Veeteelt augustus 1 2014 by CRV Uitgeverij/CRV Publishers

JA A RG A N G 31

N R.12

A U GUSTUS 1

2014

I N D I T N U M M ER

Z U IVE L

FO KKERIJ

IN DEXEN

Nationale melkpr캐svergel캐king: eerste halfjaar 41,53 euro

Honderdtonner meer persistent dan laatr캐p

Genoomstieren internationaal steeds beter vergel캐kbaar

VX12_Cover.indd 2

11-08-14 10:06

VX12_p02NED.indd 2

11-08-14 10:14

V E E T E E LT

VX12_p03.indd 3

AU G U S T U S

2 0 1 4

11-08-14 10:24

VX12_p04NED.indd 4

11-08-14 10:54

I NHOUD

RUBRIEKEN

7 8 19 41 51 53 63 68 70

Van de redactie Veeteeltvenster Even geen boer: vakantiekinderen Uit de dierenartspraktĳk: klebsiella Koepad Koeienbloempjes Boerengeluk: kuil aanrĳden Voer voor boer Agenda R E P O R TA G E S

20 Sinds 2007 is de bedrĳfsomvang van De Rith Holsteins al bĳna verdrievoudigd 54 Grasland als belangrĳkste eigen eiwitbron bĳ Gunther Cusse en Geert De Weweire 60 Schots melkveebedrĳf Graham’s Dairy verzuivelt jaarlĳks 100 miljoen kilogram melk KEURINGEN 25 Landbouwshow Opmeer 39 Agri Fair te Wierden 43 Fokveedag Vlaams-Brabant te Bogaarden 52 Fokveedag Noord-Veluwe te Oldebroek VOEDERWINNING 26 Serie KringloopWĳzer: maisproductie

Interbull Zuivel Fokwaarden augustus Melkprĳsvergelĳking

Nieuwe namen in de Interbull-draai aan de vooravond van het inseminatieseizoen.

De belangrĳkste zuivelfabrieken maakten een goede start in het eerste half jaar van 2014.

Hoofdartikel Honderdtonner meer persistent dan laatrĳp

De teller van Nederlandse en Vlaamse honderdtonners is inmiddels de 27.000 stuks gepasseerd. Oud-NRS-onderzoeker Ite Hamming verdiepte zich in de data om ‘de honderdtonner’ verder te typeren met daarbĳ speciale aandacht voor laatrĳpheid.

KOE EN KUNST 28 Koe als kunstobject in Gorredĳk PRIJSVRAAG 57 Uitreiking prĳzen NRM-prĳsvraag INTERVIEW 58 Brit John Gribbon wil internationale regels voor cowfitters

Adrion van Beek:

Gunther Cusse:

‘We halen graag het ‘Met krachtvoer waren we maximale binnen, dan kun zuinig, maar dat bleek niet je ook meer uitgeven.’ 20 gezond voor de koeien.’ 54

John Gribbon: ‘Je kunt van een lelĳke stier niet verwachten dat hĳ excellente dochters geeft.’ 58

V E E T E E LT

VX12_Inhoud.indd 5

AU G U ST U S

2 0 1 4

12-08-14 16:22

VX12_p06.indd 6

13-08-14 13:07

VA N

D E

R E D A C T I E

Jaap van der Knaap Zuivelvergelĳking: uitstekend eerste half jaar Zabingdochter Wilma 41 werd na haar NRM-reservetitel thuis bĳ Halbe Huitema uit Gauw gefotografeerd. Foto: Harrie van Leeuwen

COLOFON Veeteelt is een uitgave van CRV BV en verschĳnt tweemaal per maand, uitgezonderd januari, juni, juli en december.

redactie

hoofdredacteur Jaap van der Knaap adjunct-hoofdredacteur Inge van Drie redactie Jorieke van Cappellen, Annelies Debergh, Guy Nantier, Florus Pellikaan, Ivonne Stienezen en Tĳmen van Zessen fotografie Harrie van Leeuwen, Kristina Waterschoot bureauredactie Mirjam Braam (chef), Lieke van den Broek, Ingrid Sevenster, Rogier van der Weiden vormgeving André Fris, René Horsman, Esther Onida aan dit nummer werkten verder mee Jelle Feenstra, Merel Schouten en Reimer Strikwerda hoofd uitgeverĳ Rochus Kingmans

redactie-adres

Nederland: postbus 454, 6800 AL Arnhem, telefoon 026 38 98 800 Vlaanderen: Van Thorenburghlaan 14, 9860 Oosterzele, tel. 09 363 92 11, fax 09 363 92 06 e-mail veeteelt@crv4all.com

e inkt van Veeteelts eerste nationale melkprĳsvergelĳking was nog maar nauwelĳks droog toen de Russische president Poetin de importstop op landbouwproducten afkondigde. Terwĳl de zeven belangrĳkste Nederlandse zuivelfabrieken zich erg optimistisch toonden over de prĳzen van het eerste halfjaar van 2014, zĳn de vooruitzichten voor de rest van het jaar opeens een stuk minder rooskleurig. Rusland is volgens ZuivelNL de belangrĳkste kaasmarkt buiten de EU voor de Nederlandse zuivelfabrieken. In 2013 ging het om een exportbedrag van 264 miljoen euro. Poetins importstop zal duidelĳk zichtbaar zĳn in de melkprĳzen van het tweede half jaar van 2014. Halverwege het kalenderjaar de tussenbalans opmaken. Dat is het doel van Veeteelts nationale melkprĳsvergelĳking. Met behulp van Dirksen Management Support zĳn de melkbriefjes van zeven Nederlandse melkfabrieken en het Vlaamse Milcobel naast elkaar gelegd. Het zorgt voor een overzicht

waarbĳ de verschillen tussen de voorlopig hoogste (Nemelco) en laagste (DOC) duidelĳk worden. Het gaat daarbĳ niet alleen om het boven water halen van de verschillen, maar ook om duidelĳkheid scheppen over de gemiddelde melkprĳs. Met een melkprĳs van 41,53 euro kende de Nederlandse melkveehouderĳ een sterke start van 2014. De goede melkprĳs en het veel gewonnen (ruw)voer maakt Nederlandse veehouders (te) optimistisch. Er is volop melk geleverd in de eerste maanden van het quotumjaar en de stallen staan vol met drachtig jongvee, klaar voor 2015. Daardoor zal er met zorg gekeken worden naar de dreigende superheffing. Want de Nederlandse lobby in Brussel ten spĳt, een quotumverruiming of zachte landing lĳkt erg ver weg. Daarmee dreigt er net als vorig jaar via een torenhoge superheffing veel geld uit de sector te verdwĳnen. Dus ja, er is inderdaad een uitstekend eerste halfjaar achter de rug, maar het tweede bedrĳf is een stuk minder voorspelbaar.

abonnementsprĳs/jaar

Nederland en België € 69,60 overige landen € 131,60 In combinatie met abonnement op vakblad VeeteeltVlees € 10 korting. Prĳzen excl. 6% btw. Abonnementen zĳn gebaseerd op kalenderjaar en worden jaarlĳks in februari gefactureerd. Opzegging is mogelĳk per kwartaal. Bel voor opgave van een abonnement: Nederland: CRV-klantendienst (088 00 24 440) België: VRV-klantendienst (078 15 44 44) e-mail klantenservice.nl@crv4all.com

advertentie-afdeling

Jannet Fokkert, Willem Gemmink, Froukje Visser postbus 454, 6800 AL Arnhem telefoon 026 38 98 820 fax 026 38 98 824 e-mail advertenties@crv4all.com

Opmerkelĳk Kookboek voor kweekvlees Een jaar geleden werd de eerste kweekvleesburger met veel bombarie gepresenteerd. Om de discussie over vlees eten levendig te houden, verscheen er recent een kweekvleeskookboek. De 45 speculatieve recepten, van vleesĳsjes tot tovergehaktballen, lopen erg voor de muziek uit: grootschalige productie van kweekvlees is nog ver weg. Gelezen op www.bistro-invitro.com/

illustraties/foto’s

De foto’s zĳn van de eigen fotodienst van Veeteelt. Uitzonderingen (voor zover niet op de foto aangegeven) zĳn de foto’s van Sietse de Boer (28), Nele Verhelst (43), Hoge School VHL (51), Sloten (57), Anthony Mosley (58, 59) en Josef Pflaum (68). Overname van artikelen is alleen toegestaan na toestemming van de redactie. Hoewel aan de samenstelling van de inhoud de meeste zorg is besteed, kan de redactie geen aansprakelĳkheid aanvaarden voor mogelĳke onjuistheden of onvolledigheden. Alle auteursrechten en overige intellectuele eigendomsrechten ten aanzien van (de inhoud van) deze uitgave worden uitdrukkelĳk voorbehouden. Deze rechten berusten bĳ CRV BV c.q. de betreffende auteur. Artikelen uit Veeteelt mogen uitsluitend verveelvoudigd en/ of openbaar gemaakt worden na schriftelĳke toestemming van CRV. Druk: Senefelder Misset Doetinchem ISSN 01.68-7565

V E E T E E LT

VX12_Edit.indd 7

AU G U ST U S

2 0 1 4

11-08-14 16:24

V E E T E E LT V E N S T E R

Dagzege op Deense nationale show voor rode Fantazy Tĳdens de Deense nationale show in Herning is de zeven jaar oude Hosekræmmergaarden Bared Fantazy uitgeroepen tot algemeen kampioene. De dochter van DRH Bared is gefokt uit een Origindochter. Fantazy is één van de drie roodbonten op het 240 koeien tellende bedrĳf van eigenaar Martin Christensen uit Sunds. Gemiddeld produceerde de Bareddochter tot nu toe in vier lactaties 12.172 kg melk met 4,50% vet en 3,3% eiwit. In de zwartbontbontring kwam de hoog-

ste eer toe aan Stortoft Sid Lauralynn. De Siddochter – nota bene een vaars – werd uitgeroepen tot Miss Holstein en stamt uit een Goldwyndochter. Ze is eigendom van de familie Kragh van Stortoft Holstein in Henne. De Deense nationale trok in drie dagen een recordaantal bezoekers. Dit jaar telde de organisatie 53.428 mensen die afkwamen op het evenement in Herning. Rasoverschrĳdende winst voor dochter van DRH Bared

Einde voor Duitse showdiva Eke Lesta Er is een einde gekomen aan de lange keuringscarrière van de Duitse Starleaderdochter Eke Lesta. De keuringsdiva, die afgelopen winter nog met 97 punten werd ingeschreven, is op twaalfenhalfjarige leeftĳd ingeslapen. ‘Ze had een kruisband gescheurd’, zo vertelt eigenares Gerda Ekenhorst uit Heesterkante. ‘We hebben haar nog in een paardenkliniek in Hardenberg laten Een gescheurde kruisband werd Eke Lesta fataal

opereren, maar het herstel lukte uiteindelĳk niet. We zagen dat ze pĳn leed, waarna we hebben besloten om haar te laten inslapen.’ De Starleaderdochter heeft een enorme lĳst aan keuringsoverwinningen. Zo won ze twee keer de seniortitel op de Duitse nationale show. Eke Lesta, die meer dan 100.000 kg melk produceerde, startte haar showcarrière in 2004 en eindigde deze dit voorjaar toen ze tĳdens de Schau der Besten in Verden nog de reservetitel bĳ de senioren ontving.

Nieuwe sperma-importeur: Masterrind Holland Sinds 1 augustus is Nederland een nieuwe sperma-importeur rĳker: Masterrind Holland. De nieuwe verkooporganisatie vermarkt de rietjes van de Noord-Duitse ki-organisatie Masterrind. Tot nu toe deed WWS dat. ‘Masterrind wordt gevormd door de kiorganisaties WEU, SRV en Nordrind, waar gezamenlĳk meer dan 800.000

stamboekkoeien worden gemolken’, vertelt Sietze Akkerman van Masterrind Holland. ‘Dat zorgt voor een solide basis van het fokprogramma, waarin jaarlĳks zo’n honderd stieren worden getest.’ Masterrind splitst zich af van WWS om zich zo meer te profileren op de Nederlandse markt. Voor de verkoop in Vlaanderen blĳft AWE verantwoordelĳk.

Ki-organisatie WEU sloot zich recent aan bĳ Masterrind, waardoor een aantal stieren die tot nu toe door GGI-Holland werden verkocht, voortaan op de stierenkaart staan van Masterrind Holland. Mascolzoon Mavid is daarvan een voorbeeld. Een andere bekende stier op de stierenkaart van Masterrind Holland is de veel benutte Jordanzoon Jotan.

Jacques Monbaillieu wint keuring in Wulpen Op de West-Vlaamse provinciale prĳskamp in Wulpen won Jacques Monbaillieu uit Zuidschote het algemeen kampioenschap met Elaika, een dochter van een eigengefokte stier. Elaika haalde eerder de zege bĳ de oudere koeien binnen. De bezetting in Wulpen was met ruim dertig koeien beperkt. Toch resulteerde de keuring in fraaie kopnummers. Zo eindigde Siddochter Gypsy van Lode Vandecaveye uit Westvleteren met haar fraaie, fĳne en gerekte skelet en haar vast aangehechte en melkrĳke uier aan kop bĳ de tweede reeks vaarzen. De titel

V E E T E E LT

VX12_Venster.indd 8

AUGUSTUS

ging uiteindelĳk naar de jeugdige Honeypop ten Ruysschaert (v. Cricket) van Geert Mazereel uit Reninge. De prĳskamporganisatie gunde ook de roodbonte koeien gescheiden rubrieken. Als enige deelneemster bĳ de jeugdrubriek roodbont kreeg Dilandochter Hattie van Willy Mouton uit Torhout de winst toebedeeld. Bĳ de oudere koeien roodbont was wel sprake van meervoudige concurrentie.

Daar zegevierde de gerekte Ceberia van de Proostdĳ, een dochter van Graskamp Massimo, van Jan Deblock uit Proven.

Eigengefokte Elaika wint provinciale fokdag in Wulpen

2014

12-08-14 16:09

K O RT

Hoge exterieurscores voor algemeen kampioenes NRM 2014 De algemeen NRM-kampioenes zĳn kort na de NRM met hoge exterieurscores ingeschreven. Bons-Holsteins Koba 191 kreeg 94 punten. De Jasperdochter van Nico en Lianne Bons uit Ottoland kreeg 95 punten voor frame, robuustheid en uier en 92 punten voor beenwerk. Een score van 94 punten wordt in Nederland niet vaak gegeven. De laatste keer was in 2008. Dat ging om Wilhelmina 358 (v. Juror) van Teus van Dĳk, inmiddels de enige koe in Nederland met 95 punten.

De algemeen kampioene roodbont van de afgelopen NRM, Barendonk Brasilera 12, is ingeschreven met 93 punten. De Classicdochter van familie Hermanussen uit Beers, die twee jaar geleden ook al de vaarzentitel won in Zwolle, is daarmee de opvolgster van Möhoeve Sonni 41. De Jubilantdochter van de familie Blikman uit Ruurlo kreeg alweer veertien jaar geleden 93 punten. Meer NRM-kampioenen kregen een hogere exterieurscore, kĳk daarvoor op www.veeteelt.nl

NI E U W S

Inseminaties NL: 50% met genoomstieren Meer dan vĳftig procent van de spermaverkoop van zwartbontstieren komt inmiddels voor rekening van genoomstieren. Dat meldt fokkerĳorganisatie CRV. Zes jaar na de introductie van merkergeselecteerde stieren groeit het vertrouwen in genoomstieren, ervaart CRV. Volgens de organisatie dragen de prestaties van voormalige genoomstieren als Atlantic, Gofast, Emerald en Camion hieraan bĳ. In het buitenland is de acceptatie van merkergeselecteerde stieren nog sneller gegaan. In de Verenigde Staten en Duitsland ligt het gebruik van genoomstieren inmiddels boven de zeventig procent.

CRV verkoopt aandelen in ST Brazil Veeverbeteringsorganisatie CRV verwacht dat in Brazilië de vraag naar gesekst sperma van Europese en Amerikaanse stieren zal toenemen. Om die reden heeft CRV haar in 2009 verworven 50 procentaandeel in ST Brazil – dat gesekst sperma van lokale Braziliaanse stieren produceert – verkocht aan Sexing Technologies, dat nu 100 procent van de aandelen in handen heeft. CRV-directievoorzitter Roald van Noort: ‘We willen nu meer focussen op het ontwikkelen van fokkerĳ- en managementoplossingen in de Braziliaanse markt.’

94 punten voor Bons-Holsteins Koba 191

Duitse fokker Bielefeld verkoopt veestapel vanwege ibr De veestapel van het bekende Duitse fokbedrĳf Bielefeld uit Dalvers is verkocht. Afgelopen maand vertrokken de laatste van de 350 melkkoeien naar Polen en binnenkort worden 200 stuks jongvee geveild in Groot-Brittannië. ‘De regelgeving rondom ibr-positieve bedrĳven wordt steeds strenger’, legt eigenaar Christian Bielefeld uit. ‘Vanaf november mag je dieren niet meer verhandelen of met dieren meedoen op keuringen. Daarnaast is het vanaf volgend jaar verboden om ibr-positieve dieren te weiden. Dat is voor ons niet werkbaar.’ Een groot gedeelte van de melkveestapel test positief voor ibr. Bielefeld weet niet hoe de veestapel de besmetting heeft op-

gelopen. ‘We hebben geen vee aangekocht de laatste jaren. Waarschĳnlĳk is het via de lucht ons bedrĳf binnengekomen.’ Bielefeld houdt het jongvee dat jonger is dan een jaar, ongeveer 100 stuks. ‘Daarmee blĳft de genetica van onze koefamilies toch bewaard.’ Gerd en Christian Bielefeld fokten onder meer roodfactorstier Vitesse en Cleituszoon Clown. Uit de O-koefamilie stamt ook de koe Oslo, de Jurordochter die bĳ Brand-Jan de Haan en Gea de Vries uit Hemrik aan de basis staat van een uitgebreide koefamilie. Ook de met 96 punten ingeschreven Franse EK-deelneemster Fière (v. Ugela Bell) bracht een aantal jaar door in de stal van Bielefeld.

Sexing Technologies lĳft Taurus in Het Amerikaanse bedrĳf Sexing Technologies (ST) heeft ki-organisatie Taurus-Service overgenomen. ST wil meer grip krĳgen op de verkoopkanalen van spermarietjes. Eerder lĳfde het al ki-organisatie Transworld Genetics in. Taurus testte de laatste jaren 35 stieren per jaar. In Nederland ligt de vermarkting van stieren van Taurus in de handen van AI Total. Bekende stieren van Taurus zĳn Wabash-Way Explode en Apples Absolute.

Meer actueel nieuws: meld u aan voor de gratis Veeteelt Nieuwsbrief op www.veeteelt.nl V E E T E E LT

VX12_Venster.indd 9

AU G U ST U S

2 0 1 4

12-08-14 16:20

Hoe laat ik het bedrijf op mijn manier groeien?

277-14 Veeteelt-NL-groei.indd 1

07-07-14 11:37

Een goed presterende veestapel is de basis. Het is uw bron van inkomsten, uw levenswerk. Maar wat als u wilt uitbreiden? Een grotere veestapel betekent immers meer om te managen. Hoe houdt u uw dieren vruchtbaar en productief? CRV helpt met advies, dienstverlening en slimme oplossingen. Om uw veestapel te managen en om te kunnen groeien. De veestapel maakt het verschil, ook als u uw bedrijf wilt uitbouwen. Meer weten? Bezoek www.crv4all.nl, bel 088 00 24 440 of volg ons op twitter @crv4all

277-14 Veeteelt-NL-groei.indd 2

07-07-14 11:37

H O O F D A RT I K E L

Stieren met veel honderdtonners hebben hogere fokwaarden voor klau

Honderdtonner meer p De teller van Nederlandse en Vlaamse honderdtonners is inmiddels de 27.000 stuks gepasseerd. De hierdoor ontstane database gebruikte oudNRS-onderzoeker Ite Hamming om ‘de honderdtonner’ verder te typeren met daarbĳ speciale aandacht voor laatrĳpheid. Uit de analyse blĳkt ook dat het aantal honderdtonners per jaar nauwelĳks meer stĳgt. tekst Florus Pellikaan

Het aantal honderdtonners per jaar neemt nauwelĳks meer toe en is stabiel rond de 2100

V E E T E E LT

VX12_hoofd honderdtonners.indd 12

e sectordoelen rondom het verhogen van de levensduur van de koe zĳn duidelĳk. Partĳen als LTO, NZO en CRV hebben openlĳk uitgesproken dat de koe ouder moet worden. De grote vraag om vooruitgang in levensduur te kunnen maken, is natuurlĳk welke eigenschappen een koe duurzaam maken. Een tastbaar praktĳkvoorbeeld van een duurzame koe is natuurlĳk de honderdtonner, waarvan Nederland en Vlaanderen er inmiddels ruim 27.000 telt. Oud-NRS-onderzoeker Ite Hamming heeft er vele uren aan besteed om de database met honderdtonners zover als mogelĳk kloppend te krĳgen. ‘Toch zĳn wat onvolkomenheden zeker bĳ de oudere honderdtonners niet helemaal uit te sluiten. Hierdoor kan het zĳn dat prestaties van individuele

AUGUSTUS

Ite Hamming: ‘Honderdtonners houden de productie langer vast’

bedrĳven of koeien niet helemaal kloppen, maar op conclusies over de totale groep honderdtonners heeft dat geen invloed’, geeft Hamming aan. De peildatum voor de gebruikte gegevens was afgelopen voorjaar. Begin dit jaar deed Hamming voor Veeteelt al een analyse van de tientonners, waarbĳ hĳ vooral focuste op de verschillen tussen honderd- en tientonners. Zoals destĳds beloofd, heeft Hamming nu meer gekeken naar het gemiddelde niveau van secundaire kenmerken van de veelgeefster, zoals celgetal, vruchtbaarheid, melksnelheid en karakter.

Sunny Boy niet te kloppen Maar eerst nog even terug naar het aantal honderdtonners. Sinds de introductie van het predicaat hon-

2014

11-08-14 16:34

voor klauwgezondheid en celgetal, niet voor vruchtbaarheid en gewicht

er persistent dan laatrĳp derdtonner in 1990 duurde het vĳftien jaar voor de tienduizendste honderdtonner werd gehuldigd. De twintigduizendste volgde al vĳf jaar later in 2010. Toch is er geen aanleiding voor euforie, want het aantal honderdtonners lĳkt de laatste jaren tot stilstand gekomen rond de 2100 stuks per jaar. ‘Door de jaren heen is de stĳging niet constant en meerdere keren zie je een knikje in de denkbeeldige lĳn. Maar de forse stĳging is sinds 2009 wel sterk afgevlakt en dat is toch al vĳf jaar zo. De toekomst zal moeten bewĳzen of dit een dipje is of structureel’, stelt Hamming. Overigens gaat deze trend in het aantal honderdtonners gelĳk op met het afvlakken van de levensproductie bĳ afvoer, ook die stĳgt met ruim 30.000 kilo melk niet meer zo hard als aan het begin van de 21e eeuw. De meest voorkomende vaders en moedersvaders van honderdtonners staan respectievelĳk in tabel 1 en 2 weergegeven. Net als bĳ de tientonners voert Sunny Boy beide klassementen aan, met het enige verschil dat bĳ de honderdtonners zĳn voorsprong op zĳn achtervolgers veel groter is. Als meest voorkomende moedersvader ligt hĳ bĳna duizend dochters voor op naaste belager Tops. Het ziet er dan ook naar uit dat de Nehlszoon uit de Nederlandse Pietjefamilie voorlopig niet geklopt zal worden. Ite Hamming heeft ook nog kort naar moeders en families gekeken. In de historie is voor zover hĳ kon bepalen een moeder met drie honderdtonnerdoch-

naam stier Skalsumer Sunny Boy Tops Monitor Legend Eastland Cash Etazon Lord Lily Etazon Celsius Havep Marconi F16 Rocket C Delta Cleitus Jabot Etazon Labelle Delta Lava Newhouse Ronald Etazon Addison Flemingdale A Superstar Kingway Elevation Very Zandenburger Royal

aantal dochters 1801 1132 707 701 612 498 471 460 451 341 294 273 233 231 196

Tabel 1 – Meest voorkomende vaders honderdtonners

naam stier

aantal kleindochters

Skalsumer Sunny Boy Tops Monitor Legend F16 Rocket C Delta Cleitus Jabot Etazon Celsius Paltzer Sexation Bert Etazon Labelle Eastland Cash Freebrook Sexation Amos Thonyma Gambler F&G Acres Felix Etazon Lord Lily Havep Marconi Mapel Wood Ideal Long-Haven Scotty

1707 792 496 399 289 275 236 231 231 207 206 175 157 154 152

Tabel 2 – Meest voorkomende moedersvaders honderdtonners

ters het maximale en dit kwam tot nu toe 17 keer voor. In zeven situaties bereikte de moeder zelf ook de honderd ton melk (zie kader over de Lianfamilie op pagina 16). De kans op een honderdtonner stĳgt sowieso als de moeder ook 100.000 kilo melk heeft geproduceerd. Waar in de gehele populatie 0,65 procent van de koeien het predicaat behaalt, stĳgt het percentage naar 8,8 procent als ook de moeder al honderdtonner is.

Hoogste dagproductie voor Jocko’s Van alle honderdtonners die Nederland en Vlaanderen rĳk zĳn, heeft Hamming ook de uiteindelĳke levensproducties verzameld. Deze database is aangevuld met de huidige levensproducties van de honderdtonners die nog in leven zĳn. Rangschikkingen aan de hand van de levensproductie zorgen voor minder voorspelbare toplĳstjes dan die van de meest voorkomende vaders en moedersvaders. Zo laat tabel 3 zien dat de honderdtonners van Jocko Besne veruit de hoogste productie per levensdag realiseren met 27,4 kilo melk. Al dient de kanttekening natuurlĳk gemaakt te worden dat in deze lĳst vooral jonge stieren staan, waarvan de snelste dochters inmiddels honderdtonner zĳn. Omgerekend naar de productie per lactatiedag komt de teller van de Jocko’s op maar liefst bĳna 37 kilo melk. Hierin speelt de snelste honderdtonner tot nu toe, Jockodochter Teatske 578 van familie Stuĳ uit Ottoland, een glansrol. Melkvererver Addison is met een groep van 273 dochters de meest ingezette stier die vertegenwoordigd is in de top tien met de hoogste productie per

V V EE EE TT EE EE LL TT JAAUNGUUAS RT I U 1S / 12 22 00 10 49

VX12_hoofd honderdtonners.indd 13

11-08-14 16:34

H O O F D A RT I K E L

gehele populatie. Voor zowel de honderdtonners als het populatiegemiddelde is de vaarzenlĳst op 100 procent gezet en zĳn de daaropvolgende lactaties in percentage ten opzichte daarvan uitgedrukt. ‘Van vaars naar tweedekalfskoe stĳgt de melkproductie van een honderdtonner met 22 procent 3 procent meer dan de 19 procent van de gehele populatie. Dit verschil blĳft vervolgens in de latere lactaties deze 3 tot 4 procent, maar de honderdtonners stĳgen niet sterker door’, analyseert Ite Hamming. ‘De eventuele extra laatrĳpheid van honderdtonners is op de stap van vaars naar tweedekalfs na dus niet zo indrukwekkend als je had gehoopt.’

Rek in levensproductie

Sunny Boy is niet te kloppen in het aantal dochters en kleindochters als honderdtonner

levensdag. Wa-Del Elton Bugleboy (v. Elton) is met nog geen 1500 gekalfde dochters in Nederland de meest onbekende naam in het rĳtje. In tegenstelling tot bĳ de hoogste dagproductie komt bĳ een ranking op hoogste gemiddelde levensproductie bĳ afvoer vooral oude genetica bovendrĳven (zie tabel 4). Logisch omdat bĳ oudere stieren meer dochters zĳn afgevoerd. Dit keer staan de succesvolle combinaties achter de honderdtonners opgesomd. De tien honderdtonners uit de combinatie Sunny Boy maal Blackstar realiseerden uiteindelĳk de hoogste productie in hun leven van 121.416 kilo melk. Met 9673 kilo vet en eiwit werd dit tiental gemiddeld nog bĳna tientonner ook. Hofleverancier van veelgeefsters Sunny Boy komt in vier van de tien succesvolste combinaties voor levensproductie voor.

proef op de som te nemen en aan de hand van de eerste zeven lactaties de toename in melkproductie van honderdtonners in beeld te brengen. In tabel 5 staat de stĳging in melkproductie ten opzichte van de vaarzenlĳst. Dit is uitgezet tegen de norm die het team Animal Evaluation Unit van CRV hanteert voor de

Nauwelĳks laatrĳper

Tabel 3 – Vaders van honderdtonners gerangschikt op hoogste productie per levensdag (minimaal tien nakomelingen)

Honderdtonners zĳn bovengemiddeld productief, zo blĳkt uit tabel 5. Gemiddeld produceerden de honderdtonners in 305 dagen 9978 kilogram melk en 752 kilogram vet en eiwit over de eerste zeven lĳsten. Daarmee scoren ze fors hoger dan de gemiddelde zwartbonte koe in het afgelopen mpr-jaar. En dan te bedenken dat in de gebruikte database met honderdtonners ook lactaties uit de jaren tachtig meegenomen zĳn. Dat honderdtonners bovengemiddeld productief zĳn, blĳkt ook uit de gemiddelde lactatiewaarde van 105. In de praktĳk leeft vaak het beeld dat een koe laatrĳp moet zĳn om oud te worden. Reden voor Ite Hamming om de

Veel aan de hand van de database met honderdtonners berekende getallen zĳn gemiddelden over de gehele groep. Maar interessant is ook om te zien wat de beste dieren voor levensproductie door de tĳd heen realiseren. ‘Dat geeft een beeld van wat er met fokkerĳ binnen de populatie nog te verbeteren is’, aldus Hamming. Eerder bleek al dat het aantal honderdtonners niet zo hard meer toenam, maar kĳkend naar de hoogste 250 levensproducties per jaar is er vooruitgang in levenstotalen (zie tabel 6). De genoem-

V E E T E E LT

VX12_hoofd honderdtonners.indd 14

AUGUSTUS

vader Jocko Besne NAB Evert Laurenzo Jesther Wa-Del Elton Bugleboy Gryphus Simon Silverpost Sinatra Noorder Dustin Hardys Juror Palmer Etazon Addison

aantal

aantal lactaties

aantal lactatiedgn.

kg melk

21 10 32 49 11 18 10 31 12 273

7,3 8,0 8,0 7,9 9,4 8,2 7,6 8,3 8,6 8,1

2933 3046 2832 2991 3224 3076 2814 3021 3059 3086

107.992 106.401 104.311 109.402 113.136 107.279 107.297 106.374 107.062 109.573

kg vet kg melk en eiwit per levensdag 7794 7944 7714 7728 8074 8003 7889 8029 8294 7812

27,4 26,2 25,8 25,7 25,7 25,6 25,5 25,5 25,3 25,2

Tabel 4 – Meest succesvolle combinaties van honderdtonners gerangschikt op hoogste levensproductie (minimaal tien nakomelingen)

vader

moedersvader

Skalsumer Sunny Boy Tops Monitor Legend Etazon Celsius Skalsumer Sunny Boy Etazon Graton F16 Rocket C Skalsumer Sunny Boy Tops Monitor Legend Etazon Labelle Skalsumer Sunny Boy

To-Mar Blackstar Flemingdale A Superstar F&G Acres Felix Thonyma Secret F16 Rocket C Paltzer Sexation Bert F&G Acres Felix Hanover Hill Triple Threat F16 Rocket C Whittier Farms Ned Boy

aantal aantal lactatiedagen 10 24 11 18 12 14 40 12 17 15

3857 4149 4004 3489 4033 4158 3980 3816 3941 3538

kg melk

kg melk per levensdag

121.416 120.939 120.523 117.303 117.058 116.970 115.699 115.528 115.294 115.122

23,0 21,1 22,2 24,5 21,7 20,6 21,1 21,9 22,0 23,3

2014

11-08-14 16:34

lactatie- lactatiekg melk kg vet en eiwit lactatie- lactatieprogres- lactatieprogressie nummer lengte 305 dagen 305 dagen waarde sie norm (%) honderdtonners (%) 1 2 3 4 5 6 7 gem.

337 338 344 352 360 370 379 354

7636 9349 10183 10607 10783 10747 10543 9978

579 708 769 800 810 806 788 752

106 106 105 105 104 103 103 105

100 119 130 135 137 137 137 128

100 122 133 139 141 141 138 131

Tabel 5 – Lactatieopbouw van honderdtonners uitgedrukt in de procentuele stĳging in melk over de lactaties heen en uitgezet tegen de lactatieprogressie van het populatiegemiddelde

kalfjaar 1999 1998 1997 1996 1995 1994 1993 1992 1991 1990 1989

levensdagen

lactatiedagen

kg melk

kg vet en eiwit

kg melk per levensdag

5590 5715 5803 5767 5876 5823 5747 5691 5581 5552 5645

4252 4309 4347 4280 4217 4296 4188 4131 4063 3982 4070

135.469 134.863 134.420 129.843 127.773 128.355 125.264 123.065 117.657 115.746 115.902

10.355 10.329 10.259 9.951 9.796 9.902 9.634 9.372 9.017 8.845 8.916

24,1 23,7 23,3 22,7 22,3 22,2 22,0 21,8 21,3 21,1 20,7

Tabel 6 – Gemiddelden van de 250 koeien die de hoogste levensproductie realiseerden nadat ze in dit jaar voor het eerst kalfden

de jaartallen zĳn de jaren waarin de 250 koeien met de uiteindelĳk hoogste levensproductie voor het eerst hebben gekalfd. In goed tien jaar tĳd is de levensproductie van de toppers per jaar dus gestegen met 20.000 kilo melk. ‘Ongeveer 65 procent daarvan komt uit een hogere dagproductie en 35 procent door de toename in het aantal lactatiedagen. Het effect op het aantal levensdagen is voor de jaren 1998 en 1999 nog niet zo groot omdat er nog een aantal van de in deze jaren gekalfde koeien in leven zĳn en juist dat zĳn de levensproductietoppers. Van in 1999 gekalfde koeien leven er bĳvoorbeeld nog 57’, zet Ite Hamming uiteen. Hĳ is verrast door de uitkomst van deze analyse. ‘De toppers voor levensproductie laten door de tĳd heen een geweldige klim zien en dat terwĳl de gemiddelde levensproductie niet meer zo snel stĳgt. Het geeft wel aan dat er dus echt nog wel rek in levensproductie zit.’ Het hart van Hammings analyse van honderdtonners is echter het verder proberen te duiden van welke eigenschappen de ‘stereotype honderdtonner’ heeft. Cĳfers van productie en exterieur zĳn niet nieuw, maar met name over seHet pittige karakter van honderdtonners was nauwelĳks aan te tonen

cundaire kenmerken was nog weinig bekend. Hamming heeft dit in beeld gebracht door in de database honderdtonners te selecteren die tussen 1990 en 2004 voor het eerst hebben gekalfd en daarmee dus ook een reële kans hebben gehad om honderdtonner te worden. Vervolgens heeft Hamming het aantal honderdtonners per vader uitgezet tegen het aantal dochters dat van de betreffende stier in die periode heeft gekalfd. Dit levert het aantal honderdtonners per duizend nakomelingen op. Door een groep van 30 stieren te definiëren die veel honderdtonners gaf (10,7 per 1000 dochters) en een groep van 30 stieren die weinig honderdtonners leverde (1,5 per 1000 dochters) heeft Hamming gemiddelde fokwaarden van deze stieren bepaald. Hierdoor is dus inzichtelĳk welk verervingspatroon stieren hebben die relatief veel honderdtonners geven (zie tabel 7).

Veel minder vruchtbaarheid Het is wel belangrĳk om bĳ het vergelĳken van het verervingpatroon te bedenken dat de koeien zĳn geselecteerd op de status honderdtonner en dus op een hoge levensproductie voor melk. Niet gek dus dat het verschil in de fokwaarde melk tussen stieren die veel en weinig honderdtonners geven bĳna 1200 kilo is. Een belangrĳke kanttekening is ook dat het absolute niveau van de fokwaarden niet heel hoog is, omdat de genetische vooruitgang en de daaraan gekoppelde basiscorrecties van fokwaarden ervoor hebben gezorgd dat de fokwaarden van deze oudere stieren inmiddels wat zĳn gedaald. Dit heeft echter geen enkele invloed op de verschillen tussen de twee groepen stieren. De invloed van exterieur op de kans op een honderdtonner is duidelĳk, met vooral forse verschillen voor de functionele exterieurkenmerken. ‘Fokken op uiers en benen is het devies’, stelt Hamming. ‘Ook hoge fokwaarden voor onderliggende kenmerken als beengebruik, achteruierhoogte, speenplaatsing, ophangband en meer kruishelling zĳn positief gecorreleerd aan het aantal honderdtonners. Opmerkelĳk is wel dat stieren met veel honderdtonners plattere klauwen vererven dan stieren met weinig honderdtonners’, vertelt Hamming. ‘Ook het fokken op gewicht, vleesindex of een ruime voorhand levert minder in plaats van meer honderdtonners op.’ Van de secundaire kenmerken geeft vruchtbaarheid het meest duidelĳke signaal af. Stieren met veel honderdtonners

V E E T E E LT

VX12_hoofd honderdtonners.indd 15

AU G U ST U S

2 0 1 4

11-08-14 16:34

H O O F D A RT I K E L

Adrie van Mensvoort: ‘Drie volle zussen is meer dan geluk’ Dat een duurzame productie overerfbaar is, staat voor melkveehouder Adrie van Mensvoort uit Berkel-Enschot als een paal boven water. Zĳn bewĳs is stammoeder Laura (v. Leon) die net als drie van haar dochters 100.000 kilo melk produceerde. ‘Laura was voor mĳ het prototype boerenkoe met een sterk frame, een fraai type en spĳkerharde benen. Ik wilde graag meer dochters van haar en heb haar toen gespoeld met Reynold Jano’, vertelt Adrie van Mensvoort. ‘Uit die combinatie kregen we zeven vaarskalveren en daarvan hebben er drie 100.000 kilo melk gegeven. Dat is meer dan geluk, het is een ideale combinatie gebleken.’ Reynodochter Lian 23 reikte zelfs tot ruim

134.000 kilo en maakte de tien ton vet en eiwit vol. Uit een spoeling met Andries hield Van Mensvoort daarentegen vrĳwel niets over. De hele Lianfamilie overziend, is en blĳft deze doorregen met duurzame producties. ‘De appel valt in deze familie iedere keer niet ver van de boom. Van een andere Reynold Janodochter, die zelf ruim 60.000 kilo melk produceerde, hebben we een Tulipdochter gehad die wel honderdtonner werd en een Stadeldochter werd het op een paar duizend liter na bĳna.’ Volgens Van Mensvoort vertonen alle Lians grote overeenkomsten. ‘Ze zĳn sterk gebouwd en hebben veel hardheid in de benen met beste klauwen.

Tabel 7 – Gemiddelde fokwaarden van dertig stieren met een hoog versus dertig stieren met een laag aandeel honderdtonners (dochters voor het eerst gekalfd tussen 1990 en 2004)

hoog aandeel laag aandeel honderdtonners honderdtonners

kenmerk honderdtonners/1000 dochters geboortejaar NVI kg melk kg vet kg eiwit frame robuustheid uier beenwerk totaal exterieur levensduur vruchtbaarheid tussenkalftijd celgetal melksnelheid karakter klauwgezondheid stinkpoot zoolzweer geboortegemak afkalfgemak hoogtemaat voorhand openheid kruisligging klauwhoek beengebruik achteruierhoogte ophangband achterspeenplaatsing gewicht persistentie laatrijpheid levensproductie

V E E T E E LT

VX12_hoofd honderdtonners.indd 16

AUGUSTUS

10,7 1990 19,8 118,1 –3,7 –2,0 100,4 100,3 100,1 101,3 100,3 293,3 99,4 99,6 100,9 101,0 100,3 98,6 97,7 100,2 99,9 99,5 100,7 99,3 100,9 100,1 98,2 100,7 100,3 100,3 99,7 99,6 100,7 101,2 1514,8

1,5 1986 –77,9 –1066,6 –19,3 –27,0 96,5 98,4 94,8 97,0 94,9 –102,3 103,5 102,9 100,0 99,2 100,8 97,1 97,9 98,8 101,5 100,4 96,1 102,2 96,3 96,3 99,7 97,5 95,5 96,4 95,5 101,5 96,6 100,4 –1259,0

verschil 9,1 4 97,7 1184,6 15,6 25,0 3,9 2,0 5,4 4,3 5,5 395,6 –4,2 –3,3 0,9 1,8 –0,5 1,6 –0,3 1,4 –1,5 –1,0 4,5 –2,9 4,6 3,8 –1,5 3,2 4,8 4,0 4,1 –1,8 4,1 0,8 2773,8

Het celgetal is vrĳwel altĳd goed en ze waren destĳds altĳd als eerste in de melkstal. Ook zĳn ze persistent en daardoor blĳven ze de gehele lactatie bĳna in dezelfde conditie. En dat is weer positief voor de gezondheid van de koeien.’

scoren maar liefst ruim vier punten lager voor vruchtbaarheid dan stieren die weinig honderdtonners vererven. Waarschĳnlĳk is hier een verband met het feit dat honderdtonners duidelĳk bovengemiddeld productieve koeien zĳn. Voor klauwgezondheid geldt wel duidelĳk dat een hogere fokwaarde de kans op honderdtonners vergroot. Maar dit ligt dan niet aan onderliggende kenmerken als stinkpoot of mortellaro, maar vooral aan zoolbloedingen en zoolzweren. ‘Voor celgetal is er met 0,9 punt fokwaarde een klein verschil tussen de groepen stieren met veel en weinig honderdtonners en voor de uiergezondheidsindex is het verschil met 0,3 zelf nog kleiner’, analyseert Hamming. Zowel het geboorte- als het afkalfverloop van stieren met veel honderdtonners is opmerkelĳk genoeg slechter dan van stieren die weinig honderdtonners geven. Voor melksnelheid zĳn de stieren met veel honderdtonners bĳna twee punten vlotter.

Nauwelĳks verschil in karakter Vanzelfsprekend zĳn de fokwaarden levensduur en levensproductie hoger bĳ de groep stieren met veel honderdtonners. Met bĳna 400 dagen levensduur is dat verschil meer dan een jaar. Voor karakter is anders dan mogelĳk verwacht nauwelĳks sprake van een verschil tussen beide groepen. Stieren met veel honderdtonners scoren slechts een half punt lager en hieruit is het vaak geroemde pittige karakter van honderdtonners niet te herleiden. Mogelĳk dat de definitie van het kenmerk karakter (gedrag tĳdens het melken) daarmee onvoldoende overlap heeft met het levenslustige karakter van de honderdtonner. Eerder kwam laatrĳpheid al aan bod bĳ de bespreking van tabel 5 en dat verschil bleek tegen te vallen. De vergelĳking van fokwaarden laat hetzelfde beeld zien. Stieren met veel honderdtonners scoren maar 0,8 punt hoger voor laatrĳpheid. ‘Het verschil in persistentie is met 4,1 fokwaardepunt wel heel aanzienlĳk. Honderdtonners houden hun productie in de lactatie duidelĳk veel langer vast. Geen piek, maar lang een hoge productie’, aldus Hamming. Toch is de rol van laatrĳpheid niet helemaal weg te drukken, want Ite Hamming heeft in zĳn inmiddels volgende analyse, die gaat over het kenmerk levensduur, aanwĳzingen gevonden dat laatrĳpheid meer verschil maakt bĳ levensduur dan bĳ levensproductie. l

2014

11-08-14 16:34

VX12_p17.indd 17

11-08-14 12:12

Arkervaart_ProWeide_Advertentie_Veeteelt 14-05-12 13:01 Pagina 1

Koecomfort Koecomfort Het beste voor uw koei Het beste voor uw koei Het uw koeien ??uw op maat Het beste voor?? uw koei koei Koecomfort Het beste beste voor voor uw koeien op maat Het beste voor

Het beste voor koeien op maat Hetuw beste voor??uw koei

Renovatie bij R-boxen R-boxen (ook (ook ingestorte) ingestorte) Zwevende Zwevende box box Renovatie of of nieuwbouw: nieuwbouw: bij Dual waterbed + Positiebox = Minder werk + Positiebox = Minder werk Renovatie (ook ingestorte) Zwevende boxen of Grupstal Grupstal ?? Renovatie of nieuwbouw: bij R-boxen Zwevende of ?? bij boxen R-boxen (ook ingestorte) ingestorte) Zwevende box Renovatie of nieuwbouw: nieuwbouw: Zwevende box box Renovatie of bij R-boxen (ook Zwevende

Dual Waterbed Waterbe Dual Waterbed !! Dual Waterbe Waterbed Dual Waterbed !! Dual Waterbe Dual Waterbed !! Dual Waterbe

Dual waterbed + Positiebox =ofMinder werk Renovatie of nieuwbouw: bij R-boxen (ook ingestorte) Zwevende Grupstal ?? Renovatie of nieuwbouw: bij boxen R-boxen (ook ingestorte) Zwevende box

Meest duurzaam koematras, met eindeloos blijvende veerkrach Door besparing opkoematras, strooisel enmet arbeid verdient het zichveerkrach snel teru Meest duurzaam eindeloos blijvende Meest duurzaam koematras, met eindeloos blijvende veerkracht. Meest duurzaam duurzaam koematras, met met eindeloos eindeloos blijvende veerkrach Meest koematras, blijvende veerkrach Behoud van uw koeien en reduceren op dierenartskosten. Door op strooisel en en arbeid arbeid verdient verdient het het zich zich snel snel teru teru Door strooisel en arbeid verdient hetbesparing zichveerkracht. snel op terug. Door besparing strooisel Meestbesparing duurzaamopkoematras, met eindeloos blijvende Meest duurzaam eindeloos blijvende veerkrach Door besparing opkoematras, strooisel enmet arbeid verdient het zich snel teru Meest duurzaam koematras, met eindeloos blijvende veerkracht. Behoud van uw koeien en reduceren op dierenartskosten. Meest duurzaam koematras, met eindeloos blijvende veerkrach Behoud van uw koeien en reduceren op dierenartskosten. Conclusie: Meerwaarde zonder meerprij Behoud van uw koeien en reduceren op dierenartskosten. Door het zich snel snel terug. Behoud vanop uwstrooisel koeien en op dierenartskosten. Door besparing enreduceren arbeid verdient het zich zich snel snel teru teru Door besparing besparing op op strooisel strooisel en en arbeid arbeid verdient verdient het zich terug. Door besparing strooisel en arbeid verdient het Vraag, op geheel vrijblijvend, naar onze referentieadressen. Conclusie: Meerwaarde zonder meerprijs ! Behoud van uw koeien en reduceren op dierenartskosten. Conclusie: Meerwaarde zonder meerprij Behoud van uw koeien en reduceren op dierenartskosten. Behoud van uw koeien en reduceren op dierenartskosten. Conclusie: Meerwaarde zonder meerprij Behoud van uw koeien en reduceren op dierenartskosten. Vraag, geheel vrijblijvend, naar onze referentieadressen.

Conclusie: Meerwaarde zonder meerprij Vraag, geheel vrijblijvend, naar onze referentieadressen. Vraag,box geheel/ vrijblijvend, vrijblijvend, naar onze onze referentieadressen. referentieadressen. Vraag, geheel naar Recht zonder liggen / Schone Weinig strooisel Conclusie: meerprijs Conclusie: Meerwaarde Meerwaarde zonder meerprijs !! Conclusie: Meerwaarde zonder meerprij Meerwaarde zonder meerprij Vraag, geheel vrijblijvend, naar onze referentieadressen. Vraag, geheel vrijblijvend, naar onze referentieadressen. Vraag, geheel vrijblijvend, naar naar onze onze referentieadressen. referentieadressen.

Recht liggen // Schone Schone box box // Weinig Weinig strooisel strooisel

Holland / International B.V. – E.H. Woltersweg 33 – 9831 TG Aduard –

Holland / International B.V. – E.H. WolterswegHolland 33 – 9831International TG AduardB.V. – Tel. E.H. 050-5732777 Woltersweg 33 –– 9831 9831 TG TG Aduard Aduard –– Eiberkamp 2 33 Holland // International B.V. –– E.H. Woltersweg

www.uierverzorging.nl www.uierverzorging.nl www.uierverzorging.nl www.uierverzorging.nl www.uierverzorging.nl www.buc-holland.com www.uierverzorging.nl www.uierverzorging.nl www.uierverzorging.nl www.uierverzorging.nl www.uierverzorging.nl

Holland / International B.V. – E.H. Woltersweg 33 – 9831 TG Aduard

Tel: +31(0)594-501700 9351 VTAduard LEEK B.V. Holland / International B.V. – E.H. WolterswegHolland 33 – 9831 TG – Tel. 050-5732777 / International – E.H. Woltersweg 33 – 9831 TG Aduard –

Holland / International B.V. – E.H. WolterswegHolland 33 – 9831 TG AduardB.V. – Tel.– E.H. 050-5732777 / International Woltersweg 33 – 9831 TG Aduard

www.uierverzorging.nl

V E E T E E LT

AUGUSTUS

2014

ProWeide is een volledige voersoort voor melkkoeien met een actieve weidegang. De voederwaarde van gras komt, in VX12_p18.indd 18

11-08-14 13:05

E V E N

G E E N

B O E R

In de rubriek Even geen boer laat Veeteelt melkveehouders aan het woord die hun erf verlaten om op een andere manier actief te zĳn in de maatschappĳ. In deze editie: gastgezin Naam: Woonplaats:

Gerrit en Annie Vosman Rĳssen

Leeftĳd: 54 en 55 Aantal koeien: 65

Roemeense kinderen krĳgen liefde en aandacht in Nederlands gastgezin

De warmte van een gezin tekst Jorieke van Cappellen

ie ’s zomers bĳ de familie Vosman in Rĳssen aanbelt, heeft grote kans dat de deur wordt opengedaan door Antal (20) of Aurelian (8), beiden Roemeense jongens die elk jaar vier weken bĳ de familie Vosman wonen. Al vĳftien jaar komen er kinderen uit Roemenië om een tĳdje te logeren op de boerderĳ van de familie Vosman. In de zomervakantie komen ze vier weken en vaak ook rond kerst. ‘In het kerkblad lazen we een oproepje van de stichting Hope4Kids in Wierden. Die zorgt dat kinderen uit een kindertehuis in Roemenië een poosje in een gastgezin in Nederland kunnen verblĳven’, vertelt Gerrit. De eigen thuissituatie van de Roemeense kinderen is ronduit schrĳnend, vertelt Annie. ‘Het gaat hier om kinderen uit de onderlaag van de samenleving. Ze wonen met hun familie vaak in schamele huizen, met veel mensen in één ruimte. Ouders hebben vaak geen werk, er is weinig te eten en amper gezondheidszorg.’ Van een echt warm gezinsleven is geen sprake. Juist die liefde en aandacht krĳgen ze tĳdens hun ‘vakantie’ bĳ de familie Vosman. Antal en Aurelian komen al een aantal jaar naar de boerderĳ in Rĳssen. Gerrit en Annie vinden het ieder jaar weer geweldig. ‘Ook onze eigen kinderen, die al wat ouder zĳn, vinden het erg leuk. We zien ze allemaal een beetje als gezinslid’, vertelt Annie. ‘En het voelt goed dat we een kind de aandacht kunnen geven die voor dat kind helemaal niet zo vanzelfsprekend is.’ Communiceren gaat best goed. Antal kent ondertussen aardig wat Nederlands en hĳ helpt graag mee op de boerderĳ. Annie: ‘We hadden ook eens een meisje te logeren, Mariana. Zĳ liep ooit mee op de fokveedag met een kalfje.’ De komst van de kinderen maakt telkens weer indruk op het gezin Vosman. Het contrast tussen de situatie in Roemenië en de boerderĳ in Rĳssen kan namelĳk bĳna niet groter. Gerrit: ‘De eerste keer dat er een kind bĳ ons kwam, deed het niets anders dan lichtknopjes aan- en uitdoen of de kraan aan- en uitzetten, zo wonderlĳk vond hĳ dat.’ Zwemmen in de beek vinden ze echter niets bĳzonders. ‘Maar als we ze meenemen naar een zwembad, dan zĳn ze de koning te rĳk. Het laat je inzien hoe goed wĳ het in Nederland hebben.’ In Rĳssen krĳgen de kinderen de kans om goed te eten. Ook een bezoekje aan de tandarts staat vast op het programma. Annie weet zeker dat de kinderen iets van hun tĳd in Nederland mee zullen nemen als ze terug zĳn in Roemenië. ‘Samen met Hope4Kids proberen we voor Antal een baan in een Roemeense fabriek te vinden. Met een inkomen kan hĳ een eigen leven opbouwen. Het zou mooi zĳn als beide jongens een goede toekomst tegemoet gaan.’

V E E T E E LT

VX12_EvenGeenBoer.indd 19

AU G U ST U S

2 0 1 4

11-08-14 14:00

B E D R I J F S R E P O RTA G E

Adrion van Beek: ‘Rubber en beton zorgen voor een soort balans in de hoorngroei, net als in de wei’

Boer van contacten Adrion en Lisette van Beek Sinds 2007 is de bedrĳfsomvang van De Rith Holsteins al bĳna verdrievoudigd en verrees er met dank aan forse fokkerĳ-inkomsten een nieuwe ligboxenstal.

Na 25 jaar in de veeverbetering te hebben gewerkt, heeft Adrion van Beek definitief de overstap gemaakt naar het boerenvak.

Breda

Vanuit alle verzamelde ervaringen is er een goed doordachte

Aantal koeien: 145 Aantal stuks jongvee: 150 (excl. 40 stieren) Hoeveelheid melk: 1,4 miljoen kilo (2014-2015) Rollend jaargem.: 10.167 4,15 3,33 bsk 50,1 Grondgebruik: 60 ha (excl. 34 ha opfokker)

en complete metamorfose heeft het melkveebedrĳf De Rith de afgelopen twee jaar ondergaan. De erfinrichting van de bakermat van fokstier De Rith Chassee is met een ruim opgezette ligboxenstal, nieuwe loods en meerdere sleufsilo’s flink op de schop gegaan. De oorzaak: Jos en Nel Peeters kregen toch bedrĳfsopvolging. Op het moment van de overname in 2007 telde het quotum 537.000 kilo melk. Afgelopen jaar werd 9 ton melk afgeleverd en het lopende quotumjaar zal dat naar verwachting stĳgen tot 1,4 miljoen kilo. Anders dan mogelĳk verwacht zĳn de auteurs van deze groeispurt geen vlĳtige twintigers,

V E E T E E LT

VX12_vanBeek.indd 20

AUGUSTUS

nieuwe stal verrezen. Tweehonderd koeien met behoud van succesvolle fokkerĳactiviteiten is het doel voor eind dit jaar. tekst Florus Pellikaan

video-impressie www.veeteelt.nl

maar personen van middelbare leeftĳd met een doordachte ambitie. Dochter Lisette (45) en schoonzoon Adrion (50) van Beek zetten het bedrĳf door en maken het klaar voor de toekomst.

19 cent omzet en aanwas Eén hoofdreden om toch voor het boerenvak te kiezen kunnen Adrion, die 25 jaar in de veeverbetering werkte, en Lisette, die leidinggevende was bĳ een woningbouwstichting, niet aanwĳzen. Het is meer een combinatie van factoren. ‘Onze kinderen bĳvoorbeeld. Diverse keren hoorden wĳ van stagiairs dat hun opa boer was, maar hun vader helaas

niet. Die ontbrekende schakel wilden wĳ niet zĳn’, vertelt Adrion. Nadat hĳ eerst met veel plezier als inspecteur bĳ CRV en later als foktechnicus en lid van het managementteam bĳ Alta had gewerkt, merkte hĳ langzamerhand toe te zĳn aan een nieuwe fase in zĳn leven. ‘Mĳn vader heeft op de boerderĳ van broer Johan een fantastische oude dag gehad. Ik zou graag zo ook nog 25 jaar zinvol leven en niet tĳdens mĳn pensioen moeten gaan fietsen of kaarten.’ De periode tussen 2007 en 2009 gebruikten Adrion en Lisette van Beek vervolgens om te ontdekken of het boerenvak voldoende bĳ hun paste. ‘Het was schit-

2014

11-08-14 10:31

Open dag op 29 augustus Op vrĳdag 29 augustus stellen Adrion en Lisette van Beek hun bedrĳf open voor bezoekers. Vanaf 13.00 tot 21.00 uur kan iedereen de nieuwe gebouwen bekĳken. Ook presenteren in totaal 38 standhouders zich tĳdens de open dag aan het publiek. Familie Van Beek zal ook een deel van het fokkerĳpotentieel dat de veestapel rĳk is, presenteren. Het adres is Rithsestraat 140, 4838 GC Breda.

groen licht. ‘Een half jaar later met de lage melkprĳs in 2012 was deze omvang niet gelukt. En zonder fokkerĳ-inkomsten was het nog lastiger geworden’, geeft Lisette aan. De ligboxenstal is doorgerekend op een melkprĳs van 34 cent. ‘We hebben nog best een zware missie.’ Zowel in het bedrĳven van de fokkerĳactiviteiten als ook in de uitbreiding van het bedrĳf is Adrion een boer van contacten. En dat zorgde ervoor dat hĳ veel partĳen vrĳ snel meekreeg in de uitbreidingsplannen. ‘Je moet niet tegenover mensen gaan zitten, maar ernaast. Door mensen medeverantwoordelĳk te maken versnel je zo’n proces.’

Voergang van asfalt

Stalfavoriet De Rith Cinderella 36 (v. Snowman) liep 1b op de NRM. De vaars kalfde op 2.03 jaar en is voorspeld op 11.367 kg melk, 4,14% vet en 3,00% eiwit met 118 lactatiewaarde

terend om eigen baas te zĳn, in plaats van binnen een management te functioneren. Zelf baas zĳn en zelf lĳnen uitstippelen is nu toch wel een droom die uitkomt’, vertelt Adrion. Hĳ stelt dat de misschien voor velen onverwachte stap wel past in de lĳn van zĳn carrière. ‘Ik hou er wel van om hoog te grĳpen, er gewoon aan te beginnen en te zien waar we uitkomen. Dat deed ik ook door als jongen van 23 jaar inspecteur te worden en door later de overstap te maken naar een internationale functie in het Amerikaans geleide Alta.’ Toen Adrion en Lisette van Beek in 2007 besloten het bedrĳf voort te zetten, kwamen plannen voor uitbreiding en een nieuwe stal al snel op tafel. ‘Het peloton De nieuwe stal telt 210 ligplaatsen, waarvan er inmiddels 145 zĳn bezet

is voor mĳ niet uitdagend genoeg, ik zit graag in de kopgroep. Als inspecteur wilde ik al de meeste koeien per dag inschrĳven en nu iedereen het heeft over verdubbelen, zaten wĳ al te denken aan verdrievoudigen’, vertelt Adrion. Waar oorspronkelĳk het plan begon bĳ een nieuwe stal voor 120 koeien, werd dit gedurende het proces dan ook al snel opgeschroefd naar 200 koeplaatsen. ‘In de toekomst nog een keer extra bouwen is relatief veel duurder dan nu die 80 plaatsen meer’, aldus Lisette, die binnen het bedrĳf de gehele administratie verzorgt. De fokkerĳactiviteiten die Adrion en Lisette sinds de toetreding tot de maatschap in 2000 hebben gebezigd, hebben een onmisbare rol in het realiseren van de plannen gespeeld. Door een omzet en aanwas van 19 cent in 2011 in combinatie met de hoge melkprĳs, gaf de bank

Door zĳn werk in de veeverbetering deed Adrion veel ideeën voor de stal op. ‘Je kĳkt altĳd met twee ogen, één voor je werk en één voor andere details. Eigenlĳk wist ik twintig jaar geleden al dat als ik ooit een stal zou bouwen, ik dit wilde.’ Van Beek doelt hiermee vooral op het type vloer met zowel rubber als beton. ‘Die combinatie is fantastisch. Op een vloer met alleen rubber slĳten de klauwen niet. Op volledig beton slĳten klauwen heel hard en krĳg je versnelde hergroei. Op deze Ecovloer merk je een soort balans in de hoorngroei die een koe in de wei ook heeft.’ Van Beek is ook bĳzonder trots op de voergang van asfalt die veel stroever is dan beton en daarmee minder risico geeft op het uitglĳden van een koe. Het knieschot onder het voerhek is van polyethyleen, zodat de halstransponders niet snel kapot slaan en er minder kans is op dikke voorknieën. Tussen de ruim opgezette dubbele boxenrĳen is een pui gemetseld om te voorkomen dat koeien onder de boxenrĳ doorkruipen en zich bezeren. Het beoogde product in de diepstrooiselboxen is dikke fractie, al mengt Van Beek het momenteel met Topstrooi-

V E E T E E LT

VX12_vanBeek.indd 21

AU G U ST U S

2 0 1 4

11-08-14 10:32

B E D R I J F S R E P O RTA G E

De roostervloer bestaat uit rubber en beton en in de diepstrooselboxen ligt een ruime hoeveelheid dikke fractie en Topstrooisel

sel (gehakselde en gedroogde planten uit de tuinbouw). Hĳ wil eerst het mestvolume laten toenemen en voorkomen dat er door het scheiden te weinig mest voor het land overblĳft. De dikke fractie wordt een keer per drie maanden gescheiden door de loonwerker en ingekuild. De kuil blĳft vervolgens minimaal twee weken dicht, waardoor het product koud de boxen ingaat.

Naar 12.000 liter per koe Gevraagd naar de kosten per koeplaats van de stal begint Van Beek te glimlachen. ‘Ik lees dat cĳfer vaak, maar dikwĳls is het ongeloofwaardig en zegt het weinig. Want wat reken je allemaal mee en door hoeveel koeien deel je het bedrag? Hier was het bouwdepot 1,2 miljoen waaruit alles is betaald. Sloopkosten, erfverharding, quotumkosten, sleufsilo’s, melktank en de 2 x 14 melkstal, kortom alle kosten voor het kunnen volmelken van de 210 koeplaatsen.’ De nieuwe stal is in zĳn huidige opzet ook een blĳvende herinnering aan Adrions broer Johan en vader Martin van Beek die beiden vorig jaar overleden. Adrion: ‘In januari hadden we ons nog met z’n drieën over de tekening gebogen en hebben we de indeling aangepast. Het is de emotie die aan deze stal blĳft verbonden.’ Tĳdens de bouw heeft Van Beek veel hulp gehad van twee (oud-)stagiars. ‘Er wordt in de praktĳk wel eens negatief over stagiars gesproken, maar wĳ heb-

V E E T E E LT

VX12_vanBeek.indd 22

AUGUSTUS

ben er heel erg goede ervaringen mee.’ Naast de bouw van de stal voorzag Van Beek vorig jaar ook in het benodigde quotum. Er werd ruim 2 ton quotum gekocht en 1 ton geleaset. Voor het komende jaar is nog niet in quotum voorzien. ‘We gaan ervan uit dat de overheid alsnog een zachte landing bewerkstelligt. De huidige ongelĳkheid die er alleen tussen Nederland en België al is voor groeiende bedrĳven zoals wĳ, kan niet’, stelt Adrion. De keuze om 120 stuks jongvee onder te brengen bĳ een jongveeopfokker is vooral gemaakt vanuit het oogpunt van arbeid. Bovendien zorgt het voor 34 hectare extra grond. De komende jaren wil Van Beek met circa 200 koeien werken aan het verhogen van de productie. ‘Nu voeren we alleen gras en mais met de voorlader, maar de huidige 10.000 liter kan met bĳproducten en een voermengwagen gemakkelĳk naar 12.000 liter. En dat moet ook, want het gaat er straks in het quotumloze tĳdperk om wie de meeste liters per vierkante meter kan melken’, vertelt Adrion en hĳ verklaart zich nader. ‘We halen graag het maximale binnen aan de opbrengstkant, dan kun je ook wat meer uitgeven. Wĳ willen niet bikkelhard iedereen uitmelken. Handel of geen handel, men moet fluitend het erf af gaan.’ Vanwege die sociale kant zullen fokkerĳactiviteiten ook altĳd een belangrĳke rol op het bedrĳf blĳven spelen. ‘Het brengt ons extra contacten met collega’s en ki’s, geeft uitdaging en is een belangrĳke

financiële bonus. Alleen koeien melken is voor ons niet genoeg’, stelt Adrion.

Genomicjacht slaat door Als oud-foktechnicus heeft Van Beek al veel ervaring met het actuele fokkerĳgereedschap genomic selection. ‘Het brengt ons zeker goede dingen. Koefamilie’s als de Roxy’s en Atlee’s bleken op basis van genomics toch beter dan gedacht. En de eerste resultaten bewĳzen dat nu ook. Maar de jacht op de hoogste cĳfers slaat door met jonge stier op jonge stier. Er ligt hier een vaarskalfje met alleen fokstieren in de pedigree en 300 NVI en 118 totaal exterieur als genoomfokwaarden. Betrouwbaarder kan het niet en toch is er nog geen Nederlandse ki geweest. Dat snap ik niet.’ Een blik over het koppel maakt duidelĳk dat het niveau van de De Rithveestapel snel stĳgt. De fraai gewelfde en goed geuierde koeien produceren gemakkelĳk. Het zĳn nakomelingen uit internationale koefamilie’s als de Cinderella’s, Mark Maui’s en Dellia’s die nog even extra opvallen. Kort geleden kocht Van Beek bĳ ALH Genetics met twee hoge Observerdochters ook weer nieuw fokkerĳpotentieel. Maar de stalfavoriet is De Rith Cinderella 36. De Snowmanvaars liep 1b op de NRM, werd kampioene op de Boerendag in Rĳsbergen en piekte met een dagproductie van 54 liter. ‘Dit is onze beste koe ooit. Ze kan haar hoge productie zo gemakkelĳk aan, hier streven we met het hele koppel naar.’ l

2014

11-08-14 10:32

CRV BV (CRV) is een internationale onderneming op het gebied van rundveeverbetering. Hieronder verstaat CRV de ontwikkeling, de productie en de verkoop van genetische producten en informatieproducten, maar ook dienstverlening, zoals fokkerijbegeleiding, melkproductie-registratie en kunstmatige inseminatie. De producten en diensten van CRV worden wereldwijd afgezet in meer dan 50 landen, voornamelijk bij rundveehouders. CRV heeft vestigingen in Nederland, België, Luxemburg, Duitsland, Tsjechië, Spanje, Brazilië, Nieuw-Zeeland, Australië, de Verenigde Staten en Zuid-Afrika. Er werken ruim 1300 mensen in Nederland en het hoofdkantoor is gevestigd in Arnhem.

CRV IS VOOR DE AFDELING VERKOOP OP ZOEK NAAR EEN

VERTEGENWOORDIGER Functie-inhoud – Verantwoordelijk voor omzetdoelstellingen bij nieuwe en bestaande klanten – Verkoopgesprekken voeren en bezoekrapportages opstellen – Innovatieve verkoopacties initiëren, uitwerken en realiseren – Bouwen en onderhouden van langdurige relaties en netwerkcontacten – Opstellen en uitvoeren van rayonplan op basis van trends en marktontwikkelingen – Vervullen van sleutelpositie in samenwerking tussen collega’s

Profiel – Hbo-werken -denkniveau, verkoopervaring is een pre – De klant staat centraal. Je benadert klanten proactief, waardoor je snel achterhaalt wat hun behoefte is. Je inlevingsvermogen maakt dat jij de klant op inspirerende en creatieve wijze weet te motiveren om voor CRV-oplossingen te kiezen. Je bent een professionele sparringpartner en denkt intensief met de veehouder mee op ondernemersniveau – Uitstekende commerciële en communicatieve vaardigheden – Competenties: klantgerichtheid, samenwerken, resultaatgerichtheid, marktgerichtheid, ondernemerschap Aanvullende informatie – Werkgebied: Friesland – Fulltime dienstverband – Een assessment kan deel uitmaken van de sollicitatieprocedure

Voor meer informatie kun je contact opnemen met Joris van Dijck, Manager Verkoop, via telefoonnummer 06-13108854 of Anne Bosma, Hoofd Verkoop, via telefoonnummer 06-51337372. Heb je belangstelling? Stuur dan uiterlijk 29 augustus 2014 je sollicitatiebrief en curriculum vitae (bij voorkeur per e-mail) naar: CRV BV t.a.v. Wim Haans (HR-adviseur), Postbus 454, 6800 AL Arnhem. E-mail: jobs@crv4all.com Acquisitie naar aanleiding van deze advertentie wordt niet op prijs gesteld.

BETTER COWS | BETTER LIFE

285-14 VT Vertegenwoordiger.indd 1

CRV4ALL.COM

11-08-14 11:43

V E E T E E LT

VX12_p24.indd 24

AUGUSTUS

2014

12-08-14 11:20

K E U R I N G

John en Christel Wester grossieren in prĳzen tĳdens landbouwshow

Wester heerst in Opmeer Het is al jaren een gouden formule: de landbouwshow in Opmeer waar paardenwedstrĳden en een koeienkeuring duizenden bezoekers op de been brengen. Tĳdens de 105e editie bleek de vorm van de dag belangrĳk voor de zege. tekst Jaap van der Knaap

video-impressie www.veeteelt.nl

ohn en Christel Wester kwamen handen tekort om al het eremetaal vast te houden midden in de hoofdring van de landbouwshow Opmeer. De melkveehouders uit Opmeer grossierden in prĳzen tĳdens de keuring die als vanouds door duizenden bezoekers werd bezocht. Een van bokalen in de handen van Wester was die voor de beste bedrĳfscollectie. Daar maakte onder meer Ant 264 deel van uit. Om de gerekte Albiorixdochter kon niemand heen. Haar surplus aan melkuitstraling, lengte van het skelet, uiervorm en droog beenwerk zorgden voor een eenvoudige zege in de middenklasse. Stalgenote Carla 344 bood nog de meeste tegenstand. De Dropshotdochter was minder groot, maar zeker niet minder imponerend door haar breedte in de voor- en achterhand en haar sterke achteruier. Ze showde meer dan de foutloze Siena 435 (v. Duplex) van Cees de Boer uit Zwaagdĳk, die met haar spĳkerharde frame net buiten de prĳzen viel. Ook voor de fĳntypische Bertha 238 (v. Goldwyn) van Marcel van der Eĳk uit Twisk was het podium te hoog gegrepen.

Jotanfamilielid wint reservetitel Van der Eĳk had meer succes met Marĳtje 126. De Copenhagendochter behaalde de zege bĳ de oudste vaarzenrubriek en stapte daarna zelfverzekerd rond in de finale. Marĳtje was mooi uitgezwaard, bezat een lang en hellend kruis en een sterke vooruier. Vanuit de jongste vaarzenrubriek waren Helm Holsteins Ingrid 68 (v. Seaver), BTSAvea (v. Detox) en Beemstar Lagley 780 (v. Van Gogh) naar de finale doorgedrongen. De sterk gebeende Ingrid van Arno, Wil en Sjoerd van der Helm uit Markenbinnen had een te brede speenplaatsing voor een podiumplaats. De jeugdige Avea van Rens Laan en Diamond Gene-

tics uit Middenbeemster en de krachtige Lagley behaalden wel een podiumplaats. De wapenfeiten van de roodbonte Avea, afkomstig uit de familie van Jotan en voorzien van een torenhoge genoomfokwaarde, waren haar sublieme uier en haar jeugdige uitstraling. Lagley, een telg van Pieter Jan Groot uit Middenbeemster, moest het juist hebben van haar breedte en sterkere bovenlĳn. De tussenkomst van Lien 277, een sterk geuierde Classicdochter van de familie Spaander uit Berkhout, mocht niet baten voor het verdelen van de prĳzen. De titel ging zonder twĳfel naar Marĳtje, het reservekampioenschap bleek een prooi voor Avea.

Marĳtje 126 (v. Copenhagen), kampioene jong Prod.: 2.05 147 4976 3,54 3,00 lw 102 l.l.

Honderdtonner Vera De 12,5 jaar oude Stormdochter Vera 723 van Marcel Vriend uit Zuidermeer was veruit de oudste koe en met 107.000 kg melk ook de meest productieve koe in Opmeer. Wat was ze nog gaaf in uieraanhechting en skelet. Ze stond terecht in de seniorenfinale, de spannendste eindstrĳd van de dag. De jury had kunnen kiezen voor de fraai bewaarde, maar oudmelkte Vera, maar wilde niet voorbĳgaan aan de betere vorm van Ant 257 (v. Boss Iron) van Wester. Ant eindigde vóór Vera op de derde positie en moest vervolgens stalgenote Carla 245 voor laten gaan. De Forddochter had een bĳzonder open ribbenpartĳ en straalde veel melk uit. Die laatste melkuitstraling miste Marĳtje 356, de bekende Lherosdochter van Willem Bakker uit Nieuwe Niedorp. Marĳtje was een krachtige verschĳning, maar een half jaar na haar kalfdatum was haar uier niet meer optimaal gevuld. Toch gaven haar uierkwaliteiten de doorslag. In vooruieraanhechting was Marĳtje sterker dan Ant, waardoor zĳ de eindzege greep en

Ant 264 (v. Albiorix), kampioene midden Prod.: 4.01 268 9297 4,70 3,65 lw 113

Marĳtje 356 (v. Lheros), kampioene oud Prod.: 5.04 311 13.069 4,47 3,36 lw 123

Ant de reservetitel voor Wester opeiste. Het dagkampioenschap was een stapje te ver voor Marĳtje. Niemand keek verrast op dat de vorm van de dag van Ant 264 beloond werd met de dagzege. l

V E E T E E LT

VX12_Opmeer.indd 25

AU G U ST U S

2 0 1 4

11-08-14 16:36

SERIE KRINGLOOPWIJZER M A I S P R O D U C T I E

Intensieve boer oogst evenveel mais als extensieve

Mpr-uitslag voor maispercelen

VEESTAPEL MEST

Wie voer moet kopen, kent het belang van een goede maisoogst.

GEWAS

Toch rĳden intensieve bedrĳven geen bovengemiddelde maisoogst naar de kuil. De KringloopWĳzer meet de maisopbrengst.

BODEM

tekst Tĳmen van Zessen

De KringloopWĳzer geeft inzicht in de mineralenstromen en levert veel kengetallen op. Maar wat betekenen ze eigenlĳk? Veeteelt legt het uit in een serie, samen met Michel de Haan en Barend Meerkerk, betrokken bĳ de ontwikkeling van de KringloopWĳzer. Deel 1: Mestproductie Deel 2: Ammoniak Deel 3: Graslandproductie Deel 4: Maisproductie Deel 5: Bedrĳfsoverzicht (uiteindelĳk resultaat)

et belang van de maisteelt voor de Nederlandse melkveehouderĳ is groot. Wie afgaat op het dalende aantal derogatieaanvragen van dit voorjaar, kan daar niet omheen. Bĳna tweeduizend melkveehouders zien dit jaar af van derogatie. Het ligt voor de hand dat de aangescherpte voorwaarden voor derogatie daar debet aan zĳn: wie nog in aanmerking wil komen voor derogatie, mag maximaal twintig procent van zĳn areaal benutten als bouwland. Met

de stĳgende voerprĳzen en de wetenschap dat maisland meer voer genereert dan grasland, is het niet verrassend dat veehouders de derogatie nog eens goed tegen het licht houden.

Bodem als een vergiet De ontwikkelingen zorgen ervoor dat een hoge productie van het maisland alleen nog maar aan betekenis zal winnen. Met de KringloopWĳzer krĳgen melkveehouders de opbrengst van hun mais-

Opbrengst mais varieert van 8 tot 25 ton droge stof per hectare De gemiddelde drogestofopbrengst van een hectare maisland ligt grofweg op 16.000 kilo. Dat blĳkt uit de gegevens van 235 bedrĳven die tot dusver de KringloopWĳzer invulden. De opbrengst van mais ligt daarmee ruim vĳf ton hoger dan bĳ grasland. Bovendien zĳn de opbrengstverschillen van maispercelen groter: opbrengsten variëren van 8 tot 25 ton droge stof per hectare. De weers-

omstandigheden spelen daarin een voorname rol, maar het vakmanschap van de teler is minstens zo belangrĳk. ‘Ga je netjes om met de bodem en met de mest, dan houd je de mineralen zo veel mogelĳk in je kringloop. Van elke kilo stikstof die uitspoelt of wegvliegt kan geen mais groeien’, betoogt onderzoeker Gerjan Hilhorst. Hĳ claimt dat een groenbemester nóg belangrĳker wordt, met name op

Figuur 1 – Variatie in de drogestofopbrengst van maisland (kg/hectare)

maisopbrengst (kg ds/ha)

30.000 25.000 20.000 15.000 10.000 5.000 0

5.000

V E E T E E LT

VX12_SerieKringloopwijzer4.indd 26

10.000

15.000

AUGUSTUS

20.000 kg melk/ha

25.000

30.000

35.000

zandgrond. ‘Een groenbemester is bĳ de huidige normen een must. Het verbetert de bodemvruchtbaarheid, waardoor de bodem meer stikstof kan vasthouden.’ Barend Meerkerk en Michel de Haan, projectmedewerkers bĳ de ontwikkeling van de KringloopWĳzer, delen het standpunt van Hilhorst. ‘Wel is het cruciaal dat een groenbemester tĳdig wordt ondergeploegd, bĳ voorkeur in maart. Op die manier krĳgt de bodem de gelegenheid het gewas te verteren en komen de mineralen ten goede aan de maisplant’, stelt De Haan. De website beslisboomsnĳmais.nl geeft meer praktische informatie om de opbrengst van snĳmais te verbeteren. Er staat informatie om problemen als een slechte korrelzetting of een gebrek aan nutriënten te herkennen. Verder is er aandacht voor maatregelen rondom periodes van droogte, maar juist ook voor het wegwerken van natte plekken in het perceel.

40.000

2014

12-08-14 09:40

De maislandproductie op het formulier van de KringloopWĳzer

De berekening van de maisproductie op een melkveebedrĳf De KringloopWĳzer levert een reeks aan kengetallen. Deel 4 van de serie KringloopWĳzer staat stil bĳ de productie van het maisland. Op het formulier staan deze cĳfers onder het blokje van de productie van het grasland. Naast de kolom met de bedrĳfseigen resultaten staan twee kolommen met streefwaarden. De eerste kolom streefwaarden leidt het programma af van bedrĳven die vergelĳkbaar zĳn voor wat betreft grondsoort en intensiteit. In totaal bestaan er zo twaalf referentiegroepen. Met kleur en lettertekens is direct in beeld hoe het bedrĳf presteert ten opzichte van de refe-

rentiegroep LEI-BIN. De tweede kolom betreft de huidige gebruiksnorm: op bouwland zestig kilo fosfaat per hectare. Het programma berekent de maisproductie door de totale hoeveelheid aangekocht ruwvoer en krachtvoer in mindering te brengen op de totale opname door de veestapel. Deze opname is afhankelĳk van de mestproductie (zie hiervoor deel 1 van deze serie, Veeteelt mei 1). Het restant dat overblĳft uit deze berekening, is ruwvoerproductie van eigen land, inclusief de opname via weidegang. Het programma splitst de ruwvoerproductie in een deel gras en een

deel mais. Hiervoor gebruikt het de partĳmetingen van de ruwvoervoorraad. Verder corrigeert de KringloopWĳzer voor verliezen tĳdens vervoedering en conservering. Fosfaat is leidend in de berekeningen, omdat het een mineraal is dat zich stabiel gedraagt. De berekening is daarmee het betrouwbaarst. Met de bedrĳfseigen verdeling van gras en mais berekent de KringloopWĳzer uiteindelĳk hoeveel kilo droge stof, stikstof, fosfaat en kvem er met mais is geoogst. Het bedrĳf in bovenstaand formulier realiseert bĳna achttien ton droge stof per hectare.

percelen scherp in beeld (zie kader kengetal). Voorwaarde is wel dat alle voeraankopen correct zĳn ingevoerd in het computermodel. ‘Elke ton mais die je moet kopen kost zestig euro, dus met tien ton mais meer oogsten bespaar je al 600 euro per hectare’, onderstreept Barend Meerkerk het belang van de maisteelt. De projectmedewerker in de KringloopWĳzer spoort veehouders aan om niet alleen grondmonsters te nemen, maar ze ook te gebruiken. ‘Pas de bemesting aan op de omstandigheden van het perceel. Steeds vaker is kali een element waar gebrek aan is. Staat een gewas er flauwtjes bĳ, dan komt dat negen van de tien keer door kaligebrek’. Ook de bekalking van maispercelen blĳft een ondergeschoven kindje. BLGG AgroXpertus wees dit voorjaar op de lage zuurgraad van de Nederlandse maispercelen. De pH moet hoger zĳn dan 5. Bĳ een te lage pH gedraagt de bodem zich als een vergiet, terwĳl een hogere pH ervoor zorgt dat de bodem voedingsstoffen kan opnemen en afgeven aan de plant.

een bedrĳfseigen fosfaatnorm. De forfaitaire norm – de gebruiksnorm – gaat op dit moment uit van een standaard onttrekking van 60 kilo fosfaat per hectare maisland. Met de KringloopWĳzer kan een melkveehouder aantonen dat zĳn grond meer produceert en dus meer behoefte heeft aan voeding (mest). Met name intensieve bedrĳven zullen voordeel putten uit een bedrĳfseigen norm voor fosfaat. Zĳ moeten immers veel voer aankopen en mest afvoeren. Toch bestaat er op dit moment (nog) geen verband tussen intensiteit en maisopbrengst, zo vertelt de Wageningse onderzoeker Gerjan Hilhorst (figuur 1, kader praktĳk). ‘Ik had verwacht dat deze categorie bedrĳven de teelt van mais beter in de vingers heeft, maar dat blĳkt niet uit de gegevens van de KringloopWĳzer.’ Volgens Hilhorst zou het nuttig zĳn als er binnen de KringloopWĳzer een centrale database komt die bĳvoorbeeld bodemanalyses koppelt aan de opbrengst en kwaliteit van de mais. ‘Er moet eigenlĳk een mpr-analyse voor maispercelen komen. Per perceel wil je zien wat er aan mest op gaat en wat er aan mais afkomt. Bĳ koeien werken we toch op een vergelĳkbare manier?’ l

Mpr voor mais Deel 3 van de serie KringloopWĳzer ging in op de initiatieven die toewerken naar

V E E T E E LT

VX12_SerieKringloopwijzer4.indd 27

AU G U S T U S

2 0 1 4

12-08-14 14:05

M A A T S C H A P P I J

Drie van de tientallen werken in museum Opsterlân, van links naar rechts: Marieke (60 x 90 cm) van Theo Onnes, Sunny Boy (100 x 130 cm) van Marleen Felius en Zomerlandschap (60 x 60 cm) van Epko Cordèl

Elf kunstenaars geven hun kĳk op de koe in Gorredĳk

Koe blĳft geliefd kunstobject Omlĳst door diverse activiteiten, die ook de burgers moeten lokken, organiseert het museum in Gorredĳk een tentoonstelling van koeienkunst. Een aanrader, want het is jaren geleden dat zo’n compleet beeld is gepresenteerd. tekst Reimer Strikwerda

s de aandacht van de koe als kunstobject een beetje op z’n retour? Zeker, de kampioenskoeien van de NRM worden weer geportretteerd en ook bĳ de huldiging van een koe met een bĳzondere productieprestatie is een geschilderd portret soms welkom. Ze figureren beide ook op de tentoonstelling ‘Koeien op het doek’ in het mooie museum van het Friese Gorredĳk. ‘We laten niet alleen de schilderstukken van deze bĳzondere en voor de eigenaars kostbare doeken zien, maar ook hun gewonnen bekers en hun erelinten’, vertelt Anita van der Sloot, tĳdelĳk belast met de leiding van het museum. ‘En hetzelfde geldt natuurlĳk voor het meer dan levensgrote portret dat Marleen Felius ooit maakte van de beroemde Skalsumer Sunny Boy.’ De organisatoren hebben daarnaast met

succes een beroep gedaan op een keur van Nederlandse schilders, die een hoog koegehalte in hun werk hebben. Het kwam daarbĳ mooi uit dat een deel van hen in of vlak in de buurt van Gorredĳk woont, dat maakte de herkenbaarheid ‘thuis’ groot. In dat verband zal ook de kalverkeuring pal voor het museum, op zaterdag 13 september, een eigen publiek trekken.

Particuliere weergave Het is ongetwĳfeld jaren geleden dat een thematentoonstelling is georganiseerd in ons land waaraan een dergelĳke delegatie van nationaal bekende koeienschilders deelneemt. Uit de veelheid en de diversiteit van hun werken blĳkt eens te meer de particuliere weergave die hun gezamenlĳk thema – de koe – kennelĳk aan elke kunstenaar ontlokt. Daarnaast

zullen de bronzen beelden van Gerard Brouwer tot de verbeelding spreken. Niet alleen de schoonheid van de koe op de vele doeken krĳgt aandacht in het museum, ook komt op vrĳdagavond 17 oktober niemand minder dan de succesvolste Nederlandse keuringsdeelnemer Nico Bons uit Ottoland vertellen over zĳn eigen kampioenskoeien. Met deze ‘complete’ kunsttentoonstelling met landelĳke en lokale trekjes, willen de enthousiaste medewerkers aan het museum in Gorredĳk bewĳzen dat de koe nog niets aan aaibaarheid en charme heeft verloren. En dat ze nog altĳd inspiratie biedt aan een breed gelid van Nederlandse kunstenaars. l De tentoonstelling ‘Koeien op het doek’ wordt tot en met 2 november a.s. gehouden in museum Opsterlân, Hoofdstraat 59 in Gorredĳk, tel. 0513-462930 Openingstĳden: di. t/m vr. van 11-17 uur, za. van 13-17 uur, eerste en laatste zo. van de maand van 13-17 uur. Deelnemende kunstenaars: Epko Cordèl, Marleen Felius, Henk Hofstra, Marc de Jong, Corry Kooy, Theo Onnes, Ruud Spil, Hanneke Vleugel, Hiske Wiersma, Erwin van Zĳl (schilders), Gerard Brouwer (beeldhouwer) Info: www.museumopsterland.nl

V V EE EE TT EE EE LL TT JAAUNGUUAS RT I U 1S / 12 22 00 10 49

VX12_TentoonstellingGorredijk.indd 28

11-08-14 16:39

I N T E R B U L L

Dankz캐 genomic selection bl캐ft groot nieuws b캐 stieren met eerste fokstierdochters uit. Wel st캐gt door het korte generatie-interval het niveau van genoomstieren snel.

VX12_interbull intro.indd 29

13-08-14 21:29

F O K S T I E R E N

Z WA RT B O N T

Bertilzonen debuteren nationaal sterk, Man-O-Manzonen doen dat internationaal

Atlantic en Bookem wedĳveren om kop En weer slaat Remarlinda toe. Atlantic verstevigt zĳn koppositie en

Debutant Delta Enigma scoort 120 kilo vet en eiwit

halfbroer Enigma is de hoogste nieuwkomer. Internationaal timmeren de Amerikanen aan de weg, met Bookem als koploper en twee Planetbroers uit de Cosmopolitanlĳn als hoge debutanten.

V E E T E E LT

AUGUSTUS

01_InterbullAug1_FOKSTZB.indd 30

der genoemde Trigger (v. Shottle) is de op een na hoogst beschikbare stier dankzĳ een stĳging van 25 NVI. Hĳ scoort met 858 dagen levensduur en 103 vruchtbaarheid secundair erg sterk. Liefhebbers van fraaie koeien hoeven niet veel NVI toe te geven door de opmars van Lirr Drew Dempsey. Met dank aan zĳn eerste hier ingeschreven doch-

Pagina 30/31: GES-fokwaarden augustus 2014 van zwartbontstieren op basis van Nederlandse en Vlaamse dochters, indien vermeld deels op basis van buitenlandse dochters (i) (n = nieuw, gn = genoomgeteste stier met voor het eerst dochterinformatie) Pagina 31 (vanaf Bookem)/32: Interbull-fokwaarden augustus 2014 zwartbont internationaal

93 81 89 86 83 82 85 89 80 84 94 85 79 80 80

+332 +276 +265 +263 +263 +262 +257 +253 +250 +250 +248 +245 +243 +242 +240

+14 +25 +4 –14 –2 +13 +9 +28 +79 +48 –2 +3 +5 –11 –26

+586 +958 –302 +633 +699 +123 +1365 +1737 +1609 +867 +660 +973 +948 +973 +817

–0,05 –0,22 +0,45 +0,20 –0,05 +0,20 –0,31 –0,39 –0,08 +0,30 +0,03 +0,25 –0,34 –0,04 +0,12

+21 +35 +21 +22 +23 +17 +45 +29 +26 +29 +22 +9 +29 +23 +36 +36 +61 +59 +65 +24 +31 +27 +65 +52 +10 +20 +38 +38 +46 +25

+829 107 +858 108 +658 103 +387 109 +573 102 +437 109 +401 108 +607 106 +253 102 +631 108 +212 104 +281 105 +480 113 +506 107 +487 109

% eiwit

% vet

kg melk

NVI (+/–)

Ramos x O Man CRV Shottle x Boliver Heemskerk O Man x Cello Kampen Goldwyn x O Man CRV Jardin x Shottle CRV Goldwyn x Derry WWS Goldwyn x Jocko Alta Shottle x BW MarshallHeemskerk Bertil x O Man CRV Baxter x Goldwyn Alta Goldwyn x O Man Gen.Dif. Bertil x O Man CRV Stol Joc x Shottle GGI/AWE Mascol x Bret GD/AWE Shottle x Goldwyn AI Total

betr.

eig./imp

r naam

Delta Atlantic Lars-Acres Shot Trigger Heuvel Suarez Midwolder Goldmar Delta Bombay Lirr Drew Dempsey (i) JGS Alta Daniel End-Road Beacon (i) Delta Enigma (gn) Mel-Crest Alta Razor (i) Danillo Aurora Jeroen Sterngold (i) Co-Op Bosside Massey (i) Vendairy Wonder cv

+0,17 –0,12 +0,35 +0,08 +0,06 +0,06 –0,25 –0,24 +0,04 –0,06 +0,05 +0,20 –0,14 +0,05 –0,03

+204 +127 +145 +225 +181 +90 +138 +207 +381 +237 +183 +374 +94 +244 +202

exterieur

. uiergez .h. vruchtb . geboort eg. frame robuusth . uier benen totaal

gebruikskenmerken

productie

dgn. lvd

Ook Delta Lambert debuteert en laat een vergelĳkbaar hoog productiepatroon zien (110 kilo vet en eiwit) als Enigma. De Bertilzoon stamt uit de Luckylĳn van Martin van Beek uit Oosterhout. Hiermee zĳn alle hoge debutanten die beschikbaar komen ook direct benoemd. Op de outcross Giborzoon Delta Vitality na, die fors stĳgt ten opzichte van zĳn genoomfokwaarde (+77 NVI), maar die niet eerder dan december beschikbaar komt.

Lirr Drew Dempsey stĳgt naar 118 exterieur

kg vet kg eiwit Inet

Leonidas stĳgt door

Daarom door naar de tĳdens de vorige draai gedebuteerde stieren, zoals Gansey’s Leonidas. De Goldwynzoon met roodfactor liet een verdienstelĳke groep zien tĳdens de NRM en plust 23 punten NVI. Hĳ combineert +0,15 procent eiwit met 111 totaal exterieur. Vendairy Wonder moet in zĳn tweede draai juist 26 NVI prĳsgeven. Dit wordt met name veroorzaakt door een vier punten lagere score voor benen (nu 104). Het meeste nieuws in de lĳst met nationaal geteste stieren komt dit keer echter van internationale stieren die sinds kort Nederlandse dochters hebben en een forse stĳging of daling realiseren. De eer-

m.vade

et een zittenblĳver aan kop lĳkt het nieuws op het eerste oog niet van de koploper te komen. Toch is de prestatie van Delta Atlantic te bĳzonder om niet als eerste te benoemen. De Ramoszoon uit de Remarlindafamilie stĳgt voor de tweede keer op rĳ en profileert zich met inmiddels ruim 2100 dochters nog verder als duurzaamheidsspecialist (nu 829 dagen). Ook stĳgt hĳ door naar 114 exterieur (+1). Atlantic staat hierdoor inmiddels meer dan vĳftig NVI-punten los van de volgende beschikbare stier in de nationale lĳst: Lars-Acres Shot Trigger en twintig punten van de internationale koploper De-Su 521 Bookem. De hoogst beschikbare nieuwkomer van deze draai is niet toevallig een halfbroer van Atlantic: Delta Enigma. De Bertilzoon uit Renate scoort met ruim 1600 kilo melk en vlakke gehalten maar liefst 120 kilo vet en eiwit. Hĳ combineert dit met 102 voor uiergezondheid en vruchtbaarheid en 108 voor exterieur. Familielid Midwolder Goldmar moet in zĳn tweede draai een klein verlies van 14 NVI incasseren.

vader x

104 105 103 102 105 109 100 107 103 105 99 99 106 102 102 103 102 99 96 104 102 107 101 105 98 105 101 104 97 98

111 99 102 110 104 111 106 104 105 108 106 104 98 100 112

112 — 108 110 106 — 106 109 — 110 109 — — 110

109 111 111 109 112 116 108 109 106 111 113 106 110 111 112

111 105 109 107 108 110 108 105 106 103 110 106 110 102 104

114 108 111 112 112 118 110 109 108 111 114 108 109 107 113

2014

13-08-14 22:35

kg vet kg eiwit Inet

dgn. lvd . uiergez .h. vruchtb . geboort eg. frame robuusth . uier benen totaal

+239 +237 +236 +232 +229 +224 +223 +223 +223 +222 +222 +221 +219 +218 +214 +213 +213 +212 +211 +210 +210 +207 +204 +200 +197 +191 +188 +186 +181 +177 +175 +173 +172 +170 +167 +159 +153 +153 +139 +134 +107 +54

+6 –14 +5 –31 –21 +13 –18 –22 +12 +6 +9 –5 –15 +13 +77 –17 –3 –18 +2 +38 +5 –12 –40 –27 +23 +13 +12 –5 +16 –17 –4 +16 –30 –37 –30 –14 –5 +14 +2 +1 –43 –17

+885 +1498 +534 +995 +1188 +2041 +743 +1287 +396 +229 +355 +1715 +776 +343 +1083 +888 +408 +733 +638 +1825 +398 +759 +333 +564 +288 +668 +1379 +0 +505 +129 +1414 +722 +1527 +504 +976 +337 +1103 +599 +269 –169 –213 +45

+0,13 –0,32 –0,24 –0,35 +0,02 –0,30 +0,27 –0,26 –0,05 +0,29 +0,05 –0,15 –0,25 +0,05 –0,16 +0,08 –0,03 +0,16 –0,06 –0,45 –0,08 +0,03 +0,09 +0,24 +0,12 –0,36 –0,56 +0,43 –0,10 –0,19 –0,51 –0,09 –0,53 +0,12 +0,00 +0,38 –0,21 –0,09 –0,17 +0,09 +0,23 –0,19

–0,06 –0,14 +0,08 –0,13 –0,05 –0,12 +0,24 –0,17 –0,09 +0,21 –0,04 –0,08 +0,00 –0,06 +0,00 –0,02 +0,02 +0,11 +0,03 –0,04 +0,00 +0,03 –0,18 +0,12 +0,15 –0,06 –0,30 +0,21 –0,16 –0,01 –0,08 +0,00 –0,12 –0,07 –0,01 +0,18 +0,01 –0,12 +0,08 +0,05 +0,13 –0,10

+50 +25 +33 +38 +2 +25 +11 +22 +53 +36 +57 +58 +56 +47 +31 +28 +13 +6 +34 +26 +20 +9 +59 +51 +11 +27 +19 +7 +32 +37 +46 +29 +15 +16 +46 +35 +22 +25 +33 +59 +10 +14 +35 +29 +22 –4 +45 +30 +23 +23 –3 +18 +6 +19 +35 +17 +13 +3 –10 +4 +12 +41 +23 +25 +14 +41 +32 +11 +42 +33 +47 +27 +28 +39 +18 +10 –3 +16 +0 –2 +9 +3 +7 +10

+208 +218 +113 +104 +261 +354 +336 +170 +47 +198 +78 +333 +136 +67 +223 +220 +101 +254 +154 +313 +80 +199 +18 +232 +157 +63 +67 +162 +28 –6 +189 +154 +190 +110 +228 +228 +224 +72 +65 –5 +41 +49

+350 104 +816 103 +658 109 +710 105 +204 103 +548 105 +258 105 +551 107 +842 108 +192 106 +739 107 +186 102 +362 102 +320 109 +346 107 +371 102 +324 105 +417 107 +505 103 +293 101 +440 104 +378 106 +677 107 +201 104 +291 107 +298 106 +477 106 +627 99 +401 106 +315 110 +357 100 +353 101 +177 100 +392 103 +274 107 +116 100 +171 100 +139 104 +12 105 +390 101 +373 103 –108 108

95 101 99 106 104 102 100 108 102 106 96 105 98 101 104 108 104 104 102 107 106 106 99 106 103 109 105 105 102 109 99 103 104 110 96 104 101 105 101 98 105 109 100 104 99 100 99 104 97 104 106 110 100 98 104 102 103 105 100 97 97 97 103 107 97 97 95 99 98 104 103 106 96 98 99 94 104 103 99 102 96 89 97 105

108 103 103 104 112 101 105 109 102 107 100 99 114 106 103 108 110 106 107 109 111 101 109 114 107 111 114 100 102 113 101 97 104 112 106 108 110 110 96 106 109 104

— 103 108 — 111 105 108 109 102 111 — 103 — — 105 112 108 107 107 — 112 — — 112 105 110 — 104 — 112 104 100 103 109 105 110 113 — 97 — 106 100

117 109 101 116 111 103 107 107 102 110 104 104 114 111 103 111 111 108 109 108 115 110 110 109 111 110 114 104 110 114 109 102 113 109 104 103 113 113 107 114 110 107

110 104 109 103 104 105 107 101 110 108 105 111 108 104 106 106 107 103 106 105 105 102 107 104 106 105 103 106 105 107 108 108 107 108 102 105 102 105 105 105 104 97

117 108 106 112 112 104 109 108 106 112 104 106 117 110 105 112 113 108 110 110 115 107 112 112 111 112 115 105 109 116 109 103 111 113 105 107 112 113 104 112 110 104

internationaal De-Su 521 Bookem Larcrest Camelot Larcrest Chavez Ballycairn Oman Pello Roylane Socra Robust Opsal Alta Fairway Guarini Sully Alta Meteor De-Su 527 Spur VH Tirsvad Goldwyn Grafit Pine-Tree Picardus Hartline Jareb Larcrest Calibrate Badger-Bluff Fanny Freddie Jentin

WWS WWS WWS Heemskerk WWS Alta GGI/AWE Alta WWS K&L/AWE Heemskerk GGI/AWE WWS GGI/AWE GGI/AWE

77 72 65 68 72 64 76 76 68 71 64 66 66 81 68

+314 +300 +296 +293 +292 +284 +283 +278 +278 +277 +277 +274 +268 +268 +267

+29 +40 n +19 +28 +91 –16 –3 +48 +30 –42 +22 +18 –17 +5

+1258 +490 +634 +1972 +1881 +1803 +822 +1668 +1581 +1291 +2160 +1103 +1119 +1415 +1107

–0,29 +0,11 +0,14 –0,18 +0,05 –0,13 –0,07 –0,35 –0,54 +0,12 –0,44 –0,08 +0,08 –0,25 –0,01

–0,06 –0,03 –0,03 –0,13 –0,06 –0,10 +0,14 –0,22 –0,29 +0,06 –0,20 –0,09 –0,07 –0,16 –0,16

+27 +38 +31 +14 +40 +19 +67 +55 +86 +59 +65 +52 +29 +41 +37 +36 +15 +26 +67 +50 +47 +53 +40 +30 +56 +32 +37 +33 +47 +23

+212 +124 +164 +363 +428 +349 +244 +211 +116 +359 +304 +205 +250 +204 +185

+713 106 +940 110 +825 108 +527 109 +674 101 +537 107 +621 109 +763 102 +892 107 +258 106 +531 107 +700 104 +668 103 +763 103 +501 110

101 106 99 102 99 103 105 113 98 108 102 110 104 106 103 107 98 106 106 108 102 103 101 102 99 100 106 107 102 100

106 105 105 105 100 101 101 101 107 109 108 103 103 104 102

— — — — — — — — — — — — — — —

113 113 113 105 109 111 112 116 116 108 110 113 112 109 111

108 108 108 103 104 101 102 103 107 103 104 106 107 104 105

113 113 113 106 107 107 108 111 115 109 111 111 111 108 109

Planet x Ramos Planet x Ramos Planet x Ramos O Man x Goldwyn Socrates x O Man Planet x O Man Goldwyn x O Man Planet x Shottle Planet x Shottle Goldwyn x O Man Planet x O Man Planet x Duce Planet x Ramos O Man x Die-Hard Jeeves x Goldwyn

% eiwit

86 92 88 82 92 86 86 90 92 87 88 81 83 78 80 88 87 93 90 75 92 84 89 91 81 98 83 95 89 88 99 81 85 88 81 98 85 88 96 87 87 88

kg melk

WWS WWS CRV WWS Alta CRV CRV Heemskerk Veecom CRV K&L/AWE CRV GGI/AWE Alta CRV CRV CRV Gen.Dif. CRV GGI/AWE CRV Heemskerk Semex CRV Kampen CRV AI Total Kampen Semex Semex CRV Samen CRV Semex Kampen Heemskerk CRV Semex Samen MAR/AWE Heemskerk Samen

% vet

Maple-Downs-I G W Atwood Goldwyn x Durham Ensenada Taboo Planet Taboo x Amel Delta Persuader Mascol x Dustin De-Su Observer Planet x O Man Regancrest Alta Iota O Man x Ito Skalsumer Blitz Paramount x O Man De Biesheuvel Bertoli by Bertil x O Man Schillview Garrett O Man x Mtoto New Farm Britt Prince Britt x Mtoto Newhouse Ubrox Bertil x O Man D Sol by (i) Shottle x T Funkis Delta Lambert (gn) Bertil x Win 395 Heidenskipster Goldday (i) Goldwyn x O Man Dinomi Alta Detroit Goldwyn x Shottle Delta Vitality by (gn) Gibor x Ramos Delta Brilliant Goldwyn x O Man Newhouse Banker Goldwyn x Mascol Vaucluse O Man x Hershel Slotboom’s Pilot Mascol x Jocko Broeks Elburn rf (i) Mr Burns x O Man Newhouse Gofast Goldwyn x O Man Coppertop Doberman (i) Shottle x Granger Crackholm Fever (i) Goldwyn x Blitz Delta Astro Goldwyn x O Man Gansey’s Leonidas Goldwyn x Kian Ralma O-Man Cf Cricket by O Man x Durham Wabash-Way Explode (i) Bolton x Shottle Big Winner Win 395 x Lucky Leo Gillette Jerrick by Goldwyn x Durham R-E-W Seaver Goldwyn x Durham Delta Paramount Jocko x Fatal Cracker van de Wilg rf Jorryn x Jackpot Lowlands Upgrade Paramount x Dustin Gillette Windbrook (i) FBI x Blitz Midwolder Mardonno Mascol x O Man Morningview Legend O Man x Durham Delta Ambrose Paramount x Goldwyn Comestar Lauthority (i) Goldwyn x Igniter Weggelhorster Santana Zidane x Gentry KHW Elm-Park Acme rf (i) Talent x Durham Galastar Bluesky Shottle x Jocko RH Norwin rf Norman x Lee

naam

NVI (+/–)

betr.

vader x m.vade r

exterieur

eig./imp .

n eiwit

gebruikskenmerken

productie

vervolg tabel op volgende pagina

Uitgelicht – Remarlindafamilie levert met Enigma hoogste debutant. – Leonidas stĳgt en Wonder daalt tĳdens hun tweede draai. – Goldwynzonen Dempsey en Goldday sterk voor exterieur. – In top tien internationaal prĳken acht Amerikaanse stieren. – Debutant Facebook neemt de leiding in TPI-klassement.

ters stĳgt hĳ naar 118 voor exterieur. Hĳ wordt op de voet gevolgd door Heidenskipster Goldday, die voor het eerst een Nederlandse index heeft. De volle broer van Danillo combineert 117 exterieur met een allround verervingspatroon. Slechter vergaat het de Canadese fokstieren Crackholm Fever (–40 NVI) en Gillette Windbrook (–37 NVI). Beide stieren verliezen meer dan 200 kilo melk en Windbrook laat ook drie punten benen schieten (nu 108). Verlies is er ook voor Delta Astro (–27), Midwolder Mardonno (–30), Lowlands Upgrade (–30), De-Su Observer (–31) en Galastar Bluesky (–43). Beter nieuws was er voor New Farm Britt Prince (+12), Skalsumer Blitz (+13) en Gillette Jerrick (+16). De nieuwe koploper in Canada, MelCrest Alta Razor (v. Baxter), en die in Duitsland, Broeks Elburn rf (v. Mr. Burns), doen op basis van Nederlands/ Vlaamse dochters goede zaken in het nationale klassement. Razor stĳgt op alle fronten stĳgt en plust daarmee 48 NVI. De door Harry Broekhuis gefokte roodfactorstier Elburn stĳgt 32 Inet en 5 punten vruchtbaarheid (nu 101).

Facebook koploper VS In de internationale zwartbontlĳst is de Amerikaanse invloed groot. In de top tien NVI prĳken naast de Britse stier Ballycairn Oman Pello en de Duitse Goldwynzoon Guarini acht stieren die uit Amerika af komstig zĳn. De Amerikaanse Bookem neemt de leiding over van zĳn halfbroer Pine-Tree Picardus die in zĳn tweede draai een gevoelig verlies lĳdt (–42 NVI), wat vooral te wĳten is aan een daling van zĳn melkvererving (–558). Planetzoon Bookem verbetert zĳn functionele kenmerken. Hĳ noteert een hogere levensduur (+144), een betere uiergezondheid (+2) en vruchtbaarheid (+1) én scoort hoger voor beenwerk (+1). Marbi Facebook is de nieuwe aanvoerder van de TPI-lĳst. De fors als stiervader ingezette Facebook is een zoon van Man-O-

V E E T E E LT

01_InterbullAug1_FOKSTZB.indd 31

AU G U S T U S

2 0 1 4

13-08-14 23:05

Ook de Amerikaanse Cosmopolitanfamilie is deze draai volop in het nieuws. Zo maken in Canada de genetisch identieke broers Larcrest Camelot en Larcrest Chavez hun debuut. De Planetzonen uit Larcrest Crimson zĳn omgerekend de nummer twee en drie voor NVI. Ze danken hun hoge score aan een extreem hoge levensduur, een hoge uiergezondheid en fraaie exterieurcĳfers. Camelot en Chavez zĳn alweer kleinzonen van Shottledochter Larcrest Cosmopolitan, waarvan ook nog een nieuwe zoon opduikt in de NVI-lĳst. Deze Larcrest Contrast is een Alexanderzoon die uitkomt op 211 NVI en 113 exterieur. Er is niet louter goed nieuws voor de Cosmopolitanfamilie, want Larcrest Cancun incasseert een verlies van 36 punten NVI. De Planetzoon uit Cosmopolitan valt met name in productie terug, maar verliest ook een punt exterieur. In Italië maakt Jeeves goede sier als stiervader. Zĳn zonen Go-Farm Zeber en Guthi Jeeves Airgon prĳken beide in de top tien PFT en scoren omgerekend bĳna 250 NVI met prima exterieurfokwaarden. l

V E E T E E LT

01_InterbullAug1_FOKSTZB.indd 32

AUGUSTUS

+266 +17 +259 n +256 n +255 +11 +253 +118 +250 –23 +250 +5 +249 –5 +248 +2 +247 n +247 –5 +246 +7 +246 +25 +244 n +244 +1 +244 +40 +244 +43 +242 +0 +241 –20 +241 +16 +239 +14 +238 –4 +236 –10 +236 –12 +235 –36 +235 –14 +231 +11 +231 +11 +231 n +229 –8 +227 –23 +227 –12 +226 +3 +225 –4 +225 +21 +224 +6 +223 –27 +222 +6 +218 –4 +217 –5 +215 –10 +213 +42 +211 +140 +209 –6 +207 +5 +205 –29 +204 –11 +203 +11 +202 –10 +202 +33 +202 +11 +201 +11 +200 –19 +198 –30 +192 –36 +191 –27 +187 –14 +186 +8 +185 +24 +179 –39

+554 +1165 +1636 +1403 +634 +1093 +2021 +691 +249 +1936 +1084 +649 +1070 +1490 +314 +624 +551 +1240 +1223 +1176 +430 +637 +2205 +327 +1555 +576 +2114 +1283 +998 +1339 +1680 +578 +1389 +730 +512 +1204 +1239 +1561 +661 +554 +1329 +508 +152 +1010 +820 +1062 +1163 +891 +1265 +740 +493 +350 +790 +776 +1080 +914 +826 +509 +1342 +678

–0,27 –0,25 –0,50 –0,05 +0,20 +0,07 –0,48 +0,02 +0,19 –0,01 –0,01 +0,10 –0,09 –0,23 +0,22 +0,24 –0,04 +0,23 –0,20 –0,41 +0,03 –0,32 –0,39 +0,27 –0,31 +0,05 –0,29 –0,10 –0,33 –0,28 –0,34 +0,01 –0,06 –0,07 –0,09 –0,12 –0,16 –0,31 –0,06 –0,27 –0,21 +0,21 +0,64 –0,38 +0,05 –0,30 +0,02 –0,02 –0,18 –0,14 –0,19 +0,03 –0,13 +0,11 –0,18 –0,10 –0,13 +0,09 –0,36 +0,06

% eiwit

% vet

kg melk

NVI (+/–)

71 68 62 68 64 74 75 62 71 61 71 81 61 66 73 67 75 73 65 77 67 75 66 66 70 73 67 68 71 72 70 69 66 67 71 63 72 65 60 65 70 69 70 74 66 75 72 69 74 68 68 68 71 67 69 75 65 72 66 66

–0,07 –0,18 –0,20 –0,14 –0,04 +0,02 –0,30 –0,13 –0,10 –0,08 –0,02 –0,06 –0,19 –0,13 +0,28 +0,06 –0,24 –0,05 +0,00 –0,11 –0,04 –0,11 –0,21 +0,22 –0,14 –0,05 –0,24 –0,24 –0,20 –0,21 –0,19 –0,02 –0,14 +0,09 –0,01 –0,04 –0,21 –0,15 +0,12 –0,18 –0,21 +0,14 –0,07 –0,07 –0,02 –0,10 –0,11 –0,01 –0,03 –0,04 +0,05 –0,06 –0,08 +0,00 –0,02 –0,30 –0,16 –0,13 –0,14 +0,21

dgn. lvd . uiergez .h. vruchtb . geboort eg. frame robuusth . uier benen totaal

Genetisch identieke broers

WWS MAR/AWE K&L/AWE WWS WWS Heemskerk Heemskerk Heemskerk Veecom/Sem. Semex K&L/AWE WWS Heemskerk Semex MAR/AWE GD/AWE WWS Cog./Samen Alta GD/AWE WWS WWS Alta Veecom/Sem. Heemskerk Veecom/Sem. Alta Heemskerk MAR/AWE Veecom/Sem. AI Total Heemskerk WWS K&L/AWE Heemskerk GD/AWE Alta Veecom/Sem. AI Total Heemskerk GGI/AWE K&L/AWE Semex Semex Heemskerk GGI/AWE GD/AWE GD/AWE Alta K&L/AWE GGI/AWE Semex WWS Semex CRV WWS Veecom/Sem. GGI/AWE K&L/AWE K&L/AWE

exterieur

kg vet kg eiwit Inet

Man uit Serenityhill Airraid Fawn. Met al ruim 200 dochters in zĳn fokwaarde komt hĳ omgerekend uit op 247 NVI en 110 exterieur. Zowel voor Inet (+412) als voor kilo’s eiwit (+58) noteert Facebook een plek in de top vĳf. Facebook is niet de enige zoon van Man-O-Man die deze draai zĳn debuut maakt. In meerdere landen duiken ManO-Manzonen op die niet allemaal aan de hoge verwachtingen kunnen voldoen. Zo verliest de Amerikaanse Cookiecutter Mom Hunter op basis van zĳn eerste twintig dochters 36 punten NVI. Hĳ komt uit op 192 NVI en 109 exterieur. In Duitsland prĳkt de Nederlands gefokte Man-O-Manzoon Monitor op de derde plaats in de RZG-lĳst, maar met 148 NVI en 109 valt hĳ in de NVI-lĳst nauwelĳks op.

betr.

Camelot scoort 940 dagen levensduur

Ensenada Jeeves Paul Jeeves x Shottle Goldtime Goldwyn x Shottle Ehman Isy Planet x Buckeye Vatland Mauser Planet x O Man Ladys-Manor Rd Grafeeti Freddie x Goldwyn Morningview Levi Buckeye x O Man De-Su Gillespy by Bolton x Shottle Go-Farm Zeber Jeeves x Goldwyn Heavenly Golden Dreams Goldwyn x Durham Marbri Facebook Man-O-Man x Airraid D Mason Mascol x O Man Mr Regelcreek Shot Al Shottle x Goldwyn Guthi Jeeves Airgon Jeeves x Jenny Lou Comestar Lemust Planet x Bolton Mavid Mascol x Eminenz Welcome Glenton Planet x Goldwyn Mr Chassity Gold Chip Goldwyn x Shottle Cogent Twist Shottle x Major Alta Ceasar Planet x Shottle Wa-Del Surefire Ramos x O Man Lot-O-Rok Jeeves Deuce Jeeves x Goldwyn Ronelee Gold Digger Goldwyn x Outside Den-K Alta Greatest Planet x Bolton Pirolo Goldw. Wyman Goldwyn x O Man Larcrest Cancun Planet x Shottle Go-Farm Pitbull rf Mr Burns x Mr Sam De-Su Alta Goalman by Bolton x O Man Larcrest Classic Alton x Outside Texel Beauty Pioneer Planet x Shottle Sala Shottle Parocas Shottle x Britt BG Shottle Shottle x Jocko Coldsprings Ponder Buckeye x O Man Beery-Val Bolton Abram Bolton x O Man VH Max Mascol x O Man Cordes-Maid Stonewall Shottle x Durham Winning-Way Mo-Wynner Goldwyn x O Man Ammon-Peachey Alta Celeb Planet x Shottle Zani Bolton Mascalese Bolton x O Man Lisduff Legacy Mascol x O Man Zelgadis Goldwyn x Aaron Short Cut Shottle x T Lambada Dunhill Bolton x O Man Larcrest Contrast Alexander x Shottle O-Bee Krusader Planet x Shottle Brandt-View Mungo Mascol x Alton Gunnar Goldwyn x Ford Va-Early-Dawn Sudan Jammer x Sailor Cypripede Bolton x Shottle Sandy-Valley Alta Mars Planet x O Man Avic Sho Shottle x Negundo NOG Mato Mascol x Laudan Valleyville Musketeer Bonair x Goldwyn Ronelee Boliver Dashawn Boliver x Outside Blondin Careyprice Goldwyn x Shottle Cookiecutter Mom Hunter (gn) Man-O-Man x Shottle Ladys-Manor Pl Shamrock Planet x Shottle Bertaiola Mincio Bolton x Boss Iron Goldboy Goldwyn x Ford Duga Isy Stol Joc x Shottle VH Strong Stol Joc x O Man

gebruikskenmerken

productie

eig./imp .

naam

Z WA RT B O N T

vader x m.vade r

F O K S T I E R E N

+0 +13 +27 +23 +21 +37 +56 +35 +45 +18 +54 +39 +38 +39 +32 +12 +27 +0 +82 +58 +46 +35 +37 +17 +38 +19 +42 +39 +32 +35 +48 +27 +20 –2 +75 +38 +34 +42 +12 +30 +21 +11 –1 +12 +54 +54 +37 +30 +37 +40 +29 +15 +61 +48 +46 +21 +13 +16 +31 +26 +39 +39 +26 +18 +54 +34 +25 +33 +14 +17 +41 +38 +38 +23 +37 +39 +23 +33 +0 +3 +37 +26 +40 +30 +60 –1 +8 +28 +40 +26 +18 +27 +52 +30 +37 +30 +37 +41 +19 +22 +5 +21 +18 +7 +22 +20 +43 +27 +30 +35 +30 +4 +24 +14 +30 +6 +23 +33 +35 +42

+833 110 +665 109 +654 103 +696 107 +499 107 +554 106 +589 107 +626 105 +473 109 +150 103 +705 108 +686 108 +523 104 +572 101 +402 107 +674 106 +547 110 +521 103 +503 106 +477 106 +661 107 +528 110 +480 99 +467 106 +569 105 +302 106 +517 106 +598 108 +724 104 +504 109 +607 109 +422 106 +613 106 +491 108 +401 108 +223 106 +538 105 +422 107 +544 106 +345 108 +449 104 +398 102 +283 107 +746 104 +471 104 +326 103 +386 104 +315 103 +402 102 +353 107 +473 105 +600 106 +497 106 +207 106 +434 102 +371 105 +299 100 +53 106 +455 108 +226 106

+48 +139 +182 +256 +170 +281 +218 +110 +52 +412 +244 +147 +147 +243 +236 +222 +17 +318 +248 +141 +88 +39 +323 +222 +235 +122 +311 +168 +79 +158 +230 +130 +247 +198 +100 +244 +161 +230 +196 –2 +172 +223 +122 +127 +193 +143 +230 +205 +248 +130 +101 +64 +125 +206 +209 +59 +98 +81 +175 +267

106 98 101 100 101 103 99 106 102 104 105 109 97 98 102 99 99 100 99 105 100 107 101 104 101 99 98 100 102 106 102 99 99 109 98 100 100 98 102 97 106 98 105 112 98 103 99 111 96 94 99 100 99 102 101 95 105 108 98 100 96 101 106 112 101 99 104 105 104 103 100 108 98 100 97 101 103 109 102 102 101 105 101 106 98 102 96 105 99 107 103 103 100 99 100 94 104 105 102 96 103 105 103 100 99 99 101 99 99 103 102 105 98 100 102 100 92 102 97 104

102 104 102 105 103 106 108 107 110 103 99 104 114 105 100 103 110 108 107 107 105 104 101 108 104 112 103 104 96 105 102 105 104 104 107 105 106 113 103 112 103 103 105 105 103 104 106 106 102 106 100 109 104 108 105 100 105 107 106 105

— — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — 105 — — — — —

109 112 114 110 113 104 113 115 120 112 104 112 111 114 104 110 117 107 108 111 106 112 113 110 112 113 108 111 111 110 108 111 110 104 110 111 114 114 106 114 110 108 114 113 108 114 107 111 105 110 107 110 111 111 112 112 120 113 109 108

107 104 106 103 104 104 105 106 107 105 106 103 111 106 109 104 107 106 105 107 108 103 103 106 105 112 102 102 104 106 102 104 101 105 105 104 104 103 103 109 104 104 107 107 106 102 107 105 104 104 107 107 104 103 102 104 105 105 105 102

109 110 111 109 110 106 113 114 118 110 104 110 116 112 106 109 117 110 109 112 109 110 109 111 111 117 107 109 106 110 106 110 108 106 111 110 112 114 106 116 109 107 113 112 108 110 109 111 105 110 107 112 110 111 109 109 116 112 110 107

2014

13-08-14 23:06

G E N O O M S T I E R E N

Z WA RT B O N T

Eerste Atlantic-kleinzonen inmiddels al voorzien van genoomfokwaarde

Supershot met supergenen

Inet

+1999 +1721 +1257 +955 +1343 +1834 +1545 +1367 +1747 +962 +988 +1686 +1716 +1467 +752 +971 +920 +1457 +1232 +1238 +2009 +997 +2552 +1434 +891 +1165 +880 +2125 +1275 +1772 +1139 +1729 +1515 +1211 +1913

dgn. lvd . uiergez .h. vruchtb . geboort eg. frame robuusth . uier benen totaal

n n n n +3 n n +29 +31 n +10 n +47 n +41 n +13 n n n n n +17 n +13 +42 +8 n n n n +38 n +20 n

kg melk

NVI (+/–)

+388 +359 +353 +344 +343 +343 +342 +340 +340 +338 +337 +336 +336 +335 +332 +329 +329 +328 +328 +328 +327 +327 +326 +326 +325 +325 +325 +324 +324 +323 +323 +322 +322 +322 +320

kg vet kg eiwit

63 61 67 61 64 59 61 64 66 60 64 66 61 61 64 60 65 60 60 61 62 60 66 61 63 65 62 60 61 60 61 64 61 66 61

exterieur

% eiwit

Cogent Supershot Supersire x Super Samen Famasio Fanatic x Snowman GGI/AWE Astonishin Maurice x Bookem MAR/AWE Peeldijker Percher Snowfever x Atlantic CRV Sundance Sudan x Planet GGI/AWE Stantons High Octane Mccutchen x Observer — Lesson Let It Snow x Bookem GGI/AWE Delta Bookem Danno Bookem x Bolton CRV Bossanova Bronco x Shottle GGI/AWE Delta Marloo Hero x Mascol CRV Guard Guarini x Leif GGI/AWE Best Beauty x Altaross Tot Moll Mogul x Snowman GGI/AWE Svend Snowfever x Sterngold GGI/AWE Molenkamp Bolt rf Bookem x Spencer GGI/AWE Lowlands Freeplay Fanatic x Shogun CRV Delta Cupido Wonder x Paramount CRV Game Galaxy x Stol Joc GGI/AWE Delta Governor Snowfever x Bolton CRV VH Ulvesked Bynke Beta Bynke x VH Toftegard SH — DT Tablet Snowmaster x Planet — — Fanatic x Alta Iota — Jhs Snowrush Snowman x Shottle CRV Nucleus N. Uno x Auckland GGI/AWE Buisweerd Mobile G-Force x Bertil CRV VDS Metallic Atlantic x Paramount CRV Apina Hurricane Sunset x Ramos CRV Mr Sunview Coin Sunfish Cashcoin x Snowman GGI/AWE Willsbro Faneros Fanatic x Shottle — Famous Fanatic x Beacon Total Icone Mogul x Man-O-Man GD/AWE Big Point Bookem x Man-O-Man GGI/AWE Barnkamper Monroe Snowfever x Planet CRV Bouw Snowfever Snowman x Goldwyn CRV Background Beauty x Freddie GGI/AWE

betr.

naam

gebruikskenmerken

productie

% vet

Het was deze draai met spanning uitkĳken naar het meedraaien van zes nieuwe landen bĳ de omrekening van de genoomfokwaarden van jonge stieren naar NVI-fokwaarden. Met de deelname van Australië, Canada, Groot-Brittannië, Polen, Italië en Wallonië zĳn nu voor het eerst NVI-fokwaarden beschikbaar voor genoomstieren uit die landen. In april waren er al genoomfokwaarden van landen die meedraaien in het EuroGenomics-project. Mede als gevolg van die extra genoomcĳfers is het niveau van de NVI-top aanzienlĳk verhoogd. Waar de ondergrens voor de 35 beste NVI-stieren in april nog op 292 NVI eindigde, is dat nu 320 NVI geworden, terwĳl het hoogste niveau nu op 388 NVI eindigt. In april was dat nog 340 NVI. 22 van de 35 stieren zĳn ook nieuwkomers in de lĳst. Na hoogste debutant Cogent Supershot volgt op enige afstand de Duitse Fanaticzoon Famasio op de tweede plek met 359 NVI en 112 totaal exterieur. De derde plek is aan de Amerikaans gefokte Astonishin, een zoon van Masseyzoon Maurice uit Bookemmoeder Teemar Bookem Already, die uitkomt op 353 NVI met 108 totaal exterieur. Steeds meer valt het snelle generatieinterval in de genoomtop op. Terwĳl Atlantic scoort bĳ de gevestigde zwartbontwaarden komen zĳn eerste kleinzonen alweer met genoomfokwaarden. Zo onder meer Peeldĳker Percher. Als zoon van Snowfever uit Atlanticmoe-

Delta Danno is de hoogste Bookemzoon

eig./imp .

Meer landen met genoomcĳfers

der Peeldĳker Liesje 1007 komt de genoomdebutant op 344 NVI en een score van 115 totaal exterieur. Voor totaal exterieur scoort nieuwkomer Stantons High Octane nog een trapje hoger met 118 punten. Wat betreft levensduur kraken verschillende genoomstieren de grens van 900 dagen levensduur. De hoogste score op dat punt komt voor rekening van de stier Delta Marloo, zoon van Superstitiontelg Apina Super Hero, met 987 dagen levensduur. l

m.vade r

ogent Supershot spant de kroon bĳ de zwartbonte genoomstieren. De Supersirezoon uit Groot-Brittannië overvleugelt de genoomtop met 388 NVI en een totaal exterieur van 111 punten. Daarbĳ komt een opvallende score voor levensduur van 892 dagen. Cogent Supershot heeft zĳn opvallende cĳfers niet van vreemden. Via voorvaders Supersire, Superstition en Shottle voert hĳ terug op de 92 puntenkoe Tirsvad Patron Claire. Eerder dit voorjaar was Supershot nog uitgebreid in het nieuws toen naar aanleiding van zĳn opvallend hoge GTPI-fokwaarde de eerste duizend doses voor 1000 dollar of 865 euro over de toonbank gingen.

vader x

–0,16 –0,25 +0,18 –0,02 +0,22 –0,35 –0,23 –0,12 –0,31 –0,33 +0,12 –0,13 –0,45 –0,21 +0,03 +0,08 –0,20 –0,16 +0,13 –0,31 –0,33 +0,20 –0,44 –0,01 +0,17 –0,36 +0,01 –0,29 +0,25 –0,25 +0,07 –0,32 –0,12 +0,07 –0,16

–0,06 –0,11 +0,08 +0,02 +0,04 –0,24 –0,09 +0,03 –0,09 –0,06 +0,18 –0,12 –0,19 +0,11 +0,14 +0,06 –0,02 +0,00 –0,03 –0,09 –0,09 –0,01 –0,25 –0,04 +0,19 –0,04 –0,13 –0,10 +0,02 –0,12 +0,04 –0,01 +0,00 +0,04 –0,16

+70 +63 +49 +48 +71 +51 +39 +35 +79 +50 +44 +39 +44 +44 +47 +50 +44 +51 +11 +28 +54 +51 +60 +46 +29 +40 +43 +61 +35 +38 +49 +39 +21 +30 +47 +50 +65 +40 +24 +34 +53 +60 +61 +33 +62 +61 +61 +45 +54 +48 +16 +36 +39 +18 +62 +63 +79 +46 +51 +49 +56 +43 +43 +58 +54 +52 +59 +45 +66 +50

+409 +296 +373 +232 +384 +237 +270 +312 +299 +135 +344 +311 +212 +356 +244 +274 +169 +310 +306 +186 +356 +269 +365 +316 +332 +180 +149 +388 +366 +304 +304 +333 +333 +318 +338

+892 107 +860 113 +809 109 +873 110 +778 114 +817 110 +762 109 +637 107 +771 110 +987 113 +633 109 +791 112 +775 113 +724 110 +792 111 +906 105 +927 110 +937 108 +719 109 +980 113 +728 107 +712 109 +764 109 +783 111 +644 110 +920 108 +835 114 +720 108 +596 107 +812 108 +608 109 +689 108 +666 108 +608 109 +590 110

104 102 101 100 99 100 98 102 102 106 102 100 101 97 101 105 101 101 98 107 99 103 98 102 103 105 103 97 103 102 101 98 98 97 99

105 102 107 104 106 101 103 102 108 110 102 106 107 106 102 109 101 107 103 108 109 106 96 103 107 107 107 104 105 102 102 103 106 105 102

105 — 109 111 99 99 108 109 104 105 115 — 110 107 105 105 101 104 103 105 102 103 106 107 103 104 104 106 105 103 107 104 108 108 104 106 106 106 105 102 102 108 106 105 110 106 105 104 103 105 104 105 106 101 108 107 105 105 103 104 104 103 104 103 107 108 110 109 107 105

111 112 113 115 109 119 117 112 111 108 112 110 113 112 111 110 114 110 115 107 111 112 111 111 108 110 113 113 112 111 115 112 112 114 113

106 104 104 108 104 104 108 108 105 108 106 105 108 107 107 107 108 106 107 103 107 105 107 103 106 108 105 105 103 105 105 107 107 108 105

GES-genoomfokwaarden EuroGenomics-stieren en Interbull-fokwaarden augustus 2014, gebaseerd op voorouder- en genoominformatie (n = nieuw)

V E E TVEE EE LT TE E JL A T NA U UA GR U SI T 1U /S 2 1 2200 01 94

02_InterbullAug1_GENOOMSTZB.indd 33

111 112 108 115 108 118 116 112 109 109 110 110 112 111 111 111 114 110 113 107 110 111 112 109 108 110 111 112 110 109 112 111 112 115 112

13-08-14 22:17

F O K S T I E R E N

R O O D B O N T

Stiervader Lawn Boy vergroot zĳn territorium, hoogste nieuwkomer voor Fiction

Reality realiseert ferm debuut De Sientjefamilie doet weer van zich spreken. Na een batterĳ aan fokstieren in het afgelopen decennium, was het de laatste jaren relatief kalm rond de familie van stammoeder Hookwood Sientje 67.

e Vrendt Reality mag zich deze indexdraai de hoogste nieuwkomer noemen in het klassement met dochtergeteste roodbontstieren. De Fictionzoon kreeg als genoomstier al kansen als stiervader en maakt die reputatie waar met zĳn fokstiercĳfers. Hĳ schroeft zĳn genoomindex met 54 punten NVI omhoog en laat een allround verervingsbeeld zien, waarin de ruime melkplas (+1138 kg) het meest in het oog springt. De CRV-stier is vrĳ van Kian- en Stadelgenen en stamt van origine uit de Sientjes van de familie Jalvingh uit Ruinerwold. Stammoeder Hookwood Sientje 67 (v. Sunny Boy) staat ook aan de basis van stieren als Scooter, Senior, Libero en Sonlight. De meer recente generaties achter Reality komen voor rekening van André Lutke Willink uit Geesteren. Hĳ loodste de moeder van Reality in haar eerste lactatie tot een productie van 9536 kg melk met 4,13% vet en 3,65% eiwit. Reality is niet de enige Fictionzoon die goede zaken doet deze draai. Ook Lowlands Redman vĳzelt zĳn NVI op; hĳ wint honderd dagen levensduur en verstevigt zĳn toch al forse productie-index.

schikbaar was, krĳgt zĳn fokwaarde ondersteuning van inmiddels ruim 1800 dochters. Wie moeite heeft met zĳn index van 88 voor melksnelheid heeft een alternatief in Camions volle broer Cherokee. Die wĳkt qua profiel weinig af van Camion, scoort 99 melksnelheid en boekt deze draai twee punten winst op het beenwerk. Mr Burnszoon Etaregge Brooklyn bracht tĳdens de aprildraai een frisse wind in de top van de stierenlĳst. Het verervingspatroon van Brooklyn wĳzigt weinig, maar door een verlies in vruchtbaarheid, geboortegemak en vooral in gehalten laat de aprildebutant toch 23 punten NVI liggen. Wel stĳgt hĳ voor zĳn handelsmerk exterieur: één puntje benen, twee punten frame en zelfs drie punten voor robuustheid.

Amor zet de toon

De koppositie in het klassement blĳft voor Camion van de Peul. Doordat de Fenderzoon als genoomgeteste stier be-

gebruikskenmerken

Inet

+224 +220 +188 +11 +227 +192 +80 +69 +109 +120

+488 101 +425 105 +642 100 +363 104 +156 102 +167 100 +343 105 +376 104 –123 97 +241 102

kg vet kg eiwit

% eiwit

–15 +11 +19 +16 –23 –1 +3 –6 –9 +36

kg melk

+222 +221 +149 +147 +133 +129 +116 +104 +97 +92

% vet

NVI (+/–)

betr.

eig./imp

87 77 73 77 86 72 75 78 76 72

+124 +592 +928 –333 +777 +950 +410 +487 +332 +531

+0,87 +0,07 –0,14 +0,35 +0,33 –0,15 –0,02 –0,24 –0,17 –0,04

+0,26 +0,19 –0,07 +0,18 –0,05 –0,07 –0,06 –0,06 +0,16 –0,02

+58 +20 +31 +34 +32 +29 +5 –2 +57 +25 +32 +30 +17 +11 +6 +14 +4 +22 +21 +18

exterieur

dgn. lvd . uiergez .h. vruchtb . geboort eg. frame robuusth . uier benen bespieri ng totaal

productie

r m.vade vader x

naam

Red Cliff tekent voor fokstierpeloton van Lawn Boy

In de school van Lawn Boyzonen tekent Red Cliff voor een opvallende stĳging van 43 NVI. In dienst van KI Kampen manifesteert hĳ zich als een melkstier met bovenmodale exterieurcĳfers. Red Cliff is een volle broer van Bolero, de nummer vĳf in de NVI-lĳst. Hun moeder Julia 382 staat met 92 punten excellent in het stamboek. De Stadeldochter produceerde tot op heden 88.961 kilo melk voor haar eigenaar en fokker Jacob Werler uit Vaassen.

Brooklyn tandje terug

Baltimore Buster x Door CRV/GGI Remco Matthijs x Man 183 CRV Meervelder Albert Mark 44 x Meldober Samen Marijn Matthijs x Nw Weert 7CRV Meervelder Markus Marnuel x Herbert CRV Carlo Matthijs x Parole CRV Karel 200 Albert J x Tajax Kampen Ewald Matthijs x Guido CRV Dos 4 Man 214 x Parole CRV Vinkenhof 58 Zeger Rutger x L 82 R CRV

101 102 100 104 92 99 104 98 95 99 98 100 99 96 96 92 100 104 95 100

100 103 104 101 98 101 103 100 101 97

98 98 99 96 92 98 100 97 96 94

108 108 104 106 103 103 104 108 108 103

107 106 107 107 107 107 103 101 107 103

99 106 98 106 101 106 100 105 96 102 98 103 103 105 99 104 102 106 105 102

GES-fokwaarden augustus 2014 van in Nederland en Duitsland geteste mrĳ-stieren (n = nieuw)

V E E T E E LT

03_InterbullAug1_FOKSTRB.indd 34

AUGUSTUS

Compleet verervingsbeeld voor Reality

Amor aan kop in internationale lĳst

Laron P handhaaft zich als hoogst geplaatste Lawn Boyzoon. De Duitser is als jonge stier ook in Nederland beschikbaar geweest en telt daardoor 43 Nederlandse dochters in zĳn productiefokwaarde. Zĳn ruim zevenhonderd Duitse nakomelingen bezorgen hem ook in Duitsland een plek in de top vĳf van het RZG-klassement. KI Samen agendeert Lawn Boyzoon Tackleberry, die op gelĳke hoogte staat met Red Cliff, maar beduidend beter scoort op het vlak van

2014

13-08-14 23:23

dgn. lvd . uiergez .h. vruchtb . geboort eg. frame robuusth . uier benen totaal

+418 +564 +1329 +1453 +1138 +412 +859 +850 +978 +639 +398 +1243 +609 +603 +54 +656 +1573 +1004 +668 +805 +364 +469 +602 +793 +625 +178 +117 +1356 +1900 +986 +1112 +1013 +429 +587 +395 +1059 +676 +1028 +584 +366 +43 +666

+0,06 –0,07 –0,19 –0,60 –0,15 –0,11 +0,04 +0,14 –0,38 +0,00 –0,24 –0,49 –0,12 –0,41 +0,13 –0,11 –0,77 –0,21 –0,11 –0,72 +0,31 +0,06 –0,24 +0,13 –0,04 +0,01 +0,47 –0,72 –0,76 –0,07 –0,19 –0,10 +0,27 –0,07 –0,11 –0,73 +0,21 –0,32 –0,14 –0,11 +0,46 –0,43

+0,02 –0,08 +0,05 –0,19 –0,02 +0,14 +0,20 +0,17 –0,03 +0,03 –0,20 –0,03 +0,12 +0,05 +0,11 +0,07 –0,19 –0,14 +0,04 +0,00 +0,14 –0,14 +0,18 +0,01 +0,18 +0,04 +0,10 –0,08 –0,36 –0,01 +0,11 +0,07 +0,11 +0,05 –0,07 –0,17 +0,17 –0,13 –0,01 +0,00 +0,27 –0,03

+24 +16 +20 +13 +43 +51 +12 +34 +38 +38 +10 +26 +42 +47 +50 +44 +12 +32 +29 +25 –1 –2 +13 +41 +18 +31 –6 +25 +12 +10 +21 +29 +1 +38 +27 +23 +21 +27 –24 +28 +41 +24 +26 +5 +8 +36 +47 +29 +25 +37 +9 +9 +41 +12 –3 +41 +14 +33 +39 +34 +34 +49 +37 +42 +41 +24 +21 +25 +9 +8 –15 +23 +48 +38 +19 +25 +15 +20 +8 +13 +37 +22 –5 +21

+120 +92 +310 +153 +239 +140 +302 +305 +157 +170 –24 +196 +176 +94 +75 +172 +145 +144 +161 +63 +199 +68 +180 +225 +221 +59 +147 +158 +139 +226 +286 +261 +197 +154 +48 +50 +275 +136 +115 +72 +190 +74

+747 104 +700 105 +417 100 +489 106 +504 104 +577 104 +287 100 +582 102 +425 105 +731 104 +716 104 +452 105 +554 106 +499 101 +647 103 +363 103 +776 99 +423 100 +407 102 +682 104 +565 102 +391 107 +564 103 +296 103 +223 99 +478 98 +322 106 +409 102 +484 100 +292 103 +150 101 +547 100 +227 101 +437 101 +392 106 +718 102 +292 103 +201 104 +423 103 +503 103 +450 101 +101 102

102 109 101 94 94 98 100 102 98 104 98 106 91 101 99 108 103 103 99 111 106 100 97 105 102 112 101 109 105 103 94 102 101 99 98 98 100 97 98 107 97 101 98 106 93 102 101 104 102 108 97 104 99 104 96 98 100 107 101 103 88 101 95 100 102 107 92 102 93 102 99 106 94 105 98 103 96 100 99 104 95 106 101 100

100 103 113 104 104 104 102 102 107 97 105 100 102 106 96 106 105 105 106 101 103 102 106 109 97 112 103 104 106 106 106 106 104 107 100 98 106 107 109 101 101 106

101 — 109 109 105 104 104 102 107 101 102 103 101 108 98 — 103 107 106 — 106 104 109 108 98 108 105 103 101 105 102 107 100 108 103 101 104 100 109 101 104 105

107 115 109 111 108 110 107 107 103 107 110 109 106 110 104 111 103 115 109 112 106 111 110 105 110 114 107 111 107 104 110 105 107 111 110 112 103 111 108 107 102 105

114 104 111 106 106 108 116 101 108 104 109 105 102 108 106 108 109 107 106 104 107 107 108 105 104 111 104 106 106 105 110 105 103 106 112 100 105 102 105 103 110 107

109 111 114 110 108 110 111 105 107 104 111 107 105 111 103 112 107 113 110 109 107 110 111 108 106 116 107 110 108 106 111 107 106 111 110 106 106 109 110 105 105 108

internationaal Future Dream H. Amor (gn) Malden Huijben Elwood Malvoy Redchili Prosite Cardinal Lasse P Big Apple Olbing Genetic Mr Alico Carie Madorty C&m-R-Run Real Seeker Hylltop Presley Matip Edway Lucatoni Apples Absolute

Lawn Boy x Goldwyn Malvoy x Mascol Elayo x Sept. Storm Malvoy x Komtur Lawn Boy x Mr Sam Lawn Boy x Classic Talent x Regiment Mr Burns x Stadel Carmano x Sept. Storm Malvoy x Morty HV Reality x Talent Mr Burns x Salto Malvoy x Classic Elayo x Sept. Storm Laurel x Talent Talent x Regiment

67 66 72 62 57 68 79 65 69 62 55 73 63 70 68 78

+243 –4 +236 –5 +227 –7 +225 +17 +222 +155 +193 –5 +189 –19 +188 +5 +185 +18 +183 +13 +182 +145 +179 +8 +175 +55 +158 –17 +152 +5 +63 +2

+413 +1350 +1719 +1269 +1945 +815 –245 +758 +1237 +1789 +911 +1198 +1196 +522 +272 –426

+0,07 –0,48 –0,35 –0,32 –0,74 –0,15 +0,40 –0,05 –0,27 –0,71 –0,12 +0,04 –0,59 –0,17 +0,07 +0,38

+0,19 –0,12 –0,11 –0,20 –0,26 –0,03 +0,23 –0,01 –0,27 –0,26 –0,20 –0,06 –0,14 –0,05 –0,11 +0,21

+24 +30 +18 +37 +45 +50 +29 +27 +18 +44 +24 +26 +18 +8 +30 +26 +32 +20 +14 +39 +31 +15 +58 +37 +2 +30 +10 +14 +18 +1 +8 +0

+190 +184 +297 +161 +201 +158 +87 +173 +133 +172 +116 +277 +119 +76 +36 +30

+584 103 +605 104 +394 106 +558 102 +477 106 +493 107 +476 106 +331 107 +295 103 +386 104 +262 102 +301 102 +469 100 +412 110 +535 104 –42 96

102 109 98 106 94 106 98 98 98 104 98 104 97 106 101 102 102 93 97 101 98 98 98 101 98 101 94 103 101 98 90 95

106 101 105 107 103 106 105 107 105 107 109 109 106 108 102 108

— — — — — — — — — — — — — — — —

115 107 105 110 110 108 112 105 108 107 113 106 108 110 104 119

102 112 110 112 106 104 107 105 109 108 108 104 110 104 108 108

111 109 109 113 109 108 111 107 110 110 114 108 111 110 106 117

MAR/AWE GGI/AWE MAR/AWE Veecom Alta GGI/AWE MAR/AWE GGI/AWE GGI/AWE GGI/AWE WWS Heemskerk GGI/AWE GGI/AWE MAR/AWE Total

% eiwit

+3 +2 –23 +3 +54 +18 –5 +17 –10 +11 –1 +43 +8 +15 –8 +19 –6 +4 +9 +1 +2 +7 –5 +1 +27 –9 –7 +6 +6 +5 +10 +12 +4 +5 –4 –11 –11 –9 –16 +16 +0 –13

kg melk

+277 +234 +224 +224 +221 +217 +215 +211 +210 +209 +202 +198 +198 +192 +191 +188 +188 +188 +186 +186 +185 +184 +183 +182 +175 +172 +171 +169 +169 +167 +166 +165 +161 +160 +159 +158 +155 +151 +147 +143 +141 +115

% vet

91 79 84 83 78 88 99 89 90 96 93 77 73 90 99 86 91 82 86 84 93 76 95 87 97 95 85 78 84 95 69 90 94 98 90 97 92 80 83 96 99 85

NVI (+/–)

Fender x Goldwyn CRV Lawn Boy x Shottle GGI/AWE Mr Burns x Kian CRV Lawn Boy x Stadel CRV Fiction x TS Gogo CRV Fender x Goldwyn CRV Kian x Lightning CRV Fiction x TS Gogo CRV Spencer x O Man CRV Kevin x Stadel CRV Cadon x Lay-Out GGI/AWE Lawn Boy x Stadel Kampen Lawn Boy x Goldstar Samen Canvas x Lightning CRV Lightning x Farm Rens CRV Kian x Lentini GGI/AWE Marmax x Celsius CRV Talent x Faber Alta Manitas x Stadel CRV Talent x Faber GGI/AWE Taco x Pablo CRV Dominator x Sept. Storm GGI/AWE Talent x Kian Kampen Mr Burns x Taco CRV Kian x Martinus CRV Jordan x Durham MAR/AWE Misty x Ronald Samen Lawn Boy x Stadel CRV Canvas x Domino Samen Jerom x Rudolph GGI/AWE Moonlight x Orcival Samen Mr Burns x Kian Kampen Goldstar x Sparta Samen Kian x Lentini CRV Royalist x Kian CRV Bacculum x Manfred WWS TS Gogo x Kian Samen Mr Burns x Goldwyn Total Blitz x Lichtblick Kampen Talent x Merton Kampen Andries x Sunny Boy CRV Mr Burns x Rubens Samen

betr.

Camion van de Peul Laron P (i) Etaregge Brooklyn Lowlands Bolero De Vrendt Reality (gn) Cherokee van de Peul Delta Fidelity Lowlands Redman HJR Windstar Topspeed Kodak Carmano Red Cliff (gn) Tackleberry JU Stefan Heihoeve Arnold Kairo (i) Malvoy Alta Timon Stouwdamshof Akron Tableau (i) Lowlands Klimmer Donatelli Talentino Lowlands Franklin Nieuw-Huinink Ditmar Jotan Red Mystery Lowlands Juwel P (gn) J&G Timeless P Jerudo Gruthuus Manhattan Red Wing Beverlake Loustar Apina Curtis Maniac van de Peul Aggravation Lawn Boy P J&G Malando Crackholm Secure Red Torpedo Aalshorst Pleasure Kian Peeldijker Burnstyn

eig./imp .

naam

kg vet kg eiwit Inet

exterieur

vader x m.vade r

n Boy

gebruikskenmerken

productie

Uitgelicht – De Vrendt Reality start zĳn fokstiercarrière als hoogste nieuwkomer. – Mr Burnszoon Brooklyn wint op exterieur en verliest op gehalten. – Laron P blĳft hoogste Lawn Boyzoon met inlandse cĳfers, Amor leidt de internationale lĳst. – Remco bedreigt koppositie Baltimore bĳ mrĳ.

de gehalten. Wie echt een Lawn Boyzoon zoekt waarbĳ de gehalten bewaard blĳven, moet naar Duitsland. Future Dream Holsteins Amor debuteert in de internationale roodbontlĳst direct als koploper en noteert +0,07% vet en +0,19% eiwit. Met een NVI van 243 punten en een fokwaarde van 111 voor totaal exterieur wekt hĳ hooggespannen verwachtingen. Zĳn dochtergeteste index is echter nog pril; twaalf dochters ondersteunen zĳn productiefokwaarde en het exterieurrapport baseert zich nog geheel op genoom- en afstammingsinformatie. Amor draagt het prefix van Jacob Wĳnker uit Avenhorn, maar zĳn voorouders komen uit Amerika. Grootmoeder Kamps-Hollow Altitude (v. Durham) is onder meer de moeder van Jotan. Haar Goldwyndochter Aiko is de moeder van Amor. De Amerikanen springen deze draai sowieso in het oog met Cardinal en Seeker, die met zevenmĳlslaarzen naar de bovenste regio van het klassement stappen. Amor wordt op de voet gevolgd door de Duitse Malvoyzoon Malden, de koploper van de Duitse RZG-lĳst. De top tien van deze lĳst telt vier Malvoyzonen. Matip stĳgt van plaats 26 naar plaats 8 en stamt uit Caudumer Hinke 78 (v. Classic). Daarmee liggen zĳn roots in Nederland, waar hĳ omgerekend 175 punten NVI noteert.

Fokstierdochters voor Marĳn In het mrĳ-klassement laten fokstierdochters van Marĳn de index van hun vader met 16 punten NVI stĳgen. De Duitse koploper Baltimore voelt de hete adem van Remco in zĳn nek. l

Pagina 34-35: GES-fokwaarden augustus 2014 van roodbontstieren op basis van Nederlandse en Vlaamse dochters, indien vermeld deels op basis van buitenlandse dochters (i) (n = nieuw, gn = genoomgeteste stier met voor het eerst dochterinformatie) Pagina 35 onderaan: Interbull-fokwaarden augustus 2014 roodbont internationaal

V E E T E E LT

03_InterbullAug1_FOKSTRB.indd 35

AU G U S T U S

2 0 1 4

13-08-14 23:22

G E N O O M S T I E R E N

R O O D B O N T

E N

O V E R I G E

R A S S E N

Nederlandse invloed in roodbonte genoomtop blĳft onveranderd groot

Rode genoomtop ververst N

et als bĳ de zwartbonte genoomstieren vliegt het genetisch niveau van de roodbonte genoomstieren in ĳltempo omhoog. Zo gaat Sherlockzoon Delta Detective – afgelopen draai debutant en nummer één – ondanks winst van 8 pun-

ten NVI niet langer aan kop van het klassement. Met 304 NVI komt de roodbonte genoomstier op een vierde plek uit. De hoogste genoomtopper is de Duitse Effort. Effort scoort als nieuwkomer 329 NVI, een totaal exterieur van 114 en een gebruikskenmerken

n +30 n +8 +12 n n n n +7 +24 +16 n n +12 –6 +18 –5 n –16

+1817 +531 +1403 +879 +1132 +1324 +1113 +2270 +1363 +586 +975 +287 +1917 +1383 +321 +1548 +1641 +1222 +1078 +1552

–0,47 +0,26 +0,05 +0,07 –0,37 –0,10 +0,02 –0,51 –0,31 –0,13 –0,15 +0,00 –0,48 –0,30 +0,62 –0,33 –0,37 –0,04 –0,32 –0,17

% eiwit

–0,14 +0,19 –0,08 +0,00 –0,06 –0,06 +0,07 –0,29 –0,06 +0,10 +0,10 +0,20 –0,22 +0,05 +0,39 –0,09 –0,28 –0,08 +0,09 –0,04

dgn. lvd . uiergez .h. vruchtb . geboort eg. frame robuusth . uier benen totaal

+329 +325 +319 +304 +299 +298 +297 +296 +296 +296 +289 +289 +286 +285 +284 +283 +282 +281 +280 +279

exterieur

kg vet kg eiwit Inet

60 61 61 61 64 60 60 60 60 61 64 60 60 60 60 62 63 60 61 62

kg melk

GGI/AWE CRV MAR/AWE CRV CRV CRV CRV GGI/AWE CRV CRV CRV GGI/AWE CRV CRV CRV CRV GD/AWE CRV CRV CRV

% vet

Ellmau x Snowman Deputy x Atlantic Snow x Fidelity Sherlock x Jerudo Arroyo x Lawn Boy Aram x Snowman Direct x Mitey Sympatico x Iota Ellmau x Fidelity Maicon x Impuls Arroyo x Kylian Dertour x Fidelity Deluxe x Camion Direct x Burton Stellando x Everspen Dakker x Super Detox x Alta Baxter Try x Camion Maddock x Impuls Dakker x Fidelity

NVI (+/–)

eig./imp .

Effort Delegate van de Peul Sodan Delta Detective Delta Colorado Poppe Timeless Delta Insignia Aprilday-Cg Symphony Etaregge Eduard Delta Megamix Delta Valentino Devise Delta Kaliber P Dukefarm Director Delta Meteor Texel Beauty Debutant Hetox American Lexus Delta Potter P Bronkhorster Dapper

betr.

naam

vader x

m.vade r

productie

+38 +51 +45 +34 +68 +42 +46 +31 +19 +35 +51 +41 +52 +45 +52 +51 +34 +43 +16 +29 +31 +43 +13 +26 +41 +47 +36 +53 +63 +42 +40 +46 +40 +32 +52 +36 +21 +46 +55 +51

+888 107 +806 109 +517 105 +611 106 +775 107 +771 106 +592 109 +693 101 +738 106 +697 109 +620 105 +699 103 +790 104 +556 105 +739 104 +646 104 +760 107 +706 104 +775 108 +594 104

+284 +253 +318 +230 +183 +277 +306 +301 +249 +163 +254 +150 +268 +303 +339 +272 +199 +258 +244 +329

98 104 98 106 95 104 99 104 99 106 97 105 95 101 99 107 96 98 104 106 99 100 99 103 96 106 97 102 99 109 104 107 97 101 99 102 100 108 99 108

107 106 110 107 111 111 106 102 108 105 111 103 102 106 101 106 107 105 102 103

102 107 106 106 110 108 104 107 103 107 112 102 104 108 104 103 106 103 102 101

116 113 116 114 115 112 110 115 113 112 111 116 111 109 106 112 114 111 111 109

107 108 112 112 108 108 110 107 111 107 111 112 109 112 108 104 108 108 103 107

114 113 117 115 116 114 111 112 114 111 115 114 110 112 107 110 113 111 108 109

GES-genoomfokwaarden EuroGenomics-stieren en Interbull-fokwaarden augustus 2014, gebaseerd op voorouder- en genoominformatie

brown swiss Sun-Made Vigor President x Even Huray Hussli x Siray Kulp Gen Pronto Dally Pronto x Emerald fleckvieh Vanstein Randy x Malf Ratgeber (i) Ralbit x Hodach Rumgo Rumba x Stego montbéliarde Valfin Jb (i) Natif-Jb x Imposteur Unchoix (i) Micmac x Gardian Montoya Plumitif x Mohair Scandinavisch roodbont R David Fyn Aks x T.Bruno R Fastrup (i) Orraryd x Stadel R Bangkok T Fjembe x T.Bruno

. uiergez .h. vruchtb . geboort eg. frame robuusth . uier benen totaal

exterieur

dgn. lvd

kg vet kg eiwit Inet

% eiwit

kg melk

% vet

NVI (+/–)

betr.

eig./imp

r m.vade vader x

naam

gebruikskenmerken

productie

CRV 80 +295 +12 –38 –0,20 +0,08 –17 +5 –11 +997 107 104 97 106 — 105 119 113 GGI/AWE 79 +265 –10 +832 –0,17 –0,08 +23 +23 +141 +666 102 107 101 104 — 101 116 108 WWS 88 +228 +17 –258 –0,09 +0,17 –18 +3 –17 +367 103 102 90 108 108 106 122 115 CRV GGI Xsires

95 +117 +9 +149 –0,06 +0,01 +2 +6 +30 +196 101 109 93 99 92 94 109 99 59 +76 +3 –104 –0,37 +0,08 –32 +2 –57 +436 105 104 91 — — — — — 91 +58 +10 +409 –0,18 –0,07 +4 +9 +42 +243 106 108 92 99 95 87 100 92

K&L 76 +184 +5 –3 +0,04 +0,09 +3 +7 +42 +503 111 103 — 101 96 98 109 102 CRV 78 +120 +15 +401 –0,29 +0,07 –5 +20 +77 +186 109 102 96 99 100 94 107 99 Kampen 44 +83 n +29 –0,06 +0,05 –3 +5 +18 +314 105 104 87 — — — — — K&L K&L K&L

92 +223 +1 +1118 –0,46 –0,15 +11 +26 +121 +907 103 104 102 96 — 99 109 101 81 +215 +25 +546 –0,12 +0,05 +15 +23 +132 +692 102 106 105 94 — 99 110 101 85 +178 +14 +61 +0,00 +0,01 +3 +3 +20 +672 109 102 95 94 — 103 106 102

GES-fokwaarden augustus 2014 overige rassen (n = nieuw) indien vermeld deels op basis van buitenlandse dochters (i) (cĳfers op roodbontbasis)

V E E T E E LT

AUGUSTUS

04_InterbullAug1_GENOOMSTRB+OR.indd 36

Delegate van de Peul uit de Massiafamilie

hoog cĳfer voor levensduur met een plus van 888 dagen. De stier is een zoon van Elburnzoon Ellmau en beschikt met de Bonhill Warsifamilie van Will Bongers uit Kessel ook over Nederlandse genen. De invloed van de extra omrekening van genoomfokwaarden van stieren uit andere landen is duidelĳk van minder belang bĳ roodbont. De stĳging van het niveau doet zich vooral op eigen bodem voor. Zo zĳn vĳftien van de twintig beste genoomstieren van Nederlandse origine. Hoogste onder hen is Delegate van de Peul. Deze Deputyzoon debuteerde al in april en komt nu uit op de tweede plek.

Duitse Massianazaat Ook Delegate van de Peul stamt uit bekend Nederlands bloed. In zĳn pedigree schuilt na vader Deputy de roodfactor Atlanticdochter Massia 9761 van de Peul. De nummer drie blĳkt eveneens op een Massianazaat terug te voeren. Zo volgt na Snowmanzoon Poppe Snow de Fidelitydochter Sanderĳ Fidel Massia in de pedigree van de Duitse vererver Sodan. Met 319 NVI siert hĳ de derde plek en hĳ heeft het hoogste exterieur van 117 punten. Negen nieuwkomers is de balans van de augustusdraai bĳ de roodbonte genoomtop. Met minder bekende stiervaders als Ellmau, Dapper en Direct naast zwartbonte invloed via Atlantic en Snowman zorgt dat voor bloedverversing bĳ roodbont. Bloedverversing is er ook bĳ montbéliarde met nieuwkomer Montoya als zoon van Plumitif uit een Mohairmoeder. De geringe aantallen gekalfde dochters zorgen ervoor dat het nog even wachten is op exterieurcĳfers. l

2014

13-08-14 22:26

VX12_p37.indd 37

13-08-14 16:31

VX12_p38.indd 38

13-08-14 17:25

K E U R I N G

Eggerink wint drie keer goud in Wierden

Zwitserse precisie Letterlĳk en figuurlĳk wonnen de beide algemeen kampioenen tĳdens de jubileumkeuring van Agri Fair in Wierden met Zwitserse precisie. De rode Odeline werd in Zwitserland geboren en de grĳze Bouwdientje is een dochter van de Zwitserse Blitz. tekst Florus Pellikaan

P. Ralst. Princes (v. Ralstorm), kamp. midden Prod.: 4.05 356 11.965 4,17 3,85 lw 131 l.l.

video-impressie www.veeteelt.nl

et 96 melkgevende koeien in de catalogus kon het bestuur van de fokveedag van Wierden/Notter voor het zestigjarig jubileum een volledige keuring uitschrĳven. Andere jaren werd de show, gekoppeld aan het vierdaagse buitenevenement Agri Fair, soms genoodzaakt zich te beperken tot jongvee en vaarzen. De zwartbonten waren in Wierden met 56 opgaves in de meerderheid, maar roodbont won het wat betreft kwaliteit. Daaraan leverde familie Eggerink uit Wierden een grote bĳdrage met een tweetal Zwitserse koeien. Onbekend was nog Plattery Ralstorm Princes (v. Ralstorm), die Eggerink recent importeerde. De Ralstormdochter combineerde lengte, welving en een puik gevormde uier zodanig dat ze ondanks haar oudmelkte lactatiestadium eenvoudig de middenklasse won. De reservetitel viel te beurt aan familie Vosman uit Rĳssen, die met Irma 68 (v. Curtis) en Trillie 118 (v. Rustler) eveneens zeer verdienstelĳk scoorde. Vanwege een fraaiere afwerking en meer bloei op de uier won de fĳntypische Irma van de krachtige Trillie. Ook bĳ de senioren won een Zwitserse van geboorte. Plattery Incas Odeline, begin dit jaar al algemeen Twents kampioene, herhaalde in Wierden dit huzarenstukje. Met haar imposante front en haar muurvast aangehechte uier was de Incasdochter opnieuw de sterkste. Bĳ de senioren eindigde ze voor haar harmonisch gebouwde Incashalfzus Bossink Joke 30 van Gerrit en Gerina van der Kolk uit Wierden. Trillie 99 (v. Classic) kon qua uier de zussen niet volgen, maar door haar sterke frame legde de pupil van familie Vosman beslag op de eervolle vermelding. Bĳ de roodbonte vaarzen was het de beurt aan twee Fidelityzussen van een andere Zwitserse koe van Eggerink: Mitzi. Ondanks het numerieke overwicht voor-

kwam Bossink Gerda 50 van Van der Kolk een dubbelslag. De Pleasuredochter verwees vanwege fraaiere verhoudingen Dol’s Mitzi 2 naar de derde plek. De jury oordeelde dat Gerda tegen de lang geuierde Dol’s Mitzi 12 niet op kon, waardoor Eggerink uiteindelĳk drie keer goud en de prĳs voor de beste bedrĳfgroep mee naar huis nam.

Sietske prolongeert bĳna Een haast vergelĳkbaar succes was er bĳ zwartbont voor Wichard en Anneke Maassen van den Brink uit Rĳssen. In beide rubrieken met bedrĳfsgroepen werden ze 1a waardoor het kampioenschap hen niet kon ontgaan. Onder andere de uiteindelĳke middenklassekampioene Koosje 98 (v. Tandem) maakte sier in de groep met haar vlotte stap en haar sterk opgehangen uier. Vanwege meer capaciteit in frame verwees ze eerder op de dag in de middenklasse Bossink Froukje 51 van Van der Kolk naar de reservestek. De Hole in Onedochter had een aansprekende bloei op de uier en stuurde op haar beurt vanwege meer bodemvrĳheid van de uier Akke 200 (v. Baroque) van opnieuw Maassen van den Brink naar de derde plek. Bĳ de vaarzen maakte Akkes stalgenote Sietske 107 (v. Denzel) haar rentree. De vaarzenkampioene van vorig jaar was nog altĳd in dezelfde lactatie, maar dat schaadde haar nauwelĳks. Met haar diepe eerste rib wierp ze de jeugdige De Bree Gonny 562 (v. Legend) van Johan, Herwin en Jacoba Heimerink uit Enter naast het podium. Prolongeren kon Sietske haar titel echter net niet, want Bruni 662 van Adam en Ineke Schooten uit Notter stak juist wel in goede keuringsconditie. Met een beter gevulde uier en veel upstanding won de Dukedochter, ondanks wat grof beenwerk. De stĳlvolle en melkrĳke De Bree Boukje

P. Incas Odeline (v. Incas), alg. kampioene Prod.: 5.01 297 8989 4,89 3,66 lw 108

Bouwdientje 178 (v. Blitz), alg. kampioene Prod.: 3.01 340 10.285 3,71 3,42 lw 107

155 (v. Flap) van Heimerink en de breed en lang geuierde Anna 106 (v. Canvas) van Anton en Jasper Thĳs uit Nĳverdal plaatsten zich verdienstelĳk voor de seniorenfinale. Van meet af aan was echter duidelĳk dat ze streden om het zilver, dat uiteindelĳk naar Anna ging. Het kampioenschap ging naar Bouwdientje 178 van Henk en Jacobien Lohuis uit Notter. Met haar sterke frame, de nog altĳd zeer hoog opgehangen uier en haar beste stap pakte de typisch grĳze dochter van de Zwitserse stier Blitz met precisie het senioren- en algemeen kampioenschap. l

V E E T E E LT

VX12_Wierden.indd 39

AU G U ST U S

2 0 1 4

13-08-14 13:27

VX12_p40.indd 40

13-08-14 13:09

U I T

D E

D I E R E N A RT S P R A K T I J K T O O N

M E E S T E R S

Aan de hand van praktĳkvoorbeelden schrĳven drie dierenartsen over ziekten in de melkveehouderĳ. Dierenarts Toon Meesters uit Roosendaal, Jef Laureyns, verbonden aan de Universiteit Gent (en dierenarts te Merelbeke) en Jan Dĳkhuizen, werkzaam bĳ de Graafschap dierenartsen te Vorden, wisselen elkaar af bĳ een beschrĳving van ziektebeeld tot behandeling.

Mastitisuitbraak tĳdens een warme en vochtige zomer

Klebsiellamastitis D

e maand juli was zonnig, warm en klam. Met onder andere als gevolg: een hoog aantal mastitisgevallen, vooral de coli-achtige. Bĳ een van onze veehouders was opgevallen dat mastitis zich niet alleen veel vaker, maar ook in meerdere gradaties liet zien. Er was een aantal dieren dat een keihard kwartier had en doodziek was, soms met fatale afloop. Ze reageerden nauwelĳks op behandelen en de melkproductie ging langdurig onderuit. Andere dieren leken na behandelen weer vlot op te knappen. Van enkele dieren waren melkmonsters ingevroren en bĳ bacteriologisch onderzoek werd bĳ meerdere dieren Klebsiella pneumoniae aangetoond. Het gebruikte zaagsel in de diepstrooiselboxen bestond uit losgestort vers boomzaagsel. Bĳ onderzoek voelde het vochtig aan en aan de onderkant op de rubberen vloer was het nat en zelfs al donker verkleurd. Er was boomschors meegemalen in dit zaagsel. Door middel van een bacteriologisch onderzoek van dit zaagsel was de bron van de infectie al snel opgespoord. Na overleg met de veehouder zĳn en worden een aantal ingrĳpende maatregelen getroffen. Allereerst is het zaagsel vervangen door droog zaagsel. Het zaagsel wordt nu in big bags aangeleverd en opgeslagen, zonder risico op regeninslag. Bĳ het vullen van de boxen voegt de veehouder nu ook extra kalk en een desinfecterend middel toe. Naast melkmonsters van zieke dieren worden ook melkmonsters van chronische hoogcelgetaldieren bacteriologisch onderzocht, omdat zĳ als drager een mogelĳke besmettingsbron kunnen zĳn.

De encyclopedie Klebsiella pneumoniae Klebsiella is een bodembacterie die normaal in grond en mest voorkomt. Door het slepen van omgezaagde bomen komt de bacterie in de boomschors. Met name in een warme zomerperiode kan deze bacterie zich in vochtig boomschors bevattend zaagsel enorm vermeerderen en zo voor een mastitisuitbraak zorgen. Ook in compoststrooisel en boxvulling van ingedikte mest kan dit gebeuren. Een acuut optreden van ernstige klebsiel-

la-mastitisgevallen is dan het gevolg. Door de vaak geringe reactie op behandelingen en vanwege het ontstaan van dragers, die een constante besmettingsbron via de melk zĳn, is zo’n klebsiella-uitbraak oorzaak van een hoog uitvalspercentage. De extra arbeid en de frustratie van de slechte prognose en vervroegde afvoer van deze mastitisgevallen zĳn enorm. Zwaar geïnfecteerde dieren verspreiden de bacterie niet alleen via de melk, maar mogelĳk ook via de mest. De aanpak van een uitbraak bestaat uit ingrĳpende maatregelen, zoals het verwĳderen van het natte zaagsel, het vervangen daarvan door droog, eventueel gecontroleerd, zaagsel in pakken of big bags en de dieren met mastitis en met een hoog celgetal door bacteriologisch onderzoek controleren op klebsiella. Dragers worden zo opgespoord.

V E E T E E LT

VX12_DAP.indd 41

AU G U ST U S

2 0 1 4

11-08-14 16:37

VX12_p42.indd 42

13-08-14 16:50

K E U R I N G

Helenia en Goedele pakken de hoofdrollen op interprovinciale show

Goedele beste in Bogaarden Aan toeschouwers geen gebrek rond de prĳskampring op de fokveedag in het Vlaams-Brabantse Bogaarden. Het aantal keuringskoeien kon hoger liggen, maar dat belemmerde de gemiddelde kwaliteit van de interprovinciale deelneemsters niet. tekst Annelies Debergh

og niet eerder was een optreden van Shaquilledochter Goedele zo imponerend als op de interprovinciale fokdag in Bogaarden. Al vanaf de start van de vierde rubriek viel de witgespikkelde pupil van Lode Vandecaveye uit Westvleteren op. De balans in haar lĳf, de lengte in de uier en de fraaie overgangen in de schouder gaven Goedele een solide indruk. Met Filou, dochter van Roylane Jordan uit de stal van Geert Verhelst uit Melsele, was ook de concurrentie van een hoog niveau. Filou toonde een fĳn beaderde uier die mooi verdeeld werd door een gepaste ophangband, maar ze moest de duimen leggen voor de sterke middenhand van Goedele. In de daaropvolgende reeks maakte Destrytelg Maya van Koen Leus uit Oosterzele en Bert Staels een jeugdige indruk. Onder haar fĳne lĳf was een strak aangehechte uier te zien. Met haar melkkwaliteit bleef ze de ronduit correcte en sterk gebouwde Fanilla (v. Classic) van Ignace Hubau uit Oosterzele een stapje voor. Vooraan de reeks kreeg de gerekte en sterk gebouwde Sanchezdochter Firza van Lieven Ryckewaert uit Harelbeke de voorkeur vanwege haar extra kracht en beste uier in combinatie met een complete en elegante uitstraling. Bĳ de volwassen koeien trok Shottledochter Dorro ten strĳde. De koe uit de stal van de broers Terrĳn uit Bogaarden was correct gebouwd en toonde veel breedte en een vast aangehechte uier. Juist op dat punt eindigde Dorro voor de verder ronduit correcte Josedochter Herbal van Kris De Dyn en Erika Heremans uit Denderwindeke. In derde positie volgde Linwooddochter 3737 van Pascal Devos uit Onkerzele die door een later afkalftĳdstip nog niet in een optimaal keuringspak stond. De winst bĳ de oudere koeien was voor

Shaquilledochter Goedele van Lode Vandecaveye. Haar secondante Filou kreeg meteen ook de reservekampioenstitel toebedeeld en als derde eindigde Sancheztelg Firza.

Helenia in hoofdrol bĳ vaarzen De vaarzen waren dan wel minder in aantal dan de oudere klassen koeien, de kwaliteit was van een voldoende hoog niveau. De geringe bezetting gaf wel aanleiding om de groep eerstekalfsdieren niet definitief te plaatsen in de kop van de reeks. Zo bleef – met slechts één reeks te gaan – de spanning ook voor het publiek behouden. Met Helenia Windbrook, afgelopen voorjaar nog kampioene op de Nacht van de Holsteins in Libramont, beschikte de enige vaarzenrubriek over een dier met veel lengte in uier en frame en een mooie balans over haar hele lĳf. De Windbrookdochter van de familie Matthys uit Kaprĳke kwam op één lĳn te staan met de fraaie Seavertelg Seaver Laurie van Kris De Dyn en Erika Heremans. Ook zĳ imponeerde met fĳn beaderde melkklieren die mooi hoog onder de staart verdwenen. De gitzwarte Jordandochter Marina van Alfons Hoefkens uit Kontich sloot met haar ragfĳne en jeugdige bouw het koptrio af. In dezelfde volgorde kregen de drie vaarzen in de finale een tik op de flank. Helenia Windbrook pakte net als in Libramont het kampioenschap, Seaver Laurie kreeg de reservetitel en Marina werd derde op tal. Met de bekroning van Silke 21 van het Kloosterbos (v. Picolo) tot beste roodbonte van de dag viel fokkerĳ De Dyn-Heremans nog in de prĳzen. Maar de algemene titel? Die ging naar de oudere categorie koeien met Shaquilletelg Goedele in de rol van dagkampioene. l

Helenia Windbrook (v. Windbrook), kampioene vaarzen Productie: 1.11 128 4879 3,25 3,21 l.l.

Goedele (v. Shaquille), kampioene koeien Productie: 2.02 308 11.025 3,72 2,99

Silke 21 van het Kloosterbos (v. Picolo), beste roodbonte Productie: 2.01 175 6465 3,32 3,00 l.l.

V E E T E E LT

VX12_InterprovVlaamsBrabant.indd 43

AU G U ST U S

2 0 1 4

11-08-14 16:41

Z U I V E L

Voorschotmelkprĳs eerste half jaar 2014 bĳna net zo hoog als eindmelkprĳs 2013

Nederlandse melkfabrieken betalen gemiddeld € 41,53

De Nederlandse zuivelfabrieken betaalden in het eerste half jaar van 2014 een voorschotmelkprĳs van gemiddeld € 41,53. Dat is bĳna net zo hoog als de eindmelkprĳs inclusief ledenreservering van 2013, zo blĳkt uit een nationale melkprĳsvergelĳking. tekst Jelle Feenstra

Tabel 1– Ranglĳst melkprĳzen in de periode januari-juni 2014.

positie

zuivelverwerker

1 2 3 4 5 6 7 gemiddeld

Nemelco DeltaMilk Cono Kaasmakers NoorderlandMelk FrieslandCampina Bel Leerdammer DOC Kaas

voorschot 1e helft 2014 (€) 43,61 43,51 42,90 42,58 41,00 40,70 36,46 41,53

e melkprĳsvergelĳking van zeven Nederlandse melkfabrieken, die Veeteelt vanaf deze maand elk half jaar gaat presenteren, is uniek. Het is de enige nationale melkprĳsvergelĳking waarbĳ niet de fabrieken, maar de boeren zelf de gegevens aanleveren. Dirksen Management Support (DMS, kader pagina 51) rekent op basis van de melkprĳsbriefjes van de

Tabel 2 – Ranglĳst melkprĳzen 2013. Vermelde prĳzen gelden op basis van een jaarleverantie van 700.000 kilogram melk met 4,50 procent vet en 3,50 procent eiwit en zĳn exclusief btw.

positie

zuivelverwerker

1 2 3 4 5 6 7 gemiddeld

FrieslandCampina DeltaMilk Cono Kaasmakers Bel Leerdammer Nemelco DOC Kaas NoorderlandMelk

eindmelkprĳs 2013 (incl. ledenreservering) (€)

eindmelkprĳs contant 2013 (€)

43,17 43,17 43,14 42,15 41,87 41,02 38,91 41,91

41,95 41,52 42,89 42,15 41,87 40,34 38,91 41,37

V V EE EE TT EE EE LL TT JAAUNGUUAS RT I U 1S / 12 22 00 10 49

VX08_Melkprijsvergelijking.indd 44

12-08-14 14:34

De productielocatie van Cono waar de Beemsterkazen worden gemaakt

jaarleverantie 700.000 kg melk vetwaarde eiwitwaarde lactosewaarde variabele kosten vaste kosten/jaar seizoenheffingtoeslag voorschot melkgeld kwantumtoeslag heffing PZ heffing MKZ nabetaling extra opbrengst totaal melkgeld

RFC

Cono

DOC

15,08 24,00 3,09 –0,87 –0,17 –1,53 39,59 1,16 –0,05 — — 0,60 41,30

15,95 28,55 — –5,50 –0,22 0,54 39,33 — –0,05 — —3,75 43,03

16,49 22,23 — –3,35 — — 35,37 1,09 –0,05 — — 0,50 36,91

jaarleverantie 1,1 miljoen kg melk

RFC

Cono

DOC

vetwaarde eiwitwaarde lactosewaarde variabele kosten vastekosten/jaar seizoenheffingtoeslag voorschot melkgeld kwantumtoeslag heffing PZ heffing MKZ nabetaling extra opbrengst totaal melkgeld

15,08 24,00 3,09 –0,87 –0,27 –1,53 39,49 0,96 –0,05 — — 0,60 41,00

15,95 28,55 — –5,50 –0,34 0,54 39,20 — –0,05 — — 3,75 42,90

16,49 22,22 — –3,35 — — 35,37 0,64 –0,05 — — 0,50 36,46

melkfabriek Delta- NoorMilk derland Nemelco Leerdam Milcobel 17,62 27,99 — –3,20 –0,22 — 42,19 — –0,05 — — 1,50 43,64

15,84 25,20 3,24 –1,90 –0,36 — 42,01 0,31 –0,05 — — 0,65 42,92

18,59 26,45 — –4,25 –0,08 0,65 41,37 1,73 –0,05 — — 1,00 44,05

16,13 26,28 — –3,40 –0,02 — 38,99 1,53 –0,05 — — 0,50 40,97

15,73 23,24 — — –0,13 — 38,84 1,80 –0,05 — — 1,00 41,59

melkfabriek Delta- NoorMilk derland Nemelco Leerdam Milcobel 17,62 27,99 — –3,20 –0,34 — 42,06 — –0,05 — — 1,50 43,51

15,84 25,20 3,24 –1,90 –0,57 — 41,81 0,17 –0,05 — — 0,65 42,58

18,59 26,45 — –4,25 –0,12 0,65 41,32 1,34 –0,05 — — 1,00 43,61

16,13 26,28 — –3,40 –0,04 — 38,97 1,27 –0,05 — — 0,50 40,70

15,73 23,24 — — –0,21 — 38,77 1,66 –0,05 — — 1,00 41,38

De twee ‘melkbriefjes’ geven aan wat zuivelverwerkers betalen bĳ jaarleveranties van respectievelĳk 700.000 en 1,1 miljoen kilogram melk met 4,40 procent vet en 3,50 procent eiwit. Bĳ het voorschotmelkgeld wordt de kwantumtoeslag opgeteld. De kwantumtoeslag is voor alle fabrieken berekend over de totale jaarleverantie. Dit omdat de ene fabriek de kwantumtoeslag berekent over het hele jaar, de andere over de totale maandleverantie en sommige over de voortschrĳdende maandleveranties. Hierdoor is de vermelde kwantumtoeslag niet het bedrag dat al daadwerkelĳk is betaald. Toch is het in deze berekening wel volledig meegenomen, omdat het vermelde bedrag bĳ de eindafrekening wel bĳ de boer terechtkomt. De post ‘extra opbrengsten’ bestaat uit premies voor kwaliteit, weidegang en duurzaamheid.

verschillende fabrieken de melkprĳs om naar jaarleveranties van 700.000 en 1,1 miljoen kilo melk bĳ 4,40 procent vet en 3,50 procent eiwit. Zo kunnen uitbetaalde melkprĳzen gedetailleerd met elkaar worden vergeleken. De getoonde melkprĳzen in tabel 3 zĳn exclusief btw. De analyse van de melkprĳzen over het eerste half jaar van 2014 leert dat de gemiddelde voorschotmelkprĳs van een Nederlandse melkveehouder met 700.000 kilo melk uitkomt op 41,53 euro. Dat is slechts 0,38 eurocent lager dan de eindmelkprĳs inclusief ledenreservering over het historische recordjaar 2013. Die eindigde inclusief alle nabetalingen en ledenreserveringen op gemiddeld 41,91 euro per 100 kilo melk. De voorschotmelkprĳs over heel 2013 kwam uit op 40,03 euro. De gemiddelde nabetaling inclusief ledenreservering in 2013 bedroeg 1,88 euro per 100 kilo melk. Dat niveau mogen veehouders vanwege de

Tabel 3 – Melkprĳsvergelĳking eerste half jaar 2014 bĳ verschillende jaarleveranties in euro’s per 100 kilogram melk

vastigheid in nabetaling van in elk geval vier van de vĳf deelnemende coöperaties dit jaar minstens verwachten. Niets lĳkt een nieuw record dan ook in de weg te staan. Immers, de voorschotten van juli tot en met december 2014 moeten wel extreem kelderen om nog te zakken naar het gemiddelde voorschotprĳsniveau van 2013. Ook gezien het relatief hoge niveau van de al betaalde voorschotten in juli en augustus lĳkt het onwaarschĳnlĳk dat dat gebeurt. De grote variabele in dit verhaal is sinds vorige week donderdag de situatie in Rusland. De impact van de boycot van Europese zuivelproducten kan op dit moment nog moeilĳk worden ingeschat.

Nemelco voorlopige koploper Van de zeven fabrieken betaalde Nemelco in de eerste zes maanden van dit jaar

de hoogste voorschotprĳs. Een melkveehouder met 700.000 kilo melk kreeg per 100 kilo melk 43,61 euro. De eerste plaats moet in het juiste perspectief worden gezien. Nemelco is de enige van de zeven fabrieken die geen nabetaling doet. De voorschotmelkprĳs is bĳ Nemelco meteen dus de eindmelkprĳs. DeltaMilk staat op de tweede plaats van de ranglĳst. Bĳ een jaarleverantie van 700.000 kilo melk betaalt de kleine zuivelcoöperatie uit West-Nederland de eerste zes maanden gemiddeld 43,51 euro per 100 kilo melk. DeltaMilk betaalde vorig jaar 1,07 euro per 100 kilo na en reserveerde voor elk lid nog eens 1,65 euro per 100 kilo. Dat bracht DeltaMilk met een eindmelkprĳs van 43,17 euro op de ranglĳst over 2013 op een gedeelde eerste plaats met FrieslandCampina (tabel 2). Op de derde plaats van de ranglĳst staat

V E E T E E LT

VX08_Melkprijsvergelijking.indd 45

AU G U ST U S

2 0 1 4

12-08-14 14:33

Z U I V E L

Nemelco (Vreugdenhil Dairy Foods) Nemelco is een particuliere melkverwerker, met zo’n 900 aangesloten melkveehouders. Het bedrĳf valt onder Vreugdenhil Dairy Foods en levert alle melk. De hoofdvestiging van Vreugdenhil staat in Voorthuizen. Daarnaast staan er melkfabrieken in Gorinchem, Scharsterbrug en Barneveld. Vreugdenhil is wereldwĳd een van de grootste leveranciers van hoogwaardige melkpoeders en zuivelingrediënten voor de levensmiddelenindustrie. Het bedrĳf produceert ook instant melkpoederproducten in consumentenverpakking. De melkveehouders van Nemelco produceren jaarlĳks bĳna een derde van de totale hoeveelheid melk die in Nederland wordt omgezet in melkpoeder. Vreugdenhil Dairy Foods bouwt momenteel een nieuwe fabriek in Gorinchem, terwĳl in Nĳkerk een nieuw hoofdkantoor verrĳst. In Gorinchem wordt naast de bestaande fabriek een splinternieuwe fabriek gebouwd. De nieuwe fabriek krĳgt een productiecapaciteit van 48.000 ton per jaar. Daarmee neemt de totale capaciteit van Vreugdenhil met 35 procent toe.

zuivelcoöperatie Cono met een voorschotmelkprĳs van 42,90 euro per 100 kilo melk. Vorig jaar betaalde Cono inclusief ledenreservering 2,03 euro per 100 kilo na. NoorderlandMelk, dat vanaf januari 2015 een deel van de melk aan nieuwkomer A-ware levert, staat op de vierde plaats met een voorschotmelkprĳs van 42,58 euro per 100 kilo melk. Daarmee lĳkt het bedrĳf na een paar moeilĳke jaren weer op de goede weg. Royal FrieslandCampina (RFC) is de laatste jaren een vaste klant in de top van melkprĳsranglĳsten. De gedeelde eerste plaats over 2013 onderstreept dat. Toch

Plaats: Hoeveelheid melk: Aantal melkveehouders: Jaaromzet 2013: Belangrijke producten:

komt de grootse zuivelcoöperatie van Nederland over de eerste helft van 2014 met een gemiddelde voorschotbetaling van precies 41 euro per 100 kilo niet verder dan een vĳfde plaats. Die positie is inherent aan de uitbetalingssystematiek, waarbĳ de voorschotuitbetaling is gebaseerd op de gemiddelde melkprĳs in West-Europa, de zogeheten garantieprĳs. Het eindniveau wordt bĳ RFC, meer dan bĳ de andere fabrieken, gemaakt door de nabetaling. De laatste drie jaar steeg het niveau van nabetaling bĳ RFC steeds. Vorig jaar kregen RFC-veehouders in totaal 3,04 euro (prestatietoeslag plus ledenre-

Voorthuizen 440 miljoen kilo 900 ruim 600 miljoen euro hoogwaardige melkpoeders en zuivelingrediënten

servering) per 100 kilo melk nabetaald. De presentatie van de halfjaarcĳfers eind augustus zullen een indicatie geven of dat over 2014 weer lukt. Leden-melkveehouders krĳgen dit jaar voor het eerst in september al een voorschot op deze prestatietoeslag uitgekeerd.

Kaasmakers blĳven achter De Russische crisis lĳkt vooral de kaasmakers te raken. En die hebben het al moeilĳk. Zo staat Bel Leerdammer op de zesde plaats. De kaasmaker met productielocaties in Schoonrewoerd, Dalfsen en Wageningen, betaalde zĳn melkveehouders

Cono Kaasmakers De kleine zuivelcoöperatie uit Noord-Holland bivakkeert met haar exclusieve Beemsterkazen al jaren aan de top van melkprĳsranglĳstjes. Cono was het eerste bedrĳf dat melkveehouders een toeslag gaf op weidegang en heeft inmiddels een hele serie aan duurzaamheidspremies, die boven op de basismelkprĳs worden uitbetaald. Beemsterkaas is het paradepaardje van Cono Kaasmakers in de supermarkten. Daarnaast maakt Cono verschillende kazen voor het kwaliteitssegment in kaasspeciaalzaken en op markten. Cono levert ook de room voor alle Ben & Jerry-ĳs in Europa. Cono rekent de komende jaren op een extra melkaanvoer van 15 tot 20 procent. Daarop wordt geanticipeerd met de bouw van de nieuwe kaasmakerĳ in de Beemsterpolder. Wat de groenste kaasmakerĳ ter wereld moet gaan worden krĳgt de naam ‘De Nieuwe Tĳd’. Daarmee hoopt Cono toonaangevend te blĳven op het gebied van smaak en duurzaamheid.

Plaats: Hoeveelheid melk: Aantal leden melkveehouders: Jaaromzet 2013: Belangrijke producten:

Westbeemster 336 miljoen kilo 475 194,8 miljoen euro Beemsterkaas

V V EE EE TT EE EE LL TT JAAUNGUUAS RT I U 1S / 12 22 00 10 49

VX08_Melkprijsvergelijking.indd 46

12-08-14 14:34

Royal FrieslandCampina FrieslandCampina (RFC) is met afstand de grootste zuivelcoöperatie van Nederland. Het zuivelconcern richt de pĳlen vooral op zuiveldranken, kindervoeding en merkkaas. Sinds de fusie tussen FrieslandFoods en Campina eind 2008 een feit werd, gaat het crescendo met het bedrĳf. De jaarcĳfers breken jaar op jaar nieuwe records, terwĳl het zuivelconcern qua melkprĳs zowel nationaal als internationaal tot de top behoort. De groei krĳgt vooral gestalte in Azië en Afrika, waar de snel groeiende bevolking steeds meer geld in handen heeft om zuivelproducten te kopen. De fusie leverde bovendien synergievoordelen en maakte een einde aan de jarenlange strĳd tussen de twee grootste zuivelcoöperaties van Nederland. Sinds de fusie investeerde RFC in totaal 2,5 miljard euro in aanpassing van bestaande fabrieken of de bouw van nieuwe fabrieken. De komende jaren wordt er nog flink geïnvesteerd. Het bedrĳf is dan ook klaar om de verwachte groei van 20 procent aan melk tot 2020 op te vangen.

Plaats: Amersfoort Hoeveelheid melk: 10,6 miljard kilo waarvan 9,2 miljard kilo ledenmelk Aantal melkveehouders: 19.244 (verdeeld over 13.887 bedrijven in Nederland, Duitsland en België) Jaaromzet 2013: 11,4 miljard euro Belangrijke producten: zuiveldranken, kindervoeding en merkkaas

Milcobel op plaats vĳf Het Belgische Milcobel, dat 72 leden-melkveehouders in Nederland heeft, betaalt over het eerste half jaar van 2014 bĳ een jaarleverantie van 700.000 kilogram een voorschotmelkprĳs van 41,38 euro. Vanwege het grote aantal Vlaamse Veeteeltlezers maakt Milcobel wel deel uit van de vergelĳking. Met deze prĳs zou Milcobel in de Nederlandse melkprĳsranglĳst uitkomen op de vĳfde plaats. Milcobel betaalde over 2013 inclusief nabetaling 40,32 euro, goed voor plaats zeven van de acht.

van januari tot en met juni gemiddeld 40,70 euro per 100 kilo melk. De nabetaling van Bel Leerdammer in 2013 was vergelĳkbaar met die van FrieslandCampina. Lukt dat dit jaar weer, dan stĳgt Bel Leerdammer nog een aantal plaatsen. DOC sluit de ranglĳst. Het bedrĳf betaalt de eerste zes maanden 36,46 euro per 100 kilo melk. Het verschil met nummer zes bedraagt 4,24 euro en met de koploper 7,15 euro per 100 kilogram melk.

Vooruitzicht voorzichtig positief

FrieslandCampina investeert volop in het verwerken van extra melkaanvoer

De zeven deelnemende melkfabrieken kregen tien dagen de tĳd om te reageren op de melkprĳsranglĳst. Ook peilde Veeteelt hun verwachtingen.

VV EE EE TT EE EE LLTT AF U E BG RU US A TR U IS 21 22 00 11 44

VX08_Melkprijsvergelijking.indd 47

12-08-14 14:34

Z U I V E L

Bel Leerdammer (Bel Group) Drie van de 28 productielocaties plus een verkoopkantoor van de Franse Bel Group staan in Nederland. Onder de vlag van Bel Leerdammer worden in Dalfsen, Wageningen en Schoonrewoerd vooral merkkazen en kaasproducten onder het Leerdammer-merk bedacht en geproduceerd en verkocht. In Schoonrewoerd is ook het Nederlandse verkoopkantoor van Bel Leerdammer gevestigd. De melk is afkomstig van ruim 1300 melkveehouders. De kaasproductie bedraagt zo’n 70.000 ton per jaar. De capaciteit van de fabriek in Dalfsen wordt dit jaar opgeschroefd van 36.000 naar 42.500 ton kaas. Daarmee speelt Bel Leerdammer in op de verwachte hogere melkaanvoer vanaf 2015. In totaal wordt de verwerkingscapaciteit 18 procent groter. In de fabriek in Dalfsen worden uitsluitend de goedlopende Leerdammer foliekazen geproduceerd.

Plaats: Hoeveelheid melk: Aantal leden-melkveehouders: Jaaromzet 2013: Belangrijke producten:

Schoonrewoerd 700 miljoen kilo ruim 1300 2,7 miljard euro Leerdammer-kaas

Vanwege de Ruslandcrisis is een voorspelling van de zuivelmarkt lastig voor de rest van 2014

NoorderlandMelk In 2007 sloeg een groep melkveehouders in Noord-Nederland de handen ineen. NoorderlandMelk werd de naam van de nieuwe leverancierscoöperatie, die de melk niet verwerkt maar verkoopt aan verschillende zuivelfabrieken. Onder leiding van melkveehouder Ad van Velde uit Kantens verwierf NoorderlandMelk zich de afgelopen jaren een plekje op de Nederlandse zuivelmarkt. Het bedrĳf ging een paar keer door zwaar weer. Het faillissement van afnemer Lyempf in Kampen in 2011 leidde tot een verlies van ettelĳke miljoenen. Ook het faillissement van zuivelbedrĳf De Katshaar in Coevorden, in maart 2013 overgenomen door NoorderlandMelk, was een tegenvaller. Dankzĳ tussenkomst van A-ware, dat met deze fabriek een doorstart maakte, kon 2013 toch nog met licht positief resultaat worden afgesloten. NoorderlandMelk levert zĳn melk aan verschillende partĳen, maar wordt vanaf 2015 niet alleen leverancier van de nieuwe A-ware-fabriek in Heerenveen, maar ook partner. De coöperatie neemt dan deel in A-ware Milk BV. Dit is de zogeheten melkrotonde die alle aangevoerde melk via grondstofverkoop, halffabricaat dan wel kaas tot waarde moet zien te brengen.

Plaats: Hoeveelheid melk: Aantal leden melkveehouders: Jaaromzet 2013: Belangrijke producten:

Groningen 120 miljoen kilo 180 50 miljoen euro rauwe melk

V V EE EE TT EE EE LL TT JAAUNGUUAS RT I U 1S / 12 22 00 10 49

VX08_Melkprijsvergelijking.indd 48

12-08-14 14:34

DOC Kaas DOC Kaas zit midden in strategie 2013-2017, de ombouw van business-to-businessspeler naar een totaalspeler in kaas. Via de commerciële unit DOC Cheese werkt DOC wereldwĳd samen met klanten in de verschillende marktsegmenten. Nadat de leden in 2011 de voorgenomen fusie met het Duitse DMK afbliezen, zoekt DOC Kaas nadrukkelĳk naar samenwerkingsvormen met andere zuivelspelers. De joint venture met Hochwald voor de verkoop van producten in Afrika en het Midden-Oosten is daarvan een goed voorbeeld. DOC wil meer van dit soort samenwerkingen realiseren. Mede daardoor steeg het exportpercentage in 2013 van 13 naar 25 procent. De al veel langere samenwerking met het Britse Volac brengt de wei van het bedrĳf tot waarde. Beide bedrĳven werken samen in DVNutrition, waarmee de positie in de markt voor babyvoeding en lifestyleproducten verder gestalte moet krĳgen. De productiecapaciteit is recent uitgebreid van 125.000 naar 140.000 ton. Daarmee kan de groeiende melkaanvoer vanaf 2015 zonder problemen worden verwerkt.

Vreugdenhil (Nemelco) laat weten klaar te zĳn om alle melk die hun melkveehouders leveren ook in de periode na het quotum te verwerken en te vermarkten. Gezien de wereldwĳde vraagontwikkeling naar zuivel is Vreugdenhil positief over de lange termĳn. Voorzitter Teunis Sterk van DeltaMilk: ‘Wĳ betalen geen seizoenstoeslagen of -kortingen. Daardoor krĳgen leden hun geld eerder. Dat is een reden dat onze melkprĳs over het eerste half jaar bovengemiddeld uitvalt.’ Voorzitter Ad van Velde van NoorderlandMelk verwacht voor het derde en

Plaats: Hoeveelheid melk: Aantal leden-melkveehouders: Jaaromzet 2013: Belangrijke producten:

vierde kwartaal 2014 een wat lagere melkprĳs. ‘Voor NoorderlandMelk ga ik uit van een niveau tussen de 35 en 40 eurocent. ‘Op langere termĳn verwacht ik niet dat de melkprĳs ooit weer naar 20 cent gaat. Je ziet wereldwĳd dat de voedselgrondstofprĳzen zich op een hoger niveau bewegen. Dit betekent ook dat bĳvoorbeeld krachtvoerprĳzen op een hoger niveau blĳven. In Nederland wordt 25 procent van het totale rantsoen als krachtvoer gevoerd. In andere zuivelexporterende landen is dit aandeel slechts 5 tot 10 procent. Dat maakt de positie van Nederland kwetsbaarder.’

Hoogeveen ruim 1 miljard kilo 1103 638 miljoen euro kaas, weiveredeling

Cono Kaasmakers zegt in een reactie dat het vanwege de hoge melkaanvoer momenteel volop melkpoeder maakt. De prĳzen daarvan zĳn lager. Cono moet ook nog een klein gedeelte van de melk verkopen op de spotmarkt en ook daar zĳn de prĳzen lager. Dit drukt de melkprĳs. ‘Gunstig voor de prĳs is dat de afzet van kaas van Cono nog steeds zeer hoog is’, aldus een woordvoerder. Royal FrieslandCampina neemt de ranglĳst voor kennisgeving aan en laat weten geen voorspellingen te doen over melkprĳsontwikkeling. Duidelĳk is dat die voor de lange termĳn positief is. ‘Links-

Druk op melkprĳs, maar ook op voerprĳs Zuivelanalisten voorzien de komende maanden een verdere daling van de melkprĳs, maar ook van de voerprĳs. Nu Rusland als grootse kaasimporteur ter wereld een jaar lang geen zuivelproducten meer importeert uit Europa, Amerika, Australië en Noorwegen, gaan handelsstromen zich verleggen, voorspelt zuivelmarktanalist Klaas Johan Osinga van LTO. Hĳ verwacht enige invloed op de melkprĳs, maar geen dramatische. ‘Zuid-Amerika en Nieuw-Zeeland zouden meer aan Rusland kunnen leveren’, denkt hĳ. ‘Bovendien vormen Rusland, Wit-Rusland en Kazachstan een vrĳhandelszone. Producten zouden dus ook via de twee laatste landen geleverd kunnen worden.’ Duidelĳk is dat de voedselprĳzen in Rusland de komende tĳd gaan stĳgen. ‘Of de liefde voor Poetin ook bĳ de

Russen door de maag gaat, zal nu moeten blĳken’, zegt Osinga. Ook zonder Ruslandcrisis was er komende maanden druk op de melkprĳs gekomen. Oorzaak: meer melk, minder vraag, met name vanuit China. In Europa molken boeren over de eerste zes maanden bĳna 6 procent meer, terwĳl Nieuw-Zeeland in 2013-2014 9 procent meer melk leverde. In Amerika ging het in juni om een toename van bĳna 2 procent. Osinga: ‘De groei van het aanbod in Nieuw-Zeeland, Europa en de Verenigde Staten is voorlopig groot genoeg om aan de groeiende vraag te voldoen. Het omslagpunt ligt rond de 2,5 procent productietoename per jaar. Kopers leunen nu achterover en stappen pas weer in als ze denken dat de bodem in de markt is bereikt. Hopelĳk is dat snel.’

De zuivelanalisten van de Rabobank voorspelden net voor de Russische boycot een melkprĳs die de komende maanden iets onder de 40 euro per kilo ligt. De afname van de Chinese vraag houdt nog even aan omdat China grote voorraden heeft aangelegd, denkt de bank. Ondertussen is bĳna overal sprake van goede oogsten en dalende prĳzen voor mais, tarwe en sojabonen. Zo wordt een uitstekende sojaoogst verwacht in de Verenigde Staten: 103 miljoen ton tegen 90 vorig jaar. ‘De oogstverwachtingen lĳken inmiddels grotendeels verwerkt in de wereldmarktnoteringen.’ De prĳzen voor brok en bierbostel daalden in juli. ‘Krachtvoerkosten gaan normaal gesproken verder dalen. Vraag is of dat snel genoeg gaat om de marges op melkveebedrĳven in stand te houden.’

V V EE EE TT EE EE LL TT JAAUNGUUAS RT I U 1S / 12 22 00 10 49

VX08_Melkprijsvergelijking.indd 49

12-08-14 14:35

Z U I V E L

DeltaMilk De in 2002 opgerichte leveranciersvereniging DeltaMilk met melkveehouders uit de Alblasserwaard nam in 2009 de kaasfabriek in Bleskensgraaf over. De Europese Commissie gebood FrieslandCampina om deze af te stoten, om te voorkomen dat de fusieorganisatie een te dominante positie kreeg in Nederland. DeltaMilk kocht de fabriek en verwerkt inmiddels ruim 400 miljoen kilogram melk tot natuurgerĳpte ronde en rechthoekige Goudse kazen. Van de melk wordt slechts een deel geleverd door de 150 ledenmelkveehouders. Een flink deel van de melk wordt bĳgekocht van de Dutch Milk Foundation (DMF). Dat is de onafhankelĳke stichtingbeheerder die jaarlĳks 1,2 miljard kilo melk van FrieslandCampina beschikbaar stelt aan derden. Tot 1 juli van dit jaar bedroeg de prĳs daarvoor de FrieslandCampina-garantieprĳs min één procent, met een verrekening voor onder meer heffingen, transport en kwaliteitscontrole. De Graafstroom gaat door met investeren. Het bestuur kondigde recent aan ruimte te willen bieden aan nieuwe melkveehouders. De leden moeten dat voornemen nog goedkeuren.

om of rechtsom, een tekort aan eiwit houden we. De melkprĳs kan voor de lange termĳn dan ook maar één richting op: omhoog’, zo liet bestuurder Roelof Joosten zich enige tĳd terug op een bĳeenkomst ontvallen.

Melkprĳsvoorspelling moeilĳk FrieslandCampina gaat tussen 2015 en 2020 nog steeds uit van een groei van het melkaanbod van gemiddeld 2 procent per jaar. ‘We investeren dan ook volop in de uitbreiding van onze verwerkingscapaciteit en verwachten dat we de piek die ontstaat zal na het verdwĳnen van

Plaats: Hoeveelheid melk: Aantal melkveehouders: Jaaromzet 2013: Belangrijke producten:

het quotum, grotendeels kunnen opvangen’, laat een woordvoerster weten. Directeur Joost van der Hoogte van Bel Leerdammer zegt in een reactie dat Bel Leerdammer qua melkprĳsuitbetaling over de afgelopen drie jaar telkens in de bovenste regionen stond. ‘De opbouw van onze melkprĳs is zodanig dat het prĳsniveau in de eerste zes maanden van het jaar gemiddeld lager uitkomt. Het gemiddelde verschil wordt vanwege onze rekenmethodiek en nabetalingssystematiek in de tweede helft van het jaar ruimschoots ingelopen.’ Bel Leerdammer zegt klaar te zĳn om de

Bleskensgraaf ruim 400 miljoen kilo 150 180 miljoen euro kaas

extra melk na 1 april 2015 te kunnen verwerken. ‘We hebben de situatie van komend jaar helder in beeld en onze strategie bepaald en afgestemd met onze melkveehouders.’ Over de melkprĳsontwikkeling valt volgens Van der Hoogte absoluut geen voorspelling te doen. ‘We hebben te maken met veel politieke en maatschappelĳke onrust, in tal van delen van de wereld. Die hebben grote invloed, zeker voor exporterende bedrĳven zoals Bel Leerdammer.’ Een woordvoerster van DOC Kaas laat weten wegens vakantie niet tĳdig te kunnen reageren. l

Milcobel Milcobel is de grootste zuivelcoöperatie van België. Van de ruim 2800 ledenmelkveehouders met een gemiddelde jaarleverantie van bĳna 400.000 kilogram melk komen er 72 uit Nederland (Noord-Brabant en Limburg). Na een moeizame periode met lage melkprĳzen en ontevreden leden in met name 2012 vond Milcobel vorig jaar de weg omhoog. De wereldwĳd groeiende vraag naar mozzarella droeg daar zeker een steentje aan bĳ. Milcobel investeert dan ook flink in mozzarellaproductie. Zo werd recent in Langemark een nieuwe mozzarellafabriek gebouwd, goed voor 45.000 ton mozzarrellakaas. Tot nu toe was Milcobel vooral een speler met een breed scala aan producten, sterk gericht op de Belgische markt. De koers van Milcobel is erop gericht het aandeel aan producten met hogere toegevoegde waarde constant uit te breiden. Ook de export moet verder omhoog. In Moorslede werd voor ruim 50 miljoen euro geïnvesteerd. Hier worden met name speciaalkazen gemaakt, waaronder Brugge. De ambitie is om daar tegen 2020 25 procent van de huidige melkaanvoer te verwerken.

Plaats: Hoeveelheid melk: Aantal melkveehouders: Jaaromzet 2013: Belangrijke producten:

Kallo (België) ruim 1,1 miljard kilo 2878 985 miljoen euro mozzarella, kaas, melkpoeder, boter, room, ijs

V V EE EE TT EE EE LL TT JAAUNGUUAS RT I U 1S / 12 22 00 10 49

VX08_Melkprijsvergelijking.indd 50

12-08-14 14:34

K O E PA D

Hans Dirksen: ‘Bĳ hoge melkprĳs worden boeren minder scherp’ Eerst chaos maken om iets moois te creëren. Het is de stĳl waarmee Hans Dirksen (51), geestelĳk vader van de bedrĳfseigen melkprĳsvergelĳking, al sinds 1988 melkveehouders scherper probeert te laten managen. Advisering op alle fronten, waarbĳ het bedrĳfseconomische aspect centraal staat, is het credo van zĳn bedrĳf Dirksen Management Support (DMS) in Beusichem. En altĳd in studieclubverband. ‘Omdat boeren nu eenmaal het meeste leren van boeren.’ Dirksen gaat in op de melkprĳsvergelĳking, die hĳ samenstelde met collega Robin Kool. Hoe is de melkprĳsvergelĳking ontstaan? ‘In mĳn studieclubs waren er altĳd boeren die hun melkprĳs mooier maakten dan de werkelĳkheid. Samen met oud-medewerker John van Rĳn en stagiair Paul van Lint en later oud-medewerker Hans Janssen heb ik toen een tool ontwikkeld waarmee we op basis van uitbetalingssystematiek van de fabriek en de melkgeldbriefjes precies kunnen berekenen hoeveel een boer op basis van zĳn bedrĳfsomvang, zĳn leveringspatroon, de vet- en eiwitgehalten in zĳn melk en zĳn kwaliteitsen duurzaamheidspremies krĳgt bĳ de verschillende fabrieken.’ ‘Het nadeel van de melkprĳsvergelĳkingen die je wel eens ziet, is dat het gestandaardiseerde gemiddelden zĳn op basis van fabriekscĳfers. Je krĳgt iets forfaitairs, die van ons is bedrĳfsspecifiek. Vergelĳk het maar met het verschil tussen de forfaitaire en de bedrĳfsspecifieke excretienorm.’ Wat is de waarde van een melkprĳsvergelĳking tussen fabrieken? ‘Voor DMS is de kritieke melkprĳs een groter speerpunt dan de melkprĳs. De kritieke melkprĳs, die aangeeft hoeveel melkveehouders nodig hebben om al hun kosten vergoed te krĳgen, kunnen melkveehouders namelĳk zelf meer beïnvloeden. Bovendien zit er qua melkprĳs tussen de beste en de slechtste fabriek aan het einde van het jaar meestal maar 3 of 4 cent per kilo melk. Bĳ de kritieke melkprĳs lopen de verschillen soms wel op tot 10 cent.’ ‘Is er een relatie tussen melkprĳs en kostprĳs? ‘Zeker. Een tĳdje geleden hebben we de cĳfers geanalyseerd. Daaruit kwam dat

een groep DOC-boeren een scherpere kostprĳs haalde dan melkveehouders van onder andere Cono. Als er minder geld binnenkomt op het melkveebedrĳf, word je vanzelf gedwongen scherper te zeilen.’ Boeren worden dus gemakkelĳk zodra de melkprĳs goed is? ‘Uit de cĳfers blĳkt dat de kostprĳs op veel bedrĳven minstens zo hard is gestegen als de melkprĳs. Toch zie je op de nodige bedrĳven alweer nieuwe trekkers rĳden, terwĳl het qua saldo in de melkveehouderĳ helemaal niet zo veel beter gaat.’ Wat doe je om dat te veranderen? ‘Ik probeer boeren assertiever te maken door ze een spiegel voor te houden. Ik ontzorg niet, maar confronteer. Dat leidt soms tot klappende deuren. Het doel is klanten scherper te krĳgen in hun denken. De scherpte die boeren na een bedrĳfsovername, een hoge investering of een lage melkprĳs tentoonspreiden, zouden ze altĳd moeten hebben. Dan zou er veel meer geld worden verdiend.’ Wat wordt de komende tĳd de grote uitdaging voor melkveehouders? ‘Meten is weten en wegen is winnen. Boeren menen veel te weten over hun koeien, maar weten vaak niet hoeveel kilogram droge stof er van hun land komt. Terwĳl dat meer dan ooit de sleutel wordt naar scherp boeren. We zĳn groot geworden met Minas, de KringloopWĳzer gaat dat verhaal nu afmaken. Het gaat er straks meer dan ooit om maximaal voer van het land te halen.’ ‘Weet je wat ook een kenmerk is? De betere melkveehouders hebben een plan, de mindere zoeken vooral naar excuses.’

Wiepk Voskamp gaat aan de slag als lector duurzame melkveehouderĳ bĳ de hogeschool Van Hall Larenstein in Leeuwarden. Drie dagen per week zal Voskamp (47) als lector een onderzoekslĳn opzetten rondom diverse duurzaamheidsthema’s. Voskamp blĳft daarnaast ook actief als senior programmamanager bĳ CRV, waarbĳ ook duurzaamheid centraal staat. Voskamp werkt sinds 2002 bĳ CRV en was onder meer verantwoordelĳk voor de afdeling R&D. Ook Kees Lokhorst (52) is begonnen als lector bĳ Van Hall Larenstein. Lokhorst, die als senioronderzoeker aan Wageningen UR Livestock Research verbonden is, gaat twee dagen in de week aan de slag als lector herd management en smart dairyfarming. Lokhorst is een van de initiatiefnemers van het project Smart Dairy Farming, waarbĳ met behulp van sensortechnieken op zes melkveebedrĳven tal van data worden verzameld om het management te verbeteren.

Wiepk Voskamp

Kees Lokhorst

De nieuwe voorzitter van ZuivelNL, de nieuwe branchevereniging voor de melkveehouderĳ en zuivelsector, heet Jorrit Joritsma (60). De melkveehouder melkt in het Friese Oosterstreek ruim honderd koeien en was tot 2012 jarenlang bestuurlĳk actief bĳ FrieslandCampina. ZuivelNL neemt een deel van de taken over van het Productschap Zuivel en telt drie leden: LTO Nederland, de Nederlandse Zuivel Organisatie en de Nederlandse Melkveehouders Vakbond.

V V EE EE TT EE EE LL TT JAAUNGUUAS RT I U 1S / 12 22 00 10 49

VX08_Melkprijsvergelijking.indd 51

12-08-14 14:35

K E U R I N G

Puttenstein en Van ’t Hof slepen meeste titels in de wacht op Noord-Veluwe

Al 65 keer feest in Oldebroek De hoofdrollen op de 65e fokveedag in Oldebroek waren weggelegd voor de families Puttenstein en Van ’t Hof. De fokkers wonnen meerdere titels en sleepten met Truus 3860 en Stouwdamshof Joukje 43 het algemeen kampioenschap in de wacht. tekst Inge van Drie

E Stouwdamshof Joukje 43 (v. Aidan), algemeen kampioene zwartbont Prod.: 2.04 374 12.885 3,44 3,08 lw 106

Andre 135 (v. Topaz), kampioene senioren zwartbont Levensproductie: 2335 65.235 4,46 3,65

Truus 3860 (v. Classic), algemeen kampioene roodbont Prod.: 4.02 337 10.507 4,56 3,97 lw 116

V E E T E E LT

AUGUSTUS

VX12_FokveedagNoordVeluwe+Bloem.indd 52

r was wat te vieren in Oldebroek. Al voor de 65e keer vond de fokveedag Noord-Veluwe plaats. Ter ere daarvan bracht de organisatie zelfs een speciale jubileumgids uit. Die eerste keuring in Oldebroek vond plaats in 1946. Wat voor figuur Stouwdamshof Peinzer 18 van Gerrit, Jantje, Hendrik en Annerike van ’t Hof uit Oosterwolde op die eerste keuring zou hebben geslagen? Dat blĳft gissen. Zeker is wel dat de Snowmandochter op de 65e editie van de fokveedag Oldebroek hoge ogen gooide met haar mooie middenhand, haar lange passen en haar sterke achteruier. In de oudste vaarzenrubriek rekende ze vanwege meer uiterlĳke melkrĳkheid en meer kracht in de benen af met de lange en jeugdige J&G Lena 156. Lena was een dochter van de eigengefokte Malando van Jan en Gerrie Hoegen uit Ermelo. In de finale wrong de winnares van de jongste vaarzenrubriek zich nog tussen dat tweetal. Noorder Gerjanne (v. Danillo) van Jan-Willem Schoonhoven en Jacob van de Werfhorst uit Noordeinde was in achteruier sterker dan Lena, maar kon niet tippen aan het melktype van Peinzer. De Snowmandochter pakte daardoor de vaarzentitel met Gerjanne als secondante. Gerrit van ’t Hof – fokveedagvoorzitter en speaker tegelĳk – beschikte over meer troeven. In de middenklasse zwartbont trad Stouwdamshof Joukje 43 voor het voetlicht. De dochter van Stouwdamshof Alta Aidan – alweer een eigengefokte stier – won ook de prĳs voor de beste uier. Die dankte ze niet alleen aan de lengte van de uier, maar ook aan de voorbeeldige speenplaatsing en de hoog aangehechte achterkwartieren. Joukje etaleerde daarnaast een lang skelet en goed beenwerk. Maar in Rieten Corrie 177 trof Joukje een tegenstander van formaat. De Alliancedochter van de familie Polinder

uit Nunspeet, die de strĳd bĳ de bedrĳfsgroepen won, toonde veel capaciteit, een fraaie ribbenpartĳ en veel lengte. In de eindafweging van de jury gaf de uier de doorslag. Dat betekende dat Stouwdamshof Joukje 43 de titel in de wacht sleepte en Rieten Corrie 177 de reservetitel won.

Gevarieerd vaderbeeld Het vaderbeeld bĳ zwartbont was gevarieerd. Alleen Danillo slaagde erin twee finalisten af te leveren. Een daarvan was Vekis Beatrix 8. De pupil van Bert van Engelen was al vaker succesvol in Oldebroek. Afgelopen jaar pakte ze nog de reservetitel in de middenklasse. Dit jaar trad ze voor het eerst aan bĳ de senioren. De bĳna zes jaar oude Danillodochter had zich ontwikkeld tot een koe met een fraaie ribwelving en een sterk aangehechte en brede uier. Beatrix kreeg tegenstand van onder meer Marie 389 van Dick Pelleboer uit Ĳsselmuiden. Met haar kracht, haar brede voorhand, het prima kruis en de ĳzersterke uier was de Classicdochter een geduchte concurrente. De bĳna tien jaar oude Andre 135 van Joost Kroes uit Genemuiden liep zich in de kĳker met haar prachtige middenhand, haar extra lange lĳf en de sterk bewaarde uier. Uiteindelĳk pakte de Topazdochter net als in 2012 de seniortitel met Beatrix in haar kielzog. Zou Andre ook opnieuw het algemeen kampioenschap winnen? Zover kwam het niet; die eer was voor de winnares uit de middenklasse: Stouwdamshof Joukje 43. Telde de zwartbontkeuring ruim zestig dieren, bĳ roodbont was het aanbod met nog geen dertig dieren krap. Toch was de keuring zeker de moeite van het bekĳken waard, want het niveau was bĳzonder hoog. Neem bĳvoorbeeld de vaarzen-

2014

11-08-14 16:31

K O E I E N B L O E M P J E S

rubrieken, met onder meer de kersverse NRM-reservekampioene Zeedieker Mon-Chri 20 van Evert Korenberg uit Genemuiden. De Jotandochter combineerde kracht, lengte en perfecte verhoudingen met een uier die vooral in achteruierhoogte en -breedte aansprak. Maar Brook Dientje 85 van Hans Puttenstein uit Kamperveen gaf zich niet zomaar gewonnen. In ophangband en vooruierlengte was de opengebouwde Jotandochter een tikje sterker dan MonChri en ook in beenwerk kon ze haar halfzus de baas. Maar de lengte en showuitstraling van Mon-Chri gaven de doorslag; zĳ won de vaarzentitel.

Nek-aan-nekrace Lang hoefde Puttenstein niet te treuren. Ook in de middenklasse had hĳ meerdere ĳzers in het vuur. Een daarvan was Brook Doortje 8054. Met haar fraaie melkopdruk, haar ondiepe en sterk aangehechte uier en het droge beenwerk rekende de Savarddochter in een nek-aan-nekrace af met Stouwdamshof Jacoba 83 van Van ’t Hof. Jacoba was een makkelĳk stappende Curtisdochter met veel lengte en een breed kruis. Zou Puttenstein, die ook de beste bedrĳfsgroep bĳ roodbont samenstelde, bĳ de senioren opnieuw toeslaan? Hĳ bracht Truus 3860 in stelling, de Classicdochter die in 2010 de reservetitel in de middenklasse won op de NRM. Truus was uitgegroeid tot een koe die perfect in elkaar stak en over veel uitstraling en een heel sterke uier beschikte. Uit dezelfde stal kwam Doortje 3991 – eigen aan Jan de Groot uit Zalk. De Classictelg toonde enorm veel lengte en ruimte in haar skelet en haar beengebruik was ĳzersterk. De jury wikte en woog. De uitstraling en de puike uier van Truus legden uiteindelĳk het meeste gewicht in de schaal. Zĳ won de seniortitel en pakte als klap op de vuurpĳl ook het algemeen kampioenschap. l

Pieter de Vries, melkveehouder te Lelystad:

Aard Vosman, toekomstig melkveehouder te Rĳssen:

‘Jerseys zĳn erg efficiënt, maar ook eigenwĳs. Ze kunnen de eerste weken flink lastig zĳn bĳ het melken. En ik vind het ook prachtig om een mooi geuierde zwartbonte te melken die een flinke bak melk geeft.’ (Bo)

‘Het mooiste werk vind ik koekalverĳ. Een kalf dat levend geboren wordt en gezond is, daar geniet ik van. Als het een vaarsje is, is het helemaal mooi, want daar kunnen we weer mee verder fokken. Een goed gezond stierkalf is ook prima. Nieuw leven, daar geniet ik van.’ (Bo)

Piet Boer, bestuursvoorzitter FrieslandCampina:

Jan Hermanussen, melkveehouder te Beers: ‘Met genomics valt op dit moment meer te verdienen dan met exterieur. Het vraagt wel een andere vorm van fokkerĳ. Jonge stieren met goede genomics zĳn gewild en worden veel ingezet, terwĳl we voor het exterieur toch een iets meer bewezen stier willen gebruiken.’ (NO)

Stef Beunk, importeur fleckviehsperma: ‘Foto’s van koeien en stieren worden soms zo erg bewerkt en de dieren geperfectioneerd, dat ze in het echt nauwelĳks herkenbaar zĳn. Wĳ manipuleren geen foto’s. Alleen het halstertouw wordt weggeshopt, maar we laten speentjes niet rechtzetten.’ (Mm)

‘Iedereen in de schakel moet zich realiseren dat we bezig zĳn met de productie van voedsel, vaak voor kwetsbare groepen zoals baby’s, kinderen en ouderen. Dat schept grote verantwoordelĳkheden.’ (mk)

Johannes Kramer, gedeputeerde provincie Friesland: ‘We moeten inspelen op de kansen die de wereldmarkt de zuivel biedt. Wĳ hebben de kennis, de kwaliteit en de productie. Friesland moet hét zuivelgebied van de wereld worden.’ (Bv)

Roel Veerkamp, hoogleraar Numerieke Genetica in Wageningen: ‘Door bĳ heel veel stieren het genoom, dat bestaat uit drie miljard “letters” te analyseren, zĳn we goed in staat de patronen te koppelen aan alle eigenschappen die voor een koe of een stier belangrĳk zĳn.’ (NRC)

Martien van Bostelen, voorzitter Vereniging voor Rundveepedicure: ‘Dat de klauwverzorger al dan niet gediplomeerd is, heeft een veel minder groot effect dan de veehouder die roosters niet regelmatig reinigt of het klauwontsmettingsbad niet juist toepast.’ (Bv)

Gerard Ziel, melkveehouder te Nĳelamer: ‘Hoeveel ideale weidedagen hebben we jaarlĳks? Dat houdt met honderd wel op, schat ik. Het is een lust voor het oog om de koeien met de hoge temperaturen van deze zomer te zien in de stal met geïsoleerd dak, het licht en de ruimte. Burgers hebben er begrip voor als je uitlegt waarom je je koeien binnenhoudt. Maar ze missen de koeien wel in de weide.’ (NO)

Het is beter voor het dier en voor de veehouder. Maar het is tegelĳkertĳd een moeilĳke kwestie. Anders was klauwgezondheid al lang geen onderwerp van gesprek geweest.’ (Bv)

Hylke Speerstra, oud-landbouwjournalist: ‘Melken met de hand gaat samen met het vertellen van verhalen. Iets wat mensen al eeuwen deden, viel bĳ de komst van de melkmachine ineens helemaal weg. Het enige geluid dat overbleef was het gezucht van het melkapparaat.’ (NRC)

Cees ’t Hart, hoofddirecteur FrieslandCampina: ‘Ook voor melkveebedrĳven geldt: door minder afhankelĳk te worden van energie en kunstmest, vergroot je de weerstand van je bedrĳf. Dat kan heel goed van pas komen in perioden van lagere melkprĳzen. Want op die tĳden moet je altĳd voorbereid zĳn.’ (mk)

Kor van der Vis, melkveehouder te Aduard: Toon van Hoof, LTO-bestuurder diergezondheid: ‘Het staat buiten kĳf dat de klauwgezondheid van de koeien in Nederland beter moet.

‘De jersey is een agressieve grazer en je bespaart met weidegang op krachtvoer. Bovendien beur je een cent per liter melk extra. En de jerseys vertrappen minder, al heeft het koppel wel meer poten.’ (Mm)

Bronnen: Nieuwe Oogst (NO), Boerderĳ vandaag (Bv), Boerderĳ (Bo), Melkvee magazine (Mm), melk (mk), NRC Handelsblad (NRC)

V E E T E E LT

VX12_FokveedagNoordVeluwe+Bloem.indd 53

AU G U ST U S

2 0 1 4

11-08-14 16:31

B E D R I J F S R E P O RTA G E

Optimale graslanduitbating als belangrĳkste eigen eiwitbron bĳ Gunther Cusse en Geert De Weweire

Ruwvoer zien als akkerbouwteelt

Gunther Cusse en Geert De Weweire Met elk een eigen takenpakket op het bedrĳf zoeken de schoonbroers Assenede Gunther en Geert het optimale evenwicht tussen melkvee en akkerbouw. Aantal melkkoeien: Totale veestapel: Hoeveelheid land: Melkquotum:

De ruwvoerteelten bekĳken Gunther Cusse en Geert De Weweire uit Assenede allemaal door een akkerbouwbril. Het jongvee en de koeien houden ze bĳvoorbeeld bewust binnen om het gras-

110 260 90 hectare 1,1 miljoen liter

land op die manier optimaal te kunnen benutten. tekst Annelies Debergh

et huisnummer is opgesplitst in twee huisnummers. Het geeft meteen de band aan tussen de bedrĳfsleiders die dit akkerbouw- en melkveebedrĳf in Assenede runnen. Zo werkt Gunther Cusse (36) al sinds enkele jaren samen met zĳn schoonbroer Geert De Weweire (28). Ze heben beiden hun eigen taken op het landbouwbedrĳf.

De bĳzondere vorm van samenwerken kwam tot stand doordat Geert doof is. Gunther heeft het woord en vertelt dat schoonbroer Geert naast een halftĳdse job buitenshuis ook het melken en de kalveropfok voor zĳn rekening neemt. Gunther zorgt voor het voeren van alle vee en voor de verschillende teelten, terwĳl schoonvader Robert Hermy de fok-

kerĳman blĳft. ‘Misschien is deze samenwerking wel gemakkelĳker dan vele andere’, zegt hĳ. ‘We hebben duidelĳke afspraken over de werkzaamheden. Elk heeft hier in principe zĳn eigen vaste taken.’ Al zeven jaar is Gunther aan de slag op het melkveebedrĳf. Als niet-boerenzoon rolde hĳ via zĳn vrouw Hilde De Wewei-

Voor het voeren van de koeien wordt zo veel mogelĳk beroep gedaan op grondstoffen van eigen bodem

V E E T E E LT

VX12_bedrijfsrep Cusse.indd 54

AUGUSTUS

2014

11-08-14 14:02

re de landbouwsector binnen. Naast het melkveebedrĳf bouwde Hilde een kinderopvang uit. ‘Ik heb al van in mĳn jonge jaren veel binding met de landbouw’, zegt Gunther. ‘Al van kleinsaf ging ik bĳ een boer in de buurt werken en tegen het einde van mĳn studietĳd had ik al acht witblauwen.’

Stierkalveren aangehouden Op het bedrĳf lopen nu ongeveer 260 stuks vee. ‘Ik heb nog altĳd een twintigtal witblauwen lopen.’ Die worden straks niet ingeruild voor meer melkkoeien. ‘De hobby blĳft. Ik heb er nog nooit aan gedacht om ze weg te doen. Ik vind het gewoon een mooi type dier.’ Dat het bedrĳf naar verhouding veel dieren telt, verklaart Gunther door het aanhouden van de stierkalveren. ‘Met de slechte kalverprĳzen en de quotumproblematiek heb ik vorig jaar veel kalveren aangehouden. Het teveel aan melk kon op die manier goed weg en er was toch een ruime voorraad ruwvoer en voldoende grond voor mestafzet.’ Een aantal stiertjes vertrekt elk jaar voor natuurlĳke dekdienst. ‘Met de verkoop van tien tot twaalf stiertjes per jaar is dat een mooie neventak. De rest gaat weg voor de slacht.’ De melkproductie lag het afgelopen op 9600 kg melk met 4,10% vet en 3,48%

eiwit. ‘We hebben het voorbĳe jaar fors op de rem moeten staan en dat zie je ook aan het jaargemiddelde.’ Voor Gunther is het een uitgemaakte zaak: ‘Dat nooit meer. We waren vorig jaar erg zuinig met krachtvoer, maar dat is verre van gezond voor de individuele koe. Als een koe melk wil geven, dan moet ze daar de nodige steun voor krĳgen. Koeien opdrĳven is moeilĳk maar ze terugtrekken in aantal liters melk ook. ‘

Meer dan verdubbeld De afgelopen zeven jaar ging het melkquotum van 560.000 liter naar ongeveer 1,1 miljoen liter melk. Het afgelopen jaar is geïnvesteerd in 237.000 liter melkquotum. ‘We kunnen dit jaar in elk geval gerust slapen. Wĳ hebben onze verzekering voor komend jaar genomen.’ Vaarzenverkoop was een andere optie maar daarin ziet Gunther geen heil. ‘Vaarzen zĳn de toekomst van je bedrĳf. Die houd ik liever zelf aan.’ Voor de komende jaren plannen Gunther en Geert geen opvallende uitbreidingen. ‘We willen vooral het economisch rendement per koe nog verder verhogen. Dat cĳfer wordt nog meer van belang.’ Gunther noemt onder meer het verhogen van de kilogrammen-vet-en-eiwitproductie per koe en het opkrikken van de langleefbaarheid van het vee. ‘Daarbĳ hoort het werken met zo veel mogelĳk producten van eigen bodem. Voor energie lukt dat al aardig, in eiwitvoorziening is dat nog moeilĳk.’ Daarmee komt de akkerbouwtak om de hoek kĳken. Aardappelen, wintertarwe, wintergerst, triticale, gras, mais, voederbieten en graszaadteelt laten een lĳvig teeltplan zien. ‘We streven naar hoogproductief gras. Graslanduitbating is enorm belangrĳk. Het is de belangrĳkste eiwitbron van eigen bodem en de enige teelt waar meteen ook wat extra te halen valt.’ Het rantsoen omvat mais- en graskuil met daarnaast ook ccm, geplette triticale, bierbostel en perspulp. Dat laatste product wordt dit jaar nog vervangen door voederbieten die tĳdens het inkuilen van de mais worden gemalen en verdeeld in de sleufsilo. ‘Dan hoeven we geen perspulp meer aan te kopen’, klinkt het. De gerst wordt in een mix met soja gebruikt als lactatiestarter. ‘We verdelen die mix handmatig aan het voerhek aan de verse koeien. Het is meteen ook een belangrĳk controlemoment. Je ziet meteen hoe een koe reageert en krĳgt een goed beeld van al je koeien.’ De fokkerĳ op het bedrĳf ligt nog steeds

Van boven naar beneden: – Lactatiestarter op basis van soja en eigengeteelde gerst – De lactatiestarter wordt met de hand verstrekt – Alle jongvee is op stro gehuisvest – Ccm van eigen korrelmais vervolledigt het rantsoen van de koeien – Het rantsoen wordt gemengd

V E E T E E LT

VX12_bedrijfsrep Cusse.indd 55

AU G U S T U S

2 0 1 4

11-08-14 15:09

B E D R I J F S R E P O RTA G E

De droge koeien en de attentiegroep met pas afgekalfde koeien zĳn allemaal op stro gehuisvest

in handen van schoonvader Robert Hermy. Gofast, Snowfever, Danno, Aram, Crown, Rozello zĳn ingezet naast Insirestieren. ‘Maar ik blĳf voeding veel belangrĳker vinden’, zegt Gunther nuchter. ‘Fokkerĳ speelt een rol, maar daarmee geraak je niet snel vooruit. Een rantsoenaanpassing kan van de ene dag op de andere een verschil maken in rendement.’ Het fokken is gericht op langleefbare koeien; duurzaamheid en vruchtbaarheid staan dan ook hoog op het verlanglĳstje. Voor productie is 10.000 kg melk een mooi streefdoel en het totale vet- en eiwitgehalte kan nog wat omhoog, vindt Gunther. ‘En we willen geen al te kleine koeien. Geef ons maar koeien met veel capaciteit, ruwvoerkoeien. Dat zĳn de meest rendabele koeien.’

Voer van eigen bodem Zelfvoorziend zĳn in ruwvoer en mestafzet blĳven hoofdzaak in de toekomst. ‘We willen hoe dan ook een gemengd bedrĳf blĳven met melkvee én akkerbouw’, beklemtoont Gunther. Behalve risicospreiding zĳn daar nog andere redenen voor. ‘Een aantal reststromen van de akkerbouwproducten kan door de koeien opgewaardeerd worden.’ Gunther wĳst onder meer op de graszaadteelt. De eerste snede wordt ingekuild, de tweede

V E E T E E LT

VX12_bedrijfsrep Cusse.indd 56

AUGUSTUS

snede wordt gedorst met graszaadhooi als restproduct en de laatste snede wordt weer ingekuild. Ook het graan benutten Gunther en Geert zelf. ‘Door het zelf te verbruiken halen we nog wat extra winst en hoeven we minder krachtvoer aan te kopen.’ Het stro wordt als strooisel in de stallen gebruikt. ‘We hadden een ligboxenstal en hebben twee jaar geleden een potstal bĳgebouwd. Ook al ons jongvee zit op stro. Als we nog bĳbouwen dan wordt het weer strohuisvesting.’ Er is ruimte voor een totaal van 130 melkkoeien, waarvan 80 op ligboxen en 50 op stro. ‘Alle droogstandsgroepen zĳn op stro gehuisvest en pasgekalfde koeien blĳven daar tot veertien dagen na kalven.’ Voor stro is het bedrĳf ongeveer 75 procent zelfvoorziend. De rest wordt aangekocht. ‘We kunnen meteen ook de stalmest weer goed benutten voor het bemesten van onze grond. Vaste mest blĳft beter voor het bodemleven en het behoud van vruchtbare grond.’ Een nadeel van strohuisvesting is de benodigde oppervlakte per koe, stelt Gunther vast. ‘We strooien de koeien met behulp van een stroblazer en hebben er geen extra werk aan.’ Maar de bedrĳfsleider ziet ruim zo veel voordelen zoals de eerder genoemde vaste mest. ‘Een potstal, daar kun je elk type koe in kwĳt;

of ze nu jong, oud, ziek of gezond is. Voor een gemiddelde koe past de ligbox goed in de eerste, tweede en zelfs derde lactatie. Maar als ze echt oud moet worden, dan gaat dat het beste op stro.’

Grond maximaal benutten De koeien blĳven hoe dan ook bewust binnen. ‘Om de koeien te weiden moesten ze de weg oversteken’, noemt Gunther als belangrĳkste euvel. ‘Als je met verschillende groepen werkt, is beweiding ook moeilĳk.’ Hĳ ziet veel voordelen van het binnenhouden van koeien en jongvee. Met name voor de vaarzen had het opstallen een positief effect. ‘Sinds het opstallen kalven de eerstekalfsdieren vroeger af en produceren ze meer en gemakkelĳker melk. Het vee is op stal ook beter beschermd tegen dierziekten.’ Gunther zet nog even de bril van akkerbouwer op en meldt de verhoogde productiviteit van het grasland door opstallen. ‘Nu kunnen we het gras als een echte teelt zien. Met elke vier tot vĳf weken maaien haal je het hoogste rendement van je graspercelen.’ Daar draait het volgens hem ook steeds meer om: het maximale nut halen uit de grond. ‘We moeten zo veel mogelĳk rendement van elk perceel proberen te halen.’ l

2014

11-08-14 15:11

N R M - P R I JS V R A A G

Familie Veenhuis uit Paterswolde wint Lely-koeborstel

Winnaars NRM-prĳsvraag ‘Hoe hoog is de gemiddelde levensproductie bĳ afvoer van de bedrĳven die deelnemen aan de individuele keuring van de NRM 2014?’, vroeg Veeteelt zĳn lezers in de NRM-prĳsvraag. De prĳzen voor de beste antwoorden zĳn onlangs uitgereikt door Lely, Wennemars Dairy Products en Sloten.

Harm-Jan Veenhuis wint NRM-prĳsvraag De voorspelling van Harm-Jan Veenhuis uit Paterswolde van 35.467 kg melk zat het dichtst bĳ het juiste antwoord. De gemiddelde levensproductie bĳ afvoer van de bedrĳven (met minimaal tien afgevoerde koeien) die deelnamen aan de individuele keuring van de NRM 2014 was 35.341 kg melk. Harm-Jan en zĳn vrouw Geertina kwamen bĳ dit antwoord door dicht in de buurt te gaan zitten van hun eigen levensproductie bĳ afvoer. Dat bleek een goede zet. Harm-Jan en Geertina wonen samen met hun twee dochters op het bedrĳf met 55

melkkoeien, 50 hectare landbouwgrond en 20 ha natuurgrond. Samen met Jan, de broer van Harm-Jan, runnen ze het bedrĳf, dat naast het melkvee een tweede tak heeft in de vorm van een snĳbloemenkwekerĳ. Het melkveebedrĳf is de hoofdtak en die willen ze graag uitbreiden naar 100 koeien. De koeborstel komt goed van pas, die stond al op het verlanglĳstje van de familie Veenhuis. Gerben Buĳs, adviseur bĳ Lely, reikt de prĳs uit aan Harm-Jan Veenhuis en een van zĳn dochters

Tweede prĳs: milkbars voor Bo Quirĳnen uit Merksplas

Derde tot en met zeventiende prĳs: Sprayfo LifeStart-pakket

Bo Quirĳnen uit Merksplas heeft het Milkbar-pakket gewonnen. Bo’s vader Frank runt samen met twee broers en een neef onder meer een melkveebedrĳf met 550 melkkoeien. De koeien worden drie maal daags gemolken door een Fullwood 50 standsbuitenmelker. Bo is student, maar helpt in haar vrĳe tĳd graag mee op het melkveebedrĳf, met name bĳ de kalveropfok. Het bedrĳf werkt al met Milkbar en Bo is erg blĳ met de aanvulling.

De derde prĳs van de NRM-prĳsvraag is onder meer voor melkveehouder André Teunissen uit Wilp. Hĳ ontving net als de overige winnaars (zie tabel) een Sprayfo LifeStart-pakket.

Reineke Wennemars van Wennemars Dairy Products (rechts) overhandigt het Milkbar-pakket aan Bo Quirĳnen

Tabel 1 – Prĳswinnaars Sprayfo LifeStart-pakket

naam

woonplaats

J. Blockx mts. Boon E. van Eerde G. van der Heijden A. Lamers R. Latré A. Ordelman A. Osinga G. Pouwels W. Rosendaal A. Teunissen S. Van De Veire J. Verlaan H. Vrieling J. Wester

Arendonk Delfstrahuizen Witharen Hulsel Beugen Houthulst Gelselaar Vrouwenparochie Weert Loerbeek Wilp Aalter Benschop Balkbrug Opmeer

André Teunissen (links) ontvangt het Sprayfo LifeStartpakket uit handen van Sprayfoopfokspecialist Hans Wansink

V VVEEEEEETTTEEEEEELLLTTT JAFAU ENBGURUAUS RA T IR U I1S /212 222000110449

VX12_PrijsuitreikingNRM.indd 57

11-08-14 10:47

I N T E RV I E W

Britse oud-hoofdinspecteur John Gribbon: ‘Uiteindelĳk bepaalt de fokker zelf hoe de koe eruitziet die het beste bĳ hem en zĳn bedrĳfssysteem past’

Scherprechter met pensioen Na een succesvolle carrière als bedrĳfsleider op melkveebedrĳven zette John Gribbon zich bĳna twintig jaar in voor het Britse stamboek. Als internationaal jurylid pleitte hĳ voor een Europees reglement voor toiletteren op shows om bomvolle uiers in de ring te voorkomen. tekst Jaap van der Knaap

et is een klein hoekje in de stand van Holstein UK waar het interview met de voormalig hoofdinspecteur van het Britse holsteinstamboek, John Gribbon, plaatsvindt. Maar hoe onopvallend de plek ook is, tal van bezoekers aan de beurs Livestock Event in het Britse Birmingham stoppen bĳ het passeren van de stand om Gribbon even snel een hand te geven. De Brit is een bekend gezicht in de fokkerĳwereld, hĳ jureerde ontelbaar

V E E T E E LT

VX12_interview Gribbon.indd 58

AUGUSTUS

veel keuringen. Dat leverde hem veel sympathie op in het showcircuit. Gribbon kent iedereen en iedereen kent hem. In zĳn carrière als prĳsrechter zette hĳ koeien van vĳf verschillende rassen op volgorde in niet minder dan 23 landen. Ook in Nederland jureerde hĳ een aantal maal, al moest hĳ eind vorig jaar op het laatste moment verstek laten gaan bĳ de HHH-show vanwege zĳn gezondheid. Nog altĳd is zĳn gezondheid broos, maar

daar wil de 65-jarige Gribbon het niet over hebben. ‘Ik kan nog prima jureren, al wordt het wel wat zwaar om vĳf, zes uur midden in de ring te staan.’ U was 19 jaar actief bĳ het Britse holsteinstamboek. Wat heeft u zien veranderen? ‘De bedrĳven zĳn in die jaren flink groter geworden. De holsteinkoe werd melkrĳker, groter en de uierkwaliteit verbeterde sterk. Die grotere, commerci-

2014

11-08-14 09:49

ele bedrĳven vragen om sterke, gezonde koeien met een hoge productie en kwaliteitsuiers. Dat deze bedrĳven kleinere koeien zouden willen fokken omdat dat beter past in het bedrĳfssysteem, dat heb ik altĳd tegengesproken. Koeien hebben maat nodig voor voldoende capaciteit, ze moeten ruwvoer verwerken. Ik vertel commerciële fokkers altĳd dat ze bovengemiddeld grote koeien moeten fokken. Daar waar stamboeken besloten om de dieren kleiner te gaan fokken, betekende het altĳd het einde van het ras.’ Waar moet de huidige holsteinkoe anno 2014 tegen beschermd worden?

U adviseerde jarenlang de uniformeringscommissie van het internationale holsteinstamboek. Wat is de rol van die commissie? ‘Voor een betrouwbare, internationale fokwaardeschatting moeten alle exterieurkenmerken van de koe op dezelfde manier worden beoordeeld. Binnen de commissie hebben we afspraken gemaakt op welke wĳze we de holsteinkoe op 18 punten beoordelen. Dat hoeft niet te betekenen dat we allemaal exact dezelfde ideale koe voor ogen hebben, het is geen waardeoordeel. Daarom is er ook geen wereldwĳde true-type-koe. Dat zo’n true-type-koe van land tot land kan verschillen heeft met het klimaat, het ma-

‘Te volle uiers in de keuringsring zĳn niet in het belang van het dier en al helemaal niet uit te leggen aan burgers’ nagement en het huisvestingssysteem te maken. Maar ook per boer kan het verschillen. Uiteindelĳk bepaalt de fokker zelf hoe de koe eruitziet die het beste bĳ hem en zĳn bedrĳfssysteem past.’

‘We moeten bĳ de holsteinkoe de borstbreedte en borstdiepte niet vergeten. Daar moet meer aandacht voor komen, net zoals voor de beenstand. De stand van het achterbeen begint nu wel erg steil te worden. Het frame van de jerseykoe zit momenteel beter in elkaar. De jerseykoe heeft meer balans tussen voor-, midden- en achterhand dan de holsteinkoe. Daar zouden holsteinfokkers van moeten leren.’

Tot dit jaar was u ook voorzitter van een Europese commissie voor harmonisering van juryleden die zich onder meer buigt over een internationaal showreglement. ‘In deze commissie proberen we afspraken te maken wat we wel en niet tolereren in de keuringsring. Het nut hiervan werd duidelĳk tĳdens het laatste EK in Fribourg, daar zaten de uiers van een aantal koeien veel te vol. Bomvolle uiers zĳn niet in het belang van het dier en al helemaal niet uit te leggen aan de burger. Het valt alleen niet mee om daar regels voor te maken. Hoe stel je vast hoeveel melk er in een uier mag? Oudmelkte koeien kunnen meer uren melk dragen dan verse koeien.’ Dat klinkt betuttelend. ‘Er zĳn nu geen internationale afspraken, maar sommige landen hebben al wel eigen regels. Zo mogen we in GrootBrittannië de spenen niet dichtplakken om te voorkomen dat er melk uitloopt. Daarmee zĳn wĳ strenger dan in de rest

van Europa. Persoonlĳk heb ik meer moeite met die glimmende babyolie die sommige cowfitters op de uiers smeren, zodat ze beter opvallen. Dat is weliswaar niets ten nadele van de koe, maar of je het moet willen, dat vraag ik mĳ wel af. Nogmaals, het is lastig om grenzen aan te geven hoe ver je kunt gaan. Juryleden hebben hierin ook een rol, zĳ kunnen koeien met te volle uiers lager plaatsen. We zullen in elk geval moeten voorkomen dat er praktĳken plaatsvinden die maatschappelĳk onwenselĳk zĳn.’ U pleitte er binnen het internationale stamboek voor dat juryleden meer uitgewisseld moeten worden. Waarom? ‘Jurywerk mag nooit een kwestie van jureren op gezichten of namen worden. Het zou goed zĳn wanneer op de grote, nationale keuringen juryleden in de ring staan die de koeien en eigenaren niet kennen of nooit gezien hebben. Helaas zĳn sommige landen bang dat buitenlandse juryleden een andere ideaaltype koe vooraan zetten. Het is een taak van het internationale stamboek om juryleden op te leiden die uniform jureren en altĳd de beste koe vooraan zetten.’ Welke bĳdrage kan genomic selection leveren aan het exterieur van de koe? ‘Het is een techniek waar tot nu toe vooral de ki’s de vruchten van plukken. In mĳn ogen kun je als veehouder prima jonge genoomstieren inzetten, maar zorg er wel voor dat je niet alle eieren in hetzelfde mandje stopt. Blĳf naar de stamboom kĳken, maar ook naar het exterieur van de stier zelf. Je kunt van een lelĳke stier niet verwachten dat hĳ excellente dochters vererft.’ Wat vond u de mooiste keuring waar u de koeien op een rĳ zette? ‘Dat was het EK in Cremona in 2010. Toen ik daar Castel James Jolie aanwees als kampioene en er een staande ovatie kwam, was dat echt een kippenvelmoment. Als ik nu een favoriete koe moet noemen, dan zou ik de Spaanse Goldwyndochter Ashlyn Vray aanwĳzen. In Nederland heb ik veel waardering voor Jurordochter Wilhelmina 358 van Teus van Dĳk. Ik zette haar als jonge koe al eens voorop en jaren later zag ik haar nog eens na een productie van meer dan 100.000 kg. Wat een geweldige koe. Het is de uitdaging voor elk jurylid om dit soort koeien op jonge leeftĳd al de waardering te geven die ze verdienen. Dit zĳn koeien die we toch allemaal willen hebben?’ l

V E E T E E LT

VX12_interview Gribbon.indd 59

AU G U ST U S

2 0 1 4

11-08-14 09:49

B E D R I J F S R E P O RTA G E

Schots melkveebedrĳf Graham’s Dairy verzuivelt jaarlĳks 100 miljoen kilogram melk

Jerseys als kroonjuwelen Op Graham’s Dairy vormen de jerseykoeien de basis van succesvolle zuivelproducten van het zuivelbedrĳf. In afwachting van opschaling van de veestapel voert bedrĳfsleider Steve Jones alvast veranderingen in fokkerĳ en management door. tekst Guy Nantier

lokslag 6 uur. De eerste lichtbruine meiden van Graham’s Dairy laten zich gewillig melken in de 2 x 8 visgraatmelkstal. Het melken van het 270 stuks tellende jerseykoppel neemt met twee medewerkers zo’n drie uur in beslag. Bedrĳfsleider Steve Jones, gehuld in een bĳpassend lichtbruin werkpak en bodywarmer, kĳkt nauwlettend toe op het ge-

beuren. In de melkstal krĳgen de koeien krachtvoer. ‘Het tmr-basisrantsoen voor de 270 koeien bevat 16 kg mineralen, 108 kg tarwestro, 135 kg melasse, 675 kg krachtvoermeel, 810 kg bĳproduct uit de whiskyindustrie, 1080 kg gps van tarwe en 2160 kg graskuil. Dat is goed voor de productie van 15 liter melk. Voor elke liter extra krĳgen de koeien

Van boven naar beneden: – Jerseyspecialist Steve Jones werd als bedrĳfsleider aangetrokken – Het melken in de visgraatmelkstal duurt nu drie uur per melking – In de overdekte kuilplaat (25 m x 60 m) kan 3500 ton graskuil worden opgeslagen – De gebouwen op Graham’s Dairy zĳn zo’n veertig jaar in gebruik

V E E T E E LT

VX12_GrahamsDairies.indd 60

AUGUSTUS

2014

11-08-14 09:55

0,42 kg krachtvoer’, geeft Jones aan. De bedrĳfsleider is een bekend persoon in het jerseymilieu. Graham’s Dairy in het Schotse Boquhan is voor hem een beetje thuiskomen. Hĳ werkte hier namelĳk al van 1991 tot 1998. ‘Daarna ben ik naar Canada uitgeweken om op grote jerseybedrĳven aan de slag te gaan. De eigenaar heeft mĳ teruggehaald om de bedrĳfsvoering in Boquhan eens kritisch tegen het licht te houden.’ En de conclusie van de doorlichting luidt? ‘De melkveestal met 250 ligboxen, centrale voergang en mestschuif hebben hun beste tĳd gehad. Ik ben er nog niet helemaal uit, maar ik schat dat opschalen naar 500 jerseys mogelĳk is, in een nieuwe stal met zes à zeven robots. Jerseykoeien accepteren robotmelken zeer gemakkelĳk.’ Jones is er ook van overtuigd dat robotmelken een plus betekent voor het comfort van de koe. ‘Met robotmelken worden de koeien in hun eigen ritme gemolken. Dat levert naast meer melk door extra melkbeurten ook gezondere melk op. Nu ligt het celgetal hier veel te hoog.’

Melk en koffie Graham’s Dairy is eigendom van de gelĳknamige familie Graham. Melkvee houden en ondernemen zit de familie in

het bloed. Grootvader Robert Graham startte in 1939 met acht ayrshirekoeien en Britse holsteins op 50 hectare. Hĳ zette een eigen zuivelronde van verse melk in flessen op bĳ particulieren. In de jaren zestig introduceerde hĳ als eerste in Schotland het pasteurisatieproces van melk. Met de komst van zoon Robert II in het bedrĳf en de stĳgende vraag naar gepasteuriseerde melk begin jaren zeventig, breidde de zuivelverwerking gaandeweg uit. In 1998 werd het eerste leveringscontract met een supermarkt binnengehaald. ‘Graham’s Dairy verwerkt nu 100 miljoen kilogram melk per jaar van een kleine honderd bedrĳven, veelal wel holsteinbedrĳven,’ zegt Graham. ‘Wĳ hebben een brede productrange waarvan de productielĳn van “verse” botervlootjes – geen gekoelde boter zoals bĳ de concurrenten – uniek is én zeer gewild op het Britse eiland. De consumenten komen op hun voedingsgedrag terug en prefereren boter en gezonde vetten boven margarine.’ De bekroningen voor het ondernemerschap en de innovatie in zuivel van Graham’s Dairy zĳn inmiddels niet meer op één hand te tellen. In juni ontving het bedrĳf nog drie awards voor ‘Food and Drink Excellence’. In 2014 ging Graham’s Dairy ook een samenwerking aan

Graham’s Dairy Robert Graham staat aan het hoofd van Graham’s Dairy, een Schots familiebedrĳf dat koeien melkt en zuivelproducten vervaardigt. De romige drinkmelk van de eigen jerseys is een verkooptopper.

Boquhan

Groot-Brittannië

Aantal koeien: 270 jerseys, 70 limousins Melkproductie: 5700 kg 6,0 4,1 Hoeveelheid land: 200 hectare Zuivelverwerking: drinkmelk, biomelk, boter, room , kaas, yoghurt en roomĳs

met koffiehuis Artisan Roast. ‘Koffie en romige melk zĳn goede maatjes’, zegt Graham over de verbreding van de activiteiten. De jerseys – zo’n twintig stuks en afkomstig van Windsor, het landgoed van de Britse koningin – maakten hun intrede op het melkveebedrĳf in 1988. ‘En ze zĳn gebleven,’ vertelt Graham. ‘Jerseys zĳn niet alleen mooi om naar te kĳken. Ze zĳn bovendien intelligent, hebben een prettig karakter en zĳn vanwege hun lichte gewicht zeer geschikt om de weilanden hier van vroeg in het voorjaar tot laat in het najaar te begrazen. Maar bovenal: de jerseys zĳn de basis van onze Graham’s Gold melkproducten waarvan de zeer romige en smaakvolle drinkmelk, de Gold Top, een verkooptopper is. De jerseys zĳn onze kroonjuwelen.’

Hoornloze limousins

De jerseys moeten in de toekomst gemiddeld 9000 kg melk gaan produceren

Het gesprek met Robert Graham is zeer kort. De eigenaar heeft een heel drukke agenda ondanks dat hĳ nu bĳgestaan wordt door zĳn zoon Robert III. ‘En met Robert IV is de opvolging verzekerd,’ geeft bedrĳfsleider Jones aan. Het melkveebedrĳf blĳkt naast de jer-

V E E T E E LT

VX12_GrahamsDairies.indd 61

AU G U ST U S

2 0 1 4

11-08-14 09:55

B E D R I J F S R E P O RTA G E

Voor een kruislingkalf (bwb x jersey) vangt de veehouder 180 euro

Graham’s Dairy kreeg in 2014 drie Food and Drink Excellence Awards

seys ook nog andere kroonjuwelen te bezitten: rode en zwartgekleurde hoornloze limousins. ‘Dat is een uit de hand gelopen hobby van Robert II,’ vertelt Steve Jones. ‘De veestapel met zĳn zeventig limousinzoogkoeien behoort op basis van de fokwaarden tot de beste van het Verenigd Koninkrĳk.’ Op Boquhan werken ze aan homozygoot hoornloze limousins met Franse vleeskwaliteiten. De introductie van het hoornloosheidsgen gebeurt via bruinrode limousinbloedlĳnen uit Duitsland en via zwartgekleurde limousinbloedlĳnen uit Noord-Amerika. Over de zwarte limousins zegt Jones: ‘Zwartgekleurde runderen zĳn hier gewild bĳ de veehouders vanwege de massale aanwezigheid van het angusras. Bovendien zĳn de zwartgekleurde limousins uit NoordAmerika meestal hoornloos en ook zeer handzaam.’ De vleeskwaliteiten worden op peil gehouden via de import en het kruisen met klassieke Franse bloedlĳnen. Zo staat Diabolo, de Parĳse limousinkampioen bĳ de stieren in 2013, in Boquhan op stal. ‘De eerste homozygote limousinvaars, Graham’s Holly, wordt binnenkort op een veiling te koop aangeboden. We kĳken met spanning uit naar het resultaat.’

Ook wil hĳ een inhaalslag maken wat vet betreft. ‘Door de quotumregeling is daar in de selectie te weinig op gefocust.’ De bedrĳfsleider meldt hierbĳ dat hĳ onlangs een Canadese jersey heeft gekocht uit drie generaties van 10.000 kg melk met 7 procent vet. Jones: ‘Romige melk is de toekomst voor een zuivelverwerker zoals Graham’s Dairy. Het hoge vetgehalte in de melk kunnen ze in de fabriek altĳd naar believen naar beneden bĳsturen. Maar de romige melk van jerseys bevat ook een hoog eiwitgehalte. En dat is belangrĳk in zuivelproducten voor kinderen en senioren.’ Nieuw op Graham’s Dairy is ook het inkruisen op het ondereind van de melkveestapel met Belgisch witblauw. Gebruikskruising met het lokale angusras zag Jones niet zitten. ‘Witblauwen hebben een vĳf dagen kortere draagtĳd dan angus. De kruislingen leveren nauwelĳks problemen in geboortegemak.’ Voor kruislingkalveren van vier weken oud ontvangt het bedrĳf 180 euro. Over meer geldzaken zoals quotum en melkprĳzen praat Jones niet; dat laat hĳ over aan Robert Graham. ‘Wel kan ik kwĳt dat de gemiddelde melkprĳs voor jerseys in Schotland momenteel op ongeveer 40 pence, ofwel zo’n 51 eurocent, per liter

Inhaalslag in vet

Met een kalverjas heeft een kalf in de winter minder energieverlies

ligt en dat op Graham’s Dairy voor een kostprĳs van 32 pence (41 eurocent) per liter wordt geproduceerd.’

Kalverjassen Ook in graslandmanagement en kalveropfok zet Jones nieuwe bakens uit. ‘We maaien nu tweemaal per jaar. Maar de focus ligt wel op de eerste maaibeurt. Dit jaar hebben we de dieren voor het eerst wat later naar buiten gedaan om meer te kunnen maaien.’ In de opfok introduceerde Jones de kalverdrinkautomaat en de ‘calfcoat’ of kalverjas. Met de calfcoat houden de kalveren veel gemakkelĳker hun lichaamstemperatuur op peil. ‘Uit Canadese studies blĳkt dat een kalf bĳ –10 graden Celsius 25 procent energie verliest en dus inboet in conditie en groei. Hier vriest het wel geen –10 graden, maar met slechts 25 euro per kalverjas kom je nooit bedrogen uit.’ Jones nam ook de beslissing om van melkcontroleorganisatie te veranderen en stapte naar NMR. ‘Dit bedrĳf haalt meer informatie uit de melkproductiecontrole en er zĳn koppelingen mogelĳk met het managementprogramma,’ legt Jones uit. De zaken zullen met Steve Jones veranderen te Boquhan, dat staat als een paal boven water. l

Maar terug naar de jerseys. In afwachting van de uitvoering van de uitbreidingsplannen, zit Jones uiteraard niet stil. De huidige jerseys produceren op jaarbasis 5700 kg melk met 6,0% vet en 4,1% eiwit. De beste melkproducentes heeft Jones in een et-programma opgenomen met focus op balans in productie en functioneel exterieur en melkkwaliteit. ‘De vorige bedrĳfsleider modderde, met permissie gezegd, maar wat aan,’ vertelt Jones. ‘ De jerseys worden hier in GrootBrittannië als hobby gehouden. Dat vind ik fout. Ik wil naar gemiddeld 9000 liter per koe gaan met “the bones in the right place” en een goede klauwgezondheid.’

V E E T E E LT

VX12_GrahamsDairies.indd 62

AUGUSTUS

2014

11-08-14 09:55

B OE R E N G E L U K

H E T

G E L U K S M O M E N T

VA N

J A N

C L A A S S E N

Kuil aanrĳden

‘De kuil dat is mĳn ding. Al vanaf mĳn zestiende jaar rĳd ik het gras op de kuil aan. Het geeft mĳ een kick om dat gras onder de trekker te zien doorglĳden. Het is de kunst om een nieuwe vracht goed uit elkaar te duwen en de kuil vlak te houden, ook langs de randen. Sommige boeren willen de kuil te snel aanrĳden, maar van mĳ hoeft het niet snel. In het voorjaar, als de aanvoer van gras het hoogst is, maak ik samen met de loonwerker twee kuilen tegelĳk. Dan weet ik zeker dat de dichtheid van de kuil vol-

doende is. Tĳdens het aanrĳden kan ik de kuil mooi in de gaten houden. Ik wil dat het aanrĳden zorgvuldig gebeurt, zodat er geen bederf ontstaat langs de randen van de kuil. Het hele seizoen besteed ik veel zorg aan een goed grasgewas, dan wil ik met het inkuilen niets aan het toeval overlaten. Dit is het laatste wat ik er nog aan kán en ook moet doen.’ Jan Claassen (48) melkt 110 koeien in Evertsoord

V E E T E E LT

VX12_Boerengeluk.indd 35

AU G U ST U S

2 0 1 4

11-08-14 16:29

K O E R I E RT J E S

Voor info/opgave: Veeteelt Postbus 454 – 6800 AL Arnhem tel.: 026 38 98 823 advertenties@crv4all.com www.veeteelt.nl

TE KOOP:

roterende koeborstel

Voor al uw showartikelen en meer!

MODUULBOUW BV MAYO-MATRAS

Een greep uit ons assortiment:

Xsires is gespecialiseerd in het inkruisen van andere rassen op met name de holsteinkoe. De praktijk wijst uit dat dit de snelle oplossing is tot een duurzame, vruchtbare, efficiënte melkkoe met een hoger rendement.

• Shampoos en sprays • Showhalsters • Scheerapparaten o.a. Aesculap, Heiniger, Andis • Udder Comfort • Carhartt werkkleding • Kalveropfokartikelen • Cadeau-artikelen • Ariat-laarzen • Voorbrengkleding

Xsires, de enige echte specialist in inkruisen!

Eenvoudigste, comfortabelste, goedkoopste! CE-gekeurd incl. draagarm Lengte 75 cm, diameter 50 cm Prijs 775 euro exclusief BTW en leveringskosten. Voor info 06-30775739 of macverde@kpnmail.nl

René: +31(0)651692890 Wout: +31(0)31778590 Rob: +31(0)630569255 Gerrit: +31(0)651272470 Film en referentieadressen op: WWW.KOEMATRAS.EU

WWW. FACEBOOK. NL/VEETEELT Livestock Show Equipment Erica Rĳneveld Tel.: +31 651527489 E-mail: info@showequip.com

dochter Prestangen

Noors Roodbont voor harde en efficiënte koeien

Bezoek onze website; www.showequip.com en maak kennis met ons eenvoudige bestelsysteem!

Xsires crossbreeding b.v. Tel.: 0566-622765 Hans Kerkhof | 06 52684393 Henk Schoonvelde | 06 21827019

w w w.xs i re s . c om in f o @xs i re s . c om

Wijzijn zijnuw uwleverancier leverancier voor: Wij zijn uw voor: Wij leverancier voor: Wij zijn uw leverancier voor: Uw leverancier voor: leverancier voor: • Stalinrichting nieuw- en gebruikt

Uw leverancier voor:

EIWIT TOPPER

• Stalinrichtingnieuwnieuw en gebruikt Stalinrichting en gebruikt •• Stalinrichting gebruikt Kunststof Ventilatiegordijnen/nokken Opfok vannieuw kalfennaadloze naar fokstier •• Ventilatiegordijnen Ventilatiegordijnen/nokken •• Ventilatiegordijnen Kunstof éénlinghokken volgens europese •• Ventilatienokken robotruimtes Kunstof éénlinghokken volgens europese •• Ventilatienokken richtlijnen. Ook koppelbaar te leveren. • Kunststof wanden voor Robotruimtes etc. Ook koppelbaar te leveren. • richtlijnen. Kunststof wanden voor Robotruimtes etc.

Kunststof naadloze robotruimtes

TORRER aAa 534126

voor alle leuke nieuwtjes!

UDDER TREAT-MINT® Melkwinning J.A. kan u helpen als onafhankelijk adviseur bij: - Advies en begeleiding aanschaf melkrobot/melkstal - Melkstallenbouwadvies - Onafhankelijk advies bij problemen (geschillen) veroorzaakt door de melkinstallatie - Optimalisatie melkstal/melkrobot (meten tijdens melken)

Dé uierverzorgings spray

Voor info en actieprijs kijk op: www.uddertreatmint.nl tel. 0518-432873

J.A. (Johan) Grolleman 038-4606033 / 06-45312042 www.melkwinningja.nl

+ 0,22% EIWIT

ERKENDE ET-TEAMS

Hanzeweg 10, 7241 CR Lochem tel. 0573-254983 fax 0573-251452 Kunststof Hanzeweg 10,eenlingboxen 7241 CR Lochem www.greutink.nl

tel. 0573-254983 fax 0573-251452 Kunststof eenlingboxen www.greutink.nl

Kunststof eenlingboxen

Wij zijn zijnuw uwleverancier leverancier voor: Wij voor: Stalinrichtingnieuw nieuw-enen gebruikt •• Stalinrichting gebruikt

Wij zijnuw uwleverancier leverancier voor: Wij zijn voor: Ventilatiegordijnen/nokken •• Ventilatiegordijnen

•Veel kracht en inhoud •Super benen •Celgetal 107 •Vererft de A2A2-variant

Stalinrichting nieuw-enen gebruikt Kunstof éénlinghokken volgens europese •• Stalinrichting nieuw gebruikt •• Ventilatienokken Ventilatiegordijnen/nokken Ook koppelbaar te leveren. •• Ventilatiegordijnen • richtlijnen. Kunststof wanden voor Robotruimtes etc. Kunstof éénlinghokken volgens europese •• Ventilatienokken Ook koppelbaar te leveren. • richtlijnen. Kunststof wanden voor Robotruimtes etc.

Praktische en veilige Verderstiereninrichting allerhande stalinrichting enUiteraard ventilatiegordijnen en nokken ook voor melkvee Verder allerhande zowel nieuw alsstalinrichting gebruikt allerhande stalinrichting en en ventilatiegordijnen nokken ventilatiegordijnen enen nokken Hanzeweg 10, 7241 CR Lochem zowel nieuw gebruikt zowel nieuw als gebruikt tel. 0573-254983 fax 0573-251452

ndd 1

www.greutink.nl

Hanzeweg 10, 7241 CR Lochem tel. 0573-254983 fax 0573-251452 www.greutink.nl

loos-6 1

V E E T E E LT

AUGUSTUS

Torrer maakt inkruisen overbodig!

dierenarts tel.: 0344-682727 DE CROB embryotransfer fax: 0344-682288 31-05-2012 13:53:24

VEECOM

Hoofdweg 27, 9627 PA Hellum Tel. 0598-432343/421729 Fax. 0598-432806 www.veecom.nl E-mail: info@veecom.nl

2014

FREEK LOK EN BERT SCHUTTE dierenartsen Dronten tel.: 0321-317275

08-08-2011 16:31:43

12 aug_koeriertjes2014.indd 64

13-08-14 13:12

ALH 2013 | 02 Koeriertje Algemeen_ALH Hebt u een OEB tekort in uw rantsoen? : eiwit goedkoop Gebruik microbieel

‘DENK VANUIT HET DIER!’

• verbetert de voerbenutting • bespaart op de voerkosten

goedkoop microbieel eiwit • verbetert de voerbenutting goedkoop microbieel eiwit • verbetert voerbenutting • bespaart opde de voerkosten verbetert de voerbenutting • •bespaart op voerkosten • bespaart op de voerkosten

ng hebben voor toepassing stra Feed Ingredients BV @speerstra.com

ruime keuze in EXCLUSIEVE DEKSTIEREN • Hoge producties • Hoge gehaltes • Hoge gezondheids-Nu met websho p! kenmerken • Internationale stiervaders • Internationale koefamilies • Top exterieur

rstra.com

ng hebben voor toepassing stra Feed Ingredients BV @speerstra.com 0 gram

t hebben voor toepassing ng stra Feed Ingredients BV rstra.com mte @speerstra.com

rstra.com 0 gram

mte 0 gram t

mte

Postbus 160, 8530 AD Lemmer

+31 (0)514 569 001, Fax +31 (0)514 569 002

mail@speerstra.com, www.speerstra.com

Postbus 160, 8530 AD Lemmer +31 (0)514 569 001, Fax +31 (0)514 569 002

mail@speerstra.com, www.speerstra.com Postbus 160, 8530 AD Lemmer +31 (0)514 569 001, Fax +31 (0)514 569 002

mail@speerstra.com, www.speerstra.com

www.speerstra.com

ERKENDE ET-TEAMS

Bos rubber, dé rubberspecialist voor koe- en jongveematrassen. dierenarts Al jaren een begrip! tel.: Vijf jaar0344-682727 100% garantie. DE Tel. CROB embryotransfer 0224-57 14 68 fax: 0344-682288 www.bosrubber.nl

• Scherp geprijsd • • Dekgarantie • Lepto, Para, IBR, BVD - vrij • Uitstekend advies

www.dekstieren.nl Voor afspraak en informatie: Tel.: 31 (0)529 470999 www.wennemars.nl

+€100,–

ZAAGSEL EN ZAAGSEL LAVA3 MIX (Bio)brandstofkorrels FOKVEEVEILING Cloppenburg (pellets) Nu ook leverbaar: 20 maart wit Woensdag zaagsel LAVA mix Aanvang: 10.003uur ligboxstrooisel

RENDEMENT UIT TOPGENETICA

450 afgekalfde vaarzen,

Alleen de goedkoopste durft zijn 37 dekstieren, prijs erbij te vermelden 7 stuks jongvee. Af pakhuis, excl. btw

ibr-vrij Gemengd zaagsel bvd-vrij Bijna stofvrij € 2,75 lepto-vrij Wit zaagsel € 3,25 Contact:

Franco huis Johan Bergsma, Ook gestort tel.:los 0654253636 mogelijk per 43 m3 Bernd Emme, Tevens gezeefde witte of tel.: 0049170/3313931 gemengde vezel in pakken ofCatalogus: los gestortwww.weu.de per 43 m3 Tel.: 00494403/93260

Telefoon (072) 503 92 02 Fax (072) 503 98 35 www.delangebv.nl Houtvezel en zaagselhandel

DE LANGE B.V. URSEM

EMBRYO’S FOKVEE KI-STIEREN DEKSTIEREN Kiezen voor kwaliteit!

Tel.: 0511-424243 Fax: 0511-423525 info@alh-genetics.nl www.alh-genetics.nl www.embryosale.com

per koe per jaar Te koop:

ENKELE BESTE DEKSTIEREN Tel. 06-51608017

FREEK LOK EN BERT SCHUTTE dierenartsen Dronten tel.: 0321-317275

GOED

BETER Pensverzuring?

Kijk op gezondepens.nl

www.dairystars.com

Laat zien wat u te koop heeft!

Embryo’s, dekstiertjes, fokvee en sperma. Tom Schonenberg 06-51979380

BEST EU-erkend ET-team (nl-126)

OMDAT NIET ALLE MENGERS HETZELFDE ZIJN HANS HURKMANS ET-SPECIALIST

Voor afspraak en informatie: Info en opgave donoren Tel.: 31 (0)529 470999 06-38919783 • 0492-340920 www.wennemars.nl www.HurkmansET.nl

Melkwinning J.A. kan u helpen als onafhankelijk adviseur bij:

met Wikkelfolie Trioplus 1900

- Advies en begeleiding aanschaf melkrobot/melkstal - Melkstallenbouwadvies © bij ® - Onafhankelijk advies problemen (geschillen) veroorzaakt door de melkinstallatie - Optimalisatie melkstal/melkrobot 25% meer balen melken) per rol (meten tijdens J.A. (Johan) Grolleman Voor zowel ronde als 038-4606033 / 06-45312042 vierkante balen www.melkwinningja.nl Optimale conservering

woensdag 27 maart 0521 51 30te42Zwolle in de Tel.: IJsselhallen www.meermelkperhectare.nl Aanvang 09.15 uur Entree € 7,50

V EVEETE ETEELETL TA UMGAUA SRTTU 1 S

12 03aug_koeriertjes2014.indd mrt 1_koeriertjes2013.indd6565

1 2 0 21 03 1 4

6 65 5

13-08-14 05-03-13 13:13 13:16

K O E R I E RT J E S

Voor info/opgave: Veeteelt Postbus 454 – 6800 AL Arnhem tel.: 026 38 98 823 advertenties@crv4all.com www.veeteelt.nl

FOKVEEVEILING Lingen Dinsdag 19 augustus 10.00 uur 240 afgekalfde vaarzen 8 koeien 9 jonge runderen/ koekalveren 23 mestkalveren Beste kwaliteit! Bekende moderne vaders! Lepto-, IBR-, BVD-vrij Contact: Bernd Emme tel.: 0049170/3313931 Vanaf 01-02-2014 vertegenwoordiging Nederland: Bert Meijering

VOLG VEETEELT OP FACEBOOK

Catalogus: www.masterrind.com info@masterrind.com

Junior reservekampioen NRM 2014 Honny 14 AV 89 Seaver x AV 85 Pagewire x AV 86 Rudolf Familie Van der Haar van harte gefeliciteerd met het behaalde resultaat! Honny 14 is aangekocht en geleverd door BM Livestock BV, Bert Meijering

MASTERRIND GmbH, 26160 Bad Zwischenahn, Feldlinie 2a tel.: 00494403/93260

Heerenbrink

voor alle leuke nieuwtjes!

Avicii cv

Honny 14 ( Mts. vd Haar)

OPGAVEBON KOERIERTJES

Jotan x Mr Burns x Goldwyn x Durham

Een koeriertje is een goedkope en makkelĳke manier van adverteren. De kosten per regel zĳn voor: Zwart-wit: € 5,25, steunkleur: € 6,25, full colour: € 7,25 Onderstaande bon uiterlĳk 14 dagen vóór verschĳning van het nummer waarin u wilt plaatsen zenden aan: Veeteelt, postbus 454, 6800 AL Arnhem. Telefonische opgave is ook mogelĳk onder nummer (+31) (0)26 38 98 806 of per fax via (+31) (0)26 38 98 824. Tekst: één letter of leesteken per hokje, na elk woord een hokje openlaten. u kunt uw koeriertje ook via e-mail zenden naar: advertenties@crv4all.com

– laatrijpe uitgebalanceerde stier! – zoon van exterieurspecialist Jotan – via de vader de Altitudelijn – via de moeder de Roxylijn – ‘s werelds 2 beste koefamilies in één stier – acht generaties Excellent in de moederlijn! Stiercode Levensnr. Geb. datum Fokker Adres Telefoon E-mail Internet

Naam:

Straat:

Postcode:

Plaats:

Land:

Tel.:

: aAa:234 57212 : NL 7612 0060 2 : 24-11-2012 : Fam. Steegink-v/d Berg te Okkenbroek : Freyr KI-service Larenseweg 60 7475 PX Markelo : 0547 - 361683 : info@freyr.nl : www.freyr.nl

V E E T E E LT

12 aug_koeriertjes2014.indd 66

AUGUSTUS

2014

13-08-14 13:13

O N R O E R E N D

G O E D

Quotum ABC

Agrarische Bemiddeling Advies, Taxaties en Vastgoed

Bert Linders

MET SPOED GEVRAAGD:

DRINGEND GEVRAAGD EN AANGEBODEN - KOOPMELK - LEASEMELK - VVO (FOSFAATRUIMTE)

• KOOPMELK • LEASEMELK • PERCELEN LANDBOUWGROND 3-20 HA

T: 0485-310343 • M: 06-51571131 • F: 0485-310853 l: www.quotumabc.nl E: info@quotumabc.nl Buiten kantooruren mobiel bereikbaar

• AMMONIAKRECHTEN OVERIJSSEL

AANGEBODEN: • CULTUURGROND: OLDEBERKOPERWEG NOORDWOLDE NOORDELIJKE HOOFDDIJK NIJVERDAL

4.32.30 HA 2.42.30 HA

• NES: AKKERBOUW/MELKVEEBEDRIJF, 30 HA UITSTEKENDE LICHTE ZAVELGROND • AMMONIAKRECHTEN OVERIJSSEL: DIVERSE PARTIJEN OP DIVERSE PLAATSEN BEL VOOR MEER INFO EN ACTUEEL AANBOD OF GA NAAR WWW.GANTVOORT.NL

Wij bieden u zekerheid en een vlotte afwikkeling!

LANDBOUWFOLIE RECYCLING 2011 2009 3

VESTIGINGEN IN NIJVERDAL EN AALTEN

Wij betalen voor grotere hoeveelheden landbouwfolie!!! Informatie: Tel. 0575 - 568 310 Fax 0575 - 568 315 info@dalyplastics.nl

TEL.: 0543-476980 FAX.: 0543-476024

www.plasticrecycling.nl

Bezoek onze website! Daly VT feb 2012.psd 1

21-01-13 09:20

• FORUM BERICHTEN • ACTUELE • AGENDA EN FILM • FOTO • BLOGS

www.veeteelt.nl V E E T E E LT

VX12_p67AOG NED.indd 67

AU G U S T U S

2 0 1 4

12-08-14 13:52

V O E R

V O O R

B O E R

P R O D U C T N I E U W S

Maiswortelboorder duikt opnieuw op VOEDING – In de omgeving van

Veen als strooisel HUISVESTING – En weer is er een nieuw soort vulling voor diepstrooiselboxen: Boxveen. Het product is afkomstig uit de champignonteelt en heeft met kalk gefungeerd als deklaag op een bed van compost. Na de teelt wordt de deklaag zorgvuldig gescheiden van de compost en vervolgens gestoomd en gedroogd. Volgens de fabrikant is Boxveen gegarandeerd vrĳ van klebsiella, salmonella en coli’s en van thermofiele sporenvormers. Het product van 50 tot 60 procent droge stof hoeft niet ingekuild te worden, maar kan droog worden opgeslagen in een schuur of onder een zeil. De prĳs ligt rond de 0,5 tot 0,6 eurocent per kilo melk. Meer informatie op www.boxveen.nl

Afdekken met magneten VOEDING – De Duitse veehouder Korbinian Maier heeft een nieuw systeem ontwikkeld voor het afdekken van een kuil waarbĳ magneten gebruikt worden. De magneten zitten aan de uiteinden van drie meter lange ĳzeren rails met een rubberen rand en hebben een trekkracht van 160 kg per stuk. Hierdoor drukt de rails het zeil stevig tegen de silowand. De Duitse veehouder geeft aan dat het plaatsen snel gaat. Drie personen kunnen het folie van een silo van dertig meter lang binnen 15 minuten vastzetten. Binnenkort wil Maier het product op de markt brengen. De kosten liggen naar verwachting op circa 40 euro per meter.

V E E T E E LT

VX12_VVB.indd 68

AUGUSTUS

luchthaven Zaventem is de maiswortelboorder opnieuw aangetroffen op drie verschillende percelen. Dat meldt het Belgische Voedselagentschap (FAVV). Het is de eerste keer sinds 2004 dat de maiswortelboorder weer gesignaleerd wordt in België. De kever is afkomstig uit de Verenigde Staten en kwam in de jaren negentig in Europa binnen via Servië. De larven van deze kever kunnen aanzienlĳke schade veroorzaken in de maisteelt.

Het FAVV heeft rond de getroffen percelen twee focuszones met een straal van één kilometer en een veiligheidszone met een straal van zes kilometer afgebakend. Binnen deze zones zĳn maatregelen van kracht die de verspreiding van de kever moeten tegengaan. De larven van de maiswortelboorder zĳn volledig afhankelĳk van mais en kunnen niet in andere gewassen overleven. Gewasrotatie is daardoor de meest aangewezen en efficiënte manier om de kever te bestrĳden.

Nederland start ibr- en bvd-bestrĳding DIERGEZONDHEID – Dit jaar nog start de Nederlandse rundveehouderĳsector een campagne om de dierziekten bvd en ibr uit bannen. De campagne is een initiatief van LTO Nederland en van Stichting Brancheorganisatie Kalversector, veeverbeteringsorganisatie CRV en de Nederlandse Zuivel Organisaties (NZO). Het was al langer bekend dat de organisaties samen onderzochten hoe de bestrĳding van ibr het beste kon worden opgepakt. Opvallend is dat nu gelĳktĳdig de bestrĳding van bvd wordt ingezet. ‘Dat heeft praktische, financiële en juridische voordelen’, zo laat Toon van Hoof, portefeuillehouder bĳ LTO voor diergezondheid, weten. Het is volgens Van Hoof belangrĳk dat alle rundveehouders in Nederland meedoen. Daar is sluitende regelgeving voor noodzakelĳk, voordat er gestart kan worden met de communicatie omtrent de aanpak. De komende maanden zal een projectgroep daarom het bestrĳdingsplan verder uitwerken en een communicatieplan opstarten. Het moment dat alle veehouders verplicht worden om met bvd en ibr aan de slag te gaan zal nog zeker een jaar of mogelĳk nog langer op zich laten wachten. Nederland heeft lang gewacht met een verplicht bestrĳdingsprogramma nadat het bĳ een eerdere ver-

plichte bestrĳding van ibr met een vervuild vaccin kreeg af te rekenen. België en Duitsland pakten de verplichte bestrĳding voor zowel ibr als bvd al op, waardoor Nederland een achterstand heeft opgelopen qua diergezondheidsstatus. De verplichte ibr- en bvd-bestrĳding zal nog zeker een jaar op zich laten wachten

2014

12-08-14 16:37

DeltaMilk zoekt nieuwe melkveehouders ECONOMIE – Zuivelcoöperatie DeltaMilk

wil binnenkort weer nieuwe melkveehouders aannemen. Het besluit moet nog wel door de leden van DeltaMilk worden goedgekeurd tĳdens de algemene ledenvergadering in september. Voorzitter Teunis Sterk bevestigt het voornemen, maar wil inhoudelĳk nog geen reactie geven zolang de leden zich niet hebben uitgesproken over het voornemen. Mocht de ledenvergadering groen licht geven, dan zĳn weidegang en grondgebondenheid twee harde eisen die aan nieuwkomers worden gesteld. Melkveehouders die lid willen worden of melk willen leveren, moeten verder minimaal 400.000 kilo melk per jaar produ-

ceren en zĳn gevestigd in het Groene Hart: Alblasserwaard, Vĳfheerenlanden of Utrecht-West. Weidende melkveehouders met een quotum kleiner dan 400.000 kilo melk kunnen alleen worden aangenomen als ze in de route met andere leden van DeltaMilk meegenomen kunnen worden. DeltaMilk is van oorsprong een zelfstandige melkleveranciersvereniging en telt inmiddels 150 aangesloten melkveehouders. Sinds 2009 zĳn de veehouders van DeltaMilk eigenaar van Zuivelfabriek De Graafstroom in Bleskensgraaf. De Graafstroom produceert natuurgerĳpte ronde en rechthoekige Goudse kazen en verwerkt jaarlĳks 390 miljoen liter melk.

Melkveehouders die lid willen worden van DeltaMilk moeten weiden en grondgebonden zĳn

K O RT

NI E U W S

Franse zuivel investeert het meest ECONOMIE – Binnen de Europese

ALS DA OP O BL

investeringsgolf in de zuivelindustrie spant Frankrĳk de kroon. De Franse zuivelverwerkers investeerden tussen 2012 en juni 2014 in totaal gezamenlĳk 1,1 miljard euro. Dat bericht Boerenbusiness op basis van cĳfers van de Franse brancheorganisatie voor de zuivelindustrie CNIEL. Duitsland bezet met ruim 1 miljard euro aan investeringen de tweede plek. Op de derde plaats volgt Nederland met een totale investering van 870 miljoen euro, kort voor Ierland. Iets minder dan de helft van alle investeringen werd gestoken in droge ingrediënten zoals weipoeders.

let o

LTO zoekt oudste melkkoe MAATSCHAPPĲ – De vakgroep LTO Melkveehouderĳ zoekt net als twee jaar geleden naar de oudste melkgevende koe van Nederland. LTO onderstreept met deze zoektocht het streven van de sector om de gemiddelde leeftĳd van melkkoeien te verhogen. Veehouders die mee willen doen, kunnen tot 1 september 2014 hun koe aanmelden. Twee jaar geleden werd de ruim twintigjarige Anna 49 van de familie Sikkema in Harkema uitgeroepen tot de oudste melkkoe van Nederland.

Minder uitbreiding ECONOMIE – Het aantal Nederlandse

Koffiedik als veevoer in Japan VOEDING – De koeien die de melk produ-

ceren voor koffiegigant Starbucks in Japan, worden deels gevoerd met gefermenteerd koffiedik. Voor koffieketen Starbucks is het koffiedik een belangrĳke afvalstroom met een hoge energetische waarde die moeilĳk is te hergebruiken. In de Verenigde Staten kunnen klanten het koffiedik gebruiken als meststof voor hun eigen tuin. In Japan wordt het restproduct sinds kort bewerkt tot veevoer. Het gefermenteerde koffiedik is lang houdbaar en zorgt bovendien voor een

lager celgetal in de geproduceerde melk. De bewerkingstechniek voor het fermenteren van het koffiedik is uitgevonden door een contactlenzenfabrikant die zocht naar nieuwe materialen voor contactlenzen. De afvalstroom van Starbucks wordt rondom Tokio ingezameld via de koelvrachtwagens die de filialen bevoorraden. Op deze manier hoeven de vrachtwagens niet leeg terug te rĳden, ook een belangrĳke milieuwinst. Starbucks is (nog) niet van plan het concept buiten Japan uit te rollen.

melkveehouders met uitbreidingsplannen daalde voor het tweede jaar op rĳ tot 27,2 procent, blĳkt uit de RundveeScanner 2014 van AgriDirect. Ook in 2013 hadden melkveehouders minder uitbreidingsplannen dan het jaar ervoor. In 2012 lag het aantal boeren dat wilde uitbreiden nog op 32,4 procent, wat daalde naar 29,8 procent in 2013. Ondanks afname telt de provincie Zeeland in 2014 met bĳna 32 procent het hoogste percentage veehouders met uitbreidingsplannen. In de provincies Drenthe en Groningen wordt juist een kleine toename gezien.

Meer actueel nieuws: meld u aan voor de gratis Veeteelt Nieuwsbrief op www.veeteelt.nl V E E T E E LT

VX12_VVB.indd 69

AU G U ST U S

2 0 1 4

11-08-14 14:09

A G E N D A

2014

ADVERTEERDERSINDEX

19 augustus 19 augustus 20 augustus 21 augustus 23 augustus 23 augustus 29 augustus 30 augustus 2 september 3 september 3-7 september 4 september 6 september 6 september 7 september 10 september 10-13 september 13 september 16-19 september 17 september 19 september 19-20 september 20 september 21 september 24 september 27 september 30 september4 oktober 4 oktober 16 oktober 22-25 oktober 28-30 oktober 30-31 oktober 7-16 november 11-14 november 18-20 november 25-28 november 12 december 13 december 16-18 december 16-18 december

Fokveeveiling te Lingen (Duitsland) Fokveeveiling te Leer (Duitsland) Fokveeveiling te Osnabrück (Duitsland) Provinciale fokveedag Antwerpen te Oostmalle (Antw.) Dairy Fair Mariënwaerdt te Beesd (Gld.) Fokveedag Espelo/Holten te Holten (Ov.) Cow Valley te Scherpenzeel (U.) Fokveedag te Apeldoorn (Gld.) Fokveeveiling te Hamm (Duitsland) Fokveeveiling te Cloppenburg (Duitsland) Europese jongefokkersschool te Battice (Wallonië) Fokveeveiling te Bitburg (Duitsland) Zeewolde bĳ de pinken te Zeewolde (Fl.) Vebo te Rĳpwetering (Z.H.) Fokveedag te Eeklo (O.Vl.) Fokveeveiling te Krefeld (Duitsland) AgroTechniek Holland te Biddinghuizen (Fl.) Fokveedag Bathmen/Laren te Laren (Gld.) Space te Rennes (Frankrĳk) UK Dairy Day, Telford (Groot-Brittannië) Midsummer Dairy Show te Schĳndel (N.Br.) Thuringia Holstein Open te Erfurt (Duitsland) NK veebeoordelen te Doetinchem (Gld.) Saksische Holsteindagen te Altmittweida (Duitsland) Fokveedag te Workum (Fr.) Fokveedag Oost-Gelderland te Eibergen (Gld.) World Dairy Expo te Madison (Verenigde Staten) Fokveedag te Hoornaar (Z.H.) Veekeuring Fryslân te Oenkerk (Fr.) Nationale Italiaanse show te Cremona (Italië) Rundvee & Mechanisatie Vakdagen te Hardenberg (Ov.) Konvent te Oldenburg (Duitsland) Royal Winter Fair te Toronto (Canada) EuroTier te Hannover (Duitsland) Rundvee & Mechanisatie Vakdagen te Gorinchem (Z.H.) Agromek te Herning (Denermarken) Tulip Holstein Sale te Zwolle (Ov.) HHH-show te Zwolle (Ov.) Agro Expo te Assen (Dr.) Rundvee & Mechanisatie Vakdagen te Venray (L.)

Ned er lan d Agrifirm Feed..............18, 72 AI Total .............................38 Bosch Beton....................... 3 BUC Holland.....................18 CRV................10, 11, 23, 71 Gantvoort, ‘t.....................66 Genes Diffusion ............... 37 Heemskerk .................. 3, 24 Lava3 BV ..........................24 Limagrain ...........................2 Masterrind ........................42 MBS beton .......................67 MSD Animal Health ............4 OCI Agro..........................17 Pure Graze........................66 Quotum ABC....................66 Semex ................................6

Speerstra Feed Ingredients ... 18 WWS................................40 Meehechter: Agrifirm Feed

VOORUITBLIK

B ed r ijf so ver n am e en ATH Augustus 2 (28 augustus) – Bedrĳfsovername wordt steeds ingewikkelder naarmate bedrĳven groter worden. Welke ondernemingsvormen en financieringsconstructies geven de beste mogelĳkheid voor overname? Veeteelt brengt het in beeld. In het augustusnummer ook een vooruitblik op de beurs AgroTechniek Holland in Biddinghuizen.

Vo ereff iciën t ie en Veet eel tG RAS

2015 Agriflanders te Gent (O.Vl.) Swiss Expo te Lausanne (Zwitserland) Duitse nationale show te Oldenburg (Duitsland) ALH at Home Sale (Fr.)

15-18 januari 15-18 januari 10-11 juni 12 juni

September 1 (11 september) – De special staat in het teken van voerefficiëntie, het kengetal dat aan belang wint. In het laatste deel van de serie KringloopWĳzer komt het bedrĳfsoverzicht, het uiteindelĳke resultaat, aan bod. Bĳ deze Veeteelt verschĳnt ook de tweede VeeteeltGRAS.

VOOR ALLE REGIONALE, NATIONALE EN INTERNATIONALE EVENEMENTEN ROND DE KOE:

W W W. V E E T E E LT. N L 70

V E E T E E LT

VX12_Agenda.indd 70

AUGUSTUS

2014

11-08-14 14:04

‘IK ZOCHT EEN PAKKET DAT AANSLUIT OP MIJN BESTAANDE TOCHTDETECTIESYSTEEM’ Bram van Gestel, Haler

OVERTUIGD VAN

Bram van Gestel maakt gebruik van een ander tochtdetectiesysteem: geen probleem voor Ovalert. Nu behaalt Bram met Ovalert nog betere vruchtbaarheidsresultaten. Ontdek de verhalen van andere veehouders die net als Bram overtuigd zijn van Ovalert.

BEKIJK DE FILMPJES OP ONZE WEBSITE!

WWW.OVALERT.NL WWW.OVALERT.BE

CRVARN0206 5 Campagne Advertenties A4.indd 3

11-08-14 11:37

VX12_p72.indd 72

11-08-14 11:09