳke gebreken te voorkomen. Dit was ook de basis voor SAP Vleesvee. Op basis van de afstamming kon zo voor elke witblauwe met een geregistreerde afstamming de inteeltcoëfﬁciënt berekend worden. Elke paring – met een standaard of eigen selectie van stieren – werd ingedeeld in drie groepen van inteeltpercentage van aanvaardbaar (minder dan 3,1%), verhoogd (3,1-6,2%) tot onaanvaardbaar (meer dan 6,2%). In dezelfde periode ontwikkelde CR Delta een internationale versie van het SAP onder de naam SireMatch. Overigens biedt CRV als aanvulling op het SAP ook Stieradvies achter de koe aan, waarbĳ een foktechnisch specialist tussen de koeien met een veehouder meedenkt over de best passende stier.

Zo is het SAP in de lange geschiedenis steeds meegegroeid met nieuwe ontwikkelingen in de fokkerĳ. De mogelĳkheden voor het instellen van een eigen fokdoel zĳn inmiddels schier eindeloos en het programma helpt veehouders bĳ de keuze welke dieren te insemineren met welke stier. De bakbeesten van computers in Wageningen hadden eind jaren zeventig nog niet een fractie van de rekencapaciteit van de standaard laptop van nu. Maar de experimenten met stieradvies via de computer waren, achteraf gezien, het prille begin van de vergaande digitalisering van de fokkerĳ. l

De architecten van het SAP in overleg, links Ite Hamming, rechts Jacob Chardon

Schapen krijgen voorrang voor blauwtongvaccin

GEZONDHEID – In een eerste fase beschikt Nederland over een miljoen doses vaccins tegen blauwtong. Dat betekent prioritering: eerst de schapen, daarna de runderen. Dat blijkt uit de vaccinatiestrategie die is opgesteld door KNMvD, CPD, Fidin, LTO, SZH, Vee&Logistiek Nederland, NSFO en de faculteit Diergeneeskunde.

Om te beginnen waren schapen aan de beurt. Zij kregen 80 procent van de eerste badge toebedeeld. De andere 200.000 vaccins waren gereserveerd voor relevante zeldzame huisdierrassen en herkauwers op kleinschalige boerderijen met een publieksfunctie, zoals kinderboerderijen. De reden voor deze voorrang bij de vaccins is dat schapen ernsti-

ger klachten krijgen en vaker sterven dan runderen. Zodra er voortgang is geboekt in het vaccinatieprogramma, komen ook runderen aan de beurt. Uit de strategie van de betrokken partijen blijkt dat runderen wel een belangrijke rol spelen in de verspreiding van het virus. Daarom komt het vaccin op termijn ook beschikbaar voor runderen.

Met ongeveer een miljoen schapen kan met de eerste levering van het vaccin een groot deel van de schapen al worden geënt. Met de tweede levering kan naar verwachting al een begin gemaakt worden met het vaccineren van runderen. De tweede levering wordt eind mei verwacht. De prijs van het vaccin is nog niet bekend.

DGZ vindt vaker neospora bij verwerpers

GEZONDHEID – Neospora blijft een belangrijke veroorzaker van verwerpen in Vlaanderen. Van alle onderzochte serummonsters van ingezonden verwerpers was 14,85 procent positief voor neospora. In 2022 was dit 13,6 procent en het jaar ervoor 13,3 procent. Dat blijkt uit cijfers van Dierengezondheidszorg Vlaanderen (DGZ).

DGZ verwerkte in 2023 ongeveer 3400 abor-

tusdossiers van rundveebedrijven. Vlaamse veehouders zijn verplicht om verwerpers te laten onderzoeken om de status brucellosevrij te bewaken. In totaal voerde DGZ bij bijna 3000 verwerpers een autopsie uit. Bij iets minder dan een op de drie daarvan trof DGZ op het oog zichtbare afwijkingen aan, waarbij foetussen die een beeld van bacteriële abortus gaven (26,7%), meerlingdrachten (19%) en

Water overheerst in het voorjaar

GRAS – Gemiddeld viel er in de maand april in Nederland 82 millimeter water, twee keer zo veel als het langjarig gemiddelde.

Ook de maand mei begint volgens cijfers van het KNMI ‘extreem nat’, maar er lijkt droger weer in zicht. Ook in België is het bovengemiddeld nat. In april noteerde het KMI 81 millimeter in Ukkel, tegenover 46 als het meerjarig gemiddelde. Ook in februari viel er in Ukkel met 126 mm bijna twee keer zoveel regen als het gemiddelde van 65 mm.

De slechte draagkracht door de regen zorgt voor hoofdbrekens onder landbouwers. Gewassen worden laat gezaaid en pootgoed loopt uit, waardoor het steeds lastiger te verwerken is. Veehouders moeten tussen de buien door inkuilen, waarbij regelmatig schade door insporing ontstaat. Ook lopen er nog erg weinig koeien buiten. Het zaaien van mais is ook nog nauwelijks opgestart.

Er lijkt wel iets droger weer voorspeld in zowel Nederland als Vlaanderen in het verdere deel van mei. De temperatuur stijgt eveneens, maar de kans op een enkele bui blijft aanwezig.

marmering van de achterhandspieren (19%) – wat kan duiden op seleniumgebrek – het vaakst voorkwamen.

Van in totaal 150 verwerpers met afwijkingen die duidden op het schmallenbergvirus, testte slechts 1,35 procent positief. De voorgaande twee jaren lag dat percentage op ongeveer 17 procent. Geen enkele foetus testte afgelopen jaar positief op blauwtong.

Markt ziet prijzen wat stijgen

– De huidige voederwaardeprijzen zijn berekend door Wageningen Universiteit (WUR) op 30 april 2024. De waarde van 1000 vem (kvem-prijs) stijgt iets naar 16,2 eurocent, de waarde van eiwit daalt naar 124,6 eurocent per kg dve.

– In de onderstaande tabel met de voederwaardeprijzen staan verschillende producten opgesomd met bijbehorende voederwaarden. De voederwaarde van het product wordt berekend aan de hand van de cijfers die WUR publiceert. Er wordt daarbij een vergelijking gemaakt tussen de marktwaarde en de voederwaarde. Bij een voederwaardeprijs onder de 100 is het voedermiddel prijstechnisch interessant. Evalueer ook eerst welke producten in het rantsoen passen en kies binnen deze producten de goedkoopste optie.

– De eiwitprijzen zijn de afgelopen weken ietwat gestegen. Aan de voorkant is het aanbod nihil, de verwachting is dat de voorraad vanaf juni zal toenemen. Kopers zijn momenteel voorzichtig op de sojamarkt. Dit zorgt voor weinig tot geen handel op de lange termijn.

– De prijs van raapschroot is sinds een enkele week wat opgelopen. De vraag naar raap blijft groot, terwijl de aanbodkant dit niet kan bijbenen. Daardoor stijgen de prijzen.

– De graanprijzen zijn afgelopen weken zeer volatiel geweest. Met name de prijzen van de nieuwe oogst zijn gestegen, de oude oogst blijft aan de prijs. De prijsstijgingen zijn echter tenietgedaan door de neerslag die is gevallen in de tarwerijke gebieden in de Verenigde Staten en Rusland.

– De markt van de vulmiddelen is wat veranderd. Sojahullen zijn behoorlijk gedaald en kunnen terug interessant zijn om in te rekenen.

– Natte aardappelproducten zijn behoorlijk interessant, ook andere bijproducten zijn behoorlijk gedaald in prijs.

ENERGIE- EN EIWITPRIJZEN VOER

in eurocenten, excl. btw (bron: Wageningen Livestock Research)

VOEDERWAARDEPRIJZEN

(bron: Liba)

mei 2024

m/m = vergelijking t.o.v. vorige maand y/y = vergelijking t.o.v. dezelfde maand vorig jaar

Zoek, vervang en bespaar

Voederwaardeprijzen geven de verhouding weer van de voederwaarde van mengvoer, grondstoffen en bijproducten in relatie tot de marktprijs. Bij een voederwaardeprijs onder de 100 procent is het voedermiddel prijstechnisch interessant.

bewaringsverlies(%) vevig/kgds dveg/kgds reg/kgds vemg/kgds %ds marktprijs(€/ton)

voederwaardeprijs (€/ton)vevi marktprijs t.o.v. voederwaardeprijs(%)

NUCHTERE KALVEREN

BROUTARDS LIMOUSIN

4,23

3,94

KOEIEN BELGISCH WITBLAUW BROUTARDS D’AQUITAINE LIMOUSIN

kg geen notering gn

Bron: veemarkt Les Hérolles (Fr.)

bron: Veemarkt Les Hérolles (Fr.)

KOEIEN BELGISCH WITBLAUW BROUTARDS BLONDE D’AQUITAINE

Bron: Veemarkten België

Bron: veemarkten België

STIEREN BELGISCH WITBLAUW

KARKASPRIJZEN WERELDWIJD

land waarde* april 2024 trend (m/m**)

Groot-Brittannië 577,45

Bron: European Market Observatories

Bron: Market Observatories

Uruguay 339,45

Europa 504,81

Australië 329,31

Verenigde Staten 609,72

Nieuw-Zeeland 347,75

Argentinië 344,06

Brazilië 254,59

*euro/100 kg geslacht gewicht stieren

**m/m = vergelijking t.o.v. vorige maand

AGENDA

KEURINGEN EN PRIJSKAMPEN

29 juni Belgisch-witblauwprijskamp, Merksplas

6 juli Open nationale vleesveekeuring, Rhenen

24 juli Belgisch-witblauwprijskamp Oosterkempen, Retie

27 juli Nationale prijskamp Belgisch witblauw, Libramont

15 aug. Vleesveekeuring, Enter

13 sept. Nationale limousinkeuring, La Souterraine (Frankrijk)

26 okt. Nationale Vleesvee Manifestatie, Mariënheem

VEILINGEN

12-13 juni Limousinveiling Lanaud Boisseuil (Frankrijk)

VOORUITBLIK

BEURZEN, STUDIEVERGADERINGEN, DEMODAGEN

26-29 juli Landbouwbeurs, Libramont 15 okt. CRV-symposium ‘De wereld verandert’

Raadpleeg de website veeteeltvlees.be of veeteeltvlees.nl voor een actuele en uitgebreide stand van zaken.

JUNI

GEZONDHEID

Het juninummer is rijkelijk ingepland met verschillende verhalen vanuit en voor de vleesveehouderij. Zo is het hoofdthema gezondheid in het algemeen en vruchtbaarheid in het bijzonder. Onder meer staan we stil bij de oprukkende dierziekte EHD. Ook de eerste keuringen van een zomers seizoen dienen zich aan met alvast een verslag in het komende nummer. Verder brengen we de geschiedinis van de fokwaardeschatting in de reeks 150 jaar CRV en spreken we met agrarisch coach Pauline Hoogenkamp.

COLOFON

VeeteeltVlees is een uitgave van CRV BV in opdracht van Coöperatie CRV ua. De leden van de Coöperatie CRV ontvangen VeeteeltVlees gratis, als onderdeel van het lidmaatschap. VeeteeltVlees verschijnt maandelijks.

redactie

hoofdredacteur Wim Veulemans

redactie Inge van Drie, Jaap van der Knaap, Wichert Koopman, Grietje de Vries, Quinten van Ooijen, Justine Poppe foto- en beeldbewerking Simone Smit, Rogier van der Weiden

vormgeving René Horsman, Esther Onida eindredactie Lieke van den Broek hoofd CRV-magazines Jaap van der Knaap

redactie-adres

Nederland: postbus 454, 6800 AL Arnhem telefoon 026 38 98 800

Vlaanderen: Buchtenstraat 7, 9051 Sint-Denijs-Westrem telefoon 078 15 44 44 fax 09 363 92 06

e-mail veeteelt@crv4all.com

abonnementsprijs/jaar

Nederland en België € 99,00, overige landen € 160,00. In combinatie met abonnement op vakblad Veeteelt bedraagt een abonnement € 165,00 per jaar, overige landen € 285,00 per jaar. Prijzen excl. btw. Abonnementen zijn gebaseerd op kalenderjaar en worden jaarlijks in februari gefactureerd. Opzegging is mogelijk per kwartaal. Bel voor opgave van een abonnement: België: CRV Klantenservice (078 15 44 44) e-mail klantenservice.be@crv4all.com

Nederland: CRV Klantenservice (088 00 24 440) e-mail klantenservice.nl@crv4all.com

advertentie-afdeling

Karen Dammer en Froukje Visser postbus 454, 6800 AL Arnhem telefoon (+31)(0)6 53 16 85 29 e-mail advertenties@crv4all.com

illustraties/foto’s

De foto’s zijn van de eigen fotodienst van VeeteeltVlees. Uitzonderingen zijn de foto’s van MacGregor Photography (6), Keuring Hulshorst (7), Vetten Os LAR (7), 123RF (9), Eveline van Elk (22-24), Mark Pasveer (31), Auriva (35) en BBG (18-20, 35).

Overname van artikelen is alleen toegestaan na toestemming van de redactie. Hoewel aan de samenstelling van de inhoud de meeste zorg is besteed, kan door de redactie geen aansprakelijkheid worden aanvaard voor mogelijke onjuistheden of onvolledigheden. Alle auteursrechten en overige intellectuele eigendomsrechten ten aanzien van (de inhoud van) deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze rechten berusten bij CRV BV c.q. de betre ende auteur. Artikelen uit VeeteeltVlees mogen uitsluitend verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden na schriftelijke toestemming van CRV.

Druk: Senefelder Misset, Doetinchem ISSN 01.68-7565

Bwb-proefstier Belvédère de la Petite Justice ki-code 945251

geboren: 22-11-2021

schofthoogte: 134 cm (+3) 23 mnd. gewicht: 849 kg 23 mnd. 35 cm op 23 mnd.

DONNAY DE ST. FONTAINE 78 / 88 / 84 / 69 / 75 / 86

ESCADRILLE DE ST. FONTAINE

100 / 88 / 87 / 79 / 85 / 89

verkoper: Daniel en Mathieu Bruneau, Pipaix

fokker: Daniel en Mathieu Bruneau, Pipaix haarkleur: wit

KAISER DE BIERWA

VOLUPTÉE DE ST FONTAINE

ESPERANTO VAN PERENHOF

VIBRISSE DE ST. FONTAINE

OR DE BEAUJEU

HELSINKI DE BIERWA

PICADILLY DE ST. FONTAINE

LORGNETTE DE ST. FONTAINE

SHERIFF DE CENTFONTAINE

VIEFKE VAN PERENHOF

ORIGAN DE FOOZ

MISS DE ST. FONTAINE

Belvédère is een zeer lange stier met een uitstekende bespiering en goede benen. Zijn moederlijn gaat terug op de beste bloedlijnen van de Saint-Fontainefokkerij. Zowel zijn moeder als zijn grootmoeder scoorden 100 voor hoogtemaat en 89 voor eindscore!

Nieuwe blondestieren in het aanbod

CRV heeft sperma van twee nieuwe blonde d’Aquitainestieren in het aanbod. Het gaat om Hashtag en Phyaw. Hashtag (Aramis x Angela) is een pinkenstier en zijn dochters hebben een goede melkgift. Van deze stier is alleen vrouwelijk gesekst sperma beschikbaar.

Phya vererft finesse en bespiering

Ook Phya (Fuxeen x Houlala) vererft goede moedereigenschappen. Zijn nakomelingen beschikken over finesse en een goede spierontwikkeling. Van de indrukwekkende stier Phya is ook een filmpje gemaakt.

Scan de QR-code om dit filmpje te bekijken

Bwb-proefstier Marengo d’Hontoir ki-code 945255

geboren: 16-05-2022

schofthoogte: 131 cm (+6) 17 mnd. gewicht: 688 kg 17 mnd. 31 cm op 17 mnd.

LAUREAAT TER REYBROECK 95 / 86 / 84 / 84 / 75 / 87

verkoper: André Willem, Sommière fokker: André Willem, Sommière haarkleur: wit

JACKPOT TER REYBROECK

JITSE TER REYBROECK

OCCIDENT DE NEUVE COUR

FILOCHE D’HONTOIR

90 / 86 / 84 / 94 / 75 / 87

CHEF D’HONTOIR

BIJOUTIER DE ROUPAGE

NARCISSE DE WIHOGNE

QUIET DE ROCHE GUE

HANNERIEKE TER REYBROECK

JUVENTUS DE L’ÉCLUSE

JACINTHE DE NEUVE COUR

MANNEQUIN DE SBERCHAMPS

RAYON NOIR D’HONTOIR

De fokkerij d’Hontoir is een welbekend bedrijf en Marengo is een waardige vertegenwoordiger. Zijn genomische indexen op 14 maanden zijn indrukwekkend voor gewicht en lengte. Dit combineert hij met een goede vruchtbaarheidsindex voor zijn dochters.

Futé

Grommit Hof ter Zilverberg x Indiana du Mont

Gewoonweg buitengewoon

Ki-code: 945011

Op 60 mnd.:

1244 kg en 143 cm (-2)

Vrouwelijk gesekst beschikbaar

⊲ Stiervader van de huidige generatie

⊲ Zeer vlotte kalveren in de opfok

⊲ Voor kwaliteit met gewicht

Wilt u sperma van Futé of andere stieren bestellen, bezoek dan onze webshop op shop.crv4all.nl of shop.crv4all.be