Veeteeltvlees januari 2015 by CRV Uitgeverij/CRV Publishers

JA A RG A N G 14

N R.1

J AN UAR I 2015

I N D I T N U M M ER

F O K K E R IJ

M A ISTEELT

IN T ERVI EW

Oude en nieuwe testschemaâ&#x20AC;&#x2122;s leveren Franse fokstieren

Erosiebeperkende teelttechniek drukt oogstopbrengst

VLAM poogt rundvlees op de Vlaamse tafel te houden

VV01_cover.indd 2

15-01-15 15:43

VV01_p02.indd 26

15-01-15 14:49

I NHOUD

RUBRIEKEN

3 4 27 28 30 31

Van de redactie Vleestelex Uit de dierenartspraktĳk Voer voor vleesboer Agenda Anders bekeken R E P O R TA G E S

10 Steven Vandeputte en Nathalie Van Wonterghem houden het WestVlaams rode ras in leven 24 De liefde voor de witblauwen wordt van generatie op generatie doorgegeven bĳ familie Van den Berge KEURINGEN

13 Prima benen en kwaliteit bĳ de stieren maken het mooie weer te St. Truiden 22 Op zoek naar Vlaanderens schoonste witblauwe te Agriflanders FOKKERIJ

14 Fokwaarden uit praktĳkcĳfers aan zet in Franse vleesrassen BUITENLAND

18 Productief veehouden is geen sinecure in Tanzania vanwege het klimaat RUWVOER

6 De teelt van mais op erosiegevoelige gronden wordt problematisch INTERVIEW

16 Sofie Bombeeck, productmanager vlees bĳ VLAM, wil een gezicht geven aan het generiek lastenboek richting de consument

Steven Vandeputte: ’Je moet iets hebben wat een ander niet heeft, niet kan of niet durft.’ 10

Reageren op dit editorial kan via een brief aan de redactie, via e-mail (guy.nantier@crv4all.com) of via het discussieplatform veeteeltforum.nl (topic ‘grondgebruik’).

Guy Nantier Win-winsituatie moet in debat grondgebruik

et jaar 2015 werd door de FAO, de landbouw- en voedselorganisatie van de Verenigde Naties, uitgeroepen tot het internationale jaar van de bodem. Die bodem is immers de basis van familiale landbouwbedrĳven wereldwĳd en is in Europa bovendien een basis voor directe inkomenssteun. Ook in dit nummer besteedt de redactie in haar hoofdverhaal aandacht aan de bodem, zĳ het vanuit een iets andere insteek: de teelt van mais op erosiegevoelige gronden. Die teelt staat stevig onder de druk vanwege de erosiebeperkende teelttechnieken die verplicht worden vanaf 2018. De landbouwkundige teeltrotatie waarin mais een plaats heeft, staat hier letterlĳk en figuurlĳk op de helling. En ook met een oogst van min dertig procent in een geweldig maisjaar als 2014 – zoals op het akkerbouw- en veebedrĳf van de familie Van Acker te Huldenberg – kan men moeilĳk spreken

Ruwvoer Maisteelt bedreigd

van een win-winsituatie voor boer en burger. En die burger is nu net de oorzaak van het probleem. Om het met de woorden van Walter Van Acker te zeggen: ‘Eerst pakt men ons gronden af om er wegen door te trekken en huizen op te bouwen. Nadien pakken zĳ ons een tweede keer door de schuld van de modderoverlast bĳ ons te leggen en nog een derde keer door alternatieve teelttechnieken te verplichten die er niet zĳn.’ Natuurlĳk is de open ruimte niet exclusief van boeren. Maar zĳ zĳn wel al eeuwenlang de rentmeesters ervan. En bĳgevolg moeten zĳ een bevoorrechte gesprekspartner zĳn in een visie rond ruimtelĳke ordening en bodemgebruik. ‘Want als de trend van bodemverlies wereldwĳd aanhoudt, zal de hoeveelheid bewerkbaar en productief land per persoon in 2050 slechts een vĳfde zĳn van wat die in de jaren zestig was.’ Dixit de FAO.

Interview Vlees op tafel

De opbrengst van mais daalt met één derde met erosiebeperkende teelttechnieken.

Sofie Bombeeck vertelt hoe VLAM rundvlees op de Vlaamse tafel probeert te houden.

V E E T E E LT V L E E S

VV01_editorial.indd 3

J AN UA R I

2 0 1 5

txt m

15-01-15 15:07

V L E E S T E L E X

Tantum, dé nieuwe allrounder onder de piemonteses De laatste fokwaardeschatting in het piemonteseras brengt met de ki-stier Tantum een nieuwe allrounder in het veld. Tantum (v. Quantum) scoort een fokkerĳ-index van 134 punten, wat hem een derde plaats oplevert in het alge-

meen klassement fokkerĳ, na de Natalezonen Ragu en Regolo, die beide 136 punten scoren. Met zĳn vleesindex van 134 punten bekleedt Tantum een zevende plek in de algemene rangschikking op vleesindex, na de topper Salmur (v. Occi-

Tabel 1 – Vleestelex piemontesefokwaarden (bron: Anaborapi (I.), december 2014)

naam stier vader

m.vader

fokkerij- vlees- bespieindex index ring

Sambuco Serpente Sovrano Sukai Tantum Teddy Tibet Titano Tornado Totti Triplo

Lotus Leonardo Lio Input Internet Umayor Furbo Fantomas Genepi Furbo Input

118 133 129 122 134 129 128 129 125 130 131

Origano Ottobre Marte Nobel Quantum Orso Puppilo Quadruplo Pampero Poker Orso

125 129 125 127 134 117 124 114 130 123 127

106 122 111 127 125 115 120 110 121 114 119

geboorte- afkalfgroei gemak gemak 110 114 118 98 117 119 106 121 116 118 126

124 106 107 116 112 86 107 80 115 99 98

gebruik

103 118 119 104 113 122 118 126 99 120 111

v dd dd v dd f dd f v dd f

v = vleesproductie, f = productie vervangingsvee, dd = dubbeldoel

Tantum, de nieuwe allrounder

tano), die 141 fokwaardepunten scoort. Voor geboortegemak scoort de stier in het gemiddelde van het ras. Om inteeltproblemen te vermĳden is Tantum geen aanrader op dochters van Delano, Lippi, Primo, Billy en Naso.

Lega voor de vĳfde maal nationaal piemontesekampioene Op de nationale keuring in het piemonteseras werd Lega voor de vĳfde maal gekroond tot nationaal kampioene. Zĳ werd ook algemeen kampioene. De tienjarige Lega (v. Ford) werd gefokt door de gebroeders Delsoglio uit Fossano, die ook de trofee Amedeo Damiano kregen Vĳfvoudig kampioene Lega

uitgereikt als fokker van het jaar. Ringo (v. Naso) werd algemeen kampioen bĳ de stieren. De stier van Renato en Massimo Giordano uit Cuneo behaalde ook de eindzege bĳ de oudere stieren. De jeugdtitels waren voor Libero (v. Odino) van Mario Caffer uit Cavour bĳ de stieren en voor Tolosa (v. Tristano) van Franco Dalmasso uit Saluzzo bĳ de vaarzen.

92,5 punten exterieur voor nationaal kampioene De Adajiodochter Zwartje van het Negenbonder, gefokt door en in eigendom van Rigo Lenaers-Rubens uit Vliermaal, is met 92,5 punten voor totaal exterieur

het hoogst gepunte dier door het stamboek HBBBB in Vlaanderen in 2014. De nu driejarige gekalfde vaars werd nationaal kampioene te Libramont in 2014.

In totaal kregen vĳf Vlaamse dieren een excellentscore van 90 punten en meer van het stamboek uit Ciney (zie tabel 2).

Tabel 2 – Hoogst gepunte dieren (> 89 ptn.) in Vlaanderen door het stamboek HBBBB te Ciney (bron: www.hbbbb.be)

naam dier

vader

m.vader

geb.datum hoogtem. besp.

type

beenw. av

Zwartje van het Negenbonder Carine et van de Jorchrishoeve Glans van de Kerkenhofstede Hannelore van de Stokerij Habibe van den Hondelee Happy Girl van de Stokerij Idole van de Stokerij Ezalée van de IJzer Cerise van de Jorchrishoeve Hinde van de Kerkenhofstede Flower van de Stokerij Habibi van het Herent

Adajio Genièvre Impérial Argan Panache Ichor Machinal Fascinant Empire Ferrero Ichor Canadian Club

Harrisson Urbain Occupant Fétiche Fakir Fétiche Fétiche Dandi Dicton Eternel Offusqué Etna

12-12-2011 12-01-2007 03-04-2011 02-09-2012 14-12-2012 01-11-2012 10-03-2013 31-03-2009 03-01-2008 06-11-2012 09-05-2010 14-07-2012

88,4 86 86,3 85,9 86,1 86,9 87,4 87,3 83 86,3 87 87,3

90 90 92 88 94 83 92 84 92 94 83 84

JANUARI

2015

V E E T E E LT V L E E S

VV01_vleestelex.indd 4

100 100 95 90 93 88 93 88 100 95 88 95

91,7 89,8 90,7 90,8 89 90,5 88,5 89,7 87,8 87,8 89,2 88

90 85 85 85 85 85 80 85 80 80 85 80

totaal eigenaar 92,5 91,4 90,9 90,2 90,0 89,8 89,6 89,5 89,4 89,4 89,2 89,2

R. Lenaers-Rubens, Vliermaal D. Timmerman, Jabbeke P. Gillis, Watervliet R. Monbaliu, Jabbeke L. Van Ceulebroek, Zwijnaarde R. Monbaliu, Jabbeke R. Monbaliu, Jabbeke D. Devishere, Koekelare D.Timmerman, Jabbeke P. Gillis, Watervliet R. Monbaliu, Jabbeke R. Thijs, Neerpelt

15-01-15 14:28

Mieke Gerritzen, directeur van het Museum of the Image (MOTI):

‘De belangstelling van de consument voor de herkomst van hun eten verandert de supermarkt van nu in de boerderĳ van de toekomst’ U IT:

W W W.V L E E S .N L

Robuuste Franse rassen ideaal als biologisch vleesvee De Franse vleesveerassen blonde d’Aquitaine, maine anjou en charolais blĳken op basis van een literatuurstudie door het Vlaams Instituut voor Landbouwonderzoek Ilvo de meest ideale rassen te zĳn voor de biologische vleesveehouderĳ. De genoemde drie rassen kalven makkelĳk af en gaan efficiënt om met ruwvoer. De referentiewaarden voor groei geven aan dat deze rassen als beste naar voren komen. Uit de studie is ook duidelĳk geworden dat de Franse vleesveerassen goed uit de voeten kunnen met natuurgras. Met jong natuurgras kunnen koeien ruim voldoende melk voor de kalveren produceren, wat een goede groeistart geeft. Later in het jaar wordt het gras goed omgezet in vlees. De rassen aberdeen angus, salers en aubrac blĳken minder geschikt als biologisch vleesvee. Ze blĳven in groei achter tegenover blonde d’Aquitaine, maine anjou en charolais. Anderzĳds scoren deze rassen uitmuntend op vruchtbaarheid. De korte tussenkalftĳd compen-

seert enigszins de lagere groeicĳfers, waardoor deze rassen ook nog wel interessant kunnen zĳn in een biologische bedrĳfsvoering. De uitgevoerde literatuurstudie past in het project ‘Bio in beeld’ dat begin 2013

Hereford

Kerstwedstrĳd 2014

Op de algemene ledenvergadering van de Dutch Hereford Society in maart 2015 zal het predicaat preferente stammoeder worden uitgereikt aan de familie Huĳbregts uit Riel voor hun koe Schroorsma Gerbrich. Deze door Bertus Faber uit Marrum gefokte koe heeft op een leeftĳd van zes jaar vier keer gekalfd. Vier nakomelingen zĳn inmiddels gekeurd op exterieur. Zĳ haalden een score voor algemeen voorkomen van 86, 87, 84 en 87 punten.

De winnaars van de VeeteeltVleeskerstquiz zĳn bekend. Binnenkort ontvangen Chris Smets uit het Belgische Geel en Aalt Blaauw uit het Nederlandse Doornspĳk uit handen van een vertegenwoordiger van het kistation Génétique Avenir Belgimex een iPad mini. Hiernaast vindt u de juiste antwoorden op de vĳftien vragen. Tabel 3 – Oplossingen kerstwedstrĳd

van start ging. Het project is een samenwerking tussen Inagro, Wim Govaerts en Co., Ilvo en Bioforum. De literatuurstudie is een opstap naar Vlaamse referentiewaarden voor de biologische vleesveehouderĳ.

vraag

oplossing

verwijzing

1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11 12 13 14 15

a b c b b a b c a c a b a c c

oktober, pag. 6 maart, pag. 25 november, pag. 19 augustus, pag. 11 oktober, pag. 16 juli, pag. 7 augustus, pag. 14 november, pag. 8 februari, pag. 28 oktober, pag. 3 april, pag. 5 september, pag. 15 januari, pag. 15 maart, pag. 7 juni, pag. 18

V E E T E E LT V L E E S

VV01_vleestelex.indd 5

J AN U A R I

2 0 1 5

15-01-15 14:29

H O O F D A RT I K E L

Mais telen met NKG, directe inzaai of striptilltechniek in ho og e

Streep door erosie in Het Vlaamse landbouwareaal met verplichte erosiebestrĳdingsmaatregelen is vervĳfvoudigd. Voor de teelt van mais geldt vanaf 2018 zelfs een verbod, tenzĳ mais ingezaaid wordt via directe inzaai of via de striptilltechniek. De opbrengsten dalen gevoelig met deze technieken. De experimentele drempeltechniek lĳkt een beter alternatief, maar is nog niet officieel erkend. tekst Guy Nantier

odemerosie op landbouwpercelen leidt tot belangrĳke schade in stroomafwaarts gelegen (woon)gebieden door modderoverlast. Het wegruimen van de slibaanvoer kost in Vlaanderen jaarlĳks zo’n 160 miljoen euro. Maar ook landbouwkundig is bodemerosie een probleem: het leidt immers tot een afname van de bodemvruchtbaarheid en

daarmee tot een afname van de gewasopbrengsten. Elk landbouwperceel in Vlaanderen is in relatie tot de erosiegevoeligheid van de bodem ingedeeld in een klasse (kleur). Er zĳn zes klassen (kleuren): zeer hoog (paars), hoog (rood), gemiddeld (oranje), laag (geel), zeer laag (lichtgroen) en verwaarloosbaar erosiegevoelig (donkergroen).

Erosiegevoelig areaal maal 5 Tot voor kort bedroeg in Vlaanderen het totale landbouwareaal met verplichte erosiebestrĳdingsmaatregelen – de paars ingekleurde landbouwpercelen – zo’n 10.000 hectare. Door de toevoeging van een erosiegevoeligheidsklasse (de rood ingekleurde percelen) waarvoor vanaf 2015 ook bestrĳdingsmaatregelen van kracht worden, loopt het areaal op tot 50.000 hectare of zo’n 7 procent van het totale landbouwareaal. Een niet onbelangrĳk gegeven: erosiebestrĳding op deze gronden maakt deel uit van de randvoorwaarden voor toekenning van directe Europese inkomenssteun. Op de gemiddeld en laag gevoelige gronden – goed voor een totaal van 100.000 hectare – komen er vooralsnog geen verplichte maatregelen, maar via

VV EE EE TT EE EE LLTT VV LL EE EE SS JOA KN TUOA BREI R 2 20 01 05 9

VV01_hoofdverhaal.indd 6

15-01-15 13:59

n ho og erosiegevoelig gebied resulteert in grote opbrengstdaling

e in maisrekening? voorlichting en stimulerende maatregelen wil de overheid landbouwers aanzetten om dezelfde teelttechnieken toe te gaan passen als hun collega’s. Op de bodemerosiekaart van Vlaanderen situeren de probleemgebieden zich vooral in de hellende leem- en zandleemgebieden van de Vlaamse Ardennen, het Pajottenland, het Hageland en Haspengouw. Bĳ de teelt van mais wordt het vanaf 2018 verplicht om op de hoog erosiegevoelige gronden (de rode percelen) een niet-kerende grondbewerking (NKG) toe te passen. NKG is een containerbegrip voor verschillende grondbewerkingen. In de praktĳk komt het neer op het uitsluiten van ploegen. Het wordt daarom ook wel ‘ploegloos boeren’ genoemd. Uit onderzoek blĳkt dat het bodemverlies bĳ een niet-kerende bodembewerking met 85 procent afneemt.

Opbrengstderving 30 procent Maar wat zĳn de gevolgen voor de opbrengst? Uit jarenlange praktĳkproeven blĳkt dat de opbrengst gemiddeld genomen minder is dan bĳ het klassiek ploegen. De gewasderving zou echter beperkt blĳven tot 8 à 10 procent als de techniek (aandacht

voor verdichting, keuze van de voorafgaande groenbedekker, onkruidbestrĳding, opslag, et cetera) correct wordt toegepast. Echter, bĳ een veldproef vorig jaar op sterk hellende zand-leemgronden te Huldenberg (zie ook kader) bedroeg de oogst 16 ton droge stof per hectare bĳ NKG tegen bĳna 23 ton droge stof per hectare bĳ het klassieke ploegen en zaaien. Een derving dus van zo’n dertig procent.

Vanaf 2018 maisverbod, tenzĳ Op de zeer hoog erosiegevoelige gronden (de paarse percelen) komt er vanaf 2018 zelfs een teeltverbod voor mais, tenzĳ die wordt ingezaaid volgens de mulchzaai- (directe zaai) of striptilltechniek. Bĳ directe inzaai wordt de mais met een speciale zaaimachine ingezaaid in de vegetatieresten van de vorige oogst of van de afgestorven bodembedekker die vóór 15 september van het voorgaande jaar werd ingezaaid. Bĳ directe inzaai vindt dus geen voorafgaande zaaibedbereiding plaats. Op het voornoemde bedrĳf te Huldenberg kon vorig jaar bĳ de veldproef directe inzaai geen opbrengstbepaling worden gedaan omdat het maiszaad weinig tot niet tot kieming kwam.

VV EE EE V TT EE EE LTL TET VEV LL TEE EEJSSA N O J A U KN A TU O RA IB R E1 R I/ 222 002100590 9

VV01_hoofdverhaal.indd 7

15-01-15 13:59

H O O F D A RT I K E L

Met de experimentele drempeltechniek worden drempeltjes aangebracht tĳdens het zaaien dwars tussen de rĳen

Op dezelfde locatie werden ook maisproeven gehouden volgens de striptilltechniek. Bĳ de striptilltechniek wordt de akker niet vollegronds bewerkt, maar in strips of stroken van maximaal 15 cm breed. De rest van het veld blĳft onbewerkt en moet een voldoende bodembedekking hebben. Die ontstaat door een gewas vóór 15 september in te zaaien of door behoud van de mulch van korrelmais. De opbrengstderving op twee percelen te Huldenberg was minder desastreus dan bĳ directe inzaai, maar toch ook behoorlĳk consequent. Op één perceel werd 18,8 ton droge stof per hectare gehaald, op een ander perceel 20,2 ton droge stof per hectare. Gemiddeld een opbrengstdaling dus van twintig procent.

Drempeltechniek als alternatief De mogelĳk meest belovende techniek qua opbrengst en uitvoerbaarheid is misschien wel de

drempeltechniek als voorbereiding van het zaaien. Deze techniek is nog in de experimentele fase. Bĳ de drempeltechniek worden na klassiek ploegen met een aangepaste machine aanaardingen (drempeltjes) aangebracht bĳ het zaaien dwars tussen de rĳen. Er is momenteel slechts één machine die dit werk kan uitvoeren, het Prototype CIPF. De machine is een prototype en nog in doorontwikkeling. Er zĳn dus nog geen boeren of loonwerkers die de machine al in hun machinepark hebben. Het Prototype CIPF heeft een arbeidsdiepte van 10 cm. De aanbevolen snelheid is minimaal 5 tot maximaal 9 km per uur en vereist slechts 120 pk. Voor striptill is een hogere rĳsnelheid nodig, ergens tussen 8 à 12 km, en een krachtiger motor van 150 pk. Volgens de ontwikkelaars van Prototype CPIF vermindert het werktuig de erosie met een factor vier. De opbrengst met de drempeltechniek in Hulden-

‘NKG, directe inzaai of striptill geen goede boerenopties’ Walter (48) en Koen (46) Van Acker baten op de glooiende zand-leemgrond in het Vlaams-Brabantse Huldenberg een gemengd akkerbouw-, melkvee- en vleesveebedrĳf uit. Ze zĳn de derde generatie op het bedrĳf, dat dateert uit 1565. Vandaag de dag telt het bedrĳf 140 hectare akkerbouwgrond en weiland. Zestig procent van het bedrĳfsareaal is vanaf 2014 ingekleurd als zeer hoog erosiegevoelig (paars) en hoog erosiegevoelig (rood). Walter Van Acker: ‘Het volledig areaal blĳvend grasland is paars ingekleurd. Hierop rust vanaf 2015 een omzettingsverbod naar bouwland. De percelen waarop mais wordt geteeld in een

V E E T E E LT V L E E S

VV01_hoofdverhaal.indd 8

JANUARI

vĳfjaarsrotatie met wintergranen, suikerbieten, zomergranen en aardappelen, zĳn gecatalogeerd als hoog erosiegevoelig (rood). De teeltrotatie die hier al generaties lang wordt toegepast volgens goede landbouwkundige praktĳken, wordt door de nieuwe regels volledig onderuitgehaald.’ In 2014 werden op het bedrĳf verschillende erosiebeperkende teelttechnieken in mais uitgevoerd: niet-kerende grondbewerking, directe inzaai, striptill en een experimentele drempeltechniek. De mais met een vroegrĳpheidsklasse FAO 220 werd gepland op 24 april na een voorgaande hoofdteelt van wintertarwe.

Walter Van Acker

De oogst van de mais vond plaats op 5 oktober. Van Acker: ‘Vanaf volgend teeltseizoen

2015

15-01-15 13:59

berg bedroeg 24,5 ton droge stof per hectare. Dit is een kleine plus ten opzichte van de 23 ton bĳ het klassieke ploegen en zaaien op het getuigeperceel. Een mooie win-winsituatie, maar de techniek is (nog) niet officieel erkend als erosiebeperkende maatregel.

Mais kopen Er gelden op de zeer hoge en hoge erosiegevoelige landbouwpercelen nog bĳkomende maatregelen. De eerste is dat de akker slechts maximaal twee maanden voorafgaand aan de inzaai van mais onbedekt mag blĳven. Deze verplichting is bovendien gekoppeld aan een andere verplichting: de voorafgaande teelt moet geoogst worden vóór 1 oktober, zodat een groenbedekker tĳdig ingezaaid kan worden. Uitzondering hierop vormt korrelmais, die tot 15 november geoogst mag worden, maar alle

moet de mais geoogst zĳn vóór 1 oktober, zodat er nog vóór 15 september een groenbedekker ingezaaid kan worden. Maar het oogststadium van mais laat zich niet dicteren door een kalenderdatum.’ Met uitzondering van de drempeltechniek is Van Acker teleurgesteld in de verschillende aangewende technieken en de oogstresultaten (zie hoofdverhaal). ‘En dit alles bĳ een super maisjaar. De mais heeft in 2014 nooit stilgestaan.’

Extra kosten Een niet-kerende grondbewerking, directe inzaai of striptilltechniek zĳn volgens de landbouwer geen goede alterna-

oogstresten moeten wel op het perceel blĳven liggen. Het gescheiden oogsten van kolf voor de veevoeding en het maisstro voor bĳvoorbeeld biogasinstallaties kan hier dus ook niet. Voor de paarse percelen (zeer hoog erosiegevoelig) geldt ook nog dat mais slechts om de drie jaar gezaaid mag worden. De twee andere jaren mag geen erosiegevoelige teelt zoals bieten of aardappelen ingezaaid worden. De Vlaamse overheid evalueert de genomen maatregelen in de loop van 2015-2016 om de haalbaarheid ervan na te gaan. Dat zal hard nodig zĳn gezien de praktĳkgegevens in Huldenberg in 2014, een teeltjaar dat nota bene voor mais een topjaar was. Bĳ een ongewĳzigd beleid rest de veehouders in de betrokken gebieden weinig andere keus dan mais aankopen of bĳkopen. Mais is immers onmisbaar in het rantsoen. l

tieven voor de boer, want naast de opbrengstderving moet er ook rekening gehouden worden met extra kosten. Zo heeft een loonwerker de drĳfmest moeten injecteren. ‘Normaal verspreiden we zelf de mest vollevelds en werken we onmiddellĳk in.’ Extra kosten zĳn er ook bĳ de inzaai met de striptill- of strokentechniek. De techniek vereist een uiterst nauwkeurig positiebepalingssysteem (rtk-gps) om precies in het midden van de strook te zaaien. Als het maiszaad niet in de bewerkte strook ligt, zal het kiemen en zal de verdere groei van de plant moeilĳkheden ondervinden. ‘Maar we bezitten geen rtk-gps

op onze zaaimachine. We zouden ons machinepark dus moeten aanpassen.’ Van Acker voorspelt dat er eveneens extra kosten in de onkruidbestrĳding en opslag zullen zĳn. ‘We zagen nu al meer onkruid in de teelt.’ De landbouwer is resoluut in zĳn besluit. ‘Ons bedrĳf is al jarenlang betrokken bĳ onderzoek en initiatieven tot erosiebestrĳding, zoals bĳ het Interregproject “Bodembreed”. NKG, directe inzaai of striptill zĳn geen goede boerenopties. Er moet nog veel onderzoek en expertise opgebouwd worden. Het is onbegrĳpelĳk dat het desondanks toch al in een wet staat.’

V E E T E E LT V L E E S

VV01_hoofdverhaal.indd 9

Bĳ de striptilltechniek wordt de akker niet vollegronds bewerkt, maar in stroken van maximaal 15 cm breed. De rest van het veld blĳft onbewerkt

J ANU A R I

2 0 1 5

15-01-15 13:59

B E D R I J F S R E P O RTA G E

Steven Vandeputte: ‘Je moet iets hebben wat een ander niet heeft, niet kan of niet durft’

Nathalie Van Wonterghem en Steven Vandeputte Samen met dertien andere erkende fokkers houden Steven Vandeputte en Aarsele Nathalie Van Wonterghem het West-Vlaamse rode ras in leven. Aantal stuks vee: Aantal kalvingen: Hoeveelheid melkquotum: Grondgebruik:

210 circa 75 220.000 kilo melk 50 ha

en toevallige passant zou er voor kunnen stoppen om een ogenblik te genieten. Met hun prachtige dieprode haarkleed vormen de West-Vlaamse roden een naadloze eenheid met de herfstkleuren. Hoewel het inmiddels half november is, grazen ze nog altĳd in diverse koppels, elk voorzien van een springstier, rustig rond de hoeve van

Vruchten plukken van passie Waar veel bedrĳven kozen voor specialisatie met witblauw of holstein, behielden Steven Vandeputte en Nathalie Van Wonterghem de West-Vlaamse roden. Door de erkenning als streekproduct is de vraag naar het vlees nu groter dan het aanbod. tekst Florus Pellikaan

Steven Vandeputte (37) en Nathalie Van Wonterghem (37) in Aarsele. De toevallige passant kan gerust zĳn, want dit beeld zal als het van de WestVlaamse veehouders afhangt nog lang zo blĳven. ‘De liefde voor het ras zit heel diep bĳ ons. Mĳn ouders zĳn hier gestart met West-Vlaamse roden en zelfs de hele schoonfamilie is al besmet met onze lief-

de voor het rode vee’, vertelt Steven Vandeputte met een glimlach. In de jaren zeventig kozen veel bedrĳven voor specialisatie in vleesproductie met witblauwen of melkproductie met holstein. Maar dit gold niet voor familie Vandeputte. ‘Mĳn opa zei altĳd dat je iets moet hebben wat een ander niet heeft, niet kan of niet durft. Dan ga je er

In totaal worden er 210 West-Vlaamse roden gehouden

VV EE EE TT EE EE LL TT VV LL EE EE SS O J AK N TU OA BR ER I 22 00 10 59

VV01_bedrijfsrep van de Putte.indd 10

15-01-15 15:48

De verbeterdroodbontstier Gerko van Volenbeek zorgt voor vers bloed

vanzelf een keer geld aan verdienen. Maar daar zullen we wel geduld voor moeten hebben.’ Steven Vandeputte verwĳst terug naar de tĳd rond 2002 toen de roden vĳftien eurocent per kilo minder opbrachten dan witblauwen. ‘In die tĳd vroeg iedereen waarom we niet omschakelden naar witblauw’, weet Vandeputte nog, maar hĳ hield vast aan de spreuk van zĳn opa. Het duurde tot zeker 2011 voordat er meer waardering kwam voor het ras. Het begon met een proef van het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserĳmarketing (VLAM), dat inzichtelĳk wilde maken wat de meerwaarde was van de dubbeldoelrassen West-Vlaamse roden, Oost-Vlaamse witroden en witblauwen van het mixte type. ‘Van alle rassen werd er onder andere een dier op dezelfde manier afgemest. De slager die voor deze proef onze rode slachtte, was erg enthousiast. Het vlees is wat gemarmerd, het is uitermate geschikt voor rĳping en het heeft een intense smaak’, vertelt Nathalie Van Wonterghem, die naast het meewerken op de boerderĳ ook nog een fulltimebaan heeft bĳ de Vlaamse Landmaatschappĳ (VLM).

Erkend als streekproduct Doordat steeds meer beenhouwers de vleeskwaliteiten van de roden ontdekten, kwam er meer waardering en dus afzet voor het vlees. Dat raakte in 2012 in een stroomversnelling toen het vlees van vrouwelĳke West-Vlaamse roden werd erkend als streekproduct. Door de toegenomen waardering en belangstelling voor het vlees en doordat tussenschakels in de keten zĳn uitgeschakeld, steeg ook de vleesprĳs. ‘Nu krĳgen we voor de vrouwelĳke dieren minimaal de kiloprĳs van witblauwen en soms zelfs iets meer’, vertelt Steven Vandeputte, terwĳl hĳ een rondleiding geeft over het netjes verzorgde bedrĳf. De vrouwelĳke dieren wegen, ondanks

Zowel mannelĳk als vrouwelĳk vee wordt zelf afgemest

minder bespiering maar dankzĳ meer hoogtemaat, ongeveer evenveel als witblauwen. De stieren zĳn volgens Vandeputte in 90 procent van de gevallen door meer maat zelfs nog iets zwaarder. ‘Maar stierenvlees is bĳ de roden, net als bĳ veel andere rassen, nog vooral supermarktvlees met dus tegenvallende prĳzen.’ De erkenning als streekproduct zorgt niet alleen voor hogere vleesprĳzen voor de vrouwelĳke runderen, maar schept ook mogelĳkheden in de dagelĳkse bedrĳfsvoering. Nathalie Van Wonterghem: ‘Natuurorganisaties benaderen ons nu soms specifiek voor beweiding in natuurgebieden, omdat wĳ dit kleine lokale ras in stand houden.’

Geen fokmateriaal te koop Doordat de vleesprĳzen stĳgen, neemt ook de belangstelling van collega’s voor het ras weer toe. Steven Vandeputte: ‘Er zĳn nu al regelmatig mensen die vrouwelĳk vee willen kopen, maar wĳ verkopen net als veel collega’s ons fokkerĳpotentieel, waar we jaren aan hebben gebouwd, niet.’ De vleesveehouders mesten zowel de mannelĳke als vrouwelĳke dieren op het eigen bedrĳf af. Zolang als de West-Vlaamse roden op het bedrĳf van familie Vandeputte lopen, zolang wordt een deel van het koppel ook gemolken. Maar waar het totale koppel langzaam is doorgegroeid naar de huidige 210 dieren, is het aantal koeien dat wordt gemolken met 38 stuks al jaren hetzelfde. ‘Het melken hebben we er altĳd als extra bĳ gedaan, maar in mĳn hart ben ik meer vleesveehouder. Daarom hebben we in het melkvee ook nooit geïnvesteerd’, vertelt Vandeputte. ‘Maar de melk vormt wel extra inkomen dat we altĳd goed hebben kunnen gebruiken. Zolang als Campina onze kleine melkplas wil ophalen, blĳven we melken. We selecteren de dieren op karakter en melksnelheid, maar als een koe na een paar maanden niet meer genoeg

melk geeft, zetten we weer een nieuwe op de bindstal.’ Het enige nadeel van het kleine ras is volgens de West-Vlaamse veehouders de beperkte bloedspreiding en de kans op inteelt. ‘Toch kennen we nog geen erfelĳke gebreken en komt ook schurft niet voor. Maar het blĳft erg opletten en als fokkers hebben we veel contact met elkaar en wisselen we uit welke springstier bĳ wie past. Ook zetten wĳ de laatste jaren van de vĳf stieren één verbeterd roodbonte vanuit Nederland in voor bloedverversing’, vertelt Vandeputte. Hĳ wil voor bloedverversing namelĳk geen stap achteruit in vlees doen en de geheel rode kleur niet verliezen. ‘Dan blĳven er weinig mogelĳkheden over, maar verbeterd roodbont voldoet wel. Ze zĳn zelfs nog meer bevleesd dan onze roden en dat past perfect binnen ons fokdoel.’ Op dit moment loopt Gerko van Volenbeek (v. Kobus) als verbeterdroodbontstier bĳ het koppel.

Niet varen op subsidie Omdat in 2009 de subsidieregels voor genetische diversiteit werden versoepeld en een dier nu ook meerdere keren een keizersnede mag ondergaan, ontvangen de veehouders subsidie voor instandhouding van het ras. Omdat alleen dieren met minimaal 75 procent West-Vlaamsroodbloed in aanmerking komen voor de premie, zĳn de veehouders in 2009 begonnen met het officieel registreren van de afstammingen. De premie bedroeg 100 euro per vrouwelĳk raszuiver dier en dit stĳgt voor in 2015 door naar 150 euro. ‘Maar wĳ willen niet varen op subsidie, we hebben het jaren zonder gedaan en het kan ook zo weer verdwĳnen. We halen het geld liever uit echte waardering voor de kwaliteit van het vleesras. En dat is iets waar we ons voor blĳven inzetten. Een volgende stap is om te proberen ook meer waardering voor het stierenvlees te krĳgen.’ l

VV EE EE TT EE EE LL TT VV LL EE EE SS O J AK N TU OA BR E R I 22 00 10 59

VV01_bedrijfsrep van de Putte.indd 11

15-01-15 15:48

Geachte veehouder, U bent van harte welkom op de CRV-winterbijeenkomsten vleesvee. Op de winterbijeenkomsten bespreken we de coöperatieve zaken en laten we u zien hoe u met CRV kunt sturen op optimaal veestapelmanagement. Het fokken van goede moederdieren en dieren met goede slachteigenschappen komt uitgebreid aan bod deze avond. De presentatie over kostprijsmanagement van For Farmers Hendrix sluit hier uitstekend bij aan. De veestapel maakt immers het verschil.

PROGRAMMA Opening Resultaten (financiën en op het boerenerf) Bijzondere prestatie van een veehouder Stieren voor een betere veestapel Presentatie ‘Kostprijsmanagement, van vruchtbare voeding tot kwaliteitskarkas’ Rondvraag en napraten

DATA EN LOCATIES (AANVANG 20.00 UUR) Do. 22 januari

Nobis

Nobis 1

5721 VA Asten

Do. 5 februari

Het Wapen van Waarder

Dorp 26

3466 NG Waarder

Di. 10 februari

De Gentsche Poort

Gentsestraat 94

4521 AN Biervliet

Wo. 11 februari

De Hongerige Wolf

Coevorderweg 27 b

7737 PE Stegeren

Di. 17 februari

Café De Kruisweg

Kruisweg 1

9363 AA Marum

Do. 19 februari

De Radstake

Twenteroute 8

7055 BE Heelweg

GRAAG BEGROETEN WE U OP DE CRV-WINTERBIJEENKOMST! Voor meer informatie: CRV-magazine of www.crv4all.nl

BETTER COWS | BETTER LIFE

509-15 VV winter-vlees-NED.indd 1

15-01-15 14:15

K E U R I N G

Prima benen maken het mooie weer te St. Truiden

Gestripte editie De 40e Haspengouwse jaarmarktprĳskamp was uitgehold door Simba van de Bremberg (v. Adajio), kampioen jonge stieren

veel afwezige dieren. De kampioensstieren waren van een heel hoog kwaliteitsniveau op, jawel, droog en correct beenwerk. tekst Guy Nantier

Extra foto’s: www.veeteeltvlees.be/foto’s

e Haspengouwse jaarmarktkeuring was dit jaar aan haar veertigste editie toe. De keuring kon weinig enthousiasme losweken bĳ veehouders en bezoekers. Daartoe was het aantal effectief aanwezige dieren te klein. Tot verrassing van zĳn eigenaar werd niet Samba van de Bremberg (v. Sheriff) maar wel Simba van de Bremberg (v. Adajio) kampioen. Samba bezit weliswaar het luxere vleestype, maar de lengte, het gewicht en de mooi brede en gevulde broek van Simba – de beer met goede benen – kregen de voorkeur van de driekoppige jury. De moeder van Simba, Gabane van de Bremberg (v. Lasso), behaalde bĳ de oudere vaarzen eveneens een 1aplek voor de stal van Bart Willems uit Sint-Joris-Winge, maar zĳ moest het in de finale uiteindelĳk afleggen tegen Aurora van het Negenbonder (v. Adajio) van de familie Lenaers-Rubens uit Vliermaal. Deze volle zus van keuringscoryfee Zwartje was superieur in de breedte en de scherpte van de vleespartĳen in de

achterhand. Haar beenwerk mocht wel minder sabelbenig zĳn. Ook bĳ de stieren in de middengroep had de fokstal van Gilbert Veulemans met Ideal (v. Heroique) en Ilvo van het Bareelhof (v. Imperial) twee ĳzers in het vuur. Ilvo, die over een vlotte gang beschikt en een mooie hoogtemaat, was het meest compleet in de bespiering van voorhand, van de rug en de achterhand. Met Idefix van Terbeck van de familie Roggen-Schotsmans uit Kersbeek werd een andere stier met prima, droog beenwerk en moderne vleesexpressie kampioen. Idefix zette de kampioensteller voor de familie op twee stuks. De fokkers uit Kersbeek waren na de rubriekskeuring bĳ de jonge vaarzen eigenlĳk al zeker van de overwinning. Zĳ bezetten compleet de finale met Jus de Pomme (v. Argan), Josefientje (v. Argan) en Janaika van Terbeck (v. Imperial). Hoog, breed, cilindrisch en afgewerkt met expressieve bespiering in de achterhand: dat is kampioene Janaika. l

Ilvo van het Bareelhof (v. Imperial), kampioen stieren middengroep

Idefix van Terbeck (v. Adajio), kampioen oudere stieren

Tabel 1 – Rubriekswinnaars 40e Haspengouwse jaarmarktkeuring (kampioenen vetgedrukt)

categorie

naam dier

geb.datum vader

m.vader

eigenaar, woonplaats

jonge stieren

Samba van de Bremberg Simba van de Bremberg Kenzo van de Attenhove Jackson van de Sluizenweg Ideal van het Bareelhof Ilvo van het Bareelhof Idefix van Terbeck Herjan van Eindhoven Jus de Pomme van Terbeck Josefientje van Terbeck Janaika van Terbeck Juffrouw van Terbeck Ivoire van het Bareelhof Idylle van het Bareelhof Aurora Negenbonder Haribo van Attenhove Gabane van de Bremberg Chianti van Belis

09-07-2014 10-05-2014 31-03-2014 16-01-2014 07-11-2013 23-08-2013 15-04-2013 16-12-2012 25-06-2014 22-05-2014 16-03-2014 23-01-2014 07-11-2013 15-07-2013 29-05-2013 05-10-2012 11-11-2011 14-08-2010

Adajio Lasso Gamin Adajio Germinal Dartagnan Paysan Gamin Genièvre Germinal Emigre Juventus Sjaka-Zoeloe Sjaka-Zoeloe Harisson Harpon Wellington Galopeur

B. Willems, St. Joris Winge B. Willems, St. Joris Winge J. Robijns, Attenhove M. Peeters, Riemst G. Veulemans, Glabbeek G. Veulemans, Glabbeek J. Roggen en W. Schotsmans l. Awouters-Ramaekers, Jesseren J. Roggen, Kersbeek J. Roggen, Kersbeek J. Roggen, Kersbeek J. Roggen, Kersbeek G. Veulemans, Glabbeek G. Veulemans, Glabbeek R. Lenaers-Rubens, Vliermaal J. Robijns, Attenhove B. Willems, St. Joris Winge J. Warnants, Kortessem

stieren midden

oudere stieren jonge vaarzen

vaarzen midden

oudere vaarzen

koeien

Sheriff Adajio Attribut Agile Heroique Imperial Adajio Argan Argan Argan Imperial Picadilly Imperial Adajio Adajio Canadian Club Lasso Heroique

Aurora van het Negenbonder (v. Adajio), kampioene jonge vaarzen

Janaika van Terbeck (v. Imperial), kampioene vaarzen middengroep

V E E T E E LT V L E E S

VV01_St Truiden.indd 13

J AN U A R I

2 0 1 5

15-01-15 14:23

F O K K E R I J

Day is vanwege zĳn ongewone afstamming breed inzetbaar

Exocet Pp vererft 50 procent hoornloos en kwalitatief vee

Iboval-fokwaarden krĳgen geleidelĳk aan hun uitkomst op stierenkaart

Praktĳkcĳfers aan zet Day in het limousinras en Envol en Euskadi in het blonde

Een stier die het volgens het nieuwe testschema Iboval (zie tabel 1) niet onaardig doet, is Exocet Pp (v. Cornu) van het ki-station Genes Diffusion. Deze stier van het mixte type is heterozygoot voor het hoornloosgen. Bĳ inzet zĳn de nakomelingen dan ook voor 50 procent hoornloos. Van een andere morfologie is de stier Frisson Pp van KBS Genetic. Deze stier van het foktype levert uniforme, uitstekende groeiers (CRsev 127) en

d’Aquitaineras zĳn dé nieuwe fokstieren volgens het oude, klassieke testschema. De limousinstieren Exocet Pp en Frisson Pp maken een goede beurt in het vervangende Iboval-testschema. In het charolaisras is de omschakeling naar Iboval al volledig. tekst Guy Nantier

e fokcĳfers in verschillende vleesveerassen in Frankrĳk zitten in een overgangsfase. Gaandeweg wordt immers de overstap gemaakt van fokwaarden berekend op basis van de prestaties van de nakomelingen op opfokstations naar prestaties van de nakomelingen in het veld (Iboval). Het valt vandaag de dag tenslotte niet meer te financieren om nazaten van proefstieren aan te kopen, te verzamelen en op te fokken in uniforme condities op opfokstations.

doelexterieur. Zĳn nakomelingen bezitten een mooi bekken met een goede bekkenopening en fĳn botwerk. De dochters zĳn niet zeer vroeg geslachtsrĳp, maar volgens eigenaar Midatest vormt een eerste kalving op 26 maanden geen enkel probleem. De dochters laten een mooie melkproductie zien. De stier is vanwege zĳn ongewone afstamming breed inzetbaar. Day is alleen niet geschikt voor vaarzen. Tabel 1 – Iboval-fokwaarden nieuwe Franse fokstieren (bron: Idele.fr, januari 2015)

Hoornloze limousinfokstieren In het limousinras komen de eerste fokstieren voor fokkerĳdoeleinden (IQM) beschikbaar die niet meer getest zĳn voor vleesproductiegeschiktheid op de stations. Deze fokcĳfers zullen binnen twee à drie jaar beschikbaar komen op basis van de gegevens uit de slachtinrichtingen. Een stier die opvalt in het ‘klassieke testschema’ (zie tabel 2) is Day met een 114 IQM. Deze Alfzoon heeft een dubbel-

V E E T E E LT V L E E S

VV01_nieuwe Franse fokstieren.indd 14

JANUARI

ras

naam stier vader

limousin

Damona Dahair Exocet Pp Frisson Pp blonde d’Aquitaine Envol Esberit charolais Bivouac Bariton Babel Bouzol Bully Baltrap

Neuf Safara Cornu Tigris PP Tournesol Tilbury Pinay Pinay Populair Populair Sully Pinay

m.vader

geb.ge IF

Mic Mac Ideal Papillon Colombe Oulou Saxo Hernani Rhodo Genk Nelson Padirac Habit

Tabel 2 – ‘Klassieke’ fokwaarden nieuwe Franse fokstieren (bron: Idele.fr, januari 2015)

ras limousin

naam stier vader

Day Dahair Damona blonde d’Aquitaine Envol Esberit Eldorado Euskadi

Alf Safara Neuf Tournesol Tilbury Valeo As

geb.gemak m.vader IFNais/Ftest Ouf Ideal Mic Mac Oulou Saxo Leprince Leo

97 101 112 103 96 105 94

groei CR (jbs)

besp. DM (jbs)

ontw. DS (jbs)

vlees IA

niet getest niet getest niet getest niet getest niet getest niet getest niet getest

niet niet niet niet niet niet niet

2015

15-01-15 15:27

Envol staat garant voor rendabiliteit

Voor topraskwaliteit moet de veehouder bĳ Euskadi zĳn

daardoor ook flink ontwikkelde nakomelingen (DSsev 118).

Blonde: economie en show In het blonde d’Aquitaineras is de nieuw te onthouden naam Envol. Deze stier is afgetest op het selectiestation (tabel 2) en heeft ook al een eerste fase doorlopen in het Iboval-schema (tabel 1). De stier is het resultaat van een geplande koppeling door Midatest met het oog op fixatie van de kenmerken geboortegemak en moederkwaliteiten. Deze zoon van Tournesol is het eerste kalf van moeder Bianca, die inmiddels de status van elitekoe heeft (IVMAT 115). Moedersmoeder Ustica (Natucet x Fallou) is nog fokactief. Zĳ heeft al acht kalveren

gegeven met een tussenkalftĳd van 380 dagen. Envol is geschikt voor vaarzen en koeien. De kalveren worden vlot geboren (IFnais 103). Ze zĳn van het type mixte, bezitten een goede groei (CRqms 105) en bespiering (DMqms 109). Envol is een stier die garant staat voor rendabel vee. Voor liefhebbers van keuringskoeien is er Euskadi. De stier combineert stĳl met goede moederkwaliteiten. Zĳn nazaten vallen op door hun skeletontwikkeling en lengte. De raskwaliteiten zĳn top met extreme finesse in de huid en het beenwerk en met een donkere tarwekleur en lichtere kleur rond de ogen en de muil. De moeder van Euskadi – Trikit (v. Leo) – bezit een koe-index van

m.vader

geb.gemak IFNais

groei CR (sev)

besp. DM (sev)

ontw. DS speen-index (sev) ISEVR

Mic Mac deal apillon olombe Oulou axo Hernani hodo Genk Nelson adirac Habit

112 101 110 97 103 96 108 110 100 94 100 98

98 104 111 127 102 102 112 103 100 111 105 107

104 94 109 107 111 108 101 112 106 110 109 93

102 104 100 118 88 110 105 101 108 109 104 112

107 100 119 125 106 104 117 114 104 115 110 103

ntw. DS (jbs)

vleesindex IABjbs

groei CR (qms)

besp. DM (qms)

ontw. DS (qms)

funct. AF (qms)

et getest et getest et getest et getest et getest et getest et getest

niet getest niet getest niet getest niet getest niet getest niet getest niet getest

95 106 80 105 97 92 98

107 96 83 109 105 106 94

97 112 93 93 96 86 104

100 88 93 88 107 100 106

vlees-index IABjbf

114 103 99 107 118 93

afkalfgemak Avel

93 110 115 108 111 127

raskw. QR vrucht. (qms) Ifer (qms) 99 105 89 89 95 109 118

109 103 101 103 88 97 88

133 punten en is in de vrouwelĳke lĳn de vierde generatie op rĳ die de kwalificatie Elite draagt.

Charolais al stap verder In het charolaisras is men al een stap verder in de overgang naar aftesten in het veld. Alle nieuwe stieren hebben al een volledige Iboval-fokwaarde (zie tabel 1). Charolais Univers zet in totaal zes nieuwe fokstieren in. Concurrent Genes Diffusion pakt eveneens uit met in totaal zes nieuwe stieren. De stierenkaart bĳ Genes Diffusion bevat voor het komende inseminatieseizoen ook al vĳf charolaisstieren met genoomfokwaarden voor tien kenmerken. l melkprod. fokkerij-index Alait IVMAT eigenaar

evaluatie lopende evaluatie lopende evaluatie lopende evaluatie lopende evaluatie lopende evaluatie lopende 105 102 109 109 110 117

afkalfgemak Ivel (qms) 103 94 103 99 117 96 99

116 115 111 120 117 115

melkprod. fokkerij-index Plait (qms) IQM 122 115 114 110 98 98 106

V E E T E E LT V L E E S

VV01_nieuwe Franse fokstieren.indd 15

FLT FLT Genes Diffusion KBS Genetic Midatest Midatest Charolais Univers Charolais Univers Charolais Univers Genes Diffusion Genes Diffusion Genes Diffusion

114 109 94 105 102 99 99

J AN UA R I

eigenaar FLT FLT FLT Midatest Midatest Midatest Midatest

2 0 1 5

15-01-15 15:27

I N T E RV I E W

VLAM-productmanager vlees Sofie Bombeeck: ‘Markt onderzoeken om een gezicht te geven aan het generiek lastenboek richting de consument’

Bewust vlees consumeren Meer dan 90 procent van de Vlamingen blĳft in de regel vlees eten. Al blĳkt de hoeveelheid verbruikt vlees wel onder druk te staan, de consument hecht meer en meer waarde aan kwaliteit. Sofie Bombeeck van VLAM: ‘Consumenten zĳn bewuster bezig met de consumptie van vlees.’ tekst Annelies Debergh

n een van de vele overheidsgebouwen in Brussel huist het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserĳmarketing of kortweg VLAM, dat werkt aan de promotie van landen tuinbouwproducten. Een aanhoudende opdracht, met een alerte blik op markttendensen en trends. Het jaar 2014 groeide als gevolg van de importban door Rusland al snel uit tot een uitdagend jaar. ‘Rundvlees wordt minder geëxporteerd en dus had de Russische importban voor deze sector iets minder gevolgen’, nuanceert Sofie Bombeeck van VLAM. Bombeeck werkt er als productmanager vlees, pluimvee, eieren en konĳnen en is dagelĳks bezig met de promotie van deze producten. ‘Als gevolg van de importban heeft VLAM een promotiedossier ingediend bĳ de Europese Commissie om financiële middelen vrĳ te maken om nieuwe potentiële doelmarkten voor vlees aan te kunnen boren.’

V E E T E E LT V L E E S

VV01_interview.indd 16

JANUARI

Frankrĳk voert de promotiedruk op voor de buitenlandse afzet van jonge slachtdieren om zo de interne marktwerking te ondersteunen. Kan VLAM ook zoiets doen om de sector te steunen? ‘Het Vlaams Centrum voor Agro- en Visserĳmarketing is opgericht voor de promotie van onze landen tuinbouwproducten in binnen- en buitenland. Het belangrĳkste doel is de promotie van het vlees, in mindere mate de ondersteuning van levend vee. Indirect wordt het levende vee wel ondersteund via de werking van de stamboeken (CRV), waarmee VLAM een jaarlĳks samenwerkingsprotocol afsluit.’ ‘De financiering van de VLAM-promotiewerking komt integraal uit de sector zelf. De ene helft komt van de producenten, de andere helft van de afnemers van het vlees. Producenten betalen per geslacht dier een heffing die via een Koninklĳk Besluit is vastgelegd. Omdat het geld van de

sector zelf komt, worden de grote strategische lĳnen in nauwe samenspraak met alle actoren binnen de sectorgroepen uitgezet.’ Waarop baseert VLAM zich voor het maken van promotiebeslissingen? ‘De promotiecampagnes worden uitgewerkt op basis van marktonderzoek. Dat behelst enerzĳds kwantitatief marktonderzoek en anderzĳds kwalitatief marktonderzoek. We kunnen over de jaren vergelĳken hoe het marktaandeel van vlees evolueert. Daarbĳ informeren we ook naar het waarom van aankoopbeslissingen en daarbĳ wordt gepeild naar nieuwe trends zoals de kweekburger.’ ‘Sinds vorig jaar hebben we ook een online communitypanel in het leven geroepen. Dat is een beperkte groep mensen die representatief is voor alle consumenten. Die groep kan continu bevraagd wor-

2015

15-01-15 15:05

den over allerlei nieuwe trends in het consumptiepatroon.’ Hoe gaat VLAM de concurrentie aan met de nieuwe ontwikkelingen zoals de kweekburger, de plantenburger en de 3D-hamburger? ‘We volgen dergelĳke trends op de voet en vragen ons vooral af hoe de consument daar tegenover staat. We hebben deze vraag daarom ook aan dat online panel van consumenten voorgelegd. We zagen daar dat consumenten ervoor open staan, maar dat zĳ niet denken dat die ontwikkelingen al op korte termĳn gaan spelen in hun aankoopbeslissingen. De spil voor VLAM is de consument. We nemen het

in de regel regelmatig vlees eten. We zien in de praktĳk wel dat vlees iets minder vaak en in iets kleinere hoeveelheden gekocht wordt. Maar vlees blĳft een belangrĳk deel van de voeding.’ ‘Het aandeel vegetariërs ligt nu op drie procent. Dat blĳft een vrĳ beperkte groep. We merken een algehele tendens dat mensen bewuster bezig zĳn met de consumptie van vlees. Vlees weglaten gaat niet zomaar, omdat vlees een belangrĳke bron is van ĳzer, zink en vitamine B12. Vlees is de weg om een aantal specifieke nutriënten binnen te krĳgen en er is geen eenduidig alternatief om vlees te vervangen. Vegetarïer zĳn vergt inspanning.’

Wat is de reactie van VLAM op de recente uitspraak van het Ethisch Vegetarisch Alternatief dat tv-spots over rundvlees niet van algemeen openbaar nut zĳn? ‘VLAM is een overheidsinstelling en heeft in die hoedanigheid toegang tot de boodschap van algemeen nut op de openbare omroep. We maken hier dankbaar gebruik van. We brengen onze boodschap binnen de context van gezonde en gevarieerde voeding, volgens de adviezen van de actieve voedingsdriehoek en de aanbevolen dagelĳkse hoeveelheid vlees. Onze missie is om consumenten te vertellen dat als ze voor vlees kiezen, ze bĳ voorkeur iets van ons kunnen kiezen. Vlees van hier is voedzaam, veilig en verantwoord geproduceerd.’ ‘VLAM heeft een heel andere insteek dan commerciële bedrĳven. VLAM geeft generieke producten een platform, basisproducten krĳgen zo een gezicht. Het is belangrĳk dat ook die categorie ondersteund wordt. Daarnaast is er ruimte voor nicheproducten.’

‘Consument wil weten welk verhaal schuilt achter het stuk vlees op zĳn bord’ gedrag van de consument als basis voor onze campagnes. Als VLAM staan we open voor deze ontwikkelingen zonder ons daartegen af te zetten. Dat past ook in de algehele tendens waarbĳ de consument de laatste jaren steeds bewuster omgaat met voedsel. We merken dat mensen zich steeds meer bewust worden van de waarde van kwaliteitsvolle voeding.’ Ziet VLAM wĳzigingen in het voedingspatroon naar aanleiding van maatschappelĳke ontwikkelingen zoals de oproep om minder vlees te consumeren? ‘De Vlaming blĳft een gewoontedier. Meer dan 90 procent van de Belgen blĳft

naar de stamboekwerking in verhouding tot de markt voor de verschillende rassen. Belgisch witblauw is daarbĳ het grootste ras en zodoende is VLAM ook betrokken bĳ het dossier voor een Beschermde Geografische Aanduiding. Anderhalf jaar geleden zĳn we op aanvraag van de boerenorganisaties en in samenwerking met onze Waalse tegenhanger Apaq-W betrokken in het verhaal van het generiek lastenboek vlees. Dat is momenteel niet zichtbaar voor de consument op de winkelvloer. In samenspraak met de sector kan dit uiteraard nog gerealiseerd worden door een logo te gebruiken. De voorwaarde is evenwel dat ook de afnemers meegaan in dit verhaal.’

‘Het vlees dat hier verkocht wordt, is bovendien het meest veilige vlees. De sector is bezig met het verduurzamen van de vleesproductie door onder meer valorisatie van nevenstromen, vermindering van de milieu-impact en aandacht voor dierenwelzĳn. We nemen deze aspecten ook mee in onze communicatie naar de consument. De hedendaagse consument wil immers weten welk verhaal er schuilt achter het stuk vlees op zĳn bord.’ De focus ligt dus uitsluitend op het vlees, veel minder op rassen? ‘Er is wel een samenwerking met stamboeken. Zo gaat een deel van het geld

In Wallonië brengt een website scholen en rusthuizen in contact met lokaal geproduceerd voedsel. Liggen daar voor VLAM kansen? ‘We willen in kaart brengen of daar potentieel is. We zien in ons marktonderzoek dat vooral de pure stukken vlees achterblĳven in ons consumptiepatroon. Het is onze opdracht om die pure, edele stukken meer naar voren te schuiven. Daarom spelen we in op het verspreiden van kennis over versnĳdingstechnieken van vlees via de slagers- en horecaopleiding. We willen ook nieuwe trends als tapas en nieuwe versnĳdingen promoten. Het opwaarderen van de vergeten stukken behoort ook tot de mogelĳkheden. We willen de voordelen en troeven van vlees nog meer overbrengen naar de meer twĳfelende consument van vandaag.’ l

V E E T E E LT V L E E S

VV01_interview.indd 17

J AN UA R I

2 0 1 5

15-01-15 15:06

BU I T E N L A N D

Vee houden zoals bĳ ons honderd jaar geleden Tanzania

Afrika

VeeteeltVlees bezocht afgelopen najaar Tanzania. Dit kwam tot stand met ondersteuning van de IFAJ (Internationale Federatie van Landbouwjournalisten) en Agriterra (Nederlandse groepering van plattelandsorganisaties voor ontwikkelingshulp).

Deel 1: Vee houden als 100 jaar geleden Deel 2: Ode aan de Masai-veehouders

Ufugaji katika Tanzania Tanzania is een Afrikaans land in ontwikkeling. De landbouwers produceren in de eerste plaats voor de eigen voorziening. Het overschot, als dat er al is, wordt op de lokale markt verkocht. Rundvee houden, ‘ufugaji katika’, is er geen sinecure vanwege het klimaat. Vooral zeboerassen maken de dienst uit. tekst en fotograﬁe Guy Nantier

VV01_fotoserie Tanzania deel 1.indd 18

15-01-15 14:20

Foto boven: Het Oost-Afrikaanse Tanzania, een gewezen Brits mandaatgebied zo groot als Duitsland en Frankrĳk samen, bezit grote voorraden aan mineralen en ertsen, zoals goud, diamant, steenkool, ĳzer, uranium, nikkel, chroom, tin en platina. De agrarische sector is er goed voor circa 27,6 procent van het bruto binnenlands product (2013) en, niet onbelangrĳk, biedt aan 80 procent van de beroepsbevolking werkgelegenheid. Tot eind jaren zeventig van de vorige eeuw gold Tanzania als een modelontwikkelingsland. In de jaren tachtig sloeg het economisch verval toe. Prĳsdalingen op de wereldmarkt van belangrĳke exportproducten, waaronder voor de landbouw koffie, katoen en thee, en een onderontwikkelde transport- en communicatiesector waren de voornaamste oorzaken. Foto onder: Tanzania is nu een van de armste landen ter wereld. Een derde van de naar schatting 45 miljoen Tanzanianen leeft onder de armoedegrens. Het land bezit niettemin een enorme potentie voor economische groei gestoeld op onder meer landbouwactiviteiten. Grond en water zĳn immers ruim aanwezig voor de productie van een brede waaier aan voedselproducten voor binnenlandse consumptie en voor export. Het land heeft met twee grote zeehavens en twee grote luchthavens directe toegang tot de wereldmarkt. Saffloerzaad voor de productie van saffloerolie wordt bĳvoorbeeld geëxporteerd naar onder andere Amerika en China. Foto boven: Het grootste deel van de bevolking woont en werkt op het platteland. Kleinschalige familiale landbouwbedrĳven zĳn dominant. De meeste boeren bezitten een stukje land van maximaal 2 hectare waarop overwegend gewassen voor de eigen consumptie worden geteeld. Wat ze overhouden, wordt verkocht op de lokale markt. Heel veel boeren houden er ook wat vee (runderen, kippen, geiten) op na. De runderen worden hoofdzakelĳk ingezet voor de bewerking van het land en voor de bemesting. Foto links: De Tanzaniaanse regering heeft een ambitieus plan uitgewerkt om de armoede terug te dringen. Het landbouwonderwĳs is een belangrĳke pĳler in dit plan. Wat de dierlĳke productie betreft bezit Tanzania zeven opleidingscentra waar de jeugd geschoold wordt in de veehouderĳ. Ook volwassenenonderwĳs wordt er ingericht. De boerenvrouwen die in hoofdzaak de werkkrachten zĳn in het veld, zĳn immers vaak ongeschoold.

VV01_fotoserie Tanzania deel 1.indd 19

15-01-15 13:45

BU I T E N L A N D

Foto onder: Het gemiddelde jaarinkomen van een Tanzaniaan bedraagt 1400 euro (2013). Eén liter brandstof kost 2100 Tanzaniaanse shilling (1,05 euro). De melkverkoopprĳs op lokale markten varieert per regio en ligt tussen de 255 T. shilling (0,12 euro) en 711 T. shilling 0,35 euro) per liter. Voor één kilo biefstuk of één kilo runderlever in de lokale slagerĳ betaalt men 9000 T. shilling (4,50 euro), voor het mindere vlees betaalt men 7000 T.shilling (3,50 euro) Eén liter geïmporteerde volle melk in de grote steden kost in de supermarkt 3200 T. shilling (1,60 euro). Het vlees in de supermarkt is eveneens geïmporteerd: gehakt kost er 2,50 euro per kilo, een lendestuk kost 11,50 euro per kilo. Foto boven: Ook leerkrachten of ambtenaren zĳn vaak parttimeboer en houden wat vee vanwege het lage salaris. Volgens de laatste landbouwsteekproef werden er in 2007-2008 in Tanzania 21.280.875 runderen gehouden door 1.698.580 gezinnen. 82 procent van de gezinnen met runderen bezit 1 tot 15 koeien, 16 procent bezit tussen de 16 en 100 stuks vee. Slechts 2 procent houdt er meer dan 100 koeien op na.

Foto onder: Het land kent vier klimaatzones: tropisch warm en vochtig (oostelĳke kustgordel), warm en droog (de westelĳke en centrale laagvlakte), getemperd hooglandklimaat (< 1000 meter hoogte) en koel bergklimaat (> 1000 meter hoogte). In de warme, droge gebieden worden lokale zeboerassen (Tanzania shorthorn, sahiwal, mpwapwa en boran) gehouden, voornamelĳk als statussymbool. In het getemperde hoogland worden kruisingen van zeboerassen met holstein, simmental, jersey of brown swiss ingezet voor de melken vleesproductie. De lokale rassen domineren met 96 procent de totale runderpopulatie.

VV01_fotoserie Tanzania deel 1.indd 20

15-01-15 13:46

Foto boven: De Tanzaniaanse keuken is vrĳ sober. Het dieet van de Tanzaniaan bestaat voornamelĳk uit plantaardige producten (tarwe, maismeel, rĳst, sorghum, bonen, maniok) en uit kip of geit als voornaamste dierlĳke eiwitbron. De Tanzaniaan eet weinig groenten en de keuze hiervan is beperkt (kolen, spinazie). Vlees van runderen wordt weinig tot zelden gegeten.

Foto onder: Kunstmatige inseminatie speelt een heel grote rol in de ontwikkeling van de plattelandsbevolking. Niet alleen omwille van de veeverbetering, maar ook en vooral als middel om de scholingsgraad van de kinderen te verhogen. Een hogere productie betekent minder vee en dus minder kinderen die dagelĳks het vee moeten hoeden. Zĳ kunnen dan plaatsnemen in de schoolbanken. Om deze twee redenen subsidieert de overheid fors het gebruik van kunstmatige inseminatie: de productiekosten van een rietje bedragen 3000 T. shilling (1,50 euro). De verkoopprĳs aan de boer is 2000 T. shilling (1 euro).

VV01_fotoserie Tanzania deel 1.indd 21

Foto onder: Op vooruitstrevende bedrĳven worden de dieren het jaar rond op stal gehouden en wordt in het droge seizoen gevoerd met geconserveerd olifantsgras, maiskolven zonder korrel, maisstengel en katoenzaadkoek.

15-01-15 13:46

K E U R I N G

Breeze van Daisel voor de derde maal ongenaakbaar op CRV Koe-Expo

Eenmaal, tweemaal, driemaal

De achtjarige Occupantdochter van Lieven Goddeeris werd op de CRV Koe-Expo 2015 op Agriflanders in Gent voor de derde maal uitgeroepen tot kampioenskoe bĳ de witblauwen. De titel bĳ de jonge vaarzen ging naar Aurora van het Negenbonder en bĳ de vaarzen in de middengroep naar Emma des Amandiers. tekst Guy Nantier

et was puur genieten op de tweejaarlĳkse CRV Koe-Expo te Gent. De bezoeker kon maar met één vraag naar huis: waarom heb ik niet zulke prachtige dieren op stal? De witblauwshow tĳdens de landbouwbeurs Agriflanders zette met 67 dieren van 34 deelnemende fokkers een prachtige combinatie neer van vleeskwaliteiten, groeikracht en correctheid. Al is correctheid in het beenwerk nog voor verbetering vatbaar. Aan de andere kant: voor sommige dieren is de reis naar Gent lang en op de stand gunt menig bezoeker de dieren weinig rust door liggende dieren rechtop te jagen. Maar toch.

De jury had het niet bepaald makkelĳk om de dieren te plaatsen. Er werd verschillende malen beroep gedaan op de scheids om de koppositie te bepalen.

Minieme verschillen Zoals in de derde rubriek jonge vaarzen, waarin Izah van Tervoort (v. Germinal) van Benny Neven uit Wellen letterlĳk en figuurlĳk veel gewicht in de schaal legde met haar 665 kilogram en diep gevulde broek. Izah stond lange tĳd op 1a. Op de tweede plek stond Idylle van het Bareelhof (v. Adajio) van Gilbert Veulemans uit Glabbeek. Idylle legde 61 kilogram minder in de weegbalans, maar toonde in achter-

aanzicht meer bekkenbreedte en scherpte in de vleespartĳen van de achterhand. Na een extra rondje lopen, waarbĳ beide dieren hun vlotheid in de stap bewezen, besliste de scheids de rollen toch om te keren en kwam Idylle op 1a. Scheidsrechter Bart Willems: ‘Idylle showt meer frisheid – jeugdigheid – en net wat meer finesse in de bespiering.’ In een andere fel bevochten rubriek jonge vaarzen was er een tweekamp tussen Ici Paris van Terbeck (v. Imperial) van de familie Roggen-Schotsmans uit Kersbeek en Aurora van het Negenbonder (v. Adajio) van Rigo Lenaers-Rubens uit Vliermaal. Ici Paris stond op 1a, Aurora op 1b. Na tussenkomst van de arbiter Jean-Luc Frison werden ook hier de plaatsen gewisseld. Voor Ici Paris pleitten de algehele correctheid in de benen op stand en in de gang en de finesse in het bot. Aurora plaatste daartegenover wat meer breedte in de borst en de rug, wat meer bespiering in de schouderpartĳ en een diepere broekbespiering. In een bloedmooie finale was het al vlug duidelĳk dat Idylle of Aurora voor de eindwinst zou gaan. Idylle was in het

Tabel 1 – Rubriekswinnaars CRV Koe-Expo witblauw 2015 (kampioenen vetgedrukt)

categorie

naam dier

geb. datum

gewicht

tot.score

Ivoire van het Bareelhof Imitation van het Kruisborre Idylle van het Bareelhof Aurora van het Negenbonder vaarzen midden Emma des Amandiers Indi van ’t Herent Godin van de Ĳzer koeien Glans van de Kerkenhofstede Breeze van Daisel

07-11-2013 07-10-2013 15-07-2013 29-05-2013 18-04-2013 17-03-2014 19-08-2011 03-04-2011 30-09-2006

508 555 604 611 673 747 839 977 1000

88,2 87,8 89,6 90,5 90,2 89,4 90,4 89,7 91,5

jonge vaarzen

V E E T E E LT V L E E S

VV01_Agriflanders.indd 22

JANUARI

vader

m.moeder

eigenaar, woonplaats

Imperial Argan Adajio Adajio Grommit Adajio Adajio Imperial Occupant

Sjaka-Zoeloe Germinal Sjaka-Zoeloe Harisson Orme Etna Dandi Occupant Tonique

G. Veulemans, Glabbeek R. Orinx, Asse G. Veulemans, Glabbeek R. Lenaers-Rubens, Vliermaal Elevages des Amandiers, Moelingen R. Thĳs, Neerpelt bvba De Mahoney, Pittem P. Gillis, Watervliet L. Goddeeris, Beerst

2015

19-01-15 15:07

voordeel in zĳaanzicht van de achterhand en van de benen. Aurora was in het voordeel in achteraanzicht met haar

breedte in de voorhand en het bekken en ze was net wat meer aangesloten achter de schouder. De jury koos na heel veel

Breeze van Daisel (v. Occupant), kampioene koeien

wikken en wegen voor Aurora. Maar het was close, heel close.

Meest complete wint De finale bĳ de vaarzenmiddengroep was met drie finalisten, die elk schitterden op een ander exterieuronderdeel, eveneens geen ‘makkie’ voor de jury. Emma des Amandiers (v. Grommit) van Les Elevages des Amandiers uit Moelingen was met een fraaie ronde rib en fĳnheid in het bot de beste in type en de beste in vleesexpressie in de achterhand. Indi van ’t Herent van Raymont Thĳs uit Neerpelt was de breedste in de voorhand van het trio en bezat het fĳnste bot. Godin van de Ĳzer (v. Adajio) van maatschap De Mahoney uit Pittem liet met 839 kilogram een mooi gewicht optekenen en was in zĳaanzicht van de achterhand het meest bolrond en het diepst bespierd. Zou het beenwerk beslissen? Emma was net iets vlotter in de gang dan Indi en Godin, waarbĳ Godin op stand een lichte overkoting liet zien in een achterbeen. De jury wees terecht Emma aan als de compleetste eindoverwinnaar.

Sublieme reeksen koeien

Emma des Amandiers (v. Grommit), kampioene vaarzen middengroep Aurora van het Negenbonder (v. Adajio), kampioene jonge vaarzen

Wat meer te zeggen dan ‘subliem’ over de twee rubrieken koeien? De tweede rubriek schitterde net nog iets meer dan de eerste vanwege de massale vleespartĳen. De deelnemende dieren zetten allemaal meer dan 900 kilogram neer in de keuringsring. Vier van de zeven dieren passeerden zelfs de grens van 1000 kilogram met als zwaarste dier Cervetta van het Vinkenhof (v. Elan) van Erik Vandewalle uit Eernegem met 1078 kg. Dit gezegd zĳnde, de met haar acht jaar oudste deelneemster, Breeze van Daisel (v. Occupant) van Lieven Goddeeris uit Beerst, was ongenaakbaar. Breeze, reeds tweemaal kampioene te Agriflanders in 2011 en 2013, heeft nog niets van haar sterallures verloren. Zĳ zette 1000 kilogram neer op goed bewaard beenwerk en ze had vleeskwaliteiten waarvoor de superlatieven ontbreken. Het kampioenschap bĳ de koeien kon haar niet ontgaan ondanks de mooie concurrentie van Glans van de Kerkehofstede (v. Imperial) van Paul Gillis uit Watervliet. Maar op meerdere onderdelen, zoals de fĳnheid in het bot of de bevleesde aansluiting van schouder naar ribben, moest Glans inbinden tegen de werkelĳk complete Breeze. Het is dan ook geen schande om van de Occupantdochter te verliezen. Breeze zorgde ook voor het toetje van de zeer gesmaakte editie. Zĳ werd voor de tweede maal algemeen kampioen Agriflanders. l

V E E T E E LT V L E E S

VV01_Agriflanders.indd 23

J AN UA R I

2 0 1 5

19-01-15 14:50

B E D R I J F S R E P O RTA G E

Sabin Van den Berge: ‘Met een deelname aan Agriflanders is 2015 al half geslaagd’

Antoine en Sabin Van den Berge Familie Van den Berge uit Leeuwergem schept veel genoegen in hun deelname aan keuringen. Erbĳ zĳn op de nationale te Brussel is, na Agriflanders, het doel in 2015. Activiteit: Ras: Aantal dieren: Aantal kalvingen:

Systematisch doelen bĳstellen Leeuwergem

hobbyfokkerĳ Belgisch witblauw 20 5

en boer kan moeilĳk stilzitten, dat weet iedereen. Toen Antoine (74) en zĳn vrouw Godelieva (76) in 2004 met pensioen gingen, wilden ze toch enkele dieren blĳven houden. Sindsdien verzorgen Antoine, Godelieva en hun dochter Sabin (42) het vleesvee, terwĳl Bart, de man van Sabin, voor de voortzetting van de melkveetak zorgt. De fokkerĳ van de witblauwen is vooral een hobby voor het drietal. Naast haar werk op de boerderĳ werkt Sabin nog voltĳds in de welzĳnssector.

Vaarzen van Terbeck

Van vader op dochter, van moeder op zoon. De liefde voor de witblauwen wordt van generatie op generatie doorgegeven bĳ familie Van den Berge. Zowel vader als dochter als kleinzoon Lieven hebben graag het woord als het over hun prĳsdieren gaat. tekst Hanne Vandenberghe

en in 2011 werd ze er kampioene. In datzelfde jaar haalde ze de selectie voor deelname aan Agribex te Brussel, een eerste grote stap op een grote landbouwbeurs.

Samen thuis, samen uit In augustus 2014 vierden Antoine en Godelieva hun vĳftigste huwelĳksverjaardag. Sabin en haar broer kwamen op het idee om hun een fokdier cadeau te doen. Ze gingen te rade bĳ de familie Roggen-

Schotsmans en kochten er twee: Irena (v. Argan) en Isabel (v. Imperial) van Terbeck. ‘Oorspronkelĳk zouden we maar één vaars kopen. Maar Irena en Isabel zĳn allebei dochters van Café van Terbeck en zaten van jongs af aan samen. Dus beslisten we om dit ook zo te laten’, vertelt Sabin. In januari 2014 waren ze allebei ingeschreven voor de prĳskamp te Sint-Truiden en te Affligem, waarbĳ ze nog een laatste keer meededen onder de naam

Ook Isabel, Imperialdochter en halfzus van Irena, doet mee aan de prĳskamp op Agriflanders

In 2003 kocht Antoine zĳn eerste stamboekkoe aan bĳ de familie RoggenSchotsmans. ‘Vanita van Terbeck, een dochter van Canon de Frimbuis, was een groot en lang dier met een mooie achterhand en een enorm zacht karakter’, vertelt Sabin. ‘Ze woog duizend kilo en we konden met haar gaan wandelen alsof het onze hond was.’ Vader Antoine benadrukt hierbĳ dat het beenwerk op oude leeftĳd bovendien heel goed was. Of om het met de woorden van Lieven (9), de zoon van Sabin, te zeggen: ‘Het was een oude koe, maar ze kon nog koersen als een paard.’ ‘Jaarlĳks doen we mee aan twee of drie grote prĳskampen’, vertelt Sabin. ‘Het provinciaal kampioenschap in Sint-Lievens-Houtem staat steevast op de agenda. Kunnen we daar nog een nationale prĳskamp, zoals te Brussel, Gent of Libramont, aan toevoegen, dan ben ik supertevreden.’ Op het provinciaal kampioenschap werd Vanita twee keer tweede

VV EE EE TT EE EE LL TT VV LL EE EE SS O J AK N TU OA BR ER I 22 00 10 59

VV01_bedrijfsrep Vandenberghe Antoine.indd 24

15-01-15 13:49

Irena (v. Argan) behaalde een eerste prĳs op de prĳskamp in Sint-Truiden en in Affligem

van Roggen-Schotsmans. Irena en Isabel eindigden in Sint-Truiden respectievelĳk als eerste en derde bĳ de vaarzen tussen acht en twintig maanden. Ook in Affligem haalde Irena een eerste plaats, Isabel eindigde als tweede. Met Irena van Terbeck haalde Sabin de selectie voor de nationale prĳskamp te Libramont. ‘Enkel de plaatsing voor Libramont al was voor mĳ heel mooi. Via zo’n deelname kan je jezelf nog beter aan de buitenwereld tonen’, klinkt het. Sabin stelt haar doelen stelselmatig bĳ. Een eerste doel, een deelname aan Agribex in Brussel, kon al afgevinkt worden. Ondertussen volgde ook al Libramont. In januari doet Sabin met Irena en Isabel mee aan de keuring in Gent. Haar doel voor 2015 is hiermee al deels bereikt. ‘Nu kĳk ik ernaar uit om in december met koe en kalf op Agribex in Brussel te staan’, legt Sabin uit. ‘Zowel Irena als Isabel zouden hiervoor in aanmerking komen. Ze zĳn nu beide drachtig van Hazard van de Pannemeers.’

Stieren bezichtigen De bevruchting gebeurt via kunstmatige inseminatie. ‘Een groot voorstander van

spoelen ben ik niet. Dit zorgt voor stress bĳ de dieren.’ Er wordt gebruikgemaakt van het stieradviesprogramma en lineaire beoordeling. ‘Bĳ onze stierkeuze staat hoogtemaat met stip op de eerste plaats. Ook heb ik graag de stieren in levenden lĳve gezien’, legt Sabin uit. ‘Or de Beaujeu bĳvoorbeeld zag ik vorig jaar op de opendeurdag van BBG/CRV in Ciney. Dan zie je heel wat meer dan op een foto in de catalogus. Het is een grote en lange stier met een prachtige achterhand en heel goed beenwerk die mĳn veestapel kwalitatief zeker kan versterken.’ Verder zit er ook sperma van Langoureux de Fooz en Hazard in het spermavat op het bedrĳf. ‘Naast de goede moederlĳn en het gebruik van een andere bloedlĳn zĳn de lengte en hoogte (+8) sterke punten bĳ Langoureux. Ook Hazard van de Pannemeers zorgt voor hoogte (+7) en voor veel vlees.’ Een stier die Sabin eveneens graag in het spermavat had gewenst én had ingezet, is Origan de Fooz. Maar de veehoudster had de pech dat de stier net voor de opendeurdag in Wuustwezel afgevoerd moest worden. Niet dus.

Werken met vast patroon Om de stress bĳ de koeien zo laag mogelĳk te houden, doorloopt Sabin dagelĳks een vast schema. De dieren worden elke dag op exact hetzelfde tĳdstip gevoerd. ‘Tweemaal daags’, legt Sabin uit. ‘De koeien kunnen hun klok erop gelĳkzetten. Het is misschien wat overdreven, maar we doen dit al jaren en we ervaren dit als een goede manier.’ De dieren krĳgen dagelĳks krachtvoer en mais en volop gras en hooi. ‘Als we naar een prĳskamp toe werken, daalt de maisgift en stĳgt de krachtvoergift.’ Voor Sabin en Antoine is het houden van de witblauwen in de eerste plaats een hobby. De afgemeste dieren worden grotendeels verkocht aan de broer van Sabin, die ze verwerkt in zĳn beenhouwerĳ. ‘Misschien zouden we nog wat kunnen uitbreiden, maar een twintigtal dieren is mooi’, weet Antoine. ‘Op vlak van rentabiliteit halen we niet de top. We komen uit de kosten en houden weinig over’, voegt Sabin toe. Toch is rentabiliteit niet het hoofddoel. ‘Ik vind het een plezier om naar iets moois in de wei te kĳken, daar haal ik veel voldoening uit.’ l

VV EE EE TT EE EE LL TT VV LL EE EE SS O J AK N TU OA BR E R I 22 00 10 59

VV01_bedrijfsrep Vandenberghe Antoine.indd 25

15-01-15 13:49

MELKTAXI: KALVEREN VOEREN WORDT EEN PLEZIER!

INTERNATIONALE VAKBEURS VOOR LANDBOUWMECHANISATIE EN VEETEELT

FÉVRIER 2015 22T/M >2626 22 FEBRUARI 2015 Paris Nord Villepinte - France Voordelen: • Programmeerbaar verwarmingselement = altijd de juiste temperatuur • Programmeerbare doseerpomp = altijd de juiste hoeveelheid • Krachtige mixer = perfect opgelost melkpoeder • Elektrische aandrijving (2 x voor- en achteruit) = arbeidsvreugde • Optioneel: pasteurisatie voor volle melk • Gemakkelijk te reinigen dankzij het reinigingsprogramma • Gezondere kalveren Verkrijgbaar in 80 L, 150 L of 260 L

Interesse?

Vraag gratis een vrijblijvende demonstratie aan: info@distrifarm.be Tel 056/75 31 70 Exclusief importeur: DISTRIFARM bvba

SIMA Hallen 3 t/m 7: de oo is groter dan it!

DIENSTEN SPECIAAL VOOR U OP MAAT GEMAAKT: ■ Ontvangst - De ‘Club International’ bij de ingang van hal 6, ontvangst in uw eigen taal, een persoonlijke rondleiding op de beurs…

D E E E R S T E K E U S VA N V L E E S V E E H O U D E R S

first!

by SIMA

■ Uitwisseling - Gratis bezoeken aan landbouwbedrijven in de regio van Parijs ■ Business - Afspraken op maat met exposanten dankzij de SIMA Business Meetings ■ Ontdekken - restaurants en evenementen in Parijs tegen gereduceerd tarief VRAAG UW GRATIS TOEGANGSBADGE AAN OP DE WEBSITE MET DE VOLGENDE CODE: VEEV15

18 FEBRUARI

www.simaonline.com

THEMA GRAS

PROMOSALONS NEDERLAND Tel. 020 4620020 Email : info@promosalons.nl

119-NL_VEETEELTVLEES_88x256.indd VVE EE ET TE EE EL LT TV L1AEPERS I LJ A1N 2 U 0A 0R 9I 26

VV01_p26.indd 26

2015

U kunt uw advertentieruimte reserveren t/m 9 februari Bel: +31 (0)26 38 98 820/823. Of e-mail: advertenties@crv4all.com

15/12/2014 12:40

15-01-15 13:53

U I T

D E

D I E R E N A RT S P R A K T I J K R E N É

B E M E R S

Aan de hand van voorbeelden uit hun dagelĳkse praktĳk schrĳven drie dierenartsen over diergezondheid in de vleesveehouderĳ. Om en om beschrĳven John Campe, Piet De Meuter en René Bemers maandelĳks vastgestelde ziektebeelden, uitgevoerde behandelingen en/of mogelĳke preventiemaatregelen.

Niet genezende wond aan de onderpoot

Botsplinter D

rie weken geleden had een collega van mĳ tĳdens een ander bezoek ook al even naar het betreffende dier gekeken. Het verhaal was toen dat het rund had vastgezeten met de voorpoot. Het dier was geklemd tussen een hek en was nadien erg kreupel. De veehouder had het dier zelf al volgens het bedrĳfsbehandelplan behandeld met een pĳnstiller en antibiotica. Deze behandeling leek goed aan te slaan. De zwelling van de voorpoot verminderde en het steunen op de poot verbeterde snel. Maar toen mĳn collega er was, was de behandeling al vĳf dagen daarvoor gestopt, etterde de wond flink en nam de zwelling weer toe. Het advies was om de behandeling te hervatten en de wond wat te spoelen met een milde (theekleurige) betadineoplossing. Weer twee weken verder belde de veehouder dat het eigenlĳk maar matig vooruitging. Ondanks de behandeling bleef de etter komen. ’s Middags was ik toch in de buurt. Dus besloot ik toch maar eens even naar het bedrĳf te gaan om het rund te onderzoeken. Bĳ het onderzoek viel eigenlĳk alleen de duidelĳk etterende plek ter hoogte van de gezwollen onderpoot op. Koorts was er niet meer en de steunname was redelĳk. Bĳ dergelĳke symptomen gaat de verdenking uit naar een zogenaamd ‘sequester’, dat is een stukje bot dat diep in de wond zit verscholen. Een röntgenfoto geeft in zo’n geval volledig uitsluitsel. In overleg met de veehouder hebben we een röntgenfoto genomen. Hierop was mooi de botsplinter te zien. Na het chirurgisch verwĳderen van de sequester was een snelle genezing van de voorpoot een feit. Het dier is na afloop volledig genezen.

De encyclopedie sequester of botsplinter Een sequester of botsplinter ontstaat bĳ een rund meestal door een trauma ter hoogte van de onderpoten of ribben. Door het trauma kan de bloedtoevoer beschadigd raken en kan een infectie erbĳ komen. Eigenlĳk is dit een vorm van osteomyelitis of infectie van het bot. Als het ontstoken botstuk te groot is en door het lichaam niet kan worden opgeruimd, blĳft dit een continue bron van

infectie. Zo blĳft er meestal een fistel over vanaf de sequester naar de huidwond en die gaat hierdoor niet genezen. De chirurgische ingreep bestaat uit het verdoven van de plek en dan door het volgen van het fistelkanaal naar de sequester. Zoals op de foto is te zien aan de wolkvorming om het bot, zit er vaak al veel nieuwe botvorming omheen (= callus). Dat wordt verwĳderd met een beitel of curette en dan komt de sequester tevoorschĳn. Door de röntgenfoto is bekend hoeveel stukken er zĳn te verwachten en wat de grootte is. Als er twĳfel is over de sterkte van de poot na het verwĳderen van de sequester, moet er worden ingegipst. In dit geval is de poot volledig genezen en heeft het dier er totaal geen hinder meer van.

V E E T E E LT V L E E S

VV01_dap.indd 27

J AN UA R I

2 0 1 5

15-01-15 13:18

V O E R

V O O R

V L E E S B O E R

Langere wachttĳd voor insemineren met gesekst sperma Uit een Amerikaanse experiment bĳ jerseykoeien blĳkt dat bĳ gebruik van gesekst sperma het ideale inseminatietĳdstip tussen 20 tot 28 uur na de eerste tekenen van bronst ligt. Dat meldt de website thebullvine.com. Bĳ het gebruik van conventioneel sperma – dat 24 uur zĳn bevruchtend vermogen behoudt in de baarmoeder – is het ideale moment 4 tot 12 uur bĳ koeien en 16 uur bĳ vaarzen na de eerste tekenen van bronst. Er zĳn twee redenen waarom langer zou moeten worden gewacht bĳ het gebruik van gesekst sperma: de spermarietjes met gesekst sperma bevatten tien maal minder spermacellen dan conventioneel sperma. Gesekst sperma scoort ook lager voor bevruchtend vermogen dan conventioneel sperma door de behandeling van het sperma tĳdens het proces van seksen.

Biest verwerken via Colostromat Biest pasteuriseren, afkoelen en ontdooien, dat zĳn de functionaliteiten van de nieuwe Colostromat van Förster. Binnen het concept kunnen aluminium zakken van 3,8 liter worden afgevuld met biest. In een waterbad kan de biest in 60 minuten op 60 graden Celsius worden verwarmd. Hierdoor krĳgt bacteriegroei geen kans en blĳft het aandeel antistoffen behouden. Op de aluminium zakken zĳn een speen en een drenchslang te bevestigen voor het verstrekken van de biest. De Colostromat is vanaf begin 2015 leverbaar en gaat circa 3900 euro kosten. Meer informatie op www.foerster-technik.de

Voer uit natuurgebieden soms te schraal In natuurgebieden, waar bemesten verboden is en niet mag worden bĳgevoerd, kan het ruwvoer te weinig voederwaarde en mineralen bevatten. Hierdoor kunnen bĳ de dieren gezondheidsproblemen ontstaan. Dat meldt veearts.nl. De Nederlandse Gezondheidsdienst voor Dieren (GD) werd benaderd over kalveren van drie tot vier maanden oud die stĳf liepen. Ze hadden verdikkingen rond de kogelgewrichten die hard waren en niet warm aanvoelden. Op basis van het rantsoen, dat bestond uit alleen natuurgras en -hooi en geen bĳvoer, werd de mineralenstatus van de kalveren gecontroleerd. Hierbĳ werden extreem lage koperwaarden vastgesteld: 1,3 tot 2,7 µg per liter, terwĳl de norm 7,5 tot 18 µg per liter is. Kopertekort kan bĳ groeiende dieren skeletafwĳkingen (verdikte groeischĳven) veroorzaken. Het is bĳ herkauwers te herkennen aan diarree, verminderde groei en veranderingen in vacht en haarkleur.

VV01_vvb.indd 28

V E E T E E LT V L E E S

JANUARI

2015

15-01-15 15:04

E C O N O M I E

Toeslagprĳzen

Veeprĳzen

B RON: WAGE NI NGE N UR L I VE S TO CK RE S EA R C H ( N L . )

ST IER EN Tabel 1 – Energie- en eiwittoeslagprĳzen rundveevoeders (in eurocenten, excl. btw)

13 januari 2015

5,5

tendens

10,5 116,5 12,1 102,2

5,0 euro/kg koud geslacht excl. btw

kvem kg dve-toeslag kvevi kg dve-toeslag

B R ON : V E E MA R K T B R U G G E ( B .)

S 2014

S 4,86

4,5 4,0 3,5 3,0

E 3,99

E 2014

U 3,32

R 2014

R 3,04

U2014

2,5 2,0

minimum-/maximumprĳs 1

K O EIEN

september 2014 oktober 2014 tendens

index API af-boerderĳ

index PPI verwerking

index CPI consument

116,00 111,00

106,80 103,90

108,10 107,50

euro/kg koud geslacht excl. btw

Tabel 2 – Prĳsmonitoring van rundvee naar rundvlees in Nederland

25 30 week

minimum-/maximumprĳs

4,5

B RON: LEI- W UR ( NL . )

B R ON : V E E MA R K T B R U G G E ( B .)

5,0

Prĳsmonitoring

4,0

S 4,56

S 2014

E 3,94

E 2014

U 3,32

U 2014

R 2,25

R 2014

3,5 3,0 2,5 2,0

25 30 week

Voor de meest actuele veeprĳzen: ga naar www.veeteeltvlees.nl

Vleesprĳsindex B R ON : F OD -E C ON OMIE ( B .) 120

vereenvoudigde ratio referentieratio (18 m.) ondergrens bovengrens

110 100

2005 = 100

80 70 60 50 40 ‘06 ‘07 ‘07 ‘08 ‘08 ‘09 ‘09 ‘10 ‘10 ‘11 ‘11 ‘12 ‘12 ‘13 ‘13 ‘14 l‘14 ‘14 jul jan jul jan jul jan jul jan jul jan jul jan jul jan jul jan ju nov maand/jaar

V E E T E E LT V L E E S

VV01_vvb.indd 29

J AN UA R I

2 0 1 5

15-01-15 15:04

C O L O F O N

AGENDA Keuringen en prijskampen

Rustig het einde van de winter afwachten bĳ M. Raemdonck te Sleidinge Foto: Kristina Waterschoot

COLOFON VeeteeltVlees is een uitgave van CRV BV en verschĳnt maandelĳks.

redactie

hoofdredacteur Guy Nantier redactie Jorieke van Cappellen, Annelies Debergh, Inge van Drie, Florus Pellikaan, Jaap van der Knaap, Ivonne Stienezen en Tĳmen van Zessen fotografie Harrie van Leeuwen, Kristina Waterschoot bureauredactie Mirjam Braam (chef), Lieke van den Broek, Ingrid Sevenster, Rogier van der Weiden vormgeving André Fris, René Horsman, Esther Onida aan dit nummer werkten verder mee Hanne Vandenberghe hoofd uitgeverĳ Rochus Kingmans

redactie-adres

Nederland: postbus 454, 6800 AL Arnhem, telefoon 026 38 98 800 Vlaanderen: Van Thorenburghlaan 14, 9860 Oosterzele, telefoon 09 363 92 11 fax 09 363 92 06 E-mail veeteelt@crv4all.com

25 januari: 31 januari: 31 januari: 22 januari: 5 februari: 10 februari 11 februari 17 februari: 19 februari: 26 februari: 26 februari: 26 februari: 14 maart: 8 mei: 25 juli: 30 juli: 11-13 september: 18-20 september: 7-9 oktober: 17 oktober: 9 december:

Fokveedag witblauw te Geel Nationale keuring witblauw te Doornik Vlaamse fokveebeurs witblauw te Affligem CRV-winterbĳeenkomst vleesvee Nederland te Asten CRV-winterbĳeenkomst vleesvee Nederland te Waarder CRV-winterbĳeenkomst vleesvee Nederland te Biervliet CRV-winterbĳeenkomst vleesvee Nederland te Stegeren CRV-winterbĳeenkomst vleesvee Nederland te Marum CRV-winterbĳeenkomst vleesvee Nederland te Heelweg Elitekeuring blonde d’Aquitaine SIA te Parĳs (Frankrĳk) Elitekeuring charolais SIA te Parĳs (Frankrĳk) Elitekeuring limousin SIA te Parĳs (Frankrĳk) Vleesveekeuring witblauw en verbeterd roodbont te Hulshorst Blonde d’Aquitainekeuring Aquitanima te Bordeaux (Frankrĳk) Nationale keuring witblauw te Libramont Vleesveekeuring Enter Nationale keuring charolais Le Mans (Frankrĳk) Nationale keuring blonde d’Aquitaine te Saint Gaudens (Frankrĳk) Nationale keuring limousin te Clermont-Ferrand (Frankrĳk) Nederlandse Vleesvee Manifestatie (NVM) te Zwolle Agribex nationale keuring witblauw te Brussel

Ve i l i n g e n 5 februari: 13 februari: 28 maart:

RJ-veiling limousin te Lanaud (Frankrĳk) Veiling Blonde Génétique te Casteljaloux (Frankrĳk) COT-veiling te Laren

Beurzen, studievergaderingen, demodagen 21 februari-1 maart:

Landbouwsalon SIA te Parĳs (Franrĳk)

abonnementsprĳs/jaar

Nederland en België € 47,10, overige landen € 91,50. In combinatie met abonnement op vakblad Veeteelt € 10 korting. Prĳzen excl. 6% btw. Abonnementen zĳn gebaseerd op kalenderjaar en worden jaarlĳks in februari gefactureerd. Opzegging is mogelĳk per kwartaal. Bel voor opgave van een abonnement: België: VRV-klantendienst (078 15 44 44) Nederland: CRV-klantendienst (088 00 24 440) E-mail klantenservice.nl@crv4all.com

advertentie-afdeling

Jannet Fokkert, Willem Gemmink, Froukje Visser postbus 454, 6800 AL Arnhem telefoon (+31)(0)26 38 98 820 fax (+31)(0)26 38 98 824 E-mail advertenties@crv4all.com

illustraties/foto’s

De foto’s zĳn van de eigen fotodienst van Veeteelt. Uitzonderingen zĳn foto’s van Anaborapi (4), Midatest (14, 15), Genes Diffusion (14) en Förster Technik (28). Overname van artikelen is alleen toegestaan na toestemming van de redactie. Hoewel aan de samenstelling van de inhoud de meeste zorg is besteed kan door de redactie geen aansprakelĳkheid worden aanvaard voor mogelĳke onjuistheden of onvolledigheden. Alle auteursrechten en overige intellectuele eigendomsrechten ten aanzien van (de inhoud van) deze uitgave worden uitdrukkelĳk voorbehouden. Deze rechten berusten bĳ CRV BV c.q. de betreffende auteur. Artikelen uit VeeteeltVlees mogen uitsluitend verveelvoudigd en/of openbaar gemaakt worden na schriftelĳke toestemming van CRV. Druk: Senefelder Misset Doetinchem ISSN 1570-3312

V E E T E E LT V L E E S

VV01_agenda.indd 30

VOORUITBLIK

G r a s b em est en en g r as-klaver Februari (18 februari) – In februari staat de teelt van gras centraal en meer specifiek het bemesten. Levert een zwavelbemesting in latere snedes een meeropbrengst? En: de kunstmeststrooier is nogal eens de oudste machine op het erf. Strooit deze echter nog wel goed genoeg? Verder ook een bĳdrage over de teelt van gras-klaver. Waarom breekt de teelt van gras-rode klaver niet door op de veebedrĳven? In het komende nummer wordt ook uitgebreid aandacht besteed aan de fokveebeurs van Affligem, de grootste fokveeverzameling voor het Belgisch-witblauwras in Vlaanderen, en brengt de redactie een ode aan de Masaiveehouders in Tanzania.

JANUARI

2015

15-01-15 14:22

A N D E R S

V E E T E E L T V lee s

VV01_cartoon.indd 12

B E K E K E N

J AN UA R I

2 0 1 5

15-01-15 14:04

Hoe haal ik meer rendement?

Een goed presterende veestapel is de basis. Het is uw bron van inkomsten, uw levenswerk. Maar hoe streeft u een efficiĂŤnte groei na? En hoe houdt u de gezondheid van uw dieren op peil en de kosten in de hand? CRV helpt met advies, dienstverlening en slimme oplossingen. Zodat u snel en gericht kunt sturen op optimaal presterende dieren. De veestapel maakt het verschil, ook als u meer rendement wilt behalen. Meer weten? Bezoek www.crv4all.be, bel 078 15 44 44 of volg ons op twitter @crv4all

CRVARN0236 adv opmaak.indd 1

01-12-14 13:27