Veeteeltvlees april 2015

JA A RG A N G 14

N R. 4

APR IL 2015

I N D I T N U M M ER

S TI E R R AP P O RT

H O O FD V ERH A A L

TEELTTECHNI EK

Tussentype Benhur du Champ Bouval wordt topper

Machines kopen, huren of gewoon leasen?

Akkerbouw leerschool voor veehouder캐 in maisteelt

VV04_Cover.indd 2

16-04-15 16:31

Samen werken aan diergezondheid

Een goede start

Oren merken = BVD-dragers opsporen

Verzeker uzelf ervan dat BVD zich niet (weer) over u bedrijf verspreidt door de geboorte van BVD-virusdragers. Zeker op bedrijven met zoogkoeien kunnen dragerkalveren zeer snel veel virus verspreiden. Met BVD Oorbiopten spoort u BVD-virusdragers zo snel mogelijk op, namelijk direct na de geboorte. Bovendien combineert u het nemen van het oorbiopt met een handeling die u toch al doet: het oormerken van het kalf. Zo werkt u eenvoudig aan een BVD-vrij bedrijf. Meer informatie: www.gddiergezondheid.nl/bvd

Kies voor de BVD-aanpak van de GD: Gezonde koeien. Meer weerstand.

GD, Postbus 9, 7400 AA Deventer, T. 0900-1770 (0,20 cent per minuut)

VV02_p02.indd 2

12-02-15 09:22

I NHOUD

RUBRIEKEN

3 4 23 28 30 31

Van de redactie Vleestelex Uit de dierenartspraktijk Voer voor vleesboer Agenda Anders bekeken MANAGEMENT

6 Nieuwkoop, tweedehands of leasen van landbouwmachines?

Reageren op dit editorial kan via een brief aan de redactie, via e-mail (guy.nantier@crv4all.com) of via het discussieplatform veeteeltforum.nl (topic ‘fokkerijkoers afkalfgemak’).

KEURINGEN

10 Glas halfvol of halfleeg voor vleesveemanifestatie Hulshorst 18 Paasveekampioen krijgt gele kaart te Rhenen R E P O R TA G E S

12 Jan Hardeman staat aan het begin van zijn carrière in de limousinfokkerij 24 Spruiten als goedkope eiwitbron bij de gebroeders Cocquyt te Pittem D I E R R E P O R TA G E

14 Benhur du Champ Bouval INTERVIEW

Ontwikkelen van vaccins is volgens Gerald Behrens een vorm van kunst RUWVOER 20 Meer mais met minder mest

16

FOKKERIJ

22 KI Samen spreekt duidelijke taal over nieuwe fokkerijkoers ‘afkalfgemak’ MARKETING

27 Korteketenverkoop in Vlaanderen meer inzichtelijk gemaakt

Tiemen Cocquyt: ’Als je groeit, moet je diergezondheid preventiever aanpakken.’ 24

Guy Nantier Een correcte prijs kan de politiek niet geven

R

ecent was ik aanwezig op de stieradviesavond van de Nederlandse witblauwafdelingen Centraal en Limburg.

Op de vergadering stond, naast een stierenpresentatie door vijf ki-centra, ook een discussie geagendeerd omtrent de visie van deze ki-centra op het nieuwe Nederlandse fokdoel ‘afkalfgemak’ en het meten van de binnenbekkenmaten bij ki-stieren. Een verslag vindt u verderop in dit nummer.

Het debat heb ik met gemengde gevoelens aanhoord. De discussie was immers ontdaan van feiten en nuances. Zoals de melding dat er in België op grote schaal binnenbekkenmaten worden gemeten.

Een check bevestigde mij nadien dat er niet op grote schaal wordt gemeten in België. Of het uitpakken met een erfelijkheidsgraad voor binnenbekkenmaten van 0,5: hoog erfelijk dus. Correcter is 0,40 voor bekkenlengte en 0,41 voor bekkenhoogte. En deze cijfers betreffen één

Management Landbouwmachines

6

De kostprijs per draaiuur is de sleutel in de keuze voor nieuw, tweedehands of leasen.

onderzoek. Ook hier zou een check via een tweede, onafhankelijk onderzoek wenselijk zijn. Wie de literatuur erop napluist, vindt een erfelijkheidsgraad voor het interne bekkenoppervlakte (breedte maal hoogte) tussen 0,36 en 0,61. Maar tussen 0,36 en 0,61 is een wereld van verschil voor de fokkerij.

Dit gesteld zijnde, naar de veehouders die om den brode Belgisch witblauw vleesvee houden, zeg ik: ga ervoor, op eigen kracht, met alle beschikbare informatie. Vanuit België is geen hulp te verwachten. Werk op bekkenmaten, drachtduur, lage geboortegewichten en voeding. Maar werk meteen ook aan een economisch draagvlak. Hou de groei van de ‘licht geboren dieren’ nauwlettend in de gaten. En maak werk van de afzet van uw eindproduct. Een afzetmarkt met een correcte prijs voor de nieuw toegevoegde waarde gaan de politiek en het stamboek u niet op het bord leggen.

Mais Meer met minder

20

Akkerbouw is de leerschool voor de veehouderij in optimalisatie van de maisteelt.

V E E T E E LT V L E E S

VV04_Inhoud.indd 2

AP R I L

2 0 1 5

3

16-04-15 16:27

V L E E S T E L E X

Nieuw record op COT-voorjaarsveiling in Laren Op 28 maart vond de eerste BAC-stierenveiling van 2015 plaats op het COTopfokstation bij Henk Stegeman in het Gelderse Laren. Met ruim 350 bezoekers was de publieke belangstelling bijzonder goed. De bezoekers kwamen onder andere uit België, Duitsland en Denemarken.

De elf blonde d’Aquitainestieren in aanbieding gingen van de hand voor gemiddeld 3400 euro of bijna 600 euro meer dan tijdens de najaarsveiling 2014. De vier charolaisstieren haalden een gemid-

delde verkoopprijs van 2033 euro. De twee piemontesestieren werden door de veilingmeester afgeklopt op 2300 euro.

Veilingtopper was BAC Julius Malo van Marcel Gerritsen uit Maurik. Veilingmeester Dirk Reijne sloeg deze Divaldozoon af voor 5200 euro. Julius Malo gaat naar de familie Wiggers in Duitsland.

Ook de tweede duurste stier, Jacco du Moulin (v. Arlequin) van fokker Hans Spekenbrink uit Hoge Hexel, verhuist naar het buitenland en wel naar Denemarken.

Veilingtopper Bac Julius Malo (v. Divaldo) verwisselde voor 5200 euro van eigenaar

Wordt Sarko de nieuwe revelatie in het witblauwras?

Bij de laatste fokwaardeschatting voor geboortekenmerken kreeg een reeks wachtstieren de eerste fokwaardecijfers.

Opvallend in de lijst is Sarko d’Embise van KI BBCI. Deze zoon van Adajio laat 142 indexpunten noteren voor conformatie. Dat is maar liefst twee standaardafwijkingen in de plus ten opzichte van vader Adajio, die op dat vlak 123 index-

punten scoort. Aandachtspunt bij Sarko is wel zijn fokwaarde van 108 voor lange tongen.

Een stier die opvallend slecht scoort op dat punt is Jokerzoon Scenario des CroixDames van KI BBG met een index van 123. De stier laat ook een slechte index van 114 voor scheve muilen optekenen.

Bij de fokwaardeschatting voor karkas

doen ook enkele nieuwe stieren hun intrede in de lijst. De betrouwbaarheid van de cijfers is evenwel nog laag. Meest opvallend is Grommit Hof ter Zilverberg (Adajio x Germinal) van eveneens KI BBCI, die een puike index van 110 punten laat optekenen. Als referentiepunt: Ilot du Bouchelet blijft op nummer één met een index van 119.

Tabel 1 – Fokwaarden geboortekenmerken wachtstieren Belgisch-witblauwras (bron: HB BBB, Ciney, maart 2015)

naam stier

ki

vader

m.vader

drachtduur

geboortegewicht

conformatie

kromme sprong

lange tong

scheve muil

Azzaro de Somme Banjo de Somme Edifiant du Punt de Messe Morito van Perenhof Obama des 1000 Fontaines Oceanien d’Isle-le Pré Oiseau de la Coue Orfevre du Jardinet Perdreau de la Garde de Dieu Phenomene de Martinpré Sarko d’Embise Scenario des Croix-Dames Tatayet de Centfontaine Vega du Falgi

BBG BBCI FAB BBG FAB GAB BBG BBG BBG BBCI BBCI BBG BBG GAB

Satyre Panache Rocky Adajio Jackpot Acteur Laquais Kubitus Immense Lennie Adajio Joker Notez Le Klennie

Vilmar Radar VT Heros Germinal Barbier Kennedy Albinos Baroque Notez Le Davidson Biscuit Albinos Cristal Picasso

88 89 90 103 94 104 110 107 103 98 97 105 110 89

99 94 101 109 105 98 103 98 110 100 103 92 110 89

103 106 90 – 83 97 92 96 – 88 142 99 114 79

– – – – – – – – – – 100 86 – –

– – – – – – – – – – 108 123 – –

– – – – – – – 113 – – 98 114 – –

Sarko d’Embise scoort voor conformatie twintig punten hoger dan vader Adajio

Grommit Hof ter Zilverberg (v. Adajio) heeft een mooie karkasindex van 110 punten

Tabel 2 – Nieuwe karkasindexen (bron: HB BBB, Ciney, maart 2015)

naam stier

kg index betr. (%)

Campino du Paillaert –7 Dandy Brennard 12 Flirter v.d. Kerkenhofstede –15 Folon de Cras Avernas –6 Grommit Hof ter Zilverberg 22 Ilot du Bouchelet 42 Nicnac de Waha –1 Nippon d’Izier –22 Tilouis d’Atrive –20

4

V E E T E E LT V L E E S

VV04_Vleestelex.indd 4

APR I L

97 106 93 97 110 119 99 90 91

57 58 66 69 56 90 62 67 66

2015

16-04-15 13:30

K O E PA D

Xavier Gellynck, professor agromarketing UGent:

‘Hoe meer je je neerlegt bij banale producten, hoe meer je prijsnemer wordt’ U I T:

V I LT,

M A A RT

2 0 1 5

Eerste ki-stieren met binnenbekkenmaten KI Samen publiceert als eerste ki-station de binnenbekkenmaten van haar stieren in de portfolio verbeterd roodbont en Belgisch witblauw.

‘Zo weet iedereen dat naast de veehouders ook de ki-verenigingen een actieve rol willen spelen in het behalen van meer afkalfgemak, conform de afspraken van beide stamboeken met de Nederlands staatssecretaris van Landbouw, Sharon Dijksma’, luidt het in een persmededeling.

De ki-organisatie zegt geen stieren meer in productie te zullen brengen zonder

informatie over bekkenmaten en zonder ki-goedkeuring van de stamboeken.

Noud van Plashoeve

Peter Broeckx (51) is tijdens de ledenvergadering van CR Delta en VRV benoemd tot voorzitter van CRV. De Antwerpse melkveehouder uit Dessel neemt het stokje over van Noël Van Leeuwe, die sinds augustus 2014 fungeerde als plaatsvervangend voorzitter van de raad van commissarissen na het onverwachte vertrek van Kees Gorter.

Naast Peter Broeckx treden ook de Vlaming Kurt Faes (45) uit Meer en Linda de Groot (48) uit Rossum toe tot de raad van commissarissen van CRV. De Groot is de eerste vrouwelijke commissaris van CRV. In de besturen van de stakeholders van de holding, CR Delta ua en VRV vzw, is er veel vernieuwing en is er een groeiende diversiteit. In Nederland kreeg de

Tabel 4 – Binnenbekkenmaten van stieren van KI Samen

naam stier Belgisch blauw Lucas van Boszicht Erik v.d. Blomsteeg Rein van Boszicht Noud van Plashoeve Dorus van Plashoeve Univers de Centfontaine Alfa van Plashoeve Menno van Plashoeve Bob van Plashoeve verbeterd roodbont Topjob Jos KLH Leijenhorst 176

binnenbekken hoogte (cm) breedte (cm)

vader

geb.datum

Federal Elan Pacifique Dorus Dorus Ebony Adamo Adamo Ubidet

17-05-2008 01-10-2009 03-09-2010 29-03-2011 05-05-2011 07-12-2011 14-02-2012 20-01-2013 27-04-2013

17 17 16,5 19 18,5 17 17,5 15,5 17,5

16 16 15,5 18 17,5 15,5 17 14 12

Jop v.d. Lingenhof 26-08-2010 Jos 18-01-2011 v.d. Westhoeve Red Power 2 08-01-2012

19,5 19,25 16

14,5 14,5 12

Fortwyck Bonito 73 nieuwe aanwinst bij CRV Fortwyck Bonito 73 komt de rangen bij CRV in het piemonteseras versterken.

Fortwyck Bonito 73 (v.Orlando), de nieuwe piemontese-aanwinst bij CRV

Deze Orlandozoon werd gefokt door Jan Dekker uit Veeningen. De stier werd met 89 punten ingeschreven. De stier is goed ontwikkeld, heeft een aparte bespiering, een fijne structuur en is supermak. Moeder is de met eveneens 89 punten ingeschreven Griota 17 (v. Golfo), gefokt door Henk Hengsteboer uit Nieuwleusen.

Van de stier zijn inmiddels ruim dertig kalveren geboren bij zijn fokker, waarvan een deel uit pinken. De kalveren zijn allemaal normaal geboren, waren niet zwaar en ontwikkelen zich goed op latere leeftijd. De stier is vanwege zijn afstamming breed inzetbaar.

Peter Broeckx

ledenraad van CR Delta veertien nieuwe leden, waarvan de helft vrouw is. Het percentage vrouwen in de ledenraad van CR Delta groeit daarmee naar 15 procent.

In de algemene vergadering van VRV vzw werden dertien nieuwe leden benoemd. Twee leden uit de algemene vergadering werden benoemd als lid van de raad van bestuur van VRV: Luc Sanders uit Gistel en Tom van Nespen uit Vrasene. Zij volgen respectievelijk Willy Vandewalle uit Torhout en Marc Matthijs-De Zutter uit St.-Janin-Eremo op.

Het Vlaamse lid van de raad van commissarissen Dirk Ryckaert (42) uit het Oost-Vlaamse Dikkelvenne is benoemd tot voorzitter van de raad van bestuur van VRV.

V E E T E E LT V L E E S

VV04_Vleestelex.indd 5

Dirk Ryckaert

AP R I L

2 0 1 5

5

16-04-15 13:30

H O O F D A RT I K E L

Meer vraag naar leasecontracten bij grote machines, terwijl werktui gen

Machines: kopen, h Om de mechanisatiekosten te drukken zijn verschillende opties mogelijk. Inschatten van het aantal draaiuren per jaar is cruciaal in de overweging om nieuw of tweedehands materiaal te kopen of juist voor huur(koop) te kiezen. tekst Annelies Debergh

K

open of toch maar leasen? Wordt het een nieuwe of een tweedehands machine? Een grote of juist een kleinere capaciteit? Veehouders die materiaal aanschaffen, moeten veel elementen afwegen tegen elkaar. Bij dalende marges en veranderende

6

bedrijfsomstandigheden spelen steeds meer elementen in de keuze van materiaal.

‘Het begint allemaal met in kaart te brengen hoeveel je een machine daadwerkelijk zult gebruiken.

Kortom, de draaiuren zijn het belangrijkst.’ Aan het woord is Sven Dekeyser van Key-Tec uit Moerbeke, een bedrijf dat handelt in zowel nieuw als tweedehands materiaal en daarnaast ook een verhuurtak heeft uitgebouwd. Hij spreekt in vaktermen over de TCO, ‘total cost of ownership’, en doelt op de kostprijs per draaiuur. ‘Landbouwers rekenen nog te weinig naar de kostprijs en het rendement van een machine.’

Kostprijs doorrekenen per draaiuur Dekeyser maakt een rekensom en telt de kostprijs van een nieuwe machine op papier samen met onderhoudskosten en slijtage. De restwaarde van de

V EVEETEETEELETLVT LVELEESE SO KA TP O R IB LE R2 021050 9

VV04_HoofdMachinering.indd 6

16-04-15 16:32

rktui gen die veel draaiuren maken, vaker nieuw worden aangeschaft

n, huren of leasen? machine gaat ervan af. Door dat bedrag te delen door het aantal jaar dat de machine zal worden gebruikt en te delen door het aantal draaiuren per jaar kunnen veehouders al op voorhand een kostprijs berekenen. ‘Op die manier kun je meteen de kostprijs per draaiuur in rekening brengen en daarmee het rendement van de machine vergelijken. Als je daarop doorrekent en bijvoorbeeld vierhonderd dieren met die machine kunt voederen op een uur tijd, dan kom je tot een kostprijs per kop.’

Dekeyser stelt dat de kostprijs van een machine niet meteen alles zegt. ‘Als je gaat naar draaikosten per uur en die met de capaciteit van de machine vergelijkt, dan kun je veel beter analyseren welke machine op je eigen bedrijf past en wat je daarmee wilt gaan doen.’ In de praktijk gebeurt dat nog erg weinig, zo blijkt. ‘In de industrie is die berekening standaard. Hoe industriëler de omgeving, hoe meer een

bedrijfsleider op die manier rekent. Die trend volgt ook in de landbouwsector. De toekomstige veehouder zal zich daar meer en meer aan spiegelen.’

Voor dagelijks gebruik vaak nieuwkoop De afgelopen jaren legde het mechanisatiebedrijf Key-Tec zich steeds meer toe op de verkoop van verreikers en zette de weg van specialisatie in. ‘De meeste veehouders kiezen daar voor nieuw.’ Dekeyser zoekt enkele verklarende factoren en wijst onder meer op de grote aantallen uren die dergelijke machines doormaken. ‘Dat is een markt die afwijkt van andere landbouwmachines. Verreikers, knikladers en compactladers draaien dagelijks meerdere uren. Zeker op veehouderijbedrijven is dat het geval, want ze worden ingezet voor het voederen, het mesten van de boxen en voor het laden en lossen van stro. Dergelijke machines halen al snel een totaal van 750 tot 1500 uren per jaar. Een trekker haalt op veebedrijven vaak maar drie- tot vierhonderd uren.’

Karel Beel, bedrijfsleider van de Firma Beel uit Wortegem-Petegem, is dezelfde mening toegedaan. Het bedrijf heeft divisies verspreid over Oost- en WestVlaanderen en voorziet in de aankoop, verkoop en reparatie van allerhande landbouwmachines. ‘Als een machine meer uren moet draaien, dan wordt er vaker nieuw gekocht.’ Beel noemt eveneens de verreiker als typisch Vlaams voorbeeld en spreekt over regionale verschillen naargelang het type bedrijf en de grondsoort. ‘Machines die elke dag moeten presteren, worden meestal nieuw gekocht. Wanneer het over machines met minder draaiuren gaat, komt er vaker tweedehands aan te pas.’

Groot materiaal met lease-opties

Machines die elke dag moeten presteren, worden meestal nieuw gekocht

Om de aankoop van nieuw materiaal te spreiden, kiest een steeds groter deel van de landbouwers voor lease-opties. In de Nederlandse melkveehouderij had in 2013 ruim een kwart van de melkveehouders een leasecontract lopen.

Dat de vraag naar leasecontracten groeit, ziet Firma Beel ook. ‘We zien inderdaad een stijgende vraag om machines te leasen.’ Karel Beel nuanceert het meteen en wijst op de verschillen naargelang de kapitaalintensiteit van de machines. ‘Zeker voor grotere machines is de vraag naar leasen groter. Het is vaak financieel interessant, maar ook omwille van garanties gebeurt het steeds vaker dat bedrijfsleiders voor leasen kiezen.’

Kleinere machines worden meestal nog wel aangekocht. Hij doelt met name op de groep machines die onder de 25.000 tot 30.000 euro kosten. ‘Voor het kleiner materiaal biedt een gewone lening bij de

V EVEEV TEETEELTETELVET LVTELEEJSEA SN OU K AA TP O R IB LE1 R/2 202102500 90 9

VV04_HoofdMachinering.indd 7

7

16-04-15 16:32

H O O F D A RT I K E L

15 of 30 procent steun van Vlaams Landbouw Investeringsfonds Vlaamse veehouders kunnen een beroep doen op het Vlaams Landbouw Investeringsfonds of VLIF om financiële ondersteuning aan te vragen voor de aankoop van machines. De voorwaarden om een steunaanvraag te doen zijn met ingang van 2015 gewijzigd. Er zijn vier aanvraagperiodes met telkens een vast beschikbaar totaalbedrag dat toegekend wordt volgens een call-systeem of systeem met gesloten envelop.

‘De steunpercentages bedragen 15 of 30 procent naargelang de bijdrage tot ver-

duurzaming op economisch, ecologisch of sociaal vlak’, zegt Hans Van de Casseye van de dienst communicatie van het departement Landbouw en Visserij van de Vlaamse overheid. ‘Voor machines met bijvoorbeeld een uitgesproken focus op arbeidsrationalisatie kan tot dertig procent steun gevraagd worden.’

Er volgen voorbeelden van mechanisatie op stalniveau, zoals onder meer een voeraanschuifrobot, een verplaatsbaar voerhek, automatische voersystemen, elektrische behandelbox, een boven de

ligruimte vast gemonteerde strohakselaar en een in de hoogte verstelbare hooizolder. Daarvoor is dertig procent steun voorzien. ‘Er zijn echter ook machines voor het telen van voedergewassen met dertig procent steun.

Voorbeelden zijn onder meer specifieke uitrusting om precisielandbouw mogelijk te maken, geavanceerde spuitmachines, drukwisselsystemen, directe inzaaimachines, mestinjector en machines voor mechanische onkruidbestrijding.’

bank al voldoende mogelijkheden. Groter materiaal gaat sneller via leasen. Vrijwel alle grote merken bieden nu ook zelf leasemogelijkheden aan, waardoor het leasen niet via dealers verloopt.’

In plaats van een huurcontract met koopoptie of leasing kunnen veehouders machines via een gewoon huurcontract en dus tegen een vaste prijs per dag benutten. ‘Als veehouders zelf geen tijd hebben voor regelmatig onderhoud en hun bedrijf willen ontzien van grotere machinebreuken, dan kan dat via een huurcontract. Aan het gebruik van een machine wordt dan een vast bedrag per maand gekoppeld.’

Het systeem is nog weinig toegepast, zegt Sven Dekeyser, die met name in de industrie huurcontracten voor machines afsluit, maar ook in landbouw groeit de belangstelling.

ditionele landbouwzoekertjessites noteren ook de machinedealers nog steeds veel vragen over tweedehandsmachines.

‘Er gebeurt nogal wat import van tweedehands machines’, geeft Karel Beel aan.

Juiste cijfers kan hij er niet op plakken, maar de occasiemarkt blijft gestaag groeien. Toch ziet Beel de laatste jaren ook daar enige verandering. ‘Er is meer handel in jonge tweedehands machines’, geeft hij aan. Daar plakt een leeftijd aan vast van ongeveer drie jaar. ‘Er gebeurt nogal wat import van jonge machines uit het buitenland. Dan gaat het doorgaans om jonge occasies. Voor oudere machines bestaat amper nog markt.’

Dat jongere occasies meer gewaardeerd zijn, heeft een dubbele reden. Ze zijn interessanter voor de klant, maar ook voor de machinedealer. ‘Omdat ook wij voldoende garanties moeten kunnen bieden bij die tweedehands machines, richten we ons meer op jonge occasies’, zegt Karel Beel. ‘Voor oudere machines is er minder markt, die zijn op hun beurt weer voor de export bestemd.’

Met de groei van de capaciteit van machines stijgt ook de prijs, wat landbouwers meer tot tweedehandsaankopen noopt. ‘De machines groeien in capaciteit, maar de oppervlakte op de bedrijven groeit amper mee. Om de machines dan toch rendabel te houden voor kleinere oppervlakten, moeten ze nauwer toezien op de kostprijs en ligt een tweedehandsaankoop meer voor de hand.’

Toch kiezen voor tweedehands Wie de kosten echt wil drukken, gaat in de praktijk doorgaans toch op zoek naar tweedehands materiaal. Behalve de tra-

8

V E E T E E LT V L E E S

VV04_HoofdMachinering.indd 8

APRI L

Groep 70 tot 80 pk groeit Een nieuwe markt, zo voegt Karel Beel nog toe, is die van de hobbyboer. ‘Steeds meer mensen houden nog enkele hectaren grond of enkele dieren na hun normale werktijd en ook zij hebben behoefte aan aangepast materiaal.’

Zo trekt de verkoop van trekkers in de lichtere categorie, van ongeveer zeventig tot tachtig pk, weer aan. ‘Die groep wordt weer belangrijker. Ook de hobbyman heeft nood aan goed materiaal en kiest vaker voor nieuw. Een hobby mag geld kosten als het de activiteiten op het bedrijf ten goede komt.’ l

2015

16-04-15 16:32

EMBRYO’S BELGISCH- WITBLAUWRAS

+

Eerstekwaliteitsembryo’s uit witblauwstamboekvee

+

Gratis catalogus beschikbaar op aanvraag: Marijke Cuelenaere, VRV-ET (CRV Holding BV)

+

Embryoproductie EU-erkend.

Voor Nederland: 0032 9 363 92 11 Voor België: VRV-klantendienst, 078/15 44 44 toets 1

Betere technische resultaten Gezonde dieren Vleeskwaliteit op maat

We maken waar wat we zeggen Feed2Meat werkt beter!

Ga voor meer informatie naar: www.forfarmershendrix.nl www.forfarmershendrix.be

Boeren met ambitie

V E E T E E LT V L E E S

VV04_p09.indd 9

AP R I L

2 0 1 5

9

16-04-15 13:49

K E U R I N G

Mooie kampioenen kunnen afkalving manifestatie Hulshorst niet verhelen

Glas halfvol of halfleeg De dubbele keuring in Hulshorst was aan haar achtste editie toe en zorgde voor gemengde gevoelens. In het Belgisch-witblauwkamp traden krap een kleine veertig dieren aan in de showring. Bij verbeterd roodbont was de deelname met een zestigtal dieren enthousiaster. De kwaliteit van de kampioenen in beide rassen was van hoog niveau en verdient alle lof. tekst Guy Nantier

extra foto’s www.veeteeltvlees.nl

Belgisch witblauw Fokstal Polinder succesvol bij de stieren, Reurink in het vrouwelijk vee Voor de keuring in het Belgisch-witblauwras was het aantal aanmeldingen met 48 stuks krap. De dag van de keuring waren er nog enkele afmeldingen, zodat slechts 40 dieren in de showring zouden aantreden.

categorie

naam dier

geb.datum

vader

m.vader

eigenaar, woonplaats

mannelijk

Horlings Willempie Bart 39 Wim van Twoud Anouk Schutten Hamara Van de Werler Indra Schutten Heroin Braeckje 46 8657 Voltige DFDB

08-12-2014 06-08-2014 08-01-2014 08-12-2014 03-11-2014 05-05-2014 03-04-2014 22-02-2014 20-11-2013 12-11-2008

Imperial Heroique Benhur Adajio Argan Picadilly Germinal Colos Imperial Orateur

Heroique Harisson Etna Rosario Germinal Mont Blanc Orateur Emigre Emigre Lasso

L. Polinder, Nunspeet A. van Milligen, Harskamp L. Polinder, Nunspeet A. Soede, Ter Aar A. Reurink-van Putten, Oldebroek J. M. Boerkamp, Beemte Broekland G. van Gent, Oldebroek A. van Milligen, Harskamp mts. Van Ginkel-van Dijk, Uddel A. Reurink-van Putten, Oldebroek

vrouwelijk

Tweemaal Pollinder en Reurink Miste de keuring breedte in het deelnemersveld, de moderne vleeskwaliteiten in de achterhand waren alom present.

In het mannelijk vee scoorde de fokstal van Polinder uit Nunspeet een dubbele kampioenszege met Horlings Willempie (v.

Imperial) en Wim van Twoud (v. Benhur).

De jeugdige Willempie was niet de grootste bij de mini’s, maar showde enorm veel finesse in het bot en de bespiering.

Stalgenoot Wim presenteerde een compleet exterieur en kreeg een dubbele kwalificatie: kampioen bij de stieren tot twee jaar en dagkampioen mannelijke dieren.

Tabel 1 – Rubriekswinnaars Belgisch witblauw in Hulshorst (kampioenen vetgedrukt)

In het vrouwelijke vee waren de rubrieken meer gevuld dan bij de stieren en was de strijd om winst en verlies spannender.

Bij de mini’s trok Schutten Hamara aan het langste eind. De Argandochter van de familie Ruerink uit Oldebroek gaat op prima benen en is super en fijn bevleesd in

Wim van Twoud (v. Benhur), dagkampioen stieren

10

V E E T E E LT V L E E S

VV04_Hulshorst 2.indd 10

APRI L

de broek. Zij werd later uit alle kampioenen in het vrouwelijk vee uitgeroepen tot dagkampioene.

De familie Ruerink zette nog een tweede kroontje op de deelname door met de zesjarige Voltige du Fond de Bois (v. Orateur) het kampioenschap bij de koeien in de wacht te slepen.

Schutten Hamara (v. Argan), dagkampioen vrouwelijk.

2015

16-04-15 16:35

Verbeterd roodbont ‘Special colours’ -kleurenshow bij verbeterd roodbont

Turbo (v. Rocco), Mr Toekomst

Hendrik (v. Tom), dagkampioen

Coba 19 (v. Jacobar 28), Miss Toekomst

Silvia 13 (v. Bertus), dagkampioene

In het verbeterdroodbontras was er nog weinig te merken van de heel recent ingezette, nieuwe fokkerijkoers ‘af kalfgemak’ in het ras. De driekoppige jury keurde nog zoals van oudsher met het accent op botwerk, het gebruik van de benen en de fijne vleeskwaliteiten. Aldus behaalde Jan te Riele uit Vaassen viermaal rubriekswinst met twee kampioenstitels als kers op de taart.

Turbo van Vredenburgh (v. Rocco), kampi-

oen bij de mini’s vorig jaar, herhaalde zijn prestatie, ditmaal in de categorie stieren tot twee jaar. De stier kreeg ook de titel van Mister Toekomst.

Bij de oudere stieren werd Hendrik van de Valkenweide (v. Tom) van maatschap Westerkamp uit Zwolle kampioen en dagkampioen.

De echte verrassingen in Hulshorst kwamen uit een ‘blauwe’ hoek. Bij de vrouwelijke mini’s ging Jan Wittingen

Tabel 2 – Rubriekswinnaars verbeterd roodbont in Hulshorst (kampioenen vetgedrukt)

categorie naam dier

geb.datum

vader

m.vader

eigenaar, woonplaats

mannelijk 8365 v.d. Westhoeve 1291 Leo Turbo van Vredenburgh Tarzan van Vredenburgh Hendrik van de Valkenweide vrouwelijk Demi 11 Vredenburgh Veronica Vredenburgh Veroline Lonneke vd Zandkamp Lenny v.d. Wellyhoeve Coba 19 Hennie 13 Silvia 13

23-11-2014 14-08-2014 23-03-2014 03-12-2013 06-09-2013 03-04-2010 07-01-2015 07-12-2014 15-10-2014 19-04-2014 18-10-2013 17-07-2013 15-05-2012 05-04-2009

Arnold Dartagnan Red Leander Rocco Wolter Tom Dartagnan Jos vd K. Wolter nb Tobjob Jacobar 28 Leyenhorst 149 Bertus

Jos nb Jarno Bjarne Lucas Dartagnan Peter Leander Lucas Red Bill 3 nb Martijn Jarno Occupant

mts. Westerkamp-Bosch, Zwolle W. van Ark, Hulshorst J. H. Vis, Hulshorst J. te Riele, Vaassen J. te Riele, Vaassen mts. Westerkamp-Bosch, Zwolle J. Wittingen, Oosterwolde J. te Riele, Vaassen J. te Riele, Vaassen M. Huisman, Ermelo J. L. Wellenberg, Putten E. J. van de Bunt, Dronten J. Wittingen, Oosterwolde E. J. van de Bunt, Dronten

uit Oosterwolde met Demi 11 er met de rubriekswinst vandoor. Demi 11 voert met vader Dartagnan terug op Belgischwitblauwbloed. Demi 11 diende in de finale echter de kampioenszege te laten aan Vredenburgh Veronica (v. Jos van de Kraloërheide) van Jan te Riele die net wat meer pure klasse in de ring neerzette.

‘Special colours’ In de rubriek vrouwelijk vee ouder dan twee jaar voerde, met Silvia 13 van Aalt de Bunt uit Dronten, andermaal blauw bloed de kop van de rubriek aan.

Silvia (v. Bertus) is een terugkruising van verbeterd roodbont op Belgisch witblauw. Een bijzonder dier, zowel in kleur en kleurpatroon als in lengte, breedte en bespiering. Silvia werd later op de dag kampioene bij de koeien en tevens dagkampioene.

De familie De Bunt had nog meer ‘special colours’ meegenomen, zoals Coba 19. Deze Jacobardochter bezit immers een zogenaamde witrikrug en werd kampioene één tot twee jaar alsook Miss Toekomst. l

V E E T E E LT V L E E S

VV04_Hulshorst 2.indd 11

AP R I L

2 0 1 5

11

16-04-15 16:36

B E D R I J F S R E P O RTA G E

Voor ondernemer Jan Hardeman is fokbedrijf De Limoweide meer dan een hobby

Luxe limousin brengt rendement

Jan Hardeman De Lunterense ondernemer Jan Hardeman is mede-eigenaar van diverse bedrijven in asbestsanering en de productie en montage van daken gevelbeplating. Zakelijk is ook de benadering van zijn Limousinfokkerij.

Aantal zoogkoeien: Aantal stuks jongvee en stieren: Ras: Aantal hectare:

M

Die limousinkoeien, gekocht op marktplaats, werden snel inLunteren

gewisseld voor hoogwaardig stamboekvee toen Jan Hardeman ging rekenen aan het rendement. De ondernemer in wand- en

30 20 Limousin 23

et diverse bedrijven in asbestsanering en de fabricage en montage van wand- en gevelbeplating heeft Jan Hardeman zijn sporen als ondernemer royaal verdiend. Als vleesveehouder staat de 41-jarige boerenzoon uit Lunteren nog aan het begin van zijn carrière. Op het ouderlijk erf, waar in een voormalige eendenstal ook Hardemans kantoor is gevestigd, boerde tot voor kort nog zijn vader.

Aanvankelijk hield hij melkkoeien, later verbeterd roodbont vleesvee. Twee jaar ge-

gevelbeplating kijkt met een zakelijke blik naar de vleesveehouderij. ‘Een hobby is leuk, maar ik doe hier niets voor het verlies.’ tekst Wichert Koopman

leden nam Hardeman junior de boerderij over en begon er fokbedrijf De Limoweide.

De bonte roden zijn inmiddels voor een groot deel ingeruild voor de eenkleurig rode limousins.

Keuze tegendraads Ondernemer als hij is, kijkt de kersverse vleesveehouder met een zakelijke blik naar het boerenbedrijf met 23 hectare land en op dit moment een dertigtal zoogkoeien met jongvee. ‘Een hobby is leuk,

maar ik vind het een uitdaging om van De Limoweide op termijn op zijn minst een kostendekkend bedrijf te maken’, verklaart hij. ‘We doen hier niets voor het verlies.’

Een groot deel van de omzet van zijn beplatingsbedrijven realiseert Hardeman in de agrarische sector. Hij hoort boeren vaak klagen over lage prijzen en kleine marges.

‘Misschien hebben ze gelijk’, zegt hij met een glimlach. ‘Maar ik wil zelf wel eens ervaren hoe het in de praktijk is.’

Hardeman koos bewust voor de sobere limousin om tegen lage kosten exclusief vlees te produceren

12

VV EE EE TT EE EE LL TT VV LL EE EE SS AOPKRTI O L B 2E 0R 1 52 0 0 9

VV04_BedrijfHardeman.indd 12

16-04-15 16:35

De keuze voor het limousinras maakte Hardeman tegendraads en heel bewust.

In de omgeving en ook in zijn familie wordt vooral verbeterd-roodbontvee gehouden. ‘Ik wilde echter een sober ras waarmee ik tegen lage kosten vlees kan produceren. Bovendien moet ik de verzorging van het vee kunnen combineren met mijn andere werk, hoewel mijn vader nu nog wel helpt. Ik kan niet zomaar even een paar uur in de stal zijn voor een keizersnede. De limousins kalven tot nu toe vanzelf en dat past me goed.’

Vleestypisch en vroegrijp Aanvankelijk kocht Hardeman een aantal niet-geregistreerde limousinkoeien via Marktplaats. Snel genoeg kreeg hij in de gaten dat er een wereld van verschil is tussen dit vee het en het doorgefokte stamboekvee. ‘De stamboekkoeien zijn gewoon veel langer, breder en hoger en beter bevleesd. In de kalveren is dat al te zien. Met dit betere vee kan ik veel meer rendement maken’, geeft Hardeman aan.

De meeste ‘rommel’, zoals hij het zelf noemt, heeft het bedrijf al weer verlaten.

Er voor in de plaats kwamen dieren van het topfokbedrijf Limousinhof van Eddy en Lieve Claeys in Biervliet. Daarnaast werden koeien aangekocht bij Ard Jan Steunenberg in Rijssen.

De Lunterense limousinfokker ziet het liefst de vroegrijpe, vleestypische dieren met voldoende lengte, breedte en hoogtematen. ‘Ik streef naar het luxere type.

Dat zijn de dieren waarmee ik het meest kan verdienen’, legt hij uit. ‘Ze zetten voldoende kilo’s vlees aan die door een gunstige classificatie een goede prijs opbrengen.’ Bang dat selectie op het luxere type ten koste gaat van het geboortegemak is Hardeman niet. ‘Ook de luxere kalveren zijn tot nu toe allemaal zonder problemen geboren.’

Dit jaar tekent de uit Frankrijk geïmporteerde Frenchy voor het vaderschap van de kalveren en ook het komend dekseizoen zal hij nog worden ingezet. Voor de

Hardeman ziet graag vroegrijpe, vleestypische dieren met voldoende lengte, breedte en hoogtematen

volgende generatie kijkt Hardeman uit naar een genetisch hoornloze stier.

‘Hoornloosheid is in het limousinras nog niet wijdverspreid, maar ik wil het wel graag in mijn veestapel fokken’, vertelt Hardeman. ‘Voor mijn eigen veiligheid en het welzijn van de dieren wil ik geen gehoornd vee houden. Maar aan onthoornen heb ik ook een hekel. Het is toch weer een handeling die tijd en geld kost en als de marges klein zijn, helpt elke besparing. Hoornloos fokken is een mooie oplossing.’

Potstal met buitenuitloop Rond Hardemans bedrijf ligt in totaal zo’n dertien hectare grasland dat volledig wordt gebruikt voor het weiden van de koeien met kalveren. De overige tien hectare ligt op afstand en is in gebruik voor de teelt van mais en gras voor de voederwinning.

In het land achter de boerderij heeft de veehouder een simpel potstalletje gebouwd met een vastzetvoerhek en een buitenuitloop op beton. Een paar dagen na afkalven verhuizen de moederkoeien met hun kalveren naar dit buitenverblijf.

Zodra er voldoende gras staat en het droog genoeg is, gaan de hekken rond de uitloop open en kunnen de koeien en kalveren het land in. De stal blijft open als schuilgelegenheid. ‘Afgelopen najaar konden de dieren tot in december in het land blijven’, vertelt de limousinfokker.

‘Dat waren we met onze dikbillen niet gewend.’

Voorlopig is de rest van het vee gehuisvest in de oude stallen, waarop ze deels aangebonden staan. Op termijn wil Hardeman ook voor deze dieren iets nieuws bouwen, maar voorlopig kijkt hij nog even de kat uit de boom. ‘Ik zie als leverancier en monteur van bouwmaterialen

voor de agrarische sector natuurlijk veel stallen. Zo kan ik mooi leren wat wel en wat niet werkt.’

Gras te goed Eigenlijk is het gras in de wei nog veel te goed voor de sobere limousins heeft de vleesveehouder ervaren. ‘In het weideseizoen voer ik volop grof hooi bij dat de koeien ook graag vreten. Dat geeft wel aan dat ze er behoefte aan hebben.’ Op stal krijgen de koeien een rantsoen van hooi, mais en droge pulp, zonder aanvullend krachtvoer om de kosten laag te houden. Ook de koeien met kalfjes moeten het doen op dit rantsoen. Alleen de stieren krijgen in de afmestfase brok.

De mais laat de ondernemer in balen persen. ‘Duur? Wat is duur?’, reageert hij.

‘Het gaat om het rendement. Met deze methode blijft de mais mooi fris. Ik heb geen verlies, hoef niet te investeren in een sleufsilo en kan de balen op stal zetten met de heftruck die hier toch rondrijdt. Als ik ga rekenen, is deze werkwijze helemaal niet duurder.’

Exclusief verkoopkanaal Om inkomsten uit zijn bedrijf te genereren mikt Hardeman op twee kanalen.

Door te investeren in dieren met een goede genetische achtergrond hoopt hij op termijn zijn overtollig vrouwelijk jongvee als hoogwaardig fokvee te kunnen verkopen. Voor de afzet van afgemeste stieren en het vrouwelijk slachtvee is hij met een tweetal afnemers in gesprek over het opzetten van een exclusief verkoopkanaal.

De ondernemer weet als geen ander dat het echte werk nog moet beginnen. De komende jaren zal duidelijk worden of hij zijn ambities waar kan maken. ‘Voorlopig hebben we alleen nog maar geld uitgegeven’, zo verklaart hij met realiteitszin. l

V EVEETEETEELETLVT LVELEESE SO K A TP O R IB LE R2 021050 9

VV04_BedrijfHardeman.indd 13

13

16-04-15 16:35

D I ER R E P P O RTA G E

Benhur doorliep met gunstig gevolg alle vier fasen van het testprogramma

Tussentype wordt topper Benhur du Champ Bouval combineert een allerbeste hoogtemaat met een prima bespiering. Zijn fokker zag in zijn pupil geen kitopper. Het doorlopen van alle fasen in het pwf-programma bewijst op objectief wijze het tegendeel. tekst Guy Nantier

B

enhur du Champ Bouval is een van de weinige ki-stieren die een compleet beproevingsverslag kunnen voorleggen.

De stier uit de ki-stal van BBCI doorliep alle vier de fasen van het testprogramma en laat nauwelijks zwakke punten in de vererving optekenen. De stier zelf – vrij van de gekende erfelijke gebreken – combineert een allerbeste hoogtemaat met een prima bespiering, wat als vrij uitzonderlijk bestempeld mag worden.

‘En hij geeft het ook nog door aan zijn nakomelingen’, merkt Gerard Bonduel, directeur en mede-eigenaar van het kistation van BBCI, fijntjes op.

Benhur liet op een leeftijd van 47 maanden een gewicht noteren van 1291 kilogram en een schofthoogte van 153 centimeter of negen centimeter boven de norm voor eerste categorie. De stier werd door de ki-commissie van het Waalse stamboek beoordeeld met een excellentscore van 90,6 punten voor totaal exterieur. Op onderdelen kreeg hij 95 punten voor hoogtemaat, 89,8 punten voor bespiering, 87,7 punten voor type, 88 punten voor beenwerk en 85 punten voor algemeen voorkomen.

Gerard Bonduel: ‘We hebben momenteel al twee zonen in quarantaine staan die wellicht in juni beschikbaar komen. Een van de twee stieren bezit als moedersvader ki-stier Ilot du Bouchelet. Een pedigreecombinatie dus van twee stieren die bovengemiddeld scoren voor karkasindex bij hun nakomelingen. Maar Benhur zelf staat nog steeds in onze stallen, hoor, en produceert sperma als nooit tevoren.’

tweedekalfskoe die Crepin in 2008 drachtig van ki-stier Elan aankocht bij zijn schoonbroer Dominique Cosse. ‘Tot dan fokten wij hier vlees op vlees in de logica van wat we zagen op keuringsbedrijven’, legt Crepin uit. ‘Maar ik was hierdoor vanuit het oogpunt van rentabiliteit beland in een doodlopende straat.

Met Courtoise, die vrij was van de zeven gekende gebreken, wilde ik nieuw bloed

in de veestapel brengen, hoogtemaat en gewicht.’

Courtoise, geboren in oktober 2002, kreeg op de leeftijd van vier jaar een exterieurscore van 88,5 punten. Op onderdelen scoorde zij 88,5 punten voor bespiering, 82,5 punten voor type, 97 punten voor beenwerk en 80 punten voor algemeen voorkomen. Crepin: ‘Courtoise leek sprekend – zonder haar evenwel te evenaren – op de nationaal kampioene uit 2013, de tienjarige Victoria de l’Escaille. Ook Courtoise was een krachtige verschijning met een zeer breed bekken. De bespiering in de achterhand miste net als bij Victoria wel diepte en scherpte in belijning.’

Om dit laatste te compenseren spoelde Philippe Crepin het dier met de ki-stier Fétiche. ‘Fétiche heb ik altijd een topstier gevonden vanwege zijn fijne vlees-

Afstamming van Benhur du Champ Bouval Fetiche d’Izier

Emigre de St. Fontaine Consigne d’Izier

Benhur du Champ Bouval Courtoise de St. Roch

Danseur d’Embise Alpine de St. Roch

Calimero de Mehogne Chanel de St. Fontaine Ajuste de Bronheit Valeur d’Izier Biscuit d’Embise Juchee d’Embise Anniversaire des Volées Tunique de St. Roch

Clayton van Perenhof (v. Benhur), 1a bij de stieren van 10 tot 18 maanden en kampioen in Affligem

Type Victoria de l’Escaille Benhur werd geboren op het fokbedrijf van Philippe Crepin (60) in het Waalse Villers le Gambon. De moeder was Danseurdochter Courtoise de St. Roch, een

14

V EVEETEETEELETLVT LVELEESE SO KA TP O R IB LE R2 021050 9

VV04-stierrapport.indd 14

16-04-15 13:29

Philippe Crépin

Guillaume Crépin

type. Maar ik kon hem op onze veestapel niet inzetten. De paringen zouden vanwege de aanwezigheid van erfelijke gebreken in de afstammingen veel te veel uitval opgeleverd hebben. Met de aankoop van Courtoise veranderde dat.’

Blue Berry, Beatles en Benhur De embryospoeling met Fétiche leverde vijf stieren op. ‘Twee ervan gingen naar veehouders. Zelf hielden we drie stieren aan die heel verschillend in type waren: Blue Berry, Benhur en Beatles’, aldus Crepin. ‘Blue Berry was van het super vleestype. Beatles was van het economische type, maar miste bespiering. Benhur was een mooi compromis van beide, een tussentype.’

De fokker meldt dat Benhur bij geboorte 45 kilogram woog, mooi ontwikkeld was, gemakkelijk was in de opfok met drinkemmer en koemelk, maar van het laatrijpe type. ‘Zijn bespiering zette hij pas aan op latere leeftijd.’

Blue Berry behaalde een 1a-plek op de jaarmarktkeuring te Ciney, Benhur een 1b-plek. Benhur en Beatles verhuisden via BBCI-verkoper Serge Lempereur naar de ki-stallen van BBCI. Philippe Crepin: ‘Eerlijk gezegd zag ik in Benhur geen ki-stier, wel in Blue Berry. Maar dat zal wel liggen aan mijn oude fokvisie.’ Het invriezen van het sperma van Beatles lukte niet, zodat de ki-organisatie hem verkocht aan een veehouder, maar Benhur bleef wel op de ki.

Centrale rol Courtoise Het fokbedrijf van Philippe Crepin is vier jaar geleden overgenomen door zijn zoon Guillaume (30).

Het bedrijf telt nu 290 stuks vee, waarvan zestig procent witblauwen en veertig procent melkkoeien.

Guillaume timmert met zijn witblauwen verder aan de nieuwe fokkerijkoers, ingezet door zijn vader.

Guillaume: ‘Dat is een combinatie van hoogtemaat, zonder extreem groot te gaan, breedte in de voorhand en een kwaliteitsbespiering in de achterhand.’

Courtoise, die al werd afgevoerd, is stammoeder in het geschetste fokkerijplaatje. Op het bedrijf voeren niet minder dan 48 dieren op haar terug, in eerste, tweede of derde generatie; 26 nakomelingen zijn directe afstammelingen via zoon Benhur. Zo ook Buffalo du Camp Bouval, een Benhurzoon uit een dochter van Orpheon. De stier doet dienst als recuperatiestier. ‘Hij lijkt als twee druppels water op zijn vader, ook in zijn vererving: hij vererft ontwikkeling en gewicht, fijne bespiering en bovenal een gemakkelijke opfok’, besluit Guillaume Crepin. l

B E N H U R functionele kenmerken drachtduur geboortegewicht vitaliteit zoogvermogen drinkvermogen gebrek voorpoten rechte sprong kromme sprong lange tong scheve muil snoekenbek sterftecijfer

D U

C HA M P 90

kort licht slecht slecht slecht goed goed goed goed goed goed goed

vleesproductiekenmerken bevleesdheid bij geboorte bevleesdheid op 14 maanden gewicht op 14 maanden schofthoogte op 14 maanden index gewicht-waarde op 14 maanden karkasgewicht op 20 maanden exterieurkenmerken nko bovenbalkkenmerken bespiering vleestype algemeen voorkomen totaalscore onderbalkkenmerken schofthoogte klein lichaamslengte kort borstbreedte smal bekkenbreedte smal schouderbespiering weinig besp. rugbespiering weinig besp. ribronding plat kruisligging vlak bekkenlengte kort staartinplanting ingebed dijen zijaanzicht recht dijen achteraanzicht weinig uitpuilend beenwerk grof schouder boegig ruglijn doorhangend voorpoten O-benig achterpoten O-benig spronggewrichten recht huid dik

100

B O U VA L 110

103 103 113 101 112 98 91 101 92 106 95 95

120

lang zwaar goed goed goed slecht slecht slecht slecht slecht slecht slecht

100 106 105 108 114 115 90

100

110

120

102 103 102 108 114 113 100 102 102 99 107 106 113 105 103 102 103 99 103 95 87 105 96

groot lang breed breed sterk besp. sterk besp. rond hellend lang hoog rond sterk uitpuilend fijn verborgen opgebogen X-benig X-benig sabelbenig fijn

Bron: Herdbook BBB, Ciney april 2015 V EVEETEETEELETLVT LVELEESE SO K A TP O R IB LE R2 021050 9

VV04-stierrapport.indd 15

15

16-04-15 13:29

I N T E RV I E W

Ontwikkelen van vaccins is volgens Gerald Behrens een vorm van kunst

Brug tussen burger en boer Zo min mogelijk behandelen en zo veel mogelijk preventief werken. Dat is de visie van Boehringer Ingelheim dat met een nieuw bvd-vaccin de daad bij het woord voegt. ‘In Noordwest-Europa lopen we voorop in dierenwelzijn’, aldus topman Gerald Behrens. Over het onderschatten van bvd type 2, het belang van controle bij een bvd-bestrijdingsprogramma en de opmars van de pijnstillers. tekst Alice Booij

T

ien tot vijftien jaar en tussen de 25 en 50 miljoen euro; dat kost het om een nieuw vaccin te ontwikkelen en in de markt te zetten. Dr. Gerald Behrens heeft als vicepresident van Boehringer Ingelheim de getallen helder in het hoofd.

‘Van de tien kanshebbers om het tot medicijn te schoppen haalt slecht één het werkelijk.’ Zoals Bovela, een bvd-vaccin dat Boehringer Ingelheim, een Duits familiebedrijf met wereldwijd 44.000 medewerkers, kortgeleden in de markt heeft

16

V E E T E E LT V L E E S

VV04_InterviewBehrens.indd 16

APRI L

gezet. ‘De strategie binnen ons bedrijf luidt: innovatie. We hebben ons gespecialiseerd in het ontwikkelen van nieuwe medicijnen.’

Waarom duurt het zo lang voordat een vaccin praktijkrijp is?

‘Bij een klassiek vaccin isoleer je eerst het virus waarvan je denkt dat het de ziekte veroorzaakt. Dan moet je bewijzen dat er ook een verband is tussen die ziekte en de klinische verschijnselen. Heel vaak is het

een combinatie van factoren, waarbij ook het immuunsysteem van de koe een rol speelt. Als je zo’n virus verder wilt ontwikkelen, moet het ook stabiel zijn en in een flesje werkzaam blijven en het moet te transporteren zijn. Allemaal factoren die zorgen voor een hoog afbreukrisico bij het verder ontwikkelen. Er is geen recept dat bij wijze van spreken in een kookboek is te vinden. Onze onderzoekers zijn eigenlijk topchefs in een keuken, het is een vorm van kunst.’

2015

16-04-15 09:03

Wat maakt het Bovela-bvd-vaccin zo bijzonder?

‘Het is een L2D, wat staat voor: livedouble-deleted-vaccin. Het betekent dat het heel “zacht” is voor de koeien, wat wil zeggen dat koeien er nauwelijks op reageren. Tegelijkertijd wordt wel een goede bescherming opgebouwd na een enkele toediening. Daarbij beschermt het tegen bvd-type 1 en 2 en is het dus heel breed inzetbaar. Bovendien hoeven dieren maar eens per jaar gevaccineerd te worden.’

‘Nog een groot voordeel is dat dieren die geënt zijn, geen bvd-dragerkalveren meer kunnen krijgen. Tenminste, wanneer ze drie weken voor de inseminatie geënt worden.’

Kan vaccineren tegen bvd ook gecombineerd worden met vaccinatie tegen ibr in verband met de ophanden zijnde verplichte bestrijding in Nederland van beide ziekten?

‘Dit is niet onderzocht en daarom is ons advies om de vaccins niet gelijktijdig toe te dienen. Het zou de werkzaamheid van de vaccins kunnen beïnvloeden. Een vaccinatieschema kan het beste in overleg met de dierenarts worden opgesteld.’

Hoever bent u al met toedieningsmethoden die meer diervriendelijk zijn?

‘In theorie kun je vaccineren door een pour-on of het toedienen via drinkwater.

Bij pluimvee en varkens kan dat al, maar

‘De bewustwording rond pijnstilling is begonnen bij de jonge, vrouwelijke dierenartsen en veehouders’ voor rundvee duurt dat nog zeker tien jaar. Aan de andere kant is de vaccinatie met een injectie het meest betrouwbaar: er komt zeker genoeg vaccin in ieder dier.

Voordeel is ook dat de dierenarts tijdens het enten dicht bij het dier staat en zo kan controleren of de koe gezond is.’

‘Het eerste jaar zullen de foetussen van dieren die tijdens het vaccineren al drachtig waren, nog niet beschermd zijn, maar het tweede jaar wel. Juist die dragerkalveren zijn schadelijk; het zijn tijdbommen in de veestapel.’

En wat gebeurt er als er een bvd-type 3 komt?

‘Dat is er nog niet en bvd muteert niet zo snel als bijvoorbeeld een influenza. Ons vaccin werkt overigens tegen alle subtypen van bvd 1 en 2.’

Hoe komt het dat bvd nu zo op de agenda staat?

‘We zagen tien jaar geleden al grote problemen in de Verenigde Staten, met name met bvd type 2. In Europa is dat lang onderschat geweest, ja, ook door veehouders. Ze dachten dat het niet naar Europa zou komen, totdat ook vorig jaar hier uitbraken waren. De laatste jaren begrijpen we steeds beter dat bvd economisch schadelijk is, omdat het de weerstand vermindert. Allemaal redenen waarom iedereen aan de slag wil met bvd.’

Wat vindt u ervan dat Nederland een bvd-bestrijdingsprogramma start?

‘Ik was niet verrast. Nederland is een van de meest belangrijke melkvee- en exportlanden, een hoge ziektestatus hoort daarbij. Aan de andere kant heeft Nederland buren met een ander beleid en zijn er veel veebewegingen. De biosecurity in bijvoorbeeld Scandinavische landen is veel gemakkelijker te realiseren.’

Welke tips heeft u voor het opzetten van de campagne?

‘Schep de juiste verwachtingen, dus zet niet te hoog in. Zorg voor voldoende draagvlak, maar ook voor controle, want als het aanpakken van bvd en ibr alleen op vrijwillige basis is, wordt het moeilijk.

Zorg eventueel voor een sanctie wanneer veehouders niet meedoen of beter nog voor een extra beloning voor bedrijven die wel aanpakken. Alleen dan is zo’n programma succesvol.’

Hebben vaccins de toekomst?

‘Er is in Europa een sterke trend naar vaccineren. Consumenten willen weten hoe hun voedsel is geproduceerd en ze dringen aan op een beter dierwelzijn. Vaccins passen in die filosofie. Wij als farmaceutische industrie zijn zo de brug van de sector naar de consument.’

Is de consument in Europa zo kritisch?

‘De dierenartsen en veehouders ook, ze willen het beste voor hun dieren. En dan vooral in Noordwest-Europa. Het gebruik van pijnstillers is ook zo’n trend die eigenlijk in Noordwest-Europa is begonnen.

Tien jaar geleden hadden we het alleen maar over pijnstilling bij huisdieren, niet bij landbouwhuisdieren. Die bewustwording dat pijnstilling ook bij rundvee hoort, is hier begonnen en dan vooral bij de vrouwelijke, jonge dierenartsen en veehouders.’

Wat betekent het verminderde antibioticagebruik voor uw bedrijf?

‘We hebben nooit veel onderzoek in antimicrobiële producten, zoals antibiotica, gedaan. We verkopen ze wel, maar dat zijn veelal door andere bedrijven ontwikkelde producten. Ons credo luidt: behandelen ja, dat moet volgens de ethiek, maar preventie is beter. Ik zal niet propageren dat er een veehouderij moet komen zonder antibiotica, dat zou naïef zijn. Een dier mag niet lijden. En ook het terughoudend werken met derdegeneratiemiddelen is een goed signaal. Maar met een verbod schieten we door.’

Lopen we in Europa voorop met de discussie over de antibioticavermindering?

‘In Amerika zie je dat het gemakkelijker is om antibiotica op de markt te krijgen, in Europa zijn meer restricties en dan komen alternatieven in beeld. Melkveehouders in de Verenigde Staten hebben daardoor meer opties om te behandelen, maar ik heb mijn twijfels op de lange termijn over de duurzaamheid van dit soort melkveehouderij.’ l

V E E T E E LT V L E E S

VV04_InterviewBehrens.indd 17

AP R I L

2 0 1 5

17

16-04-15 09:03

K E U R I N G

Kampioensstier van vleeshandel Van den Berg op paasveekeuring Rhenen gediskwalificeerd op paasveekeuring te Schagen

Kampioensstier ter discussie na paasveekeuringen De paasveekeuring in Rhenen kreeg een venijnig staartje, doordat de kampioensstier na prolongatie van zijn titel enige dagen later in Schagen door de organisatie daar werd gediskwalificeerd. Feit is dat de stier van Patrick van den Berg de fraaiste was op zaterdag 21 maart in Rhenen. Bij de koeien won een dier uit de stal van Roel van Dijk van melk- en vleesboerderij Het Binnenveld. tekst Alice Booij

O

p de paasveekeuring draait het in eerste instantie om vlees: veel, fijn én rijp vlees. De paasveekeuringen in Rhenen en Schagen zijn de laatste paasveekeuringen die nog georganiseerd worden in Nederland. Het is een traditie die dit jaar voor de 81e keer in Rhenen plaatsvond. Doel is de allerbeste vleesdieren uit te zoeken die met Pasen bij de slager in de winkel liggen.

De paasveekeuringen zijn daarmee vooral grote folkloristische feesten voor slagers en grossiers die goede sier maken met zwaar bespierde dieren die – en daar gaat het met de keuring vooral om – optimaal zijn afgemest. Een winnende koe of stier betekent voor de slager en gros-

sier veel positieve reclame en dus ook stijgende verkopen. Zelfs in 2015 werkt het zo nog.

Stier in discussie Maar folklore of niet, de strijd is heftig, zo bleek wel weer tijdens de editie van 2015. In Rhenen wist Patrick van den Berg uit Dodewaard te scoren in de categorie mannelijk slachtvee. Hij liep in de finale met maar liefst drie dieren: een roodbonte, een blauwe en een zwartbonte. Vooral de laatste kleurslag krijgt de voorkeur van deze slager en vleesveehouder. ‘Dat zijn de dieren met het fijnste en dus het meest malse vlees.’

Dat bleek ook deze keer weer. Van de

Algemeen vrouwelijk kampioen werd de vier jaar jonge Belgische blauwe koe van melk- en vleesboerderij Het Binnenveld

18

V E E T E E LT V L E E S

VV04_PaasveeRhenen 2.indd 18

APR I L

drie stieren was de roodbonte ‘wat te rijp’, de blauwe ‘wat te stug’ en de zwartbonte ‘van topkwaliteit’, zo oordeelde de jury na uitgebreid voelen en knijpen.

Voor Van den Berg was het geen nieuws.

‘Zo’n zwartbonte stier als deze loop je eens in de vijf jaar tegen het lijf, hij is van een unieke topkwaliteit’, aldus de slager, die zijn kampioensstier ook nog meenam naar de paasveekeuring in Schagen. Ook daar won de fijne zwartbonte overtuigend. Maar na het slachten – de stier woog bijna 750 kilo geslacht – bleek de geboortedatum niet te kloppen met de datum die in het boekje stond. De stier bleek niet tweeënhalf jaar oud, maar acht maanden ouder. Reden voor de organisatie in Schagen om de stier – en de andere dieren van Van den Berg – uit de uitslag te schrappen. In Rhenen bleef het bij een ‘gele kaart’, waardoor Van den Berg zijn kampioenslint mocht houden.

Belgische vrouwelijke kampioen Bij de vrouwelijke slachtkoeien was het in de finale spannender. Ook daar had Van den Berg een ijzer in het vuur: een zwartbonte koe van zo’n drieënhalf jaar oud. Ook de broers Johan en Arie Roos uit Oploo traden in de ring met een koe van dezelfde leeftijd die aangekocht is

Algemeen mannelijk kampioen: de stier van Patrick van den Berg uit Dodewaard; geslacht woog hij bijna 750 kilo

2015

16-04-15 09:04

De kampioenen Algeheel vrouwelijk kampioen van melk- en vleesboerderij Het Binnenveld, Rhenen Algeheel mannelijk kampioen van vleeshandel Van den Berg, Dodewaard Kijk voor alle uitslagen op: www.paasveerhenen.nl

Slacht-, mest- én fokvee betekende voor de jury regelmatig een andere ‘bril’ opzetten

door keurslagerij Jos van Baars in Mierlo en slagerij John Verkoeijen uit Leunen.

Hun koe was roodbont, had niet de massa van haar opponenten, maar was top in fijnheid en kwaliteit. ‘Ze is helemaal af’, lichtte de jury toe.

Maar het rood-wit-blauwe lint werd niet om de buik van deze twee koeien geknoopt. Deze eer viel te beurt aan de koe van Roel van Dijk van melk- en vleesbedrijf Het Binnenveld uit Rhenen. Zijn vier jaar oude, uit België geïmporteerde koe was extreem lang, had een bijzonder fraaie bilpartij met heel veel breedte en ze blonk uit in vlees én kwaliteit. Van Dijk: ‘Ik schat dat ze zo’n duizend kilo weegt.’ Hij had de koe al vóór de paasveekeuring verkocht aan slager Ariesen in Veenendaal. ‘We kopen altijd ons vlees bij Van Dijk’, vertelde slager Diederik Spaan van Ariesen. ‘Met dit kampioenschap krijgen we de bevestiging dat

we de beste kwaliteit vlees in huis halen.’ In zijn winkel zal hij extra aandacht besteden aan het kampioenschap. ‘Het trekt klanten, want met Pasen willen ze het allerlekkerste stukje vlees.’

Gemengd jurycorps In Rhenen bestond het jurycorps uit maar liefst zes keurmeesters, waarvan enkele slagers en ook enkele keurmeesters met ervaring in de fokkerij. Een gemengd gezelschap, want naast het slachtvee werd er in Rhenen ook fokvee en weidevee gekeurd. Dat betekende voor de juryleden wel wat schakelen tussen vlees, fokkwaliteiten en rendement.

‘Je moet met verschillende brillen kijken’, vond jurylid Marc Kouwenberg.

‘Slachtkwaliteit beoordelen is wat anders dan de geschiktheid voor fokkerij waarderen.’

Wout Wagenmans omschrijft het als

Bij de roodbonten werd Vredenburg’s Veonia (v. Wolter) van maatschap Te Riele uit Vaassen jongveekampioen

volgt: ‘Bij een fokrubriek moet je naar de toekomst kijken, het gaat ook om genoeg ontwikkeling en sterk beenwerk.’

En bij de rubriek weidevee gaat het om rendement, zo geeft slager Harmke Dijkstra aan. ‘Dat moeten magere dieren zijn, met de potentie om veel vlees aan te zetten. Dat levert rendement om af te mesten.’

Bij het roodbonte jongvee vielen de dieren van Jan te Riele uit Vaassen in de smaak. Hij stond met drie dieren in het kampioenschap. Vredenburg’s Veonia (v.

Wolter) werd kampioene, net voor stalgenote Roosje, die iets minder luxe was, maar ook een dier dat veel perspectief bezit voor de fokkerij.

Bij het Belgisch witblauwe jongvee liep Andries Jan Reurink uit Oldebroek zich in de kijker met kalveren en pinken, waarmee hij ook in Hulshorst op de keuring in de prijzen viel. De fijn bevleesde Hamara van de Schutten (Argan x Germinal) won in de categorie jongvee zwartbont, terwijl stalgenote Gemma van de Schutten (Argan x Orateur) de titel fraaiste Belgische blauwe bij het jongvee kreeg omgehangen.

Opvallend was ook de inzending van Masselink uit Weesp: hij leverde de Belgisch blauwe kampioenscollectie bij het vrouwelijke jongvee. l

Jongveekampioen bij de Belgisch blauwen werd Gemma van de Schutten (v. Argan) van Andries Jan Reurink uit Oldebroek

V E E T E E LT V L E E S

VV04_PaasveeRhenen 2.indd 19

A P R I L

2 0 1 5

19

16-04-15 09:05

T E E LT E C H N I E K

Akkerbouw voor veehouderij leerschool bij het optimaliseren van maisteelt

Meer mais met minder mest

Mais telen wordt steeds moeilijker. Scherpere bemestingsnormen laten steeds duidelijker hun sporen na in het gewas.

Veehouders kunnen van hun collega-akkerbouwers nog veel leren als het gaat om de aanpak van de teelt. tekst Wichert Koopman

H

ij voorspelt dat we het in het veld de komende jaren vaker zullen gaan zien: signalen van gebreksverschijnselen, zoals paarsrode maisplantjes door een tekort aan fosfaat, afstervende bladranden vanwege te weinig kalium en bladeren met gele strepen als gevolg van magnesiumgebrek.

Als productmanager ruwvoerteelt bij Agrifirm volgt Toine Heijmans de ontwikkelingen in de maisteelt op de voet. Scherpere bemestingsnormen laten steeds duidelijker hun sporen na in de praktijk.

Ruimte om fouten in bijvoorbeeld grond-

bewerking en teelt te camoufleren met extra mest is er niet meer. ‘Dit heeft niet alleen direct gevolgen voor de opbrengst en de kwaliteit van de mais, maar tast ook de weerstand van het gewas aan, waardoor belagers als bladschimmels meer kans krijgen’, aldus de adviseur.

De toenemende druk op de teelt van mais valt samen met een stijgende behoefte aan ruwvoer door uitbreiding van de veestapel. ‘Veehouders tonen dan ook meer en meer belangstelling voor producten en adviezen die hen ondersteunen om de maisteelt te verbeteren’, merkt Heijmans,

die verwacht dat de gewijzigde graslandnorm (van minimaal 70 naar minimaal 80 procent gras) binnen de derogatie slechts beperkt gevolgen zal hebben voor het maisareaal. Agrifirm verwacht dit jaar enkele procenten minder maiszaad te verkopen.

Lering uit akkerbouw Om de toenemende behoefte aan kennis over de teelt van voedergwassen in te vullen werkt Agrifirm sinds kort met een ruwvoermanagementteam. In dit team werken specialisten met een achtergrond in de (melk)veehouderij samen met deskundigen van de afdeling plant van de coöperatie. ‘Zo combineren we alle kennis die we in huis hebben om veehouders optimaal te kunnen ondersteunen bij de teelt van voedergewassen’, vertelt Heijmans, die als productmanager de activiteiten van het team coördineert.

Heijmans leert binnen het team veel van zijn collega’s uit de plantaardige sector en hij denkt dat ook in de praktijk veehouders nog veel lering kunnen trekken uit de benadering in de akkerbouw. ‘Akkerbouwers zijn veel bewuster bezig met hun gewas en maken bijvoorbeeld regelmatig een rondje om te zien hoe het erbij staat. Veehouders zijn over het algemeen meer gericht op de koeien en ontdekken problemen in de mais vaak pas als het al te laat is.’

‘Succesvol mais telen vraagt meer dan een ras kiezen en een paar telefoontjes plegen met de loonwerker’, stelt Heijmans. ‘Met een goede rassenkeuze is best een paar

Humuszuren verhogen beschikbaarheid fosfaat ‘Het verbod op het gebruik van fosfaatkunstmest op derogatiebedrijven zou wel eens een nieuwe impuls kunnen geven aan de toepassing van humuszuren in de Figuur 5 – Beschikbaarheid van fosfaat (in P-PAE) in een bodem na bemesting met en zonder humuszuur (bron: Lumbricus, bodem- en nutriëntenmanagement)

beschikbaar fosfaat (P-PAE)

5 4 3 2 1 0

20

kieseriet + kas + NPK kieseriet + kas + NPK 15-15-15 15-15-15 + humic behandeling

V E E T E E LT V L E E S

VV04_MeerMais.indd 20

APRI L

teelt van mais’, stelt Ronald van Hal van kunstmestgroothandel Triferto. ‘De maisteler is voortaan aangewezen op het fosfaat uit de bodem en de aanvoer van dierlijke mest. Humuszuren helpen om de beperkte hoeveelheid fosfaat maximaal beschikbaar te houden voor het gewas’, zo legt hij uit.

Van de toegediende fosfaat uit meststoffen wordt in het eerste jaar van toediening meestal niet meer dan 10 tot 25 procent opgenomen door de plant. De rest bindt in de bodem aan ijzer, aluminium en calcium. ‘Een grote hoeveelheid fosfaat in de bodem wil dus nog niet zeggen dat het gewas over voldoende fosfaat kan beschikken’, geeft Van Hal aan.

Humuszuren hebben de eigenschap dat ze calcium en ijzer in de bodem binden.

Hierdoor komt het vastgelegde fosfaat weer beschikbaar voor de plant. Een

betere fosfaatvoorziening bevordert de wortelontwikkeling, waardoor planten meer voedingsstoffen uit de bodem kunnen opnemen. Hierdoor stijgt de benutting van bijvoorbeeld kalium, magnesium en essentiële sporenelementen. Een goed ontwikkeld wortelstelsel maakt gewassen bovendien weerbaarder onder moeilijke groeiomstandigheden.

Triferto heeft voor de maisteelt een meststof met een coating van humuszuren ontwikkeld die via rijenbemesting kan worden toegediend. Daarnaast is vloeibaar humuszuur verkrijgbaar dat enkelvoudig of in combinatie met een vloeibare meststof kan worden toegediend met een veldspuit of direct in de rij. Ten slotte wordt gewerkt aan een techniek om humuszuren toe te voegen aan drijfmest.

‘Deze komt in de loop van dit jaar beschikbaar voor de praktijk’, verwacht Van Hal.

2015

16-04-15 12:50

procent meer opbrengst te halen, maar werken aan een gezonde bodem, optimaal bemesten en een goede onkruidbestrijding leveren veel meer winst op. Ook aandacht besteden aan het bepalen van het optimale oogstmoment, de bestrijding van bladschimmels en het telen van een goede groenbemester zet meer zoden aan de dijk dan uren turen in de rassenlijst.’

Dat de akkerbouw als het gaat om maisteelt een belangrijke leerschool kan zijn voor de veehouderij, ziet ook Gert Snippe. Hij is zelf akkerbouwer en daarnaast als adviseur werkzaam voor DLV Plant. ‘Bij akkerbouwers krijgt de mais alle aandacht en dat zie je terug in het gewas. Gemiddeld genomen staat de mais op akkerbouwbedrijven beter dan op melkveebedrijven.’

Twee keer spuiten beter Als voorbeeld noemt Snippe de onkruidbestrijding die veel veehouders volledig overlaten aan hun loonwerker. ‘Vaak kiezen ze uit gewoonte voor één bespuiting met een volle dosering, terwijl twee keer spuiten met een lage dosering – waarvan de eerste keer al in een vroeg stadium – vaak effectiever is en voor de maisplant minder schade oplevert.’

De adviseur merkt dat veel innovaties die hun oorsprong vinden in de akkerbouw, als gevolg van de toenemende druk op optimalisatie van de teelt, nu ook doordringen in de maisbouw op veebedrijven. ‘Het toedienen van drijfmest in de rij met behulp van gps is ontwikkeld in de aardappelteelt, maar we zien dat er nu ook mee wordt geëxperimenteerd in de maisteelt’, zo geeft Gert Snippe als voorbeeld.

Ook het gebruik van humuszuren om fosfaat beter opneembaar te maken vindt zijn oorsprong in de teelt van hoog salderende gewassen zoals aardappels. En waar veehouders als het gaat om gewasbescherming tot voor kort alleen maar dachten aan onkruidbeheersing, krijgt nu de bestrijding van bijvoorbeeld bladschimmels aandacht, zoals dat in de teelt van bieten al veel langer gebeurt.

Overigens denkt Snippe genuanceerd over het rendement van een bespuiting tegen bladschimmels. ‘In een jaar dat de mais onder stress staat, zal het zeker positief uitpakken, maar het is de vraag of de meeropbrengst opweegt tegen de kosten als de ziektedruk laag is’, stelt de adviseur. ‘Een teler moet niet alleen kosten maken voor het middel en het werk, maar door het rijden in het hoge gewas raakt ook een deel van de maisplanten beschadigd.’

Details als het uitvoeren van een bespuiting tegen bladschimmels zullen zeker een plusje opleveren voor de maisteelt, maar hierin zit niet de grote winst, stelt Snippe. ‘Veehouders zou ik willen adviseren: begin bij het begin. Besteed bewust aandacht aan grondbewerking, bemesting en onkruidbeheersing en volg het gewas. Daarmee is vaak al heel veel winst te boeken.’ l

V E E T E E LT V L E E S

VV04_MeerMais.indd 21

AP R I L

2 0 1 5

21

16-04-15 12:51

T H E M A B I J E E N K O M S T

KI Samen spreekt duidelijke taal in nieuwe Nederlandse fokkerijkoers witblauw

(H)eerlijk helder Op een druk bijgewoonde stieradviesavond werd duidelijk dat slechts twee ki-centra met Belgisch-witblauwras in de portfolio aan de slag gaan met binnenbekkenmetingen bij hun productiestieren. Over de publicatie van de gegevens van één ki-station heerste wel nog onduidelijkheid. tekst Guy Nantier

H

et meten van het binnenbekken bij ki-stieren neemt bij de nieuw ingeslagen fokkerijkoers ‘afkalfgemak’ van het Nederlands Belgisch-witblauwstamboek een belangrijke plaats in.

Van de vijf ki-stations die witblauwe stieren in hun portfolio hebben, gaan drie centra hun stieren niet of wellicht niet meten. Dat is de uitkomst na afloop van de ‘stieradvies-plus’-vergadering van de stamboekafdeling Centraal en Limburg te Liessel.

Wel of niet publiceren ‘CRV kent de politieke en maatschappelijke signalen in de Nederlandse markt’, gaf Simon Noppen de vergadering mee. De productmanager witblauwras van de Nederlands-Vlaamse coöperatie maakte kenbaar dat op vraag van het stamboek de binnenbekkenmaten van alle BBGstieren zijn opgetekend. Noppen: ‘De productiegroep BBG gaat de gegevens niet zelf publiceren maar overmaken aan het Nederlandse stamboek.

Dat beslist autonoom wat het met de cijfers doet.’

Op de vraag of dan het nationaal stamboek de BBG-cijfers gaat publiceren, antwoordde de nationaal stamboekvoorzitter Jan van de Wiel in een eerste reactie dat het dat niet gaat doen. ‘Puur fenotypische waarden zetten geen zoden aan de dijk,’ aldus Van de Wiel. ‘Het delen van de meet-

22

V E E T E E LT V L E E S

VV04_Binnenbekkenmaten.indd 22

Antoon van Kessel:

Gerard Schepens:

‘Geen binnen-

‘Wie meet, die

bekkenmetingen.

weet. Of het wat

BBCI heeft een

gaat opleveren,

andere

dat zal de tijd

fokkerijvisie‘

uitwijzen’

gegevens van de stieren is riskant en schept mogelijk valse verwachtingen. De stuurgroep heeft besloten om uit voorzorgsprincipe enkel met fokwaarden te werken waarbij de metingen van stieren én koeien de basis gaan vormen. Wat we de komende tijd gaan doen, heeft niemand ons voorgedaan.’

Om een hoge betrouwbaarheid van de fokwaarden te realiseren, zullen de metingen uit Nederland en uit België worden samengevoegd.

Jan van de Wiel: ‘De eerste resultaten worden verwacht in 2016.’

APRI L

Na een discussiemoment met de aanwezigen, die stelden nu al wel aan de slag te willen met de ruwe gegevens, gaf de voorzitter aan het voorgenomen besluit opnieuw ter discussie te stellen in de stuurgroep.

Troebel water ‘We worden in een richting geduwd die eigenlijk niemand wil’, aldus Ko den Hamer, die ki Génétique Avenir Belgimex (GAB) vertegenwoordigde. ‘We zullen wel een beetje moeten meewerken, al zal het niet van harte gaan. Maar bij ons is er offici-

eel nog geen enkele vraag vanuit het Nederlands stamboek binnengekomen. Wellicht dat we bepaalde stieren, die bijvoorbeeld een korte draagtijd en lichte kalveren vererven, zouden kunnen gaan meten, maar zeker niet alle stieren. De Nederlandse markt stelt immers weinig voor voor onze organisatie.’

Antoon van Kessel van ProPos KI-service, die het Belgische private ki-station BBCI vertegenwoordigt, was kort: ‘Ik betwijfel dat BBCI aan binnenbekkenmetingen gaat doen.

De eigenaren hebben een andere fokkerijvisie.’

Voor Benoit Cassart, eigenaar van ki Fabroca, vormt de nieuwe fokkerijkoers zonder keizersnede een probleem met betrekking tot het behoud van de karakteristieken van het ras. Cassart refereerde hierbij aan de mindere vleeskwaliteiten van het ras in het Verenigd Koninkrijk.

‘Ik ben pessimistisch.’

Gerard Schepens representeerde KI Samen. ‘Wat je als ki ervan vindt, is in deze niet belangrijk. Belangrijk is dat het ras vooruit wordt geholpen. Wij hebben enkele jaren geleden met ons 3M-programma ingezet op maat, massa en mobiliteit. Nu doet iedereen het. Er moet nu een nieuwe stap gezet worden.’

De ki-organisatie uit Grashoek heeft inmiddels een dubbele afspraak gemaakt met het stamboek. Van de jonge productiestieren zijn de binnenbekkenmaten gemeten en ook al gepubliceerd.

En er is ook de afspraak dat voortaan alleen stieren in productie worden genomen waarvan de binnenbekkenmaten bekend zijn. Schepens: ‘Wie meet, die weet. Of het wat gaat opleveren, dat zal de komende tijd uitwijzen.’ l

2015

16-04-15 09:03

U I T

D E

D I E R E N A RT S P R A K T I J K R E N É

B E M E R S

Aan de hand van voorbeelden uit hun dagelijkse praktijk schrijven drie dierenartsen over diergezondheid in de vleesveehouderij. Om en om beschrijven John Campe, Piet De Meuter en René Bemers maandelijks vastgestelde ziektebeelden, uitgevoerde behandelingen en/of mogelijke preventiemaatregelen.

Amputatie klauw biedt soelaas voor chronische klauwaantasting

Klauwamputatie N

adat ik een verlossing had uitgevoerd, vroeg de betreffende veehouder of ik nog even tijd had om ook naar een kreupele koe te kijken. De klauwverzorger had het dier al twee keer in de bekapbox gehad, maar de kreupelheid wilde nog niet echt verbeteren.

Bij het onderzoek viel direct de zwelling bij de kroonrand en het balgebied van de buitenklauw linksachter op. Deze koe was aangekocht voor de weiderij, maar ondanks het bekappen, een klosje op de binnenklauw en een antibioticakuur ging het nog steeds niet beter. Het dier had geen verhoging van de temperatuur, maar zo kon deze koe niet de weide in.

‘Moet ik de poot niet in een klauwzak doen? Dat deden we vroeger ook nog wel eens’, stelde de veehouder voor. Bij zulke chronische gevallen gaat een klauwzak zeker niet werken, omdat de ontsteking vaak al in het gewricht zit of zelfs al aan het bot. In zo’n situatie kan alleen een klauwamputatie nog soelaas bieden. Daar ging de veehouder ook mee akkoord. De veehouder regelde een kar met klauwbekapbox voor de volgende dag.

Nadat de koe goed in de kar was gezet en de poot netjes was verdoofd, heb ik met een draadzaag het ondereind van de aangetaste buitenklauw eraf gezaagd. Bij inspectie van het zaagvlak kon je mooi de necrose aan het klauwbeentje en de ontstoken buigpees zien. Dit werd vervolgens goed gecuretteerd om zo al het ontstoken en genecrotiseerde weefsel te verwijderen alvorens er een verband om ging.

De encyclopedie klauwaandoeningen De meeste klauwproblemen bij runderen zijn goed te verhelpen met bekappen, klosjes plakken of een verbandje erom.

Soms is een ondersteunende antibioticumkuur in combinatie met pijnstillers noodzakelijk. Maar als een infectie ‘naar binnen slaat’, kan er een ontsteking ontstaan ter hoogte van de diepe buigpees en het sesambeentje, een gewrichtsontsteking en soms zelfs een ontsteking van het klauwbeentje of een combinatie ervan.

In al deze gevallen is een rigoureuze behandeling nodig. Dat is het opsporen

van de ontstekingshaard en deze grondig uitruimen of curetteren. Heel vaak is dit echter niet goed uit te voeren zonder amputatie van de geïnfecteerde klauw om er zo zeker van te zijn dat al het aangetaste weefsel ook daadwerkelijk is verwijderd. Door middel van een knelband om de onderpoot wordt de bloedtoevoer afgebonden en vervolgens wordt een verdovingsmiddel lokaal toegediend, dit is de ‘Bieranesthesie’ of intraveneuze regionale anesthesie.

Na een grondige curettage om het dode of necrotische weefsel te verwijderen gaat er een verband om voor drie tot vijf dagen. Afhankelijk van het verloop van de wond gaat het volgende verband er vijf tot zeven dagen om. Tevens moet er op de binnenklauw een blokje worden geplakt en krijgt de koe ook pijnstillers en een eerstekeus procaïnepenicillinekuur.

V E E T E E LT V L E E S

VV04_DAP.indd 23

AP R I L

2 0 1 5

23

16-04-15 16:30

B E D R I J F S R E P O RTA G E

Bijvoedering tot een leeftijd van 24 maanden levert hoge groei op het fokbedrijf De Mahoney

Tiemen en Jarich Cocquyt De broers Cocquyt bouwden in 2013 een nieuwe vleesveestal. Als fokkerijliefhebbers nemen ze geregeld deel aan prijskampen.

Activiteit: Ras: Aantal kalvingen:

Groeien als kool Pittem

vleesveefokkerij en akkerbouw Belgisch witblauw 180 kalvingen

F

okbedrijf De Mahoney is geen onbekende naam in de wereld van de fokkerijliefhebbers. Al vanaf de eerste dag, in 1985, toen Marc Cocquyt (54) en Christa Loyson (52) het bedrijf in Pittem overnamen, wordt met ingeschreven dieren gewerkt. ‘Onze ouders zijn begonnen met 22 witblauwe vaarzen en een stier’, begint zoon Tiemen. ‘Omdat ze hieruit geen volwaardig inkomen konden verwerven, startten ze ook met de teelt van sla en spruitkool. Zonder deze teelten hadden we niet kunnen staan waar we nu staan.

Na elk goed spruitenjaar kochten ze er immers een aantal dieren bij.’

Dekstieren worden getest

Tiemen en Jarich Cocquyt zijn enthousiaste keuringsdeelnemers.

De gemiddelde eindbeoordeling voor exterieur van 87,5 punten wijst op de aanwezigheid van topvee op het bedrijf. Spruiten zorgen voor extra eiwit in de groeifase van jongvee en afmestvee. tekst Hanne Vandenberghe

nieuwe stal bouwen’, vertelt Tiemen. De stal is veertien meter hoog en aan licht en lucht is er geen gebrek. De ene kant van de stal is verdeeld in acht boxen waar drachtige koeien gehuisvest zijn. Aan de andere kant zijn er drie grote (21 x 11 meter) boxen met te insemineren dieren.

‘We zijn vaak aanwezig in de stal, waardoor we bronstige dieren nog beter opmerken. We hebben gekozen voor grote boxen, zodat we de kostprijs wat konden drukken. In één box zitten nu 32 tot 35 dieren en dan is het ook verantwoord om een koeborstel op te hangen.’

Helemaal vooraan in de stal staan vier rijen van zes iglo’s en vijf groepsiglo’s.

‘Vroeger stonden de iglo’s buiten, maar

met de bouw van de nieuwe stal opteerden we ervoor om de kalveren binnen te huisvesten. Tijdens de koudste dagen van het jaar is het hier iets aangenamer voor de kalveren. Doordat alles dichtbij is, besparen we ook tijd bij het geven van melk.’ Een nadeel is alleen wel de hogere ziektedruk.

Kien op bedrijfshygiëne Het bord ‘Meewerken aan een betere bedrijfshygiëne’ siert de stalmuur. Bedrijfshygiëne draagt de familie Cocquyt hoog in het vaandel. Ze kuisen en ontsmetten dagelijks de laarzen, elke dag dragen ze een verse overall en ze respecteren de looplijnen, waar dieren van jong naar oud

In 2010 nam Tiemen (28) het bedrijf over en twee jaar laten stapte ook zijn broer Jarich (25) in het bedrijf. ‘Vandaag hebben we ongeveer 415 witblauwe runderen en 20 holsteinvaarzen om embryo’s in te planten’, legt Jarich uit. ‘Alle kalveren worden hier opgefokt. Goede stierkalveren worden getest op genetische gebreken. Zijn ze vrij, dan worden ze verkocht als dekstier. De overige stieren verlaten het bedrijf op ongeveer 18 maanden als afgemeste stier.’

‘Dankzij de goede basis die onze ouders hebben gelegd, konden we in 2013 deze Spruiten zijn een goedkope eiwitbron en worden samen met perspulp ingekuild

In 2013 werd een nieuwe stal bijgebouwd voor de kalveren en de te insemineren en drachtige dieren

24

V EVEETEETEELETLVT LVELEESE SO KA TP O R IB LE R2 021050 9

VV04_BedrijfCockuyt.indd 24

16-04-15 16:29

Gantoise de Mahoney is met 90,9 de hoogst gepunte koe op het bedrijf

bezocht worden. Het zijn maar enkele zaken waar veel belang aan wordt gehecht.

‘Hoe meer dieren je houdt, hoe groter de kans op ziekte-insleep wordt. Als je groeit, moet je dus ook preventiever werken’, legt Tiemen uit.

Facebook-fanpagina Om de nieuwe stal vol te krijgen kochten de broers vorig jaar een lot dieren bij de stoppende vleesveefokker Hans Vermote.

Onder hen ook Godin van de IJzer (Adajio x Dandi). Op Agriflanders in Gent kaapte Godin onmiddellijk al een eerste prijs weg. ‘Haar troef is de uniformiteit’, vertelt moeder Christa, die net als vader Marc nog steeds helpt op het bedrijf. ‘Ze is breed, lang en heeft een imponerende achterhand en hoge staart. Dit jaar werd ze bovendien gepunt op 90,8.’

Godin van de IJzer sierde onlangs de Facebook-pagina van Belgisch-witblauwfokbe-

Godin van de IJzer behaalde dit jaar in Gent een eerste plaats

drijf De Mahoney. ‘Anderhalf jaar geleden maakten we een eigen fanpagina van ons bedrijf aan, waarop fokkerijliefhebbers ons kunnen volgen’, legt Jarich uit. ‘Een aantal keer per maand posten we een foto of een filmpje van enkele speciale dieren op ons bedrijf. Dat kunnen foto’s van prijskampen zijn, maar evenzeer van dieren in de stal.’

Ook Davina de Mahoney (Germinal x Wallstreet) passeerde al op Facebook. Met 1177 kg op vierjarige leeftijd was ze het zwaarste beest ooit op het bedrijf. Ze scoorde +13 voor hoogte en werd gepunt op 90,3.

Alle vaarzen krijgen een lineaire beoordeling op een ouderdom tussen de 12 en 24 maanden. Een gemiddelde schofthoogte van 90,8 punten en een gemiddelde eindbeoordeling van 87,5 punten tonen dat er veel aandacht besteed wordt aan het exterieur.

Dit jaar heeft het bedrijf vier koeien die excellent gepunt zijn: de eerder genoemde Godin van de IJzer, History de Mahoney (v. Crack, 90,4 punten), Jane de Mahoney (v. Tilouis, 90,1 punten) en Gantoise de Mahoney (v. Adajio, 90,9 punten). ‘De laatste is onze hoogst gepunte koe en pakte al meerdere prijzen,’ vertelt Jarich enthousiast. ‘De massieve Gantoise is breed van voor tot achter en scoort plus 7 op hoogtemaat. In 2013 en in 2014 werd ze provinciaal kampioene. In 2013 veroverde ze ook een tweede plaats in Libramont en een eerste plaats in Erpe-Mere.’

Spruiten als goedkope eiwitbron

ven. Tot die tijd blijven ze op de huiskavel en worden daar bijgevoederd.’

Een rantsoen voor het jongvee met voldoende jong gras – en dus eiwit – resulteert in de gewenste groei. Sinds dit jaar worden er ook spruiten bijgevoerd die samen met de perspulp worden ingekuild.

‘De spruiten zijn een goedkope eiwitbron voor ons. Na de sortering heb je steeds spruiten die te groot of te klein zijn, waardoor ze niet leverbaar zijn. Afgelopen seizoen was bovendien een goed productiejaar, wat in overschotten resulteerde. We merken dat spruiten graag gegeten worden door het jongvee en af te mesten stieren. Het enige minpunt is dat de bewaring, geperst in een langwerpige plastic slurf, vrij duur is. ‘

Kijken naar moederlijnen De bevruchting gebeurt voor honderd procent via kunstmatige inseminatie.

Stieren die momenteel vaak gebruikt worden, zijn Or, Adajio, Attribut en Ilot van ki BBG, Warrior, Hazard en Heroique van ki GAB, Hashtag, Benhur en Grommit van ki BBCI en Immense en Jackpot van ki Fabroca.

Bij de stierkeuze kijken Tiemen en Jarich vooral naar de moederlijnen. ‘Neem nu Hashtag, hij voert in de moederlijn terug op vijf generaties koeien van meer dan duizend kilogram’, legt Tiemen uit. ‘De moeder van Hashtag woog zelf meer dan 1100 kilo.’ l Fokbedrijf De Mahoney heeft een eigen fanpagina op Facebook

Fokbedrijf De Mahoney levert mooie kengetallen af. De tussenkalftijd ligt op 402 dagen en de verwachte tussenkalftijd van de nu drachtige koeien gaat naar 392 dagen. De vaarzen kalven een eerste keer op 24 maanden en 30 procent van de dieren scoort plus 8 centimeter voor hoogtemaat. ‘Dit komt deels door de genetica, maar ook doordat we het vrouwelijk jongvee bijvoederen tot ze een eerste keer kal-

V EVEETEETEELETLVT LVELEESE SO K A TP O R IB LE R2 021050 9

VV04_BedrijfCockuyt.indd 25

25

16-04-15 16:29

ASBESTSANERING SANDWICHPANELEN

Dakrenovatie

GOLFPLATEN ZONNEPANELEN

www.hardeman-vanharten.nl T 0318 46 15 51 | E info@hardeman-vanharten.nl

et ! e v e th w n e i Uverd

+ 7% + 4% Voorraad

+ 4% Termijnen >

+ 5%

+ 8%

+ 6%

EXTRA KORTING

4 maanden

5 maanden

6 maanden

7 maanden

8 maanden

www.joskin.com NIEUW : BAK UIT EEN GEHEEL (1m80)

D E E E R S T E K E U S VA N V L E E S V E E H O U D E R S

27 MEI

BIOVEEHOUDERIJ U kunt uw advertentieruimte reserveren t/m 18 mei Bel: +31 (0)26 38 98 820/823.

Of e-mail: advertenties@crv4all.com

tel : 0032 43 77 35 45

BEHANDELEN KEIZERSNEEBOX

• import – export Jourdain stalinrichting, La Buvette drinkbakken • Behandelboxen Ponge • Snelle service en scherpe prijs • Alles leverbaar uit grote voorraad www.laborim.be

Vraag vrijblijvend info: hannelore@laborim.be 0032/473 93 80 13

LABORIM

BVBA

Betimax RDS

Volledige galvanisatie Disselvering Anti-slipbodem Opening over de hele breedte

STALINRICHTING - TUBULAIRE BOVIN - BARN EQUIPMENT

26

VV04_p26.indd 26

VV EET ET E E LE TL T V L AE PE RS I LA P1R I2L0 02 90 1 5

16-04-15 14:10

M A R K E T I N G

Een op de drie bedrijven kampt met niet-winstgevende verkoopactiviteit

Recht van bij de boer De verkoop van landbouwproducten rechtstreeks van boer naar consument wint aan belang. Veel inzicht in deze korteketenverkoop was er tot voor kort niet. De Afdeling Monitoring en Studie (AMS) van de Vlaamse overheid heeft daarom een online-onderzoek gehouden.

Goede omzet, geringe verdienste

tekst Guy Nantier

H

oevewinkels, boerenmarkten, automaten, zelfpluktuinen, groente-abonnementen of voedselteams. Het zijn allemaal voorbeelden van korteketenverkoop waarbij er een rechtstreekse band is tussen de producent en de consument.

De producent of landbouwer kan alles zelf bepalen: zowel de prijs voor zijn product, de productiemethode als het aanbod. De consument krijgt in ruil daarvoor superverse en kwaliteitsvolle producten zonder tussenschakels, zonder veel voedselkilometers of verpakkingsafval.

Al één op de vijf Vlaamse gezinnen koopt minstens eenmaal per jaar op de hoeve.

De besteding is gemiddeld 112,50 euro.

Productuitwisseling gebruikelijk De korteketenverkoop wint aan belang, zoveel is duidelijk merkbaar en voelbaar in het veld. Via een online onderzoek heeft de Afdeling Monitoring en Studie van de Vlaamse overheid (AMS) getracht beter zicht te krijgen op dit bloeien-

grote gelijkenissen en gelijke knelpunten.

Voldoening en waardering staan met stip boven aan het lijstje van drijfveren om aan rechtstreekse verkoop te doen, gevolgd door het contact met de klant. Het behalen van een aanvullend inkomen en meer bedrijfsautonomie komen pas daarna.

de fenomeen. Eva Van Buggenhout, beleidsmedeweker AMS, vertelt: ‘De respons op het onderzoek was vrij beperkt.

Slechts 130 bedrijven hebben deelgenomen. Ik kan dus enkel uitspraken doen over deze 130 bedrijven, niet over de hele korteketenverkoop in Vlaanderen, waar 2133 land- en tuinbouwers aan hoeveverkoop doen.’

Uit het onderzoek blijkt dat die 130 bedrijven al zeventien jaar aan rechtstreekse verkoop doen. Vijfentachtig procent doet het al langer dan drie jaar en twee op de drie zelfs langer dan tien jaar. ‘De groep bedrijven is uiterst divers qua aanbod. Aardappelen, verwerkte zuivel en melk bevinden zich het vaakst in het assortiment, een op de drie zelfs. Andere producten, zoals eieren, fruit, groente en vlees, komen meer versnipperd voor. Productuitwisseling met collega’s is gebruikelijk.’

Aan de andere kant van de verscheidenheid in aanbieders en aanbod zijn er ook

Rechtstreeks contact met de consument is een belangrijke drijfveer

Uit de omzetcijfers van de laatste drie jaar blijkt dat 58 procent van de bedrijven meer dan 20.000 euro uit de verkoop haalt, achttien procent zelfs meer dan 100.000 euro. Slechts zeven procent behaalt een omzet minder dan 5000 euro.

Van Buggenhout geeft aan dat bij 80 procent van de respondenten deze inkomsten een heel belangrijke plaats innemen in het totale inkomen. ‘In 53 procent van de gevallen is de korteketenverkoop zelfs een uitweg om de landbouwactiviteit te kunnen verder zetten.’

Tegenover de behoorlijke omzet staat een gemiddelde investering van 99.000 euro in een periode van vijf jaar en veel en hard labeur. ‘Vooral de meewerkende partner en de bedrijfsleider zelf zijn aan de slag. Een andere vaststelling: er is een duidelijke wanverhouding tussen arbeid en verdienste. Een op de drie bedrijven kampt met een niet-winstgevende verkoopactiviteit.’

De top drie van de meest genoemde knelpunten in het onderzoek zijn overheidgerelateerd: de ingewikkelde wetgeving (74%), de hoge investeringen om aan de wettelijke vereisten te voldoen (73%) en te veel administratie (71%).

Een ander knelpunt die door de helft van de bedrijven in het onderzoek ervaren wordt, is het gebrek aan subsidies of andere financiële steun. Respondenten geven aan niet in aanmerking te komen voor steun uit het landbouwinvesteringsfonds (VLIF), omdat het minimumbedrag voor de steun te hoog is of omdat ze een te hoge omzet hebben uit verkoop van producten van anderen. Bij dit te hoge minimumbedrag wordt ook nog aangegeven dat het moeilijk is dit bedrag te bereiken als stapsgewijs wordt geïnvesteerd. l Het integrale onderzoeksrapport 2014 is te verkrijgen of te downloaden op www.vlaanderen.be/voorlichting-info/publicaties/studies

V E E T E E LT V L E E S

VV04_KorteKetenVerkoop.indd 27

A P R I L

2 0 1 5

27

16-04-15 09:10

V O E R

V O O R

V L E E S B O E R

Bioveiligheid op rundveebedrijven Er is nog volop ruimte voor verbetering van de bioveiligheid op de Vlaamse rundveebedrijven. Dat blijkt uit de doctoraatsthesis van dr. Steven Sarrazin.

Bedrijfseigen laarzen worden op slechts 20 procent van de bedrijven gebruikt, terwijl nauwelijks 14 procent gebruikmaakt van bedrijfseigen overalls. Minder dan een kwart van de bedrijven beschikt over een quarantainestal. Bovendien respecteert slecht 12 procent de geadviseerde quarantaineperiode.

Bedrijven die bioveiligheidsmaatregelen niet strikt toepassen, lopen een verhoogd risico op ziekte-insleep van buitenaf en op interne besmetting.

Herkauwactiviteit verraadt afkalfmoment zeer goed

Rondom het kalven stopt een koe gemiddeld bijna zes uur met herkauwen

De herkauwactiviteit van koeien lijkt een goede voorspeller voor het afkalfmoment. Duitse en Zwitserse onderzoekers ontdekten dat koeien 123 minuten voor afkalven stoppen met herkauwen.

Het duurde gemiddeld 355 minuten (bijna zes uur) totdat de net afgekalfde koeien weer startten met herkauwen.

In de week voor afkalven daalt de her-

kauwactiviteit. Gemiddeld herkauwden de onderzochte koeien 397 minuten per dag en de herkauwactiviteit daalde naar 374 minuten op de dag van afkalven.

De resultaten bieden perspectief om het afkalfmoment te voorspellen via sensoren die naast de activiteitsmeting ook de herkauwactiviteit registreren.

Rundveemest inkuilen levert goede meststof Inkuilen van vaste mest levert nauwelijks verlies op van nutriënten en organische stof. Dat blijkt uit onderzoek van het Vlaamse Instituut voor Landbouwen Visserijonderzoek (ILVO).

Inkuilen kan volgens het ILVO worden beschouwd als een gecontroleerd bewaarsysteem. Er vindt een zekere voorvertering plaats, met beperkte afbraak en verliezen, zodat het uiteindelijke materiaal rijk is aan plantbeschikbare nutriënten en organische stof. Dat komt omdat bij inkuilen de temperatuur in de hoop laag blijft (40 graden Celsius) en het volume op peil blijft.

Het systeem van inkuilen is vergelijkbaar met het proces dat wordt toegepast bij het maken van bokashi. Bij dit Japanse proces wordt door fermentatie met behulp van zeeschelpenkalk en microfermenten organisch materiaal tot waar-

28

VV04_VVVB.indd 28

V E E T E E LT V L E E S

APRI L

de gebracht zonder dat er kooldioxide vrijkomt en zonder dat de hoeveelheid organische stof terugloopt. Het gevolg is

een hogere verhouding tussen koolstof en stikstof en het behoud van de hoeveelheid ammonium.

Inkuilen is andere manier om rundermest op te slaan en te behandelen

2015

16-04-15 13:46

E C O N O M I E

Toeslagprijzen

Veeprijzen

B RON: WAGE NI NGE N UR L I VE S TO CK RE S EA R C H ( N L . )

ST IER EN Tabel 1 – Energie- en eiwittoeslagprijzen rundveevoeders (in eurocenten, excl. btw)

5,5

tendens

=

11,1 111,1 12,8 94,9

= =

5,0 euro/kg koud geslacht excl. btw

7 april 2015 kvem kg dve-toeslag kvevi kg dve-toeslag

B R ON : V E E MA R K T B R U G G E ( B .)

S 2014

4,5

S 4,64

4,0

E 3,99

E 2014

U 3,32

R 2014

R 3,04

U2014

3,5 3,0 2,5 2,0

minimum-/maximumprijs 1

5

K O EIEN 5,0

10

15

euro/kg koud geslacht excl. btw

B RON: LEI- W UR ( NL . )

Tabel 2 – Prijsmonitoring van rundvee naar rundvlees Nederland

januari 2015 februari 2015 tendens

index API af-boerderij

index PPI verwerking

index CPI consument

111,50 123,80

106,60 106,00

108,60 107,40

=

25 30 week

35

40

45

50

B R ON : V E E MA R K T B R U G G E ( B .) minimum-/maximumprijs

4,5

Prijsmonitoring

20

4,0

S 4,56

S 2014

E 3,94

E 2014

U 3,32

U 2014

3,5 3,0 2,5 2,0

R 2,42

1

5

10

15

20

R 2014 25 30 week

35

40

45

50

Voor de meest actuele veeprijzen: ga naar www.veeteeltvlees.nl

Vleesprijsindex B R ON : F OD -E C ON OMIE ( B .)

120

vereenvoudigde ratio referentieratio (18 m.) ondergrens bovengrens

110 100

2005 = 100

90

80 70 60 50 40 ‘06 ‘07 ‘07 ‘08 ‘08 ‘09 ‘09 ‘10 ‘10 ‘11 ‘11 ‘12 ‘12 ‘13 ‘13 ‘14 l‘14 ‘15 jul jan jul jan jul jan jul jan jul jan jul jan jul jan jul jan ju feb maand/jaar

V E E T E E LT V L E E S

VV04_VVVB.indd 29

AP R I L

2 0 1 5

29

16-04-15 13:46

C O L O F O N

AGENDA Keuringen en prijskampen

Een luxe limousinkoe van Jan Hardeman uit Lunteren blikt nieuwsgierig over het hek Foto: Harrie van Leeuwen

COLOFON VeeteeltVlees is een uitgave van CRV BV en verschijnt maandelijks.

redactie

hoofdredacteur Guy Nantier redactie Jorieke van Cappellen, Annelies Debergh, Inge van Drie, Florus Pellikaan, Jaap van der Knaap, Ivonne Stienezen en Tijmen van Zessen fotografie Harrie van Leeuwen, Kristina Waterschoot bureauredactie Mirjam Braam (chef), Lieke van den Broek, Ingrid Sevenster, Rogier van der Weiden vormgeving André Fris, René Horsman, Esther Onida aan dit nummer werkten verder mee Alice Booij, Wichert Koopman en Hanne Vandenberghe hoofd uitgeverij Rochus Kingmans

redactie-adres

Nederland: postbus 454, 6800 AL Arnhem, telefoon 026 38 98 800 Vlaanderen: Van Thorenburghlaan 14, 9860 Oosterzele, telefoon 09 363 92 11 fax 09 363 92 06 E-mail veeteelt@crv4all.com

8 mei: 10 mei: 10 mei: 28 juni: 5 juli: 8-9 juli: 18 juli: 22 juli: 24 juli: 25 juli: 30 juli: 1 augustus: 7 augustus: 11-13 september: 12 september : 16 augustus: 6 september: 7 september: 18-20 september: 2 oktober: 7-9 oktober: 17 oktober: 9 december:

Blonde d’Aquitainekeuring Aquitanima te Bordeaux (Frankrijk) Kalvershow en -keuring witblauw te Sint Niklaas Kalvershow en -keuring witblauw te Bocholt CRV-fokveedag witblauw Oost-Vlaanderen te St .Lievens Houtem CRV-fokveedag witblauw Limburg te Alden Biesen Nationale keuring ‘British Blue’ te Birmingham (Groot-Brittannië) CRV-fokveedag witblauw West-Vlaanderen te Wulpen Veeprijskamp witblauw Oosterkempen te Geel ten Aard Nationale keuring blonde en limousin te Libramont Nationale keuring witblauw en charolais te Libramont Vleesveekeuring Enter Grote Prijs Keukens Redant Veeprijskamp witblauw te Zevendonk Nationale charolaiskeuring Le Mans (Frankrijk) Nationale herefordkeuring te Dalfsen Prijskamp witblauw te Beveren Witblauwregiokeuring Centraal te Geffen CRV-fokveedag witblauw te Leuven Nationale blonde d’Aquitainekeuring te Saint Gaudens (Frankrijk) Nationale witblauwkeuring te Tulsa, Oklahoma (Verenigde Staten) Nationale limousinkeuring te Clermont-Ferrand (Frankrijk) NVM te Zwolle Agribex nationale witblauwkeuring te Brussel

Ve i l i n g e n 27 mei:

RSC-veiling witblauw te Ciney

Beurzen, studievergaderingen, demodagen 8-10 mei: 24-27 juli:

Aquitanima te Bordeaux (Frankrijk) Landbouwbeurs te Libramont

abonnementsprijs/jaar

Nederland en België € 47,60, overige landen € 92,40.

In combinatie met abonnement op vakblad Veeteelt € 10 korting.

Prijzen excl. 6% btw. Abonnementen zijn gebaseerd op kalenderjaar en worden jaarlijks in februari gefactureerd. Opzegging is mogelijk per kwartaal.

Bel voor opgave van een abonnement: België: VRV-klantendienst (078 15 44 44) Nederland: CRV-klantendienst (088 00 24 440) E-mail klantenservice.nl@crv4all.com

advertentie-afdeling

Jannet Fokkert, Willem Gemmink, Froukje Visser postbus 454, 6800 AL Arnhem telefoon (+31)(0)26 38 98 820 fax (+31)(0)26 38 98 824 E-mail advertenties@crv4all.com

illustraties/foto’s

De foto’s zijn van de eigen fotodienst van Veeteelt. Uitzonderingen zijn foto’s van Fredie van Dijk (5), ki BBCI (5, 15) en KI Samen (5).

Overname van artikelen is alleen toegestaan na toestemming van de redactie. Hoewel aan de samenstelling van de inhoud de meeste zorg is besteed kan door de redactie geen aansprakelijkheid worden aanvaard voor mogelijke onjuistheden of onvolledigheden.

Alle auteursrechten en overige intellectuele eigendomsrechten ten aanzien van (de inhoud van) deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze rechten berusten bij CRV B.V. c.q. de betreffende auteur. Artikelen uit VeeteeltVlees mogen uitsluitend verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden na schriftelijke toestemming van CRV. Druk: Senefelder Misset Doetinchem ISSN 1570-3312

30

VV04_Agenda.indd 30

V E E T E E LT V L E E S

APRI L

VOORUITBLIK

E i g e n kr ach t vo er t elen Mei (27 mei) – Het nieuwe GLB noopt tot het verrijken van de teeltrotatie.

De gangbare veehouderij is anderzijds ook op zoek naar meer krachtvoerautonomie, vooral op het vlak van eiwit, om de voerkosten te drukken. Zijn mengteelten, zoals die in de biolandbouw gangbaar zijn, een optie en kan dit van de nood ook een deugd maken?

Het komende nummer is er ook aandacht voor jodium. Jodium is een essentiële component van de schildklierhormonen en speelt een belangrijke regulerende rol in het metabolisme en de eiwitsynthese. Meer dan een derde van de pasgeboren kalveren heeft een tekort, zo blijkt uit onderzoek van Veepeiler Rund.

2015

16-04-15 16:27

A N D E R S

V E E T E E LT V L E E S

VV04_AndersBekeken.indd 31

B E K E K E N

A P R I L

2 0 1 5

31

16-04-15 10:06

Hoe haal ik meer rendement?

Een goed presterende veestapel is de basis. Het is uw bron van inkomsten, uw levenswerk. Maar hoe streeft u een efficiĂŤnte groei na? En hoe houdt u de gezondheid van uw dieren op peil en de kosten in de hand? CRV helpt met advies, dienstverlening en slimme oplossingen. Zodat u snel en gericht kunt sturen op optimaal presterende dieren. De veestapel maakt het verschil, ook als u meer rendement wilt behalen.

Meer weten? Bezoek www.crv4all.nl, bel 088 00 24 440 of volg ons op twitter @crv4all

016-15 Ad Vlees-branding-NL.indd 1

15-01-15 14:38