Veeteeltvlees februari 2015

JA A RG A N G 14

N R.2

FE BR UAR I 2015

I N D I T N U M M ER

F O K K E R IJ

RU WV O ER

IN TERVI EW

DeputĂŠ en Or de blikvangers na recente indexdraai

De voederbiet is terug van weggeweest

Slager Gertjan Kiers pleit voor vlees met karakter

VV02_cover.indd 2

10-02-15 10:03

I NHOUD

RUBRIEKEN

4 5 11 28 30 31

Vleestelex Koepad Uit de dierenartspraktijk Voer voor vleesboer Agenda Anders bekeken R E P O R TA G E S

14 Guy Vanderpoorten kruist zijn witblauwe vaarzen met een blondestier 26 De zelfslachtende slager Sjerp Blom heeft een eigen veestapel met dikbilkoeien KEURINGEN

10 Meesterfokker De Weerdt moet vrede nemen met twee titels te Geel 22 Op de 28e Vlaamse fokveebeurs te Affligem werd op type en bespiering gekeurd en nauwelijks op beenwerk FOKKERIJ

12 Deputé, Or en Sheriff de grote blikvangers van recentste fokwaardeschatting VOERMANAGEMENT

6 Voederbieten terug van weggeweest 18 Grasklaver, de teelt van alles of niets INTERVIEW

20 Slager Gertjan Kiers pleit voor vlees met karakter BEELDVERHAAL

16 Toptechniek-machine voor mest

Sjerp Blom ’Zelf slachten is de kortste keten van koe naar consument.’ 26

Reageren op dit editorial kan via een brief aan de redactie, via e-mail (guy.nantier@crv4all.com) of via het discussieplatform veeteeltforum.nl (topic ‘Zwitsers verbod’).

Guy Nantier Zwitsers verbod is marketingbod

V

anaf 1 januari 2016 wordt het witblauwras verboden in Zwitserland.

Dat kunt u lezen in de rubriek Vleestelex. Laat ik maar meteen met de deur in huis vallen: het Zwitserse verbod is enkel gestoeld op perceptie en marketing.

In Zwitserland is er geen raszuivere fokkerij met witblauw. Er worden jaarlijks voor kruising op melkvee wel enkele stieren en enkele honderden spermarietjes geïmporteerd. Als deze export wegvalt, valt de witblauwfokkerij in België niet meteen omver.

Het meest stoort mij de ‘onwetenschappelijke’ argumentatie voor dit verbod: de mutatie op het myostatine-gen wordt beschouwd als een ‘krankheit-gen’ (vertaald: ziektegen) waardoor de dieren ‘levenslang’ lijden. Nou moe, wetenschappelijk is dat nog nooit onderbouwd.

Witblauwen die een vakkundig uitgevoerde keizersnede hebben ondergaan, staan lustig te herkauwen na een tiental

Voeding Voederbiet is terug

6

Het areaal voederbieten groeit weer dankzij wetgeving en GLB-eisen.

minuten. Daar zijn wel studies over. En ik ken koeien die vier, vijf, zes of meer keizersneden hebben ondergaan. Korte langleefbaarheid? De korte levensduur van een witblauwe heeft te maken met economische en maatschappelijke factoren: na vijf jaar groeit een koe niet meer en de consument wil jong en mals vlees.

Laat ik het eens omkeren: zijn de Zwitserse melkkoeien die de basis leveren van de wereldvermaarde Zwitserse chocolade vrij van mutaties? Ik denk het niet als je er de literatuur op naslaat: blad, cvm, SMA, SDM Weaver syndroom, SAA... En wat te denken over het dierenwelzijn bij de jaarlijkse wedstrijden met Zwitserse vechtkoeien van het eringer-ras? Het vlees ervan geldt als een delicatesse en fokkers, slagers en hotelhouders verenigden zich tot een organisatie ter bevordering ervan. Voorwaar, ik zeg u: het verbod is één en al perceptie en uit de koker van sluwe marketeers.

Interview Vlees met karakter

20

Gertjan Kiers is een slager met zendelingendrang die bruggen bouwt.

V E E T E E LT V L E E S

VV02_editorial.indd 2

F E B RU A R I

2 0 1 5

3

12-02-15 11:50

V L E E S T E L E X

Fuchsia breidt palmares uit met tweede nationale titel De Vlaamse Heroiquedochter Fuchsia van Daisel van Lieven Goddeeris uit Beerst en Guy Perin uit Grandhan veroverde de nationale titel bij de koeien te Doornik. Fuchsia van Daisel werd eerder al nationaal kampioene bij de vaarzen te Brussel in 2013. Fuchsia overtreft hiermee moeder Breeze van Daisel (v. Occupant), de drievoudig kampioene van Agriflanders en nationaal kampioene te Brussel.

Bij de vaarzen won Pippa du Ponceau (v. Attribut) van Thibaut Desmet uit Thorembais-St Trond. Bij de stieren was de eindoverwinning voor Adajiozoon Babar de Coraimont van Guy Vanderbercq uit Tournai.

Fuchsia (v. Heroique) nu ook nationaal de beste in de categorie koeien

Anthony Van Wauwe wint wedstrijd ‘Kijk op keuren’ De achttienjarige Anthony Van Wauwe uit Kruibeke won op Agriflanders de finale van de wedstrijd ‘Kijk op keuren’ in het witblauwras. Anthony volgt een landbouwopleiding aan de landbouwschool te St. Niklaas. Zijn ouders baten het Pachtgoedhof uit, een brasserie-restaurant-kinderboerderij.

‘Kijk op keuren’ is een veebeoordelingswedstrijd en een initiatief van veeverbeteringscoöperatie CRV in samenwerking met de landbouwscholen in Vlaanderen. Na een preselectie in de diverse scholen vindt op de landbouwbeurs Agriflanders de finaleronde plaats. De laureaten keuren verschillende rubrieken uit de CRV Koe-expo waarbij hun resultaten vergeleken worden met deze van de officiële jury.

Anthony met de winnende beker tussen de collega’s

Zwitserland verbiedt Belgisch witblauwen In Zwitserland mag door een nieuwe verordening van het Federaal Bureau voor de Voedselveiligheid en het Veterinair Bureau (BLV) vanaf 1 januari 2016 niet meer gefokt worden met extreem gefokte dieren waarvan de nazaten niet zonder menselijke hulp kunnen overleven.

Het Belgisch witblauw staat op de verbodslijst.

Ook dansmuizen, kangoeroekatten, reptielen met het enigmasyndroom, diverse goudvissoorten en dwerghonden die minder dan anderhalve kilo wegen, staan op de lijst.

De nieuwe verordening wordt onderdeel van de dierenbeschermingswet uit 2008.

Het doel van de nieuwe Zwitserse verordening is het aantal dieren dat lijdt door bepaalde extreme raskenmerken, te verminderen. Volgens het BLV lijden deze extreem gefokte dieren levenslang.

4

V E E T E E LT V L E E S

VV02_vleestelex.indd 4

FEBRUAR I

2015

12-02-15 12:00

K O E PA D

Noël Van Leeuwe, CRV-voorzitter ad interim:

‘De hele vleesveestapel zorgt voor rentabiliteit, niet alleen de topdieren’ UI T:

CRV

Ma g a zi n e ,

j a n u a r i

2 0 1 5

Financiële lening voor Franse stamboeklimousins Het Franse landbouwkrediet en het Franse limousinstamboek hebben voor een financiële primeur gezorgd in Frankrijk.

De rente op de Franse ‘geneticalening’ bedraagt momenteel 2 procent

Beide organisaties hebben een kredietvorm uitgewerkt voor de aankoop van limousingenetica. ‘Aanleiding voor het initiatief is de bestaande paradox tussen de aanschaf van een tractor die als investering mag worden afgeboekt, terwijl de aankoop van bijvoorbeeld een stamboekdekstier bij de directe kosten in de boekhouding moet worden ingeschreven’, zo luidt het bij de initiatiefnemers.

‘Ook de aankoop van een stamboekstier is een investering voor meerdere jaren.’

Voor een aankoopbedrag tussen 2000 en 5000 euro kan een krediet verkregen worden waarvan de terugbetaling gespreid wordt over twee jaren. Voor een bedrag tussen 5000 en 10000 euro is de terugbetaling gespreid over drie jaren.

De toegepaste rente is de geïndexeerde rente Agilor op vijf jaar. Die is momenteel twee procent. Stamboekpapier en aankoopfactuur moeten bij aanvraag voorgelegd kunnen worden.

Millon beste Franse blonde d’Aquitainebedrijf Het Franse blonde d’Aquitainestamboek publiceerde recent een top tien van beste bedrijven. Op basis van acht ‘ingewogen’ kenmerken leidt de landbouwvennootschap Millon uit Dissay sous Courcillon de rangschikking. Het bedrijf laat de volgende ongewogen of brutocijfers op de acht kenmerken noteren: tussenkalftijd 391 dagen, leeftijd eerste kalving 34,6 maanden, totaal exterieur 7,1/100 punten, raskwaliteiten 40,6/50 punten, Tabel 1– Range bij 50 beste blondebedrijven

kenmerk tussenkalftijd (dagen) leeftijd eerste kalving (mnd.) totaal exterieur (score/100) raskwaliteiten (score/50) speenindex (ISEVR) fokkerij-index (IVMAT) koe-index ISU kalversterfte (%)

nr. 1

nr. 50

354 28,4 77,1 40,7 108,1 111,4 111 1,4

380 33,3 73,4 38,6 103 104,5 104 6,6

speenindex ISEVR 102,9, fokkerij-index IVMAT 109, koe-index ISU 111 en percentage kalversterfte 9,4%.

De range aan brutocijfers die de 50 beste bedrijven per kenmerk laten optekenen, vindt u in tabel 1.

Karen Verplancke wordt voor twee jaar de ambassadrice van de Vlaamse land- en tuinbouw. Zij werd naar aanleiding van de verkiezingsshow op de landbouwbeurs Agriflanders verkozen tot Schoonste Boerin van Vlaanderen 2015-2016.

Karen Verplancke (32) genoot een masteropleiding in de politieke en sociale wetenschappen. Zij is moeder van twee kinderen en werkt als regioconsulente bij de Boerenbond in het kantoor in Lochristi. Haar echtgenoot Kristof Braeckman baat een melkvee-vleesveebedrijf uit in het Oost-Vlaamse Beervelde. Op het bedrijf wordt ook aan Groene Zorg gedaan.

Elke Huysman uit Moerbeke-Waas werd eerste eredame en Mieke Vander Schueren uit Idegem werd tweede eredame. Zij kaapte eveneens de publieksprijs weg. Mieke Vander Schueren is melkvee-inspecteur bij CRV.

Karen Verplancke

De Vlaamse melkveehouder Peter Broeckx is kandidaat voor het voorzitterschap van CRV. De 51-jarige veehouder uit Dessel maakte tussen 2002 en 2007 ook al deel uit van de raad van commissarissen. Toen bekleedde hij de functie van vicevoorzitter.

Broeckx volgt de afgelopen zomer vertrokken CRV-voorzitter Kees Gorter op en heeft veel bestuurlijke ervaring. Zo werd hij in 1998 voorzitter van VRV en stond hij aan de wieg van de samenwerking tussen VRV en CR Delta, die uiteindelijk uitmondde in CRV. Van 2005 tot 2013 was Broeckx eerste ondervoorzitter van het hoofdbestuur van Boerenbond, de Vlaamse agrarische belangenorganisatie. Sinds 2007 is hij ook voorzitter van de Vlaamse Agro en Visserij Marketing (VLAM).

V E E T E E LT V L E E S

VV02_vleestelex.indd 5

Peter Broeckx

F E B RU A R I

2 0 1 5

5

12-02-15 12:02

H O O F D A RT I K E L

Wetgeving stimuleert teelt voederbieten, opbrengst en voeder waa

Voederbieten maken vo Zo groot als het gewas voederbieten is geweest, zal het waarschijnlijk niet meer worden, maar in Nederland en Vlaanderen groeit het areaal weer.

Redenen zijn de GLB-eis van een derde gewas en de zoektocht naar een zo hoog mogelijke vem-opbrengst per hectare. tekst Florus Pellikaan

M

et een areaal van 75.000 hectare in België en ruim 60.000 hectare in Nederland was de voederbiet rond de Tweede Wereldoorlog een van de succesvolste voedergewassen. Vanaf de jaren zeventig zorgde de opkomst van de gemechaniseerde snijmaisteelt met meer arbeidsgemak ervoor dat het areaal voederbieten snel afnam. Later was ook de voor bieten schadelijke rhizoctoniaschimmel, die vanwege de monoteelt van gras en mais meer voorkwam, debet aan de neergang van voederbieten.

Maar inmiddels is de voederbietenteelt in zowel Nederland als Vlaanderen het dieptepunt gepasseerd en neemt het aantal hectares weer toe. Hoewel het areaal in Vlaanderen in 2014 met 2781 hectare veel groter was dan de 279 hectare in Nederland, steeg het aantal hectares in beide landen afgelopen jaar met zes procent.

Meeste nutriëntenontrekking Walter Vervoort, productmanager voedergewassen bij Limagrain België, heeft wel een verklaring voor de sinds een aantal jaren in België weer toenemende belangstelling voor voederbieten. ‘Doordat er suikerfabrieken gesloten zijn, is er minder bietenpulp beschikbaar en hebben veehouders weer vaker voederbieten in hun bouwplan opgenomen.’

Vanaf komend seizoen is ook wetgeving in Nederland en Vlaanderen een belangrijke reden voor de vernieuwde belangstelling. ‘Bedrijven met meer dan 30 hectare bouwland of tijdelijk grasland moeten voor de vergroeningseis van het Gemeenschappelijk Landbouwbeleid (GLB) een derde gewas gaan telen. Dit gewas moet minimaal vijf procent van het totale bouwplan omvatten’, vertelt Alex De Vliegher, wetenschappelijk onderzoeker teelt en omgeving aan het ILVO in Vlaanderen. ‘Als bekende teelt met een stabiele, hoge productie kunnen voederbieten op een flink deel van de bedrijven wel eens het derde gewas worden’, voorspelt De Vliegher.

6

V E E T E E LT V L E E S

VV02_hoofd voederbieten.indd 6

FEBRUAR I

2015

12-02-15 14:30

eder waarde overtuigen, maar arbeid en bewaring vereisen innovatie

en voorzichtige rentree Mark de Beer, productmanager voedergewassen bij Limagrain Nederland, sluit zich daarbij aan. ‘Het is een bekende teelt, waarvoor de machines en toelatingen van chemische bestrijding vanuit de suikerbietenteelt beschikbaar zijn. Dat is een verschil met diverse innovatieve teelten, waar nog van alles voor moet worden uitgevonden. Zeker in akkerbouwgebieden, waar de machines aanwezig zijn en de grond geschikt is, hebben voederbieten ook in Nederland potentie.’

Volgens De Vliegher zijn voederbieten bovendien een interessant gewas in sommige gebieden waar in het voorjaar verplicht moet worden gescheurd.

‘Mais neemt 90 procent van de stikstofbehoefte op tot de bloei in juli, terwijl voederbieten wel tot in november veel nutriënten aan de bodem onttrekken. Hierdoor treden er minder verliezen op.’

Hoge opname door smakelijkheid De deskundigen zijn het gezien de voordelen van voederbieten niet eens met het soms hobbymatige beeld dat van het voedermiddel in met name Nederland kan leven. ‘De veredeling heeft ook binnen de voederbieten niet stilgestaan. De hoeveelheid tarra in de vorm van grond is fors afgenomen door een gladdere huid. Er zijn rhizoctoniatolerante rassen gekomen. En de productie is nog verder gestegen tot wel 130 ton product en dus 20 ton droge stof per hectare’, zegt De Beer. In vevi-opbrengst per hectare zijn volgens hem voederbieten bijna altijd andere ruwvoedergewassen de baas. ‘Dat past in de huidige tijd van grondschaarste en grondgebonden landbouw.’

Inmiddels zijn er een aantal rassen beschikbaar die rhizoctoniatolerant zijn. De kans op aantasting met deze schimmel is bij zo’n tolerant ras veel kleiner en als er besmetting plaatsvindt, is ook de graad van aantasting minder.

Wat voereigenschappen betreft kunnen voederbieten op veel krediet van de deskundigen rekenen.

‘Voederbieten worden perfect opgenomen door de hoge smakelijkheid en verdringen nauwelijks ander ruwvoer. Hier in Vlaanderen zeggen we altijd dat als een dier geen bieten meer eet, het verloren is’, stelt De Vliegher. Vervoort vult aan: ‘Dieren vreten het graag omdat bieten in de winterperiode dikwijls het enige voedermiddel zijn dat niet dood of verzuurd is, maar levend en dus smakelijk.’

Goed voor pensfermentatie Voederbieten kunnen wel een opbrengst tot 130 ton product per hectare leveren

De deskundigen zijn het er unaniem over eens dat voederbieten door de smakelijkheid de totale drogestofopname van het rantsoen verhogen. ‘De hogere opname in combinatie met een vevi van voederbie-

V E E TV EE EE LTTE VE LL ET E JS A FNEUB AR RUI A 1R /I 2 2 2 00 10 59

VV02_hoofd voederbieten.indd 7

7

12-02-15 14:30

H O O F D A RT I K E L

Luc Hoeckman: ‘Bepaalde positieve stoffen in bieten zijn nog niet gekend’ In één adem somt vleesveehouder Luc Hoeckman uit Opbrakel een reeks aan positieve punten van het voeren van voederbieten op. Zijn 150 stuks witblauwen krijgen dagelijks een portie voederbieten die kan oplopen tot maximaal zo’n acht tot tien kilo product. ‘Rondom het afmesten zorgt de smakelijkheid van voederbieten voor meer kilo’s drogestofopname en dus meer groei. En bij de zoogkoeien hebben voederbieten een positief effect op de vruchtbaarheid doordat het gewas natuurlijk selenium uit de grond opneemt.’

Volgens Hoeckman zijn voederbieten niet alleen rijk aan een goede voederwaarde en een hoog suikergehalte, maar het voedermiddel is ook rijk aan een breed scala aan mineralen en is daardoor erg gezond voor een dier. ‘Je kunt ge-

woon aan de dieren zien dat voederbieten erg goed voor ze zijn. Ik denk dan ook dat er bepaalde positieve stoffen in voederbieten nog niet gekend zijn.’

Daarom prefereert Hoeckman voederbieten boven bietenpulp, omdat dit een bewerkt product is. Bovendien zijn voederbieten volgens de vleesveehouder meer dan de helft goedkoper, omgerekend naar kosten per kilo droge stof. ‘Alleen moet je bij voederbieten oppassen met grond. En bewaring en vervoeren kosten meer arbeid. Wij dekken de bieten af met stro en folie, maar kunnen deze verse bieten maar tot eind maart of begin april voeren’, vertelt Hoeckman, die jaarlijks zo’n 120 ton bieten voert.

Soms zelf geteeld en soms aangekocht.

‘Vanaf komend seizoen willen we de bieten daarom versnijden en bij de maiskuil

ten van 1165 zorgt voor meer dagelijkse groei dan bietenpulp met krachtvoer’, stelt Vervoort.

Het hoge suikergehalte in voederbieten is volgens Rob Wientjes, nutritionist bij Agrifirm, namelijk effectief voor een goede pensfermentatie. ‘Suiker zorgt niet zozeer voor extra groei, daarin is zetmeel veel effectiever. Maar de pens heeft ook een behoefte aan suiker. Het kan helpen om in een zetmeelrijk rantsoen de penswerking te verbeteren en daardoor de verteringssnelheid en voeropname te verhogen.

Hierdoor dragen voederbieten wel degelijk bij aan meer groei.’

Het hoge suikergehalte in voederbieten is volgens Mark de Beer direct ook een punt van aandacht.

‘Voederbieten bevatten 500 gram suiker per kilo droge stof. Dat betekent dat je moet opletten wanneer je het voert in combinatie met nat of suikerrijk ruwvoer. Maar voederbieten in combinatie met gras of hooi van natuurgebieden passen qua snelheid en suikerpercentage wel heel goed.’

Tussen verse of ingekuilde bieten is wel een verschil in snelheid van suiker. Wientjes: ‘Bij verse voederbieten komt de suiker langzamer beschikbaar dan bij inkuilen in een mengkuil. Het versnijden en het inkuilproces verbreken namelijk celwanden.’

Wientjes maakt met het onderscheiden van verse en ingekuilde voederbieten de brug naar bewaring, het grootste vraagstuk in de hele voederbietenteelt.

De Beer: ‘Alles is perfect gemechaniseerd. Het zaaien en rooien kan gewoon met de machines van de suikerbietenteelt, mits ze goed zijn afgesteld. Voederbieten mogen namelijk niet ontkopt worden, maar alleen ontbladerd om bederf te voorkomen.

Maar bewaring is en blijft het lastigst.’

Vers voeren beperkt tot maart Het voeren van verse bieten heeft als voordeel dat de bieten op het land kunnen blijven staan tot ze volledig uitgegroeid en afgerijpt zijn, zo rond begin

8

insteken. Dat is een dag werk, maar vervolgens kun je ze het hele jaar voeren. Hoewel ik liever verse bieten voer, omdat je dan de goede eigenschappen van voederbieten het beste benut, kan ik straks met een lasagnekuil in één werkgang ook de bieten voeren. Dat bespaart veel arbeid.’

november. ‘Voederbieten kun je vervolgens vers voeren tot half maart, tot dan zijn de bewaarverliezen minimaal. Na half maart beginnen de bieten echter opnieuw uit te lopen en lopen de voerverliezen snel op’, weet De Vliegher. Vervoort vult aan: ‘Daarnaast moeten bieten afgedekt worden bij vorst, maar loopt de temperatuur op, dan moet het zeil er weer snel af. Dat kan tot een paar keer toe in een winter voorkomen.’

Het alternatief is rooien op het moment van de maisoogst en de bieten versnipperd als een laag in de maiskuil inkuilen. ‘Maar dat kost door eerder rooien tien tot vijftien procent opbrengst’, stelt De Beer.

Het versnijden en inkuilen van de bieten zorgt wel voor minder selecteren in het rantsoen, maar de bieten verliezen ook iets van hun smakelijkheid.

Volgens De Vliegher willen het IlVO en Hogeschool Gent het beste van de twee bewaarmogelijkheden samenvoegen door nieuw onderzoek op te zetten om versnipperde voederbieten in te kuilen met een ander voedermiddel uit de agro-industrie. ‘Dan kunnen ze toch langer op het land blijven staan en is het gehele jaar door bieten voeren mogelijk. Daarnaast willen we het reinigen van voederbieten zo veel mogelijk mechaniseren, omdat ze schoon moeten zijn vóór het inkuilen. Ook het versnipperen en het inkuilen van voederbieten willen we in beeld brengen en beproeven. Dit kan de toekomst van voederbieten een boost geven, omdat het bij zowel inkuilen als vers voeren arbeid bespaart.’

De meningen over het wel of niet reinigen van de bieten zijn verdeeld. Volgens Mark de Beer is reinigen namelijk vaak niet nodig. ‘De hoeveelheid ruw as bij voederbieten ligt op 125 gram per kilo droge stof. Dat is ongeveer de bovengrens van het streeftraject voor ruw as in de graskuil. Door bij droog weer te rooien valt de hoeveelheid tarra reuze mee.

Daar heeft de genetica door het veredelen op een gladde huid een effectieve bijdrage aan geleverd.’ l

VVE EE ET TE EE EL LT T JV AL N E EU SA RF IE B1 R/ U 2 A2R0I 0 29 0 1 5

VV02_hoofd voederbieten.indd 8

12-02-15 14:31

K E U R I N G

Antwerpse meester-fokker niet ongenaakbaar

Verstoord feestje Grootinzender Louis De Weerdt kon te Geel – ondanks de suFien (v. Germinal), kampioene koeien

perieure vleeskwaliteiten in de breedte van zijn fokvee – slechts twee kampioenstitels mee naar huis nemen. tekst Guy Nantier

extra foto’s www.veeteeltvlees.be

D 9514 (v. Adajio), kampioene vaarzen middengroep

voorjaarskeuring van de provincie Antwerpen wordt altijd zeer druk bezocht. Zo ook deze 25e editie. Het aantal aanmeldingen lag met 63 fokdieren wel aan de lage kant. Het vaderbeeld van de dieren liet niets nieuws onder de zon zien.

Een vroegstondige aanblik van de dieren op de stand maakte wel duidelijk dat grootinzender Louis De Weerdt uit OnzeLieve-Vrouw-Waver met overmacht aan uitzonderlijke vleeskwaliteiten in zijn fokvee buiten categorie zou strijden. Maar de Antwerpse meester-fokker diende op het einde van de dag vrede te nemen met slechts twee kampioenstitels op vier.

Tweemaal verlies Doortje van Perenhof (v. Argan), kampioene jonge vaarzen

Zo verloor hij de strijd in de finale bij de koeien van Jan Spaepen uit Westerlo.

Spaepen had met Fien slechts één dier aangemeld. De Germinaldochter showde een fraai vleestype met hoogtemaat, een mooie ribronding en een diepe, goed gevulde broek. Concurrente Viefke van Perenhof, uit de stal van De Weerdt en eveneens van Germinalsignatuur, zette meer breedte in de achterhand in de showring neer, maar was wel lichter en kon

minder overtuigen in de ribronding.

In de finale bij de vaarzen middengroep moest Louis De Weerdt zijn meerdere erkennen in Victor Noeysens uit Poppel met 9514 (v. Adajio). Deze stijlvolle vaars was de meest complete van de drie finalisten waarvan er twee uit de fokstal van Perenhof kwamen. Ze was niet de scherpste in de vleesbelijning, maar combineerde haar mooie ontwikkeling met goed beenwerk en heel veel breedte. De familie Noeyens klopte ook Van Perenhof in de rubriek zoogstellen met 8595 (v. Adajio) en haar kalf uit Sheriff.

Tweemaal winst Voor de eindoverwinning bij de jonge vaarzen waren de grootste kanshebbers op een titel Doortje van Perenhof (v. Argan) en Idania (v. Attribute) van Willy Vissers uit Lille. Beide dieren showden goed beenwerk en een prima bespiering. Doortje liet in zijprofiel een betere overgang zien van de voorhand naar de middenhand en meer vleesexpressie in een prachtig gevulde broek. Zij won.

De enige reeks stieren was ook voor Louis De Weerdt. Zijn Sheriffzoon Charmeur van Perenhof, won de rubriek en de titel. l

Tabel 1 – Rubriekswinnaars provinciale keuring Antwerpen (kampioenen vetgedrukt) 8595 (v. Adajio) en kalf Trien(v. Sheriff) rubriekswinnares zoogstellen

categorie

naam dier

geb.datum

vader

m.vader

eigenaar,woonplaats

stieren jonge vaarzen

Charmeur v. Perenhof Jade Doortje v. Perenhof Domino v. Perenhof Hiletta v.d. Hemelrijksehei Idania 9514 Bea v. Perenhof Alicia v. Perenhof Fien Vieke v. Perenhof 8595 kalf Trien

14-11-2013 12-05-2014 06-04-2014 28-01-2014 28-10-2013 28-05-2013 22-01-2013 08-06-2012 06-11-2011 02-02-2010 18-09-2009 08-10-2010 25-05-2014

Sheriff Noceur Argan Noceur Flirter Attribute Adajio Benhur Odilon Germinal Germinal Adajio Sheriff

Davidson Benhur Osborne Germinal Jesse Adajio Germinal Etna Osborne Groom Osborne Germinal Adajio

L. De Weerdt, O.L.V. Waver A. Goossens, Olen L. De Weerdt, O.L.V. Waver L. De Weerdt, O.L.V. Waver C. Oostvogels, Hoogstraten W. Vissers, Lille V. Noeyens, Poppel L. De Weerdt, O.L.V. Waver L. De Weerdt, O.L.V. Waver J. Spaepen, Westerlo L. De Weerdt, O.L.V. Waver V. Noeyens, Poppel

vaarzen middengroep

koeien Charmeur van Perenhof (v. Sheriff), kampioen stieren

10

VV02_geel.indd 10

V E E T E E LT V L E E S

FEBRUAR I

zoogstellen bedrijfsloten

L. De Weerdt, O.L.V. Waver

2015

10-02-15 10:06

U I T

D E

D I E R E N A RT S P R A K T I J K

A N T H O N Y

D E

S C H RY V E R

Aan de hand van voorbeelden uit hun dagelijkse praktijk schrijven drie dierenartsen over diergezondheid in de vleesveehouderij. Om en om beschrijven Anthony de Schryver, Piet De Meuter en René Bemers maandelijks vastgestelde ziektebeelden, uitgevoerde behandelingen en/of mogelijke preventiemaatregelen.

Operatief ingrijpen noodzakelijk bij pasgeboren kalf

Stuk darm tekort O

p een regenachtige zaterdagmiddag werd ik geroepen bij een twee dagen oud kalf dat niet meer wilde drinken en lusteloos was. De dag ervoor was het kalf nog fit en dronk het aan de drinkemmer.

Het kalfje had een normale temperatuur, ademhaling en hartslag. Er waren wel klotsgeluiden te horen in de buik en er was een slijmerige uitvloei uit de anus. In eerste instantie dacht ik aan een beginnende bacteriële infectie van de darmen en dus gaf ik het kalf ontstekingsremmers en antibiotica.

De volgende ochtend was er geen beterschap en wilde het dier nog altijd niet drinken. Het kalf had moeite om recht te staan en had krampen. De buik was gezwollen door een grote hoeveelheid gas in de darmen. De afgelopen uren was er geen mest meer afgekomen. Het kalf had het koud en de slijmvliezen waren bleek.

Alles wees in de richting van een torsie of afsnoering van de darmen. In overleg met de veehouder werd er besloten om het kalf te opereren. Na inspectie van de buikholte bleek het niet om een torsie of afsnoering van de darmen te gaan, maar om een atresia coli: er was geen verbinding tussen het rectum (anaalkanaal) en het colon (dikke darm).

Uiteindelijk werd een stoma gemaakt door de dikke darm aan de buikwand vast te hechten. Via deze opening kan de mest naar buiten gebracht worden. Dieren die de operatie overleven, kunnen nog een behoorlijk slachtgewicht behalen als kalf.

De encyclopedie atresia coli Atresia of atresie van het spijsverteringsstelsel is het niet aanwezig zijn van een bepaald stuk van de darmen. Dit kan ontstaan door genetische factoren, omgevingsfactoren of een combinatie van beide. Zaken als bvd, giftige planten of pesticiden kunnen invloed hebben op de ontwikkeling van het embryo en het ontstaan van een atresie.

De bekendste vorm van de aandoening is atresia ani; kalveren worden in dat geval geboren zonder anus en dan is de diagnose makkelijk te stellen.

In zeldzamere gevallen kan het voorkomen dat er wel een anus en een anaalkanaal aanwezig zijn, maar

dat deze niet verbonden zijn met de dikke darm door het ontbreken van een volledig darmsegment (atresia coli en atresia jejuni). De diagnose kan gebeuren door echografie of door het uitvoeren van een exploratieve laparotomie.

De eerste symptomen treden 24 tot 48 uur na de geboorte op. Typische symptomen zijn een verminderde eetlust, het niet ontlasten en een opgezette buik die zelfs progressief toeneemt. In een later stadium ontwikkelen de jonge dieren kolieksymptomen en de algemene toestand verslechtert langzaam. Indien niet operatief ingegrepen wordt, zullen ze uiteindelijk sterven.

Tijdens zo’n operatie moet de dikke darm naar buiten gebracht worden via een flanksnede en vastgehecht worden aan de huid van de buik. Via deze kunstmatige opening of stoma kan de mest afgevoerd worden. De prognose is sterk afhankelijk van het soort atresie, de hoeveelheid resterende darm en de algemene toestand van het kalf.

V E E T E E LT V L E E S

VV02_dap.indd 11

F E B RU A R I

2 0 1 5

11

12-02-15 11:41

F O K K E R I J

Deputé, Or en Sheriff de grote blikvangers van recentste fokwaardeschatting

Stijgers en dalers Bij de overgang van oud naar nieuw maakte het Belgisch-witblauwstamboek te Ciney de nieuwe fokwaardecijfers bij geboorte bekend alsook nieuwe karkasindexen. Deputé en Or laten van zich spreken bij de geboortekenmerken. Député in positieve zin, Or in negatieve zin. In de tabel met karkasindexen duikt een hele reeks nieuwe namen op. Sheriff doet een mooie remonte. tekst Guy Nantier

S

lechts vier nieuwe stieren kregen een eerste fokwaarde voor geboortekenmerken: Deputé, Neursery, Opaque en Soucieux (zie tabel 1). Deputé du Pont de Messe (v. Adajio) laat als enige nieuwe stier een compleet fokbeeld bij geboorte zien: mooi geconformeerde kalveren zonder noemenswaardige gebreken, vitaal en goede drinkers.

Onder de stieren die in juli hun eerste fokcijfers lieten optekenen en bij de recentste fokwaardeschatting nieuwe cijfers kregen toegevoegd, valt Or du Beaujeu bijzonder op. Deze Adajiozoon maakt een geweldig sprong in conformatie. De stier gaat van 112 naar maar liefst 122 fokwaardepunten. Maar er is ook een keerzijde aan de medaille. Or laat nu ook enkele mindere kantjes zien, zoals een hoge fokwaarde voor lange tongen, scheve mui-

len en snoekenbek. Nomarque de la Coue (v. Ebloui) en Picadilly de St. Fontaine (v. Imperial) kregen er in de categorie gebreken bij geboorte ook informatie bij. Beide scoren niet goed in de voorpoten. En dat is een understatement.

Cappuccino des Amandiers (v. Orme) en Orval des 3 Frontières (Lingot) zijn twee andere proefstieren die extra informatie krijgen. Beide zetten hun daling in conformatie verder.

Maar er is ook nog wat prettig nieuws. Een stier die in juli al in de tabellen stond maar in december een eerste fokwaarde conformatie kreeg, is Narrateur d ’Ochamps. Deze stier met een wat andere bloedvoering (Issu x Complice) laat een niet onaardige bespiering in het veld optekenen van 110 punten. Om verder op te volgen.

12

V E E T E E L T V lees

VV02-indexen BWB.indd 12

•

febr u a ri

m. vad er

96 100 105 78 92 102 84 108 99 112 97 106 104 95 89 102 112 104 101 107 101 105 90

94 101 106 100 94 106 106 94 88 94 106 98 108 106 94 94 107 99 105 95 103 105 104

92 79 117 105 112 103 100 110 — 95 89 106 122 86 109 — 105 — 77 91 90 108 106

schev e muil snoek bek

•

Orme Emigre Genièvre Groom Notez Le Janvier Torrero Complice Fetiche Imprudent Glouton Orateur Germinal Empire Louveteau Elu Calimero Groom Flambeau Dartagnan Picasso Brutal Germinal

zoogv ermog en drinkv ermog en levens krach t sterfte cijfer gebr. v oorpo ten rechte sprong kromm e spro ng lange tong

•

Obus Orme Adajio Crack Canadian Club Empereur Paysan Issu Sultan Ebloui Ratifie Langoureux Adajio Lingot Imperial Octane Galet Panache Jackpot Secret Iguanodon Ebony Odilon

geboo rtegew icht confor matie

•

BBCI BBCI BBG BBG BBG BBG BBG FAB BBG BBG FAB BBCI BBG BBG GAB BBCI BBG GAB BBG BBG BBG GAB GAB

drach tduur

Acajou de Somme Cappuccino des Amandiers Depute du Pont de Messe Embleme du Pont de Messe Harmonica Pachis a la Motte Jasper d’Herbuchenne Mandarin du Bois d’Auge Narrateur d’Ochamps Neursery Haut d’Arquennes Nomarque de da Coue Obligeant de Belle Eau Opaque de Fooz Or de Beaujeu Orval des 3 Frontières Picadilly de St. Fontaine Race de Mehogne Rare de Mehogne Soucieux de St. Fontaine Titane de Dessous la Ville Typique de Chardeneux Virgile du Falgi Whisky v.h. Negenbonder Winston van Perenhof

vader

naam

ki

nieuw (•)

Tabel 1 – Nieuwe fokwaarden geboortekenmerken (bron: HB BBB, Ciney, december 2014)

— — — — — — — — — — — — 106 105 — — — — — — — — —

99 91 99 104 99 95 99 — — 99 90 — 110 88 93 — 105 — 109 108 92 103 107

— — 109 — 104 — — — — — 104 — 109 96 — — — — 107 — — — —

— — — — — — — — — 90 104 104 97 99 — — — — 100 101 — 89 104 84 — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — — 127 119 96 — — — 99 96 — — — — — 107 103 103 95 100 93 — 120 101 106 — — 119 — 110 — — — — — — — — — 95 — — — — — — — — 98 104 — — — — 110 — — — — 101 — — — — — — — — — 105

— — 107 101 99 — — — — 98 95 — 112 90 — — 107 — 111 110 102 — —

— — 97 — 96 — — — — — 111 — 114 113 — — — — — — — — —

2015

10-02-15 12:48

nieuw (•)

• • • • • • • • • • • • • • • • •

naam stier Ilot du Bouchelet Benhur du Champ Bouval Flatteur de la Claie Elan de St. Fontaine Dynamite Solway View Ferrero v.d. Kerkenhofstede Loulou des 3 Frontières Imprevu des Hayons Mannequin de Sberchamps Nodule de Volees Jet-set de l’Ecluse Veneur de Somme Noceur de Fooz Ultime de Monin Chapelle Leonardo de la Platte Urbanus de la Petite Fontaine Attribut du Fond de Bois Resistant d’au Chêne Nitrate de Belle Eau Maserati v.d. Vloeikenshoeve Sheriff de Centfontaine Mikado de la Grande Rose Tigrou de Fermine Monarque de Centfontaine Paysan de Fontena Falco v.h. Negenbunder Casimir du Clypot Impair de Wy

fokwaarde karkasgewicht stieren

betr.

121 115 115 114 114 107 105 104 104 104 103 103 102 102 101 101 100 100 99 97 94 94 88 86 86 85 84 83

87% 91% 82% 97% 94% 82% 76% 72% 73% 76% 60% 78% 75% 61% 59% 61% 89% 56% 63% 60% 93% 74% 72% 94% 99% 85% 58% 79%

Tabel 2 – Nieuwe karkasindexen (bron: HB BBB, Ciney, dec. 2014)

Sheriff maakt een sprong voorwaarts in karkasindex

Mooie remonte In de lijst met karkasindexen (tabel 2) komen heel wat nieuwe stieren voor. Ferrero van de Kerkenhofstede (v. Jonas) laat met een goede betrouwbaarheid van 82 procent een index van 107 punten optekenen. De veelbenutte stier Attribut du Fond de Bois (v.

Imperial) scoort met een fokwaarde 100 in het gemiddelde. Uitschieters in negatieve zin zijn Mikado de la Grande Rose (v. Impartial) en Tigrou de Fermine (v. Kimono), respectievelijk met een karkasindex van 94 en 88 punten.

Opvallend is de sterke correctie die Sheriff de Centfontaine (v. Panache) laat optekenen. In juli 2014 scoorde de stier bij een betrouwbaarheid van 70 procent een karkasindex van 86 of minus 30 kilogram. In december laat hij een fokwaarde optekenen van 94 of minus 14 kilogram met een betrouwbaarheid van 93 procent.

Van een mooie remonte gesproken. l

Eerste cijfers Deputé zijn veelbelovend

V E E T E E LT V L E E S

VV02-indexen BWB.indd 13

F E B RU A R I

2 0 1 5

13

10-02-15 12:48

B E D R I J F S R E P O RTA G E

Guy Vanderpoorten kruist een deel van zijn witblauwe vaarzen met een blondestier

Guy Vanderpoorten en Ann Braem De veestapel van Guy Vanderpoorten en Ann Braem is in vijf jaar tijd verdubbeld.

Het koppel experimenteert met kruisen van witblauw met blonde d’Aquitaine.

Activiteit: Ras: Aantal stuks: Aantal ha:

Flinke groei en veel gestalte Verrebroek

rundveehouderij witblauw en blonde d’Aquitaine 200 80 ha

I

n de stal van Guy Vanderpoorten (46) uit het Oost-Vlaamse Verrebroek zijn zowel witblauwe als blonde kalveren te zien. ‘Die blondes, dat zijn nieuwsgierige beesten’, zegt de vleesveehouder, terwijl hij met z’n arm op het voederhek leunt.

Twee blonde kalveren bevestigen onmiddellijk zijn stelling. Het derde kalf, witblauw, kijkt wat geremd richting Vanderpoorten. ‘Momenteel hebben we

Witblauw zorgt voor de enorme vleesaanzet, terwijl blonde d’Aquitaine hoogte en lengte aflevert. Sinds twee jaar kruist Guy Vanderpoorten uit Verrebroek een aantal dieren en hij wacht nu de eerste resultaten van zijn experiment af. tekst Hanne Vandenberghe

jaarlijks ongeveer 85 kalvingen, waarvan 55 bij witblauwe koeien en 30 bij blonde d’Aquitaine. De bedoeling is om nog wat verder te stijgen in aantal blondes’, legt Vanderpoorten zijn toekomstplannen uit.

‘Sinds de start van ons bedrijf in 1993 hebben we altijd Belgisch witblauw gehad, maar in 2007 kwamen de eerste blonde d’Aquitainekoeien erbij’, vult zijn

echtgenote Ann Braem (44) hem aan.

‘Onze veehandelaar promootte het ras.

Na wat informatie te hebben opgedaan, kochten we vijf volle vaarzen bij een stoppende boer en waren we vertrokken.

Als het enkel van Guy afhing, evolueren we naar een volledig blonde veestapel.

Ikzelf ben en blijf fan van witblauw.’

Vorig jaar werd een tweede stal met 90 standplaatsen bijgebouwd aan de be-

Met de komst van de nieuwe stal is er nu plaats voor 250 dieren

14

VV EE EE TT EE EE LL TT VV LL EE EE SS FOEKB TROU BAERRI 22 00 01 95

VV02_bedrijfsrep Vanderpoorte.indd 14

12-02-15 13:33

staande openfrontstal. Op het bedrijf kunnen nu 250 dieren gehouden worden. Terwijl de veestapel in 2010 uit 100 dieren bestond, is deze na vijf jaar al verdubbeld.

Arbeidstijd besparen Alle kalveren zogen bij de moeder tot ze een leeftijd van drie maanden bereiken.

Vanderpoorten is actief in de transportsector, waardoor hij niet zo vaak thuis is.

‘Door ze te laten zogen, kan ik wat tijd besparen. Ook al worden ze drie maanden gezoogd, de koeien raken even vlot drachtig. De tussenkalftijd bij de blondes ligt rond het jaar, bij witblauw is dat iets hoger.’ Bij de blondes had Vanderpoorten sinds 2007 nog maar twee keizersnedes, tweemaal bij een vaars. ‘De natuurlijke kalvingen besparen je werk, maar dat wil zeker niet zeggen dat je ze niet meer in de gaten moet houden.’

‘Wil ik hetzelfde aantal dieren behouden, dan moet ik bijna al mijn witblauwe vaarskalveren aanhouden. Bij blonde d’Aquitaines is dit volledig anders. Doordat ze natuurlijk afkalven, gaan de dieren veel langer mee’, legt Vanderpoorten uit. ‘Mijn oudste koe, een blonde, heeft 2002 als geboortejaar en heeft sinds de aankoop in 2010 al voor vijf kalveren gezorgd.’ Het bedrijf heeft bovendien bijna elk jaar meer vaarskalveren dan stierkalveren, zo blijkt. ‘In de laatste twintig

Het kruisen van witblauw en blond laat voorlopig al mooie resultaten zien

jaar gebeurde het slechts twee keer dat we procentueel meer stierkalveren hadden. Soms loopt het verschil op tot twee derde vaarskalveren. Een verklaring geven is moeilijk.’

Bij de blonde gebeurt de bevruchting zo goed als altijd natuurlijk. Bij witblauw gebeurt het zowel natuurlijk als met ki.

Vooral in de winter komt de inseminator iets vaker langs. ‘Bij de stierkeuze selecteer ik eerst op gestalte, pas daarna kijk ik naar de bloedlijn. Meestal streef ik naar een minimum schofthoogte van +4.

Afgelopen jaar gebruikten we bijvoorbeeld vooral Kubitus de Bray omwille van groei en hoogte.’

Momenteel is Vanderpoorten op zoek naar een nieuwe stier. ‘Onlangs heb ik twee stieren verkocht. De ene had te weinig lengte en de andere was te licht.

Voor mij moet een stier groeizaam zijn, lengte en hoogte hebben en niet te overdreven dik zijn.’ In fokkerij heeft de veehouder weinig interesse. ‘Ik vind het vooral belangrijk dat ik een economische stier heb, een stier waarmee ik geld kan verdienen met de nakomelingen.’

Financieel plaatje gelijk ‘Als je naar het financiële aspect kijkt, komt het houden van witblauw of blonde d’Aquitaine ongeveer op hetzelfde neer,’ vervolgt de veehouder. ‘Vorig jaar lag de prijs van de veehandelaar voor een blonde één euro lager dan voor een witblauwe. Bij kruisingen is er slechts een verschil van 0,50 euro’. Hij kijkt dan ook positief naar de toekomst wat het inkomen betreft. ‘In Vlaanderen zijn er heel wat oudere vleesveehouders, dat biedt kansen voor ons.’

Twee jaar geleden kruiste Vanderpoorten voor het eerst een aantal witblauwe koeien met een blondestier. ‘Aanvankelijk was het een probeersel, maar de re-

sultaten zijn alvast positief. De eerste gekruiste stier hebben we onlangs verkocht. Op 20 maanden woog hij 909 kilogram’, zegt Vanderpoorten trots. ‘Het was niet de dikste stier, maar de gestalte zorgt voor heel wat extra kilo’s. We streven bovendien vooral naar een hoge dagelijkse groei.’

In een tweede stadium worden de kruisingen opnieuw ki-bevrucht met een witblauwe stier. ‘Eens de gestalte in de koeien zit, behoud je die vrij gemakkelijk bij de nakomelingen, veel beter dan bij charolais of maine anjou. Als alles goed meevalt, kan het aandeel kruisingen in de toekomst misschien nog wat toenemen. Momenteel wordt dertig procent van de witblauwen gekruist.’

Zo veel mogelijk ruwvoer Om voldoende antistoffen binnen te hebben, krijgen de meeste witblauwe kalveren bij de geboorte een zakje gevriesdroogde biest. ‘Je merkt dat de blondes echt natuurbeesten zijn. Die kalveren krijg je heel moeilijk op melkpoeder.’

Tot het spenen worden de kalveren bijgevoederd met vlok, voordroogkuil en mais. Na het spenen komt er ook nog allmash bij het rantsoen.

De veehouder heeft naast gras en mais ook nog aardappelen, tarwe en suikerbieten in het teeltplan. Hij is zelfvoorzienend op het gebied van ruwvoeders. De voordroogkuil is redelijk droog. ‘Waar sommige melkboeren zes sneden gras maaien, houd ik het bij vier. Mijn gras blijft vaak een dag langer liggen dan dat van collega-landbouwers. Door het later maaien en het langere droogproces heb ik bij elke snede een groter volume dat iets droger is en meer structuur bevat.’

Guy Vanderpoorten lacht en zegt: ‘Hoe meer ruwvoer er in mijn dieren kan, hoe liever ik ze zie.’ l

VV EE EE TT EE EE LL TT VV LL EE EE SS FOEKB TROU BAERRI 22 00 01 95

VV02_bedrijfsrep Vanderpoorte.indd 15

15

12-02-15 13:33

B E E L D V E R H A A L

De fabricage van een stalmeststrooier b議 de firma Joskin

Toptechniek voor mest Het verwerken van mest is een belangr議ke activiteit op elk veebedr議f. De groep Joskin ontwikkelt en bouwt hiervoor een ruim gamma aan mestverspreiders, zowel in serie als in een ge簿ndividualiseerde aanpak. De stalmeststrooier: van tekentafel tot eindproduct. tekst Guy Nantier beeld Groep Joskin

1

16

2

3

4

5

V E E T E E LT V L E E S

VV02_beeldverhaal Joskin.indd 16

FEBRUAR I

2015

10-02-15 12:50

1

De Groep Joskin, met de hoofdzetel in het Waalse Soumagne, is een van de weinige familiale landbouwmachineconstructeurs die België rijk is.

In 2014 vierde de groep zijn dertigjarig bestaan.

Het gamma aan vervaardigde landbouwmachines door Joskin vindt internationaal afzet in 41 landen, tot in Canada en Australië toe.

2

De corebusiness van Joskin is het ontwerpen en bouwen van landbouwwerktuigen in drie domeinen: mestverspreiding (drijfmest- en stalmestverspreiders), transport (kipwagens, grondverzetwagens, watertanks, silage- en oogstwagens alsook veewagens) en het onderhoud van het weidegrasland (beluchters, bloters en hakselaars).

3

Het ontwerpen en de ontwikkeling van een stalmeststrooier begint op de tekentafel met behulp van een 3D-engineeringsprogramma.

Hiermee kan het ontwikkelingsteam zijn creatie visualiseren en alle bewegingen van de machine simuleren. Naast serieproducties zijn ook aangepaste versies ‘on-demand’ mogelijk.

4

Ieder ontwerp, hetzij voor serieproductie, hetzij voor maatwerk, is vanaf het begin met een geïntegreerd beheerprogramma verbonden. Op die manier krijgt elke machine zijn individueel en specifiek onderdelenboek.

5

De fabricage is pure hightech met lasersnijbanken voor de staalplaten, digitaal gestuurde vouwbanken, lasrobots en digitaal gestuurde draaibanken voor onderdelen.

6

De stalmeststrooiers zijn optimaal beschermd door vier behandelingen: nadat ze via korrelstraling zijn gereinigd, worden ze gegalvaniseerd tegen corrosieve stoffen en vervolgens afgewerkt met een afwerkingslak van epoxy-ester die met warmte wordt gedroogd.

7

De mestverspreiders hebben een brede standaarduitrusting, waaronder strooiwalsen met gebogen spiralen voor een intense verkruimeling en verspreiding over een grote breedte en een scheepvaartketting met de hoogste gradatie in tractie.

8

De bedrijfszetel te Soumagne beschikt over twee volledig geautomatiseerde magazijnen voor reserve-onderdelen. Daarmee is levering mogelijk binnen 24 tot 48 uur na de bestelling.

9

Joskin heeft 24 modellen stalmeststrooiers. Zo zijn er strooiers met horizontale en verticale strooiwalsen. Er bestaan ook twee cargouitvoeringen die op een werktuigdraagwagen geplaatst kunnen worden.

Er zijn drie mogelijkheden om de strooiers te bedienen: rechtstreeks op de trekker via een keuzeschakelaar, elektrohydraulisch via een bedieningskastje of via Isobusbediening.

6

7

8

9

V E E T E E LT V L E E S

VV02_beeldverhaal Joskin.indd 17

F E B R U A R I

2 0 1 5

17

10-02-15 12:50

R U W V O E RT E E LT

Gras en rode klaver winnen aan belangstelling, maar managementmaatregelen maken teelt lastig

Grasklaver, de teelt van alles of niets Niet beweiden en zo weinig mogelijk berijden. Het lijken zo’n beetje de twee enige beperkingen van grasmengsels met rode klaver. Voor de rest lijken er alleen maar voordelen aan de zeer eiwitrijke teelt te zitten. Toch breekt de economisch lucratieve gras-rodeklaverteelt nog niet echt door op rundveebedrijven.

Hoe is dit te verklaren? tekst Jelle Feenstra

D

e voordelen van grasklaver nog maar even op een rij. Onbemeste maaiweides met gras en rode klaver produceren volgens de meest recente praktijkonderzoeken minimaal 1 ton droge stof per hectare meer dan bemeste pure grasweides.

Verder is de teelt minder droogtegevoelig en heeft het gewas amper last van kroonroest. De dve- en ruweiwitproducties van maaiweides met gras en rode klaver liggen doorgaans behoorlijk hoger dan die van puur gras, terwijl er vrijwel geen kosten voor kunstmest of beregening zijn.

Om economische redenen hoeven boeren de teelt evenmin te laten. Integendeel.

‘Een voordeel van minstens 270 euro per

18

V E E T E E LT V L E E S

VV02_grasklaver.indd 18

DECEMBER

hectare per jaar ten opzichte van puur gras is zeker haalbaar’, berekenen Jan de Wit en Petra Rietberg van het Louis Bolk Instituut. Die rekensom wordt onderschreven door ruwvoerexperts van Agrifirm en Barenbrug Holland. Samen trekken ze op in het project ‘Klaverklimaat’, dat de voordelen van de gras-klaverteelt beter in kaart moet brengen. Het economisch voordeel zit hem met name in besparingen op krachtvoer en kunstmest.

Grillige teelt ‘De potentie van gras-klavermengsels is enorm’, concludeert ook Jaap Gielen van Countus. Hij begeleidt het praktijknet-

werk Klaver 4, dat de duurzaamheid van de melkveehouderij in Flevoland wil vergroten door het initiëren van de teelt van vlinderbloemigen. ‘Maar,’ zo zegt hij, ‘het management blijft een moeilijk verhaal.

Het is een grillige teelt, waarin je zomaar heel veel klaver kunt kwijtraken. En dan kan de rekensom er ineens heel anders uitzien.’

Hoe dan ook ziet Gielen de teelt van grasklaver in Flevoland toenemen. Hij wijst de krappe gebruiksnormen aan als belangrijkste oorzaak. ‘Boeren hier zoeken naar een antwoord op de achteruitgang in de ruweiwitgehalten in hun kuilen.’ Toch twijfelt hij of een doorbaak aanstaande is.

‘Als we gaan naar een systeem van evenwichtsbemesting, denk ik niet dat de doorbraak er komt. Dan is het gebruiksgemak van gewoon gras toch te groot.

Gielen bestempelt grasklaver als een teelt van alles of niets. ‘Vorig jaar bemestten we tegen het advies in een perceel met grasklaver dik boven de gebruiksnorm.

De klaver verdween niet en we haalden een opbrengst van 17 ton droge stof en 180 gram ruw eiwit. Dit jaar hebben we het gedaan zoals het hoort: normaal drijfmest en alleen kunstmest in het voorjaar.

Ineens was de klaver bij de vierde snede grotendeels verdwenen. Ik heb daar geen verklaring voor.’

Te laag kaliniveau Het is een probleem dat productmanager Eward Ensing van Barenbrug Holland vaker hoort van boeren. ‘Je ziet vooral op maaipercelen het klaveraandeel bij een te laag kaliniveau vaak ineens wegvallen.

Dat is goed op te lossen door na de derde snede 10 ton drijfmest of een kaliumbemesting uit te voeren.’

Volgens Ensing moeten veehouders die succesvol willen zijn met grasklaver een

201 4

10-02-15 10:00

opbrengsten

puur gras

gras-rode klaver

verschil

12,6 890 75 165 11.214 945 2.079

14,1 850 80 195 11.985 1.128 2.750

1,5 –40 5 30 771 183 671

drogestofproductie (ton droge stof/ha) energiewaarde (vem/kg ds) darmverteerbaar eiwit (gram/kg ds) ruweiwitwaarde (g/kg ds) kvem-productie (per ha) dve-productie (kg/ha) ruweiwitproductie (kg/ha)

Tabel 1 – Gemiddelde opbrengstverschillen van puur gras en gras-rode klaver gebaseerd op praktijkonderzoek (bron: Louis Bolk Instituut)

aantal zaken consequent toepassen. ‘Als ze dat doen, zullen ze erachter komen dat de teelt helemaal niet zo moeilijk is. Sterker, dan haal je een gewas van het land met 17 procent ruw eiwit. Met mais erbij melkt dat als een tierelier en heb je zomaar een besparing van 3 kilogram aan soja per koe per dag te pakken.’

Ondiep zonder mest Wat zijn dan die zaken waar veehouders bij grasklaver op moeten letten? ‘De eerste twee zijn nooit dieper inzaaien dan maximaal 1 centimeter en niet bemesten

bij de eerste inzaai. Het duurt dan weliswaar 14 dagen langer voor de eerste snede klaar is, maar je krijgt wel een mooi dicht gewas waar onkruid het meteen zwaar te verduren krijgt.’

Voor een succesvolle gras-klaverteelt is het volgens Ensing ook belangrijk dat de pH en de fosfaat- en kalitoestand op orde zijn. ‘Als de grond te zuur is, delft klaver snel het onderspit. Een pH-waarde tussen de 5,2 en 5,5 is op zand ideaal, op klei is dat 6,5. Verder hoeft een perceel met voldoende klaver nauwelijks stikstof, want dat bindt de klaver zelf. Alleen drijfmest,

40 tot 60 kuub verdeeld over drie keer, is vaak voldoende. En kunstmest hoeft in principe niet.’

Vuistregels vijf en zes zijn volgens Ensing: amper tot niet beweiden en de percelen zo weinig mogelijk belasten met zwaar materiaal. ‘Sleepslangen, de banden op lage spanning en liefst zo breed mogelijk.

Zo veel mogelijk wegblijven is nog beter.’

Een ideale teelt voor de verder weg gelegen percelen dus.

Bij de oogst is het zaak om het schudden en het wiersen zo veel mogelijk te beperken. ‘Grasklaver is een open gewas met veel eiwit. De veldverliezen lopen snel hoog op. Vooral de breekbare blaadjes met een hoge voedingswaarde kunnen gemakkelijk afbreken en op het veld achterblijven. Dat kun je voorkomen door niet boven de 40 procent droge stof te oogsten en te wiersen als het een beetje dauwig is.

Dan breken de blaadjes niet af.’

Zaadverkoop verdrievoudigd Barenbrug biedt een mengsel aan met 70 procent rode en 30 procent witte klaver.

De witte klaver is toegevoegd aan het mengsel om de stikstoftoevoer te waarborgen. ‘Met name op kopakkers wil de rode klaver door het draaien van de machines nog wel eens worden weggereden.

De witte klaver neemt de rol dan over en voorkomt dat er bemestingsproblemen ontstaan’, duidt Ensing.

Hij denkt dat grasklaver de komende jaren wel degelijk doorbreekt op veebedrijven. ‘We hebben dit jaar drie keer zoveel gras-klavermengsels verkocht als vorig jaar. Het duurt nog even voordat 5 procent van al het grasland grasklaver is, maar ik verwacht wel dat we die kant op gaan. Veehouders zullen alleen wel goed moeten weten wat ze moeten doen en laten in deze teelt.’ l

V E E T E E LT V L E E S

VV02_grasklaver.indd 19

D E CE M B E R

2 0 1 4

19

10-02-15 10:00

I N T E RV I E W

Slager Gertjan Kiers pleit voor vlees met vet

‘Liever vlees met karakter’ Vlees uit Ierland, met gras gevoerd en voorzien van een mooi randje vet, zo ziet Gertjan Kiers zijn vlees het liefst. ‘Vet is smaak, vlees zonder vet is voor mij geen vlees.’ Kiers is een slager met zendingsdrang die bruggen bouwt. ‘Als slager en als vleesveehouder moet je naar elkaar luisteren.

Niet het vee afleveren en weer wegwezen.’ tekst Alice Booij

‘H

ave a knife day’ staat er op zijn T-shirt. Slager zijn is voor Gertjan Kiers (47) veel meer dan alleen een beroep, hij ‘ademt’ zijn passie voor vlees aan alle kanten uit. Naast bedrijfsleider bij Fontijn Vlees – met 45 medewerkers en 400 horecaklanten – in Weesp is hij gastdocent aan de Cas Spijkers Academie, schrijft hij artikelen in het Vleesmagazine, maakt hij columns en doet radio- en tv-optredens.

‘Het liefst zou ik een eigen televisieprogramma maken over vlees, waar het vandaan komt, hoe te bereiden en ervan te genieten, er valt zo veel over te vertellen.

Maar dieren slachten blijft een lastig onderwerp.’

Het is dan ook geen toeval dat Kiers ons ontvangt bij Fontijn Vlees op de tweede verdieping, die is omgebouwd tot een bruin café met eraan vast een ruimte

20

V E E T E E LT V L E E S

VV02_interview.indd 20

FEBRUAR I

voor educatie en demonstratie. ‘Hier ontvangen we onze klanten, koks, maar geven we ook workshops aan slagers.’

Evenementen zoals ‘the sunday meat experience’ moeten het respect voor rundvlees weer terugbrengen, voegt hij er duidelijk en strijdlustig aan toe. ‘De consument verkiest gemak boven smaak, marketing lijkt wel belangrijker dan het pure product.’

Van welke rassen verkopen jullie het vlees aan de horeca?

‘Het liefst werk ik met aberdeen angus en hereford. Raszuiver vleesvee met vet in en om het vlees, dat zorgt voor smaak.

We halen het vlees uit Ierland, technische delen, dus we bestellen precies wat we nodig hebben. En natuurlijk vrouwelijk vee, dat is het allerlekkerst.’

‘De dieren lopen volop in het gras, in

een zeeklimaat en groeien langzaam. De omega 3- en omega 6-vetten zijn perfect in balans. Dat allemaal zorgt ook voor een lekkere smaak. Bovendien krijgen we elke week hetzelfde soort vlees, dus altijd uniform. Dat is voor onze afzet heel belangrijk.’

Maar die Ierse runderen worden toch ook afgemest op stal?

‘Die vleesveehouders willen natuurlijk wel kilo’s eraan, dat snap ik ook wel.’

En Nederlands vleesvee?

‘We hebben wel met blonde d’Aquitaines en Belgische blauwen gewerkt, maar die geven te veel vlees, te groot. Die lappen vlees krijgen we niet mooi geportioneerd voor de horeca. We kopen nog wel een klein deel verbeterdroodbontvlees, het liefst van een boerderij waar we ook men-

2015

10-02-15 12:52

sen kunnen ontvangen en evenementen kunnen organiseren. Barbecueën in het weiland bijvoorbeeld.’

Hoe kun je je met vlees onderscheiden?

‘Elke leverancier heeft goed vlees. We proberen met prijs, service en creativiteit onderscheidend te zijn. We werken heel open en transparant. Vlees ligt onder de microscoop, we kunnen ons geen misstap veroorloven.’

‘Iedereen kan bij ons komen kijken en proeven. We hebben een een-op-eenrelatie met koks, geven adviezen en helpen ze om steeds meer te ontdekken bij het werken met vlees.’

Wordt dat ook betaald?

‘De consument wil duurzaam en biologisch eten – dus ook vlees – maar de portemonnee niet. Ik vind dat je vlees bij de ambachtelijke slager moet halen, maar ik snap wel dat de consument kiloknallers koopt.’

‘Het zijn twee verschillende trajecten. Ik vind 5 euro tot 5,50 euro die een vleesveehouder per kilo geslacht gewicht voor zijn vee krijgt, niet veel. Daar lijd je als veehouder verlies op, de slager verdient eraan. Varkensvlees is helemaal schandalig goedkoop. Vlees mag van mij best wat duurder zijn, zodat de vleesveehouder ook een goede boterham verdient.’

‘Aan vlees dat de hele dag niets doet, zoals ossenhaas, zit geen smaak’ Merkt u dat er minder rundvlees gegeten wordt?

‘Integendeel. Hier in Amsterdam opent het ene vleesrestaurant na het andere.

Barbecueën en grillen zijn helemaal in, onze omzet blijft stijgen. Wellicht dat er thuis minder vlees gegeten wordt, maar wanneer mensen uitgaan, staat vlees bovenaan, maar dan wel kwalitatief heel goed vlees.’

‘Het is belangrijk dat er met respect met het dier en het vlees omgegaan wordt.

Mensen willen weten wat ze eten en hoe het groeit, het verhaal is belangrijk voor de consument, de horeca is het verlengstuk en wij zorgen voor het verhaal.’

Wat kunnen vleesveehouders doen om het vlees bij de consument op het bord te houden?

‘Communiceer met je afnemer. Je kunt een dier zo voeren dat het smakelijk en fijn vlees krijgt. Denk niet in hokjes, maar in schakels, zo maak je de hele keten sterk. Overtuig de slager ervan dat vet moet, omdat het smaak geeft en het bovendien bescherming is voor het vlees bij het bereiden. En het verbetert de houdbaarheid.’

Staan slagers daar open voor?

‘Veel slagers houden vast aan wat ze altijd deden. Ze doen het al 20 jaar goed, dan

gaat het jaar 21 ook nog wel goed. Maar als ondernemer moet je altijd bezig zijn, de eetcultuur verandert, mensen worden wijzer, in acht uur vliegen ze naar de andere kant van de wereld. Als slager en vleesveehouder moet je naar elkaar luisteren. Niet het vee afleveren en weer wegwezen, maar erover praten wat een goed beest is, het samen proeven en daarmee aan de slag gaan.’

Wat zijn uw favoriete vleessoorten?

‘De entrecote en de biefstuk zijn in de horeca populair, de hamburger is momenteel helemaal hot. Voor mij zijn de longhaas, de bavette en het middenrif favoriet.

Dat is vlees dat aan het levende beest 24 uur per dag in beweging is en daarmee worden er veel voedingsstoffen en zuurstof via bloed aangevoerd. Dat is vlees met karakter, daar zit smaak in, vlees met een “bite”, dat consumenten moeten leren kauwen. Aan vlees dat de hele dag niets doet, zoals ossenhaas, zit geen smaak.’

Maar is het dan niet taai?

‘Dat hangt er vanaf hoe je het bereidt. Je kunt het een halve dag laten staan garen bij 55 graden, daar wordt het vlees malser van. Ik adviseer die kookwijze steeds meer aan de horeca. Omdat er minder personeel in de keuken staat, kunnen ze ook hun ribeye en entrecote op deze manier klaarmaken. Daarna even in de pan voor een mooi korstje en klaar. Lekker.’ l Voor meer informatie: www.demoslager.nl

V E E T E E LT V L E E S

VV02_interview.indd 21

F E B RU A R I

2 0 1 5

21

10-02-15 12:52

K E U R I N G

Voortbestaan grootste Vlaamse beurs voor witblauw fokvee te Affligem bedreigd door tijdsgeest

Einde van een tijdperk?

De organisatie van de grootste fokveebeurs van Vlaanderen kampt met een financiële opdoffer. Op de 28e editie werd door de jury op type en bespiering gekeurd en nauwelijks op beenwerk. Idylle van het Bareelhof kreeg na Agriflanders een herkansing en pakte terecht de kampioenstitel bij de vaarzen. tekst Guy Nantier

foto-impressie www.veeteeltvlees.be

‘D

ijen als boomstammen, een rug als een waterbuffel. Een Belgisch witblauwe is een wandelende steak.’ Aldus kopte de krant De Morgen heel recentelijk. Aanleiding voor deze poëtische beschrijving was het recente Zwitserse verbod op het fokken van raszuivere witblauwen.

Maar niet alleen in het buitenland kampt het ras met tegenvallers, ook in eigen land. Getuige de gang van zaken voor wat ooit de grootste fokveebeurs

Tabel 1 – Rubriekswinnaars fokveebeurs Affligem 2015 (kampioenen vetgedrukt)

categorie

naam dier

stieren tot 10 mnd.

Samba van de Bremberg Simba van de Bremberg Jenever van de Stokerij stieren tot 18 mnd.

Jackpot van de Kerkenhofstede Iron Man van de Stokerij Inedit van de Kerkenhofstede Clayton van Perenhof Ichor van Terbeck stieren tot 30 mnd.

Iguane van het Kruisborre Iglo van het Kruisborre vaarzen tot 10 mnd.

Jus de Pomme van Terbeck Josefientje van Terbeck Feline des Amandiers Doortje van Perenhof vaarzen tot 20 mnd.

Janaika van Terbeck Ivoire van het Bareelhof Imitation van het Kruisborre Idylle van het Bareelhof vaarzen tot 32 mnd.

Ixina van Terbeck Carine 8 van de Jorchrishoeve vrouwelijk vanaf 32 mnd. Gabane van de Bremberg Guusje

22

V E E T E E LT V L E E S

VV02_Affligem.indd 22

FEBR UAR I

geb.datum

vader

m.vader

eigenaar, woonplaats

09-07-2014 10-05-2014 06-04-2014 28-02-2014 11-12-2013 27-11-2013 03-10-2013 07-09-2013 25-06-2013 12-06-2013 25-06-2014 22-05-2014 28-04-2014 06-04-2014 16-03-2014 07-11-2013 07-10-2013 19-07-2013 11-05-2013 11-06-2012 11-11-2011 03-01-2011

Sheriff Adajio Ichor Picadilly Noceur Tilouis Benhur Imperial Egel Farao Argan Argan Noceur Argan Imperial Imperial Argan Adajio Imperial Lennie Lasso Harisson

Adajio Lasso Fétiche Adajio Ichor Jonas Imperial Emigre Occupant Valli Genièvre Germinal Liberal Osborne Emigre Sjaka-Zoeloe Germinal Sjaka-Zoeloe Emigre Genièvre Wellington Emigre

B. Willems, St. Joris Winge B. Willems, St. Joris Winge R. Monbaliu, Jabbeke P. Gillis, Watervliet R. Monbaliu, Jabbeke P. Gillis, Watervliet Perenhof bvba, O.L.V. Waver Roggen-Schotsmans lv, Kersbeek-Miskom R. Orinx, Asse R. Orinx, Asse Roggen-Schotsmans lv, Kersbeek-Miskom Roggen-Schotsmans lv, Kersbeek-Miskom L. Robberechts, Perk Perenhof bvba, O.L.V. Waver Roggen-Schotsmans lv, Kersbeek-Miskom G. Veulemans, Glabbeek R. Orinx, Asse G. Veulemans, Glabbeek Roggen-Schotsmans lv, Kersbeek-Miskom D. Timmerman, Jabbeke B. Willems, St. Joris Winge H. De Smet, Oordegem

2015

12-02-15 13:38

Samba van de Bremberg (v. Sheriff), kampioen stieren tot 10 maanden

Clayton van Perenhof (v. Benhur), kampioen stieren tot 18 maanden

voor het Belgisch-witblauwras was in Vlaanderen en, na die van Ciney, de tweede grootste fokveebeurs in België.

De verstedelijking van de gemeente Affligem, plaats van het gebeuren, eist haar tol. Het ooit zo landbouw minnende gemeentebestuur heeft immers besloten een einde te maken aan de ‘gratis politiek’ voor het gebruik van de gemeentelijke faciliteiten. ‘Expohall, water, elektriciteit, et cetera, het kost de organisatie dit jaar enkele duizenden euro’s, een fortuin, dat in de toekomst niet meer op te hoesten valt’, aldus secretaris Simon Noppen van het inrichtend comité. ‘We zijn politiek en maatschappelijk irrelevant geworden, niet sexy genoeg meer voor de verkozenen des volks.’

Verdwijnt met de fokbeurs alzo een stuk landbouwerfgoed? Simon Noppen: ‘Zo ver is het nog niet. Maar de situatie is wel heel ernstig. Ik blijf hopen dat we alsnog een financiële weldoener vinden om hier centraal in Vlaanderen te kunnen blijven. Een andere optie is een andere Vlaamse gemeente die ons een nieuw thuis wil geven. We werken aan een oplossing.’

Doortje van Perenhof (v. Argan), kampioene vaarzen tot 10 maanden

Idylle van het Bareelhof (v. Adajio), kampioene vaarzen tot 20 maanden

Beenwerk niet gekeurd

Iguane van het Kruisborre (v. Egel), kampioen stieren tot 30 maanden

Telde de fokveebeurs op zijn hoogtepunt in de jaren negentig meer dan zeshonderd aanmeldingen, voor de 28e editie kwamen de organisatoren, conform de krimp op alle Belgische vleesveekeuriringen, uit op een kleine 160 inschrijvingen. Stieren en vrouwelijk fokvee waren goed voor elk de helft van de aanmeldingen.

Opvallend was dat er dit jaar geen stieren ouder dan 30 maanden werden aangemeld. Even opmerkelijk was ook dat er door de jury de hele dag op type en

Ixina v Terbeck (v. Imperial), kampioene vaarzen tot 32 maanden

Gabane van het Kruisborre (v. Lasso), kampioene vrouwelijk ouder dan 32 maanden

vlees werd gekeurd en weinig tot nauwelijks aandacht werd geschonken aan het beenwerk. Charlie Chaplins voorbenen werden niet afgestraft, net zomin als

V E E T E E LT V L E E S

VV02_Affligem.indd 23

F E B RU A R I

2 0 1 5

23

12-02-15 13:38

K E U R I N G

sterk naar binnen gedraaide achterpoten of het doorknikken in de koten. De opstelling van de finalisten zou er anders wellicht anders uitgezien hebben.

In de finale van de stieren tot 10 maanden kreeg het publiek een exacte kopie van de kampioenskeuring te Sint-Truiden met Samba (v. Sheriff) en Simba van de Bremberg (v. Adajio) van Bart Willems uit Sint-JorisWinge. Een bijna-kopie, want te Affligem mengde zich ook Jenever van de Stokerij (v.

Ichor) van Roger Monbaliu uit Jabbeke in het titeldebat. In tegenstelling tot de keuring in Sint-Truiden viel niet Simba, maar Samba in de prijzen. Samba was het meest compleet, het beenwerk buiten beschouwing gelaten. Simba, ‘de beer’, was op dat vlak de beste van de drie.

Ook bij de stieren tot 18 maanden waren de vijf finalisten niet onbesproken in beenwerk, net zomin als in het type en in de vleespartijen van de voorhand, middenhand en achterhand. De stier met het compleetste profiel was Clayton van het Perenhof (v. Benhur) van Louis De Weerdt uit O.L.V. Waver, die terecht de eindoverwinning kreeg toebedeeld.

De kampioensstrijd bij de stieren tot 30 maanden was een onderonsje voor de stal van Roger Orinx uit Asse. Iguane (v.

Egel) en Iglo van het Kruisborre (v. Farao) stonden tegenover elkaar. Iguane toonde de meeste vleesexpressie in de broek.

Iglo was de vlotste van de twee in de stap en bezit een beter middenstuk. De jury koos voor Iguane.

Dan toch Idylle Voor de eindoverwinning bij de vaarzen tot 10 maanden was de grootste kanshebber Doortje van Perenhof (v. Argan). De jonge vaars gaat op het betere beenwerk en

24

V E E T E E LT V L E E S

VV02_Affligem.indd 24

FEBRUAR I

bezit een prima bespiering met een mooie aansluiting achter de voorhand en een mooie vleesexpressie in een prachtig gevulde broek.

Idylle van het Bareelhof van Stijn Veulemans, die dicht bij een Vlaamse titel stond op Agriflanders, kreeg te Affligem een tweede kans. In de finale bij de vaarzen tot 20 maanden stonden er niet minder dan drie van de vier 1a-prijzen van Gent: stalgenote Ivoire van het Bareelhof (v.

Imperial), Imitation van het Kruisborre (v.

Argan) van Roger Orinx uit Asse en Idylle zelf. Afwezig was de Gentse kampioene Aurora van het Negenbonder. De Adajiodochter van de familie Veulemans uit Glabbeek stond er opnieuw in alle opzichten perfect bij. De kampioenstitel kon en mocht Idylle deze keer niet ontglippen. En dat gebeurde ook niet.

Felle discussies traditie In de categorie vaarzen 20 tot 32 maanden streden twee rubriekswinnaars om de kampioenstitel. Ixina van Terbeck van de familie Roggen-Schotsmans uit Kersbeek-Miskom had een heel mooie rubriek gewonnen. De Imperialdochter stond er heel expressief in de bespiering bij en had de beste benen. De andere finaliste was Carine 8 van de Jorchrishoeve (v.

Lennie) van Dries Timmerman uit Jabbeke. Het grote zwaargewicht Carine 8 stond er evenwel mager in conditie bij en het lange spronggewricht ontsiert haar overigens zeer pure vleestype. Ixina mocht de eindoverwinning achter haar naam schrijven.

Felle discussies horen traditiegetrouw bij de fokveebeurs van Affligem. Ook deze editie. Mooie voorbeelden daarvan waren de twee rubrieken oudere vaarzen en

koeien. In de eerste rubriek eiste Gabane van de Bremberg (v. Lasso) vanwege een puurder vleestype de winst op ten nadele van Granny van het Smetledehof (v. Orme) van Michael De Clercq uit Smetlede.

Maar het beenwerk van Gabane is niet onbesproken.

Omgekeerd akkoord In de tweede rubriek diende Glans van de Kerkenhofstede (v. Imperial) van Paul Gillis uit Watervliet vrede te nemen met een derde plaats. Glans was veertien dagen ervoor nog finaliste op Agriflanders en had in de rubriekskeuring te Gent respectievelijk Guusje (v. Harisson) van Hugo De Smet uit Oordegem en 8595 (v. Adajio) van Viktor en Bart Noeyens uit Merksplas achter zich gelaten. Nu werden de rollen omgekeerd: Guusje kwam op 1a, 8595 op 1b en Glans op 1c. Muzikaal klinkt een omgekeerd akkoord van drie noten ook erg mooi. De eigenaar van Glans hoorde het echter donderen in Keulen. Nu, Guusje – lichter in gewicht dan haar naaste concurrenten – toonde te Affligem de meeste finesse in de broekbespiering. Ook in de ruglijn, ribronding, staartinplanting en stand van de benen was zij sterker.

In de finale versloeg Gabane Guusje.

Maar in zijprofiel en vooral in het beenwerk was Guusje wel de betere.

Van het beenwerk moet dringend een ernstig werkpunt gemaakt worden, zoals 25 jaar geleden de hoogtemaat eerste categorie een conditio sine qua non was om kampioen te kunnen worden te Affligem. Want – om het met de gevleugelde woorden van een aandachtige toeschouwer te schrijven – een huis zonder goede fundering zakt finaal weg. l

2015

12-02-15 13:38

B E D R I J F S R E P O RTA G E

Sjerp Blom houdt het meest van een zwartbonte Belgische blauwe

Sjerp Blom De zelfslachtende slager Sjerp Blom heeft een eigen veestapel met dikbilkoeien. De paasveekeuring is voor hem een hoogtepunt in het jaar.

Beroep: Woonplaats: Ras: Aantal stuks:

Vakidoot met uitstervend beroep Workum

vleesveehouder, slachter en slager Workum (Fr.) Belgische witblauwen en verbeterd roodbonten 25

W

ie in de zomer het kleine Friese plaatsje Workum komt binnenrijden, kan de levende en wandelende etalage van slagerij Blom niet missen. Zijn Belgisch blauwe en verbeterd roodbonte dikbilkoeien lopen daar in de wei. ‘Mensen stoppen er en maken er foto’s. Iedereen weet het: vlees van deze koeien is bij slagerij Blom te koop.’

Sjerp Blom geniet al een aantal jaren van zijn pensioen, maar baat als vijfde generatie nog steeds de slagerij uit. ‘De liefhebberij voor het vee is me met de paplepel ingegoten’, vertelt hij in het gezellige kantoor achter de slagerij. ‘Ik ging vroeger met mijn vader al naar keuringen en heb dat altijd volgehouden.’

De rozetten en linten die aan de muur hangen, herinneren Blom aan de succes-

Hij is de vijfde generatie slager en de ‘laatste der Mohikanen’, zoals hij zelf zegt. Sjerp Blom uit het Friese Workum mest zijn eigen vee, slacht het in zijn eigen kleine slachterij en verkoopt het in zijn eigen winkel. ‘Dat is de kortste keten van de koe naar de consument. Zo halen we de beste kwaliteit.‘ tekst Alice Booij

sen die hij op verschillende paasveekeuringen had. In 1998, maar ook in 2003, 2005, 2006 en 2010 kwam de algemeen kampioen uit de Friese stal. Ook voor de komende paasveekeuring in Schagen heeft Blom weer glimmende potentiële kampioenen op stal staan. ‘Thuis heb je natuurlijk allemaal de kampioen. Het gaat erom dat de jury dat straks ook vindt.’

Zelf mesten en slachten Toch vindt hij zichzelf meer slager dan vleesveehouder. ‘Die koeien zijn eigenlijk meer een hobby.’ Maar dan wel een heel nuttige. Jaarlijks slacht Blom tussen de 25 en 30 dikbilkoeien, vooral voor de verkoop in zijn eigen slagerij. ‘Er zijn niet zo veel slagers meer die hun eigen

De onderscheiden slagersworst lokt klanten van heinde en ver

26

dieren afmesten en zelf slachten’, weet hij. ‘Het is eigenlijk de kortste keten van koe naar consument. Het geeft een meerwaarde dat we alle schakels zelf in de hand hebben, daarmee halen we extra kwaliteit en dat waarderen onze klanten.’

Maar ook Blom heeft hulp. ‘Ik ben slager, geen boer.’ Hobbyboer Nanne Sinnema verzorgt de dieren. Hij voert ze, geeft ze een mooi rantsoen van mais, brok, pulp en andere voer. ‘Hij heeft er veel ervaring mee en kan als geen ander zorgen dat de koeien mooi slachtrijp worden. Ik hoef alleen maar te helpen kijken en voelen welk dier het eerst aan de beurt is.’

Om elke twee weken een dikbil te kunnen slachten koopt Blom geregeld jonge

De consument wil mager vlees, maar de entrecote is mals met een beetje vet

VV EE EE TT EE EE LL TT VV LL EE EE SS FOEKB TROU BAERRI 22 00 01 95

VV02_bedrijfsrep Blom.indd 26

12-02-15 11:58

Jonge vrouwelijke dieren afmesten zorgt voor de beste kwaliteit vlees. Daarbij geldt voor Blom: hoe zwaarder de koeien zijn, hoe beter

koeien aan. ‘Ja, natuurlijk koeien, die geven het allerlekkerste vlees.’ En ook zijn keuze voor de dikbillen is duidelijk.

‘Mensen vragen om mager vlees, vet willen ze niet meer. Dan kom je bij de dikbil terecht.’ Aan de andere kant zorgt vet ook weer voor smaak. ‘De entrecote van de dikbil heeft echt wel vet, vooral als die van een vrouwelijk dier is. Ja, ik ben een échte koeienman.’

Fijne zwartbonte blauwe Of zijn koeien nu zwartbont, blauw, wit of roodbont zijn, het maakt de slager niet zo veel uit. ‘Als ze maar veel kilo’s hebben, hoe zwaarder, hoe beter. Dat levert ook meer rendement’, is zijn overtuiging. ‘Daarom heb ik een lichte voorkeur voor de Belgische witblauwen, daar zitten meer kilo’s aan.’ Dat hij dan meer moet betalen voor zijn magere koeien, is geen punt. ‘De duurste dieren blijken heel vaak uiteindelijk de goedkoopste.’

Na nog een keer doorvragen geeft Blom aan dat hij in kleur ook wel een lichte voorkeur heeft. ‘Als ik het dan toch voor het zeggen heb: zwartbont, want die heeft wat fijner vlees.’

Zijn ‘via-via-handelaren’ weten waar ze met een mooie jonge koe naartoe moe-

ten. ‘Het liefst heb ik dieren die één keer gekalfd hebben, dan gaan ze nog een zomer de wei op en mesten we ze daarna af.’

Trend: slow cooking Naast de dikbillen slacht Blom in de kleine, veertig jaar oude slachterij ook wekelijks een paar varkens én een goed afgemeste melkkoe. ‘Die verwerken we tot snippers voor in het gehakt en de hamburgers.’ Dat is heel populair vlees, weet Blom. ‘Het is snel klaar, lekker en gemakkelijk, dat wil de consument.’ Daarbij signaleert hij de laatste tijd dat er ook meer vraag komt naar ‘draadjesvlees’.

‘Sinds het bij kookprogramma’s op televisie veel over “slow cooking” gaat, is het doorregen vlees niet aan te slepen. Iedereen wil een stoofpotje maken.’

Voor een stad met 4000 inwoners is het bijzonder dat Blom’s Slagerij zo veel vlees kan afzetten. ‘Ze komen niet alleen uit de stad, maar van heinde en ver hiernaartoe’, vertelt Blom trots. ‘Vorige week nog, toen was het zo’n regenachtige woensdag. Ik had klanten uit Aalten, Almere, Naarden, Amersfoort en Leeuwarden.’

Veel winkelpanden in de straat staan

leeg, maar bij Blom’s Slagerij wappert de vlag. ‘Een van de succesfactoren is dat we het vlees van begin tot eind in eigen hand hebben, alleen dan kun je kwaliteit garanderen.’ Rundvlees is bovendien de specialiteit van de slager. ‘Met kerst verkopen we 90 procent rundvlees. Bij veel andere slagers is dat 90 procent varkensvlees. Wij promoten rundvlees, zelfs de rollades zijn eigenlijk altijd van rundvlees. We maken nog zo’n ouderwetse rollade met een touwtje erom.’

Het winnen van een prijs op de paasveekeuring is leuk meegenomen bij het maken van reclame en het zorgt zeker voor extra aandacht. Maar pas echt meer klandizie krijgt Blom als hij weer eens een prijs in de wacht sleept voor zijn – vanzelfsprekend eigengemaakte – worsten. ‘Die zijn wereldberoemd, daar komen mensen speciaal voor.’

Ondanks alle enthousiasme en kwaliteit is er wel één zorgwekkend punt bij Blom’s Slagerij: de opvolging. ‘Nee, mijn kinderen komen niet in het bedrijf, ze hebben geen ambitie om het over te nemen.’ De slager vindt het werk trouwens zelf nog veel te mooi. ‘Maar we hopen wel dat er zich nog een keer een goede opvolger aandient.’ l

VV EE EE TT EE EE LL TT VV LL EE EE SS FOEKB TROU BAERRI 22 00 01 95

VV02_bedrijfsrep Blom.indd 27

27

12-02-15 11:58

V O E R

V O O R

V L E E S B O E R

Nieuw vaccin ontwikkeld tegen bvd type 1 en 2 In maart 2015 komt in Europa een nieuw vaccin op de markt dat beschermt tegen zowel type 1 als type 2 van bvd. Het vaccin is ontwikkeld door farmaceut Boehringer Ingelheim en werd onlangs goedgekeurd door de Europese registratieautoriteit EMA. Het vaccin met de naam Bovela is het eerste vaccin in de Europese Unie dat beide genotypen van het bvd-virus bevat, dus zowel van bvd type 1 als bvd type 2. Hierdoor zijn dieren tegen beide typen beschermd.

Het vaccin vermindert volgens Boehringer Ingelheim de klinische symptomen van bvd en voorkomt het ontstaan van persistent geïnfecteerde dieren (dragerdieren). Deze dragerdieren worden beschouwd als de belangrijkste reden waarom bvd nog steeds voorkomt.

Lichtgewicht afrolhaspel voor ronde balen Na de afrolhaspel DE450 voor ronde balen van hooi, stro en voordroog brengt de Waalse landbouwmachineconstructeur Warzée nu een lichtere variant op de markt, de DE250.

De DE250 is vooral bestemd voor allerhande verreikers en frontladers type Schäfer of Weidemann, maar kan ook nog achter de trekker worden gemonteerd. Bij de standaarduitvoering gebeurt het afrollen aan één zijde. Optioneel kan zowel links als rechts worden gelost. De afrolhaspel kan eveneens uitgerust worden met een instrooikit. Hiermee kan dan tot 8 meter diep stro verdeeld worden.

Warzée heeft zijn systeem voor automatische aankoppeling behouden. Als het laadbord met de ‘stropin’ hydraulisch is aangesloten, hoeft de chauffeur zijn voertuig niet meer te verlaten voor de andere handelingen. Zodoende volstaat één voertuig voor het laden en het verdelen van de balen.

Voor demovideo’s van de DE250: www. warzee-sa.be

Nu ook maiscoating zonder fosfaat Coaten van maiszaaizaad met een middel tegen ritnaalden is een bekend fenomeen. Relatief recent is het omhullen Figuur 1 – Relatieve drogestofopbrengst van mais behandeld met iSeed en Top Coat in vergelijking met onbehandeld zaad (bron: Agrifirm)

relatieve ds-opbrengst (%)

110 105 100 95 90

28

controle

iSeed behandelingen

V E E T E E LT V L E E S

VV02_voer voor boer.indd 28

Top Coat

FEBRUAR I

van zaad met een coating van meststoffen. Afgelopen jaar was zo’n 35 procent van het maiszaad dat werd verkocht door Agrifirm voorzien van een zogenaamde iSeed-coating, met fosfaat als belangrijkste bestanddeel. Dit fosfaat stimuleert de wortelontwikkeling van het kiemplantje en verbetert daarmee de beginontwikkeling.

Met het verbod op het gebruik van fosfaatkunstmest op derogatiebedrijven is het gebruik van iSeed niet meer mogelijk. Agrifirm ontwikkelde daarom een alternatieve coating met mineralen en sporenelementen. Deze zogenaamde Top Coat stimuleert eveneens de beginontwikkeling en beschermt ook tegen gebreksziekten. iSeed en Top Coat hebben beide een positief effect op de opbrengst, zo blijkt uit cijfers van Agrifirm.

2015

12-02-15 13:35

E C O N O M I E

Toeslagprijzen

Veeprijzen

B RON: WAGE NI NGE N UR L I VE S TO CK RE S EA R C H ( N L . )

ST IER EN Tabel 1 – Energie- en eiwittoeslagprijzen rundveevoeders (in eurocenten, excl. btw)

13 januari 2015

5,5

tendens

10,5 116,5 12,1 102,2

5,0 euro/kg koud geslacht excl. btw

kvem kg dve-toeslag kvevi kg dve-toeslag

B R ON : V E E MA R K T B R U G G E ( B .)

S 2014 S 4,78

4,5 4,0 3,5 3,0

E 3,99

E 2014

U 3,32

R 2014

R 3,04

U2014

2,5 2,0

minimum-/maximumprijs 1

5

K O EIEN 5,0

euro/kg koud geslacht excl. btw

B RON: LEI- W UR ( NL . )

Tabel 2 – Prijsmonitoring van rundvee naar rundvlees Nederland

oktober 2014 november 2014 tendens

index API af-boerderij

index PPI verwerking

index CPI consument

111,00 108,70

103,90 103,60

107,50 107,50

=

15

20

25 30 week

35

40

45

50

B R ON : V E E MA R K T B R U G G E ( B .) minimum-/maximumprijs

4,5

Prijsmonitoring

10

S 2014

S 4,48

4,0

E 3,94

E 2014

U 3,32

U 2014

R 2,25

R 2014

3,5 3,0 2,5 2,0

1

5

10

15

20

25 30 week

35

40

45

50

Voor de meest actuele veeprijzen: ga naar www.veeteeltvlees.nl

Vleesprijsindex B R ON : F OD -E C ON OMIE ( B .)

120

vereenvoudigde ratio referentieratio (18 m.) ondergrens bovengrens

110 100

2005 = 100

90

80 70 60 50 40 ‘06 ‘07 ‘07 ‘08 ‘08 ‘09 ‘09 ‘10 ‘10 ‘11 ‘11 ‘12 ‘12 ‘13 ‘13 ‘14 l‘14 ‘14 jul jan jul jan jul jan jul jan jul jan jul jan jul jan jul jan ju dec maand/jaar

V E E T E E LT V L E E S

VV02_voer voor boer.indd 29

F E B RU A R I

2 0 1 5

29

12-02-15 13:36

C O L O F O N

AGENDA Keuringen en prijskampen

Vier excellent gepunte koeien in winterpak bij A. Soede in Ter Aar Foto: Harrie van Leeuwen video-impressie www.veeteeltvlees.nl/ films

8 mei: 24 juli: 25 juli: 30 juli: 1 augustus: 11-13 september: 12 september : 18-20 september: 7-9 oktober: 17 oktober: 9 december:

Ve i l i n g e n 28 maart: 9 april: 17 april:

of www.veeteeltvlees.be/films

Blonde d’Aquitainekeuring Aquitanima te Bordeaux (Frankijk) Nationale keuring blonde en limousin te Libramont Nationale keuring witblauw en charolais te Libramont Vleesveekeuring Enter Grote Prijs Keukens Redant Nationale keuring charolais Le Mans (Frankrijk) Nationale herefordkeuring te Dalfsen Nationale keuring blonde d’Aquitaine te Saint Gaudens (Frankrijk) Nationale keuring limousin te Clermont-Ferrand (Frankrijk) Nationael Vleesvee Manifestatie te Zwolle Agribex nationale keuring witblauw te Brussel

COT-veiling te Laren RJ-veiling limousin te Lanaud (Frankrijk) Veiling Blonde Génétique te Casteljaloux (Frankrijk)

Beurzen, studievergaderingen, demodagen

COLOFON VeeteeltVlees is een uitgave van CRV BV en verschijnt maandelijks.

redactie

hoofdredacteur Guy Nantier redactie Jorieke van Cappellen, Annelies Debergh, Inge van Drie, Florus Pellikaan, Jaap van der Knaap, Ivonne Stienezen en Tijmen van Zessen fotografie Harrie van Leeuwen, Kristina Waterschoot bureauredactie Mirjam Braam (chef), Lieke van den Broek, Ingrid Sevenster, Rogier van der Weiden vormgeving André Fris, René Horsman, Esther Onida aan dit nummer werkte verder mee Alice Booij hoofd uitgeverij Rochus Kingmans

25-26 maart: 8-10 mei: 24-27 juli: 15-18 september: 7-9 oktober: 8-13 december:

Biovakbeurs ‘Expo4bio’ te Brussel Aquitanima te Bordeaux (Frankrijk) Landbouwbeurs te Libramont Landbouwbeurs Space te Rennes (Frankrijk) Sommet de l’Elevage te Clermont-Ferrand (Frankrijk) Landbouwbeurs Agribex te Brussel

redactie-adres

Nederland: postbus 454, 6800 AL Arnhem, telefoon 026 38 98 800 Vlaanderen: Van Thorenburghlaan 14, 9860 Oosterzele, telefoon 09 363 92 11 fax 09 363 92 06 E-mail veeteelt@crv4all.com

abonnementsprijs/jaar

Nederland en België € 47,60, overige landen € 92,40.

In combinatie met abonnement op vakblad Veeteelt € 10 korting.

Prijzen excl. 6% btw. Abonnementen zijn gebaseerd op kalenderjaar en worden jaarlijks in februari gefactureerd. Opzegging is mogelijk per kwartaal.

Bel voor opgave van een abonnement: België: VRV-klantendienst (078 15 44 44) Nederland: CRV-klantendienst (088 00 24 440) E-mail klantenservice.nl@crv4all.com

advertentie-afdeling

Jannet Fokkert, Willem Gemmink, Froukje Visser postbus 454, 6800 AL Arnhem telefoon (+31)(0)26 38 98 820 fax (+31)(0)26 38 98 824 E-mail advertenties@crv4all.com

illustraties/foto’s

De foto’s zijn van de eigen fotodienst van Veeteelt. Uitzonderingen zijn foto’s van Olivia Germeau (4-5), Alex de Haan/Limagrain (6), Joskin (16-17) en Warzée (28-29).

Overname van artikelen is alleen toegestaan na toestemming van de redactie. Hoewel aan de samenstelling van de inhoud de meeste zorg is besteed kan door de redactie geen aansprakelijkheid worden aanvaard voor mogelijke onjuistheden of onvolledigheden.

Alle auteursrechten en overige intellectuele eigendomsrechten ten aanzien van (de inhoud van) deze uitgave worden uitdrukkelijk voorbehouden. Deze rechten berusten bij CRV B.V. c.q. de betreffende auteur. Artikelen uit VeeteeltVlees mogen uitsluitend verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden na schriftelijke toestemming van CRV. Druk: Senefelder Misset Doetinchem ISSN 1570-3312

30

V E E T E E LT V L E E S

VV02_agenda.indd 30

VOORUITBLIK

L u z e r n e, h et an d ere alt er n at ief Maart (18 maart) – Luzerne is een stikstofbindend gewas. Het staat bij veehouders bekend om zijn pensprik en zijn hoge eiwitgehalte. Maar de teelt vindt meer ingang in de biologische veehouderij dan in de gangbare veehouderij. In het kader van de vergroening in het nieuwe GLB komt daar misschien verandering in.

Echter, er is de laatste twintig jaar weinig onderzoek gedaan naar luzerne. De redactie laat daarom in het volgende nummer een veehouderervaringsdeskundige met de teelt aan het woord.

Verder komt in het februarinummer een aangepast kleurverervingsschema in het Belgisch-witblauwras aan bod. De recente ontdekking van een mutatie op het melanofiline-gen dwingt daartoe.

FEBRUAR I

2015

10-02-15 11:15

A N D E R S

V E E T E E L T V lee s

VV02_cartoon.indd 30

B E K E K E N

F E B RU A R I

2 0 1 5

31

10-02-15 09:58